52007DC0281

[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 30.5.2007

KOM(2007) 281 wersja ostateczna

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

W stronę partnerstwa strategicznego pomiędzy UE a Brazylią

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

W stronę partnerstwa strategicznego pomiędzy UE a Brazylią

1. TWORZENIE PARTNERSTWA POMIęDZY UE A BRAZYLIą

W ciągu ostatnich lat Brazylia staje się coraz bardziej wpływowym podmiotem na arenie międzynarodowej, a także głównym partnerem UE do rozmów. Jednakże dotychczas ani Unia, ani Brazylia nie wykorzystywały w pełni możliwości dwustronnego dialogu, prowadząc rozmowy wyłącznie w ramach stosunków UE-Mercosur. Brazylia będzie ostatnim z krajów BRICS[1], który spotka się z UE na specjalnie w tym celu zorganizowanym szczycie. Nadszedł czas, aby uznać Brazylię za strategicznego partnera, główną siłę gospodarczą Ameryki Łacińskiej oraz lidera regionalnego[2]. Punktem zwrotnym w relacjach UE-Brazylia będzie planowany na lipiec 2007 r. pierwszy szczyt UE-Brazylia w Lizbonie.

W ostatnim czasie można było zaobserwować wzmocnienie i poszerzenie dwustronnych stosunków UE-Brazylia. Dalszy rozwój relacji wymaga spójnych i skoordynowanych ram w ujęciu globalnym. Wraz z rosnącym znaczeniem gospodarczym i politycznym Brazylia przejmuje nowe obowiązki lidera światowego. Proponowane partnerstwo strategiczne pomiędzy Brazylią a UE ma pomóc temu państwu w pełnieniu roli pozytywnego lidera na świecie i w regionie, a także w podjęciu otwartego, merytorycznego dialogu z UE w istotnych kwestiach globalnych i strategicznych zarówno w ramach relacji dwustronnych, jak i na forach wielostronnych i regionalnych. Szerokie stosunki UE z Brazylią wynikają z silnych więzi historycznych i kulturalnych. Na przestrzeni kilku ostatnich lat Brazylia podjęła rolę rzecznika krajów rozwijających się na forach ONZ i WTO. Unię i Brazylię łączą wspólne fundamentalne wartości i interesy, w tym poszanowanie praw człowieka i praworządności, zaniepokojenie zmianami klimatycznymi, dążenie do wzrostu gospodarczego oraz sprawiedliwości społecznej zarówno wewnątrz własnych granic, jak i poza nimi. Unia postrzega Brazylię jako ważnego sojusznika w podejmowaniu tych i innych wyzwań na forach międzynarodowych.

Brazylia, która pod względem liczby ludności oraz rozwoju gospodarczego może być traktowana niemal w kategoriach odrębnego kontynentu, jest przez to naturalnym liderem Ameryki Południowej oraz odgrywa kluczową rolę w Ameryce Łacińskiej. Aktywnie działa w tym charakterze w ramach Mercosur, intensywnie promuje również ideę Unii Narodów Ameryki Południowej (UNASUR)[3].

Negocjacje z Mercosur stanowią priorytetowy cel strategiczny UE, jednakże dotychczasowy brak postępów w kwestiach handlowych uniemożliwia ich zakończenie. Brazylia może odegrać w tym względzie rolę kluczową, przyczyniając się do utworzenia szerszego stowarzyszenia strategicznego Unii i Mercosur. Od jej wsparcia jako lidera zależeć może postęp w negocjacjach z Mercosur. Jednocześnie Unia kontynuuje starania na rzecz umocnienia silnych więzi politycznych i gospodarczych z Mercosur jako całością, a także wspiera rozwój dwustronnych stosunków z innymi krajami w regionie, np. z Argentyną, drugim istotnym partnerem do rozmów w Ameryce Południowej (niedawno zainicjowano dialog w kilku kwestiach politycznych).

Większość inwestycji UE w Ameryce Łacińskiej lokowanych jest w Brazylii[4], zaś zakończenie negocjacji na forum WTO w sprawie dauhańskiej agendy rozwoju (Doha Development Agenda, DDA) i rozmów z Mercosurem oraz dalsze ograniczenie barier handlowych, w istotnym stopniu umożliwi dalsze otwarcie jej rynku dla przedsiębiorstw unijnych. Wprawdzie tempo wzrostu gospodarczego Brazylii dalekie jest od wyników, jakie osiągają Chiny lub Indie[5], jednak państwo to dysponuje wielkim bogactwem zasobów naturalnych, osiąga cieszące się uznaniem wyniki w pracy naukowej i akademickiej, a także posiada zróżnicowany przemysł i rozbudowany rynek wewnętrzny.

Kraj ten nadal jednak musi mierzyć się z pewnymi problemami. Do priorytetów rządu brazylijskiego należy zwalczanie ogromnych nierówności w poziomie dochodów, m.in. w ramach programu „Bolsa Familia”. Kwestia ta stanowi jedno z kluczowych zagadnień współpracy i dialogu z UE. Przejawem wspomnianych nierówności są również duże różnice między północną częścią kraju a bardziej rozwiniętym obszarem południowym. UE wyraża chęć zacieśnienia współpracy z Brazylią w zakresie wymiany dobrych praktyk dotyczących spójności regionalnej.

2. WSPÓLNA AGENDA

Zacieśnienie i wzmocnienie współpracy leży w wspólnym interesie UE i Brazylii. Przedstawione w niniejszym rozdziale obszary działań i sektory na poziomie globalnym, regionalnym i dwustronnym powinny, zdaniem Komisji, zostać objęte ściślejszą współpracą UE i Brazylii. Mogą one przynieść obopólne korzyści, a w przyszłości stanowić fundament partnerstwa strategicznego.

Jeżeli po przedłożeniu Radzie i Parlamentowi niniejszy dokument zostanie przyjęty, może posłużyć jako podstawa propozycji, którą Unia złoży Brazylii podczas szczytu w Lizbonie. W związku z tym Unia zachęca Brazylię do zajęcia stanowiska wobec propozycji UE.

Szczyt w Lizbonie powinien dać początek procesowi, w wyniku którego Unia i Brazylia przyjmą wspólną agendę na rzecz partnerstwa strategicznego.

2.1. Wzmocnienie wielostronnej współpracy

Brazylia i UE podzielają pogląd, że współczesne wyzwania o charakterze globalnym wymagają współpracy wielostronnej, szczególnie w ramach silnego ONZ. W związku z tym, obowiązkiem obu stron jest podejmowanie działań świadczących o stałym zaangażowaniu na rzecz skutecznej wielostronności. Brazylia odgrywa niezwykle istotną rolę w pokonywaniu przeszkód, jakie stoją na drodze skutecznego rozwiązywania problemów globalnych, takich jak kwestia reformy ONZ, zmiany klimatyczne, kwestie rozbrojenia czy problemy handlu światowego. Wypracowanie zbliżonych stanowisk w wielu kwestiach poprzez bliższą współpracę oraz konsultacje na wszystkich poziomach leżą w interesie obydwu partnerów. Unia zachęca Brazylię do bardziej stanowczych działań oraz zwiększenia aktywności, a także do ściślejszej współpracy z UE w organach ONZ, stosownie do jej roli i znaczenia w skali globalnej.

- Pierwszym istotnym krokiem będzie wzmocnienie współpracy na forach międzynarodowych poprzez systematyczne konsultacje poprzedzające ważne spotkania w ramach ONZ i in. Konsultacje te będą dla partnerów płaszczyzną wymiany opinii, uzgadniania w miarę możliwości wspólnych stanowisk, zapewniania wzajemnego wsparcia w ważnych kwestiach oraz opracowywania wspólnych inicjatyw.

UE i Brazylia mogą np. w większym stopniu koordynować stanowiska prezentowane na posiedzeniach Komisji Budowania Pokoju ONZ (KBP). Ponadto dzięki współpracy partnerów Komisja Budowania Pokoju ma szansę stać się organem opracowującym działania strategiczne i tym samym spełnić swą podstawową rolę, zamiast być kolejnym forum przyznawania i koordynowania pomocy.

UE wysoko ceni zaangażowanie Brazylii jako jednego z głównych uczestników operacji pokojowych[6], szczególnie na Haiti, gdzie Brazylia przewodzi misji pokojowej MINUSTAH.

- W związku z silnym zaangażowaniem UE na Haiti [7] istnieje solidna podstawa dla współpracy i koordynacji działań Unii i Brazylii na rzecz utrzymania pokoju w tym kraju i na okolicznych obszarach w kontekście operacji pokojowo-stabilizacyjnych.

W zakresie nierozprzestrzeniania broni jądrowej Brazylia jest żywotnie zainteresowana światowym systemem nierozprzestrzeniania i może przyczynić się do umocnienia stosunków między państwami rozwiniętymi i G77.

- UE i Brazylia powinny ściśle współpracować na rzecz wsparcia i rozwoju globalnego systemu nierozprzestrzeniania broni jądrowej.

Na przestrzeni kilku ostatnich lat Brazylia przejęła rolę lidera grupy państw rozwijających się na forum WTO, szczególnie w zakresie handlu produktami rolnymi oraz na spotkaniach grupy G20. Wspólnym dążeniem Brazylii i UE jest wzmocnienie wielostronnego systemu handlu, dzięki czemu kraje na wszystkich poziomach rozwoju będą mogły w większym stopniu korzystać globalnego otwarcia rynków. W związku z tym na obydwu stronach spoczywa szczególna odpowiedzialność za doprowadzenie do końca negocjacji trwających w ramach rundy dauhańskiej. W dłuższej perspektywie obydwaj partnerzy muszą podjąć bardziej intensywne działania na rzecz rozwiązywania problemów gospodarki światowej, w której uczciwa konkurencja oraz trwały rozwój wymagają coraz większej regulacji.

- UE i Brazylia powinny wzajemnie angażować się w różne formy negocjacji w ramach WTO, aby doprowadzić je do końca w 2007 r.

Na forum ministrów finansów państw grupy G20 Brazylia może być kluczowym partnerem UE w opracowywaniu wspólnych stanowisk, w tym podczas dyskusji o reformie międzynarodowych ram finansowania. W związku z faktem, iż w 2008 r. Brazylia przewodniczy grupie G20, współpraca ta będzie miała szczególne znaczenie.

2.2. Podnoszenie standardów praw człowieka, rozwój demokracji oraz systemu rządów

W zakresie promowania praw człowieka, umacniania demokracji, praworządności oraz systemu rządów Unię i Brazylię od dawna łączą wspólne wartości i interesy. Obydwie strony intensywnie wspierają ideę ustanowienia wspólnych, ogólnych standardów oraz szeregu mechanizmów służących ich wdrożeniu. Rada Praw Człowieka oraz Trzeci Komitet Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych mają duży potencjał synergii i dalszej współpracy na rzecz promowania praw człowieka na świecie. Ponadto zarówno Unia, jak i Brazylia poczytują sobie za cel wspieranie demokracji, praworządności oraz dobrych rządów we wszystkich krajach.

- W odniesieniu do praw człowieka UE wyraża szczególną potrzebę ścisłej współpracy z Brazylią na rzecz lepszego porozumienia w sprawach rezolucji oraz dla współfinansowania inicjatyw dotyczących szczególnych państw i kwestii w odnośnych organach ONZ.

2.3. Osiąganie milenijnych celów rozwoju oraz wspieranie rozwoju regionalnego i społecznego

Współpraca w międzynarodowych działaniach na rzecz zwalczania ubóstwa i nierówności na świecie : Podobnie jak inne nowe potęgi, Brazylia zajmuje coraz bardziej zdecydowane stanowiska we współpracy Południe-Południe, zwłaszcza z krajami sąsiedzkimi i z portugalskojęzycznymi państwami Afryki. Podczas gdy większość „nowych darczyńców” często dąży do osiągnięcia krótkoterminowych rezultatów i zysków, brazylijski program współpracy (o względnie niewielkiej skali) ukierunkowany jest raczej na długoterminowy, zrównoważony rozwój. Brazylia znana jest ze swoich aktywnych działań wspierających w stosunkach wielostronnych, a także z tworzenia innowacyjnych modeli współpracy wielostronnej i trójstronnej, takich jak „Działanie przeciwko głodowi i ubóstwu” rozpoczęte w 2004 r. z inicjatywy prezydenta Luli wraz z Chile, Francją i ONZ[8]. UE i Brazylia zgadzają się co do tego, że współpraca rozwojowa jest środkiem umacniania pokoju i bezpieczeństwa.

Bardzo wartościowa jest dwustronna współpraca WE i Brazylii w ramach programów tematycznych[9]. Zatwierdzone projekty i programy dotyczą takich obszarów, jak reformy administracyjne i gospodarcze, rozwój społeczny i środowisko naturalne.

Komisja jest żywo zainteresowana zbadaniem możliwości trójstronnej współpracy z Brazylią i ze Wspólnotą Państw Portugalskojęzycznych (CPLP) (np. w dziedzinie energii), a także ustanowieniem ram dla rozwoju stosunków z Brazylią i portugalskojęzycznymi krajami Afryki.

- Komisja jest gotowa pogłębić współpracę z Brazylią w obszarze pomocy rozwojowej, w szczególności w zakresie trójstronnej współpracy z CPLP dotyczącej współpracy rozwojowej.

Dialog w sprawach społecznych, zatrudnienia i polityki regionalnej Mimo że Brazylia jest jednym z najmniej uzależnionych od pomocy krajów Ameryki Południowej (ODA – oficjalna pomoc rozwojowa – stanowi 0,05 % dochodu narodowego brutto), kraj ten boryka się ze znacznym ubóstwem (odsetek ludności żyjącej w ubóstwie wynosi 27,9 %) i z problemem wysokiego wskaźnika Giniego (58,2 w 2003 r., w 2005 r. spadł do 56,7), jak też z narastającym problemem dysproporcji w rozwoju regionów. Dzięki wprowadzeniu „Bolsa Familia” i innych skutecznych programów Brazylia zdołała podnieść swój współczynnik rozwoju społecznego[10] i zmniejszyć o połowę skrajne ubóstwo o 10 lat przed terminem docelowym, wyznaczonym na 2012 r., lecz wciąż jeszcze wiele pozostaje do zrobienia, by wyrównać dystrybucję zasobów. Struktura zatrudnienia w Brazylii zmienia się w bardzo szybkim tempie, a globalizacja stawia różnorodne wyzwania przed polityką regionalną i społeczną oraz utrudnia działania publiczne zmierzające do zmniejszenia nierówności. Strategia lizbońska jest w wielu swoich aspektach ukierunkowana na rozwiązywanie tych problemów. Wymiana doświadczeń w tym zakresie mogłaby być zatem owocna zarówno dla UE, jak i dla Brazylii. Na podstawie dialogu UE-Brazylia w sprawach społecznych, zatrudnienia i polityki regionalnej Brazylia mogłaby przekazywać innym krajom Ameryki Łacińskiej doświadczenia w zakresie innowacyjnych rozwiązań problemów ubóstwa, nierówności i wykluczenia społecznego .

- Niedawno ustanowiony dialog UE-Brazylia w sprawach społecznych, zatrudnienia i polityki regionalnej stanowi forum wymiany najlepszych praktyk i dyskusji nad polityką w dziedzinie zatrudnienia, ochrony socjalnej, integracji społecznej i dialogu społecznego.

- Ponadto dialog w sprawach polityki regionalnej pozwoli Brazylii na zapoznanie się z doświadczeniami UE w zakresie zmniejszania dysproporcji regionalnych i osiągania lepszej równowagi terytorialnej oraz na wymianę najlepszych praktyk w dziedzinie tworzenia i wdrażania polityki regionalnej, w szczególności w takich kwestiach, jak partnerstwo wieloszczeblowe (obejmujące podmioty regionalne i lokalne, sektor prywatny i społeczeństwo obywatelskie), średniookresowe planowanie strategiczne, efekt dźwigni stymulujący zasoby krajowe (zarówno publiczne, jak i prywatne), rozwój zdolności administracyjnych, koordynacja i komunikacja międzyinstytucjonalna, upowszechnianie kultury oceniania i współpraca międzyregionalna.

- Brazylia mogłaby z pożytkiem wymieniać doświadczenia z innymi krajami Ameryki Południowej w zakresie innowacyjnych rozwiązań problemów ubóstwa, nierówności, wykluczenia społecznego , a także w sferze zmniejszania różnic między regionami oraz zapewniania ochrony socjalnej i godziwej pracy dla każdego.

2.4. Ochrona środowiska

W Brazylii znajdują się największe na świecie obszary lasu deszczowego, a kraj ten jest kluczowym partnerem UE w kampanii na rzecz intensyfikacji międzynarodowych działań mających na celu przeciwdziałanie zmianom klimatycznym i powstrzymanie spadku bioróżnorodności. Niezbędna będzie silna i trwała wola polityczna, by osiągnąć kompleksowe globalne porozumienie w sprawie zmian klimatycznych, dotyczące ograniczenia wzrostu temperatur do różnicy mniejszej niż 2°C w stosunku do poziomu sprzed uprzemysłowienia. Jak stwierdzono w komunikacie Komisji z dnia 10 stycznia 2007 r. w sprawie „ograniczenia globalnych zmian klimatycznych do 2°C”, zatwierdzonego przez szefowie państw i rządów na wiosennym posiedzeniu Rady w dniach 8-9 marca 2007 r., UE uważa, że mając na uwadze pilność tej kwestii, negocjacje w sprawie kompleksowego globalnego porozumienia dotyczącego okresu po 2012 r., oparte w szczególności na zasadzie wspólnej, choć zróżnicowanej odpowiedzialności, powinny zostać rozpoczęte na konferencji ONZ w sprawie zmian klimatycznych, która odbędzie się w Bali w grudniu tego roku. Negocjacje te należy zakończyć do 2009 r. Niezbędne jest zaangażowanie polityczne na wysokim szczeblu, by wzmocnić rolę Konwencji ONZ w sprawie różnorodności biologicznej i poprawić jej wdrażanie, a także osiągnąć określony na Światowym Szczycie w sprawie Zrównoważonego Rozwoju cel w zakresie zatrzymania spadku bioróżnorodności do 2010 r. Zarówno UE, jak i Brazylia są szczególnie zainteresowane także innymi zagadnieniami dotyczącymi środowiska, takimi jak ochrona lasów, gospodarka wodna, środowisko morskie, globalny problem zanieczyszczenia rtęcią i niezrównoważone modele konsumpcji i produkcji.

Poza współpracą na poziomie międzynarodowym, UE i Brazylia prowadzą także dwustronne konsultacje w wielu sprawach z zakresu ochrony środowiska. Komisja Europejska odbywa regularne spotkania z Brazylią w ramach dialogu w sprawie zmian klimatycznych i polityki ochrony środowiska. UE jest zainteresowana wymianą doświadczeń w zakresie gospodarki wodnej oraz zmiany niezrównoważonych modeli konsumpcji i produkcji.

- UE powinna rozwijać i wzmacniać dialog z Brazylią w sprawie polityki ochrony środowiska w takich obszarach, jak zmiany klimatyczne, gospodarka wodna, bioróżnorodność i wylesianie, przy uwzględnieniu roli ludności tubylczej. Dzięki temu obie strony będą mogły lepiej zrozumieć swoje stanowiska, co podniesie możliwości ich wspólnego oddziaływania w tych dziedzinach.

- UE powinna współpracować z Brazylią na forach międzynarodowych w celu przyspieszenia rozmów w sprawie zmian klimatycznych i wylesiania, zmierzających do osiągnięcia porozumienia dotyczącego ram działania w okresie po 2012 r.

- Należy również nawiązać bliższą współpracę w dziedzinie wdrażania Konwencji w sprawie różnorodności biologicznej i realizacji celu zatrzymania spadku bioróżnorodności do 2010 r., jak też i w innych kluczowych kwestiach o zasięgu globalnym, np. w sprawie zanieczyszczenia rtęcią.

2.5. Wzmocnienie współpracy w dziedzinie energii

Brazylia była pierwszym krajem, który z powodzeniem wprowadził na tak dużą skalę produkcję rodzimych biopaliw. Przed branżą tą stoją ogromne możliwości dalszego rozwoju. Brazylia zajmuje czołową pozycję na wszystkich etapach produkcji, dystrybucji i konsumpcji biopaliw. UE niedawno potwierdziła, że zwiększenie konsumpcji energii odnawialnej jest jednym z głównych priorytetów polityki energetycznej UE. Plan działania w zakresie polityki energetycznej w Europie na 2007 r., który uzyskał zgodę polityczną przywódców UE, ustanawia ambitne cele dotyczące poziomu wykorzystania energii odnawialnej (20 %) i biopaliw (minimum 10 %) do 2020 r.

UE i Brazylia są przekonane, że współpraca w tej dziedzinie może przynieść obopólne korzyści, nawiązały więc partnerstwo w ramach Międzynarodowego Forum Biopaliw zainicjowanego przez Brazylię w marcu 2007 r.[11] Forum to wnosi wkład w prace nad wspólnymi normami, które mają umożliwić rozwój rynków międzynarodowych przy zapewnieniu zrównoważonej produkcji, przyczyniającej się do obniżenia emisji gazów cieplarnianych i realizującej inne cele w zakresie zrównoważonego rozwoju. Międzynarodowa konferencja w sprawie biopaliw, organizowana przez Komisję w dniach 5-6 lipca 2007 r. w Brukseli, będzie stanowić okazję do znaczącego poszerzenia tej współpracy.

EU jest także żywo zainteresowana rozwojem współpracy z Brazylią w dziedzinie optymalizacji wykorzystania energii, zarówno na poziomie dwustronnym, jak i na podstawie przyszłego międzynarodowego porozumienia ramowego.

- Rozpoczęcie w 2007 r. dialogu WE-Brazylia w sprawie polityki energetycznej mogłoby doprowadzić do znacznego postępu we współpracy UE z Brazylią w dziedzinie energii zarówno w kwestiach prawnych, jak i technicznych. Rozmowy powinny obejmować takie zagadnienia, jak zrównoważone biopaliwa i inne źródła energii odnawialnej, optymalizacja wykorzystania energii i niskoemisyjne technologie energetyczne. Dialog ten pozwoli na zacieśnienie więzów między UE i Brazylią, a także umożliwi wymianę informacji o najważniejszych wydarzeniach na świecie w dziedzinie energetyki oraz wsparcie polityki zwiększania bezpieczeństwa energetycznego i zrównoważonego wykorzystania energii.

2.6. Stabilizacja i poprawa sytuacji gospodarczej Ameryki Łacińskiej

W ciągu ostatnich kilku lat Brazylia wzmocniła stosunki ze swoimi sąsiadami, w szczególności z Argentyną, z którą nawiązała „stosunki strategiczne”.

Na froncie politycznym Brazylia stała się filarem stabilności Ameryki Południowej, stawiając czoła problemom znanym wielu krajom regionu (takim jak spójność społeczna) w ramach swojego systemu polityczno-instytucjonalnego.

Brazylia przewodzi wysiłkom na rzecz pogłębienia integracji południowoamerykańskiej zarówno w ramach Mercosur, jak też w drodze utworzenia w grudniu 2004 r. Południowoamerykańskiej Wspólnoty Narodów, w następstwie czego na szczycie regionalnym w kwietniu 2007 r. powstała UNASUR (Unia Narodów Ameryki Południowej). W ostatnich latach stosunki Brazylii z jej sąsiadami cechowały się umiarkowanym podejściem, którego przykładem są jej działania w obszarach, w których występuje rozbieżność stanowisk z Wenezuelą i Boliwią.

W takich dziedzinach jak energetyka, telekomunikacja, woda i transport, istnienie wzajemnych połączeń odgrywa ważną rolę w stabilizacji Ameryki Łacińskiej i we wzmacnianiu jej sytuacji gospodarczej. Jakikolwiek duży projekt w zakresie energetyki regionalnej może przyczynić się do poprawy regionalnej infrastruktury energetycznej tylko wtedy, gdy bierze w nim udział Brazylia. Powstanie korytarzy międzyoceanicznych wzdłuż osi panamerykańskich doprowadziło do lepszego zintegrowania Brazylii z siecią transportową Ameryki Łacińskiej.

Brazylia ma do odegrania istotną rolę we współpracy UE z Ameryką Łacińską i Karaibami. UE przywiązuje dużą wagę do czynnego udziału i wkładu Brazylii w rozmowy na temat spójności społecznej, w szczególności w ramach najbliższego Forum UE-Ameryka Łacińska i Karaiby w sprawie spójności społecznej.

- UE będzie kontynuować współpracę z Brazylią w zakresie wdrażania zaleceń konferencji UE-Ameryka Łacińska i Karaiby w sprawie spójności społecznej z marca 2006 r. oraz stymulowania postępu rozmów w tej dziedzinie. Przygotowania do Forum w sprawie spójności społecznej będą stanowić dobrą okazję do dialogu. Ponadto obie strony mogłyby wspólnie zachęcać organizacje międzynarodowe i społeczeństwo obywatelskie do działań na rzecz spójności społecznej.

- UE przyjęłaby z zadowoleniem ścisłe zaangażowanie Brazylii w przygotowania kolejnego szczytu UE-Ameryka Łacińska i Karaiby, który odbędzie się w Limie w 2008 r.

2.7. Postępy rozmów z Mercosur

Oczywiste jest znaczenie i oddziaływanie w Mercosur Brazylii i jej wielkiego rynku. W 2005 r. PKB Brazylii stanowił prawie 80 % PKB całego Mercosur[12]. Brazylia jest siłą napędową gospodarki Ameryki Południowej, a kierunki polityki gospodarczej tego kraju mają wpływ na stabilność ekonomiczną całego regionu i jego integrację gospodarczą.

Zważywszy na kluczową rolę Brazylii w Mercosur, wzmocnienie stosunków politycznych UE z tym krajem przyczyniłoby się do rozwoju wewnętrznej integracji w ramach Mercosur, jak też do poprawy stosunków UE z tą organizacją.

Dzieląc się wiedzą na temat UE i swoimi doświadczeniami wyniesionymi z negocjacji nad wspólnym programem działania z UE, Brazylia może wesprzeć wysiłki Mercosur w zakresie budowy wspólnego rynku i unii politycznej. Ma to szczególne znaczenie w chwili, gdy Mercosur przechodzi trudny okres. Przed organizacją tą nadal jest wiele pracy w kilku aspektach integracji gospodarczej, takich jak osiągnięcie pełnej unii celnej i zakończenie budowy wspólnego rynku usług. Ponadto we wszystkich krajach należących do Mercosur występuje coraz bardziej ugruntowane przekonanie, że organizacja ta powinna stawiać sobie ambitniejsze cele i dążyć do większej skuteczności, również poprzez rozwój swojego wymiaru politycznego i wspólnej polityki zagranicznej. Rząd Brazylii wielokrotnie wyrażał zainteresowanie doświadczeniami UE jako wzorcem dla integracji w ramach Mercosur, choć rządy państw wchodzących w skład tej organizacji bardzo ostrożnie podchodzą do kwestii przekazywania władzy instytucjom ponadnarodowym w miarę integracji gospodarczej i politycznej. UE zapewnia Mercosur największe wsparcie, będąc także jednym z głównych darczyńców dla tego regionu.

Wzmocniony dialog pomoże obu stronom w osiągnięciu ich celów związanych z negocjacjami układu o stowarzyszeniu UE z Mercosur, których powodzenie jest ściśle związane z postępami wewnętrznej integracji Mercosur w aspekcie politycznym i gospodarczym. W tym procesie Brazylia powinna przyjąć czołową rolę.

- Unia liczy zatem na to, że Brazylia w konstruktywny sposób przyczyni się do zawarcia zrównoważonego i kompleksowego układu UE z Mercosur.

- UE i Brazylia powinny wspólnie poszukiwać sposobów maksymalnie intensywnej współpracy i wymiany doświadczeń w kwestiach integracji regionalnej.

2.8. Wzmacnianie stosunków handlowych i gospodarczych

Rozwój handlu i inwestycji: Brazylia jest dla UE najważniejszym rynkiem w Ameryce Łacińskiej, na który przypada jedna trzecia całkowitej wymiany handlowej UE z tym regionem. W zakresie dwustronnych przepływów handlowych z Brazylią odnotowano w ostatnich latach dwucyfrowy roczny wzrost. Również dla Brazylii UE jest najważniejszym partnerem handlowym, z którym kraj ten prowadzi 22 % swojej wymiany handlowej. Na Brazylię przypada jednak tylko 1,8 % całkowitego handlu UE, plasuje się ona zatem dopiero na jedenastym miejscu wśród największych partnerów handlowych UE (Eurostat, 2005 r.). Dowodzi to znaczącego potencjału, jaki rynek ten stanowi dla UE. Brazylia przyciągnęła najwięcej bezpośrednich inwestycji UE spośród wszystkich krajów BRIC[13]. Łączna wartość tych inwestycji sięga 80,1 miliarda EUR. Brazylia odgrywa także rolę znaczącego inwestora w UE[14], w szczególności w takich sektorach, jak handel, przemysł wydobywczy i budownictwo.

Celem UE jest dalsze poszerzanie możliwości dostępu do rynku poprzez dauhańską agendę rozwoju i negocjacje UE-Mercosur, zważywszy na obecny względnie wysoki poziom ochrony brazylijskich rynków towarów i usług. UE zachęca więc Brazylię do obniżania barier taryfowych i pozataryfowych, prowadzenia reform gospodarczych i dobrego sprawowania rządów w dziedzinie podatków, jak też do tworzenia stabilnego otoczenia regulacyjnego dla podmiotów gospodarczych, w tym dla inwestorów zagranicznych. Klimat większej otwartości dla handlu i inwestycji w Brazylii poprawiłby konkurencyjność wszystkich sektorów i stworzyłby możliwości dalszej poprawy sytuacji gospodarczej.

- Przyszłe partnerstwo UE-Brazylia jest szansą rozwiązania pewnych kwestii o szczególnym znaczeniu dla stosunków dwustronnych w uzupełnieniu rozmów UE-Mercosur, na przykład poprzez dialog w sprawach własności intelektualnej , polityki przemysłowej i współpracy w kwestiach prawnych, jak też konsultacje w sprawach sanitarnych i fitosanitarnych, dzięki którym wzrosłoby wzajemne zrozumienie mających znaczenie dla handlu wymogów w tym obszarze.

Zagadnienia ekonomiczne i finansowe : Biorąc pod uwagę istotną pozycję Brazylii w światowej gospodarce i w znaczących forach międzynarodowych, takich jak G20 i WTO, a także jej członkostwo w G8 w niedługiej perspektywie, UE powinna wzmocnić dialog z Brazylią również w sprawach ekonomicznych i finansowych. Jego przedmiotem mogłyby być problemy makroekonomiczne i fiskalne, strategie reform strukturalnych mających na celu zrównoważony wzrost oraz kwestie spójności społecznej.

- Strategiczne partnerstwo UE-Brazylia powinno obejmować regularny dialog w kwestiach makroekonomicznych.

Pożyczki Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) odgrywają istotną rolę we wzmacnianiu powiązań gospodarczych między Brazylią i EU, a także wspierają rozwój sektora prywatnego. Brazylia otrzymuje największą część pożyczek EBI spośród wszystkich krajów Ameryki Łacińskiej i pozostanie jednym z ich głównych odbiorców. Środki finansowe pochodzące z EBI będą wspierać w Brazylii osiąganie celów UE związanych z równowagą środowiska naturalnego (w tym z ograniczaniem zmian klimatycznych), bezpieczeństwem energetycznym, wsparciem zagranicznych inwestycji bezpośrednich oraz transferem technologii i know-how .

Społeczeństwo informacyjne : UE i Brazylia podzielają pogląd, iż technologie teleinformatyczne są nie tylko niezbędne dla rozwijania innowacji, konkurencyjności i wzrostu gospodarczego, tworzenia miejsc pracy i poprawy wydajności sektora publicznego, lecz także mają istotny wymiar społeczny, przyczyniając się do zwiększenia spójności społecznej, podnosząc jakość życia i ograniczając ubóstwo.

- Priorytetem UE jest dalszy rozwój dwustronnego dialogu i współpracy w dziedzinie technologii teleinformatycznych, z uwzględnieniem aspektów prawnych, polityki i badań w tym obszarze. Przyczyni się to do zagwarantowania dobrego i stabilnego otoczenia regulacyjnego tego sektora i do maksymalizacji wykorzystania technologii teleinformatycznych do wsparcia polityki publicznej i ochrony socjalnej oraz pozwoli na rozwój wymiany naukowej i technologicznej.

Transport lotniczy Około czterech milionów pasażerów rocznie korzysta z planowych połączeń lotniczych między Brazylią a UE, dlatego też rynek przewozów lotniczych na tej trasie ma zasadnicze znaczenie w kontaktach między ludźmi i przedsiębiorstwami z tych dwóch obszarów. Aby sektor ten mógł się rozwijać, należy stworzyć stabilne ramy prawne dla usług lotniczych między Brazylią a UE. W związku z tym istnieje konieczność zmiany umów dotyczących przewozów lotniczych między Brazylią a państwami członkowskimi UE, tak aby odzwierciedlały one istnienie wspólnego rynku lotniczego UE. Po uznaniu przez Brazylię obecności UE w jej dwustronnych umowach dotyczących usług lotniczych, kraj ten ma potencjał, aby stać się znaczącym partnerem w różnych aspektach polityki lotniczej. Dobrym przykładem zarządzania ruchem lotniczym jest projekt SESAR (badania dotyczące służb zarządzania ruchem lotniczym (ATM) w jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej), którego celem jest zwiększenie bezpieczeństwa, wydajności i ekologiczności transportu lotniczego poprzez ściślejszą współpracę w dziedzinie bezpieczeństwa lotniczego, zwłaszcza w zakresie uznawania świadectw zdatności do lotu.

- Priorytetem UE jest jak najszybsza zmiana umów dotyczących przewozów lotniczych między Brazylią a państwami członkowskimi UE.

Transport morski i gospodarka morska: Brazylia i UE są głównymi podmiotami gospodarki światowej, a transport morski ma kluczowe znaczenie dla wzrostu gospodarczego, handlu i rozwoju. Nawiązany niedawno między UE a Brazylią dialog w sprawie polityki transportu morskiego trzeba nadal rozwijać w celu poprawy warunków funkcjonowania brazylijskich i unijnych przedsiębiorstw żeglugowych, ułatwienia transportu morskiego w Brazylii i UE, pogłębienia współpracy między obiema stronami we wszystkich obszarach wspólnego zainteresowania jak porty, żegluga śródlądowa, infrastruktura i bezpieczeństwo morskie, a także omówienia zbieżnych stanowisk w organizacjach międzynarodowych.

- Ponadto strony mogą rozważyć nawiązanie współpracy międzysektorowej w zakresie gospodarki morskiej, obejmującej szereg aspektów w tej dziedzinie, od transportu, rybołówstwa, badań morskich, ochrony środowiska morskiego oraz zrównoważonego wykorzystywania zasobów naturalnych, aż po planowanie, zarządzanie i egzekwowanie prawa.

- Należy rozwijać nawiązany niedawno dialog między UE a Brazylią w sprawie polityki transportu morskiego .

Zgodnie z deklaracjami rządu Brazylii nauka, technologia i innowacja jest obszarem priorytetowym[15]. Współpraca dwustronna jest również istotna, ponieważ Brazylia jest jednym z najważniejszych państw trzecich uczestniczących w szóstym programie ramowym w dziedzinie badań (FP6 2002-2006), prowadzącym wspólne działania badawcze na szczeblu dwustronnym i międzyregionalnym we wszystkich głównych dziedzinach, począwszy od środowiska, żywności i zdrowia aż po energię i transport powierzchniowy. Niedawne wejście w życie umowy o współpracy w dziedzinie nauki i technologii między UE a Brazylią oraz nowe możliwości międzynarodowego uczestnictwa w siódmym programie ramowym UE na rzecz badań (2007-2013) stwarzają solidne podstawy do pogłębienia istniejącej współpracy.

- Należy pogłębić dialog w sektorze nauki i technologii oraz ulepszyć wspólne planowanie w celu skoncentrowania działań i wyznaczenia priorytetów poprzez prowadzenie właściwych dialogów tematycznych w obszarach wspólnego zainteresowania.

- Stronę brazylijską zachęca się do wspomagania finansowego, w stosownych przypadkach, własnych uczestników działań w ramach FP7. Obie strony powinny wspierać mobilność badaczy, którą UE promuje w ramach specjalnego programu People. UE i Brazylia powinny skonsolidować współpracę w tym obszarze i zwiększyć jej zauważalność.

- Należy rozważyć zawarcie umowy po między EURATOM a Brazylią, wzorując się na istniejących umowach z innymi państwami. Może ona dotyczyć konkretnej dziedziny syntezy jądrowej, np. w celu wspierania przystąpienia Brazylii do projektu międzynarodowego eksperymentalnego reaktora termojądrowego (ITER), lub szerszych obszarów badań jądrowych.

Nawigacja satelitarna, Galileo: Należy zwiększyć współpracę w zakresie europejskiego systemu nawigacji satelitarnej (Galileo) poprzez zawarcie nowej umowy o współpracy (na podstawie wymiany pierwotnych informacji i innych kontaktów).

- Uczestnictwo Brazylii w Galileo stanowiłoby doskonałą okazję do pogłębienia współpracy między UE a Brazylią w dziedzinie zaawansowanych technologii przemysłowych i naukowych.

2.9. Wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość

UE i Brazylia powinny współpracować, m.in. na forach międzynarodowych, w celu ustanowienia międzynarodowych standardów zwalczania przestępczości zorganizowanej i korupcji, poprzez wspieranie współpracy w sprawach karnych, zwłaszcza pełnego wdrożenia konwencji i protokołów ONZ w sprawie walki z ponadnarodową przestępczością zorganizowaną i korupcją. UE i Brazylia powinny również wspierać regionalną multidyscyplinarną współpracę w zakresie egzekwowania prawa. W rozwiązywaniu kwestii nielegalnej produkcji narkotyków i handlu nimi podstawą współpracy między UE a Brazylią powinna być zasada współodpowiedzialności oraz pomoc w opracowywaniu polityk i programów umożliwiających Brazylii zwiększenie swoich możliwości rozwiązywania globalnych problemów narkotykowych poprzez stosowanie zintegrowanej i zrównoważonej strategii.

Komisja jest przekonana, że negocjacje w sprawie umowy między Wspólnotą Europejską a Brazylią dotyczącej zniesienia obowiązku wizowego na pobyt krótkotrwały zakończą się pomyślnie i w ciągu najbliższych miesięcy umowa ta zostanie zawarta. Położy ona kres nierównemu traktowaniu przez Brazylię niektórych obywateli UE z krajów objętych rozszerzeniem w 2004 r. oraz zagwarantuje całkowicie bezwizowy ruchu w obie strony zarówno dla obywateli brazylijskich, jak i europejskich. Pod koniec czerwca Komisja prawdopodobnie przyjmie projekt mandatu negocjacyjnego.

W kontekście tych negocjacji należy podkreślić znaczenie dyskusji nad zwalczaniem nielegalnej imigracji w celu promowania bardziej zacieśnionej współpracy między UE a Brazylią. W kontekście migracji szczególne znaczenie ma kwestia przekazów pieniężnych z Europy do Brazylii, których liczba w ostatnich latach znacznie się zwiększyła. Dobre zarządzanie nimi może przyczynić się do wzrostu gospodarczego i rozwoju. Dlatego w dyskusjach, w tym także w dialogu makroekonomicznym, należy uwzględnić omówienie sposobów dodatkowego ułatwienia dokonywania przekazów pieniężnych

- UE i Brazylia powinny wspierać regionalną multidyscyplinarną współpracę w zakresie egzekwowania prawa.

2.10. Zbliżanie ludzi

Stosunki UE i Brazylii mają oczywiście szerszy kontekst niż tylko interes gospodarczy: związki historyczne, bliskie podobieństwa kulturowe i językowe, współpraca uniwersytetów, powiązania sportowe, ruch turystyczny w obie strony, kontakty między przedsiębiorstwami, wspólny interes dotyczący zdrowia i wiele innych.

W ramach procesu zacieśniania i pogłębiania stosunków UE-Brazylia należy prowadzić działania zwiększające świadomość i zrozumienie obywateli na temat kultury i społeczeństw naszych partnerów. Istnieje konieczność podjęcia działań bezpośrednich w celu zbadania opinii publicznej i stopnia znajomości UE w Brazylii i vice versa a następnie opracowania i wdrożenia strategii na rzecz zwiększenia świadomości i zauważalności oraz lepszego wzajemnego zrozumienia i zmiany błędnych przekonań.

Szkolnictwo wyższe

We współpracy UE i Brazylii w dziedzinie szkolnictwa wyższego istnieją szerokie możliwości i wola poszerzania wiedzy akademickiej oraz zbliżania przyszłych elit intelektualnych. Brazylia jest aktywnym uczestnikiem unijnych programów w dziedzinie szkolnictwa wyższego ALβAN[16] i Erasmus Mundus[17] oraz programów wymian dwustronnych z państwami członkowskimi UE. Ponadto Brazylia aktywnie uczestniczy w unijnym programie ALFA[18] na rzecz współpracy między instytutami z UE i Ameryki Łacińskiej. Rozważane jest rozpoczęcie dialogu politycznego na temat edukacji w celu wymiany najlepszych praktyk, co miałoby istotne znaczenie.

- UE zachęca do stymulowania dalszych zmian i prowadzenia dialogu pomiędzy naszymi kulturami, zwiększając intensywność wymian między uniwersytetami w najbliższej przyszłości dzięki funduszom przyznanym w dokumencie strategicznym UE na lata 2007-2013: przewidziano 30,5 mln EUR na dodatkowe stypendia dla studentów brazylijskich w ramach programu Erasmus Mundus.

Kultura: UE i Brazylia mają zbieżne poglądy oraz wspólne cele w dziedzinie kultury, w szczególności dotyczące różnorodności kulturowej i dialogu międzykulturowego. W ramach dialogu sektorowego, którego zasady niedawno uzgodniono, sformułowane zostaną ramy działań na rzecz wspierania różnorodności kulturowej oraz promowania sektorów działalności kulturalnej. W ramach dialogu szczególny nacisk zostanie położony na Konwencję UNESCO w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego oraz na wzmacnianie współpracy na forach międzynarodowych, mającej na celu skuteczne wdrożenie tej konwencji. W dziedzinie języków doświadczenie UE może być źródłem najlepszych praktyk w dziedzinie wspierania różnorodności językowej.

Społeczeństwo obywatelskie: Kontakty pomiędzy mieszkańcami Brazylii i UE powinno się także wzmacniać poprzez działanie ich społeczeństw obywatelskich: obie strony są bardzo zainteresowane rozwiązaniem takich wspólnych problemów jak zmiany klimatu, ochrona środowiska, złagodzenie problemu ubóstwa, rozwój społeczny, urbanizacja, lecz są także zainteresowane bardziej technicznymi kwestiami gospodarczymi, takimi jak nauka i technologia oraz problemy związane z transportem morskim.

- Kontakty pomiędzy społeczeństwami obywatelskimi powinno się wzmacniać na wielu płaszczyznach.

- Wymiany młodzieży oraz współpracę poza oficjalnym sektorem edukacyjnym można jeszcze bardziej rozbudować za pomocą programu „Młodzież w działaniu”.

Współpraca gospodarcza : Potencjalne możliwości współpracy gospodarczej – o których świadczy ogromna wartość obustronnych inwestycji – nadal nie zostały w pełni wykorzystane. Należy nadal promować i wspierać kontakty gospodarcze w ramach organizacji gospodarczego okrągłego stołu UE-Brazylia.

- Pierwsze spotkanie gospodarczego okrągłego stołu UE-Brazylia ma się odbyć równolegle ze szczytem politycznym UE-Brazylia w Lizbonie.

3. PERSPEKTYWY

Szybko rozwijające się stosunki UE-Brazylia opierają się obecnie na ramowym porozumieniu o współpracy z 1992 r. oraz na ramowym porozumieniu o współpracy UE-Mercosur z 1995 r. Ogranicza to zakres i głębokość dialogu.

Wizyta przewodniczącego Barroso w Brazylii w maju 2006 r. nadała nowy impuls wzajemnym stosunkom, z uwzględnieniem potencjalnych korzyści wynikających ze współpracy w wielu dziedzinach, zdefiniowanych w trakcie posiedzenia Wspólnego Komitetu w kwietniu 2005 r.[19] Pierwsza runda konsultacji politycznych Trójki z Brazylią odbyła się w Brasilii w maju 2007.

Wydarzenie te wskazują na rosnący po obu stronach entuzjazm dla rozszerzenia i wzmocnienia naszej współpracy w wielu dziedzinach. Brazylia wykazuje wielkie zainteresowanie zarówno tym procesem, jak i budową „strategicznego partnerstwa” z Europą.

Lipcowy szczyt daje Unii możliwość nadania silnego nowego impulsu ogólnym stosunkom UE-Brazylia. Strategiczne partnerstwo z Brazylią, która od dawna jest przyjacielem i sojusznikiem UE w regionie o dużym znaczeniu dla Unii, wiązałoby się z próbą osiągnięcia konsensusu i sformułowania porozumień dotyczacych szerszej współpracy politycznej mającej na celu promowanie pokoju i stabilności na obu naszych kontynentach i poza nimi, jak również umożliwiłoby nam połączenie naszych działań mających na celu sprostanie stojącym przed nami globalnym wyzwaniom. Oznaczałoby to także przyjęcie podejścia opartego na współpracy we wzajemnych stosunkach gospodarczych i handlowych, oraz poczynienie postępu w dziedzinach wyznaczonych do współpracy. Wiązałoby się to również z silnym zaangażowaniem w integrację regionalną, wzmocnieniem naszej współpracy z Mercosur i dążeniem do pomyślnej realizacji układu o stowarzyszeniu UE-Mercosur. Strategiczne partnerstwo UE-Brazylia byłoby więc bardzo pozytywnym krokiem naprzód dla UE, Brazylii oraz dla całego regionu.

W tej sytuacji Komisja uważa, że szczyt w Lizbonie w lipcu będzie stanowił okazję, aby UE rozpoczęła pierwsze, ważne działania w celu zaoferowania Brazylii strategicznego partnerstwa.

W związku z powyższym, Komisja zaleca co następuje:

- Uwzlędniając priorytety zdefiniowane w niniejszym komunikacie oraz w szczególności istotne postanowienia zawarte w rozdziale 2 oraz;

- aby pogłębić więzi pomiędzy Unią Europejską i Brazylią poprzez poszerzenie dialogu politycznego tak, aby obejmował on wszystkie istotne dla obydwu stron zagadnienia o globalnym znaczeniu, wzmocnienie współpracy dwustronnej oraz przyczynienie się do realizacji porozumienia o stowarzyszeniu UE-Mercosur;

UE powinna:

- Podjąć współpracę z Brazylią aby zapoczątkować strategiczne partnerstwo na szczycie UE-Brazylia w Lizbonie.

- Zwrócić się do Brazylii o przedstawienie jej własnych poglądów na zakres wzajemnego strategicznego partnerstwa.

Brazylia – podsumowanie

Dane polityczne i geograficzne |

Nazwa oficjalna: | Federacyjna Republika Brazylii |

Obecny prezydent: | Luiz Inácio Lula da Silva (od stycznia 2003 r., ponownie wybrany w październiku 2006 r.) |

Powierzchnia: | 8 512 mln km2 |

Granice lądowe: | Całkowita długość: 14 691 km Państwa sąsiadujące:: Argentyna 1 224 km, Boliwia 3 400 km, Kolumbia 1 643 km, Gujana Francuska 673 km, Gujana 1 119 km, Paragwaj 1 290 km, Peru 1 560 km, Surinam 597 km, Urugwaj 985 km, Wenezuela 2 200 km |

Ludność: | 189 milionów (2007) |

Przyrost ludności: | 1,3% rocznie |

Ludność miejska: | 84% (2005) |

Główne miasta: | São Paulo (10,8 mln), Rio de Janeiro (6 mln), Salvador (2,6 mln), Belo Horizonte (2,3 mln), Fortaleza (2,3mln) |

Wskaźniki ekonomiczne |

PKB: PKB per capita: | 710 mld EUR (2006, Eurostat) 3 820 EUR (2006, Eurostat) |

Tempo wzrostu PKB: | 0,5 % (2003), 4,9 % (2004), 3,3 % (2005), 3,5 % (2006) |

Inflacja: | 14,8 %(2003), 6,6 % (2004), 6,8 % (2005), 4,6 % (2006) |

Bilans obrotów bieżących: | 0,8 % (2003), 1,9 % (2004), 1,7 % (2005), 0,7 % (2006) |

Wywóz do UE: | 26,2 mld EUR (2006) – 22 % całkowitego wywozu; 1,9 % przywozu UE |

Przywóz z UE: | 17,7 mld EUR (2004) = 22 % całkowitego przywozu; 1,5 % wywozu UE |

Wartość inwestycji UE w Brazylii | 59,2 mld EUR (2002), 76,3 mld EUR (2005) |

Wybrane wskaźniki społeczne |

Analfabetyzm: | 11,5 % |

Oczekiwana długość życia w momencie narodzin: | 71 lat (2005) |

Współczynnik osób uczących się w wieku od 7-24 lat | Szkoły podstawowe (7-14): 96 % (2005) Szkoły średnie (15-17): 46 % (2005) Szkoły wyższe (18-24): 22 % (2003) |

Procent ludności żyjącej poniżej progu ubóstwa: | 36,3 % (2005); (poniżej progu skrajnego ubóstwa: 10,6 %) |

Śmiertelność niemowląt: | 20 na 1000 żywych urodzeń (2005) |

Współczynnik Giniego: | 0,61 – wartość wysoka (0 oznacza całkowicie równomierny rozkład dóbr / 1 oznacza całkowicie nierównomierny rozkład dóbr) |

Źródła: Eurostat, Banco do Brasil, Bank Światowy, IBGE, MFW, UN-ECLAC

[pic]

[pic]

[pic]

[1] Skrótu tego użyła w 2003 r. firma Goldman Sachs dla określenia krajów o szybko rozwijających się gospodarkach – Brazylii, Rosji, Indii, Chin oraz Republiki Południowej Afryki.

[2] Komunikat Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego w sprawie wzmocnionego partnerstwa między Unią Europejską i Ameryką Łacińską [KOM(2005) 636] ustanawia podstawę wzmocnionego partnerstwa z regionem Ameryki Łacińskiej.

[3] Union Sudamericana – UNASUR – została oficjalnie ustanowiona podczas szczytu w Wenezueli w kwietniu 2007 r.

[4] Pod koniec 2004 r. UE ulokowała w Brazylii 38% wszystkich inwestycji kapitałowych w Ameryce Łacińskiej (Rocznik Statystyczny Eurostatu 2006).

[5] Wzrost gospodarczy Brazylii w 2006 r. wyniósł poniżej 3,7%.

[6] Obecnie Brazylia uczestniczy w operacjach pokojowych ONZ w następujących państwach: Sudan, Wybrzeże Kości Słoniowej, Liberia, Etiopia i Erytrea, Haiti, Timor Wschodzi, Cypr.

[7] W latach 2002-2007 (9 EFR) UE przekazała na rzecz Haiti ok. 300 mln EUR, a w latach 2008-2013 zamierza przeznaczyć na ten cel ok. 233 mln EUR.

[8] Ponad 100 krajów podpisało tę deklarację ONZ z 2004 r., wzywającą do zastosowania innowacyjnych mechanizmów finansowania, które mają wspomóc osiągniecie milenijnych celów rozwoju. W ramach tej inicjatywy utworzono w 2006 r. UNITAID mający na celu zwalczanie trzech chorób powodujących największą liczbę zgonów: gruźlicy, AIDS i malarii. Fundatorami tego programu są: Zjednoczone Królestwo (Wielka Brytania), Francja, Włochy, Hiszpania i Szwecja.

[9] Zasoby projektów/programów współpracy wynoszą łącznie ponad 165 mln EUR z wyłączeniem projektów w dziedzinie badań i rozwoju technologicznego.

[10] Ranking z 2004 r.: 69. miejsce wśród 177 krajów (źródło: Sprawozdanie UNDP o rozwoju społecznym z 2006 r.).

[11] Jego pozostali członkowie to m.in. Chiny, Indie, Stany Zjednoczone i Republika Południowej Afryki.

[12] Źródło: Bank Światowy.

[13] Podczas gdy przepływy do Rosji, Chin i Indii w latach 2003-2005 były wyższe niż w przypadku Brazylii, całkowita wielkość inwestycji UE w Brazylii przekracza kwoty łącznie zainwestowane w pozostałych krajach BRIC: 2005 r. - Brazylia - 80,1 mld EUR; Rosja - 31,3 mld EUR; Chiny - 31,3 mld EUR; Indie - 13,7 mld EUR.

[14] Brazylia zainwestowała w UE 5,2 mld EUR tylko w 2005 r. (źródło: Banco Central do Brasil).

[15] Obecny poziom nakładów na badania wynoszący 1 % PKB zostanie podwojony przed upływem drugiej kadencji prezydenta Luli.

[16] Od 2003 r. we wspólnotowym programie szkolnictwa wyższego dla Ameryki Łacińskiej „ALBAN” uczestniczyło około 2 500 brazylijskich studentów: stanowi to 30 % wszystkich uczestników z Ameryki Łacińskiej.

[17] Brazylia jest najbardziej aktywnym spośród krajów Ameryki Łacińskiej uczestnikiem programu Erasmus Mundus: 89 studentów i 28 naukowców z brazylijskich placówek naukowych otrzymało grant w ramach programu Erasmus Mundus na odbycie studiów lub prowadzenie prac w Europie w latach 2004-2006. Siedem uniwersytetów brazylijskich jest zaangażowanych w partnerstwa z programami europejskich studiów magisterskich Erasmus Mundus.

[18] ALFA II (América Latina Formação Académica) - około 70 różnych brazylijskich instytycji szkolnictwa wyższego wdrożyło 136 projektów, z których 82 umożliwiło odbycie 1 300 semestrów studiów w ramach mobilności pomiędzy UE a Ameryką Łacińską.

[19] Energia, ochrona środowiska, nauka i technologia, transport morski, polityka społeczna, polityka regionalna.