–

għall-Federatie Nederlandse Vakbeweging, minn J. H. Mastenbroek, advocaat,

–

għal Van den Bosch Transporten BV, Van den Bosch Transporte GmbH u Silo-Tank Kft, minn R. A. A. Duk u F. M. Dekker, advocaten,

–

għall-Gvern Olandiż, minn J. Langer u M. Bulterman, bħala aġenti,

–

għall-Gvern Ġermaniż, minn J. Möller, bħala aġent,

–

għall-Gvern Franċiż, minn A.-L. Desjonquères, C. Mosser, R. Coesme u A. Ferrand, bħala aġenti,

–

għall-Gvern Ungeriż, minn Z. Fehér, M. M. Tátrai u Zs. Wagner, bħala aġenti,

–

għall-Gvern Pollakk, minn B. Majczyna, D. Lutostańska u A. Siwek-Ślusarek, bħala aġenti,

–

għall-Kummissjoni Ewropea, minn W. Mölls, B.-R. Killmann u M. van Beek, bħala aġenti,

1

It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 56 TFUE u tal-Artikolu 1(1) u (3), tal-Artikolu 2(1) kif ukoll tal-Artikolu 3(1) u l-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 3(8) tad-Direttiva 96/71/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas‑16 ta’ Diċembru 1996 dwar l-istazzjonar ta’ ħaddiema fil-qafas ta’ prestazzjoni ta’ servizzi (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kap. 5, Vol. 2, p. 431, rettifika fil-ĠU 2015, L 16, p. 66).

2

Din it-talba ġiet ippreżentata fil-kuntest ta’ tilwima bejn il-Federatie Nederlandse Vakbeweging (il-Federazzjoni tal-Moviment Sindakali Olandiż, iktar ’il quddiem il-“FNV”) u Van den Bosch Transporten BV, Van den Bosch Transporten GmbH u Silo-Tank Kft, dwar l-applikazzjoni tal-Collectieve arbeidsovereenkomst Goederenvervoer (il-Ftehim Kollettiv ta’ Xogħol Applikabbli għas-Settur tat-Trasport ta’ Merkanzija, iktar ’il quddiem il-“FKX ‘trasport ta’ merkanzija’) għal sewwieqa li ġejjin mill-Ġermanja u mill-Ungerija fil-kuntest ta’ kuntratti ta’ charter relatati ma’ trasport internazzjonali.

3

Il-premessi 4 u 5 tad-Direttiva 96/71 jistipulaw:

4

L-Artikolu 1 ta’ din id-direttiva, intitolat “Il-kamp ta’ applikazzjoni”, jiddisponi:

“1.   Din id-Direttiva għandha tapplika għall-impriżi stabbiliti fi Stat Membru li, fil-qafas ta’ prestazzjoni ta’ servizzi transnazzjonali, jistazzjonaw ħaddiema skond il-paragrafu 3, fit-territorju ta’ Stat Membru.

2.   Din id-Direttiva ma tapplikax għall-impriżi ta’ marina merkantili fir-rigward ta’ baħħara.

3.   Din id-Direttiva għandha tapplika sa fejn l-impriżi imsemmija fil-paragrafu 1 jieħdu waħda mill-miżuri transnazzjonali li ġejjin:

[…]”

5

L-Artikolu 2 tal-imsemmija direttiva, intitolat “Tifsira”, huwa fformulat kif ġej:

“1.   Għall-iskopijiet ta’ din id-Direttiva, ‘ħaddiem stazzjonat’ tfisser ħaddiem li, għall-perjodu limitat jagħmel ix-xogħol tiegħu fitterritorju ta’ Stat Membru barra mill-Istat li normalment jaħdem fih.

2.   Għall-iskopijiet ta’ din id-Direttiva, id-definizzjoni ta’ ħaddiem hija dik li tapplika fil-liġi ta’ l-Istat Membru li fit-territorju tiegħu il-ħaddiem jiġi stazzjonat.”

6

L-Artikolu 3 tad-Direttiva 96/71, intitolat “It-termini u l-kondizzjonijiet ta’ l-impjieg”, jipprevedi:

“1.   L-Istati Membri għandhom jassiguraw li, irrispettivament mil-liġi li tkun tapplika għar-relazzjoni ta’ impjieg, l-impriżi msemmija fl-Artikolu 1(1) jiggarantixxu lill-ħaddiema stazzjonati fit-territorju tagħhom it-termini u l-kondizzjonijiet ta’ l-impjieg li jkopru il-kwistjonijiet li ġejjin, fl-Istati Membri fejn ix-xogħol hu mwettaq, huma stabbiliti:

u/jew

[…]

3.   L-Istati Membri jistgħu, wara li jikkonsultaw ma’ min iħaddem u mal-ħaddiema, skond it-tradizzjonijiet u l-prattiki ta’ kull Stat Membru, jiddeċiedu li ma japplikawx l-ewwel subparagrafu tal-paragrafu 1 (ċ) fil-każijiet imsemmija fl-Artikolu 1(3)(a) u (b) meta t-tul tal-istazzjonament ma jaqbiżx xahar.

4.   L-Istati Membri jistgħu, skond il-liġijiet u/jew il-prattiki nazzjonali, jipprovdu li jistgħu isiru eżenzjonijiet mill-ewwel subparagrafu tal-paragrafu (ċ) fil-każijiet imsemmija fl-Artikolu 1(3)(a) u (b) u mid-deċiżjoni mill-Stat Membru fis-sens tal-paragrafu 3 ta’ dan l-Artikolu, permezz ta’ ftehim kollettiv fis-sens tal-paragrafu 8 ta’ dan l-Artikolu, dwar wieħed jew aktar setturi ta’ attività, meta t-tul tal-istazzjonament ma jaqbiżx xahar.

[…]

8.   ‘Ftehim kollettiv jew sentenzi ta’ arbitraġġ iddikjarati bħala ta’ applikazzjoni ġenerali’ ifisser ftehim kollettiv jew sentenzi ta’ arbitraġġ li għandhom ikunu osservati mill-impriżi kollha fissettur u fil-professjoni jew fl-industrija kkonċernata. Fl-assenza ta’ sistema biex tiddikjara ftehim kollettiv jew sentenzi ta’ arbitraġġ bħala ta’ applikazjoni universali fis-sens ta’ l-ewwel subparagrafu, l-Istati Membri jistgħu, jekk jiddeċiedu hekk, jibbażaw irwieħhom fuq:

[…]

10.   Din id-Direttiva ma tipprekludix l-applikazzjoni mill-Istati Membri, f’konformità mat-Trattat, għall-impriżi nazzjonali u għall-impriżi ta’ Stati oħra, fuq bażi ta’ ugwaljanza ta’ trattament ta’:

7

L-Artikolu 9(1) tad-Direttiva 2014/67/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal‑15 ta’ Mejju 2014 dwar l-infurzar tad-Direttiva 96/71 u li temenda r-Regolament (UE) Nru 1024/2012 dwar il-kooperazzjoni amministrattiva permezz tas-Sistema ta’ Informazzjoni tas-Suq Intern (“ir-Regolament tal-IMI”) (ĠU 2014, L 159, p. 11), jiddisponi:

“L-Istati Membri jistgħu jimponu biss rekwiżiti amministrattivi u miżuri ta’ kontroll meħtieġa sabiex jiżguraw monitoraġġ effettiv tal-konformità mal-obbligi stabbiliti f’din id-Direttiva u d-Direttiva [96/71], dment li dawn ikunu ġustifikati u proporzjonati skont il-liġi tal-Unjoni.

Għal dawn il-finijiet l-Istati Membri jistgħu b’mod partikolari jimponu l-miżuri li ġejjin:

[…]

obbligu li jinżammu jew ikunu disponibbli u/jew ikunu fil-possess ta’ kopji stampati jew b’forma elettronika tal-kuntratt ta’ impjieg jew dokument ekwivalenti skont it-tifsira tad-Direttiva [tal-Kunsill] 91/533/KEE [tal‑14 ta’ Ottubru 1991 dwar l-obbligazzjoni ta’ min iħaddem li jgħarraf lill-ħaddiema bil-kondizzjonijiet applikabbli għall-kuntratt jew għar-relazzjoni ta’ l-impjieg (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 5, Vol. 2, p. 3)], inkluża, fejn xieraq jew rilevanti, l-informazzjoni addizzjonali msemmija fl-Artikolu 4 ta’ dik id-Direttiva, riċevuti tal-paga, reġistri tal-ħinijiet li jindikaw il-bidu, it-tmiem u l-ħin totali tax-xogħol tal-ġurnata u prova ta’ ħlas ta’ pagi jew kopji ta’ dokumenti ekwivalenti matul il-perijodu ta’ stazzjonament f’post aċċessibbli u identifikat b’mod ċar fuq it-territorju tiegħu, bħall-post tax-xogħol jew il-post ta’ kostruzzjoni, jew għall-ħaddiema mobbli fis-settur tat-trasport il-bażi tal-operazzjonijiet jew il-vettura li biha jiġi pprovdut is-servizz;

[…]”

8

Il-premessa (7) tad-Direttiva (UE) 2020/1057 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal‑15 ta’ Lulju 2020 li tistabbilixxi regoli speċifiċi rigward id-Direttiva 96/71 u d-Direttiva 2014/67 għall-istazzjonar tax-xufiera fis-settur tat-trasport bit-triq u li temenda d-Direttiva 2006/22/KE fir-rigward ta’ rekwiżiti tal-infurzar u r-Regolament (UE) Nru 1024/2012 (ĠU 2020, L 249, p. 49).”

“[…] Id-dispożizzjonijiet dwar l-istazzjonar tal-ħaddiema, fid-Direttiva 96/71[…], japplikaw għas-settur tat-trasport bit-triq […]”.

9

Il-premessa 17 tar-Regolament (KE) Nru 1072/2009 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal‑21 ta’ Ottubru 2009 dwar regoli komuni għall-aċċess għas-suq internazzjonali tat-trasport bit-triq tal-merkanzija (ĠU 2009, L 300, p. 72, rettifika fil-ĠU 2018, L 241, p. 14), tippreċiża li d-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 96/71 japplikaw għal kumpanniji ta’ trasport li jwettqu operazzjonijiet ta’ kabotaġġ.

10

L-Artikolu 2 ta’ dan ir-regolament, intitolat “Definizzjonijiet”, jiddisponi:

“Għall-finijiet ta’ dan ir-Regolament:

[…]

[…]

[…]”

11

L-Artikolu 8 tal-imsemmi regolament, intitolat “Prinċipju ġenerali”, jipprevedi, fl-ewwel subparagrafu tal-paragrafu 2 tiegħu:

“Ladarba l-merkanzija li tinġarr tul vjaġġ internazzjonali li jkun dieħel tiġi kkunsinjata, it-trasportaturi msemmijin fil-paragrafu 1 għandhom ikun permessi jwettqu, bl-istess vettura, jew, fil-każ ta’ vetturi mgħaqqdin, il-vettura bil-mutur ta’ dik l-istess vettura, sa tliet operazzjonijiet ta’ kabotaġġ wara t-trasport internazzjonali minn Stat Membru ieħor jew minn pajjiż terz għall-Istat Membru ospitanti. L-aħħar ħatt tul operazzjoni tal-kabotaġġ qabel it-tluq mill-Istat Membru ospitanti għandu jsseħħ fi żmien sebat ijiem mill-aħħar ħatt fl-Istat Membru ospitanti waqt il-vjaġġ internazzjonali li jkun dieħel.”

12

Van den Bosch Transporten hija impriża tat-trasport li l-uffiċċji tagħha jinsabu f’Erp (il-Pajjiżi l-Baxxi). Van den Bosch Transporten, Van den Bosch Transporte, kumpannija rregolata mid-dritt Ġermaniż, u Silo-Tank, kumpannija rregolata mid-dritt Ungeriż, huma kumpanniji oħt li jappartjenu għall-istess grupp. Dawn it-tliet kumpanniji għandhom l-istess amministratur u l-istess azzjonist.

13

Van den Bosch Transporten hija membru tal-Vereniging Goederenvervoer Nederland (l-Assoċjazzjoni għat-Trasport tal-Merkanzija tal-Pajjiżi l-Baxxi). Din l-assoċjazzjoni u l-FNV ikkonkludew il-FKX “trasport ta’ merkanzija”, u dan tal-aħħar beda fl‑1 ta’ Jannar 2012 u skada fil‑31 ta’ Diċembru 2013. Huwa ma ġiex iddikjarat bħala ta’ applikazzjoni ġenerali. Il-Collectieve arbeidsovereenkomst Beroepsgoederenvervoer over de weg en verhuur van mobiele kranen (il-Ftehim Kollettiv tax-Xogħol għat-Trasport Professjonali ta’ Merkanzija bit-Triq u Kiri ta’ Krejns Mobbli, iktar ’il quddiem il-“FKX ‘trasport professjonali ta’ merkanzija bit-triq’), min-naħa l-oħra, ġie ddikjarat bħala ta’ applikazzjoni ġenerali mill‑31 ta’ Jannar 2013 sal‑31 ta’ Diċembru 2013. Il-besluit van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (id-Digriet tal-Ministru għall-Affarijiet Soċjali u għax-Xogħol) tal‑25 ta’ Jannar 2013 (Stcrt. 2013, Nru 2496) madankollu eżenta lill-impriżi li kienu jaqgħu taħt il-FKX “trasport ta’ merkanzija” mill-applikazzjoni tal-FKX “trasport professjonali ta’ merkanzija bit-triq”. Din l-eżenzjoni kienet tapplika b’mod partikolari għal Van den Bosch Transporten.

14

L-Artikolu 44 tal-FKX “trasport ta’ merkanzija”, intitolat “Dispożizzjoni dwar charters” [traduzzjoni mhux uffiċjali], li l-kliem tiegħu kien kważi identiku għal dak tal-Artikolu 73 tal-FKX “trasport professjonali ta’ merkanzija bit-triq”, kien jistipula:

“1.   Fil-kuntratti ta’ subappalt li huma eżegwiti fi ħdan jew mill-kumpannija tagħha stabbilita fil-Pajjiżi l-Baxxi minn intraprendituri indipendenti li jaġixxu bħala persuni li jimpjegaw, il-persuna li timpjega għandha tistipula li l-kundizzjonijiet ta’ xogħol bażiċi ta’ [dan il-ftehim kollettiv ta’ xogħol] jingħataw lill-ħaddiema ta’ dawn l-intraprendituri indipendenti, meta dan jirriżulta mid-Direttiva 96/71 […], u dan huwa l-każ ukoll jekk il-partijiet ikunu għażlu li japplikaw liġi ta’ pajjiż li ma huwiex il-Pajjiżi l-Baxxi għall-kuntratt.

2.   Il-persuna li timpjega għandha wkoll tinforma lill-ħaddiema msemmija fil-paragrafu 1 bil-kundizzjonijiet tax-xogħol li japplikaw għalihom.

[…]” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

15

Van den Bosch Transporten kienet ikkonkludiet ma’ Van den Bosch Transporte u ma’ Silo-Tank xi kuntratti ta’ charter dwar it-trasport internazzjonali.

16

Xi ħaddiema ġejjin mill-Ġermanja u mill-Ungerija, marbuta ma’ Van den Bosch Transporte u ma’ Silo-Tank, rispettivament, permezz ta’ kuntratt ta’ xogħol, kienu jeżerċitaw l-attività tagħhom ta’ xufier fil-kuntest tal-imsemmija kuntratti ta’ charter. Bħala regola ġenerali, matul il-perijodu kkonċernat mill-kawża prinċipali, iċ-charter kien isir minn Erp u l-vjaġġi kienu jispiċċaw hemm. Madankollu, il-maġġoranza tat-trasport imwettaq abbażi tal-kuntratti ta’ charter inkwistjoni seħħet barra mit-territorju tar-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi.

17

Il-kundizzjonijiet tax-xogħol bażiċi, stipulati bħala tali fil-FKX “trasport ta’ merkanzija”, ma ġewx applikati għax-xufiera mill-Ġermanja u mill-Ungerija.

18

Il-FNV ippreżentat azzjoni kontra Van den Bosch Transporten, Van den Bosch Transporte u Silo-Tank, intiża sabiex dawn il-kumpanniji jiġu ordnati josservaw il-FKX “trasport ta’ merkanzija”, u b’mod iktar partikolari l-Artikolu 44 tiegħu. Skont il-FNV, meta Van den Bosch Transporten kienet tirrikorri għal xufiera mill-Ġermanja u mill-Ungerija, hija kellha, skont din id-dispożizzjoni, tapplika fir-rigward tagħhom il-kundizzjonijiet tax-xogħol bażiċi ta’ dan il-ftehim kollettiv, fil-kwalità tagħhom ta’ ħaddiema stazzjonati, fis-sens tad-Direttiva 96/71.

19

Permezz ta’ sentenza interlokutorja mogħtija fl-ewwel istanza, ġie deċiż li l-kundizzjonijiet tax-xogħol bażiċi tal-FKX “trasport ta’ merkanzija” kellhom effettivament japplikaw għax-xufiera mill-Ġermanja u mill-Ungerija li Van den Bosch Transporten kienet użat.

20

Il-qorti tal-appell annullat din is-sentenza interlokutorja u bagħtet il-kawża lura quddiem l-ewwel qorti. Madankollu, hija ċaħdet l-argument ta’ Van den Bosch Transporten, Van den Bosch Transporte u Silo-Tank kft, li l-Artikolu 44 tal-FKX “trasport ta’ merkanzija” kellu jiġi ddikjarat null, minħabba li l-obbligu li kien jirriżulta minnu għalihom kien jikkostitwixxi ostakolu mhux iġġustifikat għal-libertà li jiġu pprovduti servizzi, iggarantita mill-Artikolu 56 TFUE. Insostenn ta’ din id-deċiżjoni, il-qorti tal-appell qieset, essenzjalment, li, minkejja li dan il-ftehim kollettiv ma ġiex iddikjarat bħala ta’ applikazzjoni ġenerali, l-impriżi koperti minnu ġew eżentati mill-applikazzjoni tal-FKX “trasport professjonali ta’ merkanzija bit-triq”, li huwa ta’ applikazzjoni ġenerali, li l-Artikolu 73 tiegħu kien, essenzjalment, identiku għall-Artikolu 44 tal-FKX “trasport ta’ merkanzija”, u li l-kontenut tiegħu kien, għall-bqija, prattikament identiku għal dak ta’ dan il-ftehim kollettiv ta’ xogħol tal-aħħar. Għalhekk, b’mod partikolari, fir-rigward tal-obbligu li għandu japplika wkoll għas-sottokuntrattur, il-FKX “trasport ta’ merkanzija” jipproduċi l-istess effett bħall-FKX “trasport professjonali ta’ merkanzija bit-triq”, fejn il-perijodu ta’ validità ta’ dawn iż-żewġ ftehimiet jiskadi, barra minn hekk, fl-istess data. Għaldaqstant, mill-perspettiva materjali, il-FKX “trasport ta’ merkanzija” għandu jiġi ttrattat bl-istess mod daqslikieku kien ġie ddikjarat bħala ta’ applikazzjoni ġenerali, u dan kemm fir-rigward tal-intraprendituri tas-settur ikkonċernat stabbiliti fil-Pajjiżi l-Baxxi kif ukoll tan-nolleġġaturi barranin kollha.

21

Minn dan ikun isegwi li l-Artikolu 44 tal-FKX “trasport ta’ merkanzija” ma għandux jitqies bħala ostakolu mhux iġġustifikat għal-libertà li jiġu pprovduti servizzi, fis-sens tal-Artikolu 56 TFUE.

22

Barra minn hekk, il-qorti tal-appell qieset li, sabiex ikun jista’ jiġi impost fuq is-subappaltatur, konformement mal-Artikolu 44 tal-FKX “trasport ta’ merkanzija”, l-obbligu li jagħtu lill-ħaddiema l-kundizzjonijiet tax-xogħol previsti minn dan il-ftehim, il-kuntratti ta’ subappaltar inkwistjoni għandhom jaqgħu taħt id-Direttiva 96/71. F’dan ir-rigward, Van den Bosch Transporten, Van den Bosch Transporte u Silo-Tank, argumentaw quddiem din il-qorti li l-espressjoni “[stazzjonar ta’] ħaddiema fit-territorju ta’ Stat Membru”, fis-sens tal-Artikolu 1(1) u (3) tad-Direttiva 96/71, kellha tiġi interpretata litteralment, filwaqt li, skont il-FNV, din l-espressjoni kellha tinftiehem b’mod wiesa’, bħala li tkopri wkoll l-ipoteżi fejn l-istazzjonar isir “fit-territorju ta’ Stat Membru, jew minnu”. F’dan l-aħħar każ, huwa irrilevanti li jkun magħruf f’liema Stati Membri x-xufier ikkonċernat effettivament iwettaq l-attivitajiet suċċessivi tiegħu fil-kuntest taċ-charter.

23

Il-qorti tal-appell qieset li l-interpretazzjoni litterali tal-Artikolu 1(1) u (3) tad-Direttiva 96/71 kellha tipprevali, b’tali mod li charters bħal dawk inkwistjoni fil-kawża prinċipali ma kinux jaqgħu taħt il-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-direttiva, u huma biss koperti ċ-charters imwettqa, tal-inqas prinċipalment, “fit-territorju” ta’ Stat Membru ieħor.

24

Il-FNV appellat quddiem il-qorti tar-rinviju, il-Hoge Raad der Nederlanden (il-Qorti Suprema tal-Pajjiżi l-Baxxi) minn din id-deċiżjoni tal-qorti tal-appell, sa fejn l-imsemmija deċiżjoni hija bbażata fuq interpretazzjoni litterali tal-Artikolu 1(1) u (3) tad-Direttiva 96/71. Van den Bosch Transporten, Van den Bosch Transporte u Silo-Tank kft ippreżentaw appell inċidentali, sa fejn il-qorti tal-appell iddeċidiet li l-Artikolu 44 tal-FKX “trasport ta’ merkanzija” ma kellux jitqies bħala ostakolu mhux iġġustifikat għal-libertà li jiġu pprovduti servizzi.

25

Il-qorti tar-rinviju tindika li l-appell prinċipali jqajjem, b’mod partikolari, il-kwistjoni tal-interpretazzjoni tal-espressjoni “fit-territorju ta’ Stat Membru”, fis-sens tal-Artikolu 1(1) u (3) u tal-Artikolu 2(1) tad-Direttiva 96/71, fil-każ ta’ trasport internazzjonali bit-triq, bħal dak li kienu jagħmlu Van den Bosch Transporten, Van den Bosch Transporten u Silo-Tank. Din l-interpretazzjoni hija determinanti sabiex jiġi stabbilit jekk xufiera li huma attivi fit-trasport internazzjonali bit-triq, bħal dawk inkwistjoni f’din il-kawża, jaqgħux fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 96/71. Għal dan l-għan, wieħed għandu jistaqsi, qabelxejn, jekk id-Direttiva 96/71 tapplikax għat-trasport internazzjonali bit-triq.

26

Il-qorti tar-rinviju tqis, barra minn hekk, li l-appell prinċipali jqajjem il-kwistjoni dwar jekk iċ-ċirkustanza li l-impriżi li jistazzjonaw il-ħaddiema kkonċernati huma marbuta, f’dan il-każ fi grupp, mal-kumpannija li magħha dawn il-ħaddiema huma stazzjonati, hijiex rilevanti għall-finijiet tal-interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet iċċitati iktar ’il fuq tad-Direttiva 96/71.

27

Barra minn hekk, f’dan l-appell, ġie sostnut, sussidjarjament, li l-qorti tal-appell injorat il-fatt li parti mill-vjaġġi li Van den Bosch Transporte u Silo-Tank kienu jwettqu għal Van den Bosch Transporten kienu saru kollha kemm huma fit-territorju tar-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi fil-kuntest ta’ operazzjonijiet ta’ kabotaġġ. Għalhekk tqum il-kwistjoni dwar jekk tali trasport jaqax fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 96/71.

28

Fl-aħħar nett, il-qorti tar-rinviju tesponi li l-appell inċidentali ġie ppreżentat fil-każ li hija tilqa’, totalment jew parzjalment, l-appell prinċipali. L-aggravju mressaq insostenn ta’ dan l-appell inċidentali jqajjem, huwa wkoll, kwistjonijiet ta’ interpretazzjoni li jeħtieġu li jsiru domandi preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja.

29

F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Hoge Raad der Nederlanden (il-Qorti Suprema tal-Pajjiżi l-Baxxi) iddeċidiet li tissospendi l-proċedura quddiemha u li tagħmel id-domandi preliminari segwenti lill-Qorti tal-Ġustizzja:

30

Permezz tal-ewwel domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk id-Direttiva 96/71 għandhiex tiġi interpretata fis-sens li hija applikabbli għall-provvisti ta’ servizzi transnazzjonali fis-settur tat-trasport bit-triq.

31

Bħalma jirriżulta mill-Artikolu 1(1) u (3) tad-Direttiva 96/71, moqri fid-dawl tal-premessa 4 tagħha, din id-direttiva tapplika għall-impriżi stabbiliti fi Stat Membru li, fil-kuntest ta’ provvista ta’ servizzi transnazzjonali li tista’ tikkonsisti jew fit-twettiq ta’ xogħlijiet minn impriża, f’isimha u taħt it-tmexxija tagħha, fil-kuntest ta’ kuntratt konkluż bejn din l-impriża u d-destinatarju tal-provvista ta’ servizzi, jew fit-tqegħid għad-dispożizzjoni ta’ ħaddiema bl-għan li jintużaw minn impriża, fil-kuntest ta’ kuntratt pubbliku jew kuntratt privat, jistazzjonaw ħaddiema fit-territorju ta’ Stat Membru.

32

Fir-rigward tal-Artikolu 1(2) tad-Direttiva 96/71, dan jeskludi biss mill-kamp ta’ applikazzjoni tagħha l-provvista ta’ servizzi li timplika l-ekwipaġġ tal-kabina.

33

Minn dan isegwi li, bl-eċċezzjoni ta’ dawn is-servizzi tal-aħħar, din id-direttiva tapplika, bħala prinċipju, għal kull provvista ta’ servizzi transnazzjonali li tinvolvi stazzjonar ta’ ħaddiema, irrispettivament mis-settur ekonomiku li miegħu tali provvista hija marbuta, inkluż, għaldaqstant, fis-settur tat-trasport bit-triq.

34

Din l-interpretazzjoni hija kkorroborata mill-Artikolu 2(1) tad-Direttiva 96/71, peress li din id-dispożizzjoni tiddefinixxi l-kunċett ta’ “ħaddiem stazzjonat”, fis-sens ta’ din id-direttiva, bħala li jkopri “ħaddiem” li jwettaq, matul perijodu limitat, xogħol fit-territorju ta’ Stat Membru li ma huwiex l-Istat li fit-territorju tiegħu huwa jaħdem abitwalment, mingħajr ma l-imsemmija dispożizzjoni tagħmel riferiment għal xi restrizzjoni fir-rigward tas-settur ta’ attività ta’ dan il-ħaddiem.

35

L-applikabbiltà tad-Direttiva 96/71 għas-settur tat-trasport bit-triq hija espressament ikkonfermata minn atti oħrajn tad-dritt tal-Unjoni, bħad-Direttiva 2014/67, li l-Artikolu 9(1)(b) tagħha jidentifika, fost ir-rekwiżiti amministrattivi u l-miżuri ta’ kontroll neċessarji għall-finijiet tal-kontroll effettiv tal-osservanza tal-obbligi stabbiliti, b’mod partikolari, mid-Direttiva 96/71, miżuri li jirrigwardaw speċifikament il-“ħaddiema mobbli fis-settur tat-trasport”, u d-Direttiva 2020/1057, li l-premessa 7 tagħha tippreċiża li d-dispożizzjonijiet dwar l-istazzjonar ta’ ħaddiema li jinsabu fid-Direttiva 96/71 japplikaw “fis-settur tat-trasport bit-triq”.

36

Fl-osservazzjonijiet tagħhom, Van den Bosch Transporten, Van den Bosch Transporte u Silo-Tank kif ukoll il-Gvern Ungeriż u dak Pollakk madankollu joġġezzjonaw li d-dispożizzjonijiet li jistabbilixxu l-libertà li jiġu pprovduti servizzi u li servew ta’ bażi għall-adozzjoni tad-Direttiva 96/71 jeskludu li l-attivitajiet ta’ trasport ta’ merkanzija bit-triq jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-direttiva. Konsegwentement, l-Artikolu 1(1) tad-Direttiva 96/71, li jipprovdi li din tal-aħħar tapplika għall-impriżi stabbiliti fi Stat Membru li, fil-kuntest ta’ provvista ta’ servizzi transnazzjonali, jistazzjonaw ħaddiema, għandu jiġi interpretat bħala li jirreferi għall-“provvista ta’ servizzi”, fis-sens tal-Artikolu 56 TFUE, li ma jinkludix il-moviment liberu tas-servizzi fil-qasam tat-trasport, li huwa rregolat b’mod speċjali mid-dispożizzjonijiet tat-Titolu tat-Trattat FUE dwar it-trasport, jiġifieri l-Artikoli 90 sa 100 tiegħu.

37

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li, ċertament, il-moviment liberu tas-servizzi fil-qasam tat-trasport ma huwiex irregolat mid-dispożizzjoni tal-Artikolu 56 TFUE, li tikkonċerna b’mod ġenerali l-libertà li jiġu pprovduti servizzi, iżda mid-dispożizzjonijiet tat-Titolu tat-Trattat FUE dwar it-trasport, li għalihom jirreferi l-Artikolu 58(1) TFUE (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tad‑19 ta’ Diċembru 2019, Dobersberger, C‑16/18, EU:C:2019:1110, punt 24 u l-ġurisprudenza ċċitata).

38

Madankollu, hemm lok li jiġi rrilevat li d-Direttiva 96/71 għandha, kif ġie enfasizzat fil-punt 33 ta’ din is-sentenza, portata ġenerali. Barra minn hekk, kif jirriżulta mill-premessa 1 tagħha, din id-direttiva hija intiża għall-abolizzjoni bejn l-Istati Membri tal-ostakoli għall-moviment liberu tal-persuni u tas-servizzi, u tipprevedi fil-premessa 5 tagħha li l-ħtieġa li tiġi promossa l-provvista ta’ servizzi transnazzjonali għandha titwettaq fil-kuntest ta’ kompetizzjoni leali u ta’ miżuri li jiggarantixxu r-rispett tad-drittijiet tal-ħaddiema.

39

B’differenza, pereżempju, tar-Regolament Nru 1072/2009, li, għall-finijiet tal-prinċipju ta’ “liċenzja Komunitarja” stabbilit fl-Artikoli 3 u 4 tiegħu, jinkludi assjem ta’ “regoli komuni li japplikaw għat-trasport internazzjonali lejn jew mit-territorju ta’ Stat Membru jew li jaqsam it-territorju ta’ Stat Membru wieħed jew aktar” kif ukoll “kondizzjonijiet li jirregolaw il-mod li bih trasportaturi mhux residenti jistgħu joperaw servizzi ta’ trasport f’xi Stat Membru”, fis-sens tal-Artikolu 91(1)(a) u (b) TFUE (ara, f’dan is-sens, Opinjoni 2/15 (Ftehim ta’ Kummerċ Ħieles ma’ Singapore) tas‑16 ta’ Mejju 2017, EU:C:2017:376, punt 208), id-Direttiva 96/71 għalhekk ma hijiex intiża li timplimenta politika komuni tat-trasport, fis-sens ta’ dan l-Artikolu 91. Barra minn hekk hija ma tinkludix “miżuri li jtejbu s-sigurtà fit-trasport” jew “provvedimenti oħra xierqa” fil-qasam tat-trasport, fis-sens tal-Artikolu 91(1)(ċ) u (d) TFUE.

40

Mill-kunsiderazzjonijiet preċedenti jirriżulta li l-fatt li d-Direttiva 96/71 hija bbażata fuq dispożizzjonijiet tat-Trattat KE dwar il-libertà li jiġu pprovduti servizzi mingħajr ma l-bażi legali tagħha tinkludi, barra minn hekk, dispożizzjonijiet dwar it-trasport ma jistax jeskludi mill-kamp ta’ applikazzjoni tagħha l-provvista ta’ servizzi transnazzjonali fis-settur tal-attivitajiet ta’ trasport bit-triq, b’mod partikolari, ta’ merkanzija.

41

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, ir-risposta għall-ewwel domanda għandha tkun li d-Direttiva 96/71 għandha tiġi interpretata fis-sens li hija applikabbli għall-provvisti ta’ servizzi transnazzjonali fis-settur tat-trasport bit-triq.

42

Permezz tal-punt (a) tat-tieni domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, liema huma l-kundizzjonijiet sabiex ħaddiem li jeżerċita attività ta’ xufier fis-settur tat-trasport internazzjonali bit-triq, fil-kuntest ta’ kuntratt ta’ charter bejn l-impriża li timpjegah, stabbilita fi Stat Membru, u impriża li topera fi Stat Membru ieħor, jitqies bħala ħaddiem stazzjonat, fit-territorju ta’ Stat Membru, fis-sens tal-Artikolu 1(1) u (3) u tal-Artikolu 2(1) tad-Direttiva 96/71.

43

Bħalma tfakkar fil-punt 31 ta’ din is-sentenza, mill-Artikolu 1(1) u (3) tad-Direttiva 96/71, moqri fid-dawl tal-premessa 4 tagħha, jirriżulta li din id-direttiva tapplika għall-impriżi stabbiliti fi Stat Membru li, fil-kuntest ta’ provvista ta’ servizzi transnazzjonali li tista’ tikkonsisti jew fit-twettiq ta’ xogħlijiet minn impriża, f’isimha u taħt it-tmexxija tagħha, fil-kuntest ta’ kuntratt konkluż bejn din l-impriża u d-destinatarju tal-provvista ta’ servizzi, jew fit-tqegħid għad-dispożizzjoni ta’ ħaddiema bil-ħsieb tal-użu tagħhom minn impriża, fil-kuntest ta’ kuntratt pubbliku jew ta’ kuntratt privat, jistazzjonaw ħaddiema fit-territorju ta’ Stat Membru.

44

Skont l-Artikolu 2(1) tal-imsemmija direttiva,“‘ħaddiem stazzjonat’ tfisser ħaddiem li, għall-perjodu limitat jagħmel ix-xogħol tiegħu fit-territorju ta’ Stat Membru barra mill-Istat li normalment jaħdem fih”.

45

Ħaddiem jista’, fid-dawl tad-Direttiva 96/71, jitqies bħala stazzjonat fit-territorju ta’ Stat Membru biss jekk it-twettiq tax-xogħol tiegħu jkollu rabta suffiċjenti ma’ dan it-territorju (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tad‑19 ta’ Diċembru 2019, Dobersberger, C‑16/18, EU:C:2019:1110, punt 31), li jissupponi li titwettaq evalwazzjoni globali tal-punti kollha li jikkaratterizzaw l-attività tal-ħaddiem ikkonċernat.

46

F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat li l-eżistenza ta’ tali rabta mat-territorju kkonċernat tista’ tirriżulta, b’mod partikolari, minn karatteristiċi tal-provvista ta’ servizzi li għalihom huwa assenjat il-ħaddiem inkwistjoni. In-natura tal-attivitajiet imwettqa minn dan il-ħaddiem fit-territorju tal-Istat Membru kkonċernat tikkostitwixxi wkoll element rilevanti għall-finijiet tal-evalwazzjoni tal-eżistenza ta’ tali rabta.

47

Fir-rigward ta’ ħaddiema mobbli bħal xufiera ta’ toroq internazzjonali, il-livell ta’ intensità tar-rabta tal-attivitajiet imwettqa minn tali ħaddiem, fil-kuntest tal-provvista tas-servizz ta’ trasport li fih huwa ġie assenjat, mat-territorju ta’ kull Stat Membru kkonċernat huwa wkoll rilevanti għal tali finijiet.

48

L-istess japplika min-naħa ta’ dawn l-attivitajiet fil-provvista kollha tas-servizzi kkonċernati. F’dan ir-rigward, operazzjonijiet ta’ tagħbija jew ta’ ħatt ta’ merkanzija, ta’ manutenzjoni jew ta’ tindif tal-vetturi tat-trasport huma rilevanti sakemm dawn jitwettqu effettivament mix-xufier ikkonċernat, u mhux minn terzi.

49

Min-naħa l-oħra, ma jistax jitqies bħala “stazzjonat”, fis-sens tad-Direttiva 96/71, ħaddiem li jeżerċita servizzi ta’ natura limitata ħafna fit-territorju tal-Istat Membru li fih jintbagħat (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tad‑19 ta’ Diċembru 2019, Dobersberger, C‑16/18, EU:C:2019:1110, punt 31). L-istess japplika għal xufier li, fil-kuntest ta’ trasport tal-merkanzija bit-triq, kulma jagħmel huwa li jgħaddi mit-territorju ta’ Stat Membru. L-istess japplika fir-rigward ta’ xufier li jwettaq biss trasport transkonfinali mill-Istat Membru ta’ stabbiliment tal-impriża ta’ trasport sat-territorju ta’ Stat Membru ieħor jew viċe versa.

50

Barra minn hekk, il-fatt li xufier ta’ toroq internazzjonali, li tqiegħed minn impriża stabbilita fi Stat Membru fid-dispożizzjoni ta’ impriża stabbilita fi Stat Membru ieħor, jirċievi l-istruzzjonijiet inerenti għall-missjonijiet tiegħu, jibdihom jew jispiċċahom fis-sede ta’ din it-tieni impriża ma huwiex biżżejjed fih innifsu sabiex jitqies li dan ix-xufier kien “stazzjonat” fit-territorju ta’ dan l-Istat Membru l-ieħor peress li t-twettiq tax-xogħol tal-imsemmi xufier ma għandux, abbażi ta’ fatturi oħra, rabta suffiċjenti ma’ dan it-territorju.

51

Fid-dawl ta’ dak kollu li ntqal iktar ’il fuq, ir-risposta li għandha tingħata għall-punt (a) tat-tieni domanda għandha tkun li l-Artikolu 1(1) u (3) u l-Artikolu 2(1) tad-Direttiva 96/71, għandhom jiġu interpretati fis-sens li ħaddiem li jeżerċita attività ta’ xufier fis-settur tat-trasport internazzjonali bit-triq, fil-kuntest ta’ kuntratt ta’ charter bejn l-impriża li timpjegah, stabbilita fi Stat Membru, u impriża li tinsab fi Stat Membru differenti minn dak li fih il-persuna kkonċernata tkun taħdem abitwalment, huwa ħaddiem stazzjonat fit-territorju ta’ Stat Membru fis-sens ta’ dawn id-dispożizzjonijiet meta t-twettiq tax-xogħol tiegħu jkollu, għall-perijodu limitat inkwistjoni, rabta suffiċjenti ma’ dan it-territorju. L-eżistenza ta’ tali rabta hija ddeterminata fil-kuntest ta’ evalwazzjoni globali ta’ elementi bħan-natura tal-attivitajiet imwettqa mill-ħaddiem ikkonċernat fl-imsemmi territorju, il-livell ta’ intensità tar-rabta tal-attivitajiet ta’ dan il-ħaddiem mat-territorju ta’ kull Stat Membru li huwa jopera fih kif ukoll il-parti li l-imsemmija attivitajiet jirrappreżentaw hemmhekk fis-servizz ta’ trasport kollu.

52

Il-fatt li xufier internazzjonali tat-toroq, li jkun tqiegħed minn impriża stabbilita fi Stat Membru fid-dispożizzjoni ta’ impriża stabbilita fi Stat Membru ieħor, jirċievi l-istruzzjonijiet inerenti għall-missjonijiet tiegħu, jibdihom jew jispiċċahom fis-sede ta’ din it-tieni impriża ma huwiex fih innifsu biżżejjed sabiex jitqies li dan ix-xufier ġie stazzjonat fit-territorju ta’ dan l-Istat Membru l-ieħor, fis-sens tad-Direttiva 96/71, peress li t-twettiq tax-xogħol tal-imsemmi xufier ma jkollux, abbażi ta’ fatturi oħra, rabta suffiċjenti ma’ dan it-territorju.

53

Permezz tal-punt (b) tat-tieni domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 1(1) u (3) u l-Artikolu 2(1) tad-Direttiva 96/71 għandhomx jiġu interpretati fis-sens li l-eżistenza ta’ rabta ta’ grupp bejn l-impriżi li huma partijiet fil-kuntratt ta’ tqegħid għad-dispożizzjoni ta’ ħaddiema hijiex rilevanti għall-finijiet tal-evalwazzjoni tal-eżistenza ta’ stazzjonar ta’ ħaddiema.

54

F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat li, ċertament, skont l-Artikolu 1(3)(b) ta’ din id-direttiva, din tapplika għall-istazzjonar ta’ ħaddiem fit-territorju ta’ Stat Membru fi stabbiliment jew f’impriża li tappartjeni għall-grupp, sakemm ikun hemm relazzjoni ta’ xogħol bejn l-impriża li tagħmel l-istazzjonar u l-ħaddiema tul il-perijodu tal-istazzjonar.

55

Għalkemm id-Direttiva 96/71 għalhekk tkopri b’mod espliċitu s-sitwazzjoni ta’ stazzjonar fi ħdan grupp ta’ impriżi, xorta jibqa’ l-fatt li, kif jirriżulta mill-punt 51 ta’ din is-sentenza, il-kwalità ta’ ħaddiem stazzjonat hija stabbilita skont l-eżistenza ta’ rabta suffiċjenti bejn it-twettiq tax-xogħol tiegħu u t-territorju ta’ Stat Membru li ma huwiex l-Istat li fit-territorju tiegħu huwa jaħdem abitwalment.

56

Issa, l-eżistenza ta’ rabta ta’ grupp bejn l-impriżi li huma partijiet fil-kuntratt ta’ tqegħid għad-dispożizzjoni ta’ ħaddiema ma hijiex, fiha nnifisha, ta’ natura li tiddefinixxi l-livell ta’ konnessjoni mat-territorju ta’ Stat Membru li fih jintbagħat il-ħaddiem ikkonċernat u, għaldaqstant, li jiġi ddeterminat jekk ir-rabta bejn it-twettiq tax-xogħol minn dan tal-aħħar u dan it-territorju hijiex suffiċjenti sabiex tiġi kkonstatata l-eżistenza ta’ sitwazzjoni ta’ stazzjonar li taqa’ taħt id-Direttiva 96/71.

57

Konsegwentement, ir-risposta li għandha tingħata għall-punt (b) tat-tieni domanda għandha tkun li l-Artikolu 1(1) u (3) u l-Artikolu 2(1) tad-Direttiva 96/71 għandhom jiġu interpretati fis-sens li l-eżistenza ta’ rabta ta’ grupp bejn l-impriżi li huma partijiet fil-kuntratt ta’ tqegħid għad-dispożizzjoni ta’ ħaddiema ma hijiex, bħala tali, rilevanti għall-finijiet tal-evalwazzjoni tal-eżistenza ta’ stazzjonar ta’ ħaddiema.

58

Permezz tal-punt (ċ) tat-tieni domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 1(1) u (3) u l-Artikolu 2(1) tad-Direttiva 96/71 għandhomx jiġu interpretati fis-sens li ħaddiem li jeżerċita attività ta’ xufier fis-settur tat-trasport bit-triq u li, fil-kuntest ta’ kuntratt ta’ charter bejn l-impriża li timpjegah, stabbilita fi Stat Membru, u impriża li tinsab fi Stat Membru ieħor, iwettaq operazzjonijiet ta’ kabotaġġ fit-territorju ta’ Stat Membru li ma huwiex it-territorju tal-Istat Membru li fih jaħdem abitwalment, jista’ jitqies bħala stazzjonat fit-territorju tal-Istat Membru li fih isir dan it-trasport, u, fl-affermattiv, jekk jeżistix, f’dan ir-rigward, livell minimu dwar it-tul tal-imsemmi trasport.

59

F’dan ir-rigward, għandu jiġi enfasizzat qabel kollox li d-Direttiva 96/71 għandha tinqara flimkien mar-Regolament Nru 1072/2009, li l-premessa 17 tiegħu tistabbilixxi li din id-direttiva tapplika għall-kumpanniji ta’ trasport li jwettqu operazzjoni ta’ kabotaġġ.

60

Skont il-punti (3) u (6) tal-Artikolu 2 tar-Regolament Nru 1072/2009, l-operazzjonijiet ta’ kabotaġġ huma ddefiniti bħala trasport nazzjonali għall-kiri jew għall-kumpens imwettaq fuq bażi temporanja fi Stat Membru ospitanti, b’osservanza ta’ dan ir-regolament, u l-Istat Membru ospitanti huwa dak li fih trasportatur jopera għajr l-Istat Membru ta’ stabbiliment tiegħu.

61

Fir-rigward tal-kundizzjonijiet li fihom it-trasportaturi mhux residenti jistgħu jwettqu operazzjonijiet ta’ kabotaġġ fi Stat Membru ospitanti, l-Artikolu 8(2) tar-Regolament Nru 1072/2009 jipprevedi li dawn it-trasportaturi huma awtorizzati jwettqu, fl-Istat Membru ospitanti, sa tliet operazzjonijiet ta’ kabotaġġ konsekuttivi għal trasport internazzjonali lejn dan l-Istat, f’terminu ta’ sebat ijiem mill-aħħar ħatt imwettaq f’dan l-istess Stat matul it-trasport internazzjonali lejn dan tal-aħħar.

62

Mit-tliet punti preċedenti jsegwi li l-operazzjonijiet ta’ kabotaġġ jitwettqu kompletament fit-territorju tal-Istat Membru ospitanti, li jippermetti li jitqies li t-twettiq tax-xogħol mix-xufier fil-kuntest ta’ tali operazzjonijiet għandu rabta suffiċjenti ma’ dan it-territorju.

63

Minn dan isegwi li xufier li jwettaq tali trasport għandu, bħala prinċipju, jitqies li huwa stazzjonat fit-territorju tal-Istat Membru ospitanti, fis-sens tal-Artikolu 2(1) tad-Direttiva 96/71.

64

Fir-rigward tat-tul ta’ tali operazzjonijiet ta’ kabotaġġ, għalkemm dan ma huwiex ta’ natura, bħala tali, li jikkontesta l-eżistenza ta’ rabta suffiċjenti bejn it-twettiq tax-xogħol tax-xufier li jwettaqhom u t-territorju tal-Istat Membru ospitanti, din l-evalwazzjoni hija madankollu bla ħsara għall-applikazzjoni tal-Artikolu 3(3) tad-Direttiva 96/71.

65

Konsegwentement, ir-risposta li għandha tingħata għall-punt (ċ) tat-tieni domanda għandha tkun li l-Artikolu 1(1) u (3) u l-Artikolu 2(1) tad-Direttiva 96/71 għandhom jiġu interpretati fis-sens li ħaddiem li jeżerċita attività ta’ xufier fis-settur tat-trasport bit-triq u li, fil-kuntest ta’ kuntratt ta’ charter bejn l-impriża li timpjegah, stabbilita fi Stat Membru, u impriża li tinsab fi Stat Membru ieħor, iwettaq operazzjonijiet ta’ kabotaġġ fit-territorju ta’ Stat Membru li ma huwiex l-Istat Membru li fih huwa jaħdem abitwalment, għandu, bħala prinċipju, jitqies bħala stazzjonat fit-territorju tal-Istat Membru li fih isiru dawn l-operazzjonijiet. It-tul tal-operazzjoni ta’ kabotaġġ huwa element irrilevanti sabiex tiġi evalwata l-eżistenza ta’ tali stazzjonar, bla ħsara għall-applikazzjoni eventwali tal-Artikolu 3(3) ta’ din id-direttiva.

66

Permezz tal-punt (a) tat-tielet domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 3(1) u (8) tad-Direttiva 96/71 għandux jiġi interpretat fis-sens li l-kwistjoni dwar jekk ftehim kollettiv kienx iddikjarat universalment applikabbli għandha tiġi ddeterminata b’riferiment għad-dritt nazzjonali applikabbli.

67

Għandu jitfakkar li, skont it-tieni inċiż tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 96/71, l-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-impriżi li jistazzjonaw ħaddiema jiżguraw lill-ħaddiema stazzjonati fit-territorju tagħhom ċertu numru ta’ kundizzjonijiet tax-xogħol u ta’ impjieg li, fl-Istat Membru li fit-territorju tiegħu x-xogħol huwa mwettaq, huma stabbiliti, b’mod partikolari, permezz ta’ ftehimiet kollettivi ddikjarati bħala ta’ applikazzjoni ġenerali, fis-sens tal-paragrafu 8 ta’ dan l-Artikolu 3, sa fejn dawn jirrigwardaw l-attivitajiet fil-qasam tal-kostruzzjoni msemmija fl-anness ta’ din id-direttiva. Skont it-tieni inċiż tal-Artikolu 3(10) tal-imsemmija direttiva, l-Istati Membri jistgħu jimponu fuq l-impriżi nazzjonali u fuq l-impriżi ta’ Stati Membri oħra, b’mod ugwali, kundizzjonijiet tax-xogħol u ta’ impjieg stabbiliti, b’mod partikolari, fi ftehimiet kollettivi, bħal dawk imsemmija fil-paragrafu 8 tal-imsemmi Artikolu 3, u li jikkonċernaw attivitajiet li ma humiex dawk fil-qasam tal-kostruzzjoni.

68

Skont l-Artikolu 3(8) tad-Direttiva 96/71, “Ftehim kollettiv […] iddikjarati bħala ta’ applikazzjoni ġenerali” ifisser il-ftehimiet kollettivi li għandhom ikunu osservati mill-impriżi kollha fis-settur jew fil-professjoni kkonċernati u li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni rationae temporis tagħhom.

69

F’dan ir-rigward, kif irrileva essenzjalment l-Avukat Ġenerali fil-punt 129 tal-konklużjonijiet tiegħu, għalkemm huwa minnu li l-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 96/71 ma jagħmilx riferiment espress għad-dritt nazzjonali, xorta jibqa’ l-fatt li dan huwa impliċitament il-każ, għaliex din id-dispożizzjoni teżiġi li l-ftehim kollettiv ta’ xogħol inkwistjoni jkun ġie ddikjarat bħala ta’ applikazzjoni ġenerali. Issa, tali dikjarazzjoni tista’ ssir biss konformement mad-dritt tal-Istat Membru kkonċernat.

70

Tali konstatazzjoni hija kkonfermata mill-formulazzjoni tat-tieni subparagrafu tal-Artikolu 3(8) tal-imsemmija direttiva. Fil-fatt, billi jipprevedi li, fin-nuqqas ta’ sistema ta’ dikjarazzjoni ta’ applikazzjoni ġenerali tal-ftehimiet kollettivi, l-Istati Membri jistgħu jieħdu bħala bażi l-ftehimiet kollettivi li għandhom effett ġenerali fuq l-impriżi simili kollha li jagħmlu parti mis-settur jew mill-professjoni kkonċernati u li jaqgħu taħt il-kamp ta’ applikazzjoni rationae temporis tagħhom u/jew il-ftehimiet kollettivi li huma konklużi mill-organizzazzjonijiet tal-imsieħba soċjali l-iktar rappreżentattivi fuq il-livell nazzjonali u li huma applikati fit-territorju nazzjonali kollu, il-leġiżlatur tal-Unjoni neċessarjament għamel riferiment għal sistema nazzjonali.

71

F’dan il-każ, mid-deċiżjoni tar-rinviju jsegwi li l-impriżi attivi fis-settur tat-trasport tal-merkanzija jaqgħu taħt il-FKX “trasport ta’ merkanzija”. Ċertament, dan il-ftehim kollettiv ta’ xogħol ma ġiex iddikjarat, bħala tali, bħala ta’ applikazzjoni ġenerali. Madankollu, l-osservanza tiegħu kienet tikkundizzjona l-eżenzjoni mill-applikazzjoni tal-FKX “trasport professjonali ta’ merkanzija bit-triq”, li, min-naħa tiegħu, kien ġie ddikjarat bħala ta’ applikazzjoni ġenerali. Barra minn hekk, il-kontenut tad-dispożizzjonijiet ta’ dawn iż-żewġ ftehimiet kollettivi kien prattikament identiku. Għalhekk jidher li l-osservanza ta’ dawn id-dispożizzjonijiet hija imposta fuq l-impriżi kollha attivi fis-settur tat-trasport tal-merkanzija.

72

Minn dan kollu preċedenti jirriżulta li r-risposta għall-punt (a) tat-tielet domanda għandha tkun li l-Artikolu 3(1) u (8) tad-Direttiva 96/71 għandu jiġi interpretat fis-sens li l-kwistjoni dwar jekk ftehim kollettiv ġiex iddikjarat bħala ta’ applikazzjoni ġenerali għandha tiġi evalwata b’riferiment għad-dritt nazzjonali applikabbli. Ftehim kollettiv ta’ xogħol li ma jkunx ġie ddikjarat bħala ta’ applikazzjoni ġenerali, iżda li l-osservanza tiegħu tikkundizzjona, għall-impriżi li jaqgħu taħtu, l-eżenzjoni mill-applikazzjoni ta’ ftehim kollettiv ta’ xogħol ieħor iddikjarat, min-naħa tiegħu, ta’ applikazzjoni ġenerali, u li d-dispożizzjonijiet tiegħu huma essenzjalment identiċi għal dawk ta’ dan il-ftehim kollettiv ta’ xogħol ieħor, jissodisfa l-kunċett imsemmi f’dawn id-dispożizzjonijiet.

73

Fid-dawl tar-risposta mogħtija għall-punt (a) tat-tielet domanda, ma hemmx iktar lok li tingħata risposta għall-punt (b) tat-tielet domanda.

74

Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.

Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Awla Manja) taqta’ u tiddeċiedi: