15.4.2011   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 101/124

(1)

Krachtens de Toetredingsakte van 2003 mag Slowakije onder de in de Akte gestelde voorwaarden gedurende een periode van zeven jaar na de datum van toetreding, welke verstrijkt op 30 april 2011, verbodsbepalingen handhaven ten aanzien van de verwerving van landbouwgrond door natuurlijke en rechtspersonen van andere EU-lidstaten die niet in Slowakije gevestigd of geregistreerd zijn en er ook geen filiaal of bijkantoor hebben. Het betreft een tijdelijke uitzondering op het bij de artikelen 63 tot en met 66 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie gegarandeerde vrije verkeer van kapitaal. Deze overgangsperiode mag slechts een maal met maximaal drie jaar worden verlengd.

(2)

Op 20 januari 2011 heeft Slowakije verzocht de overgangsperiode met betrekking tot de verwerving van landbouwgrond met drie jaar te verlengen.

(3)

De hoofdreden voor de overgangsperiode was gelegen in de noodzaak om na de invoering van de eengemaakte markt en de overgang naar het gemeenschappelijk landbouwbeleid in Slowakije de sociaaleconomische omstandigheden voor landbouwactiviteiten te vrijwaren. Met name werd beoogd tegemoet te komen aan de bezorgdheid die in verband met de mogelijke effecten op de landbouwsector van de liberalisering van de verwerving van landbouwgrond is gerezen ten gevolge van de aanvankelijk grote verschillen in grondprijzen en inkomen in vergelijking met Oostenrijk, België, Denemarken, Finland, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Portugal, Spanje, Zweden en het Verenigd Koninkrijk (hierna de „EU-15” genoemd). De overgangsperiode was er ook op gericht het proces van privatisering en teruggave van landbouwgrond te vergemakkelijken. In haar verslag van 16 juli 2008 getiteld „Evaluatie van de overgangsregeling voor de verwerving van agrarisch onroerend goed als vastgesteld in het Toetredingsverdrag van 2003” (hierna de „tussentijdse evaluatie van 2008” genoemd) heeft de Commissie reeds benadrukt dat het van belang was dit proces vóór het einde van de toegestane overgangsperiode te voltooien (1).

(4)

Volgens de gegevens waarover Eurostat beschikt, zijn de prijzen van landbouwgrond in Slowakije lager dan in de Europese Unie. Een totale convergentie van de verkoopprijzen van landbouwgrond werd niet verwacht en evenmin als een noodzakelijke voorwaarde voor het beëindigen van de overgangsperiode beschouwd. Dat neemt echter niet weg dat de waarneembare prijsverschillen voor landbouwgrond tussen Slowakije en de EU-15 van zodanige omvang zijn dat zij een vlotte voortgang naar prijsconvergentie in de weg kunnen staan. Ook bestaat er een groot risico dat gronden van lage waarde het voorwerp gaan uitmaken van speculatie.

(5)

Uit de gegevens van Eurostat blijkt dat er net als voor de prijzen van landbouwgrond ook voor het bbp per hoofd in koopkrachtstandaard nog steeds een kloof tussen Slowakije en de EU-15 bestaat. De huidige prijzen van landbouwgrond zijn dan ook hoog in verhouding tot de koopkracht in Slowakije.

(6)

Volgens Eurostat wordt de structuur van de landeigendom in Slowakije gekenmerkt door een overwicht van kleine gezinsbedrijven van minder dan 2 ha die veelal niet marktgericht zijn. Het consolidatieproces van deze kleine landbouwbedrijven verloopt zeer langzaam: tussen 2001 en 2007 is het gemiddelde geëxploiteerde landbouwareaal per bedrijf van minder dan 2 ha toegenomen van 0,5 ha tot 0,6 ha. Hoewel slechts 4,56 % van alle arbeidskrachten in de landbouwsector werkzaam zijn, woont bijna de helft van de bevolking in plattelandsgebieden. Volgens de Slowaakse autoriteiten worden vele landbouwgronden die in particuliere handen zijn, niet bebouwd.

(7)

De consolidatie van landbouwgronden wordt ook belemmerd doordat het proces van restitutie van eigendomsrechten nog niet is afgerond wegens onbeslechte geschillen over grondbezit. Voorts wordt meer dan 360 000 ha aan particuliere landbouwgronden door het Slowaakse Grondfonds beheerd in afwachting van de identificatie van de wettelijke eigenaars ervan. Ongeveer 130 000 ha aan landbouwgrond die staatseigendom is, blijft onder het beheer van het Slowaakse Grondfonds. Samen met de gronden waarvan de juridische status onzeker is, vertegenwoordigt deze grond bijna een kwart van het totale landbouwareaal van de Slowaakse Republiek. De heersende onduidelijkheid over eigendomsrechten vormt onvermijdelijk een belemmering voor het verrichten van grondtransacties en de consolidatie van landbouwbedrijven. De versnippering van landbouwgrond doet op haar beurt verder afbreuk aan het concurrentievermogen en aan de marktgerichtheid van landbouwbedrijven.

(8)

Volgens de Slowaakse autoriteiten valt tegen deze achtergrond te verwachten dat de grondprijzen in Slowakije onder druk zouden komen te staan mochten de beperkingen op 1 mei 2011 worden opgeheven. Bijgevolg dreigen zich bij het verstrijken van de overgangsperiode ernstige verstoringen op de Slowaakse markt voor landbouwgrond te zullen voordoen.

(9)

Derhalve moet een verlenging met drie jaar van de in van bijlage XIV, hoofdstuk 3, van de Toetredingsakte van 2003 bedoelde overgangsperiode worden toegestaan.

(10)

Om de markt ten volle op de liberalisering voor te bereiden, blijft het, zelfs in ongunstige economische omstandigheden, van het grootste belang tijdens de overgangsperiode zowel de verbetering van factoren zoals de krediet- en verzekeringsfaciliteiten voor landbouwers, als de afronding van de landbouwhervorming te bevorderen, zoals reeds in de tussentijdse evaluatie van 2008 is benadrukt.

(11)

Aangezien een open eengemaakte markt steeds de hoeksteen van de Europese welvaart is geweest, zou ook de markt voor landbouwgrond in Slowakije baat kunnen hebben bij een grotere instroom van buitenlands kapitaal. Zoals in de tussentijdse evaluatie van 2008 is benadrukt, zouden buitenlandse investeringen in de landbouwsector bovendien belangrijke langetermijngevolgen hebben voor de verstrekking van kapitaal en knowhow, voor de werking van de grondmarkten en voor de landbouwproductiviteit. Met een geleidelijke versoepeling van de beperkingen op buitenlandse eigendom tijdens de overgangsperiode zou tevens worden bijgedragen tot de voorbereiding van de markt op volledige liberalisering.

(12)

Ter wille van de rechtszekerheid en ter voorkoming van een rechtsvacuüm in de nationale rechtsorde van Slowakije na het verstrijken van de huidige overgangsperiode dient dit besluit in werking te treden op de dag van de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie,