8.8.2006   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 185/31

1.1

Η Συνθήκη του Άμστερνταμ τέθηκε σε ισχύ το 1999. Ένας από τους στόχους της Συνθήκης ΣΕΕ είναι η διατήρηση και η ανάπτυξη της Ένωσης ως χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης όπου εξασφαλίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων σε συνδυασμό με τα κατάλληλα μέτρα όσον αφορά τους ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα, το άσυλο, τη μετανάστευση και την πρόληψη και καταστολή της εγκληματικότητας (1).

1.2

Τούτο αποτέλεσε ένα σημαντικό ορόσημο εφόσον η μεταναστευτική πολιτική μεταφέρθηκε από τον τρίτο πυλώνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που βασίζεται στη διακυβερνητική συνεργασία, στον πρώτο πυλώνα όπου οι πολιτικές δρομολογούνται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η 1η Μαΐου 2004 σημάδεψε την έναρξη μιας νέας φάσης στον τομέα της πολιτικής μετανάστευσης στα 25 κράτη μέλη, δεδομένου ότι η επεκτάθηκε ακόμη περισσότερο η σταδιακή μετάβαση από μια εθνική σε μια συλλογική πολιτική.

1.3

Στις 17 Δεκεμβρίου 2005, η Βρετανική Προεδρία επέτυχε συμφωνία για τις δημοσιονομικές προοπτικές για το 2007-2013, οι οποίες θα αποτελέσουν το πλαίσιο στο οποίο θα κινηθεί η Ένωση κατά την επόμενη περίοδο (2).

1.4

Ο τίτλος «Ιθαγένεια, ελευθερία, ασφάλεια και δικαιοσύνη» περιλαμβάνει την ασφάλεια των ευρωπαίων πολιτών στα 25 κράτη μέλη με δαπάνες για διάφορες πρωτοβουλίες όπως η φύλαξη των συνόρων. Οι δαπάνες του εν λόγω τίτλου αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά την προσεχή οκταετία. Ωστόσο, υπάρχουν επίσης πρωτοβουλίες κοινωνικής πολιτικής που υλοποιούνται μέσω κοινωνικών σχεδίων όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσφύγων και το Ταμείο ένταξης και έχουν ως στόχο τη βελτίωση της παροχής υπηρεσιών στους μετανάστες που βρίσκονται στα κράτη μέλη.

1.5

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Θεσσαλονίκης το 2003, ζήτησε επίσης να διερευνηθούν «τα νόμιμα μέσα μετανάστευσης υπηκόων τρίτων χωρών στην Ένωση, ανάλογα με τις ικανότητες υποδοχής των κρατών μελών» (3).

1.6

Στις σχετικές συζητήσεις, ιδιαίτερα όσον αφορά την αξιολόγηση της ικανότητας υποδοχής του κάθε κράτους μέλους, πρέπει να ληφθεί υπόψη όχι μόνο ο πληθυσμός, η έκταση και το μέγεθος της οικονομίας του κράτους αλλά και ο υφιστάμενος αριθμός μεταναστών και τα τρέχοντα μεταναστευτικά ρεύματα. Τούτα όμως δεν μπορούν να αξιολογηθούν σωστά εάν δεν εναρμονιστούν τα στατιστικά μεταδεδομένα (κανόνες συλλογής δεδομένων) στα κράτη μέλη, ώστε να διασφαλισθεί η εσωτερική συνεκτικότητα των στατιστικών της ΕΕ.

1.7

Εν μέρει, η έλλειψη στατιστικής εναρμόνισης είναι αποτέλεσμα των διαφορετικών ορισμών που προέρχονται από διαφορές στη νομοθεσία για τη μετανάστευση. Παρατηρούνται επίσης αναποτελεσματικότητες και ανεπάρκειες στη συλλογή δεδομένων που εμποδίζουν την θέσπιση και ανάπτυξη της σταδιακής εναρμόνισης.

1.8

Επιπλέον, η παράνομη μετανάστευση και η αδήλωτη εργασία είναι διαδεδομένες και αυξάνονται, γεγονός που οφείλεται εν μέρει στους περιορισμούς στις νόμιμες δυνατότητες μετανάστευσης. Τέτοια μη καταγεγραμμένη μετανάστευση είναι ένας τομέας όπου η στατιστική μέτρηση δεν μπορεί να είναι ακριβής. Ιδιαίτερα σε αυτήν την περίπτωση, η έκταση και η μέθοδος στατιστικού υπολογισμού είναι πιθανό να ποικίλουν μεταξύ των διαφορετικών εθνικών στατιστικών αρχών, γεγονός που καθιστά ουσιαστικότερη την εναρμόνιση των μεταδεδομένων μεταξύ των κρατών μελών. Στις ΗΠΑ για παράδειγμα, το ζήτημα της ελλιπούς καταγραφής των παράνομων μεταναστών τέθηκε με τη μορφή συζήτησης σχετικά με το εάν τα αριθμητικά δεδομένα της απογραφής πρέπει να προσαρμοστούν με βάση τα στοιχεία για τους μη καταγεγραμμένους κατοίκους, τα οποία συλλέγονται μέσω τεχνικών δειγματοληψίας. Υπάρχουν και τεχνικές άλλες από αυτές της δειγματοληψίας που μπορούν να εφαρμοστούν για τη συλλογή στατιστικών δεδομένων. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, οι τοπικές αρχές συμμετέχουν στον τομέα της συλλογής δεδομένων.

1.9

Το Σχέδιο Συνταγματικής Συνθήκης αναγνωρίζει «το δικαίωμα των κρατών μελών να καθορίζουν τον όγκο των εισερχομένων υπηκόων τρίτων χωρών, προερχομένων από τρίτες χώρες, στο έδαφός τους με σκοπό την αναζήτηση μισθωτής ή μη μισθωτής εργασίας» (4). Η ΕΟΚΕ έχει εκφράσει την άποψη ότι ο συνταγματικός περιορισμός δεν αποτρέπει την Ένωση από την επίτευξη ενός υψηλού επιπέδου νομοθετικής εναρμόνισης όσον αφορά την εισδοχή των οικονομικών μεταναστών. Η ΕΟΚΕ έχει υπογραμμίσει την ανάγκη τόσο για μια ενεργό πολιτική της ΕΕ όσον αφορά την οικονομική μετανάστευση όσο και για μια εναρμονισμένη νομοθεσία. (5)

1.10

Η περαιτέρω ανάπτυξη του νομικού πλαισίου για τη μετανάστευση αιτιολογείται εν μέρει από την δημογραφική κατάσταση και την συνέχιση της στρατηγικής της Λισαβόνας. Η ΕΟΚΕ αναφέρει ότι «η δημογραφική εξέλιξη στην Ένωση καθώς και η στρατηγική της Λισαβόνας καθιστούν σαφές ότι είναι αναγκαίο να διαθέτει η Ευρώπη δραστήριες πολιτικές για την εισδοχή οικονομικών μεταναστών. Μολονότι κάθε χώρα έχει τις δικές της ανάγκες και χαρακτηριστικά, το άνοιγμα διαύλων για την οικονομική μετανάστευση αποτελεί κοινό χαρακτηριστικό όλων των κρατών μελών» (6). Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη χρειάζονται μια νομοθεσία που να επιτρέπει τη μετανάστευση εργατικού δυναμικού μέσω νόμιμων και διαφανών διαύλων. Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει, πρώτον, ότι αν και η έμφαση επικεντρώνεται στην οικονομική πτυχή της μετανάστευσης, πρόκειται για καθεαυτή περιοριστική προσέγγιση και δεύτερον, ότι τα κράτη μέλη χρειάζεται να υιοθετήσουν ενεργές πολιτικές για την είσοδο μη οικονομικών μεταναστών.

1.11

Τα μεγάλα μεταναστευτικά κύματα δημιουργούν δυσκολίες προσαρμογής στις χώρες υποδοχής, λόγω της συνεπόμενης πίεσης στις δημόσιες υπηρεσίες και των πιθανών επιπτώσεων στις συνθήκες της αγοράς εργασίας. Αυτές οι επιπτώσεις ποικίλλουν ανάλογα με την ικανότητα απορρόφησης της χώρας υποδοχής. Για μια ενημερωμένη κοινή γνώμη όσον αφορά τις επιπτώσεις των μεταναστευτικών ρευμάτων, απαιτούνται στατιστικά δεδομένα, ακριβή και συνεκτικά, για όλα τα κράτη μέλη. Η στατιστική ακρίβεια μπορεί να συμβάλλει στην αμφισβήτηση των τάσεων ξενοφοβίας που ενδέχεται να ελλοχεύουν σε μερίδες της κοινής γνώμης με προκαταλήψεις όπως «οι μετανάστες παίρνουν τις δουλειές των ντόπιων» και ότι «έχουν εισβάλει στη χώρα μας».

1.12

Επιπλέον, τα αξιόπιστα στατιστικά δεδομένα μπορούν να οδηγήσουν στην διαμόρφωση ενός νομικού πλαισίου που θα συμβάλλει στην προστασία των δικαιωμάτων των μεταναστών. Η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσει έμφαση στην ακριβή αντιπαραβολή και ερμηνεία των στατιστικών στοιχείων προκειμένου να αποφεύγεται η παρερμηνεία των δεδομένων.

1.13

Εφόσον οι διακινούμενοι εργαζόμενοι αποτελούν ένα πολύ σημαντικό τμήμα του εργατικού δυναμικού, κατά την επιδίωξη της κινητικότητας στην αγορά εργασίας σε ολόκληρη την ΕΕ, είναι απαραίτητο να συνεκτιμηθούν οι επιπτώσεις των περιορισμών στην εντός της ΕΕ κυκλοφορία και μετεγκατάσταση των διακινούμενων εργαζομένων που προέρχονται από τρίτες χώρες. Ακόμη, τέτοιες ενδοκοινοτικές ροές θα περιόριζαν τις δυσκολίες προσαρμογής που αντιμετωπίζουν οι κοινότητες υποδοχής των μεταναστών που έχουν χαμηλότερη ικανότητα απορρόφησης.

1.14

Η EOKE θεωρεί ότι, προκειμένου να διασφαλιστεί ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας κάθε ατόμου, κάθε διαδικασία συλλογής και/ή επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων για στατιστικούς λόγους και/ή κάθε άλλη νόμιμη χρήση προσωπικών δεδομένων που συλλέγονται με τον τρόπο αυτό, θα πρέπει να χαίρει υψηλής προστασίας κατά οποιασδήποτε κατάχρησης ή άλλων παραβάσεων.

2.1

Στατιστικά στοιχεία που να αντικατοπτρίζουν την πολιτική, κοινωνική και οικονομική κατάσταση καθώς και την εθνική στάση των χωρών της ΕΕ ως προς το ζήτημα της μετανάστευσης, μπορούν να επηρεάσουν και να συμβάλλουν στη διατύπωση, την ανάλυση και την αναθεώρηση της πολιτικής μετανάστευσης στις χώρες αυτές.

2.2

Τα ακριβή στατιστικά δεδομένα κατέχουν μεγάλη σημασία στην καταγραφή του μεταναστευτικού πληθυσμού στα κράτη μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του μεγέθους καθώς και άλλων δημογραφικών χαρακτηριστικών. Η ΕΟΚΕ ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να τονίσει την ανάγκη για ακριβή στατιστικά δεδομένα στον τομέα αυτό έτσι ώστε τα κράτη μέλη να αναγνωρίσουν τη σημασία του ζητήματος και να διαθέσουν περισσότερους πόρους.

3.1

Χρειάζεται να ληφθούν υπόψη τα χαρακτηριστικά της μετανάστευσης. Πρώτον, κυριαρχεί το μεταναστευτικό ρεύμα από τα ανατολικά προς τα δυτικά σε αναζήτηση καλύτερων συνθηκών διαβίωσης. Δεύτερον, υπάρχουν περισσότεροι μετανάστες στα νέα κράτη μέλη της ΕΕ οι οποίοι προέρχονται από τρίτες χώρες και προσελκύονται προφανώς από τα πιθανά οφέλη που προκύπτουν από την ιδιότητα του κράτους μέλους της ΕΕ, με το πρόσθετο πλεονέκτημα ότι οι χώρες αυτές χρησιμεύουν ως βάση για τη μετάβαση ακόμη πιο δυτικά. Τα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τις μορφές της μετανάστευσης είναι ουσιαστικά προκειμένου να αναλύουν τα κράτη μέλη, αφενός, τις μεταναστευτικές ροές, όσον αφορά το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον και, αφετέρου, τις επιπτώσεις και το δυναμικό των δημογραφικών, κοινωνικών και οικονομικών πτυχών, οι οποίες με τη σειρά τους θα επηρεάσουν τις πολιτικές στους εν λόγω τομείς.

4.1

Τα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν καταρτίσει λεπτομερείς στατιστικές όσον αφορά τη χώρα προέλευσης των αιτούντων άσυλου. Εντούτοις, υπάρχει ακόμα μια μεγάλη ανάγκη για πιο εμπεριστατωμένες στατιστικές που να βασίζονται σε συνεκτικά κριτήρια για όλα τα κράτη μέλη, προκειμένου να καταστούν δυνατές στο μέλλον οι συγκρίσεις μεταξύ των κρατών μελών.

4.2

Η πρόταση κανονισμού για ένα κοινό πλαίσιο συλλογής και κατάρτισης στατιστικών στοιχείων είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για τις χώρες όπου δεν υπάρχει ακόμη ούτε μια κεντρική βάση δεδομένων για τη μετανάστευση και το άσυλο διότι οι διάφορες αρχές ενημερώνουν η καθεμία τη δική της βάση δεδομένων.

4.3

Μία από τις σημαντικότερες λειτουργίες των στατιστικών είναι η επιρροή στη χάραξη και την αναθεώρηση των πολιτικών. Για παράδειγμα, όπου οι στατιστικές αποκάλυψαν ότι μεταξύ των παράνομων μεταναστών βρίσκονται παιδιά, ασυνόδευτοι ανήλικοι, έγκυες και άτομα με αναπηρίες, τούτο οδήγησε στην ανάπτυξη εθνικών πολιτικών ώστε να μην τελούν υπό κράτηση οι «ευάλωτες ομάδες» και οι «ασυνόδευτοι ανήλικοι». Ως εκ τούτου, η περαιτέρω ανάλυση των στατιστικών για τη συγκέντρωση περισσότερων δημογραφικών και κοινωνικοοικονομικών πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένων των ομιλουμένων γλωσσών και όχι μόνο αριθμού εισερχομένων, επηρεάζει τις σχετικές πολιτικές. Επίσης, τούτες μπορούν να επηρεάσουν την ενσωμάτωση των μεταναστών στην αγορά εργασίας.

4.4

Η πιο ακριβής και συνολική τήρηση στατιστικών επιτρέπει καλύτερες προβολές και, για παράδειγμα, παρέχει μια βάση για το μελλοντικό προγραμματισμό διάθεσης των πόρων. Επίσης, οι στατιστικές προσφέρουν μια ισχυρή βάση για την χορήγηση πόρων. Παραδείγματος χάριν, εάν οι ετήσιες στατιστικές δείχνουν ότι ένας σταθερός αριθμός παράνομων ασυνόδευτων ανήλικων μεταναστών εισέρχεται σε μια χώρα, τότε οι πόροι πρέπει να προγραμματιστούν/να αυξηθούν ώστε να προβλεφθούν ειδικές εγκαταστάσεις στέγασης και υπηρεσίες στήριξης για τη συγκεκριμένη ομάδα.

4.5

Η καλή τήρηση στατιστικών θα συμβάλει ώστε να διασφαλισθεί ότι οι παρεχόμενες υπηρεσίες ικανοποιούν τις ανάγκες του χρήστη και ότι η κατανομή των πόρων μεταξύ των κρατών μελών πραγματοποιείται δίκαια και αναλογικά.

4.6

Επίσης, μια συγκριτική έρευνα με θέμα τη νομοθεσία για τη μετανάστευση που ισχύει στην ΕΕ των 25, θα βοηθήσει αναμφίβολα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στον καλύτερο συντονισμό της εν λόγω πολιτικής σε επίπεδο ΕΕ. Αν και η μετανάστευση εμπίπτει στον πυλώνα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, υπάρχει μια συνεχώς αυξανόμενη πίεση από τους ευρωπαίους πολίτες, ειδικά από τις χώρες που πλήττονται από αυτό το ανθρώπινο φαινόμενο, προκειμένου να αντιμετωπισθεί το εν λόγω ζήτημα σε επίπεδο ΕΕ. Στόχος μιας τέτοιας έρευνας θα είναι η προσπάθεια στατιστικής εναρμόνισης, έτσι ώστε να καταστούν πιο συνεκτικές οι ευρωπαϊκές πολιτικές για τη μετανάστευση.

4.7

Τα αξιόπιστα στατιστικά δεδομένα και οι έρευνες για τα γενικά χαρακτηριστικά των παράνομων μεταναστών θα βοηθήσουν τα κράτη μέλη της ΕΕ να αναλύσουν τις βαθύτερες αιτίες του προβλήματος. Τέτοιου είδους δεδομένα συμπεριλαμβάνουν το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο των μεταναστών αυτών, τις υπάρχουσες δεξιότητές τους, τις προσδοκίες και τους λόγους που τους οδήγησαν να μεταναστεύσουν. Οι έρευνες μπορούν να οδηγήσουν σε καλύτερα πρότυπα πληροφόρησης για τους μετανάστες και για την οργάνωση των πόρων όπως προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης για αυτούς. Η συλλογή στατιστικών δεδομένων όπως π.χ. ο αριθμός των μεταναστών που έχουν ενημερωθεί σχετικά με τις αιτήσεις διεθνούς προστασίας, ο αριθμός των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί, εγκριθεί ή απορριφθεί για τα διάφορα είδη καθεστώτος (άρθρο 4), είναι υψίστης σημασίας για τη χάραξη πολιτικών σχετικά με την προστασία των μεταναστών. Η συλλογή και η επεξεργασία των στοιχείων θα πρέπει να τεθούν υπό τον έλεγχο των δημοσίων αρχών των κρατών μελών, στις οποίες θα παρασχεθούν νέα μέσα από άποψη ανθρώπινων πόρων, δεξιοτήτων και εργαλείων. Οι αρχές αυτές θα υπόκεινται σε υποχρέωση τήρησης του απόρρητου των ζητούμενων προσωπικών στοιχείων και υποβολής ετήσιων εκθέσεων στο Κοινοβούλιό τους. Η παραβολή τέτοιων πληροφοριών και στατιστικών στοιχείων απαιτεί κοινή προσπάθεια των κρατών μελών στη πρόσληψη επαγγελματιών διερμηνέων που να επικοινωνούν με τους μετανάστες, προκειμένου να συγκεντρωθούν όλα τα απαραίτητα στοιχεία για μια επιτυχημένη έρευνα. Μια τέτοια συλλογή δεδομένων θα χρησιμεύσει και στα κράτη μέλη για την εφαρμογή των κατάλληλων πολιτικών. Τα προαναφερθέντα προγράμματα συμβάλλουν στην ενσωμάτωση των μεταναστών στις κοινωνίες των κρατών μελών και οι πόροι είναι διαθέσιμοι για τη συλλογή των δεδομένων όσον αφορά, μεταξύ άλλων κριτηρίων, το κοινωνικό υπόβαθρο των μεταναστών. Τέτοια στατιστικά μέσα μπορούν να αποβούν χρήσιμα σε φορείς όπως το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

4.8

Οι στατιστικές είναι επίσης χρήσιμες στα κέντρα κράτησης και τα ανοικτά κέντρα που φιλοξενούν παράνομους μετανάστες, έτσι ώστε να μπορέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει μια μορφή κοινής πολιτικής για το ζήτημα αυτό.

4.9

Τα κράτη μέλη πρέπει επίσης να συνεργαστούν στην παραβολή των στοιχείων σχετικά με την απασχόληση (νόμιμη και παράνομη) και τη στέγαση των μεταναστών. Τα στοιχεία αυτά θα παράσχουν στην ΕΕ των 25 τις γενικές γραμμές που ενδεχομένως να οδηγήσουν σε πολιτικές για τη βελτίωση της ζωής και των συνθηκών διαβίωσης των μεταναστών εργαζομένων. Τα κράτη μέλη θα έχουν την υποχρέωση τήρησης του απορρήτου των ζητούμενων προσωπικών δεδομένων και οι αρμόδιες υπηρεσίες, την υποχρέωση υποβολής ετήσιων εκθέσεων στο Κοινοβούλιό τους.

4.10

Οι στατιστικές μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν στις εκστρατείες συνειδητοποίησης και ενσωμάτωσης. Τα στατιστικά στοιχεία, ειδικά εκείνα για το κοινωνικό και εκπαιδευτικό υπόβαθρο των μεταναστών, μπορούν να βοηθήσουν τους πολίτες της ΕΕ να ενσωματώσουν τους μετανάστες. Συνεπώς, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να αποδεχθεί τη σημασία των κοινωνικών και εκπαιδευτικών δεδομένων.

4.11

Οι στατιστικές για τις δαπάνες που πραγματοποιούνται από τη χώρα υποδοχής κατά τον έλεγχο, την κράτηση, την επαναπροώθηση και την ενσωμάτωση των μεταναστών είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικές, προκειμένου τα κράτη μέλη της ΕΕ των 25 να συμβάλουν στη σύσταση ενός κοινού ταμείου και τη διαμόρφωση μιας πολιτικής για τη μετανάστευση που να βασίζεται στην αλληλεγγύη. Οι στατιστικές μπορούν επίσης να συμβάλλουν στην καλύτερη εκτίμηση των χρηματοδοτικών αναγκών.

4.12

Η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εισάγει ένα νέο κριτήριο για τις αφίξεις (από αέρος, ξηράς ή θαλάσσης), προκειμένου να είναι οι στατιστικές πιο σφαιρικές όσον αφορά την αποτροπή της παράνομης εισόδου και παραμονής (Άρθρο 5) και τη βελτίωση τόσο της προέλευσης των δεδομένων όσο και των προτύπων ποιότητας (Άρθρο 9).

5.1

Τα τελευταία χρόνια, στην Ευρώπη παρατηρείται είσοδος παράνομων μεταναστών από την Αφρική τόσο από χώρες νοτίως της Σαχάρας όσο και από άλλες αφρικανικές χώρες. Οι παράνομοι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο είναι συχνά πρόσωπα που έχουν δραπετεύσει από τη χώρα προέλευσής τους για να αποφύγουν, είτε διώξεις για λόγους θρησκείας, φυλής ή πολιτικής, μεταξύ άλλων, είτε εμφυλίους πολέμους, λιμούς, φτώχεια, φυσικές καταστροφές, είτε για οικονομικούς λόγους. Πολλοί έχουν παραστεί μάρτυρες δολοφονίας, βασανισμού ή κακομεταχείρισης μελών της οικογένειάς τους και/ή έχουν χωριστεί από αυτά. Οι εμπειρίες που αποκομίζουν από την αποδημία, τούς τραυματίζουν ψυχολογικά, τούς καθιστούν τρωτούς και για αυτό χρήζουν προστασίας. Τα ποιοτικά στατιστικά στοιχεία για τους λόγους που οδηγούν τα άτομα να εγκαταλείψουν τη χώρα τους, μπορούν να δώσουν φως στα αίτια της μετανάστευσης και να συμβάλλουν στην περαιτέρω ανάπτυξη και αξιολόγηση των πολιτικών για το άσυλο και την διακίνηση ανθρώπων.

5.2

Οι χώρες υποδοχής παράνομων μεταναστών και όλοι όσοι εργάζονται με αυτούς πρέπει να σέβονται τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τις διεθνείς συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την εθνική νομοθεσία για τη μετανάστευση και τους πρόσφυγες, προκειμένου να είναι σε θέση να τους παράσχουν προστασία. Οι δυνάμεις ασφάλειας (στρατός και αστυνομία) των χωρών υποδοχής είναι αρχικά υποχρεωμένες να πραγματοποιούν επιχειρήσεις περισυλλογής και διάσωσης καθώς και να τηρούν τα ελάχιστα ευρωπαϊκά πρότυπα υποδοχής. Κατά τη διάρκεια της υποδοχής, προσφέρεται ιατρική περίθαλψη όπου είναι απαραίτητο και προσδιορίζεται, κατά το δυνατόν, η χώρα προέλευσης του παράνομου μετανάστη καθώς και άλλα δημογραφικά στοιχεία. Ο μετανάστης έχει επίσης το θεμελιώδες δικαίωμα να ενημερωθεί για το πώς θα υποβάλει αίτηση για την παροχή ασύλου. Καίρια σημασία για την διατύπωση πολιτικών προστασίας των μεταναστών κατέχει η συλλογή στατιστικών στοιχείων όσον αφορά τον αριθμό των μεταναστών που ενημερώνονται σχετικά με τις αιτήσεις παροχής διεθνούς προστασίας, τον αριθμό των αιτήσεων που υποβάλλονται και τον αριθμό των αποφάσεων χορήγησης ή απόρριψης των διαφόρων τύπων καθεστώτος (Άρθρο 4).

5.3

Οι χώρες υποδοχής οφείλουν να τηρήσουν τις διεθνείς υποχρεώσεις τους στον τομέα των ανθρώπινων δικαιωμάτων τις οποίες ανέλαβαν με την υπογραφή διεθνών και/ή περιφερειακών συμβάσεων/δηλώσεων/συνθηκών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση απαιτεί ως τμήμα των κύριων προϋποθέσεων του κοινοτικού κεκτημένου, τα κράτη μέλη να είναι συμβαλλόμενα μέρη της Συνθήκης για τους πρόσφυγες του 1951, του Πρωτοκόλλου του 1967 και της Ευρωπαϊκής συνθήκης για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών (ECHR). Το θεμελιώδες έγγραφο που στηρίζει τις συμβάσεις αυτές ήταν η καθολική δήλωση των ανθρώπινων δικαιωμάτων του 1948 (UNHR), η οποία περιλαμβάνει το δικαίωμα αίτησης ασύλου. Η Σύμβαση για τους πρόσφυγες είναι ουσιαστικό τμήμα του διεθνούς πλαισίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Άλλες συμβάσεις ακολούθησαν, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης κατά των βασανιστηρίων του 1984 και της Σύμβασης για τα δικαιώματα του παιδιού (7). Τα κράτη μέλη υποχρεούνται επίσης να τηρούν διάφορες κοινοτικές οδηγίες και συγκεκριμένα την οδηγία 2003/9/ΕΚ για τις ελάχιστες προδιαγραφές που διέπουν τις προϋποθέσεις υποδοχής (8), την οδηγία 2004/83/ΕΚ για τις ελάχιστες απαιτήσεις για την αναγνώριση και το καθεστώς (9) και την οδηγία 2005/85/ΕΚ για τις ελάχιστες προδιαγραφές για τις διαδικασίες με τις οποίες τα κράτη μέλη χορηγούν και ανακαλούν το καθεστώς του πρόσφυγα (10).

5.4

Επομένως, είναι ουσιαστικό να τηρούν οι χώρες υποδοχής αυτές τις συμβάσεις, κυρίως, για να εξασφαλίζεται ότι παρέχεται στους αιτούντες ασύλου η βασική προστασία και να μην επαναπροωθούνται πριν από την αξιολόγηση της αίτησης ασύλου και τον προσδιορισμό του καθεστώτος, ανθρωπιστικού ή ασύλου.

5.5

Συγκριτικές έρευνες σχετικά με την εφαρμογή από τα κράτη μέλη των ορισμών που αφορούν τη μετανάστευση (όπως διατυπώνονται στο Άρθρο 2) και με την εφαρμογή του Άρθρου 4 όπως προαναφέρθηκε (και τα δύο άρθρα από την προαναφερθείσα πηγή), συμβάλλουν σημαντικά στη διεθνή προστασία των προσφύγων.