Wzmocnienie strefy Schengen

Do celów europejskiej strategii wzmocnienia strefy Schengen zalicza się usprawnienie stosowania wspólnych zasad i poprawienie reakcji na wyjątkowe zagrożenia pojawiające się na granicach zewnętrznych.

AKT

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 16 września 2011 r. dotyczący strategii Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego [KOM(2011) 561 - nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym]

STRESZCZENIE

Arabska wiosna z 2011 r. doprowadziła do znaczącego napływu imigrantów do kilku państw członkowskich Unii Europejskiej. Wydarzenia te uwypukliły potrzebę wzmocnienia stosowania wspólnych zasad strefy Schengen oraz regulacji przywrócenia kontroli na granicach wewnętrznych w wyjątkowych okolicznościach, szczególnie w przypadku zagrożenia dla całościowego funkcjonowania strefy Schengen.

W 2011 r. w odpowiedzi na powyższe, Komisja opublikowała komunikat oraz dwa wnioski ustawodawcze. Wnioski te przyjęto ostatecznie w październiku 2013 r.

Lepsza ocena stosowania zasad strefy Schengen

Swobodny przepływ obywateli w obrębie strefy Schengen opiera się na wzajemnym zaufaniu, że każde uczestniczące państwo będzie skłonne i zdolne wdrażać ogół wspólnych zasad dotyczących kontroli zewnętrznych granic, wiz, współpracy policyjnej i sądowej, środków związanych z systemem informacyjnym Schengen itp. (dorobek Schengen).

Aby to osiągnąć, niezbędne stało się, w pierwszej kolejności, wzmocnienie mechanizmu oceny stworzonego w celu kontroli stosowania dorobku Schengen przez kraje UE oraz, w drugiej kolejności, zapewnienie odpowiedniego monitorowania i kontroli zaleceń zawartych w sprawozdaniach z oceny, zwłaszcza w przypadku wskazania niedociągnięć lub niewywiązania się z obowiązków. Za przeprowadzanie kontroli i monitorowanie odpowiedzialna jest Komisja.

System do tego służący został wprowadzony rozporządzeniem (UE) nr 1053/2013 w sprawie ustanowienia mechanizmu oceny i monitorowania. Kraje UE i Komisja wspólnie odpowiadają za wdrażanie mechanizmu, przy czym Komisja pełni w tym przypadku funkcję koordynującą.

Tymczasowe przywrócenie kontroli na granicach wewnętrznych

Kodeks graniczny Schengen już teraz przewiduje możliwość tymczasowego przywrócenia kontroli na granicach wewnętrznych przez dane państwo UE w razie poważnego zagrożenia porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego (np. zagrożenia związanego z terroryzmem lub przestępczością zorganizowaną).

Rozporządzenie (UE) nr 1051/2013 rozszerza tę możliwość na okoliczności poważnych uchybień związanych z kontrolą granic zewnętrznych określonych w rozporządzeniu (UE) nr 1053/2013. Jednakże w tym przypadku inicjatywa w sprawie przywrócenia kontroli leży w gestii Komisji i Rady:

• Jeżeli wspomniane uchybienia zostały wskazane w sprawozdaniu z oceny, Komisja może wydać zalecanie ocenianemu państwu, aby przedsięwzięło ono określone środki, takie jak rozmieszczenie europejskich zespołów straży granicznej. Po wyczerpaniu wszelkich innych środków, może też wszcząć poniższą procedurę:
• Jeżeli ogólne funkcjonowanie strefy Schengen jest zagrożone w związku z ciągłymi niedociągnięciami w kwestii kontroli granic zewnętrznych, Rada, na wniosek Komisji, może wydać zalecenie do jednego lub więcej państw UE nakazujące tymczasowe przywrócenie kontroli na granicach wewnętrznych.

AKTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Rady (UE) nr 1053/2013 z dnia 7 października 2013 r. w sprawie ustanowienia mechanizmu oceny i monitorowania w celu weryfikacji stosowania dorobku Schengen oraz uchylenia decyzji komitetu wykonawczego z dnia 16 września 1998 r. dotyczącej utworzenia Stałego Komitetu ds. Oceny i Wprowadzania w Życie Dorobku Schengen (Dz.U. L 295 z 6.11.2013)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1051/2013 z dnia 22 października 2013 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 562/2006 w celu ustanowienia wspólnych zasad tymczasowego przywracania w wyjątkowych okolicznościach kontroli granicznej na granicach wewnętrznych (Dz.U. L 295 z 6.11.2013)

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady: Piąte sprawozdanie półroczne z funkcjonowania strefy Schengen za okres od dnia 1 listopada 2013 r. do dnia 30 kwietnia 2014 r. [ COM(2014) 292 final - nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym]

W następstwie komunikatu z 16 września 2011 r. Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie przygotowywane co dwa miesiące sprawozdania dotyczące funkcjonowania strefy Schengen. W ostatnim sprawozdaniu stwierdza w szczególności, że przygotowania do wdrożenia nowego mechanizmu oceny są w toku oraz że przeprowadzenie pierwszych ocen w ramach nowego mechanizmu spodziewane jest na styczeń 2015 r.

Ostatnia aktualizacja: 28.05.2014