27.12.2006   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 378/72

(1)

Ο Χάρτης θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (3) («Χάρτης») διακηρύσσει, στο άρθρο 1, ότι η ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι απαραβίαστη και ορίζει ότι αυτή πρέπει να είναι σεβαστή και να προστατεύεται. Το άρθρο 24 του ίδιου Χάρτη προβλέπει ότι τα παιδιά έχουν δικαίωμα στην προστασία και τη φροντίδα που απαιτούνται για την καλή διαβίωσή τους και ότι, σε όλες τις πράξεις που αφορούν τα παιδιά, είτε επιχειρούνται από δημόσιες αρχές είτε από ιδιωτικούς οργανισμούς, πρωταρχική σημασία πρέπει να δίνεται στο υπέρτατο συμφέρον του παιδιού.

(2)

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να προσανατολίζει την πολιτική της δράση στην πρόληψη κάθε μορφής παραβίασης της αρχής του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

(3)

Χρειάζεται να ενεργοποιηθούν νομοθετικά μέτρα σε επίπεδο Ένωσης για την προστασία της φυσικής, διανοητικής και ηθικής ανάπτυξης των ανηλίκων σε σχέση με το περιεχόμενο όλων των οπτικοακουστικών υπηρεσιών και υπηρεσιών πληροφόρησης και για την προστασία των ανηλίκων από την πρόσβαση σε ακατάλληλες για ανηλίκους εκπομπές ή υπηρεσίες.

(4)

Η συνεχής ανάπτυξη νέων τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών, καθιστά επείγον θέμα για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα να διασφαλίσει πλήρη και κατάλληλη προστασία των συμφερόντων των πολιτών στο πεδίο αυτό, εξασφαλίζοντας, αφενός, την ελεύθερη μετάδοση και παροχή υπηρεσιών πληροφόρησης και μεριμνώντας, αφετέρου, ώστε το περιεχόμενό τους να είναι νόμιμο, να σέβεται την αρχή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και να μην βλάπτει την εν γένει ανάπτυξη των ανηλίκων.

(5)

Η Κοινότητα έχει ήδη παρέμβει στον τομέα των οπτικοακουστικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών πληροφόρησης, προκειμένου να δημιουργήσει τις αναγκαίες συνθήκες για την εξασφάλιση της ελεύθερης κυκλοφορίας των τηλεοπτικών εκπομπών και άλλων υπηρεσιών πληροφόρησης, με σεβασμό των αρχών του ελεύθερου ανταγωνισμού, της ελευθερίας της έκφρασης και της ενημέρωσης, θα έπρεπε όμως να δράσει αποφασισικότερα στον τομέα αυτόν με στόχο τη θέσπιση μέτρων για την προστασία των καταναλωτών από την υποκίνηση σε διακρίσεις λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού για την καταπολέμηση κάθε τέτοιας διάκρισης. Στις εν λόγω ενέργειες, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η ισορροπία ανάμεσα στην προστασία των ατομικών δικαιωμάτων, αφενός, και στην ελευθερία της έκφρασης, αφετέρου, ιδίως όσον αφορά την ευθύνη των κρατών μελών για τον καθορισμό της έννοιας της υποκίνησης σε μίσος ή σε διακρίσεις, σύμφωνα με την εθνική τους νομοθεσία και τις ηθικές αξίες τους.

(6)

Η σύσταση 98/560/ΕΚ του Συμβουλίου, της 24ης Σεπτεμβρίου 1998, για την ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας οπτικοακουστικών υπηρεσιών και υπηρεσιών πληροφόρησης μέσω της προώθησης εθνικών πλαισίων με σκοπό την επίτευξη συγκρίσιμου και αποτελεσματικού επιπέδου προστασίας των ανηλίκων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας (4), αποτελεί την πρώτη νομοθετική πράξη σε κοινοτικό επίπεδο που αντιμετωπίζει, με την αιτιολογική παράγραφο (5), ζητήματα της προστασίας των ανηλίκων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας σε σχέση με τις οπτικοακουστικές υπηρεσίες και τις υπηρεσίες πληροφόρησης που καθίστανται διαθέσιμες στο κοινό, ανεξάρτητα από τον τρόπο μετάδοσής τους. Το άρθρο 22 της οδηγίας 89/552/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 3ης Οκτωβρίου 1989, για τον συντονισμό ορισμένων νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την άσκηση τηλεοπτικών δραστηριοτήτων (5) («Οδηγία τηλεόραση χωρίς σύνορα») έχει ήδη αντιμετωπίσει συγκεκριμένα το θέμα της προστασίας των ανηλίκων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας κατά τις δραστηριότητες τηλεοπτικής μετάδοσης.

(7)

Προτείνεται να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή το Συμβούλιο και η Επιτροπή στην εφαρμογή της παρούσας σύστασης κατά την αναθεώρηση, διαπραγμάτευση ή σύναψη νέων συμφωνιών εταιρικής σχέσης ή νέων προγραμμάτων συνεργασίας με τρίτες χώρες, έχοντας κατά νου τον παγκόσμιο χαρακτήρα των φορέων παραγωγής, διανομής ή παροχής οπτικοακουστικού περιεχομένου και πρόσβασης στο Διαδίκτυο.

(8)

Με την απόφαση αριθ. 276/1999/EΚ (6), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ενέκριναν πολυετές κοινοτικό πρόγραμμα δράσης για την προώθηση της ασφαλέστερης χρήσης του Ίντερνετ μέσω της καταπολέμησης του παράνομου και βλαβερού περιεχομένου στα παγκόσμια δίκτυα («Πρόγραμμα Δράσης για την Ασφαλέστερη Χρήση του Διαδικτύου»).

(9)

Η απόφαση αριθ. 1151/2003/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7) παρέτεινε το Πρόγραμμα Δράσης για την Ασφαλέστερη Χρήση του Διαδικτύου για δύο χρόνια και τροποποίησε το πεδίο εφαρμογής του ώστε να συμπεριλάβει μέτρα για την ενθάρρυνση της ανταλλαγής πληροφοριών και του συντονισμού με τους αρμόδιους φορείς σε εθνικό επίπεδο, καθώς και ειδικές διατάξεις για τις προσχωρούσες χώρες.

(10)

Η οδηγία 2000/31/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 8ης Ιουνίου 2000, για ορισμένες νομικές πτυχές των υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας, ιδίως του ηλεκτρονικού εμπορίου, στην εσωτερική αγορά (8), αποσαφηνίζει ορισμένες νομικές έννοιες και εναρμονίζει ορισμένα θέματα ώστε να οι υπηρεσίες της κοινωνίας της πληροφορίας να είναι σε θέση να επωφελούνται πλήρως από τις αρχές που διέπουν την εσωτερική αγορά. Ορισμένες διατάξεις της οδηγίας 2000/31/ΕΚ αφορούν επίσης την προστασία των ανηλίκων και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ιδίως το άρθρο 16, παράγραφος 1, στοιχείο ε), σύμφωνα με το οποίο τα κράτη μέλη και η Επιτροπή οφείλουν να ενθαρρύνουν την κατάρτιση κωδίκων δεοντολογίας όσον αφορά την προστασία των ανηλίκων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

(11)

Tο μεταβαλλόμενο τοπίο στον χώρο των μέσων, ως συνέπεια των νέων τεχνολογιών και της καινοτομίας στα μέσα, επιβάλλει να διδάσκεται στα παιδιά, στους γονείς, τους διδάσκοντες και τους εκπαιδευτές, να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τις οπτικοακουστικές και επιγραμμικές υπηρεσίες πληροφόρησης.

(12)

Σε γενικές γραμμές, η αυτορύθμιση του οπτικοακουστικού τομέα είναι ένα επιπλέον αποτελεσματικό μέτρο, το οποίο όμως δεν είναι επαρκές για να προστατεύσει τους ανήλικους από τα μηνύματα με επιβλαβές περιεχόμενο. Η ανάπτυξη ευρωπαϊκού οπτικοακουστικού χώρου που να βασίζεται στην ελευθερία της έκφρασης και τον σεβασμό των δικαιωμάτων των πολιτών, θα πρέπει να στηρίζεται στον συνεχή διάλογο μεταξύ εθνικών και ευρωπαίων νομοθετών, ρυθμιστικών αρχών, βιομηχανιών, ενώσεων, πολιτών και της κοινωνίας των πολιτών.

(13)

Στη δημόσια διαβούλευση για την οδηγία 97/36/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Ιουνίου 1997 για την τροποποίηση της οδηγίας 89/552/ΕΟΚ του Συμβουλίου για τον συντονισμό ορισμένων νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την άσκηση τηλεοπτικών δραστηριοτήτων (9), προτάθηκε να περιληφθεί η ανάγκη θέσπισης μέτρων για την ανάγνωση και την κατανόηση των μέσων μεταξύ των θεμάτων που καλύπτει η σύσταση 98/560/ΕΚ.

(14)

Η Επιτροπή ενθαρρύνει τη συνεργασία και την ανταλλαγή πείρας και βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των υπαρχόντων οργάνων αυτορύθμισης και συρρύθμισης, τα οποία ασχολούνται με την κατάταξη ή τη διαβάθμιση του οπτικοακουστικού περιεχομένου, ανεξαρτήτως μέσου μετάδοσης, ώστε να παρέχεται η δυνατότητα σε όλους τους χρήστες, και ειδικότερα στους γονείς, στους διδάσκοντες και τους εκπαιδευτές, να επισημαίνουν το παράνομο περιεχόμενο και να αξιολογούν το περιεχόμενο των οπτικοακουστικών και των επιγραμμικών υπηρεσιών πληροφόρησης, καθώς και κάθε νόμιμο περιεχόμενο το οποίο ενδέχεται να βλάψει τη φυσική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων.

(15)

Όπως προτάθηκε κατά τη δημόσια διαβούλευση για την οδηγία 97/36/ΕΚ, το δικαίωμα απάντησης ή ισοδύναμα επανορθωτικά μέτρα ενδείκνυται να ισχύoυν σε όλα τα επιγραμμικά μέσα, και να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες του προκειμένου μέσου και υπηρεσίας.

(16)

Το ψήφισμα του Συμβουλίου, της 5ης Οκτωβρίου 1995, σχετικά με την εικόνα της γυναίκας και του άνδρα στη διαφήμιση και τα μέσα ενημέρωσης (10), καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για να προωθήσουν μια διαφοροποιημένη και ρεαλιστική εικόνα των δεξιοτήτων και των δυνατοτήτων των ανδρών και των γυναικών στην κοινωνία.

(17)

Όταν υπέβαλε την πρότασή της για οδηγία του Συμβουλίου σχετικά με την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών στην πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες και την παροχή τους, η Επιτροπή υπογράμμισε μεν ότι η εικόνα των φύλων που δίνεται στα μέσα και στη διαφήμιση θέτει σοβαρά ζητήματα προστασίας της αξιοπρέπειας των ανδρών και των γυναικών, κατέληξε, ωστόσο, στο συμπέρασμα, υπό το πρίσμα άλλων θεμελιωδών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας και της πολυφωνίας των μέσων, ότι δεν θα πρέπει να αντιμετωπισθούν τα ζητήματα αυτά στην εν λόγω πρόταση, αλλά ότι θα πρέπει να γίνει καταγραφή των ζητημάτων αυτών.

(18)

Η βιομηχανία οπτικοακουστικών και επιγραμμικών υπηρεσιών πληροφόρησης θα πρέπει να ενθαρρυνθεί, σε εθνικό επίπεδο, να αποφεύγει και να καταπολεμά κάθε είδος διάκρισης λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού σε αυτά τα μέσα και σε όλες τις διαφημίσεις, συμπεριλαμβανομένων των νέων τεχνικών διαφήμισης, χωρίς να παραβιάζεται η ελευθερία της έκφρασης ή του τύπου.

(19)

Η παρούσα σύσταση καλύπτει τις νέες τεχνολογικές εξελίξεις και συμπληρώνει τη σύσταση 98/560/ΕΚ. Βάσει της τεχνολογικής προόδου, το πεδίο εφαρμογής της περιλαμβάνει οπτικοακουστικές και επιγραμμικές υπηρεσίες πληροφόρησης που διατίθενται στο κοινό μέσω σταθερών ή κινητών ηλεκτρονικών δικτύων.

(20)

Η παρούσα σύσταση ουδόλως εμποδίζει τα κράτη μέλη να εφαρμόζουν τις συνταγματικές διατάξεις τους, τη λοιπή νομοθεσία και τις νομικές τους πρακτικές όσον αφορά την ελευθερία της έκφρασης.

1.

Εξετάζοντας την εισαγωγή μέτρων στο εσωτερικό τους δίκαιο ή πρακτική αναφορικά με το δικαίωμα απάντησης ή ισοδύναμων επανoρθωτικών μέτρων, σε σχέση με τα επιγραμμικά μέσα, με τον δέοντα σεβασμό για τις εθνικές και συνταγματικές τους νομοθετικές διατάξεις και με την επιφύλαξη της δυνατότητας προσαρμογής του τρόπου με τον οποίο αυτό ασκείται ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες του κάθε τύπου μέσου.

2.

Προωθώντας, για να ενθαρρύνεται η αξιοποίηση των τεχνολογικών εξελίξεων και ως συμπλήρωμα των υφισταμένων νομικών και λοιπών μέτρων σχετικά με τις υπηρεσίες ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών, κατά τρόπο συμβατό με τα μέτρα αυτά και σε στενή συνεργασία με τα ενδιαφερόμενα μέρη:

Παραδείγματα δυνατών δράσεων σχετικά με την ανάγνωση και την κατανόηση των μέσων περιλαμβάνονται στο Παράρτημα II.

3.

Προωθώντας την υπεύθυνη στάση των επαγγελματιών, ενδιαμέσων και χρηστών των νέων μέσων επικοινωνίας, όπως το Διαδίκτυο, ως εξής:

4.

Προωθώντας μέτρα για να καταπολεμούνται όλες οι παράνομες δραστηριότητες στο Διαδίκτυο που βλάπτουν τους ανηλίκους και για να γίνει το Διαδίκτυο πολύ ασφαλέστερο μέσο·θα μπορούσαν, μεταξύ άλλων, να εξετασθούν τα εξής μέτρα:

1.

Να αναπτύξουν θετικά μέτρα υπέρ των ανηλίκων, συμπεριλαμβανομένων πρωτοβουλιών για τη διευκόλυνση της ευρύτερης πρόσβασής τους στις οπτικοακουστικές υπηρεσίες και στις επιγραμμικές υπηρεσίες πληροφόρησης, αποφεύγοντας ταυτόχρονα το δυνάμει επιβλαβές περιεχόμενο, παραδείγματος χάριν μέσω φίλτρων. Τα μέτρα αυτά μπορούν να περιλαμβάνουν εναρμόνιση μέσω της συνεργασίας μεταξύ των οργάνων κανονιστικής ρύθμισης, αυτορύθμισης και συρρύθμισης των κρατών μελών, καθώς επίσης και με ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών σε θέματα όπως ένα σύστημα κοινών περιγραφικών συμβόλων ή προειδοποιητικών μηνυμάτων που θα δείχνουν την κατηγορία ηλικίας ή/και το είδος περιεχομένου που οδήγησε σε συγκεκριμένη σύσταση ορίου ηλικίας, ώστε να βοηθούνται οι χρήστες να αξιολογούν το περιεχόμενο οπτικοακουστικών και επιγραμμικών υπηρεσιών πληροφόρησης. Τούτο θα μπορούσε παραδείγματος χάριν να πραγματοποιηθεί μέσω των δράσεων που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα III.

2.

Να μελετήσουν τη δυνατότητα δημιουργίας φίλτρων που θα εμποδίζουν πληροφορίες που προσβάλλουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια να περάσουν μέσα απ'το Διαδίκτυο.

3.

Να επεξεργασθούν μέτρα για να αυξηθεί η χρήση συστημάτων επισήμανσης περιεχομένου για υλικά που διανέμονται από το Διαδίκτυο.

4.

Να εξετάσουν αποτελεσματικούς τρόπους για την αποφυγή και την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού στις οπτικοακουστικές και τις επιγραμμικές υπηρεσίες πληροφόρησης, καθώς και για την προώθηση μιας διαφοροποιημένης και ρεαλιστικής εικόνας των δεξιοτήτων και των δυνατοτήτων των ανδρών και των γυναικών στην κοινωνία.

1.

Προτίθεται να προωθήσει, σε σύνδεση με το πολυετές κοινοτικό πρόγραμμα 2005-2008 για την προώθηση της ασφαλέστερης χρήσης του Διαδικτύου και των νέων επιγραμμικών τεχνολογιών, πανευρωπαϊκές δράσεις ενημέρωσης του πολίτου, χρησιμοποιόντας όλα τα μέσα, προκειμένου να ενημερώνεται η κοινή γνώμη όσον αφορά τα οφέλη και τους πιθανούς κινδύνους του Διαδικτύου, την υπεύθυνη και ασφαλή χρήση του, τις δυνατότητες υποβολής καταγγελιών και τους τρόπους ενεργοποίησης του γονικού ελέγχου. Ειδικές εκστρατείες μπορούν να απευθύνονται σε ομάδες-στόχους, όπως τα σχολεία, οι ενώσεις γονέων και οι χρήστες.

2.

Προτίθεται να διερευνήσει τη δυνατότητα λειτουργίας Ευρωπαϊκού αριθμού τηλεφώνου χωρίς χρέωση, ή της επέκτασης υπάρχουσας υπηρεσίας, για να βοηθούνται οι χρήστες του Διαδικτύου, να κατευθύνονται στους διαθέσιμους μηχανισμούς υποβολής καταγγελιών και στις πηγές πληροφόρησης, και παροχής πληροφοριών στους γονείς σχετικά με την αποτελεσματικότητα των λογισμικών φιλτραρίσματος.

3.

Προτίθεται να διερευνήσει την πιθανότητα υποστήριξης της εισαγωγής γενικού ονόματος χώρου δεύτερου επιπέδου για ελεγχόμενους δικτυακούς τόπους, οι οποίοι θα δεσμεύονται να σέβονται τους ανηλίκους και τα δικαιώματά τους, (παραδείγματος χάριν KID.eu).

4.

Συνεχίζει να διατηρεί εποικοδομητικό και διαρκή διάλογο με τους οργανισμούς παρόχων περιεχομένου, τις οργανώσεις καταναλωτών και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.

5.

Προτίθεται να διευκολύνει και να υποστηρίξει τη διαμόρφωση δικτύων οργάνων αυτορύθμισης και την ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ τους, για να εκτιμηθεί η αποτελεσματικότητα των κωδίκων καλής συμπεριφοράς και των προσεγγίσεων που βασίζονται στην αυτορύθμιση, ώστε να εξασφαλισθούν οι υψηλότερες δυνατές προδιαγραφές προστασίας των ανηλίκων.

6.

Προτίθεται να υποβάλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, με βάση πληροφορίες που παρέχουν τα κράτη μέλη, έκθεση σχετικά με την εφαρμογή και την αποτελεσματικότητα των μέτρων που προδιαγράφονται στην παρούσα σύσταση και να επανεξετάσει την παρούσα σύσταση, αν και όταν χρεασθεί.