ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 7.12.2016

COM(2016) 776 final

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

σχετικά με την υλοποίηση των μέτρων που αφορούν τον τομέα της μελισσοκομίας, του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των αγορών γεωργικών προϊόντων

Περιεχόμενα

1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ

2.Μεθοδολογία

3.ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΕΕ

3.1Παραγωγή και τιμές

3.2Εμπόριο

3.3Απογραφή κυψελών

3.4Απογραφή μελισσοκόμων

4.ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

4.1Νομική βάση

4.2Στόχοι και μέτρα

4.3Προϋπολογισμός της Ένωσης για τα εθνικά μελισσοκομικά προγράμματα και ποσοστά χρησιμοποίησης

4.4Κατανομή της συνεισφοράς της Ένωσης ανά κράτος μέλος

4.5Δαπάνες που εκτελέστηκαν ανά είδος μέτρου

5.ΟΙ ΚΥΡΙΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΘΕΣΠΙΣΤΗΚΑΝ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΚΓΠ ΤΟ 2013

5.1Επιλέξιμα μέτρα

5.2Μέθοδος για τον προσδιορισμό του αριθμού των κυψελών και την κατανομή του προϋπολογισμού της ΕΕ

6.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο τομέας της μελισσοκομίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) είναι μικρός σε σύγκριση με άλλους αγροτικούς τομείς αλλά εξυπηρετεί μέρος των αναγκών επικονίασης για τη γεωργία της ΕΕ.

Οι μελισσοκόμοι της ΕΕ πρέπει να αντιμετωπίσουν πολλές προκλήσεις προκειμένου να διατηρήσουν τις κυψέλες και την παραγωγή μελιού τους. Η αύξηση του κόστους, ο ισχυρός ανταγωνισμός με τις φθηνές εισαγωγές μελιού από τρίτες χώρες, οι απώλειες αποικιών μελισσών, οι ασθένειες και οι εισβολές στις κυψέλες, σε συνδυασμό με την υποβάθμιση του περιβάλλοντος χορτονομής, δημιουργούν πιέσεις στον τομέα.

Η Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) διαθέτει διάφορα εργαλεία για τη στήριξη του τομέα της μελισσοκομίας και για τον μετριασμό του αρνητικού αντίκτυπου που ενδέχεται να έχουν ορισμένες γεωργικές δραστηριότητες για τους ελεγχόμενους επικονιαστές.

Η ΕΕ στηρίζει άμεσα τον τομέα της μελισσοκομίας από το 1997 1 . Διαδοχικοί κανονισμοί σχετικοί με την αγορά έδωσαν στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να εκπονήσουν εθνικά προγράμματα για τους τομείς μελισσοκομίας τους. Στόχος αυτών των προγραμμάτων είναι η βελτίωση των γενικών συνθηκών παραγωγής και εμπορίας των προϊόντων μελισσοκομίας, στα οποία περιλαμβάνεται όχι μόνο το μέλι αλλά και ο βασιλικός πολτός, η γύρη, η πρόπολη και το κερί από μέλισσες. Τα προγράμματα συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε ποσοστό 50% και έχουν τριετή διάρκεια.

Το άρθρο 225 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των αγορών γεωργικών προϊόντων 2 αναφέρει ότι η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο ανά τριετία και για πρώτη φορά έως τις 21 Δεκεμβρίου 2016, σχετικά με την υλοποίηση των μέτρων που αφορούν τον τομέα της μελισσοκομίας και προβλέπονται στα άρθρα 55, 56 και 57, περιλαμβανομένων και των πρόσφατων εξελίξεων όσον αφορά τα συστήματα ταυτοποίησης κυψελών.

Η παρούσα έκθεση συνιστά εκπλήρωση αυτής της υποχρέωσης και καλύπτει τα μελισσοκομικά έτη 2013, 2014 και 2015 3 . Καθώς τα εθνικά μελισσοκομικά προγράμματα έχουν τριετή διάρκεια, τα εν λόγω μελισσοκομικά έτη αντιστοιχούν στο τελευταίο έτος των προηγούμενων τριετών μελισσοκομικών προγραμμάτων (2011-2013) και στα πρώτα δύο έτη του τρέχοντος προγράμματος (2014-2016). Αυτή είναι η έκτη έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή των μελισσοκομικών προγραμμάτων 4 .

Όλα τα κράτη μέλη κοινοποίησαν εθνικά μελισσοκομικά προγράμματα για τις περιόδους 2011-2013 και 2014-2016. Αυτό καταδεικνύει το έντονο ενδιαφέρον των κρατών μελών, καθώς και τις ανάγκες του τομέα.

Κατά τη διάρκεια των τριών μελισσοκομικών ετών που καλύπτονται από την έκθεση εξακολουθούσε να βρίσκεται σε ισχύ ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 του Συμβουλίου για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των γεωργικών αγορών και ειδικών διατάξεων για ορισμένα γεωργικά προϊόντα («ενιαίος κανονισμός ΚΟΑ») 5 · ως εκ τούτου, οι αλλαγές που θεσπίστηκαν σχετικά με τον μελισσοκομικό τομέα μέσω της μεταρρύθμισης της ΚΓΠ το 2013 δεν είχαν ακόμη εφαρμοστεί. Παρά ταύτα, η παρούσα έκθεση παρουσιάζει τις κύριες νομοθετικές αλλαγές που θεσπίστηκαν μέσω της μεταρρύθμισης της ΚΓΠ, καθώς και τις τελευταίες διαθέσιμες πληροφορίες για τις εξελίξεις σχετικά με τα συστήματα ταυτοποίησης κυψελών.

2.Μεθοδολογία

Η παρούσα έκθεση βασίζεται στις παρακάτω πηγές πληροφοριών:

- Εθνικά μελισσοκομικά προγράμματα που κοινοποιήθηκαν στην Επιτροπή από τα κράτη μέλη για τις περιόδους 2011-2013, 2014-2016 και 2017-2019. Κάθε εθνικό μελισσοκομικό πρόγραμμα πρέπει να περιλαμβάνει μελέτη που έχει εκπονηθεί από το κράτος μέλος σχετικά με τη διάρθρωση παραγωγής και εμπορίας του τομέα της μελισσοκομίας στην επικράτειά του·

- Δαπάνες των κρατών μελών που αφορούν τα μέτρα που υλοποιούνται στο πλαίσιο των εθνικών μελισσοκομικών προγραμμάτων, τα οποία κοινοποιούνται στην Επιτροπή 6 ·

- Στοιχεία σχετικά με την παραγωγή και το διεθνές εμπόριο μελιού από τις βάσεις δεδομένων EUROSTAT, COMEXT και FAO.

Λεπτομερή στοιχεία και συνοπτικοί πίνακες σχετικά με την αγορά μελιού και τα εθνικά μελισσοκομικά προγράμματα διατίθενται στον δικτυακό τόπο της Επιτροπής 7 .

3.ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΕΕ

3.1Παραγωγή και τιμές

Με ετήσια παραγωγή περίπου 250 000 τόνων, η ΕΕ είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός μελιού παγκοσμίως μετά την Κίνα.

Η ΕΕ δεν παράγει αρκετό μέλι ώστε να καλύπτει τις δικές της καταναλωτικές ανάγκες. Το 2015, το ποσοστό αυτάρκειας 8 ήταν περίπου 60%.

Τα κράτη μέλη με τη μεγαλύτερη παραγωγή μελιού (RO, ES, HU, DE, IT) βρίσκονται κυρίως στο νότιο τμήμα της Ένωσης, όπου οι κλιματικές συνθήκες είναι ευνοϊκότερες για τη μελισσοκομία.

Συνολικά, η παραγωγή μελιού στην ΕΕ αυξάνεται με αργούς ρυθμούς και ετήσιες διακυμάνσεις αναλόγως των κλιματικών συνθηκών. Ωστόσο, οι μελισσοκόμοι ενδέχεται να δυσκολευτούν να διατηρήσουν την παραγωγή σε αυτό το επίπεδο λόγω των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν ως προς την υγεία των μελισσών και την απώλεια ενδιαιτημάτων λόγω της εντατικοποίησης της γεωργίας. Οι συνθήκες παραγωγής επιδεινώνονται, το κόστος παραγωγής αυξάνεται, ενώ η συνεχής αύξηση των εισαγωγών φθηνότερου μελιού από τρίτες χώρες δημιουργεί συνθήκες εντεινόμενου ανταγωνισμού.

Οι τιμές του μελιού ποικίλουν σημαντικά αναλόγως της ποιότητας και του σημείου πώλησης. Για το μέλι από διάφορα άνθη, το εύρος των τιμών κυμαίνεται από τα 2,54€/kg στην Πολωνία για το μέλι από διάφορα άνθη που πωλείται χύμα σε επίπεδο χονδρικής έως τα 15,18€/kg για το μέλι που πωλείται στον τόπο παραγωγής στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Διάγραμμα 1: Η παραγωγή μελιού στην ΕΕ το 2014 και 2015

Πηγή: Μελέτες των κρατών μελών που κοινοποιήθηκαν στο πλαίσιο των εθνικών μελισσοκομικών προγραμμάτων της περιόδου 2017-2019

3.2Εμπόριο

Εισαγωγές

Η ΕΕ είναι ο πρώτος εισαγωγέας μελιού παγκοσμίως. Οι εισαγωγές της ΕΕ εμφανίζονται σταθερά αυξητικές.

Το 2015 η ΕΕ εισήγαγε περίπου 200 000 τόνους μελιού, ποσότητα που αντιστοιχεί στο 75% περίπου της συνολικής παραγωγής της ΕΕ. Το ήμισυ αυτών των εισαγωγών προήλθε από την Κίνα (περίπου 100 000 τόνοι). Οι άλλοι δύο κύριοι προμηθευτές ήταν το Μεξικό και η Ουκρανία. Το μέλι που εισάγεται από τρίτες χώρες είναι πολύ φθηνότερο από εκείνο που παράγεται στην ΕΕ. Το 2015 η μέση τιμή μονάδας των εισαγόμενων ποσοτήτων κινεζικού μελιού ήταν 1,64€/kg ενώ η μέση τιμή του μελιού από διάφορα άνθη παραγωγής ΕΕ που πωλήθηκε χύμα σε χονδρική ήταν 3,78€/kg. Λόγω του υψηλότερου κόστους παραγωγής, οι παραγωγοί της ΕΕ μπορούν μόλις και μετά βίας να ανταγωνιστούν το εισαγόμενο μέλι.

Εξαγωγές

Οι εξαγωγές της ΕΕ είναι αμελητέες σε σύγκριση με τις εισαγωγές.

Το 2015 η ΕΕ εξήγαγε περίπου 20 000 τόνους μελιού, ποσότητα που αντιστοιχεί στο 8% περίπου της συνολικής παραγωγής της ΕΕ. Η ΕΕ εξάγει κυρίως σε αγορές που αναζητούν μέλι υψηλής ποιότητας, όπως η Ελβετία, η Σαουδική Αραβία, η Ιαπωνία, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς. Το 2015 η μέση τιμή μονάδας των εξαγόμενων ποσοτήτων ήταν 5,77€/kg.

3.3Απογραφή κυψελών

Σύμφωνα με τα δεδομένα που παρασχέθηκαν για τα προγράμματα της περιόδου 2014-2016, υπάρχουν στην ΕΕ περίπου 16 εκατομμύρια κυψέλες. Τα πέντε κράτη μέλη με τον μεγαλύτερο αριθμό κυψελών βρίσκονται κυρίως στον Νότο της ΕΕ: Ισπανία, Γαλλία, Ελλάδα, Ρουμανία και Ιταλία.

Η Επιτροπή δεν διαθέτει νεότερα δεδομένα σχετικά με τον αριθμό των κυψελών από αυτά που δημοσιεύτηκαν στην τελευταία έκθεση. Δεν αναμένονται επικαιροποιημένα στοιχεία πριν από το 2017.

Διάγραμμα 2: Εξέλιξη του αριθμού των κυψελών στην ΕΕ

Πηγή: Μελέτες των κρατών μελών που κοινοποιήθηκαν στο πλαίσιο των εθνικών μελισσοκομικών προγραμμάτων

3.4Απογραφή μελισσοκόμων

Σύμφωνα με τα δεδομένα που παρασχέθηκαν για τα προγράμματα της περιόδου 2017-2019, υπάρχουν στην ΕΕ περίπου 600 000 μελισσοκόμοι. Ο αριθμός των μελισσοκόμων της ΕΕ βαίνει μειούμενος. Πολλοί μελισσοκόμοι που εγκαταλείπουν τον κλάδο λόγω ηλικίας δεν αντικαθίστανται από νεοεισερχόμενους.

Διάγραμμα 3: Εξέλιξη του αριθμού των μελισσοκόμων στην ΕΕ

Πηγή: Μελέτες των κρατών μελών που κοινοποιήθηκαν στο πλαίσιο των εθνικών μελισσοκομικών προγραμμάτων

Η κατάσταση διαφέρει σημαντικά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο. Η Γερμανία είναι ένα από τα λίγα κράτη μέλη που κατόρθωσαν να ανακόψουν την πτωτική πορεία του αριθμού των μελισσοκόμων. Η Γερμανική Ένωση Μελισσοκόμων έδωσε προτεραιότητα σε μια στρατηγική προσέλκυσης νέων μελών και παρείχε μαθήματα για αρχάριους, τα οποία οδήγησαν σε αύξηση του αριθμού των ενεργών μελισσοκόμων. Ορισμένες από αυτές τις δράσεις χρηματοδοτήθηκαν από το μέτρο «τεχνική βοήθεια» των αντίστοιχων προγραμμάτων.

Το 2015, το 96% των ευρωπαίων μελισσοκόμων διαχειρίζονταν λιγότερες από 150 κυψέλες, όριο κάτω από το οποίο μια μελισσοκομική εκμετάλλευση θεωρείται «μη επαγγελματική»· μόλις το 4% των μελισσοκόμων της ΕΕ είχαν περισσότερες από 150 κυψέλες και μπορούσαν να θεωρηθούν «επαγγελματίες» μελισσοκόμοι. Ωστόσο, το κατώτατο αυτό όριο αμφισβητείται από ορισμένες μελισσοκομικές ενώσεις, οι οποίες θεωρούν καταλληλότερο όριο τις 40 κυψέλες.

Η μεγάλη πλειονότητα των μελισσοκόμων της ΕΕ (72%) ανήκουν σε μελισσοκομικές ενώσεις.

4.ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

4.1Νομική βάση

Κατά τη διάρκεια των μελισσοκομικών ετών 2013, 2014 και 2015 που καλύπτονται από την παρούσα έκθεση, ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 εξακολουθούσε να ισχύει· ως εκ τούτου, οι αλλαγές που θεσπίστηκαν σχετικά με τον μελισσοκομικό τομέα με τη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ  το 2013 δεν είχαν ακόμη εφαρμοστεί.

Οι διατάξεις των άρθρων 55 έως 57 του νέου κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 αντικαθιστούν και καταργούν τις διατάξεις των άρθρων 105 έως 110 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1234/2007. Ωστόσο, το άρθρο 231 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 ορίζει ότι όλα τα πολυετή προγράμματα που έχουν εγκριθεί πριν από την 1η Ιανουαρίου 2014 εξακολουθούν να διέπονται από τις οικείες διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 μέχρι τη λήξη τους. Ο νομοθέτης εισήγαγε την εν λόγω μεταβατική διάταξη ώστε να διασφαλίσει τη συνέχεια των εν εξελίξει προγραμμάτων. Καθώς τα μελισσοκομικά προγράμματα των περιόδων 2011-2013 και 2014-2016 εγκρίθηκαν πριν από την 1η Ιανουαρίου 2014, διέπονταν ακόμα από τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 917/2004 της Επιτροπής για λεπτομέρειες εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 797/2004 του Συμβουλίου όσον αφορά μέτρα βελτίωσης των συνθηκών παραγωγής και εμπορίας των προϊόντων μελισσοκομίας 9 .

4.2Στόχοι και μέτρα

Στόχος των προγραμμάτων είναι η βελτίωση των γενικών συνθηκών παραγωγής και εμπορίας προϊόντων μελισσοκομίας στην Ένωση.

Έξι μέτρα είναι επιλέξιμα για ενίσχυση και μπορούν να συμπεριληφθούν στα εθνικά μελισσοκομικά προγράμματα.

Κατά την εκπόνηση των προγραμμάτων τους, τα κράτη μέλη συμβουλεύονται τις οργανώσεις μελισσοκόμων τους και επιλέγουν, από έναν κατάλογο επιλέξιμων μέτρων, τις δράσεις που θεωρούν περισσότερο συναφείς. Παραδείγματος χάριν, για τα μελισσοκομικά έτη 2014 και 2015, οι Κάτω Χώρες επέλεξαν να εφαρμόσουν ένα μόνο μέτρο: την εφαρμοσμένη έρευνα.

Τα έξι επιλέξιμα μέτρα δεν έχουν αλλάξει από την τελευταία έκθεση της Επιτροπής το 2013 και είναι τα ακόλουθα:

Η τεχνική βοήθεια αποσκοπεί να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα της παραγωγής και της εμπορίας μέσω της εφαρμογής καλύτερων τεχνικών. Περιλαμβάνει τη διοργάνωση βασικών μαθημάτων για νεοεισερχόμενους και προγραμμάτων διαρκούς επιμόρφωσης για πεπειραμένους μελισσοκόμους και υπεύθυνους ενώσεων ή συνεταιρισμών. Τα μαθήματα κατάρτισης αφορούν κυρίως τομείς όπως η εκτροφή και η πρόληψη των ασθενειών, η συγκομιδή και η συσκευασία, η αποθήκευση, η μεταφορά του μελιού και η εμπορία. Τα εκπαιδευτικά μελισσοκομεία και τα δίκτυα συμβούλων/τεχνιτών μελισσοκομίας καθιστούν δυνατή τη διάδοση πρακτικών τεχνικών γνώσεων. Το μέτρο αυτό μπορεί ακόμη να χρησιμοποιηθεί για τον εκσυγχρονισμό του τομέα μέσω της αγοράς εξοπλισμού τρύγου από τους μελισσοκόμους.

Η καταπολέμηση της βαρρόας αποσκοπεί να θέσει υπό έλεγχο την προσβολή των κυψελών από αυτό το ενδημικό παράσιτο. Η βαρρόα είναι ασθένεια των μελισσών που προκαλείται από ένα ακάρι (Varoa mites) που αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα των μελισσών και αυξάνει τις δευτερογενείς λοιμώξεις των μελισσών από ιούς. Ο έλεγχος της βαρρόας γίνεται κυρίως μέσω της μείωσης του παρασιτικού φορτίου. Η βαρρόα μειώνει σημαντικά τη μελισσοκομική παραγωγή στην ΕΕ, προκαλώντας απώλεια αποικιών μελισσών εάν δεν αντιμετωπιστεί. Καθώς η βαρρόα ενδημεί στην ΕΕ και δεν μπορεί να εξαλειφθεί πλήρως, ο μόνος τρόπος να αποφευχθούν οι συνέπειές της είναι να υποβληθούν οι κυψέλες σε αγωγή με εγκεκριμένες μεθόδους και προϊόντα. Η χρηματοδοτική συνδρομή είναι απαραίτητη για να μπορέσουν οι παραγωγοί να καλύψουν τις αυξανόμενες δαπάνες που συνεπάγεται η κατάλληλη αγωγή των κυψελών (προϊόντα, εξοπλισμός όπως πλέγματα προστασίας).

Οι ενισχύσεις για τον εξορθολογισμό της εποχιακής μετακίνησης αποσκοπούν στη διαχείριση των μετακινήσεων του μελισσοκομικού κεφαλαίου στην Ένωση, καθώς και στη χωροταξική κατανομή των θέσεων για μελισσοκόμους κατά την περίοδο της ανθοφορίας. Στη διαχείριση της εποχιακής μετακίνησης μπορούν να συμβάλουν μέτρα όπως η ταυτοποίηση κυψελών και πλαισίων, η κατάρτιση μητρώου νομαδικής μελισσοκομίας, η πραγματοποίηση επενδύσεων σε υλικά που διευκολύνουν την εποχιακή μετακίνηση και η σύνταξη χαρτών με τις ποικιλίες ανθέων. Σε αρκετά κράτη μέλη, η εποχιακή μετακίνηση είναι καίριας σημασίας για την κάλυψη των διατροφικών αναγκών των μελισσών και τη διασφάλιση της επικονίασης των φυτών.

Τα μέτρα στήριξης για τη διενέργεια αναλύσεων μελιού αποσκοπούν στη βελτίωση της εμπορίας του. Μέσω των αναλύσεων μελιού οι μελισσοκόμοι μπορούν να διασφαλίζουν ότι το μέλι που διατίθεται στην αγορά πληροί τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά που ορίζονται στην οδηγία 2001/110/ΕΚ του Συμβουλίου για το μέλι 10 · Η ανάλυση της βοτανικής προέλευσης του μελιού παρέχει στους μελισσοκόμους ακριβείς γνώσεις για το μέλι που έχει συγκομισθεί, επιτρέποντάς τους να επιτυγχάνουν υψηλότερες τιμές για το προϊόν τους. Η χρηματοδοτική στήριξη για τη διενέργεια ανάλυσης μελιού είναι καίριας σημασίας προκειμένου να καταστεί η υπηρεσία αυτή προσβάσιμη σε μεγάλο αριθμό μελισσοκόμων.

Η ανασύσταση του μελισσοκομικού κεφαλαίου καθιστά δυνατή τη μερική αντιστάθμιση των απωλειών μελισσών και, ως εκ τούτου, συμβάλλει στην αποτροπή των πτώσεων της παραγωγής. Αυτή η ενέργεια μπορεί να περιλαμβάνει τη χρηματοδότηση δραστηριοτήτων που ευνοούν την παραγωγή βασιλισσών ή την αγορά μελισσοσμηνών.

Η δυνατότητα που παρέχεται στο πλαίσιο του κανονισμού να ενταχθούν ειδικά σχέδια εφαρμοσμένης έρευνας για την ποιοτική βελτίωση του μελιού στα μελισσοκομικά προγράμματα και τη διάδοση των αποτελεσμάτων των εν λόγω σχεδίων μπορούν να συμβάλουν στην αύξηση των γνώσεων των παραγωγών όσον αφορά συγκεκριμένες πρακτικές μελισσοκομίας.

4.3Προϋπολογισμός της Ένωσης για τα εθνικά μελισσοκομικά προγράμματα και ποσοστά χρησιμοποίησης

Τα κονδύλια της Ένωσης που αφορούν τον μελισσοκομικό τομέα είναι σχετικά μικρά αλλά αυξάνονται κάθε τριετία ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι αυξανόμενες ανάγκες του τομέα, η αποδοχή των προγραμμάτων και οι διαδοχικές διευρύνσεις της Ένωσης. Για τα μελισσοκομικά προγράμματα της περιόδου 2017-2019, τα κονδύλια της Ένωσης θα αυξηθούν στα 36 εκατομμύρια EUR ανά μελισσοκομικό έτος.

Πίνακας 1: Κονδύλια της Ένωσης για τα εθνικά μελισσοκομικά προγράμματα

Όλα τα κράτη μέλη 11 κοινοποίησαν εθνικά μελισσοκομικά προγράμματα για τις περιόδους 2011-2013 και 2014-2016.

Η συνεισφορά της Ένωσης στα μελισσοκομικά προγράμματα αντιστοιχεί στο 50% των δαπανών που βαρύνουν τα κράτη μέλη. Συγκεκριμένα, αυτό σημαίνει ότι για το μελισσοκομικό έτος 2013 διατέθηκαν για τον μελισσοκομικό τομέα συνολικά 64 εκατομμύρια EUR: 32 εκατομμύρια EUR από τον προϋπολογισμό της Ένωσης και 32 εκατομμύρια EUR από τους εθνικούς προϋπολογισμούς των κρατών μελών. Για τα μελισσοκομικά έτη 2014 και 2015, διατέθηκαν για κάθε έτος συνολικά 66,2 εκατομμύρια EUR: 33,1 εκατομμύρια EUR από τον προϋπολογισμό της Ένωσης και 33,1 εκατομμύρια EUR από τους εθνικούς προϋπολογισμούς των κρατών μελών.

Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, τα κράτη μέλη χρησιμοποίησαν το σύνολο σχεδόν των διαθέσιμων κονδυλίων για τα εν λόγω προγράμματα. Το μέσο ποσοστό χρησιμοποίησης στην ΕΕ είναι εξαιρετικό: ήταν αντίστοιχα 91%, 92% και 93% για τα μελισσοκομικά έτη 2013, 2014 και 2015.

4.4Κατανομή της συνεισφοράς της Ένωσης ανά κράτος μέλος

Ο βασικός παράγοντας για την κατανομή της συνεισφοράς της Ένωσης σε κάθε κράτος μέλος είναι ο αριθμός των κυψελών που βρίσκονται στην επικράτειά του.

Βάσει των προβλέψεων δαπανών των κρατών μελών που κοινοποιούνται μέσω των προγραμμάτων τους, τα κονδύλια της Ένωσης κατανέμονται σύμφωνα με το μερίδιο κάθε κράτους μέλους στον συνολικό αριθμό των κυψελών στην Ένωση.

Τα κράτη μέλη γνωστοποιούν τον αριθμό των κυψελών που διαθέτουν στην επικράτειά τους κατά τη στιγμή της υποβολής των μελισσοκομικών προγραμμάτων στην Επιτροπή. Ο αριθμός και η κατανομή των κυψελών ανά κράτος μέλος και στην Ένωση συνολικά δημοσιεύονται σε εκτελεστικό κανονισμό της Επιτροπής για την τροποποίηση του παραρτήματος I του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 917/2004 12 .

Ο αριθμός των κυψελών σε κάθε κράτος μέλος, υπολογιζόμενος ως ποσοστό του συνολικού αριθμού των κυψελών στην ΕΕ, καθορίζει το θεωρητικό μέγιστο ποσοστό του προϋπολογισμού που δικαιούται κάθε κράτος μέλος. Σε περίπτωση που ένα κράτος μέλος προβλέπει δαπάνες μικρότερες από το μέγιστο ποσό προϋπολογισμού που δικαιούται, τα ποσά που δεν ζητούνται από το εν λόγω κράτος μέλος κατανέμονται μεταξύ των υπολοίπων.

Συνεπώς, τα κράτη μέλη με τις περισσότερες κυψέλες είναι εκείνα που λαμβάνουν το μεγαλύτερο μερίδιο των κονδυλίων της Ένωσης. Για τα μελισσοκομικά έτη 2013, 2014 και 2015, η Ισπανία, ως κράτος μέλος με τον μεγαλύτερο αριθμό κυψελών στην Ένωση, έλαβε το μεγαλύτερο μερίδιο των κονδυλίων της ΕΕ. Στα πέντε κράτη μέλη με τον μεγαλύτερο αριθμό κυψελών (Ισπανία, Γαλλία, Ελλάδα, Ρουμανία και Ιταλία) κατανεμήθηκε περίπου το ήμισυ των συνολικών κονδυλίων της ΕΕ για τα μελισσοκομικά έτη 2013, 2014 και 2015.

Διάγραμμα 4: Κατανομή της συνεισφοράς της Ένωσης ανά κράτος μέλος για το μελισσοκομικό έτος 2015

4.5Δαπάνες που εκτελέστηκαν ανά είδος μέτρου

Στο τέλος κάθε μελισσοκομικού έτους, σύμφωνα με το άρθρο 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 917/2004, τα κράτη μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή τις δαπάνες τους ανά είδος μέτρου.

Η κατανομή των δαπανών ανά είδος μέτρου για τα μελισσοκομικά έτη 2013, 2014 και 2015 δεν έχει κατά βάση αλλάξει σε σύγκριση με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής.

Η καταπολέμηση της βαρρόας και η τεχνική βοήθεια προς μελισσοκόμους και οργανώσεις μελισσοκόμων (τα οποία αντιστοιχούσαν στο 29% περίπου των συνολικών δαπανών) ήταν τα δύο κύρια μέτρα που χρησιμοποιήθηκαν. Αυτό απηχεί την ανάγκη του τομέα να συνεχίσει να επενδύει σε μελισσοκομικό εξοπλισμό, να ενημερώνει συνεχώς τις μελισσοκομικές πρακτικές ώστε να καταπολεμά ασθένειες και εισβολές στις κυψέλες, καθώς και να εκπαιδεύει νέους μελισσοκόμους.

Ο εξορθολογισμός της εποχιακής μετακίνησης αντιστοιχούσε στο 19% περίπου των συνολικών δαπανών και ήταν το τρίτο μέτρο. Σε ορισμένα κράτη μέλη, η εποχιακή μετακίνηση αποτελεί βασική μελισσοκομική πρακτική, αναγκαία για την κάλυψη των θρεπτικών αναγκών των μελισσών κατά τη διάρκεια ολόκληρης της μελισσοκομικής περιόδου και για την κάλυψη των αναγκών επικονίασης.

Η ανασύσταση του μελισσοκομικού κεφαλαίου αντιστοιχούσε στο 15% περίπου των συνολικών δαπανών και ήταν το τέταρτο μέτρο, ακολουθούμενο στην πέμπτη θέση από την εφαρμοσμένη έρευνα (περίπου 5% των συνολικών δαπανών) και στην έκτη θέση από την ανάλυση του μελιού (περίπου 3% των συνολικών δαπανών).

Διάγραμμα 5: Δαπάνες που εκτελέστηκαν ανά είδος μέτρου για το μελισσοκομικό έτος 2015

5.ΟΙ ΚΥΡΙΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΘΕΣΠΙΣΤΗΚΑΝ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΚΓΠ ΤΟ 2013

Η μεταρρύθμιση της ΚΓΠ το 2013 θέσπισε σημαντικές αλλαγές σε ό,τι αφορά τα μελισσοκομικά προγράμματα. Οι εν λόγω αλλαγές αποτυπώνονται στα άρθρα 55 έως 57 σχετικά με τις ενισχύσεις στον τομέα της μελισσοκομίας του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013, τα οποία αντικαθιστούν τα άρθρα 105 έως 110 περί μελισσοκομίας του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1234/2007. Ο κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2015/1366 της Επιτροπής 13 συμπληρώνει τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 σχετικά με τη μελισσοκομία και ο εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2015/1368 14 θεσπίζει τους κανόνες εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 όσον αφορά τις ενισχύσεις στον τομέα της μελισσοκομίας.

Οι κύριοι στόχοι της μεταρρύθμισης της ΚΓΠ για τον μελισσοκομικό τομέα ήταν:

- η προσαρμογή των επιλέξιμων μέτρων στις ανάγκες του τομέα·

- η διασφάλιση μιας ορθολογικότερης κατανομής του προϋπολογισμού της ΕΕ μέσω της βελτίωσης των μεθόδων που χρησιμοποιούν τα κράτη μέλη για τον προσδιορισμό του αριθμού των κυψελών στην επικράτειά τους.

5.1Επιλέξιμα μέτρα

Το άρθρο 55 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ.  1308/2013 τροποποιεί τον κατάλογο των επιλέξιμων μελισσοκομικών μέτρων, επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής ορισμένων από αυτά και προσθέτει δύο νέα μέτρα.

Με τη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ, υπάρχουν τώρα οκτώ επιλέξιμα μέτρα για τη μελισσοκομία:

α) τεχνική βοήθεια προς μελισσοκόμους και οργανώσεις μελισσοκόμων·

β) καταπολέμηση των εισβολών στις κυψέλες και των ασθενειών, ιδιαίτερα της βαρρόας· το πεδίο εφαρμογής αυτού του μέτρου επεκτάθηκε προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι ανάγκες του τομέα για την καταπολέμηση της ασιατικής σφήκας (Vespa velutina) 15 και του μικρού κάνθαρου κυψελών (Aethina tumida) 16 αλλά και νόσων εκτός της βαρρόας, όπως η νοζεμίαση ή η σηψιγονία.

γ) εξορθολογισμός της εποχιακής μετακίνησης·

δ) μέτρα στήριξης των εργαστηρίων ανάλυσης προϊόντων μελισσοκομίας με στόχο τη διευκόλυνση των μελισσοκόμων στην εμπορία και την αναβάθμιση της αξίας των προϊόντων τους· το πεδίο εφαρμογής αυτού του μέτρου έχει επεκταθεί και στην ανάλυση άλλων προϊόντων μελισσοκομίας, 17 όπως ο βασιλικός πολτός, η γύρη, η πρόπολη και το κερί από μέλισσες. Αυτό είναι σημαντικό για τη στήριξη της ανάπτυξης μελισσοκομικών προϊόντων ποιότητας και την εξασφάλιση μιας συμπληρωματικής πηγής εισοδήματος για τους μελισσοκόμους.

ε) μέτρα στήριξης για την ανασύσταση του ενωσιακού μελισσοκομικού κεφαλαίου·

στ) συνεργασία με ειδικευμένους φορείς για την υλοποίηση προγραμμάτων εφαρμοσμένης έρευνας στον τομέα της μελισσοκομίας και των μελισσοκομικών προϊόντων·

ζ) παρακολούθηση της αγοράς· πρόκειται για ένα νέο μέτρο το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί παραδείγματος χάριν για την παρακολούθηση της παραγωγής και των τιμών του μελιού και των προϊόντων μελισσοκομίας.

η) βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων με σκοπό την καλύτερη αξιοποίηση των προϊόντων στην αγορά· πρόκειται για ένα νέο μέτρο το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί παραδείγματος χάριν για την αξιοποίηση του δυναμικού του βασιλικού πολτού ή της γύρης.

5.2Μέθοδος για τον προσδιορισμό του αριθμού των κυψελών και την κατανομή του προϋπολογισμού της ΕΕ

Όπως έχει ήδη αναφερθεί, ο βασικός παράγοντας για την κατανομή της συνεισφοράς της Ένωσης σε κάθε κράτος μέλος είναι ο αριθμός των κυψελών που βρίσκονται στην επικράτειά του.

Η μεταρρύθμιση της ΚΓΠ του 2013 διατήρησε αυτή την αρχή αλλά οι κανόνες για τον προσδιορισμό του αριθμού των κυψελών εναρμονίστηκαν (στο βαθμό του εφικτού με δεδομένες τις μεγάλες διαφορές που χαρακτηρίζουν τους επιμέρους μελισσοκομικούς κλάδους μεταξύ των κρατών μελών)· σύμφωνα με το άρθρο 4 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2015/1366 της Επιτροπής, η συνεισφορά της Ένωσης θα κατανέμεται ανάλογα με τον μέσο συνολικό αριθμό κυψελών κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων ημερολογιακών ετών που προηγούνται της κοινοποίησης των εθνικών μελισσοκομικών προγραμμάτων στην Επιτροπή.

Μέχρι τα προγράμματα της περιόδου 2014-2016, τα κράτη μέλη όφειλαν μόνο να κοινοποιούν στην Επιτροπή τον αριθμό των κυψελών στην επικράτειά τους, ανά τριετία, κατά την υποβολή των εθνικών μελισσοκομικών προγραμμάτων. Υπήρχαν σημαντικές διαφορές στον τρόπο με τον οποίο τα κράτη μέλη συνέλεγαν τα στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των κυψελών, ιδίως σε ό,τι αφορά τους τύπους κυψελών που λαμβάνονται υπόψη, τη χρονική περίοδο και τα έτη κατά τα οποία συγκεντρώνονταν τα στοιχεία και, τέλος, τη μέθοδο που χρησιμοποιούνταν για τον προσδιορισμό των αριθμών. Η κατάσταση αυτή έπρεπε να αντιμετωπιστεί προκειμένου να διασφαλιστεί η ορθότερη κατανομή των κονδυλίων της Ένωσης.

Τα άρθρα 1, 2 και 3 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2015/1366 της Επιτροπής παρέχουν τον ορισμό των «κυψελών», προβλέπουν την υποχρέωση των κρατών μελών να διαθέτουν μια αξιόπιστη μέθοδο για τον καθορισμό, μεταξύ της 1ης Σεπτεμβρίου και της 31ης Δεκεμβρίου κάθε έτους, του αριθμού των κυψελών που είναι έτοιμες για διαχείμαση στην επικράτειά τους και, τέλος, επιβάλλουν στα κράτη μέλη να κοινοποιούν, σε ετήσια βάση, τον αριθμό των κυψελών τους από το 2017 και μετά.

Σύμφωνα με το άρθρο 2 και το σημείο 2) του παραρτήματος του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2015/1368 της Επιτροπής, τα κράτη μέλη υπέβαλαν μαζί με τα εθνικά μελισσοκομικά προγράμματα για την περίοδο 2017-2019 μια περιγραφή της μεθόδου που χρησιμοποιούν για τον προσδιορισμό του αριθμού των κυψελών στην επικράτειά τους.

Η περιγραφή της μεθόδου που χρησιμοποιείται σε κάθε κράτος μέλος περιλαμβάνεται στα μελισσοκομικά προγράμματα της περιόδου 2017-2019 που έχουν δημοσιευτεί στον δικτυακό τόπο της Επιτροπής. Μια σύνοψη των μεθόδων παρουσιάζεται στον πίνακα 2. Δεκαοκτώ κράτη μέλη θα χρησιμοποιούν ένα σύστημα υποχρεωτικής καταγραφής ενώ τα υπόλοιπα δέκα μια στατιστική μέθοδο για την εκτίμηση του αριθμού των κυψελών βάσει δειγματοληψίας επί των μελισσοκόμων που έχουν καταχωρηθεί από τις σχετικές οργανώσεις.

Κατά κανόνα, η υποχρεωτική καταγραφή των κυψελών θεωρείται η πιο αξιόπιστη μέθοδος αλλά συνεπάγεται και περισσότερο διοικητικό φόρτο για τους μελισσοκόμους και τα κράτη μέλη· οι μελισσοκόμοι υποχρεούνται από την εθνική νομοθεσία να καταγράφουν τη δραστηριότητά τους και να δηλώνουν τον αριθμό των κυψελών τους σε δημόσιο φορέα. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα έξι κράτη μέλη με τον μεγαλύτερο αριθμό κυψελών (ES, FR, EL, RO, IT, PL) επέλεξαν την υποχρεωτική καταγραφή των κυψελών ενώ τα κράτη μέλη με μικρότερο μελισσοκομικό τομέα προτίμησαν μια στατιστική μέθοδο εκτίμησης.

Η αξιοπιστία των στατιστικών μεθόδων για την εκτίμηση του αριθμού των κυψελών εξαρτάται από την ποιότητα των βάσεων δεδομένων που τηρούνται από τις οργανώσεις μελισσοκόμων και από την αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος των μελισσοκόμων που επιλέγεται προκειμένου να προσδιοριστεί ο αριθμός των κυψελών.

Τα κράτη μέλη θα κοινοποιήσουν στην Επιτροπή τον αριθμό των κυψελών τους βάσει των νέων μεθόδων για πρώτη φορά στις 15 Μαρτίου 2017. Σύμφωνα με το άρθρο 13 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2015/1368, η Επιτροπή θα δημοσιοποιήσει στη συνέχεια στον ιστότοπό της συγκεντρωτικά δεδομένα σχετικά με τον αριθμό των κυψελών όπως έχουν κοινοποιηθεί από τα κράτη μέλη. Τα εν λόγω δεδομένα θα επικαιροποιούνται κάθε χρόνο και αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την καλύτερη παρακολούθηση του αριθμού των κυψελών στην Ένωση.

Πίνακας 2: Σύνοψη των μεθόδων που χρησιμοποιούνται από τα κράτη μέλη για τον προσδιορισμό του αριθμού των κυψελών στην επικράτειά τους για τα εθνικά μελισσοκομικά προγράμματα της περιόδου 2017-2019

6.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Με τη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ το 2013 βελτιώθηκε η νομική βάση για τη στήριξη του μελισσοκομικού τομέα της ΕΕ μέσω των εθνικών μελισσοκομικών προγραμμάτων. Τα επιλέξιμα μέτρα προσαρμόστηκαν στις μεταβαλλόμενες ανάγκες του τομέα ενώ εξορθολογίστηκαν οι μέθοδοι για την κατανομή των κονδυλίων της ΕΕ στα κράτη μέλη βάσει του αριθμού των κυψελών. Τα πρώτα συγκεκριμένα αποτελέσματα της μεταρρύθμισης θα φανούν με την υλοποίηση των μελισσοκομικών προγραμμάτων της περιόδου 2017-2019, η οποία ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2016. Η παρούσα έκθεση δεν συνοδεύεται από άλλη νομοθετική πρόταση.

Βάσει των διαπιστώσεων της παρούσας έκθεσης, σύμφωνα με τις οποίες όλα τα κράτη μέλη διαθέτουν εθνικά μελισσοκομικά προγράμματα και τα κονδύλια που έχουν διατεθεί από την Ένωση έχουν χρησιμοποιηθεί σε ποσοστό άνω του 90%, μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι τα μέτρα για την ευρωπαϊκή αγορά του μελισσοκομικού τομέα λειτουργούν ικανοποιητικά. Η επόμενη έκθεση —η οποία αναμένεται σε τρία χρόνια— θα δώσει τη δυνατότητα αξιολόγησης του αντίκτυπου των νέων κανονιστικών διατάξεων που θεσπίστηκαν με τη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ το 2013.

(1) Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1221/97 του Συμβουλίου, της 25ης Ιουνίου 1997, περί των γενικών κανόνων εφαρμογής για ενέργειες βελτίωσης της παραγωγής και της εμπορίας του μελιού (ΕΕ L 173 της 1.7.1997, σ. 1).

(2) ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 671.

(3) Τα μελισσοκομικά έτη 2013, 2014 και 2015 αφορούν αντίστοιχα τις δωδεκάμηνες περιόδους από 1.9.2012 έως 31.8.2013, από 1.9.2013 έως 31.8.2014 και από 1.9.2014 έως 31.8.2015.

(4) Η προηγούμενη έκθεση δημοσιεύτηκε στις 16.8.2013, COM(2013) 593 final.

(5) ΕΕ L 299 της 16.11.2007, σ. 1.

(6) Όπως κοινοποιούνται από τα κράτη μέλη στην Επιτροπή σύμφωνα με το άρθρο 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 917/2004 της Επιτροπής, της 29ης Απριλίου 2004, για λεπτομέρειες εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 797/2004 του Συμβουλίου για ενέργειες βελτίωσης των συνθηκών παραγωγής και εμπορίας των προϊόντων μελισσοκομίας (ΕΕ L 163 της 30.4.2004, σ. 83).

(7) http://ec.europa.eu/agriculture/honey/index_en.htm

(8) Ποσοστό αυτάρκειας = Ο λόγος της εγχώριας παραγωγής μελιού προς τη συνολική κατανάλωση= παραγωγή ΕΕ/έτος διαιρούμενη με (εισαγωγές ΕΕ/έτος+ παραγωγή ΕΕ/έτος – εξαγωγές ΕΕ/έτος)

(9) ΕΕ L 163 της 30.4.2004, σ. 83.

(10) ΕΕ L 10 της 12.1.2002, σ. 47.

(11) 27 κράτη μέλη είχαν εθνικό μελισσοκομικό πρόγραμμα για την περίοδο 2011-2013. Μετά την ένταξη της Κροατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση την 1η Ιουλίου 2013, 28 κράτη μέλη είχαν εθνικό μελισσοκομικό πρόγραμμα για την περίοδο 2014-2016.

(12) Για τα προγράμματα της περιόδου 2014-2016, βλ. εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 768/2013 της Επιτροπής για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 917/2004 για λεπτομέρειες εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 797/2004 του Συμβουλίου όσον αφορά μέτρα βελτίωσης των συνθηκών παραγωγής και εμπορίας των προϊόντων μελισσοκομίας (ΕΕ L 214 της 9.8.2013, σ. 7).Για τα προγράμματα της περιόδου 2011-2013, βλ. κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 726/2010 της Επιτροπής, της 12ης Αυγούστου 2010, σχετικά με την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 917/2004 για λεπτομέρειες εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 797/2004 του Συμβουλίου όσον αφορά μέτρα βελτίωσης των συνθηκών παραγωγής και εμπορίας των προϊόντων μελισσοκομίας (ΕΕ L 213 της 13.8.2010, σ. 29).

(13) ΕΕ L 211 της 8.8.2015, σ. 3.

(14) ΕΕ L 211 της 8.8.2015, σ. 9.

(15) http://presse.inra.fr/en/Resources/Press-releases/rapid-expansion-of-Asian-hornet  

(16) http://ec.europa.eu/food/animals/live_animals/bees/small_hive_beetle_outbreaks/index_en.htm  

(17) Τα προϊόντα μελισσοκομίας που καλύπτονται από τα μελισσοκομικά προγράμματα παρατίθενται στο μέρος XXII του παραρτήματος I του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 και είναι το μέλι, ο βασιλικός πολτός, η πρόπολη και το κερί από μέλισσες.