Sprawa C‑127/14

Andrejs Surmačs

przeciwko

Finanšu un kapitāla tirgus komisija

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Augstākā Tiesa)

„Odesłanie prejudycjalne — Dyrektywa 94/19/WE — Punkt 7 załącznika I — System gwarancji depozytów — Wykluczenie niektórych deponentów z systemu zabezpieczenia depozytów — Wykluczenie „kierownika””

Streszczenie – wyrok Trybunału (druga izba) z dnia 2 września 2015 r.

1. Swoboda przedsiębiorczości – Swoboda świadczenia usług – Instytucje kredytowe – Systemy gwarancji depozytów – Dyrektywa 94/19 – Uprawnienie państw członkowskich do wykluczenia z zabezpieczenia niektórych deponentów lub depozytów – Warunki – Wyczerpujący charakter listy wyjątków wymienionych w załączniku I – Możliwość wykluczenia przez państwa członkowskie innych kategorii deponentów lub depozytów – Brak

   (dyrektywa 94/19 Parlamentu Europejskiego i Rady, zmieniona dyrektywą 2009/14, art. 3, załącznik I, pkt 7)

2. Prawo Unii Europejskiej – Wykładnia – Metody – Wykładnia literalna, systemowa i celowościowa

3. Swoboda przedsiębiorczości – Swoboda świadczenia usług – Instytucje kredytowe – Systemy gwarancji depozytów – Dyrektywa 94/19 – Uprawnienie państw członkowskich do wykluczenia z zabezpieczenia niektórych deponentów lub depozytów – Wykluczenie kierowników instytucji kredytowych – Pojęcie kierownika – Kryteria oceny

   (dyrektywa 94/19 Parlamentu Europejskiego i Rady, zmieniona dyrektywą 2009/14, art. 3, załącznik I, pkt 7)

1.  Wyliczenie w pkt 7 załącznika I do dyrektywy 94/19 w sprawie systemów gwarancji depozytów, zmienionej dyrektywą 2009/14, depozytów objętych wykluczeniem jest wyczerpujące, ze względu na co państwa członkowskie nie mogą przewidzieć w swym prawie krajowym innych kategorii deponentów, nieobjętych z punktu widzenia pełnionych funkcji pojęciami wyliczonymi w tym samym punkcie, po to, aby zastosować do nich wykluczenie z zabezpieczenia depozytów.

   W powyższym względzie kategorie, którymi posługuje się pkt 7 załącznika I do dyrektywy 94/19 w celu ustalenia depozytów i deponentów wykluczonych z zabezpieczenia, należy definiować w sposób funkcjonalny. W konsekwencji wykluczenie z zabezpieczenia depozytów ma zastosowanie do osób pełniących funkcje, co do których w świetle prawa krajowego i praktyki handlowej państwa członkowskiego można uznać, że objęte są pojęciami wskazanymi w tymże punkcie rzeczonego załącznika niezależnie od nazwy pełnionej funkcji, czego ustalenie należy do sądu krajowego. Ponadto jako że kategorie przewidziane w załączniku I do dyrektywy 94/19 stanowią wyjątek od ogólnej reguły przewidzianej w art. 3 rzeczonej dyrektywy, podlegają one wykładni zawężającej.

   (por. pkt 24–26; pkt 1 sentencji)

2.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 28)

3.  Punkt 7 załącznika I do dyrektywy 94/19 w sprawie systemów gwarancji depozytów, zmienionej dyrektywą 2009/14, należy interpretować w ten sposób, że państwa członkowskie mogą wykluczyć z zabezpieczenia przewidzianego przez tę dyrektywę, jako kierownika, osoby, które ze względu na funkcję pełnioną w ramach instytucji kredytowej mają, niezależnie od nazwy tej funkcji, informacje i kompetencje umożliwiające im dokonanie oceny rzeczywistej sytuacji finansowej tej instytucji oraz ryzyka związanego z jej działalnością.

   W istocie fakultatywne wykluczenie deponentów wyliczonych w rzeczonym punkcie załącznika I do dyrektywy 94/19 opiera się na założeniu, iż zasadniczo osoby te mają takie kompetencje i informacje o instytucji kredytowej, której powierzają swe depozyty, jakimi nie dysponuje większość deponentów. Do sądu krajowego należy ocena, czy w danym wypadku zainteresowana osoba ma owe informacje i owe kompetencje i znajduje się w sytuacji umożliwiającej jej dokonanie oceny rzeczywistej sytuacji finansowej instytucji kredytowej oraz ryzyka związanego z jej działalnością. W tym celu sąd krajowy będzie musiał uwzględnić wszystkie istotne okoliczności sprawy, a zwłaszcza opis stanowiska zajmowanego przez zainteresowanego, działalność, jaką ten faktycznie wykonywał, oraz stosunki prawne i faktyczne pomiędzy nim a zarządem banku. W tych ramach kwestia, czy zainteresowany jest odpowiedzialny za ogół działalności banku, czy jedynie za szczególną dziedzinę jego działalności, stanowi tylko jedną z okoliczności wymagających uwzględnienia podczas wspomnianego badania.

   (por. pkt 33, 37, 38; pkt 2 sentencji)