18.5.2010

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 128/89

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “il-Proposta għal Rakkomandazzjoni tal-Kunsill dwar Ambjenti bla tipjip”

COM(2009) 328 finali – 2009/0088 (CNS)

(2010/C 128/15)

Relatur: is-Sur LUCAN

Nhar it-8 ta’ Lulju 2009, il-Kummissjoni Ewropea ddeċidiet, b’konformità mal-Artikolu 262 tat-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea, li tikkonsulta, fuq bażi volontarja, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar

il-Proposta għal Rakkomandazzjoni tal-Kunsill dwar ambjenti mingħajr tipjip

COM(2009) 328 finali – 2009/0088 (CNS).

Is-Sezzjoni Speċjalizzata għax-Xogħol, l-Affarijiet Soċjali u ċ-Ċittadinanza, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar il-15 ta’ Ottubru 2009.

Matul l-457 sessjoni plenarja tiegħu li nżammet fl-4 u l-5 ta’ Novembru 2009 (seduta tal-5 ta’ Novembru 2009), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’81 vot favur, 68 vot kontra u 9 astensjonijiet.

1.   Rakkomandazzjonijiet speċifiċi

B’referenza għall-Artikolu 1 tat-taqsima tar-rakkomandazzjonijiet lill-Istati Membri

1.1.1.   Il-protezzjoni effettiva mill-espożizzjoni għad-duħħan tat-tabakk għandha tapplika sempliċement għall-“postijiet tax-xogħol”, speċjalment postijiet fuq ġewwa bla spazju separat għal dawk li jpejpu.

1.1.2.   Rigward l-Artikolu 8 (2) tal-Konvenzjoni Qafas tad-WHO dwar il-Kontroll tat-Tabakk (FCTC), il-Kumitat jirrakkomanda li l-kliem “kif xieraq, postijiet pubbliċi oħrajn” jiġi emendat biex jinkludi l-postijiet pubbliċi frekwentati mit-tfal u ż-żgħażagħ taħt it-tmintax-il sena.

1.1.3.   Il-Kumitat jitlob lill-Kunsill jikkunsidra li jqassar il-perijodu ta’ żmien ta’ adozzjoni ta’ tliet snin li ġie propost mill-Kummissjoni. Jekk dan ma jsirx, ser tintilef il-ġenerazzjoni attwali ta’ studenti sekondarji (14-18-il sena), li huma fir-riskju li jgħaddu mit-tipjip passiv għat-tipjip attiv.

B’referenza għall-Artikolu 2 tat-taqsima tar-rakkomandazzjonijiet lill-Istati Membri

1.2.1.   L-istrateġiji edukattivi u ta’ pariri fil-livell tal-UE ser jaqdu rwol prinċipali fl-istabbilimenti edukattivi kollha. Il-Kumitat jirrakkomanda li dan il-paragrafu jiġi estiż biex jenfasizza l-importanza fil-livell tal-UE tal-istrateġiji edukattivi u ta’ pariri bbażati fl-iskejjel, biex jiġi żgurat li kull tifel jew tifla jew żgħażugħ jew żgħażugħa jiġu infurmati b’mod korrett, sħiħ u regolari dwar ir-realtajiet tat-tipjip u l-effetti ta’ ħsara u karsinoġeniċi tal-espożizzjoni għad-Duħħan Ambjentali tat-Tabakk (ETS - environmental tobacco smoke).

B’referenza għall-Artikolu 3 tat-taqsima tar-rakkomandazzjonijiet lill-Istati Membri

1.3.1.   Il-politiki tal-ambjenti mingħajr tipjip għandhom jiġu komplementati b’miżuri ta’ appoġġ, li jinkludu:

(c)	l-estensjoni tal-ambitu tad-Direttiva 2004/37 dwar l-espożizzjoni għal karċinoġeni jew mutaġeni biex tinkludi l-ETS;

(d)	it-tisħiħ tar-rekwiżiti rigward il-protezzjoni tal-ħaddiema mid-duħħan tat-tabakk fid-Direttiva 89/654/KEE, sabiex kull min iħaddem ikollu jiżgura li t-tipjip ikun projbit fil-post tax-xogħol tiegħu;

(e)

l-emendar tad-Direttiva dwar is-sustanzi perikolużi (67/548/KEE) (1991) sabiex l-ETS jiġi kklassifikat bħala karċinoġenu. Awtomatikament, dan iqiegħed lill-ETS fl-ambitu tad-Direttiva dwar l-espożizzjoni għall-karċinoġeni jew il-mutaġeni fuq il-post tax-xogħol rigward il-ħtiġijiet minimi għas-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol.

