(1)

Halfgeleiders vormen de kern van elk digitaal apparaat en spelen een centrale rol in de digitale transitie van de Unie: van smartphones en auto’s tot kritieke toepassingen en infrastructuur op het gebied van gezondheid, energie, communicatie, automatisering en de meeste andere industriesectoren. Aangezien halfgeleiders centraal staan in de digitale economie, zijn zij krachtige katalysatoren voor de transitie naar duurzaamheid en de groene transitie, en dragen zij aldus bij tot de doelstellingen van de mededeling van de Commissie van 11 december 2019 over “De Europese Green Deal”. Halfgeleiders zijn essentieel voor de werking van de huidige economie en samenleving alsmede defensie en veiligheid, maar de Unie wordt geconfronteerd met ongeziene verstoringen in de levering daarvan, hetgeen aanzienlijke consequenties heeft. De huidige verstoringen hebben aanhoudende zwakke punten aan het licht gebracht, met name de sterke afhankelijkheid van de Unie van derde landen voor het fabriceren en ontwerpen van chips. De lidstaten zijn in de eerste plaats zelf verantwoordelijk voor het in stand houden van een sterke, concurrerende en duurzame industriesector in de Unie via bevordering van de innovatie voor een volledig scala aan chips.

(2)

Er moet een kader worden vastgesteld om de veerkracht van de Unie op het gebied van halfgeleidertechnologie te vergroten, waarbij het halfgeleiderecosysteem van de Unie wordt versterkt door afhankelijkheden te verminderen, de digitale soevereiniteit te vergroten, investeringen te stimuleren, het vermogen, de veiligheid, het aanpassingsvermogen en de veerkracht van de toeleveringsketen van de Unie voor halfgeleiders te versterken en de samenwerking tussen de lidstaten, de Commissie en internationale partners te intensiveren.

(3)

Met dit kader worden twee algemene doelstellingen nagestreefd. De eerste is het scheppen van de juiste omstandigheden voor het concurrentievermogen en de innovatiecapaciteit van de Unie, het waarborgen van de aanpassing van de sector aan structurele wijzigingen als gevolg van snelle innovatiecycli en de behoefte aan duurzaamheid, en het versterken van het halfgeleiderecosysteem in de gehele Unie met gebundelde kennis, deskundigheid, hulpbronnen en gemeenschappelijke sterke punten. De tweede doelstelling, die losstaat van en een aanvulling vormt op de eerste, is het verbeteren van de werking van de interne markt door een uniform Unierechtskader vast te stellen om de veerkracht en het innovatievermogen van de Unie op lange termijn te vergroten en de leveringszekerheid op het gebied van halfgeleidertechnologie veilig te stellen teneinde beter bestand te zijn tegen verstoringen.

(4)

Er moeten maatregelen worden genomen om capaciteit op te bouwen en het halfgeleiderecosysteem van de Unie te versterken overeenkomstig artikel 173, lid 3, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU). Die maatregelen moeten geen harmonisatie van de nationale wet- en regelgeving betreffen. In dat verband moet de Unie het concurrentievermogen en de veerkracht van de technologische en industriële basis van halfgeleiders versterken en tegelijk de innovatiecapaciteit van haar halfgeleiderecosysteem Uniebreed versterken, de afhankelijkheid van een beperkt aantal ondernemingen en geografische gebieden uit derde landen verminderen en haar capaciteit versterken om geavanceerde halfgeleiders te ontwerpen, te produceren, te verpakken, te hergebruiken en te recyclen. Het bij deze verordening ingestelde “Chips voor Europa”-initiatief (“het initiatief”) moet die doelstellingen ondersteunen door de kloof te overbruggen tussen het geavanceerde onderzoeks- en innovatievermogen van de Unie en de duurzame industriële exploitatie daarvan. Het initiatief moet capaciteitsopbouw bevorderen om de ontwerp-, productie- en systeemintegratie in halfgeleidertechnologieën van de volgende generatie mogelijk te maken, en moet de samenwerking tussen belangrijke spelers in de hele Unie verbeteren, waardoor de toeleverings- en waardeketens voor halfgeleiders van de Unie worden versterkt, belangrijke industriële sectoren worden bediend en nieuwe markten worden gecreëerd.

(5)

Door de alomtegenwoordigheid van halfgeleiders hebben de recente tekorten het bedrijfsleven Uniebreed direct of indirect getroffen, met alle economische gevolgen van dien. Door de economische en sociale impact zijn het publiek en marktpartijen zich veel bewuster geworden van de strategische afhankelijkheid ten aanzien van halfgeleiders, hetgeen heeft geleid tot grotere druk op de lidstaten om daar iets aan te doen. Tegelijkertijd bestaat er in de halfgeleidersector een grote onderlinge verwevenheid langs de hele waardeketen, waarbij geen enkel deel van de wereld alle stappen van die keten domineert. Dit grensoverschrijdende karakter wordt tevens benadrukt doordat de verwerkende industrie staat of valt met halfgeleiderproducten. De fabricage van halfgeleiders mag dan in een aantal regio’s zijn geconcentreerd, de verwerkende industrie is verspreid over de hele Unie. Gezien dit alles kunnen de leveringszekerheid van halfgeleiders en de veerkracht van het halfgeleiderecosysteem het best worden vergroot via Unieharmonisatiewetgeving op basis van artikel 114 VWEU. Er is één samenhangend regelgevingskader nodig dat zorgt voor de harmonisatie van bepaalde voorwaarden waaronder exploitanten specifieke projecten kunnen uitvoeren die bijdragen aan de leveringszekerheid en de veerkracht van het halfgeleiderecosysteem van de Unie. Daarnaast moet er een gecoördineerd mechanisme voor monitoring, strategische inventarisatie en crisispreventie en -respons worden opgezet om toeleveringstekorten aan te pakken en belemmeringen voor de eenheid van de interne markt te voorkomen, waarbij verschillen in aanpak tussen de lidstaten moeten worden vermeden.

(6)

Om de kritieke infrastructuur, de veiligheid en het technologisch leiderschap van de Unie te versterken, zijn zowel de allernieuwste als volwassen chips vereist, met name om de strategische sectoren te wapenen voor de toekomst.

(7)

De verwezenlijking van die doelstellingen moet worden ondersteund door een governancemechanisme. Op het niveau van de Unie moet bij deze verordening een Europese Raad voor halfgeleiders, die is samengesteld uit vertegenwoordigers van de lidstaten en wordt voorgezeten door de Commissie, worden opgericht teneinde een vlotte, doeltreffende en geharmoniseerde uitvoering van deze verordening, alsook samenwerking en uitwisseling van informatie te faciliteren. De Europese Raad voor halfgeleiders moet de Commissie adviseren en bijstaan met betrekking tot specifieke kwesties, waaronder de consistente uitvoering van deze verordening, de bevordering van de samenwerking tussen de lidstaten en de uitwisseling van informatie over kwesties die verband houden met deze verordening. De Europese Raad voor halfgeleiders moet de Commissie tevens adviseren over internationale samenwerking op het gebied van halfgeleiders. De Europese Raad voor halfgeleiders moet afzonderlijke vergaderingen houden over zijn taken in het kader van de verschillende hoofdstukken van deze verordening. Voor die vergaderingen kunnen verschillende vertegenwoordigers op hoog niveau worden uitgenodigd, en de Commissie kan subgroepen oprichten.

(8)

Gezien de mondiale aard van de toeleveringsketen voor halfgeleiders is internationale samenwerking met derde landen een belangrijk element om tot een veerkrachtig halfgeleiderecosysteem van de Unie te komen. De maatregelen die in het kader van deze verordening worden getroffen, moeten de Unie ook in staat stellen om als expertisecentrum een sterkere rol te spelen in een beter functionerend mondiaal, onderling afhankelijk halfgeleiderecosysteem. Daartoe moet de Europese Raad voor halfgeleiders de Commissie adviseren bij het coördineren van die inspanningen en het versterken van de samenwerking binnen de gehele mondiale waardeketen voor halfgeleiders tussen de Unie en derde landen, en daarbij in voorkomend geval rekening houden met de standpunten van de industriële alliantie op het gebied van processoren en halfgeleidertechnologieën en van andere belanghebbenden.

(9)

De Unie en de lidstaten kunnen, met inachtneming van internationale verplichtingen en de toepasselijke procedurevoorschriften, contacten — ook diplomatieke — leggen met internationale strategische partners die een voordelige positie genieten in de halfgeleidersector, teneinde oplossingen te vinden om de leveringszekerheid te versterken en voor toekomstige verstoringen van de toeleveringsketen, bijvoorbeeld door uitvoerbeperkingen van derde landen, en om de beschikbaarheid van grondstoffen en tussenproducten in kaart te brengen. Hierbij kan het in voorkomend geval nodig zijn te coördineren in relevante internationale fora, investerings- en handelsovereenkomsten te sluiten of andere diplomatieke inspanningen te leveren overeenkomstig de toepasselijke procedurevoorschriften of contacten te leggen met belanghebbenden.

(10)

Om voort te bouwen op de toezegging dat zal worden voorzien in de behoeften van het personeel in de gehele toeleveringsketen van halfgeleiders, moet de Commissie zorgen voor synergieën met bestaande programma’s van de Unie, en moet zij de lidstaten aanmoedigen tot en ondersteunen bij het opzetten van initiatieven die bijdragen aan de uitwisseling van academische kennis met internationale strategische partners.

(11)

Het is een duidelijke doelstelling van de Unie om internationale samenwerking en kennisuitwisseling te bevorderen op basis van de belangen van de Unie, wederzijdse baten, internationale verplichtingen en, voor zover mogelijk, wederkerigheid. De schending van intellectuele-eigendomsrechten, de ongeoorloofde openbaarmaking van bedrijfsgeheimen, of het uitlekken van gevoelige opkomende technologieën in de halfgeleidersector kunnen de veiligheidsbelangen van de Unie echter in gevaar brengen. Tegen deze achtergrond onderzoekt de Commissie momenteel concrete voorstellen ter versterking van de Uniekaders voor investering en voor uitvoercontrole. Daarnaast moeten de Unie en de lidstaten samenwerken met strategische partners om het gezamenlijke technologische en industriële leiderschap te versterken met inachtneming van de toepasselijke procedurevoorschriften.

(12)

De halfgeleiderindustrie wordt gekenmerkt door zeer hoge ontwikkelings- en innovatiekosten en zeer hoge kosten voor de bouw van ultramoderne test- en valideerfaciliteiten ter ondersteuning van de industriële productie. Dat heeft rechtstreekse gevolgen voor het concurrentievermogen en de innovatiecapaciteit van de industrie in de Unie, alsook voor de leveringszekerheid en de veerkracht van het halfgeleiderecosysteem van de Unie. In het licht van de lessen die zijn getrokken uit de recente Europese en wereldwijde tekorten en gezien de snelle ontwikkeling van technologische uitdagingen en innovatiecycli die gevolgen hebben voor de waardeketen voor halfgeleiders, is het noodzakelijk de sterke punten van de Unie nog verder te versterken, en daarmee haar concurrentievermogen, veerkracht en onderzoeks- en innovatiecapaciteit te vergroten door het opzetten van het initiatief.

(13)

De verantwoordelijkheid voor een sterke industriële, competitieve, duurzame en innovatieve basis in de Unie ligt in de eerste plaats bij de lidstaten. De aard en de omvang van de uitdagingen op het gebied van onderzoek en innovatie wat betreft halfgeleiders vereisen echter een gezamenlijk optreden op het niveau van de Unie.

(14)

Om de Unie toe te rusten met de nodige onderzoeks- en innovatiecapaciteit op het gebied van halfgeleidertechnologie zodat zij haar leidende positie op het vlak van onderzoek en industriële investering kan behouden, en de huidige kloof tussen onderzoek en ontwikkeling en fabricage te dichten, moeten de Unie en haar lidstaten hun inspanningen beter coördineren en samen investeren. De uitdagingen waar het halfgeleiderecosysteem van de Unie momenteel voor staat, kunnen alleen worden aangegaan op basis van grootschalige capaciteit en gemeenschappelijke inspanningen van de lidstaten, waarbij de Unie de ontwikkeling en toepassing van die grootschalige capaciteit ondersteunt. Die gemeenschappelijke inspanningen kunnen onder meer de vorm aannemen van financiële middelen in het kader van de ambitie van het initiatief ter ondersteuning van de ontwikkeling en wijdverbreide beschikbaarheid van innovatieve capaciteiten en uitgebreide digitale infrastructuur, die een virtueel ontwerpplatform, proeflijnen (waaronder voor kwantumchips) en de verspreiding van kennis, vaardigheden en competenties ten gunste van het gehele halfgeleiderecosysteem, omvatten. Daartoe moeten de Unie en de lidstaten de doelstellingen van de groene en digitale transitie in overweging nemen. In dit opzicht bieden halfgeleidercomponenten en de fabricageprocessen van halfgeleiders aanzienlijke kansen om de milieueffecten en in het bijzonder de koolstofvoetafdruk van industrieën te verminderen en zo te helpen om de ambities waar te maken van bijvoorbeeld de mededeling van de Commissie van 14 juli 2021, getiteld “Fit for 55”: het EU-klimaatstreefdoel voor 2030 bereiken op weg naar klimaatneutraliteit”, de bij Verordening (EU) 2021/241 van het Europees Parlement en de Raad (4) ingestelde herstel- en veerkrachtfaciliteit, en de mededeling van de Commissie van 18 mei 2022, getiteld “REPowerEU Plan”. Het initiatief moet, voor zover mogelijk, in alle onderdelen en acties de voordelen integreren en maximaliseren van de toepassing van halfgeleidertechnologie als krachtige katalysator voor de transitie naar duurzaamheid, die kan leiden tot nieuwe producten en een efficiënter, doeltreffender, schoner en duurzamer gebruik van hulpbronnen, waaronder energie en de nodige materialen voor de productie en het gebruik van halfgeleiders gedurende de hele levenscyclus.

(15)

Om de algemene doelstelling te verwezenlijken en de uitdagingen aan zowel de aanbod- als vraagzijde van het huidige halfgeleiderecosysteem aan te pakken, moet het initiatief vijf operationele doelstellingen omvatten. Ten eerste moet het initiatief maatregelen ondersteunen voor de bouw van een virtueel ontwerpplatform dat in de hele Unie beschikbaar is, om de ontwerpcapaciteit van de Unie te versterken. Het virtueel ontwerpplatform moet ontwerpbedrijven, start-ups, kmo’s en leveranciers van intellectuele eigendom en van instrumenten en organisaties voor onderzoek en technologie met elkaar in contact brengen om virtuele prototype-oplossingen te leveren via gezamenlijke technologieontwikkeling.

(16)

Ten tweede moet het initiatief helpen bestaande proeflijnen te versterken en nieuwe geavanceerde proeflijnen te ontwikkelen, zodat ultramoderne halfgeleidertechnologieën en halfgeleidertechnologieën van de volgende generatie kunnen worden ontwikkeld en toegepast, teneinde de basis te kunnen leggen voor het versterken van de leveringszekerheid en het halfgeleiderecosysteem van de Unie. De proeflijnen moeten de industrie een faciliteit bieden om halfgeleidertechnologieën en systeemontwerpconcepten te testen, te beproeven en te valideren op technologische paraatheid tussen niveau 3 en niveau 8, en tegelijk de milieueffecten zo veel mogelijk te beperken. De Unie moet, samen met de lidstaten en de private sector, investeren in proeflijnen om iets te kunnen doen aan de huidige structurele problemen en het marktfalen daar waar die faciliteiten in de Unie ontbreken, met alle gevolgen van dien voor het innovatiepotentieel en het mondiale concurrentievermogen van de Unie.

(17)

Ten derde moet het initiatief ondersteuning bieden voor ontwerpbibliotheken voor kwantumchips, voor proeflijnen voor de bouw van kwantumchips en voor faciliteiten om de door de proeflijnen geproduceerde kwantumchips te testen en te valideren, ter versnelling van de voor de ontwikkeling van de halfgeleidersector bevorderlijke innovatieve ontwikkeling van kwantumchips en bijbehorende halfgeleidertechnologieën, waaronder op halfgeleidermateriaal gebaseerde of in fotonica geïntegreerde halfgeleidertechnologieën.

(18)

Ten vierde moet het initiatief de lidstaten de mogelijkheid bieden om in elke lidstaat ten minste één kenniscentrum voor halfgeleiders op te richten door bestaande centra te verbeteren en nieuwe faciliteiten in het leven te roepen, ter bevordering van het gebruik van halfgeleidertechnologie en teneinde toegang te bieden tot ontwerp- en proeflijnfaciliteiten en vaardigheidstekorten in de hele Unie aan te pakken. De kenniscentra en de door de overheid gefinancierde infrastructuur, zoals proef- en testfaciliteiten, moeten openstaan voor een breed scala aan gebruikers en moeten op transparante en niet-discriminerende basis en tegen marktvoorwaarden (of kosten plus een redelijke marge) worden aangeboden aan grote ondernemingen, terwijl kmo’s en academische instellingen kunnen profiteren van een bevoorrechte toegang of lagere prijzen. Een dergelijke toegang, ook voor internationale onderzoeks- en handelspartners, kan leiden tot meer kruisbestuiving en voordelen op het gebied van knowhow en uitmuntendheid, en tegelijk bijdragen aan het terugverdienen van de kosten.

(19)

Ten vijfde moet de Commissie voorzien in een specifieke ondersteuning van de investeringsfaciliteit voor halfgeleiders (als onderdeel van de faciliteringsactiviteiten die gezamenlijk worden omschreven als het “chipfonds”), waarbij zowel aandelen- als schuldoplossingen worden voorgesteld, met inbegrip van een blendingfaciliteit in het kader van het InvestEU-fonds dat is vastgesteld bij Verordening (EU) 2021/523 van het Europees Parlement en de Raad (5), in nauwe samenwerking met de Europese Investeringsbank Groep en samen met andere uitvoerende partners zoals nationale stimuleringsbanken en -instellingen. De activiteiten van het chipfonds moeten de ontwikkeling van een dynamisch en veerkrachtig halfgeleiderecosysteem ondersteunen door kansen te bieden voor een ruimere beschikbaarheid van middelen ter ondersteuning van de groei van start-ups en kmo’s, alsook van investeringen in de hele waardeketen, waaronder voor andere ondernemingen in de waardeketen voor halfgeleiders. In dit opzicht zijn met name voor kmo’s ondersteuning en duidelijke richtsnoeren nodig om hen bij te staan bij de aanvraagprocedure. In dat verband wordt van de Europese Innovatieraad verwacht dat zij verder gerichte steun verleent door middel van subsidies en investeringen in eigen vermogen voor marktcreërende innovatoren met een hoog risico.

(20)

Om de beperkingen van de huidige gefragmenteerde inspanningen op het gebied van publieke en private investeringen te overwinnen, om integratie, kruisbestuiving en rendement op investering in de lopende programma’s te bevorderen en om een gemeenschappelijke strategische visie van de Unie op halfgeleiders na te streven als middel om de ambitie van de Unie en de lidstaten voor een blijvende leidende rol in de digitale economie te verwezenlijken, moet het initiatief een betere coördinatie en nauwere synergieën tussen de bestaande financieringsprogramma’s op Unie- en nationaal niveau, betere coördinatie en samenwerking met het bedrijfsleven en belangrijke belanghebbenden uit de private sector, en aanvullende gezamenlijke investeringen met de lidstaten faciliteren. De uitvoering van het initiatief is zo ontworpen dat middelen van de Unie, van de lidstaten, van bij de bestaande Unieprogramma’s betrokken derde landen en van de private sector worden gebundeld. Het initiatief kan derhalve alleen slagen op basis van een gezamenlijke inspanning van de lidstaten en de Unie om zowel de aanzienlijke kapitaalkosten als de ruime beschikbaarheid van virtuele ontwerp-, test- en proefmiddelen en de verspreiding van kennis, vaardigheden en competenties te ondersteunen. Gezien de specifieke kenmerken van de activiteiten moeten de doelstellingen van het initiatief, met name de activiteiten van het chipfonds, indien nodig ook worden ondersteund door middel van een blendingfaciliteit in het kader van het InvestEU-fonds.

(21)

De steun van het initiatief moet worden gebruikt voor een proportionele kosteneffectieve aanpak van tekortkomingen van de markt of suboptimale investeringssituaties die het gevolg zijn van de hoge kapitaalintensiteit, het hoge risico en de kenmerkende complexiteit van het halfgeleiderecosysteem, en de acties mogen private financiering niet overlappen of verdringen, noch de concurrentie op de interne markt verstoren. De acties moeten in de hele Unie een duidelijke meerwaarde bieden.

(22)

De primaire uitvoering van het initiatief moet worden toevertrouwd aan de Gemeenschappelijke Onderneming “Chips” die is opgericht bij Verordening (EU) 2021/2085 van de Raad (6) (“Gemeenschappelijke Onderneming “Chips””).

(23)

Het initiatief moet voortbouwen op de sterke kennisbasis, en de synergieën versterken met acties die momenteel door de Unie en de lidstaten worden ondersteund door middel van programma’s en activiteiten voor onderzoek en innovatie op het gebied van halfgeleiders en voor ontwikkelingen in een deel van de toeleveringsketen, met name het bij Verordening (EU) 2021/695 van het Europees Parlement en de Raad (7) vastgestelde kaderprogramma voor onderzoek en innovatie Horizon Europa (“Horizon Europa”) en het bij Verordening (EU) 2021/694 van het Europees Parlement en de Raad (8) vastgestelde programma Digitaal Europa, met als doel tegen 2030 de positie van de Unie te versterken als mondiale speler op het gebied van halfgeleidertechnologie en de toepassingen daarvan, met een groeiend aandeel in de wereldproductie, in lijn met de mededeling van de Commissie van 9 maart 2021 getiteld “Digitaal kompas 2030: de Europese aanpak voor het digitale decennium”. Voorts zullen er naar verwachting private investeringen worden aangetrokken ter aanvulling van de financiering in het kader van het initiatief, om bij te dragen aan de verwezenlijking van de doelstellingen ervan. Als aanvulling op die activiteiten zou het initiatief nauw samenwerken met andere belanghebbenden, waaronder de industriële alliantie op het gebied van processoren en halfgeleidertechnologieën.

(24)

Om synergieën tussen de programma’s van de Unie en de lidstaten mogelijk te maken, moet in de werkprogramma’s van de Gemeenschappelijke Onderneming “Chips” in het kader van het initiatief overeenkomstig artikel 17, lid 2, punt k), en artikel 137, punt a bis), van Verordening (EU) 2021/2085, een duidelijk onderscheid worden gemaakt tussen acties ter ondersteuning van onderzoek en innovatie op het gebied van halfgeleiders en acties die gericht zijn op de ontwikkeling van delen van de toeleveringsketen, teneinde een passende deelname van publieke en private entiteiten te waarborgen.

(25)

Ter facilitering van de uitvoering van door het initiatief ondersteunde specifieke acties, zoals het virtueel ontwerpplatform of proeflijnen, moet als optie worden voorzien in een nieuw rechtsinstrument: het Europees consortium voor chipinfrastructuur (European chips infrastructure consortium — ECIC). Het ECIC moet rechtspersoonlijkheid hebben. Dat betekent dat bij het aanvragen van specifieke door het initiatief te financieren acties het ECIC zelf, en niet de afzonderlijke entiteiten die het ECIC vormen, de aanvrager kan zijn. Niettemin staan overeenkomstig artikel 134, lid 3, van Verordening (EU) 2021/2085 oproepen tot het indienen van voorstellen voor het werkprogramma in het kader van het initiatief open voor verschillende juridische samenwerkingsvormen en andere deelnemers, en wordt bij de selectie van financieringsvoorstellen geen specifieke juridische samenwerkingsvorm voorgeschreven. Het ECIC moet als voornaamste doel hebben een doeltreffende en structurele samenwerking aan te moedigen tussen juridische entiteiten, waaronder onderzoeks- en technologie-organisaties, het bedrijfsleven en de lidstaten. Er moeten ten minste drie leden deelnemen aan het ECIC, namelijk lidstaten, publieke of private juridische entiteiten uit ten minste drie lidstaten, of een combinatie daarvan, met het oog op een brede vertegenwoordiging in de hele Unie. Met rechtspersoonlijkheid zou het ECIC over voldoende autonomie beschikken om het lidmaatschap, het bestuur, de financiering, de begroting en de uitvoeringsregelingen voor financiële bijdragen en bijdragen in natura van de leden ervan, alsook de coördinatie, het beheer van het intellectuele eigendom en de werkmethoden vast te stellen. De leden van het ECIC moet volledige flexibiliteit worden gegeven om zelf het toepasselijke recht, de statutaire zetel en de stemrechten te bepalen. De publieke en private juridische entiteiten die het werkplan van het ECIC uitvoeren, moeten worden geselecteerd op een eerlijke, transparante en open wijze. Voor een eerlijke en gelijke toegang tot deelname moet het ECIC gedurende de hele bestaansduur nieuwe leden kunnen toelaten, namelijk lidstaten of publieke of private juridische entiteiten. Met name de lidstaten moeten zich te allen tijde als volwaardig lid of waarnemer kunnen aansluiten, en publieke of private juridische entiteiten moeten zich te allen tijde kunnen aansluiten onder eerlijke en redelijke, in de statuten van het ECIC vastgelegde voorwaarden. De raad van overheidsinstanties van de Gemeenschappelijke Onderneming “Chips” moet de openheid van het ECIC kunnen controleren en zo nodig de uitvoering van bepaalde corrigerende maatregelen kunnen aanbevelen. De oprichting van het ECIC mag niet met zich meebrengen dat een nieuw orgaan van de Unie in het leven wordt geroepen. Het moet de leemte in het instrumentarium van de Unie opvullen om financiering uit de lidstaten, de begroting van de Unie en private investeringen te combineren voor de uitvoering van door het initiatief ondersteunde specifieke activiteiten. De Commissie mag geen lid van het ECIC zijn.

(26)

Heeft het ECIC geen private entiteit als lid, dan dient het te worden erkend als een internationale instelling in de zin van artikel 143, lid 1, punt g), en artikel 151, lid 1, punt b), van Richtlijn 2006/112/EG van de Raad (9) en in de zin van artikel 11, lid 1, punt b), van Richtlijn (EU) 2020/262 van de Raad (10). Heeft het ECIC wel private entiteiten als lid, dan moet het niet als een dergelijke internationale instelling worden erkend.

(27)

Onderzoek en ontwikkeling in de Unie wordt in toenemende mate blootgesteld aan praktijken die gericht zijn op het misbruik van vertrouwelijke informatie, bedrijfsgeheimen en beschermde gegevens, zoals diefstal van intellectuele eigendom, gedwongen technologieoverdracht en economische spionage. Om negatieve gevolgen voor de belangen van de Unie en de doelstellingen van het initiatief te voorkomen, moet een aanpak worden gevolgd die strekt tot bescherming van de toegang tot en het gebruik van gevoelige informatie of resultaten, met inbegrip van gegevens en knowhow, beveiliging en overdracht van eigendom van resultaten, alsook van door intellectuele-eigendomsrechten beschermde inhoud die is gegenereerd in verband met of als gevolg van door het initiatief ondersteunde acties. Om die bescherming te waarborgen, moeten alle door het initiatief ondersteunde en door de programma’s Horizon Europa en Digitaal Europa gefinancierde acties voldoen aan de desbetreffende bepalingen van die programma’s, onder meer wat betreft de deelname van in derde landen gevestigde entiteiten die met het programma zijn geassocieerd, subsidieovereenkomsten, eigendom en bescherming, beveiliging, exploitatie en verspreiding, overdracht en licentieverlening en toegangsrechten. Het is mogelijk om bij de uitvoering van die programma’s specifieke bepalingen vast te stellen, met name wat betreft beperkingen op een overdracht of licentieverlening overeenkomstig artikel 40, lid 4, van Verordening (EU) 2021/695, en beperking van de deelname van juridische entiteiten die gevestigd zijn in specifieke geassocieerde of andere derde landen om redenen gebaseerd op strategische activa, belangen, autonomie of veiligheidsredenen van de Unie en de lidstaten, overeenkomstig artikel 22, lid 5, van Verordening (EU) 2021/695 en artikel 12, lid 6, van Verordening (EU) 2021/694. Daarnaast moeten de behandeling van gevoelige informatie, veiligheid, vertrouwelijkheid, bescherming van bedrijfsgeheimen en intellectuele-eigendomsrechten worden geregeld door het Unierecht, met inbegrip van de Richtlijnen (EU) 2016/943 (11) en 2004/48/EG (12) van het Europees Parlement en de Raad, en het nationaal recht. De Commissie en de lidstaten kunnen overeenkomstig Verordening (EU) 2019/452 van het Europees Parlement en de Raad (13) technologieoverdrachten beschermen om redenen van Unie- en nationale veiligheidsbelangen in verband met investeringen in faciliteiten die binnen het toepassingsgebied van deze verordening vallen.

(28)

Voor een betere toegang tot technische expertise, ter verspreiding van kennis in de hele Unie, en ter ondersteuning van initiatieven op het gebied van uiteenlopende vaardigheden, moet een netwerk van kenniscentra worden opgericht. Daartoe moet de Gemeenschappelijke Onderneming “Chips” de procedure voor de oprichting van kenniscentra vaststellen, met inbegrip van de selectiecriteria, alsmede nadere bijzonderheden over de uitvoering van de in deze verordening genoemde taken en functies. De kenniscentra die het netwerk vormen, moeten worden geselecteerd door de Gemeenschappelijke Onderneming “Chips” en moeten over aanzienlijke algemene autonomie beschikken om hun organisatie, samenstelling en werkmethoden vast te stellen. De organisatie, de samenstelling en de werkmethoden ervan moeten echter voldoen aan en bijdragen aan de doelstellingen van deze verordening en van het initiatief.

(29)

De kenniscentra moeten bijdragen aan het behoud van de leidende rol van de Unie op het gebied van chiponderzoek, -ontwikkeling en -innovatie en ontwerpcapaciteiten door zich te richten op het stimuleren van onderzoek, ontwikkeling, innovatie en ontwerp, in combinatie met een focus op fabricage. Het stimuleren van menselijk potentieel en vaardigheden door middel van onderwijs in wetenschap, technologie, engineering en wiskunde (de STEM-vakken), tot op postdoctoraal niveau, is van cruciaal belang om dat doel te bereiken. Kenniscentra moeten met name diensten verlenen aan belanghebbenden op het gebied van halfgeleiders, waaronder ook start-ups en kmo’s. Het kan daarbij gaan om facilitering van toegang tot proeflijnen en het virtueel ontwerpplatform, het geven van opleidingen, het helpen ontwikkelen van vaardigheden, ondersteuning bij de zoektocht naar investeerders, benutting van bestaande lokale vaardigheden, of contactlegging met relevante delen van de keten. De diensten moeten op een open, transparante en niet-discriminerende wijze worden verleend. Elk kenniscentrum moet zich aansluiten bij en actief zijn in het Europees netwerk van kenniscentra voor halfgeleiders en moet dienstdoen als toegangspunt tot andere schakels in het netwerk. In dit verband moet worden gezorgd voor maximale synergie met bestaande gelijksoortige structuren zoals de in het kader van het programma Digitaal Europa opgerichte Europese digitale-innovatiehubs. Zo kan een lidstaat voor de toepassing van deze verordening een bestaande op halfgeleiders gerichte Europese digitale-innovatiehub als kenniscentrum aanwijzen, op voorwaarde dat het verbod op dubbele financiering niet wordt geschonden.

(30)

Chipontwerp is van cruciaal belang voor het implementeren van innovatie en functionaliteit in elektronische oplossingen die zijn aangepast aan verschillende toepassingen en de behoeften van gebruikers van halfgeleiders. Als zodanig vormt ontwerp de kern van de waardeketen voor halfgeleiders en is het ondersteunen van de uitbreiding van ontwerpcapaciteiten in de Unie van cruciaal belang. Om de sleutelrol van ontwerpcentra en hun bijdrage aan Europese excellentie op het gebied van geavanceerd chipontwerp te erkennen door middel van het aanbieden van diensten of het versterken van ontwerpvaardigheden en -capaciteiten in de Unie, moet de Commissie een label “excellent ontwerpcentrum” kunnen toekennen. Gezien hun belang voor een veerkrachtig halfgeleiderecosysteem, moeten de excellente ontwerpcentra worden beschouwd als zijnde van algemeen belang. Om bij te dragen tot de veerkracht van het halfgeleiderecosysteem van de Unie, moeten de lidstaten op evenredige wijze steunmaatregelen kunnen toepassen indien dergelijke excellente ontwerpcentra kleine en middelgrote zijn. Dit doet geen afbreuk aan de bevoegdheid die de Commissie in voorkomend geval op het gebied van staatssteun heeft uit hoofde van de artikelen 107 en 108 VWEU, noch aan de mededeling van de Commissie van 19 oktober 2022 getiteld “Kaderregeling betreffende staatssteun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie”. De kaderregeling betreffende staatssteun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie is gericht op het vergemakkelijken van activiteiten op het gebied van onderzoek, ontwikkeling en innovatie, die wegens marktfalen niet zouden plaatsvinden zonder overheidssteun. In dit verband zouden de lidstaten, op basis van de kaderregeling betreffende staatssteun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie, onder bepaalde voorwaarden ondernemingen en de onderzoeksgemeenschap de nodige stimulansen kunnen bieden om deze belangrijke activiteiten en investeringen op dit gebied uit te voeren. Op grond van de kaderregeling betreffende staatssteun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie zouden maximale steunintensiteiten tot 80 % kunnen worden toegestaan voor steun aan onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten van middelgrote ondernemingen en tot 90 % voor dergelijke projecten van kleine ondernemingen. Om maximale synergieën te bereiken, zouden in het kader van het initiatief opgerichte kenniscentra die gericht zijn op ultramodern chipontwerp bovendien een aanvraag moeten kunnen indienen voor het verkrijgen van het label “excellent ontwerpcentrum”. Tegelijkertijd zouden de lidstaten een excellent ontwerpcentrum als hun kandidaat-kenniscentrum kunnen aanwijzen.

(31)

Het kan passend zijn om met overheidssteun de ontwikkeling van de nodige fabricage- en bijbehorende ontwerpcapaciteiten te stimuleren, hetgeen dan tevens de leveringszekerheid waarborgt en de veerkracht van het halfgeleiderecosysteem van de Unie versterkt, met dien verstande dat dit niet tot verstoringen op de interne markt leidt. Daartoe moeten bepaalde voorwaarden voor marktdeelnemers die met specifieke projecten willen bijdragen aan de verwezenlijking van de doelstellingen van deze verordening, op Unieniveau worden geharmoniseerd, en moet een onderscheid worden gemaakt tussen twee soorten faciliteiten, te weten: faciliteiten voor geïntegreerde productie en open EU-gieterijen. Het bedrijfsmodel moet de onderscheidende factor voor de kwalificatie als een van beide soorten faciliteiten zijn. Open EU-gieterijen bieden andere ondernemingen productiecapaciteit aan. Faciliteiten voor geïntegreerde productie produceren voor eigen commerciële doeleinden en zouden naast de fabricage ook andere stappen van de toeleveringsketen aan hun bedrijfsmodel kunnen toevoegen, zoals het ontwerpen en verkopen van de producten.

(32)

Faciliteiten voor geïntegreerde productie en open EU-gieterijen moeten capaciteiten bieden op het gebied van de fabricage van halfgeleiders of de productie van apparatuur of essentiële onderdelen voor dergelijke apparatuur die voornamelijk wordt gebruikt voor de fabricage van halfgeleiders, die pioniers zijn in de Unie en moeten bijdragen aan de leveringszekerheid en de veerkracht van het halfgeleiderecosysteem op de interne markt. De bepalende factor om een pioniersfaciliteit te zijn is het introduceren van een innovatief element op de interne markt met betrekking tot de fabricageprocessen of het eindproduct, dat op nieuwe of bestaande technologienodes gebaseerd kan zijn. Relevante innovatieve elementen kunnen betrekking hebben op de technologienode, of het substraatmateriaal, of werkwijzen die tot rekenkracht- of andere prestatieverbeteringen leiden, energie-efficiëntie, het niveau van beveiliging, veiligheid of betrouwbaarheid, alsook de integratie van nieuwe functionaliteiten, zoals artificiële intelligentie, geheugencapaciteit of andere. De integratie van verschillende processen die leidt tot efficiëntiewinst of automatisering van behuizing en assemblage is een voorbeeld van innovatie. Wat de winst op milieugebied betreft, omvatten innovatieve elementen het op een kwantificeerbare manier verminderen van de gebruikte hoeveelheid energie, water of chemische stoffen, of het verbeteren van de recyclebaarheid. Die innovatie-elementen zouden zowel op volwassen als op ultramoderne technologienodes van toepassing kunnen zijn. De innovatie mag nog niet daadwerkelijk aanwezig zijn in de Unie of de ontwikkeling ervan er nog niet toegezegd. Het kan bijvoorbeeld niet worden uitgesloten dat gelijkaardige innovaties op het gebied van onderzoek en ontwikkeling of van kleinschalige productie, in een later stadium als “pioniersfaciliteit” worden aangemerkt. De installatie van een nieuwe of substantieel verbeterde faciliteit zou kunnen leiden tot de kwalificatie als “pioniersfaciliteit”.

(33)

Als een open EU-gieterij productiecapaciteit aanbiedt aan ondernemingen die geen banden hebben met de exploitant van de faciliteit, moet zij een adequate en doeltreffende functionele scheiding vaststellen, toepassen en handhaven om de uitwisseling van vertrouwelijke informatie tussen interne en externe productie te voorkomen. Dat moet voor alle informatie gelden die tijdens het ontwerp en tijdens frontend- of backendfabricageprocessen wordt verkregen.

(34)

Om als faciliteiten voor geïntegreerde productie of open EU-gieterijen te worden aangemerkt, moet de oprichting van de faciliteit op middellange tot lange termijn een duidelijk positief effect hebben met overloopeffecten buiten de betrokken onderneming of de lidstaat op de waardeketen van halfgeleiders van de Unie, teneinde de leveringszekerheid en veerkracht van het halfgeleiderecosysteem te waarborgen en bij te dragen aan de tweeledige groene en digitale transitie van de Unie. Voor de kwalificatie als faciliteit voor geïntegreerde productie of open EU-gieterij kunnen uiteenlopende activiteiten in aanmerking worden genomen die gericht zijn op het creëren van positieve overloopeffecten. Het kan gaan om toegangverlening tot fabricage-installaties tegen een marktconforme vergoeding; verstrekking van Process Design Kits aan kleinere ontwerpbedrijven of aan het virtueel ontwerpplatform; verspreiding van de resultaten van hun onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten; onderzoekssamenwerking met Europese universiteiten en onderzoeksinstellingen; samenwerking met nationale instanties of instellingen voor onderwijs en beroepsopleiding om bij te dragen aan de ontwikkeling van vaardigheden; het bijdragen aan Uniebrede onderzoeksprojecten; of het bieden van specifieke ondersteuning aan start-ups en kmo’s. Het effect op verschillende lidstaten, ook wat betreft de cohesiedoelstellingen, moet worden beschouwd als een van de indicatoren voor een duidelijk positief effect van een faciliteit voor geïntegreerde productie of een open EU-gieterij op de waardeketen voor halfgeleiders in de Unie.

(35)

Het is belangrijk dat faciliteiten voor geïntegreerde productie en open EU-gieterijen niet worden onderworpen aan de extraterritoriale toepassing van door derde landen opgelegde openbaredienstverplichtingen die hun vermogen zouden kunnen ondermijnen om hun infrastructuur, software, diensten, faciliteiten, activa, middelen, intellectuele eigendom of knowhow te benutten om te voldoen aan de verplichting betreffende als prioritair aangemerkte bestellingen uit hoofde van deze verordening, waartoe zij zich zouden moeten verbinden.

(36)

Faciliteiten voor geïntegreerde productie en open EU-gieterijen moeten in het licht van de snelle ontwikkeling van halfgeleidertechnologieën en ter versterking van het toekomstige industriële concurrentievermogen van de Unie, onophoudelijk in de Unie in innovatie blijven investeren, opdat de halfgeleidertechnologie tastbaar beter wordt en technologie van de volgende generatie wordt voorbereid. In het licht hiervan moeten faciliteiten voor geïntegreerde productie en open EU-gieterijen nieuwe ontwikkelingen kunnen testen en kunnen experimenteren via voorkeurstoegang tot de proeflijnen van het initiatief op basis van versnelde aanvraagprocedures voor hun diensten. Een dergelijke voorkeurstoegang sluit de daadwerkelijke toegang tot de proeflijnen tegen eerlijke voorwaarden voor andere belangstellende ondernemingen, met name start-ups en kmo’s, niet uit, en staat deze niet in de weg.

(37)

Rekening houdend met het belang van gekwalificeerde en geschoolde arbeidskrachten voor de verwezenlijking van de doelstellingen van deze verordening, moeten faciliteiten voor geïntegreerde productie en open EU-gieterijen de doorstroming van talent in de Unie ondersteunen door opleidingen op het gebied van onderwijs en vaardigheden te ontwikkelen en in te zetten en door de pool van gekwalificeerde en geschoolde arbeidskrachten te vergroten.

(38)

Ten behoeve van een uniforme en transparante toekenningsprocedure voor de status van faciliteit voor geïntegreerde productie of van open EU-gieterij, moet het besluit tot toekenning van deze status door de Commissie worden vastgesteld nadat een onderneming of een consortium van verschillende ondernemingen een aanvraag heeft ingediend. De status moet openstaan voor zowel de bouw van een nieuwe productiefaciliteit voor halfgeleiders als de aanzienlijke schaalvergroting of de innovatieve transformatie van een bestaande productiefaciliteit voor halfgeleiders. Wegens het belang van een gecoördineerde en gezamenlijke uitvoering van de geplande faciliteit, moet de Commissie bij haar beoordeling rekening houden met de bereidwilligheid van een of meer lidstaten waar de aanvrager zijn faciliteiten wil vestigen, om de oprichting van dergelijke faciliteiten te ondersteunen. Bovendien kan de Commissie bij de beoordeling van de levensvatbaarheid van het bedrijfsplan rekening houden met de algemene staat van dienst van de aanvrager.

(39)

In het licht van de rechten die verbonden zijn aan de status als faciliteit voor geïntegreerde productie of open EU-gieterij, moet de Commissie controleren of faciliteiten waaraan die status is toegekend, aan de vereisten van deze verordening blijven voldoen. Is dit niet langer het geval, dan moet de Commissie het recht hebben om de status en, dienovereenkomstig, de aan deze status verbonden rechten opnieuw te onderzoeken en indien nodig in te trekken. Een besluit over de intrekking van de status mag pas worden genomen na overleg met de Europese Raad voor halfgeleiders en moet naar behoren worden gemotiveerd. Derhalve moet de onderneming die een faciliteit voor geïntegreerde productie of open EU-gieterij exploiteert, proactief om herziening van de duur van de status of uitvoeringsplannen kunnen verzoeken ingeval onvoorziene externe omstandigheden, zoals ernstige verstoringen met directe economische gevolgen voor de erkende faciliteit, mogelijk gevolgen hebben voor haar vermogen om aan de criteria te voldoen. Aangezien de meeste rechten verleend worden in de oprichtingsfase, moeten faciliteiten zelfs in geval van intrekking van de status verplicht blijven om als prioritair aangemerkte opdrachten uit te voeren, en wel voor de resterende tijd tot aan de verstrijking van de status.

(40)

Gezien hun belang voor de leveringszekerheid en voor een veerkrachtig halfgeleiderecosysteem, moeten faciliteiten voor geïntegreerde productie en open EU-gieterijen worden beschouwd als zijnde van algemeen belang. Het waarborgen van de leveringszekerheid van halfgeleiders is ook belangrijk voor de digitalisering, die de groene transitie van vele andere sectoren mogelijk maakt. Om investeringen aan te trekken in de halfgeleidersector van de Unie en bij te dragen tot de leveringszekerheid van halfgeleiders en de veerkracht van het halfgeleiderecosysteem van de Unie, kunnen de lidstaten steunmaatregelen toepassen, met inbegrip van stimulansen, en administratieve ondersteuning bieden in nationale vergunningsprocedures voor faciliteiten voor geïntegreerde productie en open EU-gieterijen. Dit doet geen afbreuk aan de bevoegdheid van de Commissie op het gebied van staatssteun uit hoofde van de artikelen 107 en 108 VWEU, indien van toepassing. Om de correcte en efficiënte toepassing van de staatssteunregels te waarborgen, heeft de Commissie in haar mededeling van 8 februari 2022, getiteld “Een chipverordening voor Europa”, reeds erkend dat er behoefte is aan een beoordeling per geval van staatssteun die wordt verleend aan geavanceerde faciliteiten voor de productie van halfgeleiders, teneinde de leveringszekerheid en de veerkracht van de toeleveringsketen van de Unie te waarborgen en tegelijkertijd aanzienlijke positieve gevolgen voor de bredere economie te genereren. Ook zullen de procedures voor de erkenning van faciliteiten voor geïntegreerde productie of open EU-gieterijen en voor de goedkeuring van staatssteun, indien van toepassing, parallel verlopen om het besluitvormingsproces te versnellen. De lidstaten moeten de oprichting van faciliteiten voor geïntegreerde productie en open EU-gieterijen ondersteunen overeenkomstig het Unierecht. Bij het nemen van steunmaatregelen voor faciliteiten voor geïntegreerde productie en open EU-gieterijen moeten de lidstaten kunnen overwegen niet-discriminerende vereisten vast te stellen met betrekking tot intellectuele bescherming en beveiliging, met inbegrip van cyberveiligheid, en vertrouwelijkheid, en zouden zij mitigatiemaatregelen kunnen aanbevelen om specifieke risico’s in verband met interferentie, gedwongen technologieoverdracht en diefstal van intellectuele eigendom door entiteiten uit derde landen aan te pakken.

(41)

Om de totstandbrenging van de nodige daarmee verband houdende ontwerpcapaciteiten aan te moedigen, kunnen de lidstaten dergelijke activiteiten ondersteunen overeenkomstig de staatssteunregels op basis van de artikelen 107 en 108 VWEU, ook uit hoofde van de kaderregeling betreffende staatssteun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie of Verordening (EU) nr. 651/2014 van de Commissie (14).

(42)

De faciliteiten voor geïntegreerde productie en open EU-gieterijen moeten zo snel mogelijk worden opgericht, waarbij de administratieve lasten tot een minimum worden beperkt. Daarom moeten de lidstaten aanvragen voor de planning, de bouw en de exploitatie van faciliteiten voor geïntegreerde productie en van open EU-gieterijen zo snel mogelijk behandelen. De lidstaten moeten een instantie kunnen aanwijzen die de vergunningsprocedures zal vereenvoudigen en coördineren, en die een coördinator zou kunnen benoemen die fungeert als enig aanspreekpunt voor het project. Indien nodig voor het verlenen van een afwijking uit hoofde van Richtlijn 92/43/EEG van de Raad (15) en Richtlijn 2000/60/EG van het Europees Parlement en de Raad (16), kunnen de oprichting en de exploitatie van die faciliteiten bovendien worden beschouwd als zijnde van hoger openbaar belang in de zin van die richtlijnen, mits aan de overige voorwaarden van die bepalingen is voldaan. Dit laat de toepasselijkheid of uitvoering van ander milieurecht van de Unie onverlet.

(43)

Innovatieve hightechbedrijven worden steeds vaker blootgesteld aan praktijken die gericht zijn op het misbruiken van vertrouwelijke informatie, bedrijfsgeheimen en beschermde gegevens, zoals diefstal van intellectuele eigendom, onrechtmatig kopiëren, gedwongen technologieoverdracht, economische spionage of schending van vertrouwelijkheidsvereisten, van binnen, en met name van buiten de Unie. Recente ontwikkelingen, zoals toegenomen uitbesteding, langere mondiale waardeketens en een ruimere toepassing van informatie- en communicatietechnologie, dragen bij aan het toenemende risico van deze praktijken. Het onrechtmatig verkrijgen, gebruiken of openbaar maken van vertrouwelijke informatie, bedrijfsgeheimen en beschermde gegevens brengt de mogelijkheid in het gedrang om als pionier voordeel te halen uit innovatiegerelateerde inspanningen. Om de bescherming van vertrouwelijke informatie, bedrijfsgeheimen en beschermde gegevens te waarborgen, moet deze verordening worden uitgevoerd op een wijze die volledig in overeenstemming is met het Unie- en internationale kader voor de bescherming van gegevens en intellectuele eigendom en handhaving daarvan, waaronder Richtlijn 2001/29/EG van het Europees Parlement en de Raad (17), Richtlijnen 2004/48/EG en (EU) 2016/943, en Richtlijn (EU) 2019/790 van het Europees Parlement en de Raad (18). Om de belangrijkste risico’s in de toeleveringsketen verder aan te pakken, kunnen de lidstaten gebruikmaken van de in Richtlijn (EU) 2022/2555 van het Europees Parlement en de Raad (19) geboden mogelijkheid om gecoördineerde veiligheidsrisicobeoordelingen van kritieke toeleveringsketens uit te voeren, zoals uitgevoerd voor 5G-netwerken overeenkomstig Aanbeveling (EU) 2019/534 van de Commissie (20), met als doel per sector relevante dreigingen en kwetsbaarheden in kaart te brengen en maatregelen, mitigatieplannen en beste praktijken vast te stellen om kritieke afhankelijkheden, potentiële zwakke punten (“single points of failure”), bedreigingen, kwetsbaarheden en andere risico’s in verband met de toeleveringsketen tegen te gaan.

(44)

De interne markt zou veel baat hebben bij gemeenschappelijke normen voor groene, duurzaam gefabriceerde, betrouwbare en veilige chips. Slimme apparaten, systemen en connectiviteitsplatforms zullen in de toekomst afhankelijk zijn van geavanceerde halfgeleiderchips en zullen moeten voldoen aan voorschriften op het vlak van milieu, betrouwbaarheid en cyberbeveiliging, die grotendeels zullen afhangen van de kenmerken van de onderliggende technologie. Daartoe moet de Unie referentiecertificeringsprocedures ontwikkelen en de industrie verzoeken om gezamenlijk dergelijke procedures te ontwikkelen voor specifieke sectoren en technologieën die grote sociale impact kunnen hebben.

(45)

In het licht hiervan moet de Commissie, in overleg met de Europese Raad voor halfgeleiders en met de nodige betrokkenheid van de belanghebbenden, vaststellen welke sectoren en producten afhankelijk zijn van of intensief gebruikmaken van halfgeleidertechnologieën en die behoefte hebben aan gecertificeerde groene, betrouwbare en veilige chips. De vaststelling van dergelijke sectoren en producten zou de toepassing van Europese en internationale normen voor risicobeheer kunnen stimuleren.

(46)

In het licht van de complexiteit van de toeleveringsketen voor halfgeleiders en het risico van toekomstige tekorten moet deze verordening in instrumenten voorzien voor een gecoördineerde aanpak van het strategisch inventariseren en monitoren van de halfgeleidersector en een doeltreffende, evenredige aanpak van mogelijke marktverstoringen.

(47)

Het doel van een strategische inventarisatie van de halfgeleidersector moet erin bestaan een analyse te verstrekken van de sterke en zwakke punten van de Unie in de mondiale halfgeleidersectoren, teneinde een basis voor maatregelen ter waarborging van de leveringszekerheid en de veerkracht van het halfgeleiderecosysteem van de Unie te verschaffen. Daartoe moet bij het strategisch inventariseren worden vastgesteld welke factoren, zoals belangrijke producten en kritieke infrastructuren op de interne markt, afhankelijk zijn van de levering van halfgeleiders, de belangrijkste gebruikerssectoren en hun huidige en verwachte behoeften, belangrijke segmenten van de toeleveringsketen voor halfgeleiders van de Unie, technologische kenmerken, afhankelijkheid van technologie en leveranciers uit derde landen, en knelpunten in de halfgeleidersector van de Unie, de huidige en verwachte behoeften aan vaardigheden en toegang tot gekwalificeerde arbeidskrachten en, in voorkomend geval, het potentiële effect van de maatregelen van het instrumentarium voor noodsituaties. De strategische inventarisatie moet gebaseerd zijn op openbaar en commercieel beschikbare gegevens en, indien nodig, op gegevens die zijn verkregen via vrijwillige informatieverzoeken aan ondernemingen, in overleg met de Europese Raad voor halfgeleiders.

(48)

Om toekomstige verstoringen van de verschillende stadia van de waardeketen voor halfgeleiders en de handel in de Unie te kunnen voorspellen en erop voorbereid te zijn, moet de Commissie, bijgestaan door de Europese Raad voor halfgeleiders en op basis van de resultaten van de strategische inventarisatie, een lijst van indicatoren voor vroegtijdige waarschuwing vaststellen en ontwikkelen. Dergelijke indicatoren kunnen onder meer betrekking hebben op atypische toenames van de aanlooptijd, de beschikbaarheid van de nodige grondstoffen en halffabricaten en het nodige menselijke kapitaal voor de productie van halfgeleiders, geschikte productieapparatuur, de voorspelde vraag naar halfgeleiders op de Uniemarkt en de wereldmarkt, prijsstijgingen die normale prijsschommelingen overstijgen, de gevolgen van ongevallen, aanvallen, natuurrampen of andere ernstige gebeurtenissen, het effect van handelsbeleid, tarieven, uitvoerbeperkingen, handelsbelemmeringen en andere handelsgerelateerde maatregelen, en het effect van bedrijfssluitingen, bedrijfsmigratie of overnames van cruciale marktdeelnemers. De monitoringactiviteiten van de Commissie moeten gericht zijn op deze indicatoren voor vroegtijdige waarschuwing.

(49)

Gezien de complexe, snel evoluerende en onderling verbonden waardeketens voor halfgeleiders met daarin verschillende spelers, is een gecoördineerde benadering van monitoring vereist om de risico’s die de levering van halfgeleiders kunnen benadelen, te beperken, en om de dynamiek van de waardeketen voor halfgeleiders beter te begrijpen. De Commissie moet in overleg met de Europese Raad voor halfgeleiders toezicht houden op de waardeketen voor halfgeleiders, met bijzondere aandacht voor indicatoren voor vroegtijdige waarschuwing en op basis van de vaststelling van beste praktijken voor risicobeperking en meer transparantie in de waardeketen voor halfgeleiders, op zodanige wijze dat dit geen buitensporige administratieve lasten voor ondernemingen, en met name kmo’s, met zich meebrengt.

(50)

Om de lasten voor ondernemingen die aan dit toezicht meewerken tot een minimum te beperken en ervoor te zorgen dat de verkregen informatie zinvol wordt verwerkt, moet de Commissie voorzien in gestandaardiseerde en veilige middelen voor het verzamelen van informatie. Deze middelen moeten ervoor zorgen dat alle verzamelde informatie vertrouwelijk wordt behandeld, waarbij het zakengeheim en de cyberbeveiliging worden gewaarborgd.

(51)

Belangwekkende bevindingen, waaronder door belanghebbenden en brancheorganisaties verstrekte informatie, moeten aan de Europese Raad voor halfgeleiders worden verstrekt om de regelmatige uitwisseling van informatie en de opname van de informatie in een monitoringoverzicht van de waardeketen voor halfgeleiders mogelijk te maken.

(52)

De nationale bevoegde instanties van de lidstaten moeten ten behoeve van die monitoringactiviteiten een contactlijst opstellen van alle relevante op hun nationale grondgebied gevestigde ondernemingen die actief zijn in de toeleveringsketen voor halfgeleiders. Aan de hand van die lijst moeten geschikte personen kunnen worden gevonden om vrijwillige informatieverzoeken te beantwoorden. De lijst hoeft niet uitputtend zijn. De lijst moet worden behandeld met volledige inachtneming van de toepasselijke vertrouwelijkheidsregels.

(53)

De beschikbaarheid van voldoende personele, financiële en technische middelen zou een efficiënte uitvoering van de taken uit hoofde van deze verordening mogelijk maken en bijdragen aan de verwezenlijking van de in deze verordening vastgestelde doelstellingen. Onverminderd de begrotingsprocedure en haar administratieve autonomie, moet de Commissie daarom optimaal gebruikmaken van de middelen om ervoor te zorgen dat zij haar taken doeltreffend kan verrichten en haar bevoegdheden uit hoofde van deze verordening kan uitoefenen.

(54)

Een aantal ondernemingen die halfgeleiderdiensten of -goederen leveren, wordt geacht essentieel te zijn voor een doeltreffende toeleveringsketen voor halfgeleiders in het halfgeleiderecosysteem van de Unie wegens het aantal ondernemingen in de Unie dat van hun producten afhankelijk is, hun aandeel in de Unie- of wereldmarkt, hun belang om een toereikend leveringsniveau te waarborgen of de mogelijke gevolgen van een verstoorde levering van hun producten of diensten. De lidstaten moeten die cruciale marktdeelnemers op hun grondgebieden in samenwerking met de Commissie in kaart brengen.

(55)

Uit hoofde van artikel 4 van Verordening (EU) 2019/452 kunnen de lidstaten en de Commissie bij het bepalen of een buitenlandse directe investering waarschijnlijk gevolgen heeft voor de veiligheid of de openbare orde, rekening houden met de mogelijke gevolgen voor kritieke technologie en producten voor tweeërlei gebruik zoals gedefinieerd in artikel 2, punt 1, van Verordening (EG) nr. 428/2009 van de Raad (21), waaronder halfgeleiders.

(56)

In het kader van de monitoring moeten de lidstaten specifiek oog hebben voor de integriteit van de activiteiten van cruciale marktdeelnemers. Dergelijke kwesties zouden door de betrokken lidstaat onder de aandacht van de Europese Raad voor halfgeleiders kunnen worden gebracht.

(57)

Om te kunnen anticiperen op potentiële tekorten, moeten de nationale bevoegde instanties de Commissie inlichten als zij kennis krijgen van een risico op ernstige verstoring van de levering van halfgeleiders of als zij beschikken over concrete en betrouwbare informatie over andere desbetreffende risicofactoren of gebeurtenissen die zich voordoen. Met het oog op een gecoördineerde aanpak moet de Commissie, wanneer zij kennis krijgt van een risico van ernstige verstoring van de levering van halfgeleiders of beschikt over concrete of betrouwbare informatie over andere desbetreffende risicofactoren of gebeurtenissen die zich voordoen, na waarschuwing of van internationale partners, een buitengewone vergadering van de Europese Raad voor halfgeleiders bijeenroepen om de ernst van de verstoringen en het eventueel inleiden van de procedure voor het activeren van de crisisfase te bespreken, en na te gaan of het passend, noodzakelijk en evenredig kan zijn dat de lidstaten als preventieve maatregel gecoördineerde gezamenlijke aanbestedingen doen, en een dialoog aangaan met belanghebbenden voor de vaststelling, voorbereiding en mogelijke coördinatie van dergelijke preventieve maatregelen. De Europese Raad voor halfgeleiders en de Commissie moeten in het kader van die dialoog rekening houden met de standpunten van belanghebbenden in de waardeketen voor halfgeleiders. De Commissie moet overleggen en samenwerken met betrokken derde landen om verstoringen van de toeleveringsketen gezamenlijk aan te pakken, overeenkomstig de internationale verplichtingen en onverminderd de procedurele vereisten.

(58)

De crisisfase moet worden geactiveerd als er concrete, ernstige en betrouwbare aanwijzingen voor een halfgeleidercrisis zijn. Een halfgeleidercrisis doet zich voor in het geval van ernstige verstoringen bij de levering van halfgeleiders of ernstige belemmeringen voor de handel in halfgeleiders binnen de Unie die leiden tot aanzienlijke tekorten aan halfgeleiders, halffabricaten of grondstoffen of verwerkte materialen, en dergelijke aanzienlijke tekorten verhinderen de levering, reparatie en onderhoud van essentiële producten die door kritieke sectoren worden gebruikt, zoals medische en diagnostische apparatuur, voor zover dit ernstige nadelige gevolgen zou hebben voor de werking van de kritieke sectoren als gevolg van hun impact op de samenleving, de economie en de veiligheid van de Unie.

(59)

Om een flexibele en doeltreffende respons op een dergelijke halfgeleidercrisis te waarborgen, moet de Commissie, indien zij kennis krijgt van een potentiële halfgeleidercrisis, beoordelen of aan de voorwaarden voor activering van de crisisfase is voldaan. Indien deze beoordeling concrete, ernstige en betrouwbare aanwijzingen voor een halfgeleidercrisis oplevert, moet de Commissie bij de Raad een voorstel kunnen indienen om de crisisfase te activeren voor een vooraf bepaalde periode van maximaal twaalf maanden, rekening houdend met het advies van de Europese Raad voor halfgeleiders. De Commissie moet oordelen of de crisisfase moet worden verlengd of vroegtijdig worden beëindigd, en als dat het geval is, een dergelijke procedure inleiden, rekening houdend met het advies van de Europese Raad voor halfgeleiders.

(60)

Aangezien activering van de crisisfase en mogelijke naar aanleiding daarvan getroffen maatregelen gevoelige materie zijn, onder meer gezien de mogelijk aanzienlijke gevolgen van dergelijke maatregelen voor private ondernemingen in de Unie, moet aan de Raad de bevoegdheid worden verleend om ingeval van een halfgeleidercrisis een uitvoeringshandeling vast te stellen tot activering, verlenging en beëindiging van de crisisfase.

(61)

Nauwe samenwerking tussen de Commissie en de lidstaten en coördinatie van alle nationale maatregelen die met betrekking tot de toeleveringsketen voor halfgeleiders worden getroffen, zijn onontbeerlijk om tijdens de crisisfase verstoringen met de nodige samenhang, veerkracht en doeltreffendheid aan te pakken. Indien nodig moet de Europese Raad voor halfgeleiders daartoe buitengewone vergaderingen houden. De getroffen maatregelen moeten strikt beperkt blijven tot de duur van de crisisfase.

(62)

Met het oog op een snelle, efficiënte en gecoördineerde respons van de Unie op een halfgeleidercrisis is het noodzakelijk om de Commissie en de lidstaten via de Europese Raad voor halfgeleiders tijdig actuele informatie te bezorgen over de zich ontwikkelende operationele situatie en te waarborgen dat doeltreffende maatregelen kunnen worden genomen om de levering van halfgeleiders aan de getroffen kritieke sectoren veilig te stellen. Als de crisisfase wordt geactiveerd, moeten passende, doeltreffende en evenredige maatregelen worden vastgesteld en uitgevoerd, zonder afbreuk te doen aan mogelijke verdere internationale contacten met relevante partners om de veranderende crisissituatie op te vangen. Indien nodig moet de Commissie ondernemingen in de toeleveringsketen van halfgeleiders om informatie verzoeken. Voorts moet de Commissie, waar nodig en evenredig, van faciliteiten voor geïntegreerde productie en open EU-gieterijen kunnen eisen dat zij een bestelling voor de productie van in een crisis relevante producten aanvaarden en prioriteren, en kunnen optreden als aankoopcentrale als de lidstaten daartoe de opdracht geven. De Commissie moet de maatregelen beperken tot bepaalde kritieke sectoren. De Europese Raad voor halfgeleiders kan ook passende en doeltreffende maatregelen beoordelen en daarover advies uitbrengen. Daarnaast kan de Europese Raad voor halfgeleiders advies uitbrengen over de noodzaak om beschermende maatregelen uit te vaardigen overeenkomstig Verordening (EU) 2015/479 van het Europees Parlement en de Raad (22). Het gebruik van al die noodmaatregelen moet evenredig zijn en beperkt blijven tot wat noodzakelijk is om de halfgeleidercrisis aan te pakken in het belang van de Unie. De Commissie moet het Europees Parlement en de Raad regelmatig informeren over de getroffen maatregelen en de onderliggende redenen. De Commissie kan, na overleg met de Europese Raad voor halfgeleiders, nadere richtsnoeren verstrekken over de invoering en de toepassing van noodmaatregelen.

(63)

Sommige sectoren zijn kritiek voor de goede werking van de interne markt. Voor de toepassing van deze verordening moeten die kritieke sectoren in een lijst in een bijlage bij deze verordening worden opgenomen. Die lijst moet worden beperkt tot de sectoren en subsectoren die zijn opgenomen in de bijlage bij Richtlijn (EU) 2022/2557 van het Europees Parlement en de Raad (23), in de op 19 september 2023 van kracht zijnde versie, met toevoeging van de sectoren defensie en veiligheid op basis van hun belangrijke rol voor het waarborgen van vitale maatschappelijke functies. Bepaalde maatregelen mogen alleen worden vastgesteld om de levering aan kritieke sectoren veilig te stellen. De Commissie kan de noodmaatregelen beperken tot een aantal van die sectoren of tot bepaalde delen daarvan als de halfgeleidercrisis de werking ervan heeft verstoord of dreigt te verstoren.

(64)

Doel van het verzoek om informatieverstrekking door in de Unie gevestigde ondernemingen in de toeleveringsketen voor halfgeleiders tijdens de crisisfase, is de halfgeleidercrisis nauwkeurig te kunnen analyseren of mogelijke beperkende of noodmaatregelen op nationaal of Unieniveau vast te stellen en voor te bereiden. Het kan gaan om informatie over productievermogen, productiecapaciteit, primaire verstoringen en knelpunten. Die aspecten kunnen onder meer betrekking hebben op de typische en actuele voorraad van in een crisis relevante producten in productiefaciliteiten in de Unie alsmede productiefaciliteiten in derde landen waarin die ondernemingen opereren, waarmee zij contracten afsluiten of waaruit zij voorraden aankopen; de typische en actuele gemiddelde aanlooptijd voor de meest gangbare gefabriceerde producten; de verwachte productie voor de volgende drie maanden voor elke productiefaciliteit in de Unie; of redenen die het benutten van de volledige productiecapaciteit in de weg staan. Dergelijke informatie dient beperkt te blijven tot hetgeen noodzakelijk is om een analyse te kunnen maken van de aard van de halfgeleidercrisis of van mogelijke beperkende of noodmaatregelen op Unieniveau of nationaal niveau. Informatieverzoeken mogen niet ertoe leiden dat informatie wordt verstrekt waarvan de openbaarmaking strijdig is met de nationale veiligheidsbelangen van de lidstaten. Welke informatie er concreet opgevraagd moet worden, kan worden bepaald aan de hand van voorafgaand advies van een representatief aantal relevante ondernemingen dat zich vrijwillig laat raadplegen, in samenwerking met de Europese Raad voor halfgeleiders. Elk verzoek moet evenredig zijn en rekening houden met de legitieme doelstellingen van de onderneming en de nodige kosten en inspanningen om de gegevens beschikbaar te stellen; er moet een passende termijn worden vastgesteld voor het verstrekken van de informatie. Ondernemingen moeten worden verplicht om aan het verzoek te voldoen en kunnen worden beboet als zij dat niet doen of foute informatie verstrekken. De verkregen informatie mag uitsluitend worden gebruikt voor de toepassing van deze verordening en valt onder de geheimhoudingsregels. Teneinde de lidstaat waar de onderneming zijn productielocatie heeft ten volle te betrekken, doet de Commissie onverwijld een kopie van het informatieverzoek toekomen aan de nationale bevoegde instantie en deelt zij, indien die instantie daarom verzoekt, de verkregen informatie op beveiligde wijze met die bevoegde instantie. Als een onderneming een verzoek ontvangt om informatie over haar halfgeleideractiviteiten vanuit een derde land, moet zij de Commissie daarvan in kennis stellen, opdat de Commissie kan beoordelen of een verzoek om informatie door de Commissie gerechtvaardigd is.

(65)

Als laatste middel om te waarborgen dat kritieke sectoren tijdens een crisis kunnen blijven opereren en uitsluitend als dit daartoe noodzakelijk en evenredig is, zouden faciliteiten voor geïntegreerde productie en open EU-gieterijen door de Commissie kunnen worden verplicht om bestellingen van in een crisis relevante producten te aanvaarden en voorrang te geven. Als prioritair aangemerkte bestellingen moeten bestemd zijn voor entiteiten uit kritieke sectoren of voor ondernemingen die leveren aan kritieke sectoren waarvan de activiteiten als gevolg van het tekort verstoord zijn of verstoord dreigen te worden. Om ervoor te zorgen dat als prioritair aangemerkte bestellingen uitsluitend daar gebruikt worden waar ze nodig zijn, moeten ze uitsluitend bestemd worden voor begunstigden die, na risicobeperkende maatregelen te hebben getroffen, niet in staat waren om bijvoorbeeld via hun aanbestedingspraktijken de gevolgen van het tekort te voorkomen of het met andere middelen, zoals het aanspreken van bestaande voorraden, te beperken. Die verplichting kan ook worden uitgebreid tot productiefaciliteiten voor halfgeleiders die in het kader van door hen ontvangen overheidssteun van een dergelijke mogelijkheid gebruikgemaakt hebben, indien die overheidssteun bedoeld is om het vermogen om de productiecapaciteit op te voeren, te vergroten. Het besluit over een als prioritair aangemerkte bestelling moet worden genomen overeenkomstig alle toepasselijke wettelijke verplichtingen van de Unie, rekening houdend met de omstandigheden van het geval. De verplichting moet voorrang krijgen op elke privaatrechtelijke of publiekrechtelijke prestatieverplichting, maar er moet rekening worden gehouden met de legitieme doelstellingen van de ondernemingen en met de nodige kosten en inspanningen voor elke verandering in de productiesequentie. Elke als prioritair aangemerkte bestelling moet tegen een eerlijke en redelijke prijs worden geplaatst. Die prijs kan worden berekend op basis van de gemiddelde marktprijzen in de afgelopen jaren, mits eventuele verhogingen worden gemotiveerd, bijvoorbeeld rekening houdend met inflatie of stijgende energiekosten. Ondernemingen kunnen aan sancties worden onderworpen als zij de verplichting om als prioritair aangemerkte bestellingen te aanvaarden, niet nakomen.

(66)

Het kan voor de Commissie, bijgestaan door de Europese Raad voor halfgeleiders en de lidstaten nuttig zijn om ingeval van faciliteiten die een als prioritair aangemerkte bestelling uitvoeren, ten aanzien van de uitvoering van die bestelling beste praktijken uit te wisselen, waaronder beste administratieve praktijken.

(67)

De onderneming in kwestie moet worden verplicht om een als prioritair aangemerkte bestelling te aanvaarden en daaraan voorrang te geven. Om ervoor te zorgen dat als prioritair aangemerkte bestellingen aansluiten op de capaciteiten en de productieportefeuille van de faciliteit, moet de Commissie deze de gelegenheid bieden zich over de haalbaarheid en de details van de als prioritair aangemerkte bestelling uit te spreken. De Commissie mag als prioritair aangemerkte bestellingen niet plaatsen ingeval de faciliteit wegens gebrek aan productievermogen of productiecapaciteit of om technische redenen de bestelling niet produceren kan, ook niet als die geprioriteerd wordt, of ingeval de faciliteit het product niet levert of de dienst niet verricht, of omdat de bestelling een onredelijke economische last zou betekenen voor de onderneming, bijvoorbeeld in de vorm van een substantieel risico voor de bedrijfscontinuïteit.

(68)

De Commissie moet ten behoeve van een transparant en duidelijk uitvoeringskader voor als prioritair aangemerkte bestellingen, de bevoegdheid krijgen een uitvoeringshandeling vast te stellen met de nodige praktische en operationele regelingen. Die uitvoeringshandeling moet waarborgen bevatten voor de naleving van de beginselen van noodzakelijkheid en evenredigheid bij de uitvoering van als prioritair aangemerkte bestellingen, zoals een mechanisme dat rekening houdt met bestaande bestellingen en een mechanisme waardoor de volumes aan als prioritair aangemerkte bestellingen niet onnodig groot worden.

(69)

In de uitzonderlijke omstandigheid dat een onderneming in de toeleveringsketen voor halfgeleiders in de Unie een als prioritair aangemerkte bestelling krijgt vanuit een derde land, moet zij de Commissie daarvan in kennis stellen zodat kan worden beoordeeld of, indien sprake is van aanzienlijke gevolgen voor de leveringszekerheid in kritieke sectoren en er aan de andere vereisten inzake noodzakelijkheid, evenredigheid en wettigheid is voldaan, de Commissie eveneens een verplichting tot het uitvoeren van een als prioritair aangemerkte bestelling moet opleggen.

(70)

Gezien het belang van de leveringszekerheid voor kritieke sectoren die vitale maatschappelijke functies vervullen, mag de naleving van de verplichting om een als prioritair aangemerkte bestelling uit te voeren, geen aansprakelijkheid voor schade jegens derden inhouden voor inbreuken op contractuele verplichtingen die het gevolg kunnen zijn van de noodzakelijke tijdelijke wijziging van de operationele processen van de desbetreffende fabrikant, beperkt tot de mate waarin de inbreuk op de contractuele verplichtingen noodzakelijk was om aan de opgelegde prioriteit te voldoen. Ondernemingen die voor een als prioritair aangemerkte bestelling in aanmerking komen, moeten in de voorwaarden van hun commerciële contracten op die mogelijkheid anticiperen. Onverminderd de toepasselijkheid van andere bepalingen laat deze vrijstelling de in Richtlijn 85/374/EEG van de Raad (24) bepaalde aansprakelijkheid voor producten met gebreken onverlet.

(71)

De verplichting om voorrang te geven aan de productie van bepaalde producten, eerbiedigt de wezenlijke inhoud van de in artikel 16 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (het “Handvest”) vastgelegde vrijheid van ondernemerschap en contractvrijheid en het in artikel 17 van het Handvest vastgelegde recht op eigendom, en tast die niet onevenredig aan. Elke beperking van die rechten in deze verordening zal, overeenkomstig artikel 52, lid 1, van het Handvest, bij wet worden gesteld, de wezenlijke inhoud van die rechten en vrijheden eerbiedigen en in overeenstemming zijn met het evenredigheidsbeginsel.

(72)

Als de crisisfase wordt geactiveerd, kunnen twee of meer lidstaten de Commissie de opdracht geven de vraag te bundelen en namens hen op te treden voor overheidsopdrachten in het algemeen belang, overeenkomstig de bestaande regels en procedures van de Unie, en zo haar koopkracht benutten. Gemeenschappelijke aankopen mogen alleen worden gebruikt om iets te doen tegen verstoringen van de toeleveringsketen van halfgeleiders tijdens een crisis. De opdracht zou de Commissie kunnen machtigen om overeenkomsten te sluiten voor de aankoop van in een crisis relevante producten voor bepaalde kritieke sectoren. De Commissie moet in overleg met de Europese Raad voor halfgeleiders voor elk verzoek het nut, de noodzaak en de evenredigheid beoordelen. Als zij niet van plan is het verzoek in te willigen, moet zij de betrokken lidstaten en de Europese Raad voor halfgeleiders daarvan in kennis stellen en de redenen daarvoor vermelden. De procedurele details moeten worden vastgelegd in een overeenkomst tussen de Commissie en de deelnemende lidstaten, met inbegrip van de redenen voor de toepassing van het mechanisme voor gezamenlijke aankoop en de verbintenissen die worden aangegaan. Een dergelijke overeenkomst kan het aantal te sluiten contracten bevatten en de voorwaarden voor de gemeenschappelijke aankopen, zoals prijzen, leveringstermijnen, hoeveelheden, en opt-in- of opt-out-clausules. Voor de gemeenschappelijke aankopen kan ofwel één enkel contract worden ondertekend dat de behoeften van alle lidstaten dekt, ofwel meerdere contracten die elk in de behoeften van een of meer lidstaten voorzien. Voorts moeten de deelnemende lidstaten het recht hebben vertegenwoordigers aan te wijzen om richtsnoeren en advies te verstrekken tijdens de aanbestedingsprocedures en de onderhandelingen over de aankoopovereenkomsten. De uitrol, het gebruik en de doorverkoop van aangekochte producten moeten onder de bevoegdheid van de deelnemende lidstaten blijven.

(73)

Tijdens een crisis door een tekort aan halfgeleiders kan het noodzakelijk worden dat de Unie beschermende maatregelen overweegt. De Europese Raad voor halfgeleiders moet zijn standpunt kenbaar kunnen maken ter onderbouwing van de beoordeling door de Commissie van de vraag of de marktsituatie een aanzienlijk tekort aan essentiële producten inhoudt op grond van Verordening (EU) 2015/479.

(74)

Onverminderd deze verordening moet voor de Europese Raad voor halfgeleiders het institutionele kader voor deskundigengroepen gelden, waaronder de regels inzake transparantie voor de entiteit en haar subgroepen. De Europese Raad voor halfgeleiders moet de Commissie adviseren en bijstaan bij specifieke kwesties. Tot die kwesties moeten behoren: het verstrekken van advies over het initiatief aan de raad van overheidsinstanties van de Gemeenschappelijke Onderneming “Chips”; uitwisseling van informatie over de werking van de faciliteiten voor geïntegreerde productie en de open EU-gieterijen; het bespreken en voorbereiden van het in kaart brengen van specifieke sectoren en technologieën met een potentieel grote sociale impact en veiligheidsbelang waarvoor een certificering voor betrouwbare producten nodig is, en het aanpakken van gecoördineerde monitoring en crisisrespons. Voorts moet de Europese Raad voor halfgeleiders de consistente toepassing van deze verordening waarborgen, en de samenwerking tussen de lidstaten en de uitwisseling van informatie over kwesties in verband met deze verordening vergemakkelijken. Ook moet de Europese Raad voor halfgeleiders, met passende betrokkenheid van belanghebbenden, van gedachten wisselen met de Commissie over de vraag hoe met betrekking tot de halfgeleidersector het best gezorgd kan worden voor een doeltreffende bescherming en handhaving van intellectuele-eigendomsrechten, vertrouwelijke informatie en bedrijfsgeheimen. De Europese Raad voor halfgeleiders moet de Commissie ondersteunen bij internationale samenwerking in overeenstemming met internationale verplichtingen. De Europese Raad voor halfgeleiders moet dienen als discussieforum over onder meer de vraag hoe de samenwerking in de mondiale waardeketen voor halfgeleiders kan worden versterkt, onverminderd de prerogatieven van het Europees Parlement en de Raad overeenkomstig de Verdragen. Daartoe moet de Europese Raad voor halfgeleiders rekening houden met de standpunten van de industriële alliantie op het gebied van processoren en halfgeleidertechnologieën en andere belanghebbenden. Daarnaast moet die Raad coördineren, samenwerken en informatie uitwisselen met andere structuren voor crisisrespons en crisisparaatheid van de Unie met het oog op een coherente en gecoördineerde aanpak van de Unie met betrekking tot crisisrespons- en crisisparaatheidsmaatregelen voor halfgeleidercrises.

(75)

De Europese Raad voor halfgeleiders moet worden voorgezeten door een vertegenwoordiger van de Commissie. Elke lidstaat dient ten minste één vertegenwoordiger op hoog niveau in de Europese Raad voor halfgeleiders te benoemen. De lidstaten kunnen ook verschillende vertegenwoordigers voor de verschillende taken van de Europese Raad voor halfgeleiders benoemen, afhankelijk van bijvoorbeeld welk deel van deze verordening op een vergadering van de Europese Raad voor halfgeleiders wordt besproken. Voor het inwinnen van belangrijk advies over de activiteiten van de Europese Raad voor halfgeleiders en voor een passende betrokkenheid van belanghebbenden, moet de voorzitter subgroepen kunnen oprichten en moet hij of zij het recht hebben werkafspraken te maken door deskundigen en waarnemers uit te nodigen die op ad-hocbasis aan de vergaderingen deelnemen, of om in zijn subgroepen belanghebbenden, en dan met name organisaties die de belangen van de halfgeleiderindustrie van de Unie vertegenwoordigen, zoals de industriële alliantie op het gebied van processoren en halfgeleidertechnologieën, uit te nodigen als waarnemers.

(76)

De Europese Raad voor halfgeleiders moet apart vergaderen over zijn taken in verband met het initiatief en over zijn taken op het gebied van leveringszekerheid en veerkracht, alsmede monitoring en crisisrespons. De lidstaten moeten streven naar een effectieve en efficiënte samenwerking in de Europese Raad voor halfgeleiders. De voorzitter moet uitwisselingen tussen de Europese Raad voor halfgeleiders en andere organen, bureaus, agentschappen en deskundigen- en adviesgroepen van de Unie kunnen faciliteren. Gezien het belang van de levering van halfgeleiders voor andere sectoren en de daaruit voortvloeiende behoefte aan coördinatie, moet de voorzitter ervoor zorgen dat andere instellingen en organen van de Unie als waarnemers deelnemen aan de vergaderingen van de Europese Raad voor halfgeleiders waar dat relevant en passend is in verband met het bij deze verordening ingestelde monitoring- en crisisresponsmechanisme. Om de werkzaamheden na de uitvoering van Aanbeveling (EU) 2022/210 van de Commissie (25) voort te zetten en te benutten, moet de Europese Raad voor halfgeleiders de taken van de Europese deskundigengroep voor halfgeleiders uitvoeren. Zodra de Europese Raad voor halfgeleiders operationeel is, moet die deskundigengroep ophouden te bestaan.

(77)

De lidstaten zullen een sleutelrol spelen bij de toepassing en handhaving van deze verordening. In dat verband moet elke lidstaat een of meer nationale bevoegde instanties aanwijzen die verantwoordelijk is of zijn voor de doeltreffende uitvoering van deze verordening en ervoor zorgen dat die autoriteiten over voldoende bevoegdheden en middelen beschikken. De lidstaten kunnen een of meer bestaande autoriteiten aanwijzen. Om de efficiëntie van de organisatie in de lidstaten te vergroten en een officieel contactpunt in te stellen voor het publiek en andere tegenhangers op het niveau van de Unie en de lidstaten, met inbegrip van de Commissie en de Europese Raad voor halfgeleiders, moet elke lidstaat onder de instanties die hij uit hoofde van deze verordening als bevoegde instantie aanwijst, één nationaal contactpunt aanwijzen dat verantwoordelijk is voor de coördinatie van kwesties in verband met deze verordening en voor grensoverschrijdende samenwerking met bevoegde instanties van andere lidstaten.

(78)

Voor een betrouwbare en constructieve samenwerking van bevoegde instanties op Unie- en nationaal niveau moeten alle partijen die betrokken zijn bij de toepassing van deze verordening, de vertrouwelijkheid van de bij de uitvoering van hun taken verkregen informatie en gegevens eerbiedigen, met name om intellectuele-eigendomsrechten, gevoelige bedrijfsinformatie en bedrijfsgeheimen te beschermen. Alle bij de aanvraag tot erkenning als faciliteit voor geïntegreerde productie of open EU-gieterij verkregen informatie in het kader van informatieverzoeken of kennisgevingsverplichtingen uit hoofde van deze verordening mag uitsluitend gebruikt worden voor de doeleinden van deze verordening en valt onder de geheimhoudingsplicht overeenkomstig artikel 339 VWEU, alsook onder de interne voorschriften van de Commissie inzake de veilige verwerking van gegevens, met name Besluit (EU, Euratom) 2015/443 van de Commissie (26). De Commissie en de nationale bevoegde instanties, hun ambtenaren, personeelsleden en andere personen die onder het toezicht van deze autoriteiten werken, alsmede ambtenaren en personeelsleden van andere autoriteiten van de lidstaten moeten de vertrouwelijkheid van de bij de uitvoering van hun taken en activiteiten verkregen informatie waarborgen. Dat moet ook gelden voor de Europese Raad voor halfgeleiders en het halfgeleidercomité die bij deze verordening worden opgericht. In voorkomend geval moet de Commissie uitvoeringshandelingen kunnen vaststellen tot nadere bepaling van de praktische regelingen voor de behandeling van vertrouwelijke informatie in het kader van de verzameling van informatie.

(79)

De naleving van de uit hoofde van deze verordening opgelegde verplichtingen moet door middel van geldboeten en dwangsommen kunnen worden afgedwongen. Daartoe moeten er passende geldboeten worden ingesteld voor niet-inwilliging van informatieverzoeken en niet-naleving van kennisgevingsverplichtingen uit hoofde van deze verordening, ermee rekening houdend dat bij de ene verplichting niet-naleving niet even ernstig is als bij de andere, en er voorzien moet worden in lagere maxima voor kmo’s. Voorts moeten er dwangsommen worden ingesteld voor niet-naleving van de verplichting om als prioritair aangemerkte bestellingen te aanvaarden en uit te voeren. Die dwangsommen moeten evenredig zijn en een afspiegeling vormen van de marktprijzen gedurende de voorgaande 90 dagen, waarbij voor kmo’s lagere maxima dienen te gelden. Naast de verjaringstermijnen voor de uitvoering van sancties moeten verjaringstermijnen gelden voor het opleggen van geldboeten en dwangsommen. Bovendien moet de Commissie de desbetreffende onderneming of representatieve organisaties van ondernemingen het recht geven te worden gehoord.

(80)

Teneinde rekening te houden met technologische veranderingen en marktontwikkelingen, te zorgen voor doeltreffende uitvoering en evaluatie van het initiatief en gedetailleerde regels vast te leggen voor het label van excellente ontwerpcentra, moet aan de Commissie de bevoegdheid worden overgedragen om overeenkomstig artikel 290 VWEU handelingen vast te stellen teneinde deze verordening te wijzigen ten aanzien van de door het initiatief ondersteunde acties op een wijze die strookt met de doelstellingen van het initiatief en ten aanzien van de meetbare indicatoren voor de monitoring van de uitvoering van het initiatief en voor de verslaglegging over de voortgang ervan bij de verwezenlijking van de doelstellingen ervan alsook teneinde deze verordening aan te vullen door de vaststelling van de aanvraagprocedure en de vereisten en voorwaarden voor de toekenning, monitoring en intrekking van het label van excellente ontwerpcentra. Het is van bijzonder belang dat de Commissie bij haar voorbereidende werkzaamheden tot passende raadplegingen overgaat, onder meer op deskundigenniveau, en dat die raadplegingen gebeuren in overeenstemming met de beginselen die zijn vastgelegd in het Interinstitutioneel Akkoord van 13 april 2016 over beter wetgeven (27). Met name om te zorgen voor gelijke deelname aan de voorbereiding van gedelegeerde handelingen ontvangen het Europees Parlement en de Raad alle documenten op hetzelfde tijdstip als de deskundigen van de lidstaten, en hebben hun deskundigen systematisch toegang tot de vergaderingen van de deskundigengroepen van de Commissie die zich bezighouden met de voorbereiding van de gedelegeerde handelingen.

(81)

Teneinde te zorgen voor uniforme voorwaarden voor de uitvoering van deze verordening moeten aan de Commissie uitvoeringsbevoegdheden worden verleend met betrekking tot de selectie van ECIC’s, opdat de doelstellingen van het initiatief worden verwezenlijkt tot vaststelling van praktische en operationele regelingen voor het functioneren van als prioritair aangemerkte bestellingen, alsmede tot nadere bepaling van de praktische regelingen voor de behandeling van vertrouwelijke informatie. Die bevoegdheden moeten worden uitgeoefend overeenkomstig Verordening (EU) nr. 182/2011 (28).

(82)

Daar de doelstelling van deze verordening, namelijk de vaststelling van een kader voor de versterking van het halfgeleiderecosysteem op Unieniveau, niet voldoende door de lidstaten kan worden verwezenlijkt, maar vanwege de omvang of de gevolgen van het optreden beter door de Unie kan worden verwezenlijkt, kan de Unie, overeenkomstig het in artikel 5 van het Verdrag betreffende de Europese Unie neergelegde subsidiariteitsbeginsel, maatregelen nemen. Overeenkomstig het in hetzelfde artikel neergelegde evenredigheidsbeginsel gaat deze verordening niet verder dan nodig is om die doelstelling te verwezenlijken.

(83)

Opdat, ter verwezenlijking van de doelstellingen van deze verordening, zo snel mogelijk met de uitvoering ervan kan worden begonnen, moet deze verordening met spoed in werking treden,