Back to EUR-Lex homepage

EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Use quotation marks to search for an "exact phrase". Append an asterisk (*) to a search term to find variations of it (transp*, 32019R*). Use a question mark (?) instead of a single character in your search term to find variations of it (ca?e finds case, cane, care).
Search tips
Need more search options? Use the Advanced search
You are here

Document 52018AE2771

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew, lill-Kumitat tar-Reġjuni — Fi triqitna lejn il-mobbiltà awtomatizzata: Strateġija tal-UE għall-mobbiltà tal-futur” (COM(2018) 283 final)

EESC 2018/02771

ĠU C 62, 15.2.2019, p. 274–279 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

15.2.2019   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 62/274

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew, lill-Kumitat tar-Reġjuni — Fi triqitna lejn il-mobbiltà awtomatizzata: Strateġija tal-UE għall-mobbiltà tal-futur”

(COM(2018) 283 final)

(2019/C 62/43)

Relatur:

Ulrich SAMM

Konsultazzjoni

Kummissjoni Ewropea, 18.6.2018

Bażi legali

Artikolu 304 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea

Sezzjoni kompetenti

Sezzjoni Speċjalizzata għat-Trasport, l-Enerġija, l-Infrastruttura u s-Soċjetà tal-Informazzjoni

Adottata fis-sezzjoni

4.10.2018

Adottata fil-plenarja

17.10.2018

Sessjoni plenarja Nru

538

Riżultat tal-votazzjoni

(favur/kontra/astensjonijiet)

207/1/1

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1.

 Il-KESE jilqa’ l-komunikazzjoni dwar mobilità konnessa u awtomatizzata li toffri għadd kbir ta’ funzjonijiet ġodda għall-konsumaturi u għan-negozji tat-trasport. Il-KESE huwa konvint dwar il-benefiċċji tal-mobilità awtomatizzata għas-soċjetà tagħna peress li din se tipprovdi servizzi ġodda għall-mobilità tal-persuni, b’aktar possibbiltajiet għall-ekonomija kondiviża, potenzjal għall-ottimizzazzjoni tat-traffiku b’vantaġġi ambjentali, u mobilità għal dawk li ma jistgħux isuqu huma stess.

1.2.

 L-industrija tal-karozzi tal-UE, bl-għarfien espert tagħha fl-iżvilupp ta’ teknoloġiji tal-vetturi, tinsab f’pożizzjoni tajba biex taħtaf dawn l-opportunitajiet, dment li, madankollu, l-UE tiddefinixxi standards sabiex tippermetti operazzjoni bejn il-fruntieri u interoperabbiltà bejn marki differenti tal-karozzi.

1.3.

 Karatteristika ewlenija ta’ sewqan awtomatiku jew semiawtomatiku hija li dan jista’ konsiderevolment itejjeb is-sigurtà attiva tal-vetturi tal-art u jista’ jnaqqas il-fatalitajiet konsiderevolment, jew saħanistra jeliminahom kompletament. Madankollu, aċċidenti fatali b’vetturi awtomatizzati matul il-fażi pijuniera, jistgħu jsiru ostakolu għal din it-teknoloġija. Għalhekk, il-KESE jirrakkomanda li l-proġetti piloti u l-proċeduri ta’ ttestjar kollha b’sewqan awtonomu jsiru skont l-ogħla standards ta’ sigurtà possibbli, anke meta din il-kondizzjoni konfinarja tista’ tnaqqas ir-ritmu tal-iżviluppi meta mqabbla ma’ kompetituri barra mill-UE. Fit-tul, dan se jipprovdi prodotti aħjar b’aċċettazzjoni ogħla.

1.4.

 Il-KESE jemmen li karozzi mingħajr sewwieq (livell 5) se jiġu aċċettati biss meta dawn jipprovdu l-istess sigurtà bħal sistemi oħra ta’ trasport għall-passiġġieri bħal ferroviji jew ajruplani kbar (kważi sigurtà ta’ 100 %). Dan jirrappreżenta ostakolu kbir, dment li vetturi awtonomi u karozzi konvenzjonali u utenti oħra tat-triq (ċiklisti, persuni bil-mixi, vetturi bi skop speċjali) ikunu qegħdin isuqu fl-istess toroq. Madankollu, “sigurtà ta’ 100 %”, tista’ tkun ċentrali sabiex jissolvew kwistjonijiet etiċi speċifiċi marbuta ma’ vetturi awtonomi.

1.5.

 Il-KESE jirrikonxxi li vetturi semiawtomatiċi (livell 1-4) b’għadd ta’ sistemi ta’ assistenza diġà jistgħu jnaqqsu l-fatalitajiet, u għalhekk jappoġġja l-approċċ tal-Kummissjoni li jiżdied l-għadd ta’ funzjonijiet ta’ sigurtà ġodda għall-vetturi bħala parti mir-reviżjoni tar-Regolament dwar is-Sigurtà Ġenerali għall-vetturi bil-mutur. Madankollu, il-KESE jinnota żewġ oqsma problematiċi li jistgħu jkunu ta’ ostakolu għall-aċċettazzjoni mill-pubbliku: a) spejjeż addizzjonali u b) il-kumplessità dejjem akbar li wieħed isuq karozza.

1.6.

 It-taħriġ tas-soltu sabiex wieħed jikseb liċenzja ta’ sewwieq ma jkoprix l-aktar teknoloġija moderna ta’ sistemi ta’ assistenza. Ovvjament hemm ħtieġa għal taħriġ addizzjonali. Fil-fehma tal-KESE l-industrija tal-karozzi, flimkien mal-muniċipalitajiet, għandhom b’urġenza joffru korsijiet ta’ taħriġ u oqsma ta’ taħriġ għal sewwieqa privati u professjonali; inkella l-introduzzjoni ta’ teknoloġiji ġodda relatati mas-sikurezza se tkun imxekkla b’mod sinifikanti.

1.7.

 Taħriġ fis-sewqan semiawtomatiku li jeħtieġ ħiliet u responsabbiltajiet ġodda se jkun ċentrali għall-iżvilupp ta’ profil modern għas-sewwieqa professjonali u sabiex iwieġeb għad-domanda dejjem akbar fit-trasport.

1.8.

 Il-KESE jirrikonoxxi l-potenzjal għat-telf ta’ skala kbira eventwali ta’ impjiegi (jiġifieri, sewwieqa tat-trakkijiet u tax-xarabanks) jekk l-awtomatizzazzjoni sħiħa (livell 5) tiġi introdotta b’suċċess fil-futur. Il-KESE jsostni li l-benefiċċji tal-awtomatizzazzjoni għandhom jinqasmu mis-soċjetà kollha kemm hi u għalhekk iħeġġeġ lill-imsieħba soċjali biex b’mod konġunt jippjanaw l-iżviluppi futuri u eventwalment jinnegozjaw ftehimiet ta’ negozjar kollettivi ġodda dwar l-introduzzjoni tal-awtomatizzazzjoni fit-trasport bit-triq.

1.9.

 Id-direttiva dwar ir-responsabbiltà għall-prodotti għandha tiġi riformata sabiex din tkopri kemm prodotti u servizzi mobbli kif ukoll prodotti b’softwer integrat, sabiex il-konsumaturi ma jkollhomx għalfejn ifittxu biex isibu min huwa responsabbli. Barra minn hekk, f’ambjent diġitali aktar kumpless, l-oneru tal-provi f’każ ta’ prodott bi ħsara huwa wkoll ta’ tħassib u għandu jiġi rregolat b’mod favorevoli għall-konsumatur. Il-Kumitat iħeġġeġ lill-Kummissjoni b’mod partikolari biex tantiċipa l-bidliet fid-direttiva dwar l-assigurazzjoni relatati ma’ vetturi awtonomi u biex tiggarantixxi l-kumpens tal-vittmi ta’ inċidenti.

1.10.

 B’żieda fil-konnettività, id-data tal-vetturi tista’ tiġi aċċessata minn kull rokna tad-dinja. Mill-qasam tal-ismartphones u l-PCs nafu li dan jikkawża riskji u sfidi konsiderevoli dwar is-sigurtà, is-sikurezza, u l-privatezza. L-istess standards ma jistgħux jiġu aċċettati għall-vetturi, fejn ikun hemm riskju ta’ mewt jew korriment. Għalhekk, il-KESE jenfasizza li kwalunkwe regolament ġdid dwar l-aċċess għad-data għall-vetturi għandu jsegwi l-prinċipju tas-sigurtà l-ewwel.

1.11.

 Il-KESE jilqa’ l-approċċ tal-Kummissjoni fl-għoti ta’ prijorità lir-regolamentazzjoni tal-protezzjoni tal-vetturi kontra attakki ċibernetiċi, billi tiġi żgurata komunikazzjoni sigura u affidabbli bejn il-vetturi u l-infrastruttura u billi jiġi pprovdut livell ta’ protezzjoni tad-data sod f’konformità mar-Regolament Ġenerali dwar il-Protezzjoni tad-Data.

1.12.

 Il-KESE lest jipparteċipa fil-valutazzjoni antiċipata mill-Kummissjoni tal-impatti soċjoekonomiċi u ambjentali tal-mobilità mingħajr sewwieq u fil-forum tal-UE sabiex jindirizza kwistjonijiet etiċi speċifiċi.

2.   Introduzzjoni

2.1.

 L-inizjattiva “L-Ewropa Attiva” tinkludi għadd ta’ inizjattivi legali li qegħdin jittwettqu fi tliet pakketti. L-ewwel pakkett irrifletta l-ambizzjoni tal-Ewropa li tagħmel progress rapidu lejn it-tqegħid fis-seħħ ta’ sistema ta’ mobilità nadifa, kompetittiva u konnessa sal-2025, li hija ċentrali għal Żona Unika Ewropea tat-Trasport li tiffunzjona tajjeb (1). It-tieni pakkett iffoka aktar fuq l-istrumenti sabiex jitnaqqsu l-emissjonijiet mit-trasport bit-triq (2). It-tielet pakkett, li qiegħed jitwettaq attwalment u li qiegħed jiġi indirizzat f’din l-opinjoni, jiffoka fuq kwistjonijiet ta’ sigurtà bl-istrateġija ppreżentata fil-Komunikazzjoni “Fi triqitna lejn il-mobbiltà awtomatizzata” (3).

2.2.

 B’mod partikolari, it-teknoloġija tat-trasport fuq l-art x’aktarx li se tiġi rivoluzzjonata mid-diġitalizzazzjoni. Għalhekk, din il-komunikazzjoni għandha tinftiehem fil-kuntest usa’, li tinkludi kwistjonijiet oħra bħall-futur tax-xogħol, ir-riċerka, l-innovazzjoni, l-Intelliġenza Artifiċjali (IA), u l-aġenda għall-ħiliet.

3.   Kontenut essenzjali tal-proposta

3.1.

 B’din il-Komunikazzjoni, il-Kummissjoni tipproponi approċċ tal-UE komprensiv lejn mobilità konnessa u awtomatizzata, li tistabbilixxi aġenda Ewropea ambizzjuża, tipprovdi viżjoni komuni u tidentifika azzjonijiet ta’ appoġġ għall-iżvilupp u għat-tħaddim ta’ teknoloġiji, servizzi u infrastruttura ċentrali.

3.2.

 Il-Kummissjoni qiegħda ssegwi l-proġett Viżjoni Żero sal-2050 minħabba li s-sewqan awtomatiku għandu l-potenzjal li jkun rivoluzjonarju u jista’ jnaqqas il-fatalitajiet konsiderevolment jew saħansitra jeliminahom kompletament. B’dan il-mod hija tikkontribwixxi wkoll għall-kisba tal-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli dwar Is-Saħħa u l-Benessri kif ukoll dwar Il-Bliet u l-Komunitajiet Sostenibbli.

3.3.

 Sabiex tagħmel l-UE aktar b’saħħitha, f’termini ta’ teknoloġiji u infrastruttura għal mobilità awtomatizzata, il-Kummissjoni qiegħda tiffinanzja diversi strumenti u tipproponi sett ta’ inizjattivi:

—

il-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa b’EUR 450 miljun għall-appoġġ tad-diġitalizzazzjoni fit-trasport bl-għan li tiġi ffaċilitata l-awtomatizzazzjoni;

—

ittestjar ta’ skala kbira bbażat fuq kurituri transkonfinali 5G;

—

prijoritajiet fil-finanzjament tar-riċerka u l-innovazzjoni (Orizzont 2020 u l-Programm Qafas li jmiss).

3.4.

 Sal-2019, l-UE se toffri s-servizzi inizjali ta’ eżattezza għolja ta’ Galileo bla ħlas, li jagħmluha l-ewwel waħda li tista’ toffri servizz ta’ navigazzjoni bħal dan fuq bażi dinjija.

3.5.

 Sabiex tiżgura suq intern għall-adattament sigur tal-mobilità awtomatizzata, il-Kummissjoni qiegħda tipproponi (l-aktar bħala parti mir-reviżjoni tar-Regolament dwar is-Sigurtà Ġenerali għall-vetturi bil-mutur):

—

li taħdem mal-Istati Membri fuq linji gwida sabiex tiżgura approċċ armonizzat għal valutazzjonijet tas-sigurtà tal-vetturi ad-hoc ta’ vetturi awtomatizzati;

—

li tibda xogħol mal-Istati Membri u mal-partijiet ikkonċernati fuq approċċ ġdid għal ċertifikazzjoni tas-sigurtà tal-vetturi għal vetturi awtomatizzati;

—

funzjonijiet tas-sigurtà ġodda għal vetturi awtomatizzati bħala parti mir-reviżjoni tar-Regolament dwar is-Sigurtà Ġenerali għall-vetturi bil-mutur;

—

li jiġu rregolati r-reġistraturi tad-data għal vetturi awtomatizzati;

—

li jiġi rregolat il-platooning sabiex tiġi żgurata standardizzazzjoni ta’ skambji tad-data fost marki differenti;

—

li tiġi rregolata l-protezzjoni tal-vetturi kontra attakki ċibernetiċi;

—

li tiġi indirizzata l-ħtieġa għal speċifikazzjonijiet relatati mal-aċċess għal data tal-vetturi għall-ħtiġijiet tal-awtoritajiet pubbliċi;

—

li jiġi adottat regolament delegat sabiex jiżgura komunikazzjoni sigura u affidabbli bejn il-vetturi u l-infrastruttura u livell ta’ protezzjoni tad-data sod f’konformità mar-Regolament Ġenerali dwar il-Protezzjoni tad-Data.

3.6.

 Wara konklużjoni tal-Kunsill, il-Kummissjoni beħsiebha tivvaluta l-impatt soċjoekonomiku u ambjentali tal-awtomatizzazzjoni u tad-diġitalizzazzjoni fil-qasam tat-trasport, filwaqt li tqis il-ħiliet ġodda meħtieġa f’dan is-settur. Għal dan il-għan, il-Kummissjoni se:

—

tikkonsulta lill-partijiet interessati dwar l-impatti soċjoekonomiċi u ambjentali ta’ mobilità mingħajr sewwieq;

—

tappoġġja l-akkwist ta’ ħiliet ġodda, iżżomm u tagħti taħriġ mill-ġdid lill-forza tax-xogħol fis-settur permezz tal-aġenda ġdida għall-ħiliet għall-Ewropa;

—

tipprovdi forum tal-UE sabiex tindirizza kwistjonijiet etiċi speċifiċi li jirriżultaw minn mobilità mingħajr sewwieq.

4.   Kummenti ġenerali

4.1.

 Id-diġitalizzazzjoni u l-awtomatizzazzjoni bbażati fuq Internet veloċi u affidabbli joffru għadd kbir ta’ karatteristiċi ġodda għall-konsumaturi u għan-negozji li jridu kwalità aħjar, konvenjenza, flessibbiltà, affordabbiltà u sigurtà fit-trasport bit-triq.

4.2.

 L-industrija tal-karozzi tal-UE, bl-għarfien espert tagħha fl-iżvilupp tat-teknoloġiji tal-vetturi, tinsab f’pożizzjoni tajba biex taħtaf dawn l-opportunitajiet. Il-KESE jenfasizza li l-għan ġenerali għandu jkun li jiġu armonizzati s-sistemi jew li jinstabu soluzzjonijiet tekniċi sabiex ikunu jistgħu jippermettulhom joperaw bejn il-fruntieri, peress li dan huwa essenzjali għall-funzjonament bla xkiel tas-suq intern.

4.3.

 Il-konnettività fost il-vetturi u bejn il-vetturi u l-infrastruttura stazzjonata hija karatteristika ewlenija li se tkun meħtieġa biex isir użu sħiħ mit-teknoloġija diġitali. Għalhekk, il-KESE jilqa’ l-iskeda ta’ żmien għall-iżvilupp ta’ infrastruttura tal-broadband b’kapaċità għolja fil-livell Ewropew li tkun tipprovdi kopertura tal-5G mingħajr interruzzjonijiet b’konnettività tal-Internet b’kapaċità għolja ħafna tul ir-rotot ewlenin kollha tat-trasport terrestri (4).

4.4.

 Għal darb’oħra, il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tkompli ssegwi l-proġett Viżjoni Żero sal-2050. Karatteristika ewlenija ta’ sewqan awtomatiku jew semiawtomatiku hija li dan jista’ konsiderevolment itejjeb is-sigurtà attiva tal-vetturi tal-art u jista’ jnaqqas il-fatalitajiet konsiderevolment, jew saħanistra jeliminahom kompletament.

5.   Aċċettazzjoni mill-pubbliku u impatt soċjoekonomiku

5.1.

 It-teknoloġiji l-ġodda jistgħu jiġu implimentati b’suċċess biss meta l-impatt soċjoekonomiku jkun ġie indirizzat ukoll kif xieraq. L-aċċettazzjoni mill-pubbliku hija ċentrali għall-introduzzjoni tal-mobilità awtomatizzata.

5.2.

 Il-KESE huwa konvint dwar il-benefiċċji tal-mobilità konnessa u awtomatizzata għas-soċjetà tagħna peress li din se tipprovdi servizzi ġodda għall-mobilità tal-persuni, b’aktar possibbiltajiet għall-ekonomija kondiviża u għall-ambjent, u mobilità għal dawk li ma jistgħux isuqu huma stess.

5.3.

 Għal kwistjonijiet ta’ sigurtà u responsabbiltà, wieħed għandu jiddistingwi b’mod ċar bejn sewqan semiawtomatiku u awtonomu. F’vetturi semiawtomatiċi (livelli 1-4) it-teknoloġiji ġodda (radar, kamera, laser) jgħinu lis-sewwieq, filwaqt li karozzi awtonomi (livell 5) lanqas biss jeħtieġu sewwieq. Fl-ewwel każ, is-sewwieq jibqa’ responsabbli fiċ-ċirkostanzi kollha, filwaqt li fit-tieni każ, il-kwistjoni tar-responsabbiltà jeħtieġ li tiġi ċċarata. Il-KESE huwa konvint li l-karozzi awtonomi għandhom jissodisfaw l-istess standards ta’ sigurtà bħal sistemi oħra ta’ trasport tal-passiġġieri bħal ferroviji jew ajruplani kbar. Meta jiġi eliminat l-iżball uman, is-sistemi ta’ trasport awtomatiku għandhom ikunu siguri 100 %.

5.4.

 Sa ċertu punt, is-soċjetà tagħna tittollera l-iżball uman, li jispjega l-aċċettazzjoni ta’ madwar 25 000 fatalità tat-triq fl-UE (2016). Dan huwa pjuttost differenti f’sistemi oħra tat-trasport fejn il-passiġġieri huma passivi. Id-domanda għal sigurtà ta’ 100 % għal vetturi awtonomi tirrappreżenta ostakolu kbir dment li dawn il-vetturi, il-karozzi konvenzjonali u utenti oħra tat-triq (ċiklisti, persuni bil-mixi, vetturi bi skop speċjali) ikunu qegħdin isuqu fl-istess toroq.

5.5.

 Aċċidenti fatali b’vetturi awtomatizzati jistgħu jsiru ostakolu għal din it-teknoloġija, anke meta r-rata ta’ aċċidenti tkun relattivament baxxa. Għalhekk, il-KESE jirrakkomanda li l-proġetti piloti u l-proċeduri ta’ ttestjar kollha b’sewqan awtomatiku jsiru skont l-ogħla standards ta’ sigurtà possibbli. Din il-kondizzjoni konfinarja tista’ tnaqqas ir-ritmu tal-iżvilupp meta mqabbel ma’ kompetituri barra mill-UE, iżda min-naħa l-oħra se żżid l-aċċettazzjoni mill-pubbliku u fit-tul se tipprovdi prodotti aħjar. Il-KESE jinnota li sigurtà ta’ 100 % b’vetturi awtomatizzati tista’ ssir possibbli biss bit-tfassil mill-ġdid sinifikanti tas-sistema tat-triq.

5.6.

 Għall-iżvilupp ta’ linji gwida etiċi għal vetturi awtomatizzati ħafna, il-KESE jfakkar il-prinċipju ta’ “approċċ human in command”, kif ġie enfasizzat diversi drabi f’opinjonijiet oħra. Skont dan il-prinċipju, il-bnedmin biss jieħdu “deċiżjonijiet responsabbli”, li għandhom konsegwenzi għad-disinn tal-vetturi awtonomi u għall-ambjent li fih jitħallew joperaw. Madankollu, l-azzjonijiet kritiċi għas-sigurtà ta’ vetturi mingħajr sewwieq, eż. sabiex jiġu evitati aċċidenti, jistgħu jqajmu “kwistjonijiet etiċi” serji fil-livell tal-programmazzjoni li għandhom jiġu indirizzati.

5.7.

 Il-KESE jirrikonoxxi li l-vetturi semiawtomatiċi (livell 1-4) diġà jistgħu jnaqqsu l-fatalitajiet u għalhekk jappoġġja l-approċċ tal-Kummissjoni sabiex jiżdied l-għadd ta’ funzjonijiet ta’ sigurtà ġodda għall-vetturi bħala parti mir-reviżjoni tar-Regolament dwar is-Sigurtà Ġenerali għall-vetturi bil-mutur. Il-KESE jinnota żewġ oqsma problematiċi li jistgħu jkunu ta’ ostakolu għall-aċċettazzjoni mill-pubbliku: a) funzjonijiet tekniċi addizzjonali jistgħu jżidu l-ispiża tal-karozza konsiderevolment u b) għadd dejjem akbar ta’ sistemi ta’ assistenza jistgħu jagħmlu s-sewqan ta’ karozza ħafna aktar kumpless.

5.8.

 It-taħriġ tas-soltu sabiex wieħed jikseb liċenzja ta’ sewwieq (vetturi ħfief, trakkijiet u xarabanks) ma jkoprix l-aktar teknoloġija moderna ta’ sistemi ta’ assistenza. Ovvjament hemm ħtieġa għal taħriġ addizzjonali għal sewwieqa ġodda kif ukoll dawk b’esperjenza. Barra minn hekk, il-konsumaturi għandhom jingħataw informazzjoni ċara u mhux ambigwa dwar il-karatteristiċi ta’ vettura moderna fil-ħin tax-xiri, il-kiri jew car-sharing. Il-KESE jipproponi li l-industrija tal-karozzi, flimkien mal-muniċipalitajiet, toffri korsijiet ta’ taħriġ u oqsma ta’ taħriġ għal sewwieqa privati u professjonali. It-test tas-sewqan għal sewwieqa ġodda li jixtiequ jġibu l-liċenzja għandu jinkorpora taħriġ ta’ sigurtà dwar l-użu ta’ funzjonijiet ġodda ta’ teknoloġija/awtomatizzazzjoni. Taħriġ fis-sewqan semiawtomatiku se jkun ċentrali għall-iżvilupp ta’ profil modern għas-sewwieqa professjonali, u jista’ jeħtieġ ħiliet u responsabbiltajiet ġodda.

5.9.

 Il-KESE jirrikonoxxi l-potenzjal għat-telf eventwali ta’ skala kbira ta’ impjiegi (jiġifieri, sewwieqa tat-trakkijiet u tax-xarabanks) jekk l-awtomatizzazzjoni sħiħa (livell 5) tiġi introdotta b’suċċess fil-futur. Aħna nistiednu lill-Kummissjoni biex tirrikonoxxi t-tħassib usa’ li l-introduzzjoni ta’ teknoloġija/diġitalizzazzjoni/awtomatizzazzjoni ġdida f’firxa wiesgħa ta’ setturi (trasport, manifattura, servizzi finanzjarji eċċ.) tista’ twassal għal telf ta’ skala kbira ta’ impjiegi b’relattivament ftit impjiegi ġodda li jinħolqu biex jieħdu posthom. Il-KESE jsostni li l-benefiċċji ta’ teknoloġija/diġitalizzazzjoni/awtomatizzazzjoni ġdida għandhom jinqasmu mis-soċjetà kollha kemm hi, u mhux sempliċement jintużaw biex jibbenifikaw negozji privati fit-tnaqqis tal-ispejjeż tax-xogħol tagħhom. Madankollu, huwa importanti wkoll li jiġi nnutat li anke llum il-ġurnata, is-sewwieqa professjonali jagħmlu aktar minn sempliċement isuqu vettura u fil-futur, meta titnaqqas il-ħtieġa għal sewqan pur (b’livell 5), il-kompiti tal-professjonisti fin-negozju tat-trasport jistgħu jiġu estiżi aktar, li fil-parti l-kbira jistgħu jikkumpensaw għat-tnaqqis ta’ kompiti ta’ sewqan pur.

5.10.

 Il-KESE jirrikonoxxi bis-sħiħ li l-introduzzjoni ta’ sistemi semiawtomatiċi (livelli 1-4) u awtomatiċi bis-sħiħ (livell 5) għat-trakkijiet u għax-xarabanks se jkollha impatt fuq l-impjiegi u l-kondizzjonijiet tax-xogħol. Għalhekk, aħna nħeġġu lill-imsieħba soċjali biex jinnegozjaw ftehimiet ta’ negozjar kollettivi ġodda dwar l-introduzzjoni ta’ teknoloġija/diġitalizzazzjoni/awtomatizzazzjoni ġodda fit-trasport bit-triq. Għandu jintlaqa’ l-fatt li xi trade unions (eż. UNITE fir-Renju Unit) diġà żviluppaw mudelli ta’ ftehimiet ta’ negozjar kollettiv biex jipproteġu l-impjiegi, jiżguraw it-taħriġ mill-ġdid u t-titjib tal-ħiliet u jiżguraw li kwalunkwe ffrankar tal-ispejjeż jinqasam b’mod ġust mal-forza tax-xogħol.

5.11.

 Id-direttiva dwar ir-responsabbiltà għall-prodotti għandha tiġi riformata sabiex din tkopri kemm prodotti u servizzi mobbli kif ukoll prodotti b’softwer integrat, sabiex il-konsumaturi ma jkollhomx għalfejn ifittxu biex isibu min huwa responsabbli (ara wkoll Opinjoni INT/857). Barra minn hekk, f’ambjent diġitali aktar kumpless, l-oneru tal-provi f’każ ta’ prodott bi ħsara wkoll huwa ta’ tħassib u għandu jiġi rregolat b’mod favorevoli għall-konsumatur.

5.12.

 Il-KESE jilqa’ l-fatt li r-regoli tal-protezzjoni tad-data tal-UE qegħdin dejjem aktar jiġu rikonoxxuti f’livell internazzjonali bħala li jistabbilixxu xi wħud mill-ogħla standards ta’ protezzjoni tad-data fid-dinja u jilqa’ l-approċċ tal-Kummissjoni fl-għoti ta’ prijorità lir-regolamentazzjoni tal-protezzjoni tal-vetturi kontra attakki ċibernetiċi, billi tiġi żgurata komunikazzjoni sigura u affidabbli bejn il-vetturi u l-infrastruttura u billi jiġi pprovdut livell ta’ protezzjoni tad-data sod f’konformità mar-Regolament Ġenerali dwar il-Protezzjoni tad-Data.

5.13.

 B’żieda fil-konnettività, id-data tal-vetturi tista’ tiġi aċċessata minn kull rokna tad-dinja. Din il-possibbiltà tiftaħ il-bibien għal bosta potenzjal li għadu mhux sfruttat. Madankollu, din iġġib ukoll riskji u sfidi sinifikanti fir-rigward tas-sikurezza, is-sigurtà u l-privatezza. Il-vetturi jeħtieġu standards ħafna ogħla fis-sikurezza, is-sigurtà u l-privatezza meta mqabbla ma’ pereżempju, l-ismartphones. L-UE hija mħeġġa tiżviluppa dawn l-istandards u tinnegozja ftehimiet korrispondenti mad-dinja kollha dwar dawn l-istandards.

5.14.

 L-aċċess għal data ta’ vetturi huwa rilevanti ħafna għall-kompetizzjoni fis-servizzi ta’ wara l-bejgħ, b’mod partikolari għal fornituri indipendenti ta’ tiswija u manutenzjoni, b’konsegwenzi possibbli għall-għażla u l-ispejjeż tal-konsumatur. Il-KESE jħeġġeġ lill-KE biex timplimenta regoli għal użu ta’ data mill-aktar fis possibbli, b’mod partikolari fid-dawl tal-fatt li l-industriji tal-karozzi tal-UE (pereżempju il-kunċett dettaljat ta’ “Nevada” żviluppat mill-industriji tal-karozzi tal-UE (sors VDA)) diġà pprovdew proposti dettaljati għal pjattaforma ġusta għal skambju ta’ data ma’ partijiet terzi b’mod sigur u mingħajr diskriminazzjoni, filwaqt li jqisu d-drittijiet tal-privatezza tal-konsumaturi.

5.15.

 Il-Kummissjoni għandha tqis il-fatt li l-infrastruttura meħtieġa għat-tħaddim ta’ karozzi konnessi u awtonomi tvarja ħafna fost l-Istati Membri. Barra minn hekk, l-awtoritajiet tas-sorveljanza tas-suq fl-Istati Membri kollha għandu jkollhom biżżejjed riżorsi biex ikunu jistgħu jlaħħqu mat-teknoloġiji ġodda.

Brussell, is-17 ta’ Ottubru 2018.

Il-President tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew

Luca JAHIER

(1)  ĠU C 246, 28.7.2017, p. 64.

(2)  ĠU C 262, 25.7.2018, p. 75.

(3)  COM(2018) 283 final.

(4)  ĠU C 125, 21.4.2017, p. 51.

Top