(f)	talba lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni biex ibiddlu uffiċjalment it-terminu “Duħħan Ambjentali tat-Tabakk” (ETS) bit-terminu ġdid “Duħħan Ambjentali tat-Tabakk Karċinoġeniku” (ECTS - Environmental Carcinogenic Tobacco Smoke); kif ukoll

(g)	l-introduzzjoni ta’ politiki edukattivi (DĠ EAC u DĠ SANCO), li jkunu applikabbli għas-sistemi edukattivi kollha fl-Ewropa, biex jiġi żgurat li t-tfal u ż-żgħażagħ jiġu infurmati b’mod korrett, sħiħ u regolari dwar l-effetti tat-tipjip u l-ETS.

B’referenza għall-Artikolu 4 tat-taqsima tar-rakkomandazzjonijiet lill-Istati Membri

1.4.1.   B’referenza għall-aħħar parti tal-paragrafu “…l-protezzjoni mid-duħħan tat-tabakk kemm f’ambjenti pubbliċi u privati” frekwentati mit-tfal jew miż-żgħażagħ (postijiet fejn jilagħbu t-tfal fuq barra, postijiet ta’ divertiment, discos barra jew ġewwa, klabbs, bars frekwentati mit-tfal jew miż-żgħażagħ taħt l-età tat-18-il sena, u postijiet oħra ta’ dan it-tip).

B’referenza għall-Artikolu 6 tat-taqsima tar-rakkomandazzjonijiet lill-Istati Membri

1.5.1.   Id-definizzjoni tal-punti fokali nazzjonali għall-kontroll tat-tabakk għandha tinkludi l-frażi “u għall-kontroll jew it-tneħħija tal-espożizzjoni tal-pubbliku għall-ETS.”

2.   Konklużjonijiet

2.1.   Il-Kumitat jappoġġja l-inizjattiva tal-Kummissjoni biex tiżgura l-implimentazzjoni effettiva tal-Artikolu 8 tal-FCTC – bil-għan li jinħoloq ambjent totalment ħieles mit-tipjip, b’konformità ma’ Prinċipju 1 tal-Linji Gwida għall-implimentazzjoni tal-Artikolu 8 li jidher fil-punt 6 tal-Anness għal COM(2009) 328 (1). Filwaqt li l-Kumitat jaħseb li r-rakkomandazzjoni tal-UE hija strument utli għal dan il-għan, ma tipprovdix ħafna garanziji. Jekk l-implimentazzjoni u l-effikaċja tagħha turi li hija inadegwata, il-Kummissjoni għandha tipproponi strument vinkolanti mill-iktar fis possibbli.

2.2.   Il-Kumitat jemmen li għandha titwettaq riċerka fil-livell tal-UE dwar il-ġlieda kontra l-effetti ta’ ħsara tat-tipjip fuq it-tfal u ż-żgħażagħ u dwar il-livell ta’ espożizzjoni tagħhom għall-ETS. Sabiex jitfasslu strateġiji u programmi effettivi fil-ġejjieni, għandu jsir stħarriġ fost min ipejjep sabiex tiġi stabbilita l-età li fiha pejpu l-ewwel sigarett u r-raġunijiet għalfejn bdew ipejpu meta kienu tfal jew żgħażagħ.

2.3.   Billi l-Parlament Ewropew talab lill-Istati Membri biex jieħdu impenn li jnaqqsu t-tipjip fost iż-żgħażagħ mill-inqas b’50 % sal-2025, il-Kumitat jirrakkomanda li jiġu kkwantifikati l-effetti ta’ ħsara tanġibbli tat-tipjip fuq iż-żgħażagħ, sabiex wara jitfasslu objettivi fil-livell tal-UE li jiġu segwiti mill-Istati Membri bil-għan li jonqos il-konsum tat-tabakk fost iż-żgħażagħ. Ta’ min jinnota li l-Kumitat ma jixtieqx jissuġġerixxi li l-miżuri kontra t-tabakk għandhom jiġġeddu sal-2025. Għall-kuntrarju, jisħaq fuq l-urġenza ta’ dawn il-miżuri, minħabba l-implikazzjonijiet serji għas-saħħa tal-bniedem u l-ispejjeż kbar involuti.

2.4.   Il-Kumitat iqis li huwa assolutament essenzjali li jiġi pprojbit it-tipjip, u bis-saħħa t’hekk l-espożizzjoni tal-ETS f’postijiet frekwentati mit-tfal u ż-żgħażagħ (grupp ta’ età ta’ taħt it-18-il sena), li jinkludu l-faċilitajiet ta’ divertiment bħall-klabbs, discos ġewwa, il-bars, il-grounds tal-isport, il-faċilitajiet ta’ divertiment għat-tfal, eċċ. Din il-miżura tista’ ssalva xi żgħażagħ mill-ġenerazzjoni attwali ta’ bejn il-15 u t-18-il sena li huma l-iktar esposti għar-riskju tat-tipjip u l-ETS. Ġeneralment ikun bejn l-età ta’ 15 u 18-il sena li xi wħud jagħżlu li jpejpu l-ewwel sigarett u li jaqilbu mit-tipjip passiv għat-tipjip attiv.

2.5.   Il-Kumitat iqis il-programmi edukattivi fil-primarja u s-sekondarja li jkollhom l-għan li jippromovu stili ta’ ħajja f’saħħitha u armonjuża bħala essenzjali. Fil-livell tal-UE, it-tfal u ż-żgħażagħ għandu jkollhom aċċess għal informazzjoni regolari, preċiża u sħiħa dwar il-konsum tat-tabakk u l-espożizzjoni għall-ETS, sabiex ikunu konxji tar-riskji kollha relatati u sabiex ikunu jistgħu jagħmlu għażla infurmata u responsabbli. Din l-informazzjoni tista’ tiġi pprovduta wkoll bi sħubija mal-NGOs; dak li huwa importanti hu li l-informazzjoni tkun aċċessibbli, regolari u adattata għall-motivazzjonijiet tat-tfal u ż-żgħażagħ, interattiva u innovattiva, sabiex it-tfal ikunu jistgħu jassumu r-responsabbiltà tagħhom innifishom, liberament u bl-għarfien sħiħ tal-fatti.

2.6.   Il-Kumitat jirrakkomanda li jkun hemm kampanji ta’ informazzjoni u edukazzjoni dwar l-istili ta’ ħajja f’saħħitha, imfassla għal kull grupp ta’ età u sezzjoni tas-soċjetà, biex in-nies ikunu jistgħu jassumu r-responsabbiltà għall-għażliet tagħhom stess bl-għarfien sħiħ tal-konsegwenzi kemm għalihom, kif ukoll, fejn ikun rilevanti, għal uliedhom.

2.7.   Il-Kumitat jinkoraġġixxi l-politiki promossi mill-NGOs u mis-soċjetà ċivili u l-parteċipazzjoni tagħhom fl-azzjonijiet għall-protezzjoni kontra l-espożizzjoni għat-tipjip u l-ETS, b’mod partikolari dawk immirati lejn il-membri żvantaġġjati tas-soċjetà li qegħdin fir-riskju li jitilfu mhux biss l-indipendenza soċjali tagħhom iżda wkoll l-indipendenza personali billi jagħmlu ħsara lil saħħithom u ftit ftit jibdew jitilfu l-funzjonijiet vitali. Għandu jkun hemm protezzjoni speċjali kontra l-espożizzjoni tal-ETS għat-tfal żvantaġġjati li jgħixu f’ambjenti b’livell għoli ta’ espożizzjoni għad-duħħan sekondaman, kif ukoll għat-tfal li jgħixu fit-triq, iż-żgħażagħ u gruppi oħra.

3.   Sfond u kummenti ġenerali

3.1.   Argumenti mediċi u soċjali dwar it-tipjip u l-livelli ta’ espożizzjoni għall-ETS

3.1.1.   Ir-riċerka turi li kull sigarett li tpejjep inaqqaslek tmien minuti minn ħajtek (2). It-tabakk huwa l-ikbar kawża ta’ mewt, mard u diżabbiltà li jistgħu jiġu evitati fl-UE, b’madwar 650 000 ħajja mitlufa kull sena (3).

3.1.2.   Id-duħħan tat-tabakk huwa taħlita tossika kumplessa ta’ iktar minn 4 000 sustanza, li jinkludu velenu bħaċ-ċjanur tal-idroġenu (hydrogen cyanide), l-ammonja u l-monossidu tal-karbonju, minbarra 50 (preċiżament 69 (4)) sustanza li huma karċinoġeniċi bi provi; għalhekk, it-tipjip huwa sors mifrux ta’ mortalità u morbidità fl-UE. Mil-lat xjentifiku, it-terminu Duħħan Ambjentali tat-Tabakk (ETS) għandu jiġi sostitwit b’ Duħħan Ambjentali tat-Tabakk Karċinoġeniku (ECTS).

3.1.3.   L-espożizzjoni kronika għad-duħħan sekondaman ġiet stabbilita bħala kawża ta’ ħafna mill-istess mard li huwa kkawżat ukoll mit-tipjip attiv, inkluż il-kankru tal-pulmun, il-mard kardjovaskulari u l-mard tat-tfal.

3.1.4.   L-espożizzjoni għall-ETS tista’ twassal għall-mard tal-qalb u l-kankru tal-pulmun fl-adulti. Tista’ tikkawża attakk tal-puplesija, l-ażma u mard kroniku ta’ mblokkar pulmonari (Chronic Obstructive Pulmonary Disease – COPD) fl-adulti (5) u tista’ twassal sabiex jiggravaw kondizzjonijiet li kienu diġà jeżistu bħall-ażma u s-COPD (6).

3.1.5.   Ir-riċerka u d-definizzjonijiet tar-riskji tal-espożizzjoni għall-ETS żviluppaw tul iż-żmien. Termini bħat-tipjip passiv u l-espożizzjoni involontarja għad-duħħan tat-tabakk għandhom jiġu evitati, kif turi l-esperjenza fi Franza u bnadi oħra fejn dawn jistgħu jintużaw biex jappoġġjaw pożizzjoni fejn l-espożizzjoni għad-duħħan tat-tabakk tista’ tkun volontarja u għaldaqstant, tkun aċċettabbli. B’konformità mal-kuntest xjentifiku ġdid, it-terminu ETS għandu jiġi sostitwit bit-terminu ECTS (Environmental Carcinogenic Tobacco Smoke - Duħħan tat-Tabakk Ambjentali Karċinoġeniku).

3.1.6.   L-ETS huwa ta’ ħsara partikolari għat-tfal, billi jikkawża l-ażma, il-pnewmonja u l-bronkite, sintomi respiratorji, il-mard tal-widna tan-nofs u s-sindromu tal-mewt f’daqqa fit-tfal (5).

3.1.7.   Skont stimi konservattivi, mietu 7 300 adult, inklużi 2 800 li ma jpejpux, b’riżultat ta’ espożizzjoni għall-ETS fil-post tax-xogħol fl-UE-25 fl-2002. L-imwiet ta’ 72 000 persuna oħra, inklużi 16 400 li ma jpejpux, kienu kkawżati minn espożizzjoni mill-ETS fid-dar (7).

3.1.8.   L-espożizzjoni għad-duħħan tat-tabakk b’mod ġenerali jew fil-post tax-xogħol hija pprovata li żżid b’mod sostanzjali r-riskju tal-kanċer tal-pulmun, u pereżempju l-impjegati fl-istabbilimenti tal-ikel fejn it-tipjip huwa permess, għandhom 50 % (8) iktar ċans li jiżviluppaw il-kanċer tal-pulmun mill-impjegati li mhumiex esposti għad-duħħan tat-tabakk.

3.1.9.   L-espożizzjoni għat-tabakk matul it-tqala tista’ tirriżulta f’riskju ogħla ta’ deformitajiet, korrimenti, twelid ta’ trabi mejta u twelid prematur.

3.2.   Argumenti soċjoloġiċi bbażati fuq l-Ewrobarometru rigward il-politiki kontra t-tipjip u l-politiki dwar l-espożizzjoni għall-ETS

3.2.1.   Skont l-aħħar stħarriġ tal-Ewrobarometru dwar l-Attitudnijiet tal-Ewropej lejn it-Tabakk, il-politiki tal-ambjenti mingħajr tipjip huma popolari fost il-pubbliku Ewropew, b’84 % favur projbizzjoni tat-tipjip fl-uffiċċji u postijiet tax-xogħol li jinsabu ġewwa, 77 % huma favur il-projbizzjoni tat-tipjip fir-ristoranti u 61 % huma favur bars u stabbilimenti fejn it-tipjip mhuwiex permess.

3.2.2.   Kważi 70 % taċ-ċittadini tal-UE ma jpejpux (9), u studji juru li l-maġġoranza ta’ dawk li jpejpu jixtiequ jieqfu (10).

3.2.3.   L-istħarriġ tal-Ewrobarometru sab li tliet kwarti tal-Ewropej kienu konxji li d-duħħan tat-tabakk jirrappreżenta riskju għas-saħħa ta’ min ma jpejjipx, filwaqt li 95 % ammettew li t-tipjip fil-kumpanija ta’ mara tqila jista’ jkun perikoluż ħafna għat-tarbija.

3.2.4.   Fl-aħħar tal-2006, ġie stmat li 28 % tal-impjegati fl-uffiċċji tal-UE kienu esposti għall-ETS fuq bażi ta’ kuljum fil-post tax-xogħol tagħhom, filwaqt li fl-aħħar tal-2008, 39 % tal-persunal tal-bars u r-ristoranti kienu esposti. Studju reċenti ieħor (2006) wera li madwar 7,5 miljun ħaddiem fl-UE huma esposti għall-ETS fuq il-post tax-xogħol (11).

3.2.5.   Il-konsum tat-tabakk jiswa l-mijiet ta’ biljuni kull sena fi spejjeż għas-saħħa fl-ekonomiji Ewropej. Dawn l-ispejjeż jinġarrbu mill-popolazzjoni sħiħa u mhux biss minn dawk li jiġġenerawhom. L-ispiża tal-espożizzjoni għall-ETS biss fl-UE-27 ġiet stmata għal madwar EUR 2,46 biljun fis-sena (12), li fosthom EUR 1,3 biljun jikkostitwixxu l-ispiża medika għall-mard relatat mat-tabakk (li jinkludu EUR 560 miljun fi spejjeż għal persunal li ma jpejjipx) u ’l fuq minn EUR 1,1 miljun li jikkostitwixxu spejjeż mhux medikali marbuta mat-telf fil-produttività (li jinkludu EUR 480 miljun fi spejjeż għal persunal li ma jpejjipx).

3.3.   Id-dmir tal-ħarsien tal-pubbliku mill-espożizzjoni għall-ETS jinbet mill-bżonn ta’ rispett għad-drittijiet u l-libertajiet fundamentali tal-bniedem (id-dritt għall-ħajja u l-istandards tas-saħħa)

3.3.1.   Id-dmir tal-ħarsien tan-nies mid-duħħan tat-tabakk, inkorporat fit-test tal-Artikolu 8 tal-Konvenzjoni Qafas tad-WHO dwar il-Kontroll tat-Tabakk (Framework Convention on Tobacco Control – FCTC), huwa msejjes fuq id-drittijiet u l-libertajiet fundamentali tal-bniedem. Fil-kuntest tal-perikli tan-nifs tad-duħħan sekondaman tat-tabakk, id-dmir tal-ħarsien mid-duħħan tat-tabakk huwa impliċitu, fost l-oħrajn, fid-dritt għall-ħajja u d-dritt għall-ksib tal-ogħla standard tas-saħħa, kif inhu rikonoxxut f’ħafna strumenti legali internazzjonali (li jinkludu l-Kostituzzjoni tal-Organizzazzjoni Dinjija għas-Saħħa, il-Konvenzjoni dwar id-Drittijiet tat-Tfal, il-Konvenzjoni dwar it-Tneħħija ta’ Kull Forma ta’ Diskriminazzjoni kontra n-Nisa, u l-Patt dwar id-Drittijiet Ekonomiċi, Soċjali u Kulturali), kif inhuma inkorporati formalment fil-preambolu tal-Konvenzjoni Qafas tad-WHO u kif inhuma rikonoxxuti fil-kostituzzjonijiet ta’ ħafna nazzjonijiet.

3.3.2.   Id-dmir tal-ħarsien tal-individwi mid-duħħan tat-tabakk jikkorrispondi għall-obbligu tal-gvernijiet li jdaħħlu fis-seħħ leġiżlazzjoni għall-protezzjoni tal-individwi kontra t-theddid għad-drittijiet u l-libertajiet fundamentali. Dan l-obbligu jestendi għall-persuni kollha, u mhux biss għal ċerti popolazzjonijiet.

3.4.   Il-kuntest internazzjonali u Ewropew

3.4.1.   Id-duħħan tat-tabakk ambjentali ġie kklassifikat bħal karċinoġenu għall-bniedem mill-Aġenzija għall-Protezzjoni Ambjentali tal-Istati Uniti fl-1993, mid-Dipartiment tas-Saħħa u s-Servizzi Soċjali tal-Istati Uniti fl-2000 u mill-Aġenzija Internazzjonali tad-WHO għar-Riċerka dwar il-Kanċer fl-2002.

3.4.2.   Fil-livell internazzjonali, l-FCTC tad-WHO, iffirmata minn 168 u rratifikata minn 141 parti, fosthom il-Komunità, tirrikonoxxi li l-evidenza xjentifika stabbilixxiet b’unanimità li l-espożizzjoni għad-duħħan tat-tabakk twassal għall-mewt, il-mard u d-diżabbiltà. Il-Konvenzjoni tobbliga lill-Komunità u lill-Istati Membri biex jindirizzaw l-espożizzjoni għad-duħħan tat-tabakk fil-postijiet tax-xogħol li jinsabu ġewwa, fit-trasport pubbliku u fil-postijiet pubbliċi li jinsabu ġewwa. Skont l-Artikolu 8, il-partijiet huma obbligati li jipprovdu protezzjoni mill-espożizzjoni għad-duħħan tat-tabakk.

3.4.3.   Skont l-istrateġija Ewropea tad-WHO tal-2004 għall-politika tal-waqfien tat-titjip, konsulenza intensiva ta’ iktar minn 10 minuti minn tabib għandha l-ogħla rata ta’ suċċess fil-ksib tal-astinenza fit-tul.

3.5.   Analiżi tal-impatt fuq l-iktar għażla favorevoli mill-ħames għażliet ta’ politika tal-UE

3.5.1.   Nhar it-30 ta’ Jannar 2007, il-Kummissjoni fetħet dibattitu pubbliku dwar il-kwistjoni billi ppubblikat Green Paper intitolata: Lejn Ewropa ħielsa mid-dħaħen tat-tabakk: għażliet politiċi fuq livell tal-UE (COM(2007) 27 finali). Il-ħames għażliet ta’ politika tal-UE huma: 1) l-ebda bidla mill-istatus quo; 2) miżuri volontarji; 3) metodu miftuħ ta’ koordinazzjoni; 4) rakkomandazzjoni mill-Kummissjoni jew il-Kunsill; u 5) leġiżlazzjoni vinkolanti.

3.5.2.   Fl-analiżi tal-impatt, il-Kummissjoni tinnota li billi hija ta’ natura obbligatorja, l-għażla ta’ politika 5 (leġiżlazzjoni vinkolanti) tkun l-iktar effettiva fit-tnaqqis tal-ħsara kkawżata mid-duħħan tat-tabakk ambjentali, billi l-espożizzjoni għall-ETS fil-fatt titneħħa fil-postijiet kollha tax-xogħol li jkunu magħluqa. Madankollu, l-implimentazzjoni tista’ ddum iktar milli fil-każ tal-għażla 4 (rakkomandazzjoni mill-Kunsill). L-għażla ta’ politika 1 (l-ebda bidla mill-istatus quo) ikollha l-inqas impatt fuq it-tnaqqis tal-livelli tal-ETS u l-ħsara assoċjata għas-saħħa. It-tendenza attwali kontra t-tipjip hija mistennija tkompli, iżda b’ritmu inqas mgħaġġel. L-għażliet 2 u 3 jista’ jkollhom effetti simili u jwasslu għal tnaqqis modest biss fl-ETS meta mqabbel mal-għażla 1 (status quo). Għażla 3 (l-implimentazzjoni tal-metodu miftuħ ta’ koordinazzjoni) tista’ tkun bil-mod u mhux adatta biex tiġi indirizzata problema bħall-ETS. L-impatt tal-għażla 4 (rakkomandazzjoni mill-Kummissjoni) jista’ jkun limitat billi jista’ jkun li l-għażla ma jirnexxilhiex toħloq sens ta’ obbligu fost l-Istati Membri. Huwa mistenni li l-għażla 4 jkollha benefiċċji ikbar għas-saħħa billi jinħoloq l-effett tas-sjieda, u li l-impatt tagħha jinħass relattivamet iktar malajr.

4.   L-iktar gruppi vulnerabbli esposti għad-duħħan ambjentali tat-tabakk u l-istrateġiji biex tiġi indirizzata din il-problema

4.1.   L-iktar gruppi vulnerabbli esposti għad-duħħan ambjentali tat-tabakk huma: it-tfal, iż-żgħażagħ, il-persuni qiegħda, il-persuni żvantaġġjati u l-ħaddiema fl-industrija tal-ospitalità.

4.2.   F’termini kawżali, il-problema tal-espożizzjoni għall-ETS għandha tiġi indirizzata flimkien mal-konsum tat-tabakk u b’konsiderazzjoni tat-tipoloġija speċifika tal-pubbliku destinatarju. 80 % tal-persuni fl-UE li jpejpu ammettew li jpejpu d-dar. L-istrateġiji mmirati lejn it-tnaqqis tat-tipjip u l-espożizzjoni għall-ETS għandhom jimmiraw b’mod partikolari lejn it-tfal, iż-żgħażagħ u l-ġenituri.

4.3.   Madwar 31 % taċ-ċittadini tal-UE li għandhom iktar minn 15-il sena jgħidu li jpejpu (26 % ipejpu kuljum u 5 % kultant) (13). Ir-rata tat-tfal li jpejpu togħla b’rata mgħaġġla minn 11-il sena ’l fuq. Il-livelli għoljin ta’ konsum tat-tabakk li ġew osservati għall-etajiet taħt it-18-il sena jikkonfermaw l-idea li ż-żgħażagħ jibdew ipejpu meta jkunu għadhom tfal (14). L-Ewrobarometru ma jagħmel l-ebda referenza għall-ewwel sigarett li jkunu pejpu. Madankollu, l-istatistika nazzjonali ta’ xi pajjiżi (15) turi li l-biċċa l-kbira bdew ipejpu fi tfulithom: 53 % (5,5 % pejpu l-ewwel sigarett qabel l-età ta’ 15-il sena, 47,5 % bejn l-etajiet ta’ 15 u 19-il sena). Iktar minn nofs l-irġiel li jpejpu (51,4 %) bdew ipejpu bejn l-etajiet ta’ 15 u 19-il sena. Waħda mis-sezzjonijiet tal-iktar grupp soċjali vulnerabbli – it-tfal li jgħixu fit-triq – pejpu l-ewwel sigarett qabel l-età ta’ 5 snin (16). Il-ħajja fit-triq, speċjalment għat-tfal żvantaġġjati, iż-żgħażagħ u l-adulti, hija assoċjata ma’ livell għoli ta’ konsum tat-tabakk u l-espożizzjoni għall-ETS.

4.4.   Il-konċentrazzjoni tal-ETS hija partikolarment għolja u perikoluża f’postijiet tad-divertiment (klabbs, bars, discos barra u ġewwa, eċċ.) kemm għall-klijenti (ċerti kategoriji taż-żgħażagħ, eċċ.) u l-persunal (ħaddiema fl-ospitalità). Espożizzjoni ta’ erba’ sigħat f’diskoteka hija simili għas-sitwazzjoni ta’ min qed jgħix ma’ persuna li tpejjep tul perijodu ta’ xahar (17).

4.5.   Minbarra l-istrateġiji ta’ sensibilizzazzjoni permezz tal-mezzi tax-xandir, qabel kollox hemm bżonn ta’ strateġiji edukattivi preventivi. L-NGOs ippromovew servizzi innovattivi ta’ informazzjoni, edukazzjoni u prevenzjoni mmirati lejn it-tfal u ż-żgħażagħ rigward ir-riskji tat-tipjip u l-espożizzjoni għat-tipjip. Fil-livell tal-UE, waħda mis-soluzzjonijiet potenzjali tkun li jiġu standardizzati dawn il-prattiki tajbin billi jiddaħħlu programmi edukattivi fis-sistema tat-tagħlim, kif ukoll billi jiġu pprovduti servizzi konsultattivi fin-netwerk Ewropew tal-uffiċċji ta’ pariri għaċ-ċittadini jew iċ-ċentri ta’ pariri tal-iskejjel għall-ġenituri u t-tfal. Il-klabbs komunitarji għat-tfal u l-ġenituri, il-programmi edukattivi fuq il-linji ta’ “skola” jew “università” għall-ġenituri huma eżempji ta’ prattika tajba li jistgħu jgħinu fl-isforz għall-prevenzjoni tat-tipjip u l-espożizzjoni għat-tipjip kemm l-iskola, u b’mod partikolari d-dar, fejn il-leġiżlazzjoni tal-UE tirrispetta l-ħajja privata taċ-ċittadini.

5.   Kampanji pożittivi u b’informazzjoni sħiħa fil-mezzi tax-xandir għall-promozzjoni tas-saħħa naturalment inaqqsu t-tipjip u l-espożizzjoni għall-ETS

5.1.   Fil-livell tal-UE, żewġ kampanji kontra t-tipjip fil-mezzi tax-xandir – Feel free to say no (2001-2004) u HELP: For a life without tobacco (2005-2008) - immiraw li jiffukaw fuq il-perikli tat-tipjip passiv u l-promozzjoni ta’ stili ta’ ħajja mingħajr it-tabakk, b’mod partikolari fost iż-żgħażagħ.

5.2.   Rigward l-emendar tad-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2003/641/KE tal-5 ta’ Settembru 2003, il-Kumitat iqis li kull twissija għandha tagħti dettalji ċari wkoll dwar il-kontenut tas-sigarett u n-natura tal-karċinoġeni u t-tossiċi li jkun fih, b’mod partikolari l-preservattivi u l-ingredjenti l-oħra, u għandha tinkludi d-dettalji ta’ kuntatt għall-għajnuna għall-waqfien mit-tipjip, bħan-numru rilevanti tat-telefon bla ħlas jew is-sit tal-internet.

5.3.   Għalkemm 80 % mill-persuni li jpejpu jew li kienu jpejpu fl-UE ftakkru f’kampanja kontra t-tabakk, 68 % minnhom iddikjaraw li kampanji bħal dawn ma wasslux sabiex ikunu jridu jieqfu mit-tipjip (18). l-Kumitat jirrakkomanda li jsiru kampanji ta’ informazzjoni u sensibilizzazzjoni fil-mezzi tax-xandir imsejsa fuq il-prinċipji li ġejjin:

—	l-enfasi fuq in-nifs bħala funzjoni umana vitali u r-rabta intrinsika bejn il-kwalità tal-arja li minnha nieħdu n-nifs u l-kwalità ta’ ħajja tagħna (aħna niddependu mill-arja li minnha nieħdu n-nifs!);

—	il-promozzjoni ta’ informazzjoni preċiża u sħiħa;

—	l-użu tal-prinċipji ta’ suġġerimenti pożittivi – permezz tal-enfasi fuq il-ħolqien ta’ stili ta’ ħajja f’saħħithom, it-tipjip u l-ambjenti tat-tipjip jintesew;

—	l-adattar tal-messaġġ għall-gruppi destinatarji individwali, b’enfasi fuq il-motivazzjonijiet speċifiċi tad-diversi gruppi ta’ età (pereżempju fil-każ taż-żgħażagħ dawn huma l-prestazzjoni u kif jaraw lilhom innifishom);

—

it-tħeġġiġ u l-promozzjoni ta’ ċerti approċċi sportivi, edukattivi u kulturali li, mid-definizzjoni tagħhom stess jeskludu l-konsum tat-tabakk: l-isport ta’ prestazzjoni (l-għawm, iċ-ċikliżmu, il-handball, eċċ.), il-metodi tat-taħriġ, il-difiża personali u/jew il-konoxxenza proprja (il-karate, it-tai-chi, il-yoga (19), il-qigong, eċċ.) kif ukoll filosofiji li jeskludu t-tipjip. Il-livelli ta’ espożizzjoni tal-ETS fil-postiijiet pubbliċi użati għal attivitajiet bħal dawn qed joqorbu 0 %; u

—	permezz tal-mezzi tax-xandir, il-promozzjoni ta’ ċerti personalitajiet sportivi, fil-qasam tal-kultura jew tal-politika bħala mudelli li jgħixu ħajja bbilanċjata u li ma jpejpux.

---

(1)  “Miżuri effettivi biex tingħata protezzjoni mill-espożizzjoni għad-duħħan mit-tabakk, kif previsti mill-Artikolu 8 tal-Konvenzjoni ta’ Qafas tad-WHO, jeħtieġu l-eliminazzjoni totali tat-tipjip u d-duħħan mit-tabakk fi spazju jew ambjent partikolari biex jinħoloq ambjent totalment ħieles mid-duħħan. Ma hemm l-ebda livell ta’ espożizzjoni għad-duħħan mit-tabakk li huwa bla periklu, u nozzjonijiet bħal livell minimu għat-tossiċità mid-duħħan sekondaman għandhom ikunu rrifjutati, billi hemm evidenza xjentifika li tikkontradixxihom.” (COM(2009) 328 finali/Anness/Prinċipju 1, p.11).

(2)  Smoking, Soros Foundation, 888 Seventh Avenue, NY 10106, 1992.

(3)  Tobacco or health in the European Union: Past, present and future, ASPECT Consortium, Ottubru 2004.

(4)  Rand Impact Assessment, RAND Corporation.

(5)  Surgeon General (2006). op. cit.

(6)  Foreman, M. G., D. L. DeMeo, et al. Clinical determinants of exacerbations in severe, early-onset COPD, European Respiratory Journal 30(6): 1124-1130.

(7)  The Smoke free Partnership (2006). Lifting the smokescreen: 10 reasons for a smoke free Europe, European Respiratory Society, Brussell, il-Belġju.

(8)  Siegel M. Involuntary smoking in the restaurant workplace. A review of employee exposure and health effects. JAMA. 1993 Lulju 28;270(4):490-3.

(9)  L-indikatur nru 23 tas-Saħħa Komunitarja Ewropea: “Dawk li jpejpu regolarment”: http://europa.eu.int/comm/health/ph_information/dissemination/echi/echi_en.htm.

(10)  Fong GT, Hammond D, Laux FL, Zanna MP, Cummings KM, Borland R, Ross H. The near-universal experience of regret among smokers in four countries: findings from the International Tobacco Control Policy Evaluation Survey. Nicotine Tob Res. 2004 Diċ;6 Suppl 3:S341-51.

(11)  Jaakkola M., Jaakkola J. (2006) Impact of smoke-free workplace legislation on exposure and health: possibilities for prevention. Eur Resp J; 28: 397-408.

(12)  SEC(2009) 895 paġ. 3, punt 2.1.2.

(13)  L-Ewrobarometru 253, Marzu 2009, Survey on tobacco, The Gallup Organisation, l-Ungerija, p. 7, paragrafu 1.

(14)  Tobacco Free Policy Review Group. (2000), Towards a tobacco free society: report of the Tobacco Free Policy Review Group, Pubblikazzjoni tal-Gvern, Stationery Office, Dublin, (http://www.drugsandalcohol.ie/5337/), p. 29, paragrafu 1.

(15)  L-istitut nazzjonali tal-istatistika, ir-Rumanija

(16)  Terapii Asociate pentru Integrarea Copiilor Strazii [Terapiji assoċjati għall-integrazzjoni tat-tfal li jgħixu fit-triq], Eugen Lucan, riċerka għal-lawrja, 1996.

(17)  SK.Environmental tobacco smoke exposure in public places of European cities. Tob Control. 2005 Frar;14(1):60-3.

(18)  Ewrobarometru 239/2005, Jannar 2006, p. 58-59

(19)  Stħarriġ ippubblikat fuq l-internet sab li mis-37 % tal-persuni li wieġbu li kienu jpejpu qabel ma bdew il-yoga, kollha waqfu mit-tipjip. Barra minn hekk, l-ebda waħda mill-persuni li wieġbu ma kienu jieħdu d-drogi – http://yogaesoteric.net/content.aspx?item=3869&lang=EN.

---