Opinion tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Il-politika ekonomika taż-żona tal-euro (2018) (Opinjoni addizzjonali)”

(COM(2017) 770 final)

(2019/C 62/54)

Relatur:

Javier DOZ ORRIT

Deċiżjoni tal-Bureau tal-Kumitat	22.5.2018
Bażi legali	Artikolu 29(a) tad-Dispożizzjonijiet ta’ Implimentazzjoni tar-Regoli ta’ Proċedura
Sezzjoni kompetenti	Sezzjoni Speċjalizzata għall-Unjoni Ekonomika u Monetarja u l-Koeżjoni Ekonomika u Soċjali
Adottata fis-sezzjoni	3.10.2018
Adottata fil-plenarja	17.10.2018
Sessjoni plenarja Nru	538
Riżultat tal-votazzjoni (favur/kontra/astensjonijiet)	132/1/6

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1.

Il-KESE jaqbel mal-għanijiet tar-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill u ma’ parti mill-proposti tagħha. Madankollu, huwa ma jaqbilx mal-proposta li l-pożizzjoni baġitarja aggregata taż-żona tal-euro tkun newtrali u mal-mod kif tfasslet ir-rakkomandazzjoni dwar il-pagi. Għalhekk, itenni dak li ġie espress fl-Opinjoni preċedenti dwar il-Proposta għal Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni (1).

1.2.

Il-politika ekonomika taż-żona tal-euro għandha titfassal fil-qafas ta’ proġett ta’ riforma tal-UEM li jegħleb id-defiċit fl-istruttura u l-funzjonament li ilu jkaxkar sa mill-bidu tiegħu, u li għandu jimmira għal integrazzjoni akbar u governanza aktar demokratika. Il-KESE jesprimi t-tħassib tiegħu dwar il-paraliżi li jinsab fiha l-proċess ta’ riforma, in-nuqqas ta’ impenn ta’ bosta gvernijiet u l-ostilità ta’ xi wħud kif ukoll in-nuqqas ta’ tmexxija politika b’saħħitha biex jingħelbu dwan iċ-ċirkustanzi.

1.3.

Il-KESE jikkunsidra li r-Rakkomandazzjonijiet tal-Kunsill għandhom jiġu stabbiliti fil-qafas ta’ strateġija ġenerali ta’ politika ekonomika bbażata fuq l-Aġenda 2030 u l-SDGs kif ukoll fuq l-implimentazzjoni tal-Ftehim ta’ Pariġi dwar it-tibdil fil-klima. Jenħtieġ li din l-istrateġija tħejji lis-soċjetà Ewropea biex tagħmel transizzjonijiet ġusti lejn mudell ekonomiku ekoloġiku u diġitali.

1.4.

Ir-raġunijiet interni għal pożizzjoni baġitarja moderatament pożittiva huma, fil-fehma tal-KESE: il-finalizzazzjoni tal-politika monetarja espansiva tal-BĊE; il-fatt li l-UE ssofri minn defiċit ta’ investiment inkwetanti, b’mod partikolari investiment pubbliku, li tpoġġi f’riskju l-futur ekonomiku u soċjali tagħha; il-fatt li dan id-defiċit ta’ investiment jikkontribwixxi, min-naħa tiegħu, għal figuri ta’ tkabbir tal-produttività baxxi ħafna; u ż-żamma ta’ bilanċi favorevoli eċċessivi tal-bilanċi tal-kontijiet kurrenti minn Stati importanti fiż-żona tal-euro.

1.5.

Uħud mill-Istati Membri taż-żona tal-euro b’bilanċi favorevoli akbar ma jinvestux: dawn qed jakkumulaw tariffi annwali ta’ formazzjoni netta ta’ kapital pubbliku negattiv. Il-KESE jemmen li nefqa ta’ investiment akbar f’dawn il-pajjiżi hija ħtieġa tal-politika ekonomika għalihom u għaż-żona kollha tal-euro u l-UE.

1.6.

Għall-KESE, it-taħlita xierqa ta’ politiki monetarji u fiskali biex jissaħħaħ it-tkabbir taż-żona tal-euro, li ġiet mitluba fis-snin riċenti mill-BĊE, l-FMI u l-OECD, hija ġġustifikata wkoll mill-effetti prevedibbli tal-protezzjoniżmu kummerċjali u l-instabbiltà ġġenerati minn riskji ġeopolitiċi globali.

1.7.

Ir-raġunijiet soċjali u politiċi għandhom jiżdiedu biex jintalab sforz fiskali akbar: jenħtieġ li l-UE u l-Istati jikkommettu ruħhom aktar fil-ġlieda kontra l-faqar u l-inugwaljanza u għal koeżjoni soċjali akbar, b’mod partikolari billi jiffinanzjaw biżżejjed l-applikazzjoni tal-pilastru Ewropew ta’ drittijiet soċjali. Għall-KESE, jekk l-UE u l-Istati ma jagħmlux dan, il-kriżijiet politiċi li qed ngħixu se jintensifikaw u t-tendenzi nazzjonalisti u anti-Ewropej ser jikbru, u dan jipperikola l-eżistenza stess tal-UE.

1.8.

Ir-rakkomandazzjoni biex jiżdiedu l-pagi, jekk tiġi applikata b’mod strett, taffettwa biss numru żgħir ta’ pajjiżi. Il-KESE jikkunsidra li t-trażżin fl-ispejjeż tal-unità tax-xogħol m’għandux jiġi mit-tnaqqis jew l-iffriżar tal-pagi, iżda miż-żieda fil-produttività kkawżata minn investiment akbar, aktar innovazzjoni u taħriġ aħjar tal-ħaddiema. Fi kwalunkwe każ, il-livelli tal-pagi għandhom jiġu ddeterminati mill-imsieħba soċjali permezz ta’ negozjar kollettiv. Is-Semestru Ewropew għandu jipproponi bidliet leġiżlattivi li jsaħħuh fl-Istati fejn iddgħajjef minħabba l-kriżi, u jiġi stabbilit fejn ma jeżistix, minkejja l-Artikolu 28 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE. Bl-istess mod, jeħtieġ li jiġu adottati miżuri addizzjonali sabiex jitjiebu l-iktar pagi baxxi.

1.9.

Il-ħolqien ta’ impjiegi ta’ kwalità għandu jkun waħda mill-prijoritajiet tal-politika ekonomika. Il-KESE jemmen li t-tnaqqis tal-prekarjetà (natura temporanja għolja u pagi baxxi) li jsofru, b’mod partikolari, iż-żgħażagħ, jenħtieġ li jkun ukoll waħda mir-rakkomandazzjonijiet prijoritarji tas-Semestru Ewropew.

1.10.

Jenħtieġ li jiġi promoss il-ħolqien ta’ ambjenti favorevoli għall-investiment u l-innovazzjoni tan-negozju, b’mod partikolari biex tiġi indirizzata d-diġitalizzazzjoni tal-attivitajiet ekonomiċi.

1.11.

Jenħtieġ li l-iffaċilitar tal-finanzjament tal-kumpaniji jkun oħra mill-prijoritajiet tal-politika ekonomika. Il-KESE jtenni li l-unjoni bankarja u l-Unjoni tas-Swieq Kapitali huma importanti ħafna għall-finanzjament tal-attività ekonomika, u jesprimi t-tħassib tiegħu dwar id-dewmien u l-ostakli li qed jiltaqa’ magħhom l-iżvilupp tal-unjoni bankarja, inkluż il-volum ta’ self improduttiv f’xi Stati Membri.

1.12.

Il-KESE jemmen li l-awtoritajiet Ewropej għandhom jimpenjaw ruħhom b’mod effettiv fil-ġlieda kontra l-miżapproprijazzjoni ta’ fondi pubbliċi, l-frodi tat-taxxa u l-ippjanar aggressiv tat-taxxa, il-ħasil tal-flus, ir-rifuġji fiskali u l-kompetizzjoni inġusta bejn l-Istati Membri fil-qasam tat-taxxa. Mhux biss huwa rekwiżit tal-etika politika u tal-konformità mal-liġijiet; huwa wkoll fattur ta’ stabbilizzazzjoni tal-finanzi pubbliċi.

2.   Il-linji gwida tal-Kunsill u tal-Kummissjoni

2.1.

B’differenza minn dak li seħħ fl-2017, ir-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill dwar il-politika ekonomika taż-żona tal-euro (2) (23.1.2018) ma tvarjax sostanzjalment mill-proposta mill-Kummissjoni (22.11.2017) (3). Wara li qablet li l-pożizzjoni baġitarja ġenerali għall-2018 se tkun globalment newtrali, il-Kunsill iżid li jenħtieġ li jintuża t-titjib ekonomiku biex jinħolqu riżervi tal-baġit.

2.2.

Fir-rakkomandazzjonijiet l-oħra, il-Kunsill u l-Kummissjoni jaqblu li l-Istati Membri jagħtu prijorità lil riformi li jżidu l-produttività u l-potenzjal tat-tkabbir, jippromovu t-titjib tal-ambjent tan-negozju, l-innovazzjoni u l-investiment u jikkontribwixxu biex jinħolqu impjiegi ta’ kwalità, billi jnaqqsu l-inugwaljanza. L-Istati b’“bilanċi favorevoli kbar” fil-kont kurrenti għandhom jippromovu żieda fil-pagi, waqt li dawk b’defiċit jew dejn estern għoli għandhom irażżnu ż-żieda fl-ispejjeż unitarji tax-xogħol. Fl-aħħarnett, huwa jitlob li titkompla l-ħidma biex titlesta l-unjoni bankarja. Ir-Rakkomandazzjonijiet speċifiċi tal-pajjiż tal-2018 jenfasizzaw il-mument ekonomiku tajjeb tal-UE li jenħtieġ li jservi, skont il-Kummissjoni, biex isaħħaħ it-titjib strutturali miksub fis-snin riċenti u jlesti l-korrezzjoni tal-iżbilanċi makroekonomiċi f’maġġoranza tal-Istati Membri.

2.3.

Ir-Rakkomandazzjonijiet speċifiċi jindirizzaw il-pilastru Ewropew għad-drittijiet soċjali, it-titjib tal-kwalità tal-impjieg u n-negozjar kollettiv u d-djalogu soċjali u ż-żieda fil-pagi. Ukoll ir-riforma tal-amministrazzjonijiet pubbliċi, inklużi l-miżuri kontra l-korruzzjoni, u tal-ambjenti kummerċjali kif ukoll it-titjib tar-relazzjonijiet bejn iż-żewġ oqsma u tal-finanzjament tal-kumpaniji. Filwaqt li tiddefendi l-pożizzjoni baġitarja newtrali, jirrakkomanda r-riforma tas-sistemi tal-pensjoni u tas-saħħa biex tlaħħaq mat-tixjiħ tal-popolazzjoni.

3.   Kummenti ġenerali u speċifiċi

L-istrateġija tal-politika ekonomika u r-riforma tal-UEM

3.1.

Il-KESE jtenni li hemm bżonn ta’ strateġija ġenerali ta’ politika ekonomika li tqis il-ftehimiet internazzjonali u l-għanijiet tas-sostenibbiltà ambjentali, it-tnaqqis tad-dipendenza enerġetika, ir-rivoluzzjoni diġitali u sfidi globali oħra. Il-Kumitat japprezza l-inizjattivi tal-Kummissjoni f’dawn l-oqsma iżda, kif iddikjarat fl-Opinjoni tagħha dwar il-Pakkett dwar L-unjoni ekonomika u monetarja (4), jidhirlu li m’hemm l-ebda strateġija ekonomika fil-livell Ewropew li tkoprihom jew riżorsi suffiċjenti biex jiffinanzjawhom.

3.2.

Il-KESE jesprimi t-tħassib tiegħu li r-riforma tal-UEM qed tiddgħajjef minħabba n-nuqqas ta’ tmexxija politika, bid-dewmien fl-adozzjoni tar-riżoluzzjonijiet u n-nuqqas ta’ impenn ta’ ħafna gvernijiet fiż-żona tal-euro; dawn iżidu r-riskju li l-UE tista’ ma tkunx lesta għar-reċessjoni li jmiss.

3.3.

Politika ekonomika li tiffavorixxi t-tkabbir sostenibbli għandha tkun ibbażata kemm fuq il-promozzjoni ta’ ambjent tan-negozju favorevoli għall-investiment u t-titjib tal-produttività kif ukoll fuq il-promozzjoni tal-koeżjoni soċjali, partikolarment permezz ta’ miżuri li jikkontribwixxu għall-eradikazzjoni tal-faqar u t-tnaqqis tal-inugwaljanzi soċjali.

3.4.

Il-KESE jappella lill-Kummissjoni biex tiżgura l-implimentazzjoni tal-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali u biex issegwi r-rakkomandazzjonijiet tal-Opinjoni tal-KESE dwar Il-finanzjament tal-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali (5), u jiddispjaċih li r-Rakkomandazzjonijiet tal-Kunsill u l-proposta tal-QFP 2021-2027 tal-Kummissjoni ma tispeċifika xejn f’dan ir-rigward. Bl-istess mod, jenħtieġ li jitqiesu r-rakkomandazzjonijiet tal-Grupp ta’ Ħidma ta’ Livell Għoli dwar l-investiment fil-kura u l-appoġġ soċjali (6).

3.5.

Il-KESE jikkunsidra li r-Rakkomandazzjonijiet annwali dwar il-pożizzjoni tal-politika ekonomika fiż-żona tal-euro għandhom jiġu stabbiliti fil-qafas ta’ strateġija ġenerali tal-politika ekonomika li kienet ibbażata fuq l-Aġenda 2030 u l-SDGs u l-konformità mal-Ftehim ta’ Pariġi dwar it-tibdil fil-klima. Il-politika ekonomika għandha tippromovi l-kostruzzjoni ta’ mudell ekonomiku Ewropew sostenibbli, li jnaqqas id-dipendenza tal-enerġija permezz tal-użu ta’ enerġija nadifa u rinnovabbli, u li jintegra l-konsegwenzi tar-rivoluzzjoni diġitali, li jiżgura transizzjonijiet ġusti għall-ħaddiema.

Ir-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill: raġunijiet għal pożizzjoni baġitarja moderament pożittiva

3.6.

Il-KESE jafferma mill-ġdid il-konklużjonijiet tal-Opinjoni tiegħu dwar Rakkomandazzjoni għal Rakkomandazzjoni tal-Kunsill dwar il-politika ekonomika taż-żona tal-euro (7), li fiha l-KESE esprima l-qbil tiegħu mal-għanijiet tal-Proposta għal Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni u ma’ ħafna mill-proposti tagħha u diskrepanza mal-pożizzjoni baġitarja globali newtrali li hija favur iż-żona tal-euro. Il-KESE jtenni t-talba biex tiġi stabbilita pożizzjoni baġitarja aggregata pożittiva fiż-żona tal-euro, prinċipalment minn espansjoni baġitarja tal-pajjiżi b’bilanċi favorevoli fil-bilanċi tal-pagamenti tagħhom u livelli ta’ dejn sostenibbli fuq perjodu fit-tul.

3.7.

Il-KESE jikkunsidra li dan l-approċċ jgħin biex jingħeleb il-legat negattiv li jirriżulta mill-miżuri ta’ konsolidazzjoni fit-tul u eċċessivi li ġew applikati f’xi Stati Membri. L-Istati Membri b’bilanċi favorevoli tal-bilanċi tal-kont kurrenti tagħhom għandhom jimplimentaw miżuri li jippromovu l-investiment u l-infiq soċjali sostenibbli, li jappoġġjaw id-domanda domestika u l-potenzjal tat-tkabbir u b’hekk jiffaċilitaw ir-riekwilibriju.

3.8.

Il-KESE jirrikonoxxi li hemm limitazzjonijiet għal politika fiskali sinifikanti fil-livell tal-UE minħabba n-natura limitata tal-unjoni ekonomika li prinċipalment tistrieħ fuq il-koordinazzjoni tal-politki ekonomiċi tal-istati kostitwenti tagħha meta mqabbla mal-unjoni monetarja sħiħa. B’mod partikolari, il-KESE jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li, s’issa, il-Kummissjoni u l-Kunsill ftit taw attenzjoni għan-natura assimetrika tal-proċess tas-Semestru Ewropew, li jiffoka biss fuq li jiżgura li tittieħed azzjoni ta’ rimedju fl-Istati Membri b’bilanċi ta’ defiċit. Il-Kummissjoni u l-Kunsill għandhom jipproponu miżuri li jipprevjenu kemm defiċits eċċessivi kif ukoll bilanċi favorevoli.

Id-diskrepanza fl-investiment fiż-żona tal-euro

3.9.

Raġuni oħra biex tiġi ddubitata l-pożizzjoni baġitarja newtrali hija d-diskrepanza fl-investiment fiż-żona tal-euro. Il-livelli ta’ qabel il-kriżi ma ġewx irkuprati. L-investiment pubbliku naqas minn valur prattikament kostanti ta’ 3,2 % tal-PDG (fl-1997-2007 u bejn l-2009 u l-2013) għal 2,6 % tal-PDG fl-2017 u l-2018 (8). Din id-diskrepanza hija wieħed mill-aktar fatturi negattivi fis-sitwazzjoni ekonomika u toħloq riskju serju għall-futur tal-ekonomija u s-soċjetajiet Ewropej. Għal din ir-raġuni, il-KESE jtenni t-talba (9) li tiġi applikata l-hekk imsejħa “regola tad-deheb” baġitarja, jiġifieri li l-infiq ta’ investiment ma jgħoddx għall-kisba tal-miri tad-diskrepanza tal-PSK, waqt li titqies is-sostenibbiltà tal-finanzi pubbliċi fuq perjodu twil. Il-KESE jiġbed l-attenzjoni lejn il-fatt li l-infiq fuq l-investiment produttiv jista’ wkoll jikkontribwixxi għal din is-sostenibilità.

3.10.

Għandu jiġi enfasizzat li dan id-defiċit fl-investiment jinsab ukoll fi Stati Membri li suppost jikkontribwixxu għal politika fiskali Ewropea aktar attiva. Eżempju sinifikanti jista’ jkun l-investiment pubbliku fil-Ġermanja. L-investiment pubbliku Ġermaniż kien ta’ 2,1 % (10) tal-PDG tiegħu, fil-perjodu 2013-2017, wieħed mill-aktar baxxi fiż-żona tal-euro. Ir-rata netta tagħha ta’ formazzjoni ta’ kapital pubbliku (li tqis id-deprezzament tal-istokk ta’ kapital) kienet negattiva fl-istess perjodu, -0,08 %, kif kienet ukoll fl-2003-2007 (-0,11 %) u +0,06 % biss fl-2008-2012. Sadanittant, ir-rata netta ta’ formazzjoni ta’ kapital privat, li fid-disgħinijiet kienet bejn 6 % u 8 % tal-PDG, naqset, bejn l-2008 u l-2017, minn 3,2 % għal 2,2 % tal-PDG. Fl-istess ħin, il-Ġermanja ffinanzjat investimenti f’pajjiżi oħra. Il-bilanċ favorevoli tal-bilanċ tal-pagamenti tagħha, li kien 8,0 % tal-PDG fl-2017, huwa mistenni li jilħaq 7,9 % u 7,6 % fl-2018 u l-2019, rispettivament. Ir-rakkomandazzjonijiet tal-Kunsill u tal-Kummissjoni għandhom jibagħtu sinjal importanti u jgħinu biex il-livell baxx ta’ investiment domestiku fil-Ġermanja jiġi rimedjat. Kredibbiltà mtejba fis-sostenibbiltà tal-politiki ekonomiċi għandha tippromovi l-investimenti pubbliċi u privati wkoll f’pajjiżi oħra li qed jesperjenzaw bilanċi pożittivi tal-kont kurrenti (11).

3.11.

Il-KESE jitlob lill-Kummissjoni u lill-Kunsill, fid-dawl tal-Artikolu 3 tat-Trattat tal-UE, biex jistabbilixxu bħala objettiv prijoritarju tal-linji gwida tal-politika ekonomika taż-żona tal-euro ż-żieda fir-rati ta’ investiment, sakemm jilħqu l-livelli ta’ qabel il-kriżi. Jenħtieġ li dan it-tkabbir ikun orjentat lejn mudell ta’ żvilupp sostenibbli fit-tliet aspetti tiegħu: ekonomiku, soċjali u ambjentali.

Tkabbir ekonomiku u fatturi ta’ riskju

3.12.

Il-prospetti għat-tkabbir, skont il-previżjonijiet ekonomiċi tas-sajf tal-Kummissjoni (12), jindikaw il-kontinwità tal-istess prospettivi, b’ċertu tnaqqis: 2,4 % (2017), 2,1 % (2018) u 2,0 % (2019) fiż-żona tal-euro u 2,6 % (2017), 2,3 % (2018) u 2,1 % (2019) fl-UE27. Fil-bqija tad-dinja, mingħajr l-UE, it-tkabbir ser ikun 3,9 % (2017), 4,2 % (2018) u 4,1 % (2019). L-applikazzjoni aktar flessibbli tal-PST, li ddaħħlet mill-Kummissjoni f’Jannar tal-2015 (13), permezz tal-“klawżola ta’ investiment” u “l-klawżola ta’ riformi strutturali” bla dubju kkontribwixxiet biex tipproduċi dawn l-effetti pożittivi. L-evalwazzjoni reċenti tar-riżultati fil-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar ir-reviżjoni tal-flessibbiltà fil-qafas tal-PST tindika dan (14).

3.13.

Il-politika monetarja espansiva qed tasal fi tmiemha. It-taffija kwantitattiva (quantitative easing) ser tasal fi tmiemha f’Diċembru li ġej meta l-BĊE jieqaf jixtri l-assi. Mis-sajf 2019 il quddiem, wara l-valutazzjoni tal-prospetti ta’ inflazzjoni fuq perjodu medju, ir-rati ta’ imgħax ta’ referenza jistgħu jibdew jiżdiedu. Għal diversi snin, il-President tiegħu, Mario Draghi, talab li l-politika fiskali, flimkien ma’ riformi strutturali adegwati, jakkumpanjaw il-politika monetarja biex jissaħħaħ l-irkupru u jintlaħqu l-għanijiet ta’ inflazzjoni. Għamlu hekk ukoll l-FMI, l-OECD u ħafna fora akkademiċi. Fir-rigward tal-politika fiskali, it-talba ma ġietx aċċettata minn dawk li jfasslu l-politika Ewropea. Issa li l-politika monetarja qiegħda tirtira, politika baġitarja aktar attiva fiż-żona tal-euro hija saħansitra aktar meħtieġa.

3.14.

Hemm fatturi oħra, ekonomiċi u soċjali, u żbilanċi politiċi interni kif ukoll fatturi ta’ riskju ekonomiku u inċertezzi ġeopolitiċi globali li għandhom iwasslu wkoll biex il-politika fiskali tintuża wkoll biex jissaħħaħ it-tkabbir u jissewwew il-konsegwenzi tal-kriżi, li għadhom jinħassu f’ħafna stati Ewropej. Dak li jipproponi l-KESE jgħin biex jiggarantixxi aħjar is-sostenibbiltà finanzjarja f’perjodu medju u jnaqqas l-iżbilanċ tal-bilanċi favorevoli eċċessivi.

3.15.

L-instabbiltà politika, u l-forzi ċentrifugali li minn meta faqqgħet il-kriżi bdew kibru fi ħdan l-UE u jpoġġu f’dubju l-eżistenza tagħha stess, se jeħtieġu, sabiex jiġu megħluba u miġġielda, proġetti ta’ riforma sodi tal-UEM u tal-UE li jfisser aktar integrazzjoni b’aktar demokrazija u dimensjoni soċjali aktar b’saħħitha; għandu jissaħħaħ ukoll it-tkabbir permezz tal-politiki baġitarji u fiskali, b’mudell li jiffavorixxi t-tnaqqis tal-inugwaljanza fit-tqassim tad-dħul. Dan huwa possibbli mingħajr ma titqiegħed fid-dubju s-sostenibbiltà futura tal-finanzi pubbliċi. Għandha tiġi stabbilita wkoll strateġija biex titlesta l-UEM bl-inkorporazzjoni tal-Istati kollha tal-UE li mhumiex eżenti kostituzzjonalment.

3.16.

Il-każijiet ta’ instabbiltà ġeopolitika globali li faqqgħu, xi wħud qrib l-UE, id-deterjorazzjoni tar-relazzjonijiet trans-Atlantiċi fl-oqsma kummerċjali, ambjentali u tal-politika barranija u tas-sigurtà u d-difiża, minħabba d-deċiżjonijiet tal-amministrazzjoni attwali tal-Istati Uniti, iwasslu lill-KESE biex jenfasizza l-importanza li l-UE jkollha ekonomija b’saħħitha li tappoġġja t-tmexxija politika tagħha fid-dinja. Gwerra kummerċjali fuq bosta fronti, u l-effett korrelattiv ta’ żieda fin-nazzjonaliżmu ekonomiku u politiku, toħloq xenarju ekonomiku u ġeopolitiku ta’ riskju għoli. Jenħtieġ li l-UE tipprova tevitah u, jekk meħtieġ, tkun ippreparata biex tiffaċċjah.

3.17.

Minkejja ż-żieda fil-prezzijiet taż-żejt u l-prodotti bażiċi, l-inflazzjoni fiż-żona tal-euro hija mistennija tibqa’ stabbli għal madwar 1,7 % bejn 2017 u 2019 (previżjonijiet tas-sajf), b’inflazzjoni sottostanti ta’ 1,1 %, lil hinn sew mill-objettiv tal-inflazzjoni. Dawn huma raġunijiet ġodda, fil-fehma tal-Kumitat, li jimmilitaw kontra l-vantaġġ ta’ rtirar minn politika monetarja espansiva waqt li tiġi pprattikata pożizzjoni baġitarja newtrali jew, ngħidu aħna, jekk jiġi stabbilit sinjal negattiv kif mitlub mill-Kunsill Fiskali Ewropew għall-2019 (15).

Pagi, impjieg u negozjar kollettiv

3.18.

Iż-żieda reali medja fil-pagi kienet, fl-2017, biss ta’ 0,2 % fuq is-sena preċedenti, fid-dsatax-il pajjiż taż-żona tal-euro. F’sebgħa minnhom kienet negattiva. Huwa previst li dan ser ikun ta’ 0,9 % u 0,3 % fl-2018 u 2019 (16), rispettivament. Huwa mistenni li l-ispejjeż ta’ unità tax-xogħol reali jonqsu fiż-żona tal-euro, fit-tliet snin ikkunsidrati: 0,3 %, 0,1 % u 0,6 %. B’kuntrast, il-produttività reali għal kull persuna impjegata, li żdiedet b’0,8 %, fl-2017, ser terġa’ titla’ għal 1 % kemm fl-2018, kif ukoll fl-2019 (17).

3.19.

Il-qgħad fiż-żona tal-euro kien, fl-2017, ta’ 9,1 %, li xorta huwa ogħla minn qabel il-kriżi, jiġifieri 8,4 % (2004-2008). Id-diverġenza bejn l-Istati Membri hija kbira ħafna, peress li, fl-2017, ir-rata tal-qgħad varjat minn 3,8 % fil-Ġermanja għal 21,5 % fil-Greċja. Ir-rata ta’ qgħad fost iż-żgħażagħ tibqa’ għolja ħafna — aktar minn 15 % — b’disparitajiet kbar, u r-rati estremament għoljin fil-Greċja (43,2 %), Spanja (35 %) u l-Italja (32,5 %). Ir-rata ta’ impjieg qasir tkompli tiżdied: medja ta’ 12,2 %, fl-2017, mqabbla ma’ 11,5 % fl-2012. Ix-xogħol part-time żdied ukoll: 19,4 % fl-2017, meta mqabbel ma’ 17,5 % fl-2007 (18).

3.20.

Minkejja l-irkupru ekonomiku, f’ħafna pajjiżi hemm distakk bejn l-impjiegi preċedenti u dawk ġodda li huma aktar prekarji u b’pagi aktar baxxi. Dan id-distakk huwa wkoll ġenerazzjonali: jolqot l-aktar liż-żgħażagħ. Ibatu wkoll parti kbira mill-ħaddiema tal-ekonomija diġitali li x-xogħol tagħhom jiddependi fuq pjattaformi online. Ir-Rakkomandazzjonijiet tal-Kunsill u tas-Semestru Ewropew esprimew tħassib dwar it-titjib tal-kwalità tal-impjiegi. Il-KESE jappella għal pjani u miżuri konkreti biex dan isir prijorità. Il-parteċipazzjoni tal-imsieħba soċjali, permezz tad-djalogu soċjali u n-negozjar kollettiv, fl-adozzjoni tal-miżuri meħtieġa hija essenzjali. Daqstant essenzjali huwa li jiġu adottati miżuri li jippermettu żieda sinifikanti tal-aktar pagi baxxi. Għandu jitħeġġeġ ukoll li l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili jieħdu sehem fit-titjib tal-kundizzjonijiet soċjali u ta’ għajxien tal-ħaddiema.

3.21.

Ir-rakkomandazzjoni tal-Kunsill dwar iż-żieda fil-pagi, jekk applikata b’mod riġidu, taffettwa biss numru żgħir ta’ pajjiżi u tista’ twassal għal diverġenzi addizzjonali bejniethom u għal żieda fl-inugwaljanzi. Il-KESE jqis li ż-żieda fil-produttività kkawżata minn investiment akbar, aktar innovazzjoni u taħriġ aħjar tal-ħaddiema għandha ttejjeb il-kompetittività tal-ekonomiji Ewropej l-inqas żviluppati u mhux id-devalwazzjonijiet interni li, barra minn hekk, għandhom konsegwenzi soċjali mhux mixtieqa. Iż-żieda fil-pagi tiffavorixxi wkoll it-tkabbir tad-domanda domestika u tippromovi l-ekwilibriju fiskali permezz ta’ żieda fid-dħul mit-taxxi.

3.22.

Fi kwalunkwe każ, il-livelli tal-pagi għandhom jiġu ddeterminati mill-imsieħba soċjali permezz ta’ negozjar kollettiv. Il-liġijiet ukoll jistgħu jikkontribwixxu għal dan f’parti mill-Istati Membri, għall-inqas fir-rigward tal-pagi minimi. Is-Semestru Ewropew għandu jħeġġeġ li l-Istati Membri jadottaw miżuri li jsaħħu n-negozjar kollettiv, abbażi tal-awtonomija tal-imsieħba soċjali u tad-djalogu soċjali, b’mod partikolari fl-Istati Membri li ddgħajfu mill-politiki ta’ ġestjoni tal-kriżi jew fejn dan id-dritt attwalment ma jeżistix, minkejja l-Artikolu 28 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE.

Produttività, ambjent kummerċjali u finanzjament ta’ investiment privat

3.23.

Il-KESE jesprimi t-tħassib tiegħu dwar it-tnaqqis fir-rata tat-tkabbir tal-produttività tal-UE matul l-aħħar deċennji. Studju li sar dan l-aħħar tal-OECD (19) juri li r-rata medja ta’ tkabbir fil-produzzjoni għal kull siegħa maħduma fl-UE kienet 0,6 % fl-2016–2007 — tnaqqis kostanti minn 2,2 % laħqet fl-2000–1990. Din kienet anqas mir-rata medja tal-OECD (0,8 %), u ferm inqas minn pajjiżi li mhumiex fl-OECD (5,0 %) matul l-istess perjodu. Fil-preżentazzjoni tal-istudju (20), is-Segretarju Ġenerali tal-OECD, Ángel Gurría, afferma li t-tkabbir tal-produttività jeħtieġ, minbarra regolazzjoni u governanza tajba, aktar investiment kapitali fir-RŻI u fl-edukazzjoni u t-taħriġ professjonali. Il-KESE jaqbel bis-sħiħ ma’ din il-fehma.

3.24.

Fl-istess studju, l-OECD jenfasizza li l-baġit tal-UE huwa żgħir u li qed inaqqas il-piż tiegħu fir-rigward tal-DNG Ewropew mill-1993 (21). Il-KESE jesprimi t-tħassib kbir tiegħu li din it-tendenza tkompli jekk l-QFP ta’ wara l-2020 kien approvat fit-termini proposti mill-Kummissjoni, li tagħmilha aktar diffiċli biex wieħed jaġixxi sabiex tinkiseb konverġenza ekonomika u soċjali li dejjem tiżdied bejn l-Istati Membri Ewropej. Kif indikat fl-Opinjoni tiegħu dwar Dokument ta’ Riflessjoni dwar l-Approfondiment tal-Unjoni Ekonomika u Monetarja (22), il-fatt li għadu ma ntlaħaqx ftehim biex tiġi kkompletata l-UEM skont il-linji eżaminati fid-dokumenti ta’ riflessjoni dwar il-ġejjieni tal-Ewropa qiegħed jinfluwenza b’mod negattiv din is-sitwazzjoni.

3.25.

Il-KESE jaqbel mar-rakkomandazzjoni tal-Kunsill dwar it-tkabbir tal-produttività u r-rwol tal-investiment fir-RŻI għal dan, kif ukoll ir-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiż li jitkellmu dwar it-titjib tal-amministrazzjonijiet pubbliċi u l-ambjenti tan-negozju.

3.26.

Għall-promozzjoni tat-tkabbir, għandu jitħeġġeġ investiment kummerċjali. Il-KESE jtenni l-importanza tal-istabbiliment mill-aktar fis possibbli tal-Unjoni tas-Swieq Kapitali u t-tlestija tal-proċess tal-ħolqien tal-unjoni bankarja. Il-KESE jesprimi t-tħassib tiegħu dwar id-dewmien li qed iġġarrab l-unjoni bankarja, minħabba li mekkaniżmu ta’ protezzjoni komuni għadu ma ġiex ipprovdut għall-Fond Uniku ta’ Riżoluzzjoni, ibbażat fuq il-MES, u minħabba l-ostakli li qed jiltaqa’ magħhom il-ħolqien ta’ Skema Ewropea ta’ Assigurazzjoni tad-Depożiti (EDIS) li jmorru lil hinn mill-biżgħat iġġustifikati li jista’ jikkawża l-volum ta’ krediti dubjużi ta’ ċerti pajjiżi (23).

Il-ġlieda kontra l-kriminalità fiskali u għal tassazzjoni ġusta

3.27.

Huwa diffiċli ħafna li tiġi ggarantita s-sostenibbiltà tal-finanzi pubbliċi u li jitwettqu politiki soċjali u ta’ investiment b’saħħithom filwaqt li jinżammu l-livelli attwali ta’ frodi u evażjoni tat-taxxa, ta’ ħasil tal-flus mir-rifuġji fiskali u ta’ kompetizzjoni fiskali inġusta bejn l-Istati tal-UE. Fir-rivista Finance & Development tal-FMI, artikolu importanti (24) juri li madwar 40 % tal-IDB tad-dinja, xi tnax-il biljun dollaru, huwa “fittizju”, jiġifieri jikkonsisti minn investiment finanzjarju li jgħaddi minn entitajiet korporattivi bla valur mingħajr ebda attività reali. L-użu ta’ intermedjarji, jew entitajiet intermedjarji, ma jimplikax, fih innifsu, l-evitar tat-taxxa, iżda ċertament dan jimplika aktar opportunitajiet biex tiġi evitata t-taxxa u saħansitra l-evażjoni tat-taxxa. L-artiklu jiddikjara wkoll li 9,8 % tal-ġid tad-dinja jinsab f’rifuġji fiskali.

3.28.

Il-KESE jtenni l-ħtieġa li jiġu applikati b’urġenza miżuri addizzjonali effettivi kontra l-miżapproprijazzjoni ta’ fondi pubbliċi, l-evażjoni fiskali, il-ħasil tal-flus, ir-rifuġji fiskali u l-kompetizzjoni inġusta fil-qasam tat-taxxa, li tibda mill-applikazzjoni tal-5 Direttiva kontra l-ħasil tal-flus u l-finanzjament tat-terroriżmu (25) u l-istabbiliment ta’ lista koerenti, affidabbli u unika ta’ rifuġji fiskali li għalihom jiġu applikati l-miżuri ta’ sanzjonijiet meħtieġa.

3.29.

Jenħtieġ ukoll li tittieħed azzjoni effettiva kontra l-ippjanar aggressiv tat-taxxa minn kumpaniji multinazzjonali, b’mod partikolari fl-ekonomija diġitali. Jenħtieġ li din il-ġlieda ta’ fondi tkun taf tikkombina l-impuls ta’ miżuri globali ma’ oħrajn li jistgħu jiġu applikati fl-UE. Fl-istess ħin, jenħtieġ li armonizzazzjoni fiskali adegwata tinbena progressivament fiż-żona tal-euro u fl-UE.

---

(1)  Opinjoni tal-KESE dwar Rakkomandazzjoni għal Rakkomandazzjoni tal-Kunsill dwar il-politika ekonomika taż-żona tal-euro (ĠU C 197, 8.6.2018, p. 33).

(2)  Rakkomandazzjoni tal-Kunsill dwar il-politika ekonomika taż-żona tal-euro.

(3)  Ara COM(2017) 770 final.

(4)  ĠU C 262, 25/07/2018, p. 28.

(5)  ĠU C 262, 25.7.2018, p. 1.

(6)  Ninvestu f’kura u appoġġ soċjali.Imperattiv Ewropew, Novembru 2017.

(7)  ĠU C 197, 8.6.2018, p. 33.

(8)  Previżjonijiet ekonomiċi Ewropej, rebbiegħa 2018. Anness statistiku, p. 165.

(9)  Fl-Opinjoni tiegħu dwar Rakkomandazzjoni għal Rakkomandazzjoni tal-Kunsill dwar il-politika ekonomika taż-żona tal-euro (ĠU C 197, 8.6.2018, p. 33) u Opinjonijiet preċedenti.

(10)  Din id-data u d-data kollha li ġejja dwar l-investiment huma meħuda minn Alexander Roth u Gutram Wolff: Understanding (the lack of) German public investment[Nifhmu (in-nuqqas ta’) l-investiment pubbliku Ġermaniż]; Bruegel Foundation, Blog Spot, 6 ta’ Ġunju 2018.

(11)  Dan huwa l-każ tan-Netherlands, l-Irlanda, Malta u s-Slovenja fiż-żona tal-euro, kif ukoll id-Danimarka barra miż-żona tal-euro.

(12)  Previżjonijiet ekonomiċi Ewropej, sajf 2018.

(13)  Ara l-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni Nagħmlu l-aħjar użu mill-flessibbiltà offruta mid-dispożizzjonijiet attwali tal-PST, COM(2015) 12 final.

(14)  Ara COM(2018) 335 final.

(15)  Il-Bord Fiskali Ewropew,Assessment of the fiscal stance appropriate for the euro area in 2019(Evalwazzjoni tal-pożizzjoni fiskali adegwata għaż-żona tal-euro fl-2019), 18 ta’ Ġunju 2018.

(16)  Previżjonijiet ekonomiċi Ewropej, rebbiegħa 2018. Anness statistiku, p. 172.

(17)  Ibid., p. 172-174 u Eurostat.

(18)  Ibid., p. 171 u Eurostat.

(19)  2018 OECD Economic Surveys of the Euro Area and the EU. Preżentazzjoni/sommarju, 19 ta’ Ġunju 2018, p. 21.

(20)  Brussell, 19 ta’ Ġunju 2018, Bruegel Foundation.

(21)  Ibid., OECD, p. 25-30.

(22)  ĠU C 81, 2.3.2018, p. 124.

(23)  Il-pożizzjoni tal-KESE dwar dan tinsab fl-Opinjoni tiegħu dwar Pakkett dwar self improduttiv, ĠU C 367, 10.10.2018, p. 43

(24)  J. Damgaard, T. Elkjaer u N. Johannesen, Piercing The Veil: Some $12 Trillion Worldwide Is Just Phantom Corporate Investment (It-tneħħija tal-velu korporattiv: madwar tnax-il triljun dollaru madwar id-dinja huma biss investiment korporattiv fittizju), Finance&Development, 10 ta’ Ġunju 2018.

(25)  Id-Direttiva (UE) 2018/843 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (ĠU L 156, 19.6.2018, p. 43).