(1)

Le Treoir 2003/87/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (4), bunaíodh córas maidir le lamháltais astaíochtaí gás ceaptha teasa a thrádáil laistigh den Aontas chun laghduithe ar astaíochtaí gás ceaptha teasa a chur chun cinn ar bhealach atá costéifeachtach agus éifeachtúil ó thaobh an gheilleagair de. Áiríodh gníomhaíochtaí eitlíochta i gCóras Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh (EU ETS) le Treoir 2008/101/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5). Tá inniúlacht ag an Aontas Eorpach EU ETS a leathnú chuig gach eitilt a imíonn ó aeradróm atá lonnaithe i mBallstát nó a thuirlingíonn in aeradróm atá lonnaithe i mBallstát.

(2)

Tá cosaint an chomhshaoil ar cheann de na dúshláin is mó atá roimh an Aontas agus roimh an gcuid eile den domhan. Tháinig Comhaontú Pháras (6), a glacadh an 12 Nollaig 2015 faoi Chreat-Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar an Athrú Aeráide (UNFCCC) (‘Comhaontú Pháras’), i bhfeidhm an 4 Samhain 2016. D’aontaigh na Páirtithe i gComhaontú Pháras an méadú ar an meánteocht dhomhanda a choinneáil go mór faoi bhun 2 °C os cionn na leibhéal réamhthionsclaíoch agus iarrachtaí a dhéanamh teorainn 1,5 °C os cionn na leibhéal réamhthionsclaíoch a chur leis an méadú teochta. Treisíodh an gealltanas sin le glacadh Chomhshocrú Aeráide Ghlaschú an 13 Samhain 2021 faoi UNFCCC, ina n-aithníonn Comhdháil na bPáirtithe in UNFCCC, ag feidhmiú mar Chruinniú na bPáirtithe i gComhaontú Pháras, go laghdófaí go suntasach rioscaí agus tionchair an athraithe aeráide dá gcoinneofaí an méadú ar an meánteocht dhomhanda ag 1,5 °C os cionn na leibhéal réamhthionsclaíoch, agus gheall na Páirtithe sin a gcuid spriocanna le haghaidh 2030 a neartú faoi dheireadh na bliana 2022 chun dlús a chur leis an ngníomhaíocht ar son na haeráide sna deich mbliana tábhachtacha seo agus chun an bhearna idir an uaillmhian agus an sprioc 1,5 °C a dhúnadh. Chun spriocanna Chomhaontú Pháras a bhaint amach, is gá do gach earnáil, lena n-áirítear an eitlíocht idirnáisiúnta, rannchuidiú le laghdú astaíochtaí gás ceaptha teasa a bhaint amach.

(3)

Is í an eitlíocht is cúis le 2 go 3 % de na hastaíochtaí domhanda CO2 agus tá tionchar iomlán na heitlíochta ar an aeráid dhá uair ar a laghad níos airde ná a tionchar ó CO2 amháin. Is í an eitlíocht an dara hearnáil iompair is mó a imríonn tionchar ar an aeráid, tar éis an iompair de bhóthar. In 2022, thuar Eurocontrol go dtiocfadh méadú 44 % ar ghníomhaíocht eitlíochta na hEorpa faoi 2050 i gcomparáid le 2019. Tá géarghá le gníomhaíocht chun astaíochtaí CO2 a laghdú, mar a luaigh an Painéal Idir-Rialtasach ar an Athrú Aeráide sna tuarascálacha is déanaí uaidh dar dáta an 7 Lúnasa 2021 dar teideal Climate change 2021: The Physical Science Basis [Athrú Aeráide 2021: An Bonn Eolaíochta Fisiciúla], an 28 Feabhra 2022 dar teideal Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability [Athrú Aeráide 2022: Tionchair, Oiriúnú agus Leochaileacht] agus an 4 Aibreán 2022 dar teideal Climate Change 2022: Mitigation of Climate Change [Athrú Aeráide 2022: Maolú ar an Athrú Aeráide]. I dtuarascáil an 4 Aibreán 2022, aithnítear gur earnáil í an eitlíocht idirnáisiúnta inar glacadh spriocanna maolaithe aeráide i gcomhaontuithe earnálacha nach bhfuil maith go leor in aon chor chun sprioc fhadtéarmach teochta Chomhaontú Pháras a bhaint amach. Dá bhrí sin, ba cheart don Aontas aghaidh a thabhairt ar an ngéarghá sin le gníomhú trí dhlús a chur lena chuid iarrachtaí agus trí é féin a bhunú mar cheannaire idirnáisiúnta sa chomhrac in aghaidh an athraithe aeráide.

(4)

An 27 Meitheamh 2018, ag an deichiú cruinniú dá 214ú seisiún, ghlac Comhairle na hEagraíochta Eitlíochta Sibhialta Idirnáisiúnta (ICAO) an Chéad Eagrán d’Iarscríbhinn 16, Imleabhar IV, a ghabhann leis an gCoinbhinsiún um Eitlíocht Shibhialta Idirnáisiúnta a síníodh an 7 Nollaig 1944 (‘Coinbhinsiún Chicago’) – an Scéim Fritháirithe agus Laghdaithe Carbóin don Eitlíocht Idirnáisiúnta (CORSIA), lena mbunaítear na Caighdeáin Idirnáisiúnta agus na Cleachtais Mholta Idirnáisiúnta maidir le Cosaint an Chomhshaoil le haghaidh CORSIA (SARPanna CORSIA). Tá an tAontas agus na Ballstáit ag cur CORSIA chun feidhme ó thús chéim phíolótach 2021-2023 i gcomhréir le Cinneadh (AE) 2020/954 ón gComhairle (7).

(5)

I gcomhréir le Cinneadh (AE) 2018/2027 ón gComhairle (8), chuir na Ballstáit Rúnaíocht ICAO ar an eolas maidir leis na héagsúlachtaí idir CORSIA agus EU ETS. Is é an cuspóir a bhí leis sin acquis an Aontais agus sainchumais bheartais sa todhchaí a chaomhnú, mar aon le leibhéal uaillmhian aeráide an Aontais agus róil eisiacha Pharlaimint na hEorpa agus na Comhairle ó thaobh cinneadh a dhéanamh maidir le hábhar dhlí an Aontais. Tar éis an Treoir seo a ghlacadh, ba cheart an fógra faoi na héagsúlachtaí idir CORSIA agus EU ETS chuig Rúnaíocht ICAO a thabhairt cothrom le dáta leis an dara fógra faoi éagsúlachtaí atá comhsheasmhach le dlí an Aontais chun na hathbhreithnithe a rinneadh ar Threoir 2003/87/CE a léiriú.

(6)

Tá iarrachtaí chun dul i ngleic le dúshláin a bhaineann leis an aeráid agus leis an gcomhshaol agus chun spriocanna Chomhaontú Pháras a bhaint amach i gcroílár theachtaireacht ón gCoimisiún an 11 Nollaig 2019 dar teideal The European Green Deal [An Comhaontú Glas don Eoraip] (‘an Comhaontú Glas don Eoraip’).

(7)

Gheall an tAontas glanastaíochtaí gás ceaptha teasa ar fud an gheilleagair a laghdú faoi 55 % ar a laghad i gcomparáid le leibhéil 1990 faoin mbliain 2030 sa rannchuidiú nuashonraithe arna chinneadh go náisiúnta ón Aontas agus óna Bhallstáit, ar rannchuidiú é a cuireadh faoi bhráid Rúnaíocht UNFCCC an 17 Nollaig 2020. Ba cheart don eitlíocht rannchuidiú leis na hiarrachtaí laghdaithe astaíochtaí sin.

(8)

Trí Rialachán (AE) 2021/1119 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (9) a ghlacadh, chumhdaigh an tAontas sa reachtaíocht an cuspóir astaíochtaí a laghdú go nialas faoi 2050 ar a dhéanaí agus an aidhm astaíochtaí diúltacha a bhaint amach ina dhiaidh sin. Bunaítear leis an Rialachán sin freisin sprioc aeráide idirmheánach cheangailteach de chuid an Aontais a bhaineann le laghdú intíre ar ghlanastaíochtaí gás ceaptha teasa (líon na n-astaíochtaí gan aistrithe) arb é atá inti laghdú 55 % ar a laghad i gcomparáid le leibhéil 1990 faoi 2030.

(9)

Tá leasuithe a thugtar isteach leis an Treoir seo riachtanach chun sláine EU ETS a áirithiú agus chun EU ETS a stiúradh go héifeachtach ionas go rannchuideoidh sé, mar uirlis bheartais, le cuspóirí an Aontais a bhaint amach maidir le glanastaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú 55 % ar a laghad faoi 2030 agus a bheith neodrach ó thaobh na haeráide de faoi 2050, ar a dhéanaí, chomh maith leis an aidhm astaíochtaí diúltacha a bhaint amach ina dhiaidh sin mar a leagtar síos in Airteagal 2(1) de Rialachán (AE) 2021/1119. Dá bhrí sin, tá na leasuithe sin dírithe freisin ar rannchuidiú an Aontais faoi Chomhaontú Pháras a mhéid a bhaineann leis an eitlíocht a chur chun feidhme. Dá bhrí sin, ba cheart cainníocht iomlán na lamháltas don eitlíocht a chomhdhlúthú agus a bheith faoi réir an fhachtóra laghdaithe línigh dá dtagraítear in Airteagal 9 de Threoir 2003/87/CE.

(10)

Chomh maith le CO2, bíonn tionchar ag an eitlíocht ar an aeráid trí astaíochtaí neamh-CO2 amhail ocsaídí nítrigine (NOx), cáithníní súiche, speiceas sulfair ocsaídithe agus éifeachtaí ó ghal uisce, chomh maith le próisis atmaisféaracha arb iad is cúis leo astaíochtaí den sórt sin, mar shampla foirmiú an ózóin agus ciorras conaire comhdhlúthaithe. Braitheann tionchar aeráide na n-astaíochtaí neamh-CO2 sin ar an gcineál breosla agus innill a úsáidtear, ar shuíomh na n-astaíochtaí, go háirithe airde chúrsála an aerárthaigh, agus a shuíomh ó thaobh domhanleithid agus domhanfhaid de, chomh maith le ham na n-astaíochtaí agus na dálaí aimsire ag an am sin. Bunaithe ar Mheasúnú Tionchair 2006 ón gCoimisiún maidir le heitlíocht a chur san áireamh in EU ETS, aithníodh i dTreoir 2008/101/CE go bhfuil tionchar ag an eitlíocht ar an aeráid dhomhanda trí astaíochtaí neamh-CO2 a scaoileadh. Le hAirteagal 30(4) de Threoir 2003/87/CE, arna leasú le Treoir (AE) 2018/410 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (10), ceanglaíodh ar an gCoimisiún anailís nuashonraithe ar éifeachtaí neamh-CO2 na heitlíochta a thíolacadh, lena ngabhfadh, i gcás inarb iomchuí, togra maidir leis an mbealach is fearr chun aghaidh a thabhairt ar na héifeachtaí sin, roimh an 1 Eanáir 2020. Chun an ceanglas sin a chomhlíonadh, rinne Gníomhaireacht Sábháilteachta Eitlíochta an Aontais Eorpaigh (EASA) anailís nuashonraithe ar éifeachtaí neamh-CO2 na heitlíochta ar an athrú aeráide agus d’fhoilsigh sí an staidéar a rinne sí an 23 Samhain 2020. Deimhníodh i dtorthaí an staidéir sin an méid a measadh roimhe sin, is é sin go bhfuil tábhacht na dtionchar aeráide neamh-CO2 a eascraíonn ó ghníomhaíochtaí eitlíochta, san iomlán, chomh suntasach ar a laghad leis an tionchar atá ag CO2 leis féin.

(11)

Eascraíonn sé as an staidéar a rinne EASA an 23 Samhain 2020 nach féidir neamhshuim a dhéanamh a thuilleadh d’éifeachtaí eitlíochta neamh-CO2 i gcomhréir le prionsabal an réamhchúraim. Tá gá le bearta rialála de chuid an Aontais chun laghdú ar astaíochtaí a bhaint amach i gcomhréir le Comhaontú Pháras. Dá bhrí sin, ba cheart don Choimisiún creat faireacháin, tuairiscithe agus fíoraithe a bhunú le haghaidh éifeachtaí eitlíochta neamh-CO2. Ag tógáil ar thorthaí an chreata sin, faoin 1 Eanáir 2028, ba cheart don Choimisiún tuarascáil a thíolacadh, agus, i gcás inarb iomchuí agus bunaithe ar mheasúnú tionchair, togra reachtach a thíolacadh ina mbeidh bearta maolaithe le haghaidh éifeachtaí eitlíochta neamh-CO2, trí raon feidhme EU ETS a leathnú chun na héifeachtaí sin a chumhdach.

(12)

Chun an uaillmhian aeráide mhéadaithe a bhaint amach, beidh gá lena mhéad acmhainní agus is féidir a chur i dtreo an aistrithe aeráide, rud ba cheart a bheith mar aistriú cóir freisin. Dá thoradh sin, ba cheart gach ioncam ceantála nach bhfuil sannta do bhuiséad an Aontais a úsáid chun críoch a bhaineann leis an aeráid.

(13)

Ba cheart cainníocht iomlán na lamháltas don eitlíocht a chomhdhlúthú ag leibhéal an leithdháilte le haghaidh eitiltí nó i dtaca leis na lamháltais nach mór a thabhairt suas i gcomhréir le Treoir 2003/87/CE. Ba cheart an leithdháileadh don bhliain 2024 a bhunú ar an leithdháileadh iomlán chuig oibreoirí aerárthaí gníomhacha sa bhliain 2023, laghdaithe faoin bhfachtóir laghdaithe línigh dá dtagraítear sa Treoir sin. Ba cheart an leibhéal leithdháilte a mhéadú chun na bealaí nach raibh cumhdaithe ag EU ETS sa bhliain 2023 ach a chumhdófar in EU ETS ón mbliain 2024 ar aghaidh a chur san áireamh.

(14)

Ba cheart sciar méadaithe de cheantáil ón mbliain tar éis theacht i bhfeidhm ar na Treorach seo a bheith mar riail do leithdháileadh lamháltas in earnáil na heitlíochta, agus cumas na hearnála costas méadaithe CO2 a sheoladh ar aghaidh á chur san áireamh. Ba cheart deireadh a chur de réir a chéile leis an leithdháileadh saor in aisce in 2024 agus 2025 agus ba cheart ceantáil iomlán a chur chun feidhme ó 2026 amach.

(15)

Le Treoir 2003/87/CE, ba cheart rannchuidiú le dícharbónú an aeriompair tráchtála a dhreasú. Bheadh ról ag an aistriú ó úsáid breoslaí iontaise ó thaobh an dícharbónú sin a bhaint amach. Mar sin féin, i bhfianaise an ardleibhéil iomaíochta idir oibreoirí aerárthaí, fhorbairt mhargadh an Aontais le haghaidh breoslaí eitlíochta inbhuanaithe, agus an difreálaigh shuntasaigh praghsanna idir ceirisín iontaise agus breoslaí eitlíochta inbhuanaithe, ba cheart tacú leis an aistriú sin trí spreagadh a thabhairt do luaththionscnóirí. Dá bhrí sin, le linn na tréimhse ón 1 Eanáir 2024 go dtí an 31 Nollaig 2030, ba cheart 20 milliún lamháltas a chur i leataobh chun go gcumhdófaí cuid den difreálach praghsanna atá fágtha idir ceirisín iontaise agus na breoslaí eitlíochta incháilithe d’oibreoirí aerárthaí aonair. Ba cheart na lamháltais sin a theacht ó chomhthiomsú na lamháltas iomlán atá ar fáil le haghaidh na heitlíochta agus níor cheart iad a leithdháileadh, ar bhealach neamh-idirdhealaitheach, ach amháin le haghaidh eitiltí a chumhdaítear le hoibleagáid tabhairt suas Threoir 2003/87/CE. Tar éis dó meastóireacht a dhéanamh ar fheidhmiú an chúlchiste sin, d’fhéadfadh an Coimisiún a chinneadh togra reachtach a thíolacadh chun méid lamháltas a leithdháileadh a mbeadh uasteorainn agus teorainn ama leo. Ba cheart go mairfeadh lamháltais den sórt sin go dtí an 31 Nollaig 2034 amháin.

(16)

Scoireadh d’eitiltí tráchtála forshonacha a chur ar fáil, inter alia, mar gheall ar an damáiste a rinne siad don chomhshaol atá méadaithe go díréireach. Mar sin féin, léiríonn na treochtaí atá ann faoi láthair go bhfuil diantaighde á dhéanamh ar an eitlíocht fhorshonrach a thabhairt isteach arís. Tugann an comhghaol dearfach idir luas an taistil agus leibhéal na n-astaíochtaí mar gheall ar dhó breosla údar le caitheamh le heitiltí foshonacha ar bhealach difriúil ó eitiltí forshonracha. Dá bhrí sin, is iomchuí eitiltí forshonacha a d’fhéadfadh a bheith ann amach anseo a eisiamh ón tacaíocht a chuirtear ar fáil faoin Treoir seo do bhreoslaí neamhiontaise.

(17)

Ba cheart Treoir 2003/87/CE a leasú freisin maidir le haonaid inghlactha le haghaidh comhlíonta, chun Critéir Incháilitheachta an Aonaid Astaíochtaí CORSIA, ar ghlac Comhairle ICAO leo ag a 216ú seisiún i Márta 2019, a chur san áireamh mar eilimint riachtanach de CORSIA. Ba cheart d’oibreoirí aerárthaí atá lonnaithe san Aontas a bheith in ann aonaid a úsáid chun CORSIA a chomhlíonadh maidir le heitiltí go tríú tíortha nó ó thríú tíortha, nó eatarthu, a mheastar go bhfuil siad rannpháirteach in CORSIA. Chun a áirithiú go dtacaíonn cur chun feidhme CORSIA an Aontais le spriocanna Chomhaontú Pháras agus go dtugann sé dreasachtaí le haghaidh rannpháirtíocht leathan in CORSIA, ba cheart na haonaid le haghaidh comhlíonta a theacht ó Stáit atá ina bPáirtithe i gComhaontú Pháras agus atá rannpháirteach in CORSIA, agus ba cheart comhaireamh dúbailte a sheachaint.

(18)

Chun a áirithiú go mbíonn coinníollacha aonfhoirmeacha ann chun aonaid a úsáid i gcomhréir le Treoir 2003/87/CE, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún chun liosta a ghlacadh de na haonaid lena gcuirtear leis na haonaid sin a mheas Comhairle ICAO a bheith iomchuí lena n-úsáid i gcomhréir le CORSIA, agus a chomhlíonann na coinníollacha incháilitheachta dá bhforáiltear leis an Treoir seo. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (11).

(19)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú le haghaidh na socruithe is gá chun gur féidir leis na páirtithe rannpháirteacha údarú a thabhairt, chun coigeartuithe tráthúla a dhéanamh ar thuairisciú astaