KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 11.12.2023

COM(2023) 776 final

2023/0458(NLE)

Wniosek

DECYZJA RADY

w sprawie stanowiska, które ma być zajęte w imieniu Unii Europejskiej podczas 13. konferencji ministerialnej Światowej Organizacji Handlu w odniesieniu do przystąpienia Demokratycznej Republiki Timoru Wschodniego do WTO

UZASADNIENIE

1.Przedmiot wniosku

Niniejszy wniosek dotyczy decyzji Rady ustalającej stanowisko, jakie ma być zajęte w imieniu Unii na 13. konferencji ministerialnej Światowej Organizacji Handlu (WTO) w związku z planowanym przyjęciem decyzji w sprawie przystąpienia Demokratycznej Republiki Timoru Wschodniego do WTO.

2.Kontekst wniosku

2.1.Porozumienie ustanawiające Światową Organizację Handlu („porozumienie WTO”)

Porozumienie ustanawiające Światową Organizację Handlu („porozumienie WTO”) ma być realizowane poprzez osiągnięcie celów wymienionych w jego preambule. Porozumienie weszło w życie z dniem 1 stycznia 1995 r.

Unia Europejska („UE”) jest stroną porozumienia 1 . Stronami porozumienia jest również wszystkie 27 państw członkowskich UE. WTO może podejmować decyzje zgodnie z procedurami przewidzianymi w porozumieniu WTO.

2.2.Konferencja ministerialna Światowej Organizacji Handlu

Konferencja ministerialna jest najwyższym organem decyzyjnym WTO; jest ona organizowana co najmniej raz na dwa lata. Zgodnie z prawem i ugruntowaną praktyką decyzje podejmowane są w drodze konsensusu.

Kolejne posiedzenie konferencji ministerialnej odbędzie się w Abu Zabi (Zjednoczone Emiraty Arabskie) w dniach 26–29 lutego 2024 r.

2.3.Akty, których przyjęcie przewiduje się podczas konferencji ministerialnej WTO oraz uzasadnienie i cel wniosku

Podczas 13. konferencji ministerialnej WTO („KM13”) przyjęta może zostać decyzja dotycząca przystąpienia Demokratycznej Republiki Timoru Wschodniego do WTO.

Członkowie WTO i przedstawiciele Timoru Wschodniego osiągnęli końcowy etap porozumienia w sprawie warunków przystąpienia Timoru Wschodniego do tej organizacji. Nastąpiło to po kilku latach negocjacji, które rozpoczęły się wraz ze złożeniem przez Timor Wschodni wniosku o przystąpienie do WTO w 2016 r.

Przedkładając Radzie do zatwierdzenia warunki przystąpienia Timoru Wschodniego do WTO, Komisja uważa, że warunki te stanowią wyważony i ambitny pakiet zobowiązań dotyczących otwarcia rynku, który przyniesie znaczne korzyści zarówno Timorowi Wschodniemu, jak i jego partnerom handlowym w ramach WTO. Wniosek Timoru Wschodniego o przystąpienie został rozpatrzony zgodnie z wytycznymi Rady Generalnej WTO w sprawie przystąpienia do tej organizacji krajów najsłabiej rozwiniętych (LDC).

2.4.Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki

2.5.Spójność z innymi politykami Unii

Wniosek jest spójny z działaniami zewnętrznymi i polityką rozwojową UE i umożliwi Timorowi Wschodniemu dołączenie do wielostronnego systemu handlowego zgodnie z wytycznymi Rady Generalnej WTO w sprawie przystąpienia krajów LDC.

3.Stanowisko, jakie ma być zajęte w imieniu Unii

Uwagi ogólne

Celem niniejszego wniosku jest umożliwienie UE przyłączenia się do ewentualnego konsensusu na forum WTO dotyczącego przyjęcia podczas konferencji ministerialnej planowanego aktu, tj. decyzji w sprawie przystąpienia Timoru Wschodniego do WTO.

Wprawdzie nie jest jeszcze pewne, czy członkowie WTO zdołają osiągnąć konsensus w odniesieniu do planowanego aktu, a jeżeli tak – to w jakim zakresie, jednak stanowisko UE na KM13 na podstawie art. 218 ust. 9 TFUE musi zostać ustalone przez Radę wcześniej 2 .

Niniejszy wniosek dotyczy ewentualnego podjęcia decyzji w sprawie przystąpienia Timoru Wschodniego do WTO na 13. konferencji ministerialnej. W 2016 r. rząd Timoru Wschodniego złożył wniosek o przystąpienie do WTO. 7 grudnia 2016 r. powołano grupę roboczą ds. przystąpienia Timoru Wschodniego. Szóste posiedzenie grupy roboczej odbyło się 11 października 2023 r. Negocjacje wielostronne w sprawie dodatkowych obszarów związanych z handlem są nadal w toku. W marcu 2023 r. Komisja, w imieniu UE, zakończyła negocjacje dwustronne w sprawie kompleksowej serii zobowiązań dotyczących otwarcia rynku po stronie Timoru Wschodniego. Oczekuje się, że przystąpienie do WTO przyczyni się w sposób pozytywny i trwały do postępu reform gospodarczych i zrównoważonego rozwoju Timoru Wschodniego. UE powinna wspierać przystąpienie Timoru Wschodniego do WTO.

Z racji toczących się obecnie negocjacji Komisja oczekuje, że Rada podejmie decyzję dotyczącą stanowiska UE w sprawie wyniku negocjacji, gdy sytuacja dotycząca odpowiednich tekstów stanie się jasna, na początku samej konferencji ministerialnej lub w jej trakcie.

Inicjatywa ta jest w pełni spójna z przepisami obowiązującymi w tym obszarze polityki. Podobne decyzje przygotowano w odniesieniu do poprzednich konferencji ministerialnych WTO, w tym ostatnio na 10. konferencję ministerialną WTO w 2015 r. 3  

Streszczenie warunków przystąpienia do WTO

Lista zobowiązań: towary i usługi

Cła na towary

Taryfa celna Timoru Wschodniego składa się z 10 810 pozycji taryfowych. Timor Wschodni akceptuje wiążący charakter dla 100 % swojej taryfy i wdroży ostateczne stawki skonsolidowane od dnia przystąpienia do WTO, z wyjątkiem niektórych pozycji taryfowych dotyczących produktów technologii informacyjnej (378 w 2027 r. i 27 w 2030 r.).

·Towary przemysłowe: Średnia ostateczna stawka skonsolidowana dla produktów nierolnych wynosi 10,0 % (najwyższa stawka cła wynosi 80 % w przypadku świeżych ryb i bambusa).

·Produkty rolne: Średnia ostateczna stawka skonsolidowana dla produktów rolnych wynosi 15,7 % (najwyższa stawka cła wynosi 80 % w przypadku kawy i kakao).

Te średnie poziomy taryf są bardzo ambitne dla LDC, zwłaszcza biorąc pod uwagę niewielki rozmiar i podatność na zagrożenia gospodarki Timoru Wschodniego.

Usługi

Lista szczegółowych zobowiązań Timoru Wschodniego w zakresie usług jest bardzo kompleksowa i ambitnie zakrojona, biorąc pod uwagę, że kraj ten ma status LDC. Timor Wschodni podejmie zobowiązania dotyczące dostępu do rynku i traktowania narodowego w szerokim zakresie sektorów usług, w tym usług świadczonych w ramach wolnych zawodów, usług informatycznych i innych rodzajów usług dla firm, usług komunikacyjnych, usług budowlanych, usług dystrybucyjnych, usług edukacyjnych, usług w zakresie środowiska naturalnego, usług finansowych (ubezpieczeniowych i bankowych), usług zdrowotnych i socjalnych, usług turystycznych i powiązanych z turystyką, usług w dziedzinie rekreacji, kultury i sportu oraz usług transportowych. Timor Wschodni zobowiąże się również do przestrzegania dokumentu referencyjnego w sprawie przepisów wewnętrznych dotyczących usług.

4.Podstawa prawna

4.1.Proceduralna podstawa prawna

4.1.1.Zasady

Art. 218 ust. 9 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) określa tryb przyjmowania decyzji ustalających „stanowiska, które mają być zajęte w imieniu Unii w ramach organu utworzonego przez umowę, gdy organ ten ma przyjąć akty mające skutki prawne, z wyjątkiem aktów uzupełniających lub zmieniających ramy instytucjonalne umowy”.

Pojęcie „akty mające skutki prawne” obejmuje akty, które mają skutki prawne na mocy przepisów prawa międzynarodowego dotyczących danego organu. Obejmuje ono ponadto instrumenty, które nie są wiążące na mocy prawa międzynarodowego, ale mogą „w sposób decydujący wywrzeć wpływ na treść przepisów przyjętych przez prawodawcę Unii” 4 .

4.1.2.Zastosowanie w niniejszej sprawie

Konferencja ministerialna WTO jest organem powołanym na mocy porozumienia, a mianowicie porozumienia WTO, i jest organem, który w myśl art. IV:1 tego porozumienia ma uprawnienia do podejmowania decyzji we wszystkich sprawach objętych wielostronnymi porozumieniami handlowymi, w tym decyzji mających skutki prawne.

Planowane akty wspomniane powyżej są aktami mającymi skutki prawne, jako że mogą wpływać na prawa i obowiązki Unii na mocy prawa międzynarodowego.

Planowane akty nie uzupełniają ani nie zmieniają ram instytucjonalnych porozumienia.

W związku tym proceduralną podstawą prawną proponowanej decyzji jest art. 218 ust. 9 TFUE.

4.2.Materialna podstawa prawna

4.2.1.Zasady

Materialna podstawa prawna decyzji przyjętej w trybie art. 218 ust. 9 TFUE jest uzależniona głównie od celu i treści planowanego aktu, którego dotyczy stanowisko, jakie ma być zajęte w imieniu Unii. Jeżeli planowany akt ma dwojaki cel lub dwa elementy składowe, a jeden z tych celów lub elementów da się określić jako główny, zaś drugi ma jedynie poboczny charakter, decyzja przyjęta w trybie art. 218 ust. 9 TFUE musi mieć jedną materialną podstawę prawną, a mianowicie podstawę, której wymaga główny lub dominujący cel lub element składowy.

4.2.2.Zastosowanie w niniejszej sprawie

Główny cel i treść planowanego aktu dotyczy wspólnej polityki handlowej.

Materialną podstawą prawną proponowanej decyzji jest w związku z tym art. 207 TFUE.

4.3.Podsumowanie

Podstawą prawną proponowanej decyzji powinien być art. 207 TFUE w związku z art. 218 ust. 9 TFUE.

2023/0458 (NLE)

Wniosek

DECYZJA RADY

w sprawie stanowiska, które ma być zajęte w imieniu Unii Europejskiej podczas 13. konferencji ministerialnej Światowej Organizacji Handlu w odniesieniu do przystąpienia Demokratycznej Republiki Timoru Wschodniego do WTO

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 207 ust. 4 akapit pierwszy w związku z jego art. 218 ust. 9,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)Porozumienie z Marrakeszu ustanawiające Światową Organizację Handlu („porozumienie WTO”) zostało zawarte przez Unię decyzją Rady 94/800/WE z dnia 22 grudnia 1994 r. 5 i weszło w życie dnia 1 stycznia 1995 r.

(2)Na podstawie art. IV:1 i IX:1 porozumienia WTO konferencja ministerialna Światowej Organizacji Handlu („WTO”) może przyjmować decyzje na zasadzie konsensusu.

(3)Konferencja ministerialna WTO na 13. posiedzeniu w dniach 26–29 lutego 2024 r. może przyjąć decyzję dotyczącą przystąpienia Timoru Wschodniego do WTO.

(4)Należy ustalić stanowisko, które ma być zajęte w imieniu Unii na forum konferencji ministerialnej WTO, gdyż decyzje te są wiążące dla Unii.

(5)Negocjacje w sprawie przystąpienia Timoru Wschodniego do WTO rozpoczęły się w 2016 r. 7 grudnia 2016 r. powołano grupę roboczą ds. przystąpienia Timoru Wschodniego. Szóste posiedzenie grupy roboczej odbyło się 11 października 2023 r. Negocjacje wielostronne w sprawie dodatkowych obszarów związanych z handlem są nadal w toku. W marcu 2023 r. Komisja, w imieniu UE, zakończyła negocjacje dwustronne w sprawie kompleksowej serii zobowiązań dotyczących otwarcia rynku po stronie Timoru Wschodniego. Oczekuje się, że przystąpienie do WTO przyczyni się w sposób pozytywny i trwały do postępu reform gospodarczych i zrównoważonego rozwoju Timoru Wschodniego. UE powinna wspierać przystąpienie Timoru Wschodniego do WTO,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

Stanowisko, które ma być zajęte w imieniu Unii na 13. posiedzeniu konferencji ministerialnej WTO jest następujące:

należy przyłączyć się do konsensusu osiągniętego wśród członków WTO w odniesieniu do przyjęcia decyzji w sprawie przystąpienia Timoru Wschodniego do WTO.

Artykuł 2

Niniejsza decyzja skierowana jest do Komisji.

Sporządzono w Brukseli dnia […] r.

(1)    Decyzja Rady  94/800/WE z dnia 22 grudnia 1994 r. dotycząca zawarcia w imieniu Wspólnoty Europejskiej, w dziedzinach wchodzących w zakres jej kompetencji, porozumień będących wynikiem negocjacji wielostronnych w ramach Rundy Urugwajskiej (1986–1994) (Dz.U. L 336 z 23.12.1994, s. 1).

(2)    W zakresie, w jakim konsensus zostałby – wbrew obecnym oczekiwaniom – sformalizowany w formie porozumienia międzynarodowego zmieniającego porozumienie WTO lub w formie fakultatywnego porozumienia międzynarodowego między niektórymi członkami WTO, Komisja złożyłaby, w następstwie przyjęcia tekstu aktu przez KM13 lub przez zainteresowanych członków WTO podczas KM13 i przekazania go do akceptacji, niezbędne wnioski na podstawie art. 218 ust. 6 TFUE.

(3)     pdf (europa.eu)

(4)    Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 7 października 2014 r., Niemcy przeciwko Radzie, C-399/12, ECLI:EU:C:2014:2258, pkt 61–64.

(5)    Dz.U. L 336 z 23.12.1994, s. 1.