–

w imieniu Bundesverband der Verbraucherzentralen und Verbraucherverbände – Verbraucherzentrale Bundesverband eV – P. Wassermann, Rechtsanwalt,

–

w imieniu Dr. August Oetker Nahrungsmittel KG – C. Konnertz-Häußler, Rechtsanwältin,

–

w imieniu Komisji Europejskiej – C. Hödlmayr i B. Rous Demiri, w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 31 ust. 3 akapit drugi oraz art. 33 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz.U. 2011, L 304, s. 18).

2

Wniosek ten złożono w ramach sporu między Bundesverband der Verbraucherzentralen und Verbraucherverbände – Verbraucherzentrale Bundesverband eV (federalnym związkiem central i stowarzyszeń konsumenckich, Niemcy) (zwanym dalej „BVV”) a Dr. August Oetker Nahrungsmittel KG (zwanym zalej „Dr. Oetkerem”) w przedmiocie żądania nakazania tej spółce dostosowania etykiet dotyczących wartości odżywczej umieszczanych na przodzie opakowań musli do wymogów rozporządzenia nr 1169/2011.

3

Motywy 35, 37 i 41 rozporządzenia nr 1169/2011 mają następujące brzmienie:

[…]

[…]

4

Artykuł 9 tego rozporządzenia, zatytułowany „Wykaz danych szczegółowych, których podanie jest obowiązkowe”, przewiduje w ust. 1:

„Zgodnie z art. 10–35 i z zastrzeżeniem określonych w niniejszym rozdziale wyjątków obowiązkowe jest podanie następujących danych szczegółowych:

[…]

l) informacja o wartości odżywczej”.

5

Artykuł 30 wspomnianego rozporządzenia, zatytułowany „Treść”, stanowi:

„1.   Obowiązkowa informacja o wartości odżywczej obejmuje następujące elementy:

[…]

3.   Jeżeli etykietowanie żywności opakowanej zawiera obowiązkową informację o wartości odżywczej, o której mowa w ust. 1, można powtórzyć w nim następujące informacje:

4.   W drodze odstępstwa od art. 36 ust. 1, gdy etykietowanie produktów, o których mowa w art. 16 ust. 4, zawiera informację o wartości odżywczej, treść takiej informacji może ograniczać się jedynie do wartości energetycznej.

5.   Bez uszczerbku dla art. 44 i w drodze odstępstwa od art. 36 ust. 1, gdy etykietowanie produktów, o których mowa w art. 44 ust. 1, zawiera informację o wartości odżywczej, treść takiej informacji może ograniczać się jedynie do:

[…]”.

6

Artykuł 31 owego rozporządzenia, zatytułowany „Obliczenie”, przewiduje w ust. 3:

„Wartość energetyczna i ilości składników odżywczych, o których mowa w art. 30 ust. 1–5, odnoszą się do żywności w postaci dostępnej w sprzedaży.

W stosownych przypadkach informacje mogą się odnosić do żywności po przygotowaniu, pod warunkiem że podawane są wystarczająco dokładne instrukcje dotyczące [sposobu] przygotowania, a informacje odnoszą się do żywności przygotowanej do spożycia”.

7

Artykuł 32 rozporządzenia nr 1169/2011, zatytułowany „Wyrażanie ilości w przeliczeniu na 100 g lub na 100 ml”, stanowi w ust. 2:

„Wartość energetyczna i ilość składników odżywczych, o których mowa w art. 30 ust. 1–5, jest wyrażana w przeliczeniu na 100 g lub na 100 ml”.

8

Artykuł 33 tego rozporządzenia, zatytułowany „Wyrażanie ilości w przeliczeniu na porcję lub na jednostkową ilość żywności”, przewiduje w ust. 1 i 2:

„1.   W następujących przypadkach wartość energetyczna i ilość składników odżywczych, o których mowa w art. 30 ust. 1–5, może być wyrażana w przeliczeniu na porcję lub na jednostkową ilość żywności łatwo rozpoznawalną dla konsumenta, pod warunkiem że ta porcja lub jednostkowa ilość są zgodne z informacją ilościową na etykiecie i że podana jest liczba porcji lub jednostkowych ilości zawartych w opakowaniu:

2.   W drodze odstępstwa od art. 32 ust. 2 w przypadkach, o których mowa w art. 30 ust. 3 lit. b), ilość składników odżywczych lub wartość procentowa referencyjnych wartości spożycia określonych w załączniku XIII część B może być wyrażana jedynie w przeliczeniu na porcję lub na jednostkową ilość żywności.

Jeżeli ilość składników odżywczych jest wyrażona jedynie w przeliczeniu na porcję lub na jednostkową ilość żywności zgodnie z akapitem pierwszym, to wartość energetyczna musi być wyrażona w przeliczeniu na 100 g lub na 100 ml oraz w przeliczeniu na porcję lub na jednostkową ilość żywności”.

9

Dr. Oetker jest niemieckim przedsiębiorstwem sektora spożywczego, które produkuje i sprzedaje musli pod nazwą „Dr. Oetker Vitalis Knuspermüsli Schoko+Keks” (chrupiące musli z czekoladą i herbatnikami). Opakowanie tego produktu ma postać kartonowego pudełka o prostopadłościennym kształcie.

10

Opakowanie to zawiera następujące informacje o wartości odżywczej:

11

BVV wezwał Dr. Oetkera do dostosowania się – w zakresie reklamy produktu, o którym mowa w pkt 9 i 10 niniejszego wyroku – do przewidzianych w rozporządzeniu nr 1169/2011 przepisów dotyczących informacji o wartości odżywczej. Zdaniem BVV Dr. Oetker naruszył bowiem art. 33 tego rozporządzenia w związku z jego art. 30 i 32 ze względu na to, że na przodzie opakowania owego produktu wartość energetyczną wskazano nie w przeliczeniu na porcję produktu w postaci dostępnej w sprzedaży, lecz jedynie w przeliczeniu na porcję produktu po przygotowaniu.

12

Z uwagi na to, że owo wezwanie okazało się bezskuteczne, BVV wytoczył powództwo przed Landgericht Bielefeld (sądem krajowym w Bielefeldzie, Niemcy), który uwzględnił je w wyroku z dnia 8 sierpnia 2018 r. W następstwie apelacji wniesionej przez Dr. Oetkera Oberlandesgericht Hamm (wyższy sąd krajowy w Hamm, Niemcy) w wyroku z dnia 13 czerwca 2019 r. uchylił ów wyrok i oddalił powództwo BVV.

13

Od wyroku Oberlandesgericht Hamm (wyższego sądu krajowego w Hamm) BVV wniósł skargę rewizyjną do Bundesgerichtshof (federalnego trybunału sprawiedliwości, Niemcy), który jest sądem odsyłającym.

14

Zdaniem sądu odsyłającego wynik wspomnianego postępowania rewizyjnego zależy w szczególności od tego, czy art. 31 ust. 3 i art. 33 ust. 2 rozporządzenia nr 1169/2011 należy interpretować w ten sposób, iż w przypadku takim jak ten rozpatrywany w postępowaniu głównym zakazują one podawania na przodzie opakowania, w celach promocyjnych, informacji żywieniowych w przeliczeniu na porcję żywności po przygotowaniu bez jednoczesnego wskazania wartości energetycznej w przeliczeniu na 100 g owej żywności w postaci dostępnej w sprzedaży.

15

W tych okolicznościach Bundesgerichtshof (federalny trybunał sprawiedliwości) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

16

Poprzez pierwsze pytanie prejudycjalne sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 31 ust. 3 akapit drugi rozporządzenia nr 1169/2011 należy interpretować w ten sposób, że przepis ten ma zastosowanie wyłącznie do żywności, która w celu spożycia wymaga przygotowania i której sposób przygotowania jest z góry określony.

17

W niniejszej sprawie produkt rozpatrywany w postępowaniu głównym może być przygotowany na różne sposoby, a mianowicie w szczególności poprzez dodanie mleka, jogurtu, białego sera, soku owocowego, owoców, dżemu lub miodu. Może on być również spożyty bez żadnego przygotowania.

18

Trybunał ma zatem orzec, czy w przypadku gdy istnieją różne sposoby przygotowania danej żywności, informacje o wartości odżywczej, które dobrowolnie powtórzono na przodzie opakowania owej żywności, mogą ograniczać się do jednego z tych sposobów przygotowania.

19

Zgodnie z art. 31 ust. 3 akapit drugi rozporządzenia nr 1169/2011 informacje żywieniowe „[w] stosownych przypadkach” można podać w odniesieniu do „żywności po przygotowaniu” zamiast podawać je w odniesieniu do żywności „w postaci dostępnej w sprzedaży”, „pod warunkiem że podawane są wystarczająco dokładne instrukcje dotyczące [sposobu] przygotowania, a informacje odnoszą się do żywności przygotowanej do spożycia”.

20

Wykładni tego przepisu, który nie zawiera żadnego wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich do celów ustalenia jego znaczenia i zakresu, należy dokonywać z uwzględnieniem nie tylko brzmienia tego przepisu, ale również jego kontekstu oraz celu danego uregulowania (zob. podobnie wyrok z dnia 16 lipca 2020 r., AFMB i in., C‑610/18, EU:C:2020:565, pkt 50).

21

Jak zauważył rzecznik generalny w pkt 45, 49 i 50 opinii, wykładnia językowa i wykładnia kontekstowa nie są rozstrzygające dla udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy art. 31 ust. 3 akapit drugi rozporządzenia nr 1169/2011 dotyczy jedynie takiej żywności, w przypadku której jest tylko jeden z góry określony sposób przygotowywania, czy również takiej żywności, która może być przygotowana na różne sposoby, w szczególności poprzez dodanie do niej różnych składników. Poza bowiem tym, że brzmienie tego przepisu nie dostarcza elementów pozwalających na udzielenie na to pytanie jasnej i jednoznacznej odpowiedzi, rozporządzenie nr 1169/2011 nie zawiera żadnego przepisu dotyczącego obliczania i podawania informacji o wartości odżywczej, które powinny znaleźć się na przodzie opakowania.

22

Jedynie zatem w świetle wykładni celowościowej można znaleźć odpowiedzi dotyczące w szczególności znaczenia, jakie należy nadać zawartemu w art. 31 ust. 3 akapit drugi rozporządzenia nr 1169/2011 wyrażeniu „[w] stosownych przypadkach”.

23

Co się tyczy celu art. 31 ust. 3 akapit drugi rozporządzenia nr 1169/2011, jego oceny należy dokonać w świetle zarówno zamierzeń realizowanych przez ten przepis, jak i celów rozpatrywanego uregulowania, które obejmują, jak zauważył już Trybunał, cel polegający na zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony konsumentów w zakresie informacji na temat żywności, przy uwzględnieniu istniejących między nimi różnic percepcyjnych (zob. podobnie wyrok z dnia 1 października 2020 r., Groupe Lactalis, C‑485/18, EU:C:2020:763, pkt 43 i przytoczone tam orzecznictwo).

24

Jak zauważył rzecznik generalny w pkt 52 opinii, z motywów 35 i 41 rozporządzenia nr 1169/2011 wynika, że art. 31 tego rozporządzenia ma na celu ułatwienie porównywania żywności i informowanie konsumentów.

25

Zgodnie z motywem 35 celem przepisów dotyczących informacji o wartości odżywczej w przeliczeniu na 100 g lub na 100 ml jest bowiem „ułatwienie porównywania produktów w opakowaniach różnej wielkości”. Motyw ten precyzuje również, że „oprócz informacji o wartości odżywczej w przeliczeniu na 100 g lub na 100 ml” dozwolone są „dodatkowo informacje w przeliczeniu na porcję”, „w stosownych przypadkach”, „jeżeli […] dana żywność jest pakowana oraz pojedyncze porcje lub jednostkowe ilości żywności są rozpoznawalne [jest pakowana w pojedyncze porcje lub jednostkowe ilości żywności]”.

26

Jeżeli chodzi o motyw 41, przewiduje on, że informacje żywieniowe muszą „być […] proste i łatwo zrozumiałe”, „[a]by […] przemawiały do przeciętnego konsumenta i służyły celowi informacyjnemu, w którym je wprowadzono”. Z motywu tego wynika również, że „na zasadzie dobrowolności, najważniejsze elementy informacji żywieniowych można powtórzyć w głównym polu widzenia, by pomóc konsumentom łatwo dostrzec podstawowe informacje żywieniowe przy zakupie żywności”.

27

Wynika stąd, że w przypadku gdy – jak w niniejszej sprawie – daną żywność można przygotować na różne sposoby, informacje dotyczące wartości energetycznej i ilości składników odżywczych żywności po jej przygotowaniu zgodnie z sugestią producenta nie pozwalają na dokonanie porównania z odpowiadającą jej żywnością innych producentów, zważywszy, że obliczenie wartości energetycznej i ilości składników odżywczych produktu, który może być przygotowany na różne sposoby, jest z definicji niepewne, ponieważ w sposób konieczny ulega ono wahaniom w zależności od sposobu przygotowania.

28

Braku porównywalności nie może również zrekompensować okoliczność, że wartości porcji są wskazane w innym miejscu na opakowaniu wraz z wartościami w przeliczeniu na 100 g produktu w postaci dostępnej w sprzedaży. Jak zauważył Trybunał w wyroku z dnia 4 czerwca 2015 r., Bundesverband der Verbraucherzentralen und Verbraucherverbände (C‑195/14, EU:C:2015:361, pkt 38–40), okoliczność, że wykaz składników został umieszczony na opakowaniu danego produktu, sama w sobie nie pozwala wykluczyć, iż etykietowanie tego produktu oraz sposób, w jaki zostało ono wykonane, mogą wprowadzić nabywcę w błąd. Analogicznie pojedyncze informacje znajdujące się na przodzie opakowania nie pozwalają na dokonanie porównania produktów, a dodatkowe informacje zamieszczone w innym miejscu na opakowaniu wraz z różnymi ilościami referencyjnymi mogą jedynie jeszcze bardziej zdezorientować konsumenta co do porównywalności z innymi produktami.

29

Wykładnię tę potwierdza ponadto motyw 37 rozporządzenia nr 1169/2011, zgodnie z którym należy umożliwić konsumentowi finalnemu łatwe zrozumienie informacji zamieszczonych na etykiecie w celu zapewnienia mu podstaw do dokonania świadomych wyborów.

30

W związku z tym żywność, która może być przygotowana na różne sposoby, należy wyłączyć z zakresu stosowania art. 33 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia nr 1169/2011.

31

W konsekwencji na pytanie pierwsze trzeba odpowiedzieć, iż art. 31 ust. 3 akapit drugi rozporządzenia nr 1169/2011 należy interpretować w ten sposób, że przepis ten ma zastosowanie wyłącznie do żywności, która wymaga przygotowania i której sposób przygotowania jest z góry określony.

32

Z uwagi na odpowiedź udzieloną na pytanie pierwsze nie ma potrzeby udzielenia odpowiedzi na pytanie drugie.

33

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (ósma izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 31 ust. 3 akapit drugi rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 należy interpretować w ten sposób, że przepis ten ma zastosowanie wyłącznie do żywności, która wymaga przygotowania i której sposób przygotowania jest z góry określony.