(1)

Tá sé leagtha amach mar chuspóir dó féin ag an Aontas limistéar saoirse, slándála agus ceartais a chothabháil agus a fhorbairt.

(2)

Tá comhar breithiúnach in ábhair choiriúla san Aontas bunaithe ar phrionsabal an aitheantais fhrithpháirtigh do bhreithiúnais agus do chinntí breithiúnacha, a dtugtar an bunchloch don chomhar breithiúnach in ábhair choiriúla laistigh den Aontas air go coitianta ón tráth ar tionóladh an cruinniú den Chomhairle Eorpach in Tampere an 15 agus 16 Deireadh Fómhair 1999.

(3)

Meastar ionstraimeachtaí na coireachta agus fáltais ón gcoireacht a chalcadh agus a choigistiú a bheith ar na bealaí is éifeachtaí chun an choireacht a chomhrac. Is de thiomantas an Aontais a áirithiú go ndéantar sócmhainní coiriúla a shainaithint, a choigistiú, agus a athúsáid ar bhealach níos éifeachtaí i gcomhréir le “Clár Stócólm —Eoraip atá oscailte slán, a fhreastalaíonn ar shaoránaigh agus a thugann cosaint dóibh” (2).

(4)

Ós rud é gur coireacht thrasnáisiúnta a bhíonn sa choireacht go minic, tá comhar éifeachtach trasteorann fíor-riachtanach d'fhonn ionstraimeachtaí na coireachta agus fáltais ón gcoireacht a chalcadh agus a choigistiú.

(5)

Is iad Cinntí Réime 2003/577/CGB (3) agus 2006/783/CGB ón gComhairle (4) is bonn do chreat dlíthiúil reatha an Aontais maidir le haitheantas frithpháirteach d'orduithe calctha agus d'orduithe coigistíochta.

(6)

Léiríonn tuarascálacha an Choimisiúin maidir le cur chun feidhme Chinneadh Réime 2003/577/CGB agus Chinneadh Réime 2006/783/CGB nach bhfuil an córas atá ann faoi láthair maidir le haitheantas frithpháirteach d'orduithe calctha agus d'orduithe coigistíochta lánéifeachtach. Níor cuireadh na Cinntí Réime sin chun feidhme agus i bhfeidhm go haonfhoirmeach sna Ballstáit, rud a fhágann nach leor an t-aitheantas frithpháirteach agus go bhfuil comhar trasteorann fo-optamach ann.

(7)

Níor fhan creat dlíthiúil an Aontais maidir le haitheantas frithpháirteach d'orduithe calctha agus d'orduithe coigistíochta bord ar bhord leis na forbairtí reachtacha a rinneadh le gairid ar an leibhéal náisiúnta agus ar leibhéal an Aontais. Go háirithe, le Treoir 2014/42/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5), bunaítear comhrialacha íosta maidir le maoin a chalcadh agus a choigistiú. Baineann na rialacha íosta sin le ionstraimeachtaí na coireachta agus fáltais ón gcoireacht a choigistiú, lena n-áirítear sna cásanna breoiteachta nó éalú an duine a bhfuil amhras faoi nó an cúisí, nó i gcásanna ina bhfuiltear tar éis imeachtaí a thionscnamh cheana féin i ndáil le cion coiriúil, coigistiú leathnaithe agus coigistiú ó thríú páirtí. Baineann na rialacha íosta sin freisin le maoin a chalcadh ionas go mbeifear in ann í a choigistiú ina dhiaidh sin. Ba cheart na cineálacha ordaithe do chalctha agus do choigistithe a chumhdaítear leis an Treoir sin a chur san áireamh sa chreat dlíthiúil maidir le haitheantas frithpháirteach freisin.

(8)

Agus Treoir 2014/42/AE á glacadh acu, chuir Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle in iúl i ndearbhú uathu go mbíonn nasc bunúsach idir córas calctha agus coigistithe éifeachtach san Aontas agus aitheantas frithpháirteach dea-fheidhmiúil d'orduithe calctha agus d'orduithe coigistíochta. Agus aird acu ar an ngá atá le córas cuimsitheach a bhunú chun fáltais ón gcoireacht agus ionstraimeachtaí na coireachta a chalcadh agus a choigistiú, d'iarr Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle ar an gCoimisiún togra reachtach a thíolacadh maidir le haitheantas frithpháirteach d'orduithe calctha agus d'orduithe coigistíochta.

(9)

Ina theachtaireacht an 28 Aibreán 2015 dar teideal “An Clár Oibre Eorpach maidir leis an tSlándáil”, bhí an Coimisiún den tuairim go mbíonn comhar breithiúnach in ábhair choiriúla ag brath ar ionstraimí éifeachtacha trasteorann agus go mbíonn an t-aitheantas frithpháirteach do bhreithiúnais agus do chinntí breithiúnacha ar phríomhghné den chreat slándála. Mheabhraigh an Coimisiún freisin gur gá an t-aitheantas frithpháirteach maidir le horduithe calctha agus le horduithe coigistíochta a fheabhsú.

(10)

Ina theachtaireacht an 2 Feabhra 2016 i ndáil le “Plean Gníomhaíochta maidir leis an gcomhrac i gcoinne mhaoiniú na sceimhlitheoireachta a neartú”, chuir an Coimisiún béim ar an ngá go n-áiritheofaí go mbainfear a sócmhainní de choirpigh a mhaoiníonn an sceimhlitheoireacht. Luaigh an Coimisiún, d'fhonn gníomhaíochtaí coiriúla eagraithe a mhaoiníonn sceimhlitheoireacht a shuaitheadh, go bhfuil sé fíor-riachtanach go mbainfí fáltais na coireachta de na coirpigh sin. Chuige sin, chuir an Coimisiún in iúl gur gá a áirithiú go ndéanfar gach cineál orduithe calctha agus orduithe coigistíochta a fhorfheidmhiú a mhéid is féidir ar fud an Aontais trí phrionsabal an aitheantais fhrithpháirtigh a chur i bhfeidhm.

(11)

Chun an t-aitheantas frithpháirteach éifeachtach d'orduithe calctha agus d'orduithe coigistíochta a áirithiú, ba cheart na rialacha maidir le haithint agus forghníomhú na n-orduithe sin a bhunú le gníomh dlíthiúil de chuid an Aontais atá ceangailteach ó thaobh dlí agus a bheidh infheidhme go díreach.

(12)

Tá sé tábhachtach aithint fhrithpháirteach agus forghníomhú orduithe calctha agus orduithe coigistíochta a éascú trí rialacha a bhunú, ar rialacha iad lena gcuirtear de cheangal ar Bhallstát orduithe calctha agus orduithe coigistíochta arna n-eisiúint ag Ballstát eile faoi chuimsiú imeachtaí in ábhair choiriúla a aithint gan foirmiúlachtaí breise agus na horduithe sin a fhorghníomhú laistigh dá limistéar féin.

(13)

Ba cheart go mbeadh feidhm ag an Rialachán seo maidir le gach ordú calctha agus gach ordú coigistíochta arna eisiúint faoi chuimsiú imeachtaí in ábhair coiriúla. Is coincheap uathrialach de chuid dlí an Aontais é “imeachtaí in ábhair coiriúla” arna léiriú ag Cúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh, d'ainneoin cásdlí Chúirt Eorpach um Chearta an Duine. Dá bhrí sin, cumhdaítear leis an téarma sin orduithe calctha agus orduithe coigistíochta den uile chineál a eisítear tar éis imeachtaí i dtaca le cion coiriúil, ní hamháin orduithe a chumhdaítear faoi Threoir 2014/42/AE. Cumhdaítear cineálacha eile orduithe leis freisin a eisítear gan ciontú críochnaitheach. Cé gur féidir nach mbeadh orduithe den chineál sin i gcóras an Bhallstáit, ba cheart an Ballstát sin a bheith in ann ordú den chineál sin a d'eisigh Ballstát eile a aithint agus a fhorghníomhú. Faoi imeachtaí in ábhair choiriúla, d'fhéadfadh sé go gcuimseofaí imscrúduithe coiriúla a dhéanann na póilíní agus na húdaráis forfheidhmithe dlí eile. Ba cheart orduithe calctha agus orduithe coigistíochta arna n-eisiúint faoi chuimsiú imeachtaí sibhialta nó riaracháin a eisiú ó raon feidhme an Rialacháin seo.

(14)

Ba cheart orduithe calctha agus orduithe coigistíochta maidir le cionta coiriúla a chumhdaítear le Treoir 2014/42/AE a chumhdach leis an Rialachán seo, chomh maith le horduithe calctha agus le horduithe coigistíochta a bhaineann le cionta coiriúla eile. Níor cheart, mar sin, gur do chionta coiriúla a chumhdaítear leis an Rialachán seo fíor-thromchúiseacha ag a mbíonn gné trasteorann a theorannófaí na cionta sin, óir ní cheanglaítear le hAirteagal 82 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) teorainn den sórt sin maidir le haitheantas frithpháirteach do bhreithiúnais in ábhair choiriúla.

(15)

Maidir le comhar na mBallstát, ar comhar é atá bunaithe ar phrionsabal an aitheantais fhrithpháirtigh agus an fhorghníomhaithe láithrigh i dtaca le cinntí breithiúnacha, glactar leis go mbíonn muinín ag na Ballstáit gur i gcomhréir le prionsabail na dlíthiúlachta, na coimhdeachta agus na comhréireachta a ghlacfar gach cinneadh a bheidh le haithint agus le forghníomhú. Maidir le comhar den chineál sin glactar leis freisin gur cheart cearta daoine dá ndéanann ordú calctha nó ordú coigistíochta difear a chaomhnú. Ba cheart a áireamh ar na daoine sin dá ndéantar difear, a d'fhéadfadh a bheith ina ndaoine nádúrtha nó ina ndaoine dlítheanacha, aon duine ar eisíodh ordú calctha nó ordú coigistíochta ina éadan nó ina héadan, nó aon duine ar leis nó ar léi an mhaoin a chumhdaítear leis an ordú sin, chomh maith le haon tríú páirtithe a ndéantar dochar díreach dá gcearta i ndáil leis an maoin sin, lena n-áirítear tríú páirtithe bona fide. Maidir le cé acu atá nó nach bhfuil dochar díreach á dhéanamh ag ordú calctha nó ordú coigistíochta do thríú páirtithe den chineál sin, ba cheart an méid sin a chinneadh i gcomhréir le dlí an Stáit fhorghníomhaithigh.

(16)

Leis an Rialachán seo ní dhéantar aon leasú ar an oibleagáid maidir le cearta bunúsacha agus prionsabail dlí a urramú, mar atá cumhdaithe in Airteagal 6 den Chonradh ar an Aontas Eorpach (CAE).

(17)

Leis an Rialachán seo, urramaítear na cearta bunúsacha agus na prionsabail a dtugtar aitheantas dóibh i gCairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh (an “Chairt”) agus sa Choinbhinsiún Eorpach chun Cearta an Duine agus Saoirsí Bunúsacha a Chosaint (“CECD”). Áirítear leis sin an prionsabal i ndáil le toirmeasc a chur ar aon idirdhealú atá bunaithe ar aon fhoras amhail inscne, bunús eitneach nó ciníoch, creideamh, claonadh gnéasach, náisiúntacht, teanga, tuairim pholaitiúil, nó míchumas. Ba cheart an Rialachán seo a chur i bhfeidhm i gcomhréir leis na cearta agus na prionsabail sin.

(18)

Ba cheart feidhm a bheith ag na cearta nós imeachta a leagtar amach i dTreoracha 2010/64/AE (6), 2012/13/AE (7), 2013/48/AE (8), (AE) 2016/343 (9), (AE) 2016/800 (10) agus (AE) 2016/1919 (11) ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, laistigh de raon feidhme na dTreoracha sin, i ndáil le himeachtaí coiriúla a chumhdaítear leis an Rialachán seo i dtaca leis na Ballstáit atá faoi cheangal ag na Treoracha sin. I gcás ar bith, ba cheart feidhm a bheith ag na cosaintí faoin gCairt i ndáil leis na himeachtaí go léir a chumhdaítear leis an Rialachán seo. Go háirithe, ba cheart feidhm a bheith ag cosaintí bunriachtanacha na n-imeachtaí coiriúla a leagtar amach sa Chairt in imeachtaí in ábhair choiriúla nach imeachtaí coiriúla iad ach a chumhdaítear leis an Rialachán seo.

(19)

Cé gur cheart a áirithiú leis na rialacha maidir le tarchur, le haithint agus le forghníomhú orduithe calctha agus orduithe coigistíochta go mbeidh an próiseas a bhaineann le haisghabháil sócmhainní coiriúla éifeachtúil, ní mór cearta bunúsacha a urramú ag an am céanna.

(20)

Agus measúnú á dhéanamh ar choireacht dhúbailte, ba cheart d'údarás inniúil an Stáit fhorghníomhaithigh a fhíorú cé acu a bheadh nó nach mbeadh na gnéithe fíorasacha ba bhonn leis an gcion coiriúil i gceist, mar a léirítear sa deimhniú calctha nó sa deimhniú coigistíochta arna thíolacadh ag údarás inniúil an Stáit eisiúna, faoi réir, per se, pionós coiriúil sa Stát forghníomhaitheach dá mb'amhlaidh go raibh na gnéithe sin láthair Bhallstát sin tráth déanta an chinnidh maidir leis an t-ordú calctha nó an t-ordú coigistíochta a aithint.

(21)

Ba cheart don údarás eisiúna a áirithiú, agus ordú calctha nó ordú coigistíochta á eisiúint aige, go ndéanfar prionsabail an riachtanais agus na comhréireachta a urramú. Faoin Rialachán seo, níor cheart ordú calctha nó ordú coigistíochta a eisiúint agus a tharchur chuig údarás forghníomhaitheach i mBallstát eile ach amháin i gcás ina bhféadfaí é a eisiúint agus a úsáid i gcás intíre agus sa chás sin amháin. Ba cheart don údarás eisiúna a bheith freagrach as riachtanas agus comhréireacht orduithe den sórt sin i ngach cás, toisc nár cheart aithint agus forghníomhú orduithe calctha agus coigistíochta a dhiúltú ar fhorais seachas iad siúd dá bhforáiltear sa Rialachán seo.

(22)

I roinnt cásanna, féadfaidh údarás arna ainmniú ag an mBallstát eisiúna, ordú calctha a eisiúint, ar údárás é atá inniúil in ábhair choiriúla chun an t-ordú calctha a eisiúint nó a fhorghníomhú i gcomhréir leis an dlí náisiúnta, agus nach breitheamh, cúirt nó ionchúisitheoir poiblí é. I gcásanna den sórt sin, ba cheart go ndéanfadh breitheamh, cúirt nó ionchúisitheoir poiblí an t-ordú calctha a bhailíochtú sara dtarchuirfear chuig an údarás forghníomhaitheach é.

(23)

Ba cheart do Bhallstáit bheith in ann dearbhú a dhéanamh ina ndeirtear gur gá don údarás eisiúna an deimhniú calctha bunaidh nó an deimhniú coigistíochta bunaidh nó cóip dheimhnithe de a tharchur, i dteannta an deimhnithe calctha nó an deimhnithe coigistíochta, i gcás ina dtarchuirtear deimhniú calctha nó deimhniú coigistíochta chucu chun go ndéanfaí ordú calctha nó ordú coigistíochta a shainaithint agus a fhorghníomhú. Ba cheart do na Ballstáit an Coimisiún a chur ar an eolas nuair a thíolacann siad, nó nuair a tharraingíonn siad siar, dearbhú den sórt sin. Ba cheart don Choimisiún an fhaisnéis a chur ar fáil do na Ballstáit go léir agus don Ghréasán Breithiúnach Eorpach (EJN) dá bhforáiltear le Cinneadh 2008/976/CGB ón gComhairle (12). Ba cheart do EJN an fhaisnéis sin a chur ar fáil ar an suíomh gréasáin dá dtagraítear sa Chinneadh sin.

(24)

Ba cheart don údarás eisiúna deimhniú calctha nó deimhniú coigistíochta, mar aon leis an ordú calctha nó leis an ordú coigistíochtai gcás inab infheidhme, a tharchur go díreach chuig an údarás forghníomhaitheach nóchuig údarás lárnach an Stáit fhorghníomhaithigh, de réir mar is infheidhme, trí mheán ar bith lenar féidir taifead i scríbhinn a sholáthar faoi choinníollacha a fhágfaidh gur féidir leis an údarás forghníomhaitheach barántúlacht a dheimhniú, amhail tríd an bpost cláraithe nó trí ríomhphost daingnithe. Ba cheart don údarás eisiúna a bheith in ann úsáid a bhaint as aon mhodh ábhartha traschurtha, lena n-áirítear córas slán teileachumarsáide an EJN, Eurojust, nó bealaí eile a mbaineann údaráis bhreithiúnacha úsáid astu.

(25)

I gcás ina bhfuil forais réasúnacha ag an údarás eisiúna lena chreidiúint gur ann atá maoin nó ioncam ag an duine ar ina choinne nó ina coinne a eisíodh an t-ordú calctha nó an t-ordú coigistíochta, ba cheart don údarás sin an deimhniú calctha nó deimhniú coigistíochta, a bhaineann le hordú maidir le suim airgid, a tharchur chuig an mBallstát sin. Ar an mbonn sin, d'fhéadfaí an deimhniú, mar shampla, a tharchur chuig an mBallstát ina bhfuil cónaí ar an duine nádúrtha ar eisíodh an t-ordú ina choinne nó ina coinne, nó, sa chás nach bhfuil seoladh buan nó socraithe ag an duine sin, chuig an mBallstát inar gnách leis cur faoi. I gcás ina n-eisíodh an deimhniú i gcoinne duine dlítheanach, d'fhéadfaí an deimhniú a tharchur chuig an mBallstát ina bhfuil sainchónaí ar an duine dlítheanach sin.

(26)

I bhfianaise deimhnithe a bhaineann le tarchur agus glacadh riarthach na ndeimhnithe a bhaineann le horduithe calctha agus le horduithe coigistíochta, ba cheart do na Ballstáit a bheith in ann údarás lárnach amháin nó níos mó a ainmniú i gcás inar gá mar gheall ar struchtúr a gcórais dlí inmheánaigh. D'fhéadfadh údaráis lárnacha den chineál sin tacaíocht riaracháin a chur ar fáil freisin, ról comhordaithe a ghlacadh agus cabhrú chun staidreamh a bhailiú agus ar an mbealach sin aitheantas frithpháirteach d'orduithe calctha agus d'orduithe coigistíochta a éascú agus a chur chun cinn.

(27)

I gcás ina dtarchuirtear deimhniú coigistíochta a bhaineann le hordú coigistíochta maidir le suim airgid chuig níos mó ná Stát forghníomhaitheach amháin, ba cheart don Stát eisiúna féachaint le gan níos mó maoine a choigistiú ná mar a bheadh riachtanach ionas nach rachadh an luach iomlán os cionn an mhéid uasta. Chuige sin, ba cheart don údarás forghníomhaitheach, i measc nithe eile, (i) a léiriú sa deimhniú coigistíochta luach na sócmhainní, más eol, i ngach Stát forghníomhaitheach, ionas go bhféadfaidh na húdaráis fhorghníomhaitheacha é sin a chur san áireamh; (ii) na teagmhálacha agus an t-idirphlé is gá a choinneáil leis na húdaráis fhorghníomhaitheacha maidir leis an maoin atá le coigistiú; agus (iii) a chur in iúl don údarás forghníomhaitheach ábhartha nó do na húdaráis fhorghníomhaitheacha ábhartha láithreach má mheasann sé go bhféadfadh riosca a bheith ann go dtarlódh forghníomhú a rachadh os cionn an uasmhéid. I gcás inarb iomchuí, d'fhéadfadh Eurojust ról comhordaithe a fheidhmiú laistigh dá shainchúram d'fhonn coigistiú iomarcach a sheachaint.

(28)

Ba cheart Ballstáit a spreagadh chun dearbhú a dhéanamh ina luaitear go nglacfaidís, mar Stáit fhorghníomhaitheacha, le deimhnithe calctha, le deimhnithe coigistíochta nó leis an dá rud i gceann amháin nó níos mó de theangacha oifigiúla an Aontais seachas a dteanga oifigiúil ná a dteangacha oifigiúla féin.

(29)

Ba cheart don údarás forghníomhaitheach orduithe calctha agus orduithe coigistíochta a aithint agus ba cheart dó na bearta is gá a ghlacadh lena bhfhorfheidhmiú. Ní mór an cinneadh a dhéanamh maidir leis an ordú calctha nó leis an ordú coigistíochta a aithint agus a fhorghníomhú agus an calcadh nó an choigistíocht a chur i gcrích leis an luas agus leis an tosaíocht chéanna le cásanna intíre den chineál céanna. Ba cheart teorainneacha ama a ríomh i gcomhréir le Rialachán (CEE, Euratom) Uimh. 1182/71 ón gComhairle (13), agus iad a leagan amach, chun cinneadh agus forghníomhú éifeachtúil a áirithiú i dtaca leis an ordú calctha nó coigistíochta agus forfheidhmiú tapaigh agus éifeachtach de. Maidir le horduithe calctha, ba cheart don údarás forghníomhaitheach, tráth nach déanaí ná 48 n_uaire an chloig tar éis an cinneadh a dhéanamh maidir le haithint agus forghníomhú orduithe den sórt sin, tús a chur leis na bearta nithiúla is gá a ghlacadh chun na horduithe sin a aithint agus a fhorghníomhú.

(30)

Ba cheart don údarás eisiúna agus don údarás forghníomhaitheach aird chuí a thabhairt ar rúndacht an imscrúdaithe agus ordú calctha á fhorghníomhú. Go sonrach, ba cheart don údarás forghníomhaitheach rúndacht na bhfíricí agus substaint an ordaithe calctha a ráthú. Ní dochar an méid seo don oibleagáid na daoine dá ndéanann forghníomhú orduithe calctha difear a chur ar an eolas i gcomhréir leis an Rialachán seo.

(31)

Níor cheart aithint agus forghníomhú ordaithe calctha nó coigistíochta a dhiúltú ar fhorais seachas iad siúd dá bhforáiltear sa Rialachán seo. Ba cheart don Rialachán seo a cheadú go bhféadfadh na húdaráis forghníomhaitheacha gan orduithe coigistíochta a aithint ná a fhorghníomhú ar bhonn an phrionsabail ne bis in idem, ar bhonn cearta na ndaoine dá ndéantar difear nó ar bhonn an chirt a bheith i láthair ag an triail.

(32)

Níor cheart don Rialachán seo a cheadú do na húdarais fhorghníomhaitheacha gan orduithe coigistíochta a aithint nó a forghniomhú ar an ábhar nach raibh an duine atá i gceist i láthair ag an triail dár lean ordú coigistíochta atá nasctha le ciontú críochnaitheach. Níor cheart gur foras sin le nach ndéanfar orduithe coigistíochta a aithint nó a fhorghníomhú ach amháin i gcás trialacha dá leanann orduithe coigistíochta atá nasctha le ciontú críochnaitheach, agus ní bhíonn feidhm aige in imeachtaí ar orduithe coigistíochta is toradh orthu. Mar sin féin, d'fhonn go bhféadfadh feidhm a bheith ag foras mar sin, ba cheart éisteacht amháin, ar a laghad, a thionól. Ní fhéadann an foras a bheith i bhfeidhm mura ndéantar foráil maidir le héisteacht a bheith ann sna rialacha náisiúnta nós imeachta ábhartha. Ba cheart do rialacha náisiúnta den sórt sin an Chairt agus an Coinbhinsiún Eorpach um Chearta an Duine a chomhlíonadh, go háirithe maidir leis an gceart chun triail chóir a fháil. Is amhlaidh atá an scéal, mar shampla, i gcás ina ndéantar na himeachtaí, go hiomlán nó go páirteach, ar bhealach simplithe i ndiaidh nós imeachta i scríbhinn nó nós imeachta nach bhforáiltear éisteacht ina leith.

(33)

In imthosca eisceachtúla, ba cheart a bheith in ann gan ordú calctha nó ordú coigistíochta a aithint ná a fhorghníomhú, i gcás ina gcuirfeadh aithint nó forghníomhú den chineál sin cosc ar an Stát forghníomhaitheach a chuid rialacha bunreachtúla a chur i bhfeidhm maidir le saoirse an phreasa nó saoirse cainte sna meáin eile.

(34)

Maidir le limistéar saoirse slándála agus ceartais a chruthú laistigh den Aontas, tá an méid sin bunaithe ar mhuinín fhrithpháirteach agus ar thoimhde i dtaca leis na Ballstáit eile do chomhlíonadh dlí an Aontais agus, go háirithe, cearta bunúsacha. Mar sin féin, i dtosca eisceachtúla, i gcás ina bhfuil forais shuntasacha le creidiúint, ar bhonn fianaise iontaofa, oibiachtúil, shonrach agus nuashonraithe i gceart, go mbeadh sárú soiléir ar oibleagáidí an Stáit fhorghníomhaithigh i gcomhréir leis an gCairt, mar thoradh ar fhorghníomhú ordaithe calctha nó ordaithe coigistíochta, in imthosca áirithe an cháis, ba cheart don údarás forghníomhaitheach a bheith in ann a chinneadh gan an t-ord lena mbaineann a aithint nó a fhorghníomhú. Is iad na cearta bunúsacha ba cheart a bheith ábhartha i ndáil leis sin, go háirithe, an ceart chun leigheas éifeachtach a fháil, an ceart chun triail chóir a fháil agus an ceart chun cosanta. Níor cheart an ceart chun maoine a bheith ábhartha i bprionsabal, toisc gur gá go gciallófaí, le calcadh agus coigistiú sócmhainní, go gcuirtear isteach ar cheart an duine chun maoine agus toisc go bhforáiltear cheana féin, i ndlí an Aontais, lena n-áirítear an Rialachán seo, do na coimircí is gá ina leith sin.

(35)

Sula ndéanann sé cinneadh gan ordú calctha nó ordú coigistíochta a aithint nó a fhorghníomhú ar bhonn foras do neamhaithint nó do neamhfhorghníomhú, ba cheart don údarás forghníomhaitheach dul i gcomhairle leis an údarás eisiúna chun aon fhaisnéis bhreise is gá a fháil.

(36)

Agus iarraidh ón údarás forghníomhaitheach chun teorainn a chur leis an tréimhse is ceart an mhaoin a chalcadh á scrúdú ag an údarás eisiúna, ba cheart dó imthosca iomlána an cháis a chur san áireamh, go háirithe an bhféadfaí dochar gan údar a dhéanamh sa Stát forghníomhaitheach dá leanfaí leis an ordú calctha. Moltar go láidir don údarás forghníomhaitheach dul i gcomhairle leis an údarás eisiúna maidir leis an tsaincheist sin roimh iarraidh fhoirmiúil a dhéanamh.

(37)

Ba cheart don údarás eisiúna a chur in iúl d'údarás forghníomhaitheach nuair a fhaigheann údarás de chuid an Stáit eisiúna aon suim airgid a d'íoc an duine lena mbaineann i dtaca leis an ordú coigistíochta, agus é le tuiscint nár cheart an Stát forghníomhaitheach a chur ar an eolas ach i gcás go mbeidh tionchar ag an méid a íoctar i leith an ordaithe ar an méid atá fós le híoc ba cheart a choigistiú de bhun an ordaithe.

(38)

Ba cheart go bhféadfadh an t-údarás forghníomhaitheach forghníomhú ordaithe calctha nó coigistíochta a chur siar, go háirithe más baol go bhféadfaí díobháil a dhéanamh d'imscrúdú coiriúil leanúnach dá ndéanfaí é a fhorghníomhú. A luaithe a scoirfidh na forais lena chur siar de bheith ann, ba cheart don údarás forghníomhaitheach na bearta is gá a dhéanamh chun an t-ordú a fhorghníomhú.

(39)

Tar éis ordú calctha a fhorghníomhú agus tar éis an chinnidh ordú coigistíochta a aithint agus a fhorghníomhú, ba cheart don údarás forghníomhaitheach, a mhéid is féidir, na daoine sin dá ndéantar difear agus is eol dó a chur ar an eolas faoin bhforghníomhú sin nó faoin gcinneadh sin. Chuige sin, ba cheart don údarás forghníomhaitheach gach iarracht réasúnach a dhéanamh cé hiad na daoine dá ndéantar difear leis a aithint, a fhíorú conas is féidir dul i dteagmháil leo, agus na daoine sin a chur ar an eolas faoi fhorghníomhú an ordaithe calctha nó an chinnidh go ndéanfar an t-ordú coigistíochta a aithint agus a fhorghníomhú. Agus na hoibleagáidí sin á gcur i gcrích aige, d'fhéadfadh an t-údarás forghníomhaitheach cúnamh a iarraidh ar an údarás eisiúna, mar shampla i gcás ina ndealraíonn sé go bhfuil na daoine dá ndéantar difear ina gcónaí sa Stát eisiúna. An oibleagáid faoin Rialachán seo atá ar an údarás forghníomhaitheach faisnéis a chur ar fáil do na daoine dá ndéantar difear, ní dochar í d'aon oibleagáid atá ar an údarás eisiúna faisnéis a chur ar fáil do dhaoine faoi dhlí an Stáit eisiúna, mar shampla maidir le hordú calctha a eisiúint nó maidir le réitigh dhlíthiúla atá ann cheana faoi dhlí an Stáit eisiúna.

(40)

Ba cheart fógra a thabhairt don údarás eisiúna gan mhoill i gcás nach féidir ordú calctha nó ordú coigistíochta a fhorghníomhú. D'fhéadfadh sé nach mbeifí in ann ordú a fhorghníomhú toisc gur coigistíodh an mhaoin cheana, go bhfuil sí ar iarraidh, gur díothaíodh í nó nach féidir teacht uirthi san áit a shonraigh an t-údarás eisiúna, nó toisc nach ndearnadh an áit a bhfuil an mhaoin a shonrú ar bhealach sách beacht d'ainneoin comhairliúcháin idir an t-údarás forghníomhaitheach agus an t-údarás eisiúna. Sna himthosca sin, níor cheart an t-údarás forghníomhaitheach a bheith faoin oibleagáid a thuilleadh an t-ordú calctha a fhorghníomhú. Mar sin féin, má fhaigheann an t-údarás forghníomhaitheach faisnéis ina dhiaidh sin a chuireann ar a chumas an mhaoin a aimsiú, ba cheart dó a bheith in ann an deimhniú coigistíochta a fhorghníomhú gan gá a bheith le deimhniú nua a thraschur, i gcomhréir leis an Rialachán seo.

(41)

I gcás nach féidir, ó thaobh dlí an Stáit fhorghníomhaithigh de, forghníomhú orduithe calctha nó ordaithe coigistíochta a dhéanamh ó thaobh dlí de, ba cheart don údarás forghníomhaitheach dul i dteagmháil leis an údarás eisiúna chun an staid a phlé agus teacht ar réiteach. Réiteach amháin ab ea go ndéanfadh an t-údarás eisiúna an t-ordú sin a tharraingt siar.

(42)

A luaithe a chuirtear forghníomhú ordaithe i gcrích, ba cheart don údarás forghníomhaitheach é sin a chur in iúl don údarás eisiúna. Agus sin á dhéanamh aige, agus i gcás inar féidir sin go praiticiúil, ba cheart don údarás forghníomhaitheach a chur in iúl, ag an am sin, d'údarás eisiúna na maoine nó an méid airgid a coigistíodh, mar aon le mionsonraí eile is ábhartha, dar leis.

(43)

Ba cheart forghníomhú an ordaithe coigistíochta nó an ordaithe calctha a bheith faoi rialú dhlí an Stáit fhorghníomhaithigh agus ba cheart gurb iad na húdaráis de chuid an Stáit sin amháin a bheadh inniúil chun cinneadh a ghlacadh maidir leis na nósanna imeachta le haghaidh a fhorghníomhaithe. I gcás inarb iomchuí, ba cheart don údarás eisiúna agus forghníomhaithigh iarraidh ar Eurojust nó ar EJN cúnamh a chur ar fáil, laistigh dá sainordú, maidir le saincheisteanna a bhaineann le forghníomhú orduithe calctha agus orduithe coigistíochta.

(44)

Éilíonn feidhmiú cuí an Rialacháin seo dlúthchomhar idir na húdaráis inniúla atá i gceist, go háirithe i gcásanna a bhaineann le hordú coigistíochta a fhorghníomhú go comhuaineach i níos mó ná Ballstát amháin. Dá bhrí sin, ba cheart do na húdaráis inniúla náisiúnta dul i gcomhairle le chéile nuair is gá, go díreach nó, i gcás inarb iomchuí, trí Eurojust nó EJN.

(45)

Níor cheart dochar a dhéanamh do cheart an íospartaigh chun aiseag agus cúiteamh a fháil i gcásanna trasteorann. Ba cheart tosaíocht a thabhairt do chúiteamh íospartach agus d'aiseag a gcuid maoine i rialacha maidir le diúscairt maoine calctha nó coigistithe. Tá coincheap an íospartaigh le léiriú i gcomhréir le dlí an Stáit eisiúna, ar cheart a bheith in ann foráil a dhéanamh leis an dlí sin, freisin, go bhféadfadh duine dlítheanach a bheith ina íospartach chun críche an Rialacháin seo. Ba cheart nár dhochar an Rialachán seo do na rialacha maidir le maoin a chúiteamh agus a aiseag le híospartaigh i nósanna imeachta náisiúnta.

(46)

I gcás ina ndéantar an t-údarás forghníomhaitheach a chur ar an eolas faoi chinneadh a d'eisigh an t-údarás eisiúna nó údarás inniúil eile sa Stát eisiúna, chun an mhaoin chalctha a aiseag leis an íospartach, ba cheart don údarás forghníomhaitheach gach beart is gá a dhéanamh chun a áirithiú go ndéanfar an mhaoin lena mbaineann a chalcadh agus a aiseag leis an íospartach a luaithe is féidir. Ba cheart an t-údarás forghníomhaitheach a bheith in ann an mhaoin a aistriú chuig an Stát eisiúna, ionas go mbeadh an Stát sin in ann an mhaoin a aiseag don íospartach, nó an mhaoin a aistriú go díreach chuig an íospartach, faoi réir thoiliú an Stáit eisiúna. Ba cheart go mbeadh an oibleagáid maidir leis an maoin chalctha a aiseag don íospartach faoi réir na gcoinníollacha seo a leanas: níor cheart teideal an íospartaigh i leith na maoine a bheith faoi chonspóid, is é sin le rá, go nglactar leis gurb é an t-íospartach úinéir dlisteanach na maoine, agus nach ann d'aon éilimh ar fiú trácht orthu chun sin a tharraingt anuas; níor cheart an mhaoin a bheith ag teastáil mar fhianaise in imeachtaí coiriúla sa Stát forghníomhaitheach; Agus (III) níor cheart go ndéanfaí dochar do chearta na ndaoine dá ndéantar difear, go háirithe cearta na tríú páirtithe bona fide. Níor cheart don údarás forghníomhaitheach an mhaoin chalctha a aiseag don íospartach ach i gcás ina gcomhlíontar na coinníollacha seo. I gcás ina measann an t-údarás forghníomhaitheach nach bhfuil na coinníollacha sin á gcomhlíonadh, ba cheart dó dul i gcomhairle leis an údarás eisiúna, mar shampla, chun aon fhaisnéis bhreise a iarraidh nó chun plé a dhéanamh ar an staid sin d'fhonn teacht ar réiteach. Mura féidir teacht ar réiteach, ba cheart don údarás forghníomhaitheach a chinneadh gan an mhaoin chalctha a aiseag don íospartach.

(47)

Ba cheart do gach Ballstát smaoineamh ar oifig náisiúnta láraithe a bhunú a bheadh freagrach as bainistiú maoine calctha chun go bhféadfaí an mhaoin sin a choigistiú ar ball, agus as bainistiú na maoine a coigistíodh. Ba cheart maoin chalctha agus maoin choigistithe a chur ar leataobh mar ábhar tosaíochta le haghaidh tionscadail forfheidhmithe dlí, tionscadail chun cóir eagraithe a chosc agus tionscadail eile leasa phoiblí agus shóisialta.

(48)

Ba cheart do gach Ballstát smaoineamh ar chiste náisiúnta a bhunú chun cúiteamh leordhóthanach a rathú d'íospartaigh na coireachta, amhail teaghlaigh póilíní agus státseirbhísigh a maraíodh nó a míchumasaíodh agus a gcuid dualgas á gcomhlíonadh acu. Ba cheart do na Ballstáit cion de shócmhainní coigistithe a chur ar leataobh chun na críche sin.

(49)

Níor cheart do Bhallstáit a bheith in ann cúiteamh as na chostais a eascraíonn as cur i bhfeidhm an Rialacháin seo a éileamh ó chéile. Mar sin féin, i gcás inar thabhaigh an Stát forghníomhaitheach costais mhóra nó eisceachtúla, i gcás an mhaoin a bheith calctha ar feadh tréimhse nach gearr, mar shampla, ba cheart don údarás eisiúna aird a thabhairt ar aon mholadh ón údarás forghníomhaitheach go ndéanfaí na costais a roinnt.

(50)

D'fhonn a bheith in ann aghaidh a thabhairt feasta, chomh tapa agus is féidir, ar fhadhbanna sa todhchaí a sainaithníodh maidir le hinneachar an deimhnithe a leagtar amach sna hIarscríbhinní a ghabhann leis an Rialachán seo, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún i leith leasuithe ar na deimhnithe sin. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfar na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (14). Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, gheobhaidh Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus beidh rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bheidh ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(51)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóir an Rialacháin seo, eadhon aitheantas frithpháirteach d'orduithe calctha agus forghníomhú na n-orduithe a bhaint amach, ach gur fearr, dá bhrí sin, i ngeall ar a fhairsinge agus a éifeachtaí, is féidir é a bhaint amach ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 CAE. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun an cuspóir sin a ghnóthú.

(52)

Cuireadh Treoir 2014/41/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (15) in ionad fhorálacha Chinneadh Réime 2003/577/CGB cheana, a mhéid a bhaineann le calcadh fianaise do na Ballstáit atá faoi cheangal na Treorach sin,. Ba cheart an Rialachán seo a chur in ionad fhorálacha Chinneadh Réime 2003/577/CGB maidir le calcadh maoine idir na Ballstáit sin atá faoi cheangal aige. Ba cheart, freisin, an Rialachán seo a chur in ionad Chinneadh Réime 2006/783/CGB idir na Ballstáit atá faoi cheangal aige. Ba cheart forálacha Chinneadh Réime 2003/577/CGB maidir le calcadh maoine, mar aon le forálacha Chinneadh Réime 2006/783/CGB, leanúint d'fheidhm a bheith acu dá bhrí sin ní hamháin idir na Ballstáit nach bhfuil faoi cheangal ag an Rialachán seo, ach freisin idir aon Bhallstát nach bhfuil faoi cheangal ag an Rialachán seo agus aon Bhallstát atá faoi cheangal ag an Rialachán seo.

(53)

Níor cheart gurbh fhasach é foirm dhlíthiúil an ghnímh seo do ghníomhartha dlí a bheidh ag an Aontas amach anseo i réimse an aitheantais fhrithpháirtigh ar bhreithiúnais agus ar chinntí breithiúnacha in ábhair choiriúla. Ba cheart measúnú cúramach a dhéanamh ar fhoirm dhlíthiúil ghníomhartha dlí an Aontais a bheidh ann amach anseo de réir an cháis agus éifeachtacht an ghnímh dlí agus prionsabail na comhréireachta agus na coimhdeachta á gcur san áireamh, i measc fachtóirí eile.

(54)

Ba cheart do na Ballstáit a áirithiú i gcomhréir le Cinneadh 2007/845/CGB ón gComhairle (16) go gcomhoibreodh a nOifigí um Aisghabháil Sócmhainní le chéile chun fáltais ón gcoireacht agus maoin eile a bhaineann léi a rianú agus a shainaithint, ar fáltais iad a d'fhéadfadh a bheith ina n-ábhár d'ordú calctha nó d'ordú coigistíochta.

(55)

I gcomhréir le hAirteagal 3 agus le hAirteagal 4a(1) de Phrótacal Uimh. 21 maidir le seasamh na Ríochta Aontaithe agus na hÉireann i dtaca leis an limistéar saoirse, slándála agus ceartais, atá i gceangal leis an CAE agus leis an CFAE, tá fógra tugtha ag an Ríocht Aontaithe gur mian léi bheith rannpháirteach i nglacadh agus i gcur i bhfeidhm an Rialacháin seo.

(56)

I gcomhréir le hAirteagal 1 agus le hAirteagal 2 agus le hAirteagal 4a(1) de Phrótacal Uimh. 21, agus gan dochar d'Airteagal 4 den Phrótacal sin, níl Éire rannpháirteach i nglacadh an Rialacháin seo agus níl sí faoi cheangal aige ná faoi réir a chur i bhfeidhm.

(57)

I gcomhréir le hAirteagal 1 agus le hAirteagal 2 de Phrótacal Uimh. 22 maidir le seasamh na Danmhairge, atá i gceangal leis an CAE agus leis an CFAE, níl an Danmhairg rannpháirteach i nglacadh an Rialacháin seo agus níl sí faoi cheangal aige ná faoi réir a chur i bhfeidhm,

(1)

Rinneadh Rialachán (CE) Uimh. 539/2001 (2) a leasú go substaintiúil roinnt uaireanta (3). Ar mhaithe le soiléire agus le réasúntacht, ba cheart an Rialachán sin a chódú.

(2)

Foráiltear leis an Rialachán seo do chomhchuibhiú iomlán maidir leis na tríú tíortha sin a bhfuil a náisiúnaigh faoi réir ceanglais víosa a bheith ina seilbh acu chun teorainneacha seachtracha na mBallstát a thrasnú (dá ngairtear “an ceanglas víosa” freisin) agus maidir leis na tíortha sin a bhfuil a náisiúnaigh díolmhaithe ón gceanglas sin.

(3)

Ba cheart go ndéanfaí cinneadh na dtríú tíortha a bhfuil a náisiúnaigh faoi réir an cheanglais víosa, nó díolmhaithe uaidh, ar bhonn measúnaithe breithnithe, de réir gach cáis ar leith ar roinnt critéar. Ba cheart an measúnú sin a dhéanamh go tréimhsiúil agus go bhféadfadh sé a bheith mar thoradh air moltaí reachtacha a bheith ann chun Iarscríbhinn I a ghabhann leis an Rialachán seo a leasú, ina liostaítear na tríú tíortha a gceanglaítear ar a naisiúnaigh víosa bheith ina seilbh acu agus iad ag trasnú teorainneacha seachtracha na mBallstát, agus chun Iarscríbhinn II a ghabhann leis an Rialachán seo a leasú ina liostaítear na tríú tíortha a bhfuil a náisiúnaigh díolmhaithe ón gceanglas víosa bheith ina seilbh acu agus iad ag trasnú teorainneacha seachtracha na mBallstát le haghaidh fanachtaí nach faide ná 90 lá in aon tréimhse 180 lá, d'ainneoin go bhféadfadh sé go mbeadh leasuithe tírshonracha ar na hIarscríbhinní sin i gcásanna áirithe, mar shampla mar thoradh ar phróiseas léirscaoilte víosaí nó mar thoradh deiridh ar fhionraí shealadach an cheanglais víosa (dá ngairtear “an díolúine víosa” anseo freisin).

(4)

Ba cheart go mbeadh comhdhéanamh liostaí na dtríú tíortha in Iarscríbhinn I agus in Iarscríbhinn II ar comhréir leis na critéir a leagtar amach sa Rialachán seo, agus ba cheart go bhfanfadh sé ar comhréir leis na critéir sin. Tagairtí do thríú tíortha a bhfuil athrú tagtha ar an staid ina bhfuil siad i ndáil leis na critéir sin, ba cheart iad a aistriú ó Iarscríbhinn amháin go dtí an Iarscríbhinn eile.

(5)

Maidir le forbairtí sa dlí idirnáisiúnta as a leanfaidh athruithe ar stádas nó ainmniú Stát nó eintiteas áirithe, ba cheart iad a léiriú in Iarscríbhinn I agus Iarscríbhinn II.

(6)

Toisc go bhfuil náisiúnaigh de chuid na hÍoslainne, Lichtinstéin agus na hIorua díolmhaithe ón gceanglas víosa mar gheall ar an gComhaontú maidir leis an Limistéar Eorpach Eacnamaíoch (4), níor cheart na tíortha sin a chur san áireamh sa liosta in Iarscríbhinn II.

(7)

Ós rud é go bhforáiltear leis an gComhaontú idir an Comhphobal Eorpach agus a Bhallstáit, de pháirt amháin, agus Cónaidhm na hEilvéise, den pháirt eile, maidir le saorghluaiseacht daoine (5) do shaorghluaiseacht gan víosa do náisiúnaigh de chuid na hEilvéise, níor cheart an Eilvéis a chur san áireamh sa liosta in Iarscríbhinn II.

(8)

Maidir le dídeanaithe aitheanta agus le daoine gan stát, gan dochar do na hoibleagáidí faoi chonarthaí idirnáisiúnta a shínigh na Ballstáit agus go háirithe Comhaontú Eorpach Chomhairle na hEorpa maidir le Deireadh a chur le Víosaí do Dhídeanaithe, a síníodh in Strasbourg an 20 Aibreán 1959, ba cheart an cinneadh i leith an cheanglais víosa nó an díolúine a bhunú ar an tríú tír ina bhfuil cónaí ar na daoine sin agus a d'eisigh a gcuid doiciméad taistil. Ós rud é, áfach, go bhfuil difríochtaí sa dlí náisiúnta is infheidhme maidir le dídeanaithe aitheanta agus le daoine gan stát, ba cheart do na Ballstáit a bheith in ann cinneadh a dhéanamh ar cheart na catagóirí sin daoine a bheith díolmhaithe, sa chás gur tríú tír í an tír ina bhfuil cónaí ar na daoine sin agus a d'eisigh a gcuid doiciméad taistil agus a bhfuil a cuid náisiúnach díolmhaithe ón gceanglas víosa.

(9)

I gcomhréir le Rialachán (CE) Uimh. 1931/2006 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (6), ba cheart díolúine ón gceanglas víosa do shealbhóirí cheadúnais tráchta teorann áitiúil a leagan síos.

(10)

Ba cheart go bhféadfadh na Ballstáit foráil a dhéanamh maidir le díolúine ón gceanglas víosa do shealbhóirí atá i seilbh pasanna áirithe seachas gnáthphasanna.

(11)

I gcásanna sonracha ina mbeidh gá le rialacha speisialta víosa, ba cheart go bhféadfadh na Ballstáit catagóirí áirithe daoine a dhíolmhú ón gceanglas víosa nó go bhféadfadh siad é a fhorchur orthu i gcomhréir le dlí nó nós idirnáisiúnta poiblí.

(12)

Ba cheart go bhféadfadh na Ballstáit dídeanaithe aitheanta, daoine gan stát, is é sin na daoine sin atá cumhdaithe ag Coinbhinsiún na Náisiún Aontaithe i dtaobh Stádas Daoine gan Stát an 28 Meán Fómhair 1954 chomh maith leis na daoine atá lasmuigh de raon feidhme an Choinbhinsiúin sin, agus daltaí scoile atá ag taisteal ar thurasanna scoile i gcás ina bhfuil na daoine sna catagóirí sin ina gcónaí i dtríú tír a áirítear sa liosta in Iarscríbhinn II a ghabhann leis an Rialachán seo.

(13)

Ba cheart na socruithe lena rialaítear díolúintí ón gceanglas víosa a bheith i gcomhréir leis na cleachtais iarbhír. Tugann Ballstáit áirithe díolúintí ó na ceanglais víosa do náisiúnaigh tríú tíortha a áirítear sa liosta tríú tíortha a bhfuil ceangal ar náisiúnaigh víosa a bheith ina seilbh acu agus iad ag trasnú theorainneacha seachtracha na mBallstát agus ar baill de na fórsaí armtha iad atá ag taisteal ar ghnó de chuid Eagraíocht Chonradh an Atlantaigh Thuaidh (ECAT) nó ar ghnó Chomhpháirtíocht na Síochána. Ar chúiseanna a bhaineann le cinnteacht dhlíthiúil, cé go bhfuil na díolúintí sin bunaithe ar an dlí idirnáisiúnta lasmuigh de dhlí an Aontais, ba cheart tagairt a dhéanamh dóibh sa Rialachán seo.

(14)

Is cuspóir í an chómhalartacht iomlán víosaí ar cheart don Aontas a shaothrú ar bhealach onnghníomhach ina chaidreamh le tríú tíortha, agus inchreidteacht agus leanúnachas bheartas seachtrach an Aontais a fheabhsú ar an mbealach sin.

(15)

Ba cheart foráil a dhéanamh do shásra Aontais lena gcumasófaí cur chun feidhme phrionsabal na cómhalartachta má chinneann ceann de na tríú tíortha a áirítear sa liosta in Iarscríbhinn II náisiúnaigh de chuid ceann amháin nó níos mó de na Ballstáit a chur faoi réir cheanglas víosa. Ba cheart don sásra sin foráil a dhéanamh do fhreagra ón Aontas ar mhaithe le dlúthpháirtíocht, má chuireann tríú tír den sórt sin ceanglas víosa i bhfeidhm do na náisiúnaigh i mBallstát amháin ar a laghad.

(16)

Ar fhógra a fháil ó Bhallstát go bhfuil tríú tír a áirítear sa liosta in Iarscríbhinn II ag cur ceanglais víosa i bhfeidhm le haghaidh náisiúnaigh an Bhallstáit sin, ba cheart go ngníomhódh gach Ballstát ar aon bhonn, agus freagra Aontais á thabhairt dá bhíthin sin ar chás a bhfuil éifeacht aige ar an Aontas ina iomláine agus lena gcaitear lena chuid saoránach faoi réir ar bhealach éagsúil.

(17)

D'fhonn a áirithiú go mbeidh páirt iomchuí ag Parlaimint na hEorpa agus ag an gComhairle sa dara céim de chur chun feidhme shásra na cómhalartachta, ráite an nádúr polaitiúil ró-íogair a ghabhann le fionraíocht na díolúine ón gceanglas víosa do náisiúnaigh uile tríú tír a áirítear sa liosta in Iarscríbhinn II agus a himpleachtaí cothrománacha ar Bhallstáit, ar na tíortha a mbaineann Schengen leo agus ar an Aontas féin, go háirithe i dtaca lena gcaidreamh seachtrach agus feidhmiú ginearálta limistéir Schengen, ba cheart na cumhachtaí maidir le gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) a tharmligean don Choimisiún i ndáil le gnéithe áiririthe den sásra cómhalartachta. Cuirtear san áireamh le cumhacht den sórt sin a tharmligean don Choimisiún an gá atá le plé polaitiúil faoi bheartas an Aontais maidir le víosaí i limistéar Schengen. Léirítear leis freisin an gá atá le trédhearcacht leordhóthanach agus cinnteacht reachtach a áirithiú maidir leis an sásra cómhalartachta a chur i bhfeidhm nuair a chuirtear i bhfeidhm é ar náisiúnaigh uile ón tríú tír lena mbaineann, go háirithe trí leasú sealadach comhfhreagrach ar Iarscríbhinn II a ghabhann leis an Rialachán seo. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachaidh an Coimisiún i mbun comhairliúchán iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe agus go ndéanfar na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (7). Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(18)

Leis an Rialachán seo ba cheart foráil a dhéanamh do shásra le haghaidh fionraíocht shealadach na díolúine ón gceanglas víosa le haghaidh tríú tíre a áirítear sa liosta in Iarscríbhinn II (“an sásra fionraíochta”) i staid éigeandála nuair atá freagairt phráinneach ag teastáil chun deacrachtaí atá ag Ballstát amháin ar a laghad a réiteach, agus tionchar ginearálta na staide éigeandála ar an Aontas Eorpach ina iomláine á chur san áireamh.

(19)

D'fhonn a áirithiú go gcuirfear an sásra fionraíochta agus forálacha áirithe den sásra cómhalartachta i bhfeidhm go héifeachtach agus go háirithe chun go bhféadfar na tosca uile atá ábhartha chomh maith leis na himpleachtaí a d'fhéadfadh a bheith ann faoi chur chun feidhme na sásraí sin a áireamh go cuí, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún i ndáil leis na catagóirí a chinneadh maidir le náisiúnaigh an tríú tír lena mbaineann ar cheart dóibh a bheith faoi réir fionraíocht shealadach na díolúine ón gceanglas víosa laistigh de chreat shásra na cómhalartachta; agus faoi fhad comhfhreagrach na fionraíochta sin agus i ndáil leis an sásra fionraíochta. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (8). Ba cheart an nós imeachta scrúdúcháin a úsáid chun gníomhartha cur chun feidhme den sórt sin a ghlacadh.

(20)

Tá sé riachtanach aon mhí-úsáid a bheadh mar thoradh ar dhíolúine ón gceanglas víosa do náisiúnaigh ó thríú tír i gcás cuairteanna gearrfhanachta a sheachaint agus a chomhrac nuair a d'fhéadfadh na daoine sin beartas poiblí (ordre public) agus an tslándáil inmheánach an Bhallstáit lena mbaineann a chur i mbaol.

(21)

Le sásra fionraíochta, ba cheart go bhféadfadh Ballstáit fógra a thabhairt faoi na himthosca arbh fhéidir fionraíocht a bheith mar thoradh orthu, agus don Choimisiún an sásra fionraíochta a chur ar obair ar a thionscnamh féin.

(22)

Go háirithe, ba cheart úsáid an tsásra fionraíochta a éascu trí tréimhsí tagartha agus sprioc-amanna gearra, rud a d'fhágfadh go mbeadh an nós imeachta gasta, agus ba cheart go n-áireofaí na forais ar féidir fionraíocht a chur i bhfeidhm, ionas go gcuimseofaí laghdú ar an gcomhar maidir le hathligean isteach, mar aon le méadú suntasach ar na rioscaí do bheartas poiblí nó do shlándáil inmheánach na mBallstát. Ba cheart, go háirithe, a chuimsiú leis an laghdú sin ar an gcomhar méadú suntasach ar ráta diúltaithe na n-iarratas ar athligean isteach, lena n-áirítear do náisiúnaigh tríú tír a rinne idirthuras tríd an tríú tír lena mbaineann, i gcás ina ndéantar foráil maidir le hoibleagáid um athligean isteach den sórt sin i gcomhaontú um athligean isteach a tugadh i gcrích idir an tAontas nó Ballstát agus an tríú tír sin. Ba cheart don Choimisiún a bheith in ann an sásra fionraíochta a chur ar obair freisin i gcás nach bhfuil an tríú tír ag comhoibriú i ndáil le hathligean isteach, go háirithe i gcás ina bhfuil comhaontú um athligean isteach tugtha i gcrích idir an tríú tír lena mbaineann agus an tAontas.

(23)

Chun críocha an tsásra fionraíochta, léirítear le méadú suntasach méadú a sháraíonn tairseach 50 %. D'fhéadfadh sé méadú níos ísle a léiriú freisin, dá measfadh an Coimisiún go raibh sé infheidhme sa chás áirithe sin ar thug an Ballstát lena mbaineann fógra ina leith.

(24)

Chun críocha an tsásra fionraíochta, léirítear le ráta íseal aitheantais ráta aitheantais maidir le hiarratais ar thearmann atá cothrom le thart faoi 3 nó 4 %. D'fhéadfadh sé ráta aitheantais níos airde a léiriú freisin dá measfadh an Coimisiún go raibh sé infheidhme sa chás áirithe sin ar thug an Ballstát lena mbaineann fógra ina leith.

(25)

Tá sé riachtanach aon mhí-úsáid a bhainfí as an díolúine ón gceanglas víosa a sheachaint agus aon mhí-úsáid a chomhrac i gcás ina dtagann méadú ar an mbrú imirce, mar thoradh ar mhéadú gan bhunús ar iarratais ar thearmann, mar shampla, agus nuair a bhíonn iarratais gan bhunús ar cheadanna cónaithe mar thoradh air freisin.

(26)

D'fhonn a áirithiú go leanfar de na ceanglais shonracha a úsáideadh chun measúnú a dhéanamh ar oiriúnacht díolúine ón gceanglas víosa, ar díolúine í a deonaíodh de thoradh ar idirphlé rathúil maidir le léirscaoileadh víosa, a chomhall i bhfad na haimsire, ba cheart don Choimisiún faireachán a dhéanamh ar an staid sna tríú tíortha lena mbaineann. Ba cheart don Choimisiún aird ar leith a thabhairt ar an staid maidir le cearta an duine sna tríú tíortha lena mbaineann.

(27)

Ba cheart don Choimisiún tuairisciú go tráthrialta do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle, uair amháin in aghaidh na bliana ar a laghad, go ceann tréimhse 7 mbliana tar éis do léirscaoileadh víosa do tríú tír áirithe teacht i bhfeidhm, agus ina dhiaidh sin nuair a mheasann an Coimisiún gur gá, nó arna iarraidh sin do Pharlaimint na hEorpa nó don Chomhairle.

(28)

Sula nglacfaidh sé aon chinneadh an díolúine ón gceanglas víosa do náisiúnaigh tríú tír a chur ar fionraí go sealadach, ba cheart don Choimisiún aird a thabhairt ar an staid maidir le cearta an duine sa tríú tír sin agus ar na hiarmhairtí a d'fhéadfadh teacht as fionraíocht na díolúine ón gceanglas víosa don staid sin.

(29)

Le fionraíocht na díolúine ón gceanglas víosa trí ghníomh cur chun feidhme, ba cheart catagóirí áirithe náisiúnach an tríú tír lena mbaineann a chumhdach, trí thagairt a dhéanamh do na cineálacha ábhartha doiciméad taistil agus, i gcás inarb iomchuí, do chritéir bhreise, amhail daoine atá ag taisteal den chéad uair chuig críoch na mBallstát. Ba cheart a chinneadh leis an ngníomh cur chun feidhme catagóirí na náisiúnach ar cheart feidhm a bheith ag an bhfionraíocht maidir leo, agus na himthosca sonracha ar thug Ballstát amháin nó roinnt Ballstát fógra maidir leo nó a thuairiscigh an Coimisiún agus prionsabal na comhréireachta á gcur san áireamh.

(30)

D'fhonn a áirithiú go mbeidh páirt iomchuí ag Parlaimint na hEorpa agus ag an gComhairle i gcur chun feidhme an tsásra fionraíochta, i bhfianaise na híogaireachta polaitiúla a ghabhann le fionraíocht na díolúine ón gceanglas víosa do náisiúnaigh uile na dtríú tíortha a áirítear sa liosta in Iarscríbhinn II a ghabhann leis an Rialachán seo agus a himpleachtaí cothrománacha ar na Ballstáit agus ar an Aontas féin, go háirithe i dtaca lena gcaidreamh seachtrach agus feidhmiú ginearálta limistéar Schengen, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 den CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún i ndáil le fionraíocht sealadach na díolúine ón gceanglas víosa do náisiúnaigh na dtríú tíortha lena mbaineann. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfar na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach maidir le Reachtóireacht Níos Fearr an 13 Aibreán 2016. Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus bíonn rochtain go córasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bheidh ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(31)

Chun a áirithiú go ndéanfar an córas víosa a riar ar bhealach oscailte agus go gcuirfear na daoine lena mbaineann ar an eolas, ba cheart do na Ballstáit na bearta a ndéanann siad de bhun an Rialacháin seo a chur in iúl don Choimisiún agus do na Ballstáit eile. Ar na cúiseanna céanna, ba cheart an fhaisnéis sin a fhoilsiú freisin in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.

(32)

Níor cheart go ndéanfadh na coinníollacha lena rialaítear dul isteach i gcríoch na mBallstát nó eisiúint víosaí difear do na rialacha lena rialaítear aitheantas a thabhairt do bhailíocht doiciméad taistil.

(33)

I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta mar a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach, is bealach riachtanach agus iomchuí araon é chun a áirithiú go n-oibreoidh an comhbheartas maidir le víosaí go héifeachtúil dul ar iontaoibh Rialacháin lena liostaítear na tríú tíortha a bhfuil ar a náisiúnaigh víosaí a bheith ina seilbh acu nuair atá na teorainneacha seachtracha á dtrasnú acu agus lena liostaítear na tríú tíortha a bhfuil a náisiúnaigh díolmhaithe ón gceanglas sin.

(34)

Ba cheart go mbeadh an Rialachán seo gan dochar do chur i bhfeidhm comhaontuithe idirnáisiúnta a chuir an Comhphobal Eorpach i gcrích roimh theacht i bhfeidhm Rialachán (CE) Uimh. 539/2001, oibleagáidí a fhágann gur gá imeacht ón gcomhbheartas maidir le víosaí, agus cás dlí Chúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh á chur san áireamh.

(35)

Maidir leis an Íoslainn agus leis an Iorua, is é atá sa Rialachán seo forbairt ar fhorálacha acquis Schengen de réir bhrí an Chomhaontaithe arna thabhairt i gcrích ag Comhairle an Aontais Eorpaigh agus Poblacht na hÍoslainne agus Ríocht na hIorua maidir le comhlachas an dá thír sin le acquis Schengen (9) a chur chun feidhme, a chur i bhfeidhm agus a fhorbairt, ar forálacha iad a thagann faoi réim an réimse dá dtagraítear i bpointe B d'Airteagal 1 de Chinneadh 1999/437/CE ón gComhairle (10).

(36)

Maidir leis an Eilvéis, is é atá sa Rialachán seo forbairt ar fhorálacha acquis Schengen de réir bhrí an Chomhaontaithe arna shíniú ag an Aontas Eorpach, an Comhphobal Eorpach agus Cónaidhm na hEilvéise maidir le comhlachas Chónaidhm na hEilvéise le acquis Schengen (11) a chur chun feidhme, a chur i bhfeidhm agus a fhorbairt, ar forálacha iad a thagann faoi réim an réimse dá dtagraítear i bpointí B agus C d'Airteagal 1 de Chinneadh 1999/437/CE ón gComhairle, arna léamh i gcomhar le hAirteagal 3 de Chinneadh 2008/146/CE ón gComhairle (12).

(37)

Maidir le Lichtinstéin, is é atá sa Rialachán seo forbairt ar fhorálacha acquis Schengen de réir bhrí an Phrótacail idir an tAontas Eorpach, an Comhphobal Eorpach, Cónaidhm na hEilvéise agus Prionsacht Lichtinstéin i ndáil le haontachas Phrionsacht Lichtinstéin leis an gComhaontú idir an tAontas Eorpach, an Comhphobal Eorpach agus Cónaidhm na hEilvéise maidir le comhlachas Chónaidhm na hEilvéise le acquis Schengen (13) a chur chun feidhme, a chur i bhfeidhm agus a fhorbairt, ar forálacha iad a thagann faoi réim an réimse dá dtagraítear i bpointí B agus C d'Airteagal 1 de Chinneadh 1999/437/CE ón gComhairle arna léamh i gcomhar le hAirteagal 3 de Chinneadh 2011/350/AE ón gComhairle (14).

(38)

Is é atá sa Rialachán seo forbairt ar fhorálacha acquis Schengen nach bhfuil an Ríocht Aontaithe rannpháirteach iontu, i gcomhréir le Cinneadh 2000/365/CE (15) ón gComhairle; níl an Ríocht Aontaithe, dá bhrí sin, rannpháirteach i nglacadh an Rialacháin seo agus níl sí faoi cheangal aige ná faoi réir a cur i bhfeidhm.

(39)

Is é atá sa Rialachán seo forbairt ar fhorálacha acquis Schengen nach bhfuil Éire rannpháirteach iontu, i gcomhréir le Cinneadh 2002/192/CE ón gComhairle (16); dá bhrí sin, níl Éire rannpháirteach i nglacadh an Rialacháin seo agus níl sí faoi cheangal aige ná faoi réir a cur i bhfeidhm,

(1)

Tá borradh faoi dhigitiú an gheilleagair. Ní earnáil ar leith í earnáil na Teicneolaíochta Faisnéise agus Cumarsáide a thuilleadh ach is í is bonn leis na córais agus na sochaithe eacnamaíocha nuálacha nua-aimseartha uile. I gcroílár na gcóras sin tá sonraí leictreonacha agus is féidir leo luach mór a ghiniúint nuair a dhéantar iad a anailísiú nó a cheangal le seirbhísí agus táirgí. Ag an am céanna, mar thoradh ar an bhforbairt mhear ar an ngeilleagar sonraí agus ar theicneolaíochtaí atá ag teacht chun cinn amhail Intleacht Shaorga, táirgí agus seirbhísí ó Idirlíon na Rudaí Nithiúla, córais uathrialacha, agus 5G, tá saincheisteanna dlí nua ag teacht chun cinn maidir le ceisteanna a bhaineann le rochtain ar shonraí agus athúsáid sonraí, maidir le dliteanais, eiticí agus dlúthpháirtíocht. Ba cheart obair ar shaincheist an dliteanais a bhreithniú, go háirithe trí chóid fhéinrialála agus dea-chleachtais eile a chur chun feidhme, ag cur san áireamh moltaí, cinntí agus gníomhaíochtaí arna nglacadh gan idirbheartaíocht dhaonna ar shlabhra luacha iomlán na próiseála sonraí. D'fhéadfaí a áireamh ar obair den sórt sin sásraí iomchuí maidir le dliteanas a chinneadh, maidir le freagracht a aistriú i measc seirbhísí comhoibríocha, maidir le hárachas agus maidir le hiniúchadh.

(2)

Bunaítear slabhraí luacha sonraí ar ghníomhaíochtaí sonraí éagsúla: cruthú agus bailiú sonraí; comhiomlánú agus eagrú sonraí; próiseáil sonraí; anailísiú sonraí, margaíocht agus dáileachán; úsáid agus athúsáid sonraí. Is bunchloch de shlabhra luacha sonraí ar bith próiseáil sonraí ar bhealach atá éifeachtach agus éifeachtúil. Mar sin féin, bíonn bac ar fheidhmiú éifeachtach éifeachtúil na próiseála sonraí agus ar fhorbairt an gheilleagair sonraí san Aontas i ngeall ar dhá chineál constaice a bhíonn roimh shoghluaisteacht sonraí agus roimh an margadh inmheánach: ceanglais logánaithe sonraí a chuireann údaráis na mBallstát i bhfeidhm agus cleachtais ghaibhnithe díoltóirí san earnáil phríobháideach.

(3)

Tá feidhm ag an tsaoirse bhunaíochta agus ag an tsaoirse chun seirbhísí a sholáthar faoin gConradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (“CFAE”) maidir le seirbhísí próiseála sonraí. Mar sin féin, cuirtear bac ar sholáthar na seirbhísí sin nó cuirtear cosc leo uaireanta i ngeall ar cheanglais náisiúnta, réigiúnacha nó áitiúla áirithe i dtaca le sonraí a bheith suite ar chríoch shonrach.

(4)

Eascraíonn constaicí den sórt sin a bhíonn roimh shaorghluaiseacht seirbhísí próiseála sonraí agus roimh an gceart bunaíochta do sholáthraithe seirbhísí as ceanglais i ndlíthe na mBallstát sonraí a shuí ar limistéar sonrach geografach nó ar chríoch shonrach gheografach chun críche próiseála sonraí. Bíonn éifeacht choibhéiseach ag rialacha nó cleachtais riaracháin eile trí cheanglais shonracha a fhorchur a dhéanann níos deacra é sonraí a phróiseáil lasmuigh de limistéar nó críoch shonrach gheografach laistigh den Aontas, amhail ceanglais maidir le saoráidí teicneolaíochta a úsáid arna ndeimhniú nó arna bhformheas laistigh de Bhallstát sonrach. Cuirtear teorainn bhreise leis na roghanna atá ar fáil do ghníomhaithe sa mhargadh agus don earnáil phoiblí i dtaca le suíomh próiseála sonraí i ngeall ar an éiginnteacht dhlíthiúil i dtaca le fairsinge na gceanglas logánaithe sonraí, idir cheanglais dhlisteanacha agus cheanglais neamhdhlisteanacha. Ní chuireann an Rialachán seo srian ar aon bhealach ar shaoirse gnólachtaí conarthaí a thabhairt i gcrích lena sonraítear cá háit a bhfuil sonraí le suí. Níl beartaithe sa Rialachán seo ach an tsaoirse sin a choimirciú trína áirithiú gur féidir suíomh comhaontaithe a bheith suite in áit ar bith laistigh den Aontas.

(5)

Ag an am céanna, tá srianta príobháideacha ann a chuireann isteach ar shoghluaisteacht sonraí san Aontas: saincheisteanna dlíthiúla, conarthacha agus teicniúla a chuireann bac nó cosc ar úsáideoirí seirbhísí próiseála sonraí a gcuid sonraí a phortáil ó sholáthraí seirbhíse amháin go dtí soláthraí seirbhíse eile nó ar ais chuig a gcórais teicneolaíochta faisnéise (TF) féin, thar aon ní eile nuair a chuirtear deireadh lena gconradh le soláthraí seirbhíse.

(6)

I ngeall ar na constaicí sin ag teacht i dteannta a chéile, tharla easpa iomaíochais idir soláthraithe néalseirbhísí san Aontas, mar aon le saincheisteanna éagsúla maidir le díoltóirí a ghaibhniú agus easpa mhór soghluaisteachta sonraí. Mar an gcéanna, rinne beartais logánaithe sonraí an bonn a bhaint den chumas a bhíonn ag cuideachtaí taighde agus forbartha comhoibriú a éascú idir gnólachtaí, ollscoileanna, agus eagraíochtaí taighde eile agus é mar aidhm acu nuálaíocht a spreagadh.

(7)

Ar chúiseanna a bhaineann le deimhneacht dhlíthiúil agus mar gheall ar an ngá le cothrom iomaíochta laistigh den Aontas, is príomheilimint le haghaidh fheidhmiú an mhargaidh inmheánaigh é tacar aonair rialacha a bheith ann le haghaidh na rannpháirtithe uile sa mhargadh. Chun deireadh a chur leis na constaicí atá roimh thrádáil agus leis an saobhadh ar iomaíochas de thoradh dlíthe náisiúnta a bheith éagsúil óna chéile agus chun cosc a chur ar na constaicí is dócha a bheith roimh thrádáil agus ar shaobhadh suntasach ar an iomaíochas, tá sé riachtanach rialacha aonfhoirmeacha is infheidhme i ngach Ballstát a ghlacadh.

(8)

Ní dhéanann an Rialachán seo difear don chreat dlíthiúil maidir le daoine nádúrtha a chosaint i ndáil le sonraí pearsanta a phróiseáil, agus maidir le meas ar an saol príobháideach agus cosaint sonraí pearsanta sa chumarsáid leictreonach agus go háirithe Rialachán (AE) 2016/679 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (3) agus Treoir (AE) 2016/680 (4) agus Treoir (AE) 2002/58/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5).

(9)

Idirlíon na Rudaí Nithiúla atá ag dul i méid, intleacht shaorga agus meaisínfhoghlaim, is ionann iad agus foinsí ollmhóra sonraí neamhphearsanta, mar shampla mar go n-úsáidtear iad i bpróisis táirgeachta tionsclaíocha uathoibrithe. I measc na samplaí sonracha sonraí neamhphearsanta tá tacair sonraí chomhiomlána agus anaithnidithe a úsáidtear d'anailísíocht mórshonraí, sonraí maidir le feirmeoireacht bheacht, ar sonraí iad ar féidir leo cabhrú faireachán a dhéanamh ar úsáid lotnaidicídí agus uisce agus barrfeabhais a chur uirthi, nó sonraí maidir le riachtanais chothabhála do mheaisíní tionsclaíocha. Más rud é, le forbairtí teicneolaíochta, gur féidir sonraí anaithnidithe a athrú go sonraí pearsanta, caithfear sonraí den sórt sin a n-áireamh mar shonraí pearsanta agus beidh feidhm dá réir ag Rialachán (AE) 2016/679.

(10)

Faoi Rialachán (AE) 2016/679, ní fhéadfaidh na Ballstáit srian ná toirmeasc a chur ar shaorghluaiseacht sonraí pearsanta laistigh den Aontas ar chúiseanna a bhaineann le cosaint daoine nádúrtha i ndáil le sonraí pearsanta a phróiseáil. Bunaítear leis an Rialachán seo prionsabal céanna na saorghluaiseachta laistigh den Aontas le haghaidh sonraí neamhphearsanta ach amháin i gcás ina bhfuil bonn cirt le srian nó toirmeasc ar chúiseanna slándála poiblí. Le Rialachán (AE) 2016/679 agus leis an Rialachán seo, cuirtear tacar comhleanúnach rialacha ar fáil, ar rialacha iad lena bhfreastalaítear ar shaorghluaiseacht cineálacha éagsúla sonraí. Ina theannta sin, ní fhorchuirtear leis an Rialachán seo oibleagáid na cineálacha éagsúla sonraí a stóráil ar leithligh.

(11)

Chun creat a chur ar bun le haghaidh saorshreabhadh sonraí neamhphearsanta san Aontas agus chun bonn a leagan síos chun an geilleagar sonraí a fhorbairt agus iomaíochas thionscal an Aontais a fheabhsú, tá sé riachtanach creat dlí soiléir, cuimsitheach agus intuartha a leagan síos le haghaidh próiseála sonraí, cé is moite de shonraí pearsanta, sa mhargadh inmheánach. Ba cheart go n-áiritheofaí go bhfuil an creat solúbtha go leor le riachtanais athraitheacha úsáideoirí, soláthraithe seirbhísí agus údarás náisiúnta san Aontas a thabhairt san áireamh ach cur chuige prionsabalbhunaithe a bheith i bhfeidhm lena ndéanfaí foráil maidir le comhar i measc na mBallstát, mar aon le féinrialáil. Chun forluí le sásraí atá i bhfeidhm cheana a sheachaint agus dá thoradh sin chun ualaí níos mó a sheachaint do na Ballstáit agus do ghnólachtaí, níor cheart rialacha mionsonraithe teicniúla a leagan síos.

(12)

Níor cheart don Rialachán seo difear a dhéanamh do phróiseáil sonraí sa mhéid is go ndéantar an phróiseáil mar chuid de ghníomhaíocht nach dtagann faoi raon feidhme dhlí an Aontais. Go háirithe, ba cheart a mheabhrú go bhfuil an tslándáil náisiúnta, i gcomhréir le hAirteagal 4 den Chonradh ar an Aontas Eorpach (“CFAE”), ina freagracht ar gach Ballstát faoi leith agus air siúd amháin.

(13)

Beidh ról tábhachtach ag saorshreabhadh sonraí laistigh den Aontas chun fás agus nuálaíocht sonraíbhunaithe a bhaint amach. Dála gnólachtaí agus tomhaltóirí, rachaidh saoirse rogha mhéadaithe maidir le soláthraithe seirbhísí sonraíbhunaithe, praghsanna níos iomaíche agus soláthar níos éifeachtúla seirbhísí do na saoránaigh chun tairbhe d'údaráis phoiblí na mBallstát agus comhlachtaí arna rialú leis an dlí poiblí. I bhfianaise na méideanna móra sonraí a láimhseálann údaráis phoiblí agus comhlachtaí arna rialú leis an dlí poiblí, tá sé ríthábhachtach go dtabharfaidh siad dea-shampla trí thosú ar úsáid a bhaint as seirbhísí próiseála sonraí agus nach ndéanfaidh siad srianta logánaithe sonraí agus úsáid á baint acu as seirbhísí próiseála sonraí. Ba cheart, dá bhrí sin, údaráis phoiblí agus comhlachtaí arna rialú leis an dlí poiblí a chumhdach leis an Rialachán seo. I ndáil leis an méid sin, ba cheart freisin feidhm a bheith ag an bprionsabal maidir le saorshreabhadh sonraí neamhphearsanta dá bhforáiltear sa Rialachán seo maidir le cleachtais riaracháin ghinearálta agus chomhsheasmhacha agus maidir le ceanglais logánaithe sonraí eile i réimse an tsoláthair phoiblí, gan dochar do Threoir 2014/24/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (6).

(14)

Díreach mar atá i gcás Threoir 2014/24/AE, ní dochar an Rialachán seo d'fhorálacha reachtaíochta, rialúcháin agus riaracháin a bhaineann le heagrú inmheánach na mBallstát agus lena ndéantar cumhachtaí agus freagrachtaí maidir le sonraí a phróiseáil, gan luach saothair conarthach do pháirtithe príobháideacha, a dháileadh i measc údaráis phoiblí agus comhlachtaí arna rialú leis an dlí poiblí, agus d'fhorálacha reachtaíochta, rialúchán agus riaracháin na mBallstát lena ndéantar foráil maidir le feidhmiú na gcumhachtaí agus na bhfreagrachtaí sin. Cé go spreagtar na húdaráis phoiblí agus comhlachtaí arna rialú leis an dlí poiblí na tairbhí eacnamaíocha agus na tairbhí eile a bhaineann le seachfhoinsiú chuig soláthróirí seirbhíse seachtracha a bhreithniú, d'fhéadfadh cúiseanna dlisteanacha a bheith acu chun féinsoláthar seirbhísí nó ionfhoinsiú a roghnú. Dá bhrí sin, níl aon rud sa Rialachán seo a chuireann oibleagáid ar Bhallstáit soláthar seirbhísí ar mian leo a sholáthar iad féin nó ar mian leo a eagrú ar bhealach seachas trí chonarthaí poiblí a chur amach ar conradh nó a sheachtrú.

(15)

Ba cheart feidhm a bheith ag an Rialachán seo maidir le daoine nádúrtha nó dlítheanacha a sholáthraíonn seirbhísí próiseála sonraí d'úsáideoirí a bhfuil cónaí orthu san Aontas nó a bhfuil bunaíocht acu ann, lena n-áirítear iad siúd a sholáthraíonn seirbhísí próiseála sonraí san Aontas gan bunaíocht a bheith acu san Aontas. Níor cheart, dá bhrí sin, feidhm a bheith ag an Rialachán seo maidir le seirbhísí próiseála sonraí a tharlaíonn lasmuigh den Aontas agus maidir le ceanglais logánaithe sonraí a bhaineann le sonraí den sórt sin.

(16)

Leis an Rialachán seo, ní leagtar síos rialacha maidir leis an dlí is infheidhme a chinneadh i gcúrsaí tráchtála agus, dá bhrí sin, ní dochar é do Rialachán (CE) Uimh. 593/2008 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7). Go háirithe, sa mhéid is nár roghnaíodh an dlí is infheidhme maidir le conradh i gcomhréir leis an Rialachán sin, tá conradh maidir le soláthar seirbhísí á rialú, i bprionsabal, le dlí na tíre ina bhfuil gnáthchónaí ar an soláthróir seirbhíse.

(17)

Ba cheart feidhm a bheith ag an Rialachán seo maidir le próiseáil sonraí sa chiall is leithne, lena gcuimsítear an úsáid a bhaintear as gach cineál córais TF, bíodh siad suite in áitreabh an úsáideora nó seachfhoinsithe chuig soláthraí seirbhíse eile. Ba cheart a chumhdach sa Rialachán seo próiseáil sonraí ar leibhéil éagsúla déine, idir stóráil sonraí (Seirbhís bonneagair (IaaS)) agus phróiseáil sonraí ar ardáin (Seirbhís ardán (PaaS)) nó i bhfeidhmchláir (Seirbhís bogearra (SaaS)).

(18)

Is léir gur bacainn iad na ceanglais logánaithe sonraí ar an margadh inmheánach agus ar shaorsholáthar seirbhísí próiseála sonraí ar fud an Aontais. Ar an ábhar sin, ba cheart cosc a chur orthu ach amháin má tá bonn cirt leo ar fhoras na slándála poiblí, mar a shainítear i ndlí an Aontais é, agus go háirithe de réir bhrí Airteagal 52 CFAE, agus má urramaíonn siad prionsabal na comhréireachta a chumhdaítear in Airteagal 5 CFAE. Chun éifeacht a thabhairt don phrionsabal maidir le saorshreabhadh sonraí neamhphearsanta thar theorainneacha, chun a áirithiú go mbaintear na ceanglais logánaithe sonraí go gasta agus chun an phróiseáil sonraí i suíomhanna éagsúla san Aontas a éascú ar chúiseanna oibríochtúla, agus ós rud é go ndéantar foráil sa Rialachán seo maidir le bearta chun infhaighteacht sonraí a áirithiú chun críocha rialú rialála, níor cheart do na Ballstáit a bheith in ann aon bhonn cirt seachas slándáil phoiblí a agairt maidir le riachtanais logánaithe sonraí.

(19)

Maidir leis an gcoincheap “slándáil phoiblí”, de réir bhrí Airteagal 52 CFAE agus arna léirmhíniú ag an gCúirt Bhreithiúnais, cumhdaítear an tslándáil inmheánach agus slándáil sheachtrach Ballstáit leis, chomh maith le saincheisteanna maidir le slándáil phoiblí, chun, go háirithe, imscrúdú, brath agus ionchúiseamh cionta coiriúla a éascú. Leis an gcoincheap sin, glactar leis gurb ann d'fhíorbhagairt atá tromchúiseach go leor agus lena ndéantar difear do cheann de leasanna bunúsacha na sochaí, amhail bagairt d'fheidhmiú institiúidí agus seirbhísí poiblí fíor-riachtanacha agus do mharthanas an phobail, mar aon leis an riosca go ndéanfaí mórshuaitheadh ar an gcaidreamh eachtrach nó ar an gcómhaireachtáil shíochánta idir náisiúin, nó riosca do leasanna míleata. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta, ba cheart do cheanglais logánaithe sonraí a bhfuil bonn cirt leo ar fhoras na slándála poiblí a bheith oiriúnach chun an cuspóir atá á shaothrú a bhaint amach, agus níor cheart dóibh dul thar a bhfuil riachtanach chun an cuspóir sin a bhaint amach.

(20)

Chun cur i bhfeidhm éifeachtach an phrionsabail maidir le saorshreabhadh sonraí neamhphearsanta thar theorainneacha a áirithiú, agus chun cosc a chur le teacht chun cinn bacainní nua ar fheidhmiú rianúil an mhargaidh inmheánaigh, ba cheart do na Ballstáit aon dréachtghníomh lena dtugtar isteach ceanglas nua logánaithe sonraí nó lena modhnaítear ceanglas logánaithe sonraí atá ann cheana a chur in iúl láithreach don Choimisiún. Ba cheart na dréachtghníomhartha sin a thíolacadh agus a mheasúnú i gcomhréir le Treoir (AE) Uimh. 2015/1535 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (8).

(21)

Thairis sin, chun fáil réidh le bacainní a d'fhéadfadh a bheith ann cheana, ba cheart do na Ballstáit athbhreithniú a dhéanamh, le linn idirthréimhse 24 mhí ó dháta chur i bhfeidhm an Rialacháin seo, ar na forálacha reachtaíochta, rialúcháin nó riaracháin de chineál ginearálta atá ann cheana agus lena leagtar síos ceanglais logánaithe sonraí, agus aon cheanglas logánaithe sonraí den sórt sin a mheasann siad a chomhlíonann an Rialachán seo a chur in iúl don Choimisiún, mar aon le bonn cirt leis sin. Ba cheart don Choimisiún a bheith in ann, a bhuí leis sin, scrúdú a dhéanamh an gcomhlíonann aon cheanglais logánaithe sonraí eile an Rialachán seo. Ba cheart don Choimisiún a bheith in ann barúlacha a chur in iúl, más iomchuí, don Bhallstát i dtrácht. D'fhéadfadh moladh an ceanglas logánaithe sonraí a leasú nó a aisghairm a bheith san áireamh sna barúlacha sin.

(22)

Na hoibleagáidí na ceanglais logánaithe sonraí atá ann cheana agus dréachtghníomhartha a chur in iúl don Choimisiún, arna mbunú leis an Rialachán seo, ba cheart feidhm a bheith acu maidir le ceanglais rialála logánaithe sonraí agus dréachtghníomhartha de chineál ginearálta ach níor cheart feidhm a bheith acu maidir le cinntí dírithe chuig duine nádúrtha nó dlítheanach sonrach.

(23)

Chun trédhearcacht ceanglas logánaithe sonraí a áirithiú sna Ballstáit atá leagtha síos i bhforáil reachtaíochta, rialúchán nó riaracháin de chineál ginearálta le haghaidh daoine nádúrtha agus dlítheanacha, amhail soláthraithe seirbhísí agus úsáideoirí seirbhísí próiseála sonraí, ba cheart do na Ballstáit faisnéis faoi cheanglais den sórt sin a fhoilsiú ar phointe faisnéise náisiúnta aonair ar líne agus an fhaisnéis sin a nuashonrú go rialta. De rogha air sin, ba cheart do na Ballstáit faisnéis atá cothrom le dáta faoi cheanglais den sórt sin a sholáthar do lárphointe faisnéise arna bhunú faoi gníomh eile de chuid an Aontais. Chun daoine nádúrtha agus dlítheanacha a chur ar an eolas go hiomchuí faoi cheanglais logánaithe sonraí ar fud an Aontais, ba cheart do na Ballstáit fógra a thabhairt don Choimisiún faoi sheoltaí na bpointí faisnéise náisiúnta aonair ar líne sin. Ba cheart don Choimisiún an fhaisnéis sin a fhoilsiú ar a shuíomh gréasáin féin, in éineacht le liosta comhdhlúite a nuashonraítear go rialta de na ceanglais logánaithe sonraí ar fad atá i bhfeidhm sna Ballstáit, lena n-áirítear faisnéis achoimrithe faoi na ceanglais sin.

(24)

Is minic a eascraíonn ceanglais logánaithe sonraí ó easpa muiníne i bpróiseáil sonraí trasteorann, rud a eascraíonn as an toimhde nach mbíonn sonraí ar fáil chun críocha údaráis inniúla na mBallstát, amhail chun críocha imscrúdaithe agus iniúchta le haghaidh rialú rialála nó maoirseachta. Ní féidir le neamhniú ar théarmaí conarthacha a chuireann toirmeasc ar rochtain dhleachtach ar shonraí ag údaráis inniúla i bhfeidhmiú a ndualgas oifigiúil amháin easpa muiníne den sórt sin a shárú. Dá bhrí sin, ba cheart a shonrú go soiléir leis an Rialachán seo nach ndéanann sé difear do chumhachtaí na n-údarás inniúil rochtain ar shonraí a iarraidh nó a fháil i gcomhréir le dlí an Aontais nó leis an dlí náisiúnta, agus nach féidir rochtain ar shonraí a dhiúltú d'údaráis inniúla ar an mbonn go ndéantar na sonraí a phróiseáil i mBallstát eile. D'fhéadfadh údaráis inniúla ceanglais fheidhmiúla a fhorchur chun tacú le rochtain ar shonraí, amhail a cheangal nach mór tuairiscí córais a choinneáil sa Bhallstát lena mbaineann.

(25)

Maidir le daoine nádúrtha nó dlítheanacha atá faoi réir oibleagáidí sonraí a sholáthar do na húdaráis inniúla, is féidir leo na hoibleagáidí sin a chomhlíonadh trí rochtain leictreonach thráthúil éifeachtach ar na sonraí a sholáthar agus a ráthú do na húdaráis inniúla, gan beann ar cén Ballstát a ndéantar na sonraí a phróiseáil ar a chríoch. Is féidir rochtain den sórt sin a áirithiú trí théarmaí coincréiteacha agus coinníollacha coincréiteacha a leagan síos i gconarthaí idir an duine nádúrtha nó dlítheanach atá faoi réir na hoibleagáide rochtain a sholáthar agus an soláthraí seirbhíse.

(26)

I gcás ina bhfuil duine nádúrtha nó dlítheanach faoi réir oibleagáide sonraí a sholáthar agus ina mainníonn an duine sin an oibleagáid sin a chomhlíonadh, ba cheart don údarás inniúil a bheith in ann cúnamh a lorg ó údaráis inniúla i mBallstáit eile. I gcásanna den sórt sin, ba cheart do na húdaráis inniúla úsáid a bhaint as ionstraimí comhair sonracha i ndlí an Aontais nó faoi comhaontuithe idirnáisiúnta, ag brath ar an ábhar i gcás ar leith, amhail, i réimse an chomhair póilíneachta, an bhreithiúnais choiriúil nó shibhialta nó in ábhair riaracháin faoi seach, Cinneadh Réime 2006/960/CGB ón gComhairle (9), Treoir 2014/41/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (10), Coinbhinsiún Chomhairle na hEorpa maidir le Cibearchoireacht (11), Rialachán (CE) Uimh. 1206/2001 ón gComhairle (12), Treoir 2006/112/CE ón gComhairle (13) agus Rialachán (AE) Uimh. 904/2010 ón gComhairle (14). In éagmais na sásraí sonracha comhair sin, ba cheart do na húdaráis inniúla comhoibriú le chéile d'fhonn rochtain a sholáthar ar na sonraí atá á lorg, trí phointí aonair teagmhála ainmnithe.

(27)

I gcás ina bhfágfaidh iarraidh ar chúnamh go bhfaighidh an t-údarás iarrtha rochtain ar aon áitreabh de chuid duine nádúrtha nó dlítheanach, lena n-áirítear ar threalamh agus modhanna próiseála sonraí ar bith, ní mór rochtain den sórt sin a bheith i gcomhréir le dlí an Aontais nó leis an dlí nós imeachta náisiúnta, lena n-áirítear aon cheanglas maidir le húdarú breithiúnach a fháil roimh ré.

(28)

Níor cheart don Rialachán seo cur ar chumas úsáideoirí iarracht a dhéanamh éalú ó chur i bhfeidhm an dlí náisiúnta. Dá bhrí sin, ba cheart dó foráil a dhéanamh go ndéanfaidh na Ballstáit pionóis éifeachtacha, chomhréireacha agus athchomhairleacha a fhorchur ar úsáideoirí a chuireann toirmeasc ar údaráis inniúla rochtain a fháil ar a sonraí atá riachtanach d'fheidhmiú dhualgais oifigiúla na n-údarás inniúil faoi dhlí an Aontais agus faoin dlí náisiúnta. I gcásanna práinne, ina mbaineann úsáideoir mí-úsáid as a cheart, ba cheart do na Ballstáit bheith in ann bearta eatramhacha atá go hiomlán comhréireach a fhorchur. D'imeodh aon bhearta eatramhacha a éilíonn athlogánú sonraí ar feadh níos mó ná 180 lá tar éis an t-athlogánú a dhéanamh ó phrionsabal na saorghluaiseachta sonraí ar feadh tréimhse suntasach agus ba cheart, dá bhrí sin, iad a chur in iúl don Choimisiún chun a gcomhoiriúnacht le dlí an Aontais a scrúdú.

(29)

An cumas sonraí a phortáil gan bhac, is gné thábhachtach é maidir le rogha úsáideora agus iomaíocht éifeachtach ar mhargaí i ndáil le seirbhísí próiseála sonraí a éascú. Na deacrachtaí iarbhír, nó na deacrachtaí a mheastar atá ann, maidir le sonraí a phortáil thar theorainneacha, baineann siad an bonn freisin de mhuinín úsáideoirí gairmiúla agus iad ag glacadh le tairiscintí trasteorann, agus de dheasca sin dá muinín sa mhargadh inmheánach. Cé go mbaineann tomhaltóirí aonair tairbhe as dlí an Aontais atá ann cheana, ní chuirtear ar chumas na n-úsáideoirí sin a ghníomhaíonn agus iad atá i mbun gnó nó gníomhaíochtaí gairmiúla aistriú ó sholáthraí seirbhíse amháin go soláthraí seirbhíse eile. Rannchuidíonn ceanglais theicniúla chomhsheasmhacha ar fud an Aontais freisin, bíodh sin bainteach le comhchuibhiú teicniúil, aitheantas frithpháirteach nó comhchuibhiú deonach, le margadh inmheánach iomaíoch a fhorbairt do sheirbhísí próiseála sonraí.

(30)

Chun buntáiste iomlán a bhaint as timpeallacht na hiomaíochta, ba cheart d'úsáideoirí gairmiúla a bheith in ann roghanna eolasacha a dhéanamh agus comparáid éasca a dhéanamh idir comhpháirteanna aonair seirbhísí próiseála sonraí éagsúla atá á dtairiscint sa mhargadh inmheánach, lena n-áirítear i ndáil leis na téarmaí agus coinníollacha conarthacha a bhaineann le sonraí a phortáil nuair a chuirtear deireadh le conradh. Chun go mbeidh siad ag teacht le poitéinseal nuálaíochta an mhargaidh agus chun taithí agus saineolas na soláthraithe seirbhísí agus úsáideoirí gairmiúla na seirbhísí próiseála sonraí a chur san áireamh, ba cheart do ghníomhaithe sa mhargadh an fhaisnéis mhionsonraithe agus na ceanglais oibríochtúla maidir le portáil sonraí a shainiú trí fhéinrialú, agus ba cheart don Choimisiún an féinrialú sin a spreagadh agus a éascú agus ba cheart dó faireachán a dhéanamh air, i bhfoirm cóid iompair de chuid an Aontais a bhféadfadh téarmaí agus coinníollacha conarthacha eiseamláireacha a bheith san áireamh leo.

(31)

Chun a bheith éifeachtach agus chun aistriú idir soláthraithe seirbhíse agus portáil sonraí a dhéanamh níos easca, ba cheart do na cóid iompair sin a bheith cuimsitheach agus ba cheart dóibh ar a laghad na príomhghnéithe atá tábhachtach don phróiseas portála sonraí a chumhdach, amhail na próisis a n-úsáidtear do chúltacaí sonraí agus suíomh na gcúltacaí sonraí sin; na formáidí agus na tacaíochtaí sonraí atá ar fáil; an chumraíocht TF agus an bandaleithead íosta líonra atá de dhíth; an t-achar ama is gá sula gcuirfear tús leis an bpróiseas portála agus an t-achar ama ar lena linn is féidir teacht go fóill ar na sonraí lena bportáil; agus na ráthaíochtaí chun rochtain a fháil ar shonraí i gcás fhéimheacht an tsoláthraí seirbhíse. Ba cheart é a bheith soiléir freisin sna cóid iompair nach cleachtas gnó inghlactha é gaibhniú ag díoltóir, ba cheart dóibh foráil a dhéanamh do theicneolaíochtaí méadaithe-muiníne, agus ba cheart iad a nuashonrú go rialta chun coimeád cothrom le dáta le forbairtí theicneolaíocha. Ba cheart don Choimisiún a áirithiú go dtéitear i gcomhairle leis na páirtithe leasmhara ábhartha uile, lena n-áirítear comhlachais d'fhiontair bheaga agus mheánmhéide (FBManna) agus de ghnólachtaí nuathionscanta, úsáideoirí agus soláthraithe néalseirbhíse le linn an phróisis. Ba cheart don Choimisiún meastóireacht a dhéanamh ar fhorbairt na gcód iompair sin agus ar éifeachtacht chur chun feidhme na gcód iompair sin.

(32)

I gcás ina n-iarrfaidh údarás inniúil i mBallstát amháin cúnamh ó Bhallstát eile chun rochtain a fháil ar shonraí de bhun an Rialacháin seo, ba cheart dó, trí phointe teagmhála aonair ainmnithe, iarraidh a bhfuil bonn cirt léi a chur faoi bhráid an phointe teagmhála aonair atá ainmnithe ag an mBallstát eile sin, ar cheart a bheith san áireamh leis míniú i scríbhinn ar na cúiseanna agus na bunúis dlí atá aige rochtain ar na sonraí a lorg. Ba cheart don phointe teagmhála aonair arna ainmniú ag an mBallstát a bhfuil cúnamh á iarraidh air tarchur na hiarrata chuig an údarás inniúil ábhartha sa Bhallstát iarrtha a éascú. Chun comhar éifeachtach a áirithiú, ba cheart don údarás a dtarchuirtear an iarraidh chuige cúnamh a thabhairt gan moill mhíchuí chun freastal ar iarraidh áirithe nó ba cheart dó faisnéis a sholáthar maidir le deacrachtaí a fuarthas agus an iarraidh sin á comhlíonadh nó maidir leis an bhforas a bhí aige an iarraidh a dhiúltú.

(33)

Más fearr an mhuinín atá i bpróiseáil sonraí trasteorann, ba cheart gur lú claonadh a bheadh ag gníomhaithe sa mhargadh agus ag an earnáil phoiblí logánú sonraí a úsáid in áit slándáil sonraí. Ba cheart dó an deimhneacht dhlíthiúil a fheabhsú freisin do chuideachtaí maidir le comhlíonadh na gceanglas slándála is infheidhme nuair atá a ngníomhaíochtaí próiseála sonraí á seachfhoinsiú acu chuig soláthraithe seirbhíse, lena n-áirítear chuig soláthraithe seirbhíse i mBallstáit eile.

(34)

Aon cheanglais slándála a bhaineann le próiseáil sonraí a chuirtear i bhfeidhm ar bhealach comhréireach a bhfuil bonn cirt leis, ar bhonn dhlí an Aontais nó an dlí náisiúnta i gcomhréir le dlí an Aontais sa Bhallstát a bhfuil cónaí ar na daoine nádúrtha nó dlítheanacha lena mbaineann na sonraí ann, nó a bhfuil bunaíocht acu ann, ba cheart do na ceanglais slándála sin leanúint d'fheidhm a bheith acu maidir le próiseáil na sonraí sin i mBallstát eile. Ba cheart do na daoine nádúrtha nó dlítheanacha sin a bheith in ann na ceanglais sin a chomhlíonadh iad féin nó trí chlásail chonarthacha i gconarthaí le soláthraithe seirbhíse.

(35)

Ceanglais slándála a leagtar síos ar an leibhéal náisiúnta, ba cheart gá a bheith leo agus ba cheart iad a bheith comhréireach leis na rioscaí atá ann do shlándáil na próiseála sonraí a thagann faoi raon feidhme an dlí náisiúnta ina leagtar síos na ceanglais sin.

(36)

I dTreoir (AE) 2016/1148 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (15), déantar foráil maidir le bearta dlíthiúla chun leibhéal foriomlán na cibearshlándála san Aontas a neartú. Ceann amháin de na seirbhísí digiteacha a chumhdaítear leis an Treoir sin is ea seirbhísí próiseála sonraí. De réir na Treorach sin, tá na Ballstáit lena áirithiú go sainaithneoidh soláthraithe seirbhíse digití na bearta teicniúla agus eagraíochtúla atá iomchuí agus comhréireach chun na rioscaí do shlándáil na ngréasán agus na gcóras faisnéise a úsáideann siad a bhainistiú, agus go nglacfaidh siad na bearta sin. Ba cheart leibhéal slándála a áirithiú leis na bearta sin is iomchuí don riosca atá ann, agus ba cheart a chur san áireamh sna bearta sin slándáil na gcóras agus na saoráidí; láimhseáil teagmhas; bainistiú leanúnachais gnó; faireachán; iniúchadh agus tástáil; agus comhlíonadh caighdeán idirnáisiúnta. Is é an Coimisiún a dhéanfaidh na gnéithe sin a shonrú tuilleadh i ngníomhartha cur chun feidhme faoin Treoir sin.

(37)

Ba cheart don Choimisiún tuarascáil ar chur chun feidhme an Rialacháin seo a thíolacadh, go háirithe d'fhonn an gá atá le modhnuithe a mheas i bhfianaise forbairtí teicneolaíochta nó forbairtí sa mhargadh. Ba cheart don tuarascáil sin, go háirithe, meastóireacht a dhéanamh ar an Rialacháin seo, go háirithe ar chur i bhfeidhm an Rialacháin seo maidir le tacair sonraí atá comhdhéanta de shonraí pearsanta agus sonraí neamhphearsanta araon, mar aon le cur chun feidhme eisceacht na slándála poiblí. Sula dtosóidh an Rialachán seo d'fheidhm a bheith aige, ba cheart don Choimisiún freisin treoir fhaisnéiseach a fhoilsiú maidir le conas tacair sonraí atá comhdhéanta de shonraí pearsanta agus sonraí neamhphearsanta araon a láimhseáil, chun go mbeadh tuiscint níos fearr ag cuideachtaí, lena n-áirítear FBManna, ar an idirghníomhaíocht idir an Rialachán seo agus Rialachán (AE) 2016/679, agus chun a áirithiú go gcomhlíonfar an dá Rialachán sin.

(38)

Leis an Rialachán seo, urramaítear na cearta bunúsacha agus comhlíontar na prionsabail a aithnítear, go háirithe, i gCairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh, agus ba cheart é a léirmhíniú agus a chur i bhfeidhm i gcomhréir leis na cearta agus na prionsabail sin, lena n-áirítear na cearta chun sonraí pearsanta a chosaint, an tsaoirse chun tuairimí a nochtadh agus faisnéis a fháil agus an tsaoirse chun gnó a sheoladh.

(39)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóir an Rialacháin seo, eadhon saorshreabhadh sonraí seachas sonraí pearsanta a áirithiú laistigh den Aontas, a ghnóthú go leordhóthanach agus, de bharr a fhairsinge agus a éifeachtaí, gur fearr is féidir é a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 de CAE. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun an cuspóir sin a ghnóthú,

(1)

Is in 2007, tráth ar glacadh Treoir 2007/65/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (4), a rinneadh an leasú substainteach deireanach ar Threoir 89/552/CEE ón gComhairle (5), a códaíodh ina dhiaidh sin le Treoir 2010/13/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (6). Ó shin i leith, tá forás suntasach pras tagtha ar mhargadh sheirbhísí na meán closamhairc i ngeall ar an gcóineasú leanúnach atá á dhéanamh ar sheirbhísí teilifíse agus seirbhísí idirlín. Fágann forbairtí teicniúla gur féidir le cineálacha nua seirbhísí agus eispéireas úsáideora teacht chun cinn. Tá athrú suntasach tagtha ar nósanna féachana, go háirithe i measc na n-óg. Cé gur gaireas tábhachtach i gcónaí é an príomhscáileán teilifíse don eispéireas closamhairc, tá go leor den lucht féachana i ndiaidh bogadh ar aghaidh agus is ar ghairis eile, gairis atá iniompartha, a bhíonn siad ag féachaint ar inneachar closamhairc. Is ar an teilifís traidisiúnta i gcónaí a chaitear sciar mór den mheán-am féachana.

Mar sin féin, tá cineálacha nua inneachair, amhail gearrthóga físe nó inneachar ó úsáideoirí ag éirí níos tábhachtaí agus níos tábhachtaí, agus faoin am seo, tá bunús maith ar ghníomhaithe nua, lena n-áirítear soláthraithe seirbhísí físeáin ar éileamh agus soláthraithe ardáin comhroinnte físeán. Leis an gcóineasú sin ar na meáin, tá gá le creat dlíthiúil nuashonraithe chun forbairtí sa mhargadh a léiriú agus chun cothromaíocht a bhaint amach idir rochtain ar sheirbhísí inneachair ar líne, cosaint tomhaltóirí agus iomaíochas.