Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar il-Proposta għal Direttiva tal-Kunsill dwar l-arranġamenti ġenerali għad-dazju tas-sisa

COM(2008) 78 finali/3 – 2008/0051 (CNS)

2009/C 100/27

Nhar l-4 ta’ Marzu 2008, il-Kunsill iddeċieda, b’konformità mal-Artikolu 93 tat-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea, li jikkonsulta lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar

il-Proposta għal Direttiva tal-Kunsill dwar l-arranġamenti ġenerali għad-dazju tas-sisa

Is-Sezzjoni Speċjalizzata għall-Unjoni Ekonomika u Monetarja u l-Koeżjoni Ekonomika u Soċjali, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar it-2 ta’ Ottubru 2008. Ir-rapporteur kien is-Sur BURANI.

Matul l-448 sessjoni plenarja tiegħu li nżammet fit-22 u t-23 ta’ Ottubru 2008 (seduta tat-22 ta’ Ottubru), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’107 voti favur, vot kontra u astensjoni waħda.

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1   Il-KESE jappoġġja d-deċiżjoni tal-Kummissjoni biex tissostitwixxi għal kollox id-direttiva bażi dwar l-applikazzjoni tad-dazju tas-sisa, 92/12/KEE, b’test li jqis l-adozzjoni tal-proċedura elettronika EMCS (Excise Movement and Control System) u jagħtiha bażi legali. Il-Kummissjoni użat din l-opportunità biex tintroduċi xi bidliet u innovazzjonijiet li saru meħtieġa mill-esperjenzi tal-awtoritajiet fl-Istati Membri u tan-negozjanti. Ġew integrati wkoll għadd ta’ proċeduri. F’termini ġenerali, il-partijiet milquta mill-bidliet jew l-innovazzjonijiet ma jqajmux oġġezzjonijiet speċifiċi, iżda l-KESE beħsiebu jikkummenta dwar xi aspetti bħala kontribut għad-diskussjonijiet li ser isegwu.

1.2   Il-Kummissjoni tipproponi data ipotetika tal-1 ta’ Jannar 2009 għad-dħul fis-seħħ tad-direttiva. Madankollu, billi hija konxja li l-analiżi tal-proposta ser iddum ħafna iktar, tipproponi wkoll li l-proċedura tal-EMCS tista’ tiġi adottata l-ewwel mill-Istati Membri li jkunu adottawha, filwaqt li l-oħrajn ikomplu bil-proċedura tal-karta għal ċertu perijodu.

1.3   Il-KESE, flimkien ma’ partijiet interessati oħrajn, għandu ċertu riżervi dwar dan: proċedura doppja tista’ tkun ta’ tfixkil u għalja kemm għall-awtoritajiet kif ukoll għan-negozjanti. Madankollu, l-alternattiva, jiġifieri t-tnedija tal-EMCS meta jkun lest kulħadd, xorta tippenalizza n-negozjanti li jinsabu lesti diġà. Soluzzjoni temporanja, li ma tantx hi sodisfaċenti u li tista’ ddewwem l-EMCS fl-Ewropa b’mod indefinit, tista’ tikkonsisti fl-użu tal-EMCS biss għat-transazzjonijiet interni f’dawk l-Istati Membri li jistgħu jadottaw il-proċedura elettronika. Il-proċedura tal-karta tkun tintuża mill-Istati Membri kollha għat-transazzjonijiet internazzjonali sakemm kulħadd ikun lest biex ibiddel għas-sistema elettronika.

1.4   L-iktar parti importanti tad-dokument tal-Kummissjoni tittratta l-moviment ta’ oġġetti taħt sospensjoni tad-dazju tas-sisa; il-KESE jappoġġja d-diversi innovazzjonijiet, għajr xi kjarifiki u proposti (ara l-punti 4.6 sa 4.9) li għandhom x’jaqsmu mal-kunċett, li issa huwa definit b’mod iktar ċar, tat-“telfien għal kollox” tal-oġġetti. Fir-rigward tal-bejgħ f’distanza, il-kliem tal-Artikolu 34 (ara l-punt 4.9) jista’ jwassal għal inċertezzi ta’ natura legali fl-interpretazzjoni dwar il-pajjiż li fih għandu jinġabar id-dazju tas-sisa.

1.5   Il-KESE jipproponi wkoll li tiddaħħal klawżola fid-direttiva l-ġdida li tispeċifika l-limiti kwantitattivi u l-valur safejn ix-xiri li jsir minn ċittadin fi Stat Membru ieħor huwa kkunsidrat li sar minn dik il-persuna bħala “individwu privat”. Hemm ir-riskju ta’ differenzi fl-interpretazzjoni u l-applikazzjoni mid-diversi awtoritajiet.

2.   Il-proposta tal-Kummissjoni

2.1   Id-Direttiva 92/12/KEE tal-25 ta’ Frar 1992 jistipula dispożizzjonijiet dwar l-arranġamenti ġenerali għall-prodotti soġġetti għad-dazju tas-sisa, li l-biċċa l-kbira minnhom huma fuq il-karta. Fis-16 ta’ Ġunju 2003, id-Deċiżjoni tal-PE u l-Kunsill Nru 1152/2003/KE introduċiet proċedura kompjuterizzata magħrufa bħala l-EMCS (Excise Movement and Control System) li ssemplifikat l-obbligi tan-negozjanti u bis-saħħa tagħha l-awtoritajiet jistgħu jwettqu monitoraġġ integrat u iktar effettiv. L-introduzzjoni tal-EMCS teħtieġ li jinbidlu d-dispożizzjonijiet dwar il-moviment taħt sospensjoni tad-dazju tas-sisa.

2.2   Il-Kummissjoni qiegħda tieħu din l-opportunità sabiex tissostitwixxi d-Direttiva 92/12/KEE kollha kemm hi. Barra milli tipprovdi għall-introduzzjoni tal-EMCS, li għaliha tistipola bażi legali, tbiddel b’mod sistematiku d-direttiva preċedenti kollha kemm hi: taġġorna l-lingwaġġ li jintuża u tqis standards leġislattivi ġodda; tfassal it-test mill-ġdid sabiex tagħmel is-struttura tagħha iktar loġika; tneħħi d-dispożizzjonijiet li m’għadhomx jgħoddu; tqis kunċetti legali ġodda; u tissemplifika l-proċeduri sabiex tnaqqas l-obbligi għan-negozjanti mingħajr ma tikkomprometti l-kontrolli.

2.3   It-test il-ġdid jinkorpora wkoll, fil-Kapitolu V, l-aspetti essenzjali tal-proposta COM(2004) 227 – li twarrbet mill-Kunsill fl-2005 - li temenda l-Artikoli 7 sa 10 tad-Direttiva 92/12/KEE, dwar il-moviment intra-Komunitarju tal-oġġetti li diġà tqiegħdu fis-suq.

2.4   Qabel ma saret il-proposta kien hemm konsultazzjoni fuq skala wiesgħa man-negozjanti u l-proposta ġiet żviluppata ma’ grupp ta’ ħidma ta’ speċjalisti taħt id-direzzjoni tal-Kumitat tad-Dazju. Din hija proċedura xierqa li għandha twassal sabiex l-aspetti tekniċi tad-dokument jiġu diskussi mingħajr kontroversja żejda.

3.   Kummenti ġenerali

3.1   Il-KESE jifraħ lill-Kummissjoni għal din l-inizjattiva, li pproduċiet dokument li huwa strutturat aħjar mill-oriġinali, magħmul iktar bir-reqqa u jirrifletti l-ħtieġa li titnaqqas il-burokrazija. B’mod partikulari, iqis iktar il-ħtiġijiet tan-negozjanti mingħajr ma jnaqqas il-livelli tal-kontroll, li fil-fatt għandhom isiru iktar effettivi bl-introduzzjoni tal-proċeduri tal-EMCS.

3.2   L-iktar parti importanti tad-dispożizzjonijiet il-ġodda tittratta l-movimenti tal-oġġetti taħt sospensjoni tad-dazju tas-sisa, bil-proċeduri bbażati fuq l-EMCS. Skont id-Deċiżjoni 1152/2003 l-EMCS għandha tiġi introdotta f’April 2009; filwaqt li hemm bażi għas-suspett li din id-data ta’ skadenza taf ma tiġix rispettata minn ċerti pajjiżi, huwa kważi ċert li mhux il-pajjiżi kollha ser jilħqu jikkonformaw. Fi kwalunkwe każ, hemm bżonn perijodu ta’ aġġustament għas-sistema, li jfisser kooperazzjoni stretta bejn l-amministrazzjonijiet nazzjonali u għalhekk l-armonizzazzjoni tal-proċeduri interni: kwistjoni kemxejn kumplessa f’termini amministrattivi, tekniċi u operattivi. Il-Kummissjoni hija konxja ta’ dan, u filwaqt li tipproponi li d-direttiva tidħol fis-seħħ fl-1 ta’ April 2010, tistipula perijodu intermedju addizzjonali għall-Istati Membri li waqtu l-parti rilevanti tad-direttiva oriġinali tkompli tapplika.

3.3   L-Istati Membri issa impenjaw ruħhom li jintroduċu l-EMCS, iżda m’hemm l-ebda garanzija li kollha se jagħmlu dan minn jeddhom u x’aktarx għad jistgħu jinħolqu l-ostakli għall-implimentazzjoni sħiħa tagħha. Wieħed għandu jistenna li ser ikun hemm reżistenza, probabbli l-iktar fuq bażi teknika iżda essenzjalment għal raġunijiet oħra. Il-preċedent tal-proposta għal direttiva COM(2004) 227, li ssemma fil-punt 2.3, dwar il-moviment intra-Komunitarju tal-oġġetti diġà rilaxxati għall-konsum, mhuwiex sinjal tajjeb: wara negozjati iebsin ġie deċiż li l-kwistjoni tiġi “sospiża” sakemm issir analiżi tas-suġġett, iżda l-proposta attwali hija essenzjalment riproduzzjoni ta’ dik ta’ qabilha.

3.4   L-iktar kwistjonijiet sensittivi huma ta’ natura politika u ekonomika. Kull Stat Membru japplika dazji tas-sisa differenti għal oġġetti differenti, li jwassal għall-fenomenu magħruf sew tax-xiri transkonfinali bbażat fuq l-iffrankar. Skont il-prinċipji tas-suq uniku, kull individwu għandu jkun jista’ jgawdi mid-differenzi fil-prezzijiet mhux biss fil-livell nazzjonali iżda wkoll u fuq kollox mix-xiri transkonfinali, iżda tidħol l-inċertezza dwar dawn il-prinċipji meta fin-nofs ikun hemm it-taxxa. Fil-fatt huwa ċar li kull Stat Membru ma japprovax din il-prattika meta tkun ta’ ħsara għalih iżda ma jagħtix kas meta tkun ta’ vantaġġ għalih. Kull tip ta’ prodott soġġett għad-dazju tas-sisa huwa milqut minn din is-sitwazzjoni u d-diskussjonijiet reċenti dwar it-tabakk, l-alkoħol u d-diżil huma xhieda ta’ dan (1): ir-raġunijiet li ngħataw kienu s-saħħa, l-ordni pubblika, ir-rispett għall-ambjent u l-ħsara lill-ekonomija. Madankollu, kien hemm raġunijiet oħra għal dan li mhux dejjem jissemmew b’mod ċar, li għandhom x’jaqsmu mat-taxxa. Għaldaqstant, il-fehmiet differenti jinbtu mill-politiki soċjali, ekonomiċi u fiskali adottati minn kull Stat Membru: fil-livell Komunitarju l-kwistjoni ssir purament waħda politika.

3.5   Il-KESE huwa konxju tan-natura sensittiva tal-kwistjoni u d-diffikultajiet li kull Stat Membri jista’ jiltaqa’ magħhom fin-negozjati mistennija; is-suċċess tagħhom jiddependi mil-livell ta’ flessibbiltà li ser tkun meħtieġa sabiex jintlaħqu deċiżjonijiet kollettivi. Kull gvern ser ikollu jsib bilanċ bejn il-ħtiġijiet tiegħu u l-konċessjonijiet tas-sisa li jrid jagħmel lill-oħrajn. Fi kliem ieħor, ikollu jsib mod sabiex jikseb l-għanijiet soċjali u baġitari tiegħu filwaqt li jirrikonċiljahom ma’ sistema konġunta tas-sisa, u mhux bil-maqlub.

4.   Kummenti speċifiċi

4.1   F’din it-taqsima, il-KESE ser iħares lejn l-elementi il-ġodda ewlenin u l-bidliet introdotti mill-proposta tal-Kummissjoni fir-rigward tal-leġislazzjoni attwali. Mhuwiex ser jikkummenta dwar aspetti li ma jidhrux kontroversjali, li għandhom l-għan li jissemplifikaw it-test jew li jinbtu mis-sens komuni jew l-iżvilupp naturali f’dan il-qasam.

4.2   Kif issemma fil-punt 3.2 hawn fuq, għalkemm id-direttiva proposta ser tirrevoka d-direttiva 92/12/KEE, il-movimenti li jsiru fuq il-karta mhumiex ser jinżammu hekk kif tidħol fis-seħħ: għal perijodu transizzjonali ser tippermetti l-movimenti li jkollhom id-dokumenti stampati magħhom. Ħadd ma jista’ jbassar kemm ser idum dan il-perijodu: ċertament sakemm l-EMCS tiġi adottata mill-Istati Membri kollha s-sistema tista’ tiffaċċja problemi serji. Il-KESE josserva l-piżijiet fuq in-negozjanti – iżda wkoll fuq l-amministrazzjonijiet tal-Istati Membri – li bil-fors iridu jaħdmu kemm bis-sistema elettronika kif ukoll dik tal-karta skont il-pajjiż tad-destinazzjoni.

4.2.1   L-alternattiva, li s-sistema tiddaħħal biss meta titħaddem fl-Istati Membri kollha twassal għall-periklu li l-proġett jiġi pospost għall-futur fil-bogħod. Barra minn hekk, iġiegħel lil dawk l-Istati Membri li huma lesti li jużaw il-proċedura elettronika sabiex jistennew lill-oħrajn jilħquhom: sitwazzjoni inaċċettabbli li tippenalizza dawk li jkunu ssodisfaw l-obbligi tagħhom fil-ħin, iżda, iktar u iktar, lin-negozjanti.

4.2.2   Il-Kumitat jiġbed l-attenzjoni għall-proposta ta’ xi esperti li, għalkemm mhijiex soluzzjoni perfetta, tidher li toffri kompromess aċċettabbli jekk mhux ottimali: dawk l-Istati Membri li huma lesti, jistgħu jużaw il-proċedura elettronika għall-movimenti domestiċi, u l-proċedura tal-karta tinżamm għan-negozju internazzjonali. B’hekk is-sistema tkun ipprovata fil-livell nazzjonali qabel ma tinxtered fil-livell Komunitarju meta l-Istati Membri kollha jkunu lesti.

4.3   Il-Kapitolu I (Dispożizzjonijiet ġenerali) ma jagħmel l-ebda bidliet sostanzjali fir-rigward tad-Direttiva 92/12: jipprovdi biss qafas aħjar għas-suġġett b’xi aġġustamenti, definizzjonijiet ġodda u bidliet żgħar.

4.4   Fil-Kapitolu II (Meta japplika d-dazju tas-sisa), il-bidla introdotta mill-Artikolu 7(4) tipprovdi għat-“telfien għal kollox” ta’ oġġett taħt is-sospensjoni tad-dazju tas-sisa li għandu jiġi eżentat mit-taxxa. It-terminu l-ġdid “telfien għal kollox” jirreferi għal prodott li m’għadux jista’ jintuża irrispettivament miċ-ċirkustanzi tat-telfien. L-element li huwa ġenwinament ġdid huwa l-fatt li d-direttiva m’għadhiex teħtieġ provi ta’ “force majeure”, iżda l-KESE josserva li kull Stat Membru għadu jista’ jistabbilixxi r-regoli dwar is-suġġett.

4.5   Il-Kapitolu III (Il-produzzjoni, l-ipproċessar u ż-żamma) jintroduċi element ġdid importanti: “mħażen tat-taxxa” jistgħu jiġu awtorizzati għal persuni residenti fi Stat Membru ieħor. Għalkemm dan jorbot mal-prinċipji tas-suq uniku, ġieli ġew imposti xi restrizzjonijiet.

4.6   Il-Kapitolu IV (Il-movimenti tal-oġġetti tas-sisa taħt sospensjoni tad-dazju tas-sisa) jistabbilixxi dispożizzjonijiet ġodda: l-Artikolu 16 jistipula li l-oġġetti jistgħu jinġarru mhux biss sal-imħażen tat-taxxa iżda wkoll s’għand individwi jew negozji awtorizzati (“il-konsenjatarji temporanji reġistrati”), u soġġett għall-awtorizzazzjoni, sa “post ta’ twassil dirett” speċifikat minn konsenjatarju temporanju awtorizzat. Il-KESE japprova dan u jappella għal proċeduri ta’ monitoraġġ li jkunu effettivi biżżejjed sabiex jevitaw l-abbuż. Madankollu, ikun rakkomandabli li tingħata definizzjoni preċiża tal-professjonijiet li jirreferu għalihom it-termini użati fid-direttiva.

4.7   Id-dispożizzjonijiet li ġejjin (l-Artikoli 17-19) jikkonċernaw il-garanziji għall-kopertura tar-riskji li jkunu marbuta mal-moviment taħt sospensjoni tad-dazju tas-sisa u m’hemmx bżonn ta’ kummenti speċifiċi. Madankollu, id-dispożizzjonijiet tas-Sezzjoni 2 (l-Artikoli 20-27) huma importanti b’mod partikulari, fir-rigward tal-proċeduri li għandhom jiġu segwiti dwar il-moviment ta’ oġġetti taħt sospensjoni tad-dazju tas-sisa. L-esperti jemmnu li l-adozzjoni ta’ dawn il-proċeduri għandha tiġi analizzata bir-reqqa sabiex jiġi assigurat li tippermetti l-monitoraġġ effettiv u li tikkonforma mar-riżorsi tal-amministrazzjonijiet. Madankollu, il-KESE josserva li l-Artikolu 20(1)(2) u (3) jistipula li l-moviment ta’ prodotti tas-sisa jista’ jsir biss kemm-il darba jkun hemm dokument amministrattiv elettroniku. Din ir-regola ser ikollha tiġi adattata sabiex tirrifletti s-sistema adottata għat-transizzjoni minn mezzi fuq il-karta għal dawk elettroniċi.

4.8   Il-Kapitolu V jirrigwarda l-moviment u t-tassazzjoni tal-prodotti tas-sisa wara r-rilaxx għall-konsum u ma jinkludi l-ebda dispożizzjoni ġdida. Huwa jtenni l-prinċipju li l-oġġetti għandhom jiġu intaxxati fil-pajjiż fejn ġew akkwistati jekk qegħdin jinżammu minn individwi privati (l-Artikolu 30), u fil-pajjiż tal-konsum jekk qed jinżammu għal skopijiet kummerċjali (l-Artikolu 31), u jikkonferma r-regoli eżistenti dwar l-identifikazzjoni tal-persuna li għandha tħallas id-dazju fuq il-prodotti fl-istadju ta’ transitu.

4.9   Id-dispożizzjoni stabbilita fl-Artikolu 34 dwar il-bejgħ f’distanza huwa importanti b’mod partikulari: id-deroga mill-Artikolu 30 tistipula li l-prodotti li nxtraw minn individwi privati u mibgħuta jew trasportati lejn Stat Membru ieħor direttament jew indirettament mill-bejjiegħ jew f’ismu huma soġġetti għad-dazju tas-sisa fl-Istat Membru tad-destinazzjoni. Għaldaqstant, għandu jinftiehem li jekk il-prodotti li jinxtraw mix-xerrej jintbagħtu fl-indirizz tiegħu, dawn ikunu soġġetti għad-dazju tas-sisa fl-Istat Membru fejn inxtraw.

4.9.1   Il-KESE jinsab imħasseb li din id-dispożizzjoni tista’ twassal għal problemi ta’ interpretazzjoni: fil-bejgħ f’distanza, ix-xiri jsir fil-post tar-residenza tal-bejjiegħ meta jsir il-ħlas. Għaldaqstant, ix-xerrej, li huwa sid l-oġġetti, legalment għandu d-dritt jagħti struzzjonijiet lil min irid (inkluż il-bejjiegħ) u jibgħtilhom l-oġġetti fuq l-ordnijiet tagħhom jew f’isimhom. Mil-lat legali, u għall-kuntrarju tal-prinċipju tat-tassazzjoni fil-punt tal-konsum veru, il-prodotti huma, għaldaqstant, meqjusa li jkunu nxtraw minn individwu privat u mibgħuta jew trasportati f’isimhom u għalhekk huma soġġetti għad-dazju tas-sisa fl-Istat Membru fejn inxtraw, anki jekk ikunu intbagħtu mill-bejjiegħ.

4.10   Il-KESE josserva wkoll li jidher li hemm lakuna fl-Artikolu 34: il-limiti ta’ kwantità u ta’ valur tal-prodotti li jinxtraw minn “individwu privat” mhumiex identifikati. Sabiex jiġu evitati d-diskrepanzi bejn il-miżuri applikati minn kull Stat Membru fis-suq uniku, jinħtieġ li jiġu speċifikati kriterji uniformi. Fuq il-bażi ta’ dawn l-elementi, imma mhux biss, il-KESE jappella lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex ifasslu regoli aktar ċari u trasparenti; dan jissemplifika l-ħajja taċ-ċittadini u tal-azjendi.

4.11   Id-dispożizzjonijiet tal-Kapitolu VI (Mixxelanji) jirrigwardaw l-immarkar u ż-żamma tad-dispożizzjonijiet eżistenti dwar l-imħażen għad-dgħajjes u l-ajruplani. L-Artikolu 38 jirrigwarda l-produtturi ż-żgħar tal-inbid (sa 1 000 ettolitru), li jibbenefikaw mill-proċeduri semplifikati marbuta mal-produzzjoni u ż-żamma tal-prodotti tas-sisa.

4.12   Il-Kapitolu VII (Dispożizzjonijiet finali) jikkonferma r-rwol tal-Kumitat eżistenti dwar id-dazju tas-sisa u d-dispożizzjonijiet għall-implimentazzjoni; id-Direttiva 92/112/KEE għandha tiġi revokata f’data (l-1 ta’ April 2009) li l-Kummissjoni b’mod prudenti qiegħda timmarka bħala waħda li hija miftuħa għad-diskussjoni; l-istess japplika għall-perijodu ta’ transizzjoni (bid-data finali ipotetika tal-31 ta’ Diċembru 200...) li matulu l-Istati Membri jistgħu jkomplu joperaw taħt id-direttiva preċedenti. Flimkien ma’ istituzzjonijiet u esperti oħrajn, il-KESE jemmen li dawn id-dati huma purament indikattivi u għandhom jitressqu lura sabiex il-perijodi jsiru realistiċi, partikularment fil-kuntest tad-diffikultajiet prattiċi marbuta mal-implimentazzjoni sħiħa tal-EMCS.

(1)  Ara l-aħħar proposta għad-direttivi: