9.2.2012   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 35/10

1.

Fit-18 ta’ Mejju 2011, il-Kummissjoni adottat pakkett ta’ strumenti leġislattivi dwar il-protezzjoni tal-vittmi tal-kriminalità. Il-pakkett leġislattiv jinkludi proposta għal Direttiva li tistabbilixxi standards minimi dwar id-drittijiet, l-appoġġ u l-protezzjoni tal-vittmi tal-kriminalità (id-“Direttiva proposta”) u proposta għal Regolament dwar ir-rikonoxximent reċiproku ta’ miżuri ta’ protezzjoni fi kwistjonijiet ċivili (ir-“Regolament propost”) (3). Iż-żewġ proposti huma akkumpanjati minn Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar it-tisħiħ tad-drittijiet tal-vittmi fl-UE (4).

2.

Il-KEPD ma ġiex ikkonsultat skont l-Artikolu 28(2) tar-Regolament (KE) Nru 45/2001, minkejja l-fatt li l-inizjattiva leġislattiva kienet inkluża fl-Inventarju tal-KEPD ta’ prijoritajiet għal konsultazzjoni leġislattiva (5). Din l-Opinjoni għalhekk hija bbażata fuq l-Artikolu 41(2) tal-istess Regolament. Il-KEPD jirrakkomanda li referenza għall-Opinjoni hija inkluża fil-preambolu tal-istrumenti adottati.

3.

Il-KEPD jilqa’ l-objettivi tal-politika tal-pakkett leġislattiv, li, f’konformità mal-Programm ta’ Stokkolma u l-Pjan ta’ Azzjoni tiegħu, huma li jissaħħu d-drittijiet tal-vittmi tal-kriminalità u li jiġi żgurat li l-bżonn tagħhom għall-protezzjoni, l-appoġġ u l-aċċess għall-ġustizzja jiġi sodisfatt (6).

4.

Id-Direttiva proposta hija maħsuba biex tissostitwixxi d-Deċiżjoni Qafas tal-Kunsill 2001/220/ĠAI dwar id-drittijiet tal-vittmi fil-proċeduri kriminali (7). Hija tistabbilixxi regoli minimi komuni dwar id-drittijiet, l-appoġġ u l-protezzjoni tal-vittmi tal-kriminalità. B’mod partikolari, id-Direttiva proposta għandha l-għan li tiżgura li l-vittmi jiġu trattati b’rispett, li l-bżonnijiet speċjali tal-vittmi vulnerabbli jiġu kkunsidrati, li l-vittmi jirċievu appoġġ u informazzjoni xierqa, u li jkunu jistgħu jipparteċipaw fil-proċeduri (8).

5.

Ir-Regolament propost għandu l-għan li jiżgura li l-vittmi li jibbenefikaw minn miżura ta’ protezzjoni fi kwistjoni ċivili f’wieħed mill-Istati Membri jingħatalhom l-istess livell ta’ protezzjoni jekk jiċċaqilqu lejn Stat Membru ieħor, mingħajr ma jkollhom jgħaddu minn proċedura separata (9). Din il-miżura tikkumplimenta l-proposta għal Direttiva dwar l-Ordni Ewropea ta’ Protezzjoni (l-‘inizjattiva OEP’), dwar ir-rikonoxximent reċiproku ta’ miżuri ta’ protezzjoni meħuda fi kwistjonijiet kriminali. L-inizjattiva tal-OEP, li l-KEPD ħareġ Opinjoni fuqha f’Ottubru 2010 (10), bħalissa qed tiġi diskussa fil-Parlament Ewropew u fil-Kunsill.

6.

Il-protezzjoni tal-privatezza u tad-data personali għandha rwol ċentrali fil-qasam tal-libertà, is-sigurtà u l-ġustizzja, kif stabbilit fil-Programm ta’ Stokkolma, u b’mod partikolari fl-ambitu tal-kooperazzjoni ġudizzjarja fi kwistjonijiet kriminali. F’Ottubru 2010, il-KEPD ħareġ Opinjoni dwar l-inizjattiva tal-OEP, li fiha enfasizza l-bżonn għal sistema konsistenti ta’ protezzjoni tad-data rigward inizjattivi fil-qasam tal-kooperazzjoni ġudizzjarja fi kwistjonijiet kriminali (11). F’din l-okkażjoni, il-KEPD enfasizza li l-ipproċessar tad-data fil-qasam tal-kooperazzjoni ġudizzjarja fi kwistjonijiet kriminali huwa kkaratterizzat mis-sensittività partikolari tad-data involuta u mill-effetti li l-ipproċessar relatat jista’ jkollu fuq is-suġġetti tad-data (12). Huwa għalhekk meħtieġ li tingħata l-attenzjoni xierqa lill-aspetti tal-protezzjoni tad-data marbuta ma’ inizjattivi f’dan il-qasam u li jiġu introdotti regoli u salvagwardji adegwati fejn ikun meħtieġ.

7.

Skont il-KEPD, ir-rispett għall-privatezza u d-data personali jikkostitwixxi element essenzjali tal-protezzjoni tal-vittmi li l-istrumenti proposti huma maħsuba li jiżguraw. Għalhekk, l-Opinjoni preżenti se tiffoka fuq l-aspetti relatati mal-privatezza tal-proposti u se jippreżenta ideat sabiex ittejjeb jew issaħħaħ il-protezzjoni tal-vittmi.

8.

Diversi dispożizzjonijiet tad-Direttiva proposta jittrattaw direttament jew indirettament il-privatezza u l-protezzjoni tad-data (13). Ġeneralment, il-KEPD jilqa’ dawn id-dispożizzjonijiet, peress li għandhom l-għan li jippreservaw il-privatezza tal-vittmi. Madankollu, huwa jsib li l-istandards ta’ protezzjoni f’xi każijiet jistgħu jiġu msaħħa u ċċarati, mingħajr ma tiġi ppreġudikata n-natura tagħhom bħala standards minimi.

9.

Il-kummenti tal-KEPD se jiffokaw l-aktar fuq l-aspetti li ġejjin: (1) l-Artikolu 23 tad-Direttiva proposta li jittratta d-dritt għal protezzjoni tal-privatezza u r-relazzjonijiet mal-midja, (2) id-drittijiet tal-vittmi għall-informazzjoni u l-aċċess għad-data personali tagħhom stess, u (3) il-protezzjoni tal-kunfidenzjalità tal-komunikazzjonijiet bejn il-vittma u s-servizzi ta’ appoġġ għall-vittmi. Dawn l-aspetti se jiġu diskussi fis-subsezzjonijiet li ġejjin.

10.

Id-dispożizzjoni sostantiva ewlenija tad-Direttiva proposta dwar il-privatezza huwa l-Artikolu 23 intitolat “Id-dritt għall-protezzjoni tal-ħajja privata”. L-Artikolu 23(1) jistabbilixxi li “L-Istati Membri għandhom jiżguraw li waqt il-proċeduri fil-qorti, l-awtoritajiet ġudizzjarji jkunu jistgħu jadottaw miżuri xierqa biex jipproteġu l-ħajja privata u r-ritratti tal-vittmi u tal-membri tal-familji tagħhom”. Il-KEPD għandu diversi osservazzjonijiet dwar din id-dispożizzjoni.

11.

L-ewwelnett, l-Artikolu 23(1) ma jkoprix id-dritt sħiħ għall-protezzjoni tal-privatezza tal-vittmi tal-kriminalità. Id-dispożizzjoni għandha kamp ta’ applikazzjoni ħafna aktar limitat peress li hija tipprovdi sempliċiment għas-setgħa tal-“awtoritajiet ġudizzjarji” li joħorġu miżuri protettivi “matul il-proċedimenti tal-qorti”. Madankollu, il-protezzjoni tal-privatezza mhux biss għandha tiġi garantita “matul il-proċeduri tal-qorti”, iżda wkoll matul l-investigazzjoni u l-fażi ta’ qabel il-proċess. B’mod aktar ġenerali, il-privatezza għandha tiġi żgurata fejn ikun meħtieġ mill-ewwel kuntatt mal-awtoritajiet kompetenti kif ukoll wara t-tmiem tal-proċeduri ġudizzjarji.

12.

F’dan ir-rigward, għandu jiġi osservat li diversi strumenti internazzjonali adottaw approċċ aktar ambizzjuż meta mqabbla mal-Artikolu 23(1). Ir-Rakkomandazzjoni Rec(2006) 8 tal-Kunsill tal-Ewropa dwar l-għajnuna lill-vittmi tal-kriminalità, pereżempju, tistabbilixxi li ‘l-Istati għandhom jieħdu passi xierqa biex jevitaw kemm jista’ jkun l-effett fuq il-ħajja privata u tal-familja tal-vittmi kif ukoll biex jipproteġu d-data personali tal-vittmi, b’mod partikolari matul l-investigazzjoni u l-prosekuzzjoni’ (enfasi miżjuda) (14). Strumenti oħrajn fihom dispożizzjonijiet simili (15).

13.

Fid-dawl ta’ dak imsemmi hawn fuq, il-KEPD jirrakkomanda li mal-Artikolu 23 jiżdied paragrafu tal-ewwel li jiddikjara f’termini aktar ġenerali li l-Istati Membri għandhom jiggarantixxu kemm jista’ jkun il-protezzjoni tal-ħajja privata u tal-familja tal-vittmi kif ukoll il-protezzjoni tad-data personali tal-vittmi mill-ewwel kuntatt mal-awtoritajiet uffiċjali u wara l-konklużjoni tal-proċeduri kriminali. Barra minn hekk, l-Artikolu 23(1) attwali għandu jiġi modifikat sabiex jippermetti lill-awtoritajiet ġudizzjarji biex joħorġu miżuri ta’ protezzjoni “waqt investigazzjoni kriminali” wkoll.

14.

Fit-tieni lok, l-Artikolu 23(1) ma fih ebda indikazzjoni dwar il-kontenut tal-miżuri speċifiċi li jistgħu jiġu adottati mill-awtoritajiet ġudizzjarji sabiex jippreservaw id-dritt tal-vittma għall-privatezza. Il-KEPD jifhem l-intenzjoni li l-Istati Membri jibqa’ jkollhom il-livell massimu ta’ flessibbiltà f’dan il-qasam. Madankollu, preċiżjoni akbar tista’ tkun utli. B’mod partikolari, il-proposta tista’ tipprovdi lista ta’ miżuri minimi li l-awtoritajiet ġudizzjarji jistgħu jadottaw, skont il-liġi nazzjonali, sabiex jipproteġu l-privatezza tal-vittma (16). Dan jista’ jinkludi pereżempju l-kategoriji ta’ miżuri li ġejjin:

15.

Fit-tielet lok, l-Artikolu 23 ma fih ebda dispożizzjoni li tiggarantixxi l-kunfidenzjalità tal-informazzjoni miżmuma mill-awtoritajiet pubbliċi. F’dan ir-rigward, ir-Rakkomandazzjoni Rec(2006) 8 tal-Kunsill tal-Ewropa msemmija hawn fuq għal darb’oħra tipprovdi eżempji utli. Fil-punt 11, ir-Rakkomandazzjoni tistabbilixxi li l-Istati għandhom jeħtieġu li l-aġenziji kollha f’kuntatt mal-vittmi jadottaw standards ċari li bihom ikunu jistgħu jiżvelaw biss lil parti terza informazzjoni rċevuta minn jew relatata ma’ vittma, bil-kundizzjoni li l-vittma tkun qablet b’mod espliċitu ma’ dan l-iżvelar, jew jekk ikun hemm ħtieġa jew awtorizzazzjoni legali biex isir dan. Il-KEPD iħeġġeġ lil-leġislatur biex jinkludi dispożizzjoni simili fid-Direttiva proposta.

16.

It-tieni paragrafu tal-Artikolu 23 jipprovdi li “l-Istati Membri għandhom jinkoraġġixxu lill-midja biex issegwi miżuri awtoregolatorji sabiex tipproteġi l-privatezza, l-integrità personali u d-data personali tal-vittmi.” Hawnhekk ukoll il-proposta adottat approċċ minimalistiku, billi rreferiet sempliċement għall-istrument ta’ awtoregolazzjoni.

17.

Il-KEPD jifhem ir-raġunijiet għall-adozzjoni ta’ attitudni kawta rigward dan is-suġġett u ġeneralment jaqbel mal-approċċ tal-Kummissjoni. Ir-relazzjoni bejn il-midja u l-privatezza hija estremament delikata u kumplessa. Huwa wkoll qasam fejn, fil-limiti stabbiliti mill-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE u l-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem, tradizzjonijiet differenti u differenzi kulturali madwar l-Istati Membri jistgħu jkollhom rwol importanti. Dan l-approċċ jidher ukoll konsistenti mal-qafas attwali tal-protezzjoni tad-data (l-Artikolu 9 tad-Direttiva 95/46/KE), li jagħti libertà mdaqqsa lill-Istati Membri fir-rigward tal-ipproċessar ta’ data li jsir għal għanijiet ġurnalistiċi jew għall-iskop ta’ espressjoni artistika jew letterarja (17).

18.

Fir-rigward tal-awtoregolamentazzjoni, il-KEPD huwa konvint li dan l-istrument jista’ jkollu rwol importanti fir-rikonċiljazzjoni tal-privatezza u l-libertà tal-espressjoni. Barra minn hekk, l-Artikolu 23(2) jirrifletti l-approċċ meħud mir-Rakkomandazzjoni Rec (2006) 8 li jipprovdi wkoll li l-Istati għandhom jinkoraġġixxu lill-midja biex tadotta u tirrispetta miżuri ta’ awtoregolamentazzjoni sabiex tiġi protetta l-privatezza u d-data personali tal-vittmi (18). Strumenti awtoregolatorji jistgħu jaġixxu wkoll flimkien ma’ dispożizzjonijiet nazzjonali ta’ qafas, iżda dawn id-dispożizzjonijiet għandhom ikunu kumpatibbli mal-ġurisprudenza tal-KEDB dwar l-Artikolu 10 tal-Konvenzjoni Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem (19).

19.

Il-KEPD josserva li l-Artikolu 3 tad-Direttiva proposta, dwar id-dritt għall-informazzjoni mill-ewwel kuntatt ma’ awtorità kompetenti, ma jsemmix informazzjoni relatata mal-protezzjoni tad-data. Sabiex tiġi żgurata protezzjoni adegwata tad-data personali tagħhom, il-vittmi għandhom jirċievu fi żmien xieraq l-informazzjoni kollha meħtieġa sabiex ikunu jistgħu jifhmu bis-sħiħ kif se tiġi pproċessata d-data personali tagħhom.

20.

Il-KEPD għalhekk jirrakkomanda li fl-Artikolu 3 tiġi miżjuda dispożizzjoni addizzjonali li tispeċifika li l-vittmi għandhom jingħataw l-informazzjoni rigward l-ipproċessar ulterjuri tad-data personali tagħhom skont l-Artikolu 10 tad-Direttiva 95/46/KE. Barra minn hekk, il-leġislatur jista’ jikkunsidra li jinkludi regoli dwar l-aċċess tal-vittmi għad-data personali tagħhom, filwaqt li jippreserva l-interessi leġittimi relatati ma’ investigazzjoni kriminali u prosekuzzjoni.

21.

Id-Direttiva proposta tirrikonoxxi d-dritt li l-vittmi tal-kriminalità jirċievu appoġġ mill-mument li fih isseħħ il-kriminalità, tul il-proċeduri kriminali u wara dawn il-proċeduri skont il-bżonnijiet tal-vittmi (20). Ċerti kategoriji ta’ vittmi, bħall-vittmi ta’ vjolenza sesswali, sess, mibegħda razzjali jew delitti oħra ta’ preġudizzju, jew il-vittmi tat-terroriżmu, jistgħu jeħtieġu servizzi speċjalizzati ta’ appoġġ (21), inkluż appoġġ psikoloġiku. F’dawn il-każijiet, il-komunikazzjonijiet bejn il-vittma u l-professjonisti li jipprovdu s-servizzi ta’ appoġġ għandhom jiġu protetti b’mod adegwat mill-iżvelar. Jekk dan ma jsirx, il-vittma tista’ taqta’ qalba milli tikkomunika liberament mal-konsulent tiegħu/tagħha. Għalhekk il-KEPD jilqa’ r-rekwiżit fl-Artikolu 7 li s-servizzi ta’ appoġġ għall-vittmi għandhom ikunu “kunfidenzjali”. Madankollu, l-kamp ta’ applikazzjoni u l-konsegwenzi ta’ kunfidenzjalità bħal din jeħtieġ li jiġu ċċarati.

22.

B’mod partikolari, id-Direttiva proposta ma tispeċifikax jekk il-komunikazzjonijiet tal-vittmi ma’ fornituri tas-servizzi ta’ appoġġ għandhomx jitqiesu bħala “privileġġati” jew le, fis-sens li l-iżvelar tagħhom matul il-proċeduri tal-qorti huwa eskluż jew limitat b’xi mod ieħor. Dan normalment ikun il-każ fejn il-fornitur tas-servizzi ta’ appoġġ ikun professjonista tal-kura tas-saħħa suġġett għall-obbligu tas-segretezza professjonali. Madankollu, wieħed jista’ jimmaġina każijiet fejn ma jingħatax appoġġ minn professjonisti bħal dawn. F’dawn is-sitwazzjonijiet, huwa dubjuż jekk il-vittma tkunx protetta mill-iżvelar jew le.

23.

Għalhekk il-KEPD jirrakkomanda li jiġi speċifikat li l-vittma ta’ dawn ir-reati partikolari għandu jkollha d-dritt li tirrifjuta l-iżvelar fi kwalunkwe proċeduri ġudizzjarji jew amministrattivi ta’ komunikazzjonijiet kunfidenzjali ma’ fornitur ta’ servizz ta’ appoġġ u li komunikazzjonijiet bħal dawn jistgħu jiġu żvelati minn parti terza biss bil-kunsens tiegħu/tagħha. Normalment, dan għandu jkun il-każ ukoll fi kwalunkwe proċeduri kriminali, bla ħsara għall-interessi leġittimi u fuq bażi relatati ma’ investigazzjoni jew prosekuzzjoni (jiġifieri l-ġbir mill-awtoritajiet ġudizzjarji ta’ provi indispensabbli).

24.

Kif diġà msemmi, ir-Regolament propost jikkumplimenta l-inizjattiva tal-OEP dwar ir-rikonoxximent reċiproku ta’ miżuri ta’ protezzjoni fi kwistjonijiet kriminali. Peress li r-Regolament propost jikkonċerna kooperazzjoni ġudizzjarja fi kwistjonijiet ċivili li jkollhom implikazzjonijiet transkonfinali (22), l-applikazzjoni tiegħu taqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dak li kien l-ewwel pilastru u għalhekk anki fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 95/46/KE (23). Dan ma kienx il-każ għall-inizjattiva tal-OEP.

25.

Il-KEPD għalhekk jirrakkomanda li tiġi inkluża referenza għad-Direttiva 95/46/KE mill-inqas fil-premessi tal-proposta, li tiddikjara li data personali pproċessata skont ir-regolament għandha tiġi protetta skont il-liġijiet nazzjonali li jimplimentaw id-Direttiva 95/46/KE.

26.

Skont l-Artikolu 5 tar-Regolament propost, persuna li tixtieq tinvoka ordni ta’ protezzjoni fi Stat Membru ieħor għandha tipprovdi ċertifikat lill-awtoritajiet kompetenti. Iċ-ċertifikat għandu jinħareġ skont il-formola standard stabbilita fl-Anness tar-Regolament propost. L-Anness fih data personali kemm tal-persuna protetta u tal-persuna li tikkawża r-riskju, bħall-identità tagħhom u l-post fejn ikunu jinsabu, u deskrizzjoni tal-miżura ta’ protezzjoni. Il-KEPD jirrikonoxxi li d-data personali inkluża fiċ-ċertifikat kif meħtieġ fl-Anness fil-prinċipju hija adegwata, rilevanti u mhux eċċessiva għall-finijiet li tkun inġabret għalihom.

27.

Madankollu, mhuwiex biżżejjed ċar mill-proposta liema data personali tal-persuna protetta se tiġi kkomunikata lill-persuna li tikkawża r-riskju, b’mod partikolari skont l-Artikolu 13 (24). F’dan ir-rigward, il-KEPD iqis li l-persuna li tikkawża r-riskju għandha tirċievi biss dik id-data personali li tkun strettament meħtieġa għat-twettiq tal-miżura. Barra minn hekk, il-komunikazzjoni in kwistjoni għandha, kemm jista’ jkun, tevita li tiżvela l-indirizz jew dettalji ta’ kuntatt oħra dwar il-persuna protetta (25). Limitazzjoni bħal din għandha tiġi speċifikata fl-Artikolu 13.

28.

Il-KEPD jilqa’ l-għanijiet tal-politika taż-żewġ proposti kkunsidrati u b’mod ġenerali jieħu l-istess approċċ tal-Kummissjoni. Madankollu, huwa jsib li l-protezzjoni tal-privatezza u d-data personali tal-vittmi fid-Direttiva proposta f’xi każijiet tista’ tissaħħaħ u tiġi ċċarata.

29.

Fir-rigward tad-Direttiva proposta dwar id-drittijiet, l-appoġġ u l-protezzjoni tal-vittmi tal-kriminalità, il-KEPD jagħti parir lil-leġislatur biex:

30.

Fir-rigward tal-Regolament propost dwar ir-rikonoxximent reċiproku ta’ miżuri ta’ protezzjoni fi kwistjonijiet ċivili, il-KEPD jagħti parir lil-leġislatur biex: