Sprawa C-272/01

Komisja Wspólnot Europejskich

przeciwko

Republice Portugalii

 

Uchybienie zobowiązaniom Państwa Członkowskiego – Dyrektywa 76/160/EWG – Jakość wody w kąpieliskach – Nieosiągnięcie wartości dopuszczalnych – Niewyznaczenie wszystkich wewnętrznych terenów kąpielowych istniejących w Portugalii – Pobranie niewystarczającej liczby próbek

Streszczenie wyroku

Zbliżanie ustawodawstw – Jakość wody w kąpieliskach – Dyrektywa 76/160 – Wykonanie przez Państwa Członkowskie – Zobowiązanie rezultatu

(dyrektywa Rady 76/160, art. 4 ust. 1)

Artykuł 4 ust. 1 dyrektywy 76/160 dotyczącej jakości wody w kąpieliskach nakłada na Państwa Członkowskie zobowiązanie rezultatu w postaci jakości wody w kąpieliskach osiągającej wymagane wartości z dyrektywy. Poza przewidzianymi odstępstwami dyrektywa nie daje Państwom Członkowskim możliwości powołania się na szczególne okoliczności uzasadniające brak wykonania tego zobowiązania.

(por. pkt 34)

WYROK TRYBUNAŁU (druga izba)

z dnia 15 lipca 2004 r. (*)

Uchybienie zobowiązaniom Państwa Członkowskiego – Dyrektywa 76/160/EWG – Jakość wody w kąpieliskach – Nieosiągnięcie wartości dopuszczalnych – Niewyznaczenie wszystkich wewnętrznych kąpielisk istniejących w Portugalii – Pobranie niewystarczającej liczby próbek

W sprawie C‑272/01

Komisja Wspólnot Europejskich, reprezentowana przez M. T. Figueirę oraz G. Valera Jordanę, działających w charakterze pełnomocników, z adresem do doręczeń w Luksemburgu,

strona skarżąca,

przeciwko

Republice Portugalskiej, reprezentowanej przez L. Fernandesa, M. Telles Romão oraz M. João Lois, działających w charakterze pełnomocników,

strona pozwana,

mającej za przedmiot stwierdzenie przez Trybunał, że:

–        nie podejmując wszelkich niezbędnych kroków w celu zapewnienia zgodności jakości wody w kąpieliskach z wartościami ustanowionymi zgodnie z art. 3 dyrektywy Rady 76/160/EWG z dnia 8 grudnia 1975 r. dotyczącej jakości wody w kąpieliskach (Dz.U. 1976, L 31, str. 1),

–        nie przestrzegając minimalnej częstotliwości pobierania próbek określonej w załączniku do przedmiotowej dyrektywy oraz

–        nie wyznaczając wszystkich wewnętrznych kąpielisk istniejących w Portugalii,

Republika Portugalska uchybiła zobowiązaniom, które na niej ciążą na mocy art. 4 ust. 1 w związku z art. 1 ust. 2 i art. 3 oraz z załącznikiem do tej dyrektywy oraz na mocy art. 6 ust. 1 i 2 tej dyrektywy,

TRYBUNAŁ (druga izba),

w składzie: C. W. A. Timmermans, prezes izby, C. Gulmann, J.‑P. Puissochet, J. N. Cunha Rodrigues i N. Colneric (sprawozdawca), sędziowie,

rzecznik generalny: P. Léger,

sekretarz: R. Grass,

uwzględniając sprawozdanie sędziego sprawozdawcy,

wydaje następujący

Wyrok

1        Pismem, które wpłynęło do sekretariatu Trybunału w dniu 10 lipca 2001 r., Komisja Wspólnot Europejskich wniosła w trybie art. 226 WE skargę o stwierdzenie, że:

–        nie podejmując wszelkich niezbędnych kroków w celu zapewnienia zgodności jakości wody w kąpieliskach z wartościami ustanowionymi zgodnie z art. 3 dyrektywy Rady 76/160/EWG z dnia 8 grudnia 1975 r. dotyczącej jakości wody w kąpieliskach (Dz.U. L 31, str. 1, zwanej dalej „dyrektywą”),

–        nie przestrzegając minimalnej częstotliwości pobierania próbek określonej w załączniku do przedmiotowej dyrektywy oraz

–        nie wyznaczając wszystkich wewnętrznych kąpielisk istniejących w Portugalii,

Republika Portugalska uchybiła zobowiązaniom, które na niej ciążą na mocy art. 4 ust. 1 w związku z art. 1 ust. 2 i art. 3 oraz z załącznikiem do dyrektywy oraz na mocy art. 6 ust. 1 i 2 przedmiotowej dyrektywy oraz że rzeczone Państwo Członkowskie powinno ponieść koszty postępowania.

2        Republika Portugalska wnosi do Trybunału o:

–        oddalenie skargi;

–        obciążenie Komisji kosztami postępowania.

 Ramy prawne

 Uregulowania wspólnotowe

3        Według motywu pierwszego dyrektywy ma ona na celu ochronę środowiska oraz zdrowia publicznego poprzez zmniejszenie zanieczyszczenia wody w kąpieliskach oraz jej ochronę przed dalszym zanieczyszczeniem. W tym celu załącznik zawiera wykaz parametrów fizykochemicznych i mikrobiologicznych stosowanych do wody w kąpieliskach, a także wartości wytyczne oraz wartości wymagane, zgodnie z którymi Państwa Członkowskie ustanawiają wartości dopuszczalne dla wody w kąpieliskach.

4        Zgodnie z art. 1 ust. 1 dyrektywy dyrektywa ta „dotyczy jakości wody w kąpieliskach, z wyjątkiem wody przeznaczonej do celów terapeutycznych oraz wody używanej w basenach”.

5        Artykuł 1 ust. 2 dyrektywy stanowi:

„Do celów niniejszej dyrektywy:

a)      »woda w kąpieliskach« oznacza wszelkie słodkie wody bieżące lub stojące lub ich obszary oraz wodę morską, w której:

–        kąpiel jest wyraźnie dozwolona przez właściwe władze każdego Państwa Członkowskiego

lub

–        kąpiel nie jest zabroniona oraz jest tradycyjnie praktykowana przez dużą liczbę kąpiących się;

b)      »teren kąpielowy« [kąpielisko] oznacza każde miejsce, w którym występuje woda do kąpieli;

c)      »sezon kąpielowy« oznacza okres, w którym można się spodziewać dużej liczby kąpiących się, w świetle miejscowych zwyczajów, wszelkich miejscowych przepisów, które mogą dotyczyć kąpania się oraz warunków pogodowych”.

6        Państwa Członkowskie ustanawiają dla wszystkich kąpielisk razem lub dla każdego kąpieliska z osobna wartości stosowane do wody w kąpieliskach w odniesieniu do parametrów podanych w załączniku do przedmiotowej dyrektywy. Wartości ustanowione zgodnie z ust. 1 nie mogą być mniej rygorystyczne niż określone w kolumnie I w załączniku.

7        Według art. 4 ust. 1 dyrektywy Państwa Członkowskie podejmują wszelkie niezbędne kroki w celu zapewnienia, aby jakość wody w kąpieliskach była zgodna z wartościami dopuszczalnymi ustanowionymi zgodnie z art. 3 tej dyrektywy w terminie 10 lat od dnia jej notyfikacji.

8        Przewidując, że stosowanie dyrektywy wywoła pewne problemy, w chwili przystąpienia do Wspólnot Europejskich Republika Portugalska wniosła o okres przejściowy w zakresie jej transpozycji oraz stosowania. Okres przejściowy został przyznany na mocy art. 395 oraz części III pkt 3 załącznika XXXVI do Aktu dotyczącego warunków przystąpienia Królestwa Hiszpanii oraz Republiki Portugalskiej oraz dostosowań w traktatach (Dz.U. 1985, L 302, str. 23) do dnia 1 stycznia 1993 r.

9        Na mocy art. 5 ust. 1 dyrektywy, do celów stosowania art. 4 wodę w kąpieliskach uważa się za spełniającą odpowiednie parametry, jeżeli próbki tej wody pobrane w tych samych punktach pobierania oraz według częstotliwości określonej w załączniku do dyrektywy wykazują, że określony w tym ustępie odsetek próbek jest zgodny z parametrycznymi wartościami odnoszącymi się do jakości danej wody.

10      Zgodnie z art. 6 ust. 1 dyrektywy właściwe władze w Państwach Członkowskich pobierają próbki z minimalną częstotliwością określoną w załączniku do przedmiotowej dyrektywy. Zgodnie z ust. 2 zdanie drugie i trzecie tego artykułu próbki pobierane są w miejscach, w których średnie dzienne zagęszczenie kąpiących się jest najwyższe, zaś pobieranie próbek powinno rozpocząć się na piętnaście dni przed rozpoczęciem sezonu kąpielowego.

11      Artykuł 8 akapit pierwszy dyrektywy przewiduje odstępstwa zarówno w przypadku pewnych parametrów określonych w załączniku do niej, z uwagi na m.in. wyjątkowe warunki pogodowe lub geograficzne, jak i w przypadku gdy woda w kąpieliskach podlega naturalnemu wzbogaceniu w pewne substancje, powodującemu przekroczenie dopuszczalnych wartości określonych w tym załączniku. W przypadku gdy Państwo Członkowskie stosuje odstępstwa od dyrektywy, zgodnie z art. 8 akapit czwarty dyrektywy zobowiązane jest ono niezwłocznie zawiadomić o tym Komisję, informując o powodach oraz terminach.

12      Artykuł 13 dyrektywy stanowi, że w ciągu czterech lat od jej notyfikacji oraz w regularnych odstępach czasu w okresie późniejszym Państwa Członkowskie przedkładają Komisji wszechstronne sprawozdanie dotyczące wody w kąpieliskach oraz jej najbardziej znaczących cech charakterystycznych (zwane dalej „sprawozdaniem rocznym”). Przedmiotowe sprawozdanie jest przedstawiane co rok począwszy od dnia 1 stycznia 1993 r., tj. dnia, od którego weszła w życie zmiana art. 13 wprowadzona dyrektywą Rady 91/692/EWG z dnia 23 grudnia 1991 r. normalizującą i racjonalizującą sprawozdania w sprawie wykonywania niektórych dyrektyw odnoszących się do środowiska (Dz.U. L 377, str. 48).

 Uregulowania krajowe

13      Dyrektywa została transponowana do prawa portugalskiego za pomocą Decreto‑Lei nr 74/90 (rozporządzenia z mocą ustawy) z dnia 7 marca 1990 r. (Diário da República I, seria nr 55 z dnia 7 marca 1990 r.). Rozporządzenie to zostało uchylone i zastąpione Decreto‑Lei nr 236/98 (zwanym dalej „rozporządzeniem nr 236/98) z dnia 1 sierpnia 1998 r. (Diário da República I, seria A, nr 176 z dnia 1 sierpnia 1998 r.), które w szczególności określało wartości stosowane do wody w kąpieliskach dla parametrów określonych w załączniku do dyrektywy.

14      Zgodnie z art. 3 pkt 24 rozporządzenia nr 236/98 sezon kąpielowy w Portugalii obejmuje okres od dnia 1 czerwca do dnia 30 września każdego roku na kontynencie, zaś w regionie autonomicznym Azorów sezon kąpielowy trwa od dnia 15 czerwca do dnia 15 września każdego roku.

15      Pojęcie „duża liczba kąpiących się”, użyte w art. 1 ust. 2 lit. a) tiret drugie dyrektywy jest zdefiniowane w art. 3 pkt 12 rozporządzenia nr 236/98 jako odpowiadające „około 100 kąpiącym się dziennie w trakcie sezonu kąpielowego”.

 Postępowanie poprzedzające wniesienie skargi

16      Uznając, po pierwsze, że w obrębie niektórych portugalskich kąpielisk nie przestrzegano wartości wymaganych na podstawie dyrektywy oraz nie pobierano z nich wystarczającej liczby próbek, a po drugie, że Republika Portugalska nie wyznaczyła wszystkich wewnętrznych kąpielisk, Komisja wszczęła postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom Państwa Członkowskiego.

17      Po uprzednim umożliwieniu Republice Portugalskiej przedstawienia uwag w dniu 11 grudnia 1998 r. Komisja wydała uzasadnioną opinię wzywającą to Państwo Członkowskie do podjęcia niezbędnych kroków w celu dostosowania się do niej w terminie dwóch miesięcy od jej doręczenia. Uznając odpowiedzi udzielone przez władze portugalskie za niezadowalające, Komisja wniosła niniejszą skargę.

 W przedmiocie skargi

18      Komisja sformułowała trzy zarzuty przeciwko Republice Portugalskiej. Uznała, że Republika Portugalska uchybiła zobowiązaniom na niej ciążącym na mocy dyrektywy ze względu na to, iż:

–        nie przestrzegała norm jakości ustanowionych w dyrektywie,

–        nie wyznaczyła wszystkich kąpielisk oraz

–        nie przestrzegała minimalnej częstotliwości pobierania próbek.

 W przedmiocie pierwszego zarzutu, dotyczącego nieosiągnięcia wymaganych wartości dopuszczalnych ustanowionych w dyrektywie

 Argumentacja stron

19      Komisja zarzuciła Republice Portugalskiej występowanie znaczącej liczby kąpielisk, w których jakość wody nie osiąga wymaganych wartości dopuszczalnych przewidzianych w dyrektywie. Jest to, jej zdaniem, sprzeczne z art. 4 ust. 1 w związku z art. 3 dyrektywy.

20      Komisja uznała, że z tabeli znajdującej się w pkt 2 sprawozdania Komisji dotyczącego sezonu kąpielowego 1998 wynika, że w sezonie tym stopień niezgodności wynosił 10,5 % dla wód przybrzeżnych oraz 79,1 % dla wód wewnętrznych.

21      Stopień zgodności wskazuje na wyraźny spadek w sezonie 1998 w porównaniu z sezonem 1997, w którym stopień niezgodności wynosił odpowiednio 9,8 % dla wód przybrzeżnych i  66,7 % dla wód wewnętrznych.

22      Komisja zwróciła uwagę, że ze sporządzonego przez władze portugalskie sprawozdania dotyczącego jakości wody w kąpieliskach w sezonie kąpielowym 1999 wynika, że pomimo pewnej poprawy sytuacja była wciąż niezadowalająca, ponieważ 6,1 % wód morskich oraz 21,6 % wód słodkich nie osiągnęło wartości wymaganych.

23      Komisja podkreśliła ponadto, że pierwszy zarzut nie był oparty na danych liczbowych, które jej przedstawiono w odniesieniu do sezonu kąpielowego 2000.

24      Rząd portugalski stwierdził, że w Portugalii następowała znaczna i trwała poprawa aż do roku 1999. Poprawa dotyczyła zarówno odpowiedniej formy pobierania próbek, jak i wartości dopuszczalnych.

25      W celu stawienia czoła trudnościom napotkanym w przedmiotowych obszarach, które to trudności utrzymywały się mimo tej znacznej poprawy, władze portugalskie wspierały różnorodne działania naprawcze oraz zapobiegawcze, o których powiadomiły Komisję w odpowiedzi na jej uzasadnioną opinię. W kwestii zastosowanych środków rząd portugalski wspomniał, tytułem przykładu, o programie nadzoru sanitarnego kąpielisk, przedstawionym w piśmie z dnia 30 kwietnia 1999 r., o różnych programach poprawy stanu kąpielisk niespełniających wymogów w każdym sezonie kąpielowym, które zawierały obecne lub planowane prace uzdatniania wody i były załączone do każdego sprawozdania rocznego na temat stosowania dyrektywy, jak również o programie działań zmierzającym do ochrony i poprawy jakości wód kąpielowych.

26      Rząd portugalski zauważył, że stopień zgodności z wymogami w odniesieniu do kąpielisk przybrzeżnych osiągnął poziom bliski średniej europejskiej, tj. 90 %. W 1999 r. stopień zgodności był bliski 94 %.

27      W odniesieniu do kąpielisk wewnętrznych rząd portugalski nie zgodził się z danymi liczbowymi podanymi w sprawozdaniu Komisji dotyczącym sezonu kąpielowego 1998. W rzeczywistości odsetek nieosiągnięcia wartości wynosił w tym roku 54 %, a nie 79 %.

28      Rząd portugalski uznał, że rozwiązanie problemów związanych z kąpieliskami wewnętrznymi jest bardziej złożone.

 Ocena Trybunału

29      Z utrwalonej linii orzecznictwa wynika, że wystąpienie uchybienia powinno być oceniane w odniesieniu do sytuacji, w jakiej znajdowało się Państwo Członkowskie wraz z upływem terminu wyznaczonego w uzasadnionej opinii (zob. w szczególności wyrok z dnia 15 marca 2001 r. w sprawie C‑147/00 Komisja przeciwko Francji, Rec. str. I‑2387, pkt 26).

30      W tym przypadku w uzasadnionej opinii zakreślono Republice Portugalskiej termin dwóch miesięcy od jej doręczenia na dostosowanie się do niej. Skoro uzasadniona opinia została doręczona w dniu 11 grudnia 1998 r., termin ten upłynął z dniem 11 lutego 1999 r. Dlatego należy ocenić ewentualne uchybienie na ten właśnie dzień.

31      Choć dokładne parametry wody w kąpieliskach były nieznane w dniu 11 lutego 1999 r., to jednak niewątpliwie wraz z upływem terminu wyznaczonego w uzasadnionej opinii jakość wody była niezgodna z wymaganymi wartościami dopuszczalnymi wymienionymi w załączniku do dyrektywy. W świetle bowiem sprawozdań dotyczących jakości wody w portugalskich kąpieliskach w trakcie poprzedniego oraz kolejnego sezonu kąpielowego należy stwierdzić, że niezgodność z wymaganymi wartościami była niewątpliwa.

32      W konsekwencji ze sprawozdania dotyczącego jakości wody w kąpieliskach w sezonie kąpielowym 1998 sporządzonego przez same władze portugalskie wynika, że w sezonie kąpielowym 1998 wody w kąpieliskach nie osiągnęły w zupełności wymaganych wartości ustanowionych w załączniku do dyrektywy.

33      Bezsporne jest, iż pomimo pewnej poprawy stwierdzonej przez Komisję wody w kąpieliskach portugalskich w trakcie sezonu kąpielowego 1999 były niezgodne z wymaganymi wartościami ustanowionymi w załączniku do dyrektywy.

34      W kwestii przywołanych przez rząd portugalski trudności oraz środków zaradczych należy przypomnieć, że art. 4 ust. 1 dyrektywy nakłada na Państwa Członkowskie zobowiązanie rezultatu w postaci jakości wody w kąpieliskach osiągającej wymagane wartości z dyrektywy. Poza przewidzianymi odstępstwami dyrektywa nie daje Państwom Członkowskim możliwości powołania się na szczególne okoliczności uzasadniające brak wykonania tego zobowiązania (zob. w szczególności wyrok z dnia 12 lutego 1998 r. w sprawie C‑92/96 Komisja przeciwko Hiszpanii, Rec. str. I‑505, pkt 28 oraz wyrok z dnia 25 maja 2000 r. w sprawie C‑307/98 Komisja przeciwko Belgii, Rec. str. I‑3933, pkt 49).

35      Rząd portugalski nie powołał się na żadne z odstępstw przewidzianych w dyrektywie.

36      W konsekwencji pierwszy zarzut Komisji jest zasadny.

  W przedmiocie drugiego zarzutu, dotyczącego niepełnego wyznaczenia kąpielisk wewnętrznych

 Argumentacja stron

37      Komisja zarzuciła władzom portugalskim niewyznaczenie wszystkich kąpielisk wewnętrznych zgodnie z art. 1 ust. 2 dyrektywy. Dostrzegła również różnicę istniejącą pomiędzy liczbą wyznaczonych kąpielisk, przykładowo 26 w 1998 r., a liczbą 91 kąpielisk rzecznych przedstawioną w programie działania przedłożonym jej przez Republikę Portugalską w celu uzyskania finansowania ze środków wspólnotowych.

38      Rząd portugalski utrzymuje, że program uatrakcyjniania kąpielisk rzecznych miał na celu zapewnienie wewnętrznym kąpieliskom nowych miejsc przeznaczonych na działalność rekreacyjną i rozrywkową, i w tym względzie z pewnością obejmował również obszary odpowiednie do kąpieli. Jednakże, zdaniem rządu portugalskiego, program ten miał jednocześnie za zadanie uatrakcyjnienie terenów rzecznych pod względem środowiska oraz krajobrazu. Wiele z tych terenów nie nadaje się do kąpieli z powodu warunków naturalnych.

39      Rząd portugalski zauważył, że na objętych wspomnianym programem obszarach wód słodkich, w których kąpiel nie była zabroniona, kąpieli tej nie zażywała duża liczba kąpiących się.

40      Rząd portugalski podkreślił, że liczba kąpiących się dziennie, określona w rozporządzeniu nr 236/98, nie powinna być uznawana za sztywno stosowane kryterium. Jest to raczej liczba orientacyjna, którą władze portugalskie powinny brać pod uwagę przy przeprowadzaniu ściślejszej kontroli sanitarnej w warunkach określonych przez to rozporządzenie oraz zgodnie z przepisami dyrektywy.

41      Podsumowując, rząd portugalski stwierdził, że stosowanie przepisów krajowych stanowiących transpozycję dyrektywy prowadzi do następujących skutków:

–        gdy wody są zaliczane do wód w kąpieliskach, władze portugalskie wyraźnie zezwalają na kąpiel, jeżeli jakość wody nie przedstawia żadnego zagrożenia dla zdrowia publicznego; takie kąpieliska są przedmiotem rocznego sprawozdania dotyczącego jakości wody w kąpieliskach, przedstawianego Komisji;

–        gdy wody nie są zaliczane do wód w kąpieliskach, ale kąpielisko jest zwyczajowo uczęszczane przez dużą liczbę kąpiących się, jakość wody jest kontrolowana przy uwzględnieniu parametrów i częstotliwości pobierania próbek określonych w dyrektywie; wody takie zostają zaliczone do wód w kąpieliskach, gdy zgodność z tymi parametrami zostanie dowiedziona na podstawie wyników przynajmniej jednej serii badań analitycznych w trakcie poprzedniego sezonu kąpielowego; jeżeli uzyskane wartości są niezgodne z parametrami dyrektywy, kąpiel jest wyraźnie zabroniona; takie wody są ujęte w rocznym sprawozdaniu dotyczącym jakości wody w kąpieliskach tylko wtedy, gdy zostały zaliczone do takowych.

42      Opierając się na analizie obszarów będących przedmiotem programu uatrakcyjniania kąpielisk rzecznych Komisja zauważyła, że wewnętrzne kąpieliska są dziennie uczęszczane przez mniejszą niż określona przez władze portugalskie dopuszczalna liczba kąpiących się. W konsekwencji, jej zdaniem, władze portugalskie w dalszym ciągu nie sporządziły spisu wszystkich kąpielisk.

 Ocena Trybunału

43      Obowiązki ciążące na Państwach Członkowskich na mocy art. 3 i 4 dyrektywy dotyczą wszystkich kąpielisk.

44      Według art. 1 ust. 2 lit. b) dyrektywy kąpielisko oznacza każde miejsce, w którym występuje woda do kąpieli. Z ust. 2 lit. a) tego artykułu wynika, że zaliczenie wód do wód w kąpieliskach z góry zakłada, że w wymienionych w nim wodach kąpiel jest albo wyraźnie dozwolona przez właściwe władze każdego Państwa Członkowskiego, albo nie jest zabroniona i jest tradycyjnie praktykowana przez dużą liczbę kąpiących się.

45      Zasadniczo strony nie zgadzają się ze sobą przede wszystkim w kwestii kwalifikacji plaż rzecznych, których liczba przewyższa liczbę obszarów wskazanych jako kąpieliska.

46      Poprzez swoją argumentację Komisja w sposób dorozumiany poddaje w wątpliwość zgodność z dyrektywą rozporządzenia nr 236/98 w zakresie, w którym dokonuje ono wykładni pojęcia dużej liczby kąpiących się jako odpowiadającego około 100 kąpiącym się dziennie w trakcie sezonu kąpielowego.

47      Jednakże w trakcie postępowania poprzedzającego wniesienie skargi Komisja nie zarzuciła Republice Portugalskiej, że nieprawidłowo transponowała do prawa krajowego art. 1 ust. 2 lit. b) dyrektywy w zakresie przepisów odnoszących się do dużej liczby kąpiących się. Tymczasem uzasadniona opinia Komisji i skarga powinny być oparte na tych samych podstawach faktycznych i zarzutach prawnych (zob. wyrok z dnia 24 listopada 1992 r. w sprawie C‑237/90 Komisja przeciwko Niemcom, Rec. str. I‑5973, pkt 20).

48      W konsekwencji, w obecnym postępowaniu, Komisja nie może podnosić okoliczności, że kąpieliska rzeczne uczęszczane przez liczbę kąpiących się niższą niż liczba dopuszczalna określona w rozporządzeniu nr 236/98, w obrębie których kąpiel nie jest ani wyraźnie dozwolona, ani zabroniona, nie zostały zaliczone do kąpielisk w rozumieniu dyrektywy.

49      Z pism rządu portugalskiego wynika jasno, że kąpieliska rzeczne są zaliczone do wód w kąpieliskach tylko wtedy, gdy zgodność ich parametrów jest potwierdzona na podstawie wyników przynajmniej jednej serii badań analitycznych w trakcie poprzedniego sezonu kąpielowego, czego nie przewiduje dyrektywa.

50      Jednakże Komisja nie utrzymywała, jakoby taka praktyka dotyczyła kąpielisk rzecznych uczęszczanych przez dużą liczbę kąpiących się w rozumieniu portugalskich uregulowań prawnych.

51      W konsekwencji drugi zarzut Komisji zostaje oddalony.

 W przedmiocie trzeciego zarzutu, dotyczącego nieprzestrzegania przewidzianej w dyrektywie minimalnej częstotliwości pobierania próbek

 Argumentacja stron

52      Na podstawie art. 6 ust. 1 i 2 dyrektywy Komisja zarzuciła Republice Portugalskiej, że chociaż częstotliwość pobierania próbek wynosiła 100 % zarówno w kąpieliskach morskich, jak i słodkowodnych, dotyczyło to wyłącznie wyznaczonych kąpielisk. Z powodu niedokładnego wyznaczenia wewnętrznych kąpielisk Republika Portugalska nie przestrzegała minimalnej częstotliwości pobierania próbek i w ten sposób uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy przywołanego art. 6 dyrektywy.

53      Rząd portugalski zarzucił Komisji, że w trakcie postępowania poprzedzającego wniesienie skargi ani razu nie podniosła ona zarzutu nieprzestrzegania częstotliwości pobierania próbek, powołując się na wyżej przedstawioną argumentację, a mianowicie na argumentację dotyczącą niewyznaczonych kąpielisk. Zarzuty podnoszone w uzasadnionej opinii oraz w skardze powinny być jednakowe, w przeciwnym razie skarga jest niedopuszczalna. Rząd portugalski zarzucił Komisji, że w tym przypadku zmieniła przedmiot sprawy, przywołując w skardze argumenty, które nie pojawiły się w toku postępowania poprzedzającego jej wniesienie. W ten sposób, jego zdaniem, Komisja poważnie naruszyła jego prawo do obrony, będące podstawową zasadą wspólnotowego porządku prawnego.

54      Komisja powołała się na pkt 11 lit. d) uzasadnionej opinii, według którego „[w]ynika stąd, że wody w kąpieliskach rzecznych podlegają przepisom dyrektywy, ponieważ fakt, że nie zachęcano do praktykowania kąpieli, nie oznacza, że była ona zabroniona, co sprawia, iż w świetle art. 1 ust. 2 lit. a) i b) dyrektywy miejsca te powinny być zaliczone do kąpielisk. Wynika z tego również, że przedmiotowe wody są niezgodne z parametrami przewidzianymi w dyrektywie” [tłumaczenie nieoficjalne].

 Ocena Trybunału

55      Biorąc pod uwagę, że trzeci zarzut dotyczy nieprzestrzegania minimalnej częstotliwości pobierania próbek wody z powodu niedokładnego wyznaczenia wewnętrznych kąpielisk oraz że w niniejszym wyroku oddalony został drugi zarzut odnoszący się do wspomnianego niezupełnego wyznaczenia wewnętrznych kąpielisk, należy stwierdzić, że w tych okolicznościach również trzeci zarzut nie może zostać uwzględniony.

56      Biorąc pod uwagę całość powyższych rozważań, należy stwierdzić, że nie podejmując wszelkich niezbędnych kroków w celu zapewnienia zgodności jakości wody w kąpieliskach z wymaganymi wartościami dopuszczalnymi określonymi zgodnie z art. 3 dyrektywy, Republika Portugalska uchybiła zobowiązaniom, które na niej ciążą na mocy art. 4 ust. 1 tej dyrektywy w związku z art. 3 oraz załącznikiem do dyrektywy.

57      W pozostałej części skargę należy oddalić.

 W przedmiocie kosztów

58      Na podstawie art. 69 § 3 regulaminu, w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań, Trybunał może postanowić, że koszty zostaną podzielone lub że każda ze stron poniesie swoje własne koszty. Ponieważ żądania Komisji i Republiki Portugalskiej zostały uwzględnione tylko częściowo, ponoszą one własne koszty.

Z powyższych względów

TRYBUNAŁ (druga izba)

orzeka, co następuje:

1)      Nie podejmując wszelkich niezbędnych kroków w celu zapewnienia zgodności jakości wody w kąpieliskach z wymaganymi wartościami dopuszczalnymi określonymi zgodnie z art. 3 dyrektywy Rady 76/160/EWG z dnia 8 grudnia 1975 r. dotyczącej jakości wody w kąpieliskach, Republika Portugalska uchybiła zobowiązaniom, które na niej ciążą na mocy art. 4 ust. 1 tej dyrektywy w związku z art. 3 oraz załącznikiem do dyrektywy.

2)      W pozostałej części skarga zostaje oddalona.

3)      Każda ze stron poniesie własne koszty postępowania.

Timmermans

Gulmann

Puissochet

Cunha Rodrigues

Colneric

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 15 lipca 2004 r.

Sekretarz

Prezes drugiej izby

R. Grass

C. W. A. Timmermans

---

* Język postępowania: portugalski.