–

w imieniu rządu rumuńskiego przez E. Gane, L. Liţu oraz C.R. Canţăra, działających w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu Komisji Europejskiej przez M. Wilderspina oraz L. Radu Bouyon, działających w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 2 pkt 7, art. 3 ust. 1 oraz art. 12 i 17 rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczącego jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1347/2000 (Dz.U. 2003, L 338, s. 1; sprostowania: Dz.U. 2009, L 347, s. 32; Dz.U. 2016, L 99, s. 34).

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy OF a PG w przedmiocie powództwa o rozwód.

3

Artykuł 1 rozporządzenia nr 2201/2003 stanowi:

„1.   Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie, bez względu na rodzaj sądu, w sprawach cywilnych dotyczących:

[…]

2.   Sprawy, o których mowa w ust. 1 lit. b), dotyczą w szczególności:

[…]

3.   Niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do:

[…]

[…]”.

4

Artykuł 2 tego rozporządzenia przewiduje:

„Na użytek niniejszego rozporządzenia:

[…]

[…]

[…]”.

5

Artykuł 3 wspomnianego rozporządzenia, zatytułowany „Jurysdykcja ogólna”, stanowi w ust. 1:

„W sprawach orzeczeń dotyczących rozwodu, separacji lub unieważnienia małżeństwa jurysdykcję mają sądy państwa członkowskiego,

6

Artykuł 12 tegoż rozporządzenia, zatytułowany „Pozostałe jurysdykcje”, brzmi następująco:

„1.   Sądy państwa członkowskiego mające jurysdykcję w przypadku pozwu lub wniosku o rozwód, separację lub unieważnienie małżeństwa na podstawie art. 3 mają jurysdykcję w każdej sprawie dotyczącej odpowiedzialności rodzicielskiej związanej z pozwem lub wnioskiem, jeżeli:

[…]”.

7

Artykuł 17 rozporządzenia nr 2201/2003 przewiduje:

„Sąd państwa członkowskiego stwierdza z urzędu brak swojej jurysdykcji, jeżeli postępowanie zostało wszczęte przed tym sądem w sprawie, w której nie ma jurysdykcji na podstawie niniejszego rozporządzenia i w której sąd innego państwa członkowskiego ma jurysdykcję na podstawie niniejszego rozporządzenia”.

8

Artykuł 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych (Dz.U. 2009, L 7, s. 1) stanowi:

„Sądami, które mają jurysdykcję do rozpoznania spraw dotyczących zobowiązań alimentacyjnych w państwach członkowskich, są:

9

Artykuł 915 Codul de procedură civilă (kodeksu postępowania cywilnego), przyjęty Legea nr. 134/2010 (ustawą nr 134/2010) (Monitorul Oficial al României, część I, nr 247 z dnia 10 kwietnia 2015 r., zwany dalej „kodeksem postępowania cywilnego”), ustala zasady określania sądu rumuńskiego właściwego do rozpoznania powództwa o rozwód.

10

Zgodnie z art. 919 ust. 2 kodeksu postępowania cywilnego:

„W razie gdy małżonkowie mają małoletnie dzieci, urodzone przed zawarciem małżeństwa lub w jego trakcie albo przysposobione, sąd rozstrzyga o wykonywaniu władzy rodzicielskiej oraz o wkładzie rodziców w wydatki związane z wykształceniem i wychowaniem dzieci, nawet jeśli nie jest to przedmiotem powództwa o rozwód”.

11

Artykuł 130 ust. 1 kodeksu postępowania cywilnego przewiduje:

„Ogólny brak właściwości sądów może zostać poniesiony przez strony lub przez sąd na każdym etapie sprawy”.

12

OF i PG, będący obywatelami rumuńskimi, zawarli związek małżeński w Rumunii w 2000 r. Z ich związku w następnym roku urodziło się dziecko.

13

Wkrótce po narodzinach dziecka OF i PG osiedlili się z nim we Włoszech.

14

W dniu 21 listopada 2012 r. Tribunale di Aosta (sąd w Aoście, Włochy) stwierdził faktyczną separację małżonków, powierzył sprawowanie wyłącznej pieczy nad tym dzieckiem PG, jego matce, i zobowiązał OF, jego ojca, do płacenia alimentów na rzecz dziecka. Sąd ten ustalił również warunki wykonywania przez ojca prawa do osobistej styczności z dzieckiem.

15

W dniu 3 września 2018 r. ojciec wniósł do sądu odsyłającego, Judecătoria Rădăuţi (sądu pierwszej instancji w Radowcach, Rumunia), powództwo o rozwód.

16

Sąd ten stwierdza, że strony ustanowiły trwałe więzi ze społeczeństwem włoskim i że dziecko, obecnie 17-letnie, mieszka we Włoszech z matką, od kiedy osiągnęło wiek półtora roku.

17

Wspomniany sąd stwierdza również, że strony nie przedłożyły pisemnego porozumienia wyznaczającego sąd ten jako sąd właściwy do rozpoznania wspomnianego powództwa o rozwód. Podkreśla on, że choć powód wskazał jedynie adres zamieszkania pozwanej w Rumunii bez podania adresu pobytu we Włoszech, pozew został należycie doręczony zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego, jako że matka pozwanej podpisała potwierdzenie odbioru wezwania do stawiennictwa. Ponadto tenże sąd dołączył do akt sprawy numer telefonu pozwanej, aby umożliwić kontaktowanie się z nią.

18

Sąd odsyłający uściśla, że chociaż powód nie przedstawił żądań w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej i zobowiązania alimentacyjnego w odniesieniu do swojego dziecka, to sąd ten jest zobowiązany na mocy kodeksu postępowania cywilnego do podjęcia środków w tym względzie.

19

Sąd ten ma wątpliwości co do swojej właściwości do rozpoznania powództwa o rozwód oraz podejmowania środków w sprawach odpowiedzialności rodzicielskiej i zobowiązania alimentacyjnego w braku wyraźnego porozumienia między stronami w tym zakresie.

20

Wspomniany sąd wskazuje, że jego zdaniem możliwość wyboru sądu właściwego w sprawach rozwodowych istnieje tylko w odniesieniu do sądów wymienionych w art. 3 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 2201/2003 w zależności od miejsca zwykłego pobytu jednej lub drugiej strony, czy też obu, o czym świadczy zastosowanie w tym przepisie spójnika współrzędnego „lub”. Natomiast zdaniem tego sądu taka możliwość wyboru jest wykluczona między, z jednej strony, sądami wskazanymi w tym przepisie a, z drugiej strony, sądem państwa członkowskiego wspólnego obywatelstwa małżonków, wskazanym w art. 3 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia. Według sądu odsyłającego prawodawca pragnął uprzywilejować jurysdykcję opartą na miejscu zwykłego pobytu stron w stosunku do jurysdykcji opartej na ich wspólnym obywatelstwie.

21

W odniesieniu do sporu, którego przedmiotem jest „rozwód małżonków mających małoletnie dziecko”, w braku wyraźnego porozumienia stron co do wyboru sądu właściwego, sąd odsyłający uważa, że jest zobowiązany przyznać pierwszeństwo rozporządzeniu nr 2201/2003 przed prawem krajowym i z urzędu podnieść zarzut braku jurysdykcji międzynarodowej sądów rumuńskich. Według tego sądu sąd państwa członkowskiego, na którego terytorium strony przebywają, ma lepsze możliwości przeprowadzenia postępowania dowodowego. Wspomniany sąd dodaje, że z art. 12 rozporządzenia nr 2201/2003 wynika, iż gdy strony mają miejsce zwykłego pobytu w jednym państwie członkowskim, a wybierają jako sąd właściwy w sprawie rozwodowej sąd państwa członkowskiego ich wspólnego obywatelstwa, sąd ten nie staje się automatycznie właściwy do rozpoznania spraw dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej i zobowiązania alimentacyjnego.

22

W tych okolicznościach Judecătoria Rădăuţi (sąd pierwszej instancji w Radowcach) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

23

Zgodnie z art. 99 regulaminu postępowania przed Trybunałem, jeżeli odpowiedź na pytanie prejudycjalne można wywieść w sposób jednoznaczny z orzecznictwa lub nie pozostawia ona żadnych uzasadnionych wątpliwości, Trybunał może w każdej chwili, na wniosek sędziego sprawozdawcy i po zapoznaniu się ze stanowiskiem rzecznika generalnego, orzec w formie postanowienia z uzasadnieniem.

24

Powyższy przepis należy zastosować w niniejszej sprawie.

25

Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 2201/2003 należy interpretować w ten sposób, że w odniesieniu do powództwa o rozwód, jeśli powód wnosi sprawę do sądu państwa członkowskiego wspólnego obywatelstwa małżonków, podczas gdy ich miejsce zwykłego pobytu znajduje się w innym państwie członkowskim, niepowołanie się przez pozwanego na zarzut braku jurysdykcji międzynarodowej jest równoznaczne z milczącą zgodą z jego strony na właściwość tego sądu.

26

W tym względzie należy zauważyć, że art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 2201/2003, który ustanawia kryteria jurysdykcji ogólnej w sprawach małżeńskich, nie przewiduje konieczności wyrażenia zgody przez pozwanego na wybór sądu dokonany przez powoda.

27

Natomiast art. 3 ust. 1 lit. a) i b) rozporządzenia nr 2201/2003 wymienia kilka podstaw właściwości, pomiędzy którymi nie ustanawia hierarchii, wobec czego wszystkie kryteria ustanowione w tym przepisie są alternatywne (wyrok z dnia 16 lipca 2009 r., Hadadi, C‑168/08, EU:C:2009:474, pkt 48).

28

Trybunał orzekł również, że system rozdziału jurysdykcji ustanowiony przez rozporządzenie nr 2201/2003 w zakresie rozwiązania związku małżeńskiego nie ma na celu wykluczenia zbiegu jurysdykcji. Przeciwnie, współistnienie kilku właściwych sądów zostało przewidziane wyraźnie, i to bez ustanawiania między nimi hierarchii (wyrok z dnia 16 lipca 2009 r., Hadadi, C‑168/08, EU:C:2009:474, pkt 49).

29

Wynika stąd, że sąd państwa członkowskiego wspólnego obywatelstwa zainteresowanych stron, w tym przypadku sąd rumuński, ma na podstawie art. 3 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 2201/2003 jurysdykcję do rozpoznania powództwa o rozwód wniesionego przez powoda.

30

W konsekwencji na pytanie pierwsze należy odpowiedzieć, iż art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 2201/2003 należy interpretować w ten sposób, że w odniesieniu do powództwa o rozwód, jeśli powód wnosi sprawę do sądu państwa członkowskiego wspólnego obywatelstwa małżonków, podczas gdy ich miejsce zwykłego pobytu znajduje się w innym państwie członkowskim, sąd ten ma na mocy lit. b) tego przepisu jurysdykcję do rozpoznania tego powództwa. Ponieważ nie jest wymagana zgoda pozwanego, nie jest konieczne zbadanie kwestii, czy brak powołania się przez pozwanego na zarzut braku właściwości stanowi milczącą zgodę na właściwość sądu, do którego wniesiono powództwo.

31

Poprzez pytanie drugie sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 3 ust. 1 i art. 17 rozporządzenia nr 2201/2003 należy interpretować w ten sposób, iż w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym okoliczność, że para, o której rozwiązanie związku małżeńskiego wniesiono, ma małoletnie dziecko, skutkuje tym, że sąd państwa członkowskiego wspólnego obywatelstwa stron, do którego wniesiono powództwo, ma możliwość lub obowiązek podniesienia z urzędu zarzutu braku jurysdykcji międzynarodowej w braku zgody stron na jego właściwość.

32

W tym względzie należy przypomnieć, że w celu skutecznego wykonania rozporządzenia nr 2201/2003 i zgodnie z zasadą wzajemnego zaufania, na której się ono opiera, każdy sąd powinien sprawdzić zgodnie z art. 17 tego rozporządzenia, czy posiada jurysdykcję (wyrok z dnia 16 stycznia 2019 r., Liberato, C‑386/17, EU:C:2019:24, pkt 44 i przytoczone tam orzecznictwo).

33

Jak wskazano w odpowiedzi na pytanie pierwsze, na mocy art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 2201/2003 porozumienie stron co do sądu, do którego wniesiono powództwo, nie jest wymagane.

34

Należy również podkreślić, że z uwagi na cel tego rozporządzenia, zmierzający do zagwarantowania pewności prawa, art. 6 tego rozporządzenia przewiduje w istocie, iż jurysdykcja określona w art. 3–5 wspomnianego rozporządzenia ma charakter wyłączny (wyrok z dnia 16 lipca 2009 r., Hadadi, C‑168/08, EU:C:2009:474, pkt 48).

35

Ponieważ okoliczność, że dana para ma małoletnie dziecko, nie należy do podstaw jurysdykcji ustanowionych w art. 3–5 i jako że sytuacja taka jak rozpatrywana w postępowaniu głównym nie jest objęta art. 7 rozporządzenia nr 2201/2003, który przewiduje inne jurysdykcje, jeżeli powództwo nie wchodzi w zakres art. 3–5, okoliczność tę należy uznać za nieistotną dla celów ustalenia sądu właściwego.

36

Zatem w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym, skoro sąd, do którego wniesiono powództwo, jest właściwy na podstawie art. 3 ust. 1 lit. b), sąd ten nie może podnieść zarzutu braku jurysdykcji międzynarodowej.

37

W konsekwencji na pytanie drugie należy odpowiedzieć, iż art. 3 ust. 1 i art. 17 rozporządzenia nr 2201/2003 należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym okoliczność, iż para, o której rozwiązanie związku małżeńskiego wniesiono, ma małoletnie dziecko, jest nieistotna dla ustalenia sądu mającego jurysdykcję do rozpoznania powództwa o rozwód. Ponieważ sąd państwa członkowskiego wspólnego obywatelstwa małżonków, do którego powód wniósł powództwo, ma jurysdykcję do rozpoznania tego powództwa na mocy art. 3 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia, sąd ten nie może nawet w braku porozumienia stron w tym zakresie podnieść zarzutu braku jurysdykcji międzynarodowej.

38

Poprzez pytanie trzecie sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 12 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 2201/2003 należy interpretować w ten sposób, że w razie gdy sąd państwa członkowskiego wspólnego obywatelstwa małżonków, do którego powód wniósł powództwo, ma jurysdykcję do rozpoznania sprawy rozwodowej na mocy art. 3 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 2201/2003, został spełniony przewidziany w art. 12 ust. 1 lit. b) warunek dotyczący uznania jurysdykcji, wobec czego sąd ten staje się automatycznie właściwy do orzekania w dotyczących danego dziecka kwestiach odpowiedzialności rodzicielskiej i zobowiązania alimentacyjnego.

39

Należy przypomnieć, że zgodnie z zasadą dobra dziecka i w celu uprzywilejowania kryterium bliskości art. 8 rozporządzenia nr 2201/2003 ustanawia jurysdykcję ogólną w sprawach odpowiedzialności rodzicielskiej na rzecz sądów państwa członkowskiego, w którym dziecko ma zwykły pobyt (zob. podobnie wyrok z dnia 15 lutego 2017 r., W i V, C‑499/15, EU:C:2017:118, pkt 51, 52).

40

Jak wyraźnie wynika z brzmienia art. 12 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 2201/2003, przepis ten przewiduje możliwość prorogacji jurysdykcji w sprawach odpowiedzialności rodzicielskiej na korzyść sądów tego państwa członkowskiego, w którym jurysdykcja jest wykonywana na podstawie art. 3 tegoż rozporządzenia, w celu wydania orzeczenia w przedmiocie powództwa o rozwiązanie związku małżeńskiego (zob. podobnie wyrok z dnia 12 listopada 2014 r., L, C‑656/13, EU:C:2014:2364, pkt 42). Zatem sąd, który ma jurysdykcję na podstawie tego art. 12 ust. 1, ma również jurysdykcję do rozpoznania spraw dotyczących zobowiązań alimentacyjnych na mocy art. 3 lit. d) rozporządzenia nr 4/2009, jeśli żądanie dotyczące zobowiązania alimentacyjnego jest związane z postępowaniem w sprawie odpowiedzialności rodzicielskiej (wyrok z dnia 15 lutego 2017 r., W i V, C‑499/15, EU:C:2017:118, pkt 48).

41

Jednakże wspomniany art. 12 ust. 1 wymaga wykazania wyraźnego lub przynajmniej jednoznacznego uznania – w chwili wszczęcia postępowania przed sądem – prorogacji jurysdykcji w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej przez wszystkie strony postępowania.

42

W postępowaniu takim jak postępowanie główne, którego przedmiotem jest nie odpowiedzialność rodzicielska, lecz jedynie rozwiązanie związku małżeńskiego i w którym pozwany się nie stawił, należy zaś stwierdzić, że ani powód, ani pozwany nie uznali wyraźnie lub przynajmniej w jednoznaczny sposób jurysdykcji sądu, do którego wniesiono powództwo, w zakresie orzekania w kwestiach dotyczących tej odpowiedzialności.

43

W konsekwencji w tych okolicznościach sądu mającego jurysdykcję do rozpoznania powództwa o rozwód na podstawie art. 3 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 2201/2003 nie można uznać na mocy art. 12 tego rozporządzenia za mającego jurysdykcję, a tym bardziej za automatycznie mającego jurysdykcję do orzekania w kwestiach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej i zobowiązania alimentacyjnego względem danego małoletniego dziecka.

44

Wykładnię tę potwierdza postanowienie prezesa Trybunału z dnia 16 stycznia 2018 r., PM (C‑604/17, niepublikowane, EU:C:2018:10, pkt 29), w którym orzeczono, że z samego brzmienia rozporządzenia nr 2201/2003 wynika, iż sąd państwa członkowskiego mający jurysdykcję, aby orzec na mocy art. 3 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia w przedmiocie powództwa o rozwód dotyczącego małżonków mających obywatelstwo tego państwa członkowskiego, nie ma jednak jurysdykcji, aby orzec w przedmiocie pieczy nad dzieckiem i prawa do osobistej styczności z dzieckiem tych małżonków, gdy to dziecko w chwili wniesienia sprawy do tego sądu ma zwykły pobyt w innym państwie członkowskim w rozumieniu art. 8 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia, a przesłanki wymagane dla przyznania jurysdykcji wspomnianemu sądowi na mocy art. 12 tegoż rozporządzenia nie są spełnione, mając ponadto na względzie fakt, że z okoliczności rozpatrywanej w postępowaniu głównym sprawy nie wynika również, że tę jurysdykcję można byłoby przyznać na podstawie innych przepisów tegoż rozporządzenia.

45

W konsekwencji na pytanie trzecie należy odpowiedzieć, iż art. 12 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 2201/2003 należy interpretować w ten sposób, że w razie gdy sąd państwa członkowskiego wspólnego obywatelstwa małżonków, do którego powód wniósł powództwo, ma jurysdykcję do rozpoznania sprawy rozwodowej na mocy art. 3 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 2201/2003, przewidzianego w art. 12 ust. 1 lit. b) warunku dotyczącego uznania jurysdykcji nie można uznać za spełniony, gdy przedmiotem postępowania nie jest odpowiedzialność rodzicielska, a pozwany się nie stawił. W tej sytuacji sąd, do którego wniesiono powództwo, mający jurysdykcję do orzekania w sprawie rozwodu małżonków, nie ma jurysdykcji na mocy tego art. 12 ust. 1 lit. b) i art. 3 lit. d) rozporządzenia nr 4/2009 do orzekania w kwestiach dotyczących, odpowiednio, odpowiedzialności rodzicielskiej i zobowiązania alimentacyjnego względem danego dziecka.

46

Poprzez pytanie czwarte sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy pojęcie „odpowiedzialności rodzicielskiej” w rozumieniu rozporządzenia nr 2201/2003 należy interpretować w ten sposób, że obejmuje ono pojęcia „władzy rodzicielskiej”, „miejsca zamieszkania dziecka” i „wkładu rodziców w wydatki związane z wykształceniem i wychowaniem dziecka”, przewidziane w rozpatrywanym prawie krajowym.

47

Należy przypomnieć, że w ramach wykonywania kompetencji przyznanych mu na mocy art. 267 TFUE Trybunał jest uprawniony jedynie do orzekania w przedmiocie wykładni traktatów i aktów przyjętych przez instytucje Unii Europejskiej, a nie należy do niego ocena przepisów prawa krajowego.

48

W celu udzielenia użytecznej odpowiedzi sądowi krajowemu należy odnieść się do art. 1 rozporządzenia nr 2201/2003, który uściśla zakres stosowania tego rozporządzenia i przewiduje w ust. 1 lit. b), że ma ono zastosowanie w sprawach dotyczących przyznawania, wykonywania, przekazywania, pełnego lub częściowego pozbawienia odpowiedzialności rodzicielskiej, a w ust. 2, że sprawy, o których mowa, dotyczą w szczególności pieczy nad dzieckiem i prawa do osobistej styczności z dzieckiem.

49

Pojęcie „odpowiedzialności rodzicielskiej” zostało zdefiniowane w art. 2 ust. 7 rozporządzenia nr 2201/2003 jako oznaczające ogół praw i obowiązków, które zostały przyznane osobie fizycznej lub prawnej orzeczeniem, z mocy prawa lub poprzez prawnie wiążące porozumienie, dotyczących osoby lub majątku dziecka, w szczególności pieczę nad dzieckiem oraz prawo do osobistej styczności z dzieckiem.

50

Pojęcie „pieczy nad dzieckiem” zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 9 rozporządzenia nr 2201/2003 jako obejmujące prawa i obowiązki związane z opieką nad osobą dziecka, w szczególności prawo do określania miejsca pobytu dziecka.

51

Trybunał orzekł, po pierwsze, że użycie wyrażenia „w szczególności” w art. 1 ust. 2 rozporządzenia nr 2201/2003 oznacza, iż wyliczenie zawarte w tym przepisie ma charakter przykładowy, a po drugie, że odpowiedzialność rodzicielska w rozumieniu art. 2 ust. 7 tego rozporządzenia została zdefiniowana szeroko (wyrok z dnia 27 listopada 2007 r., C, C‑435/06, EU:C:2007:714, pkt 30, 49).

52

Wynika z tego, że pojęcie „odpowiedzialności rodzicielskiej” w rozumieniu art. 2 ust. 7 rozporządzenia nr 2201/2003 obejmuje w szczególności wszystkie decyzje w sprawach pieczy nad dzieckiem i miejsca zamieszkania dziecka.

53

Jak wynika z art. 1 ust. 3 lit. e) rozporządzenia nr 2201/2003 nie ma ono zastosowania do obowiązków alimentacyjnych. Są one natomiast objęte rozporządzeniem nr 4/2009.

54

Przy uwzględnieniu powyższych rozważań na pytanie czwarte należy odpowiedzieć, iż pojęcie „odpowiedzialności rodzicielskiej” w rozumieniu rozporządzenia nr 2201/2003 należy interpretować w ten sposób, że obejmuje ono orzeczenia dotyczące w szczególności pieczy nad dzieckiem i miejsca zamieszkania dziecka, lecz nie obejmuje ono wkładu rodziców w wydatki związane z wykształceniem i wychowaniem dziecka, który jest objęty pojęciem „obowiązku alimentacyjnego” i wchodzi w zakres stosowania rozporządzenia nr 4/2009.

55

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed tym sądem, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (ósma izba) postanawia, co następuje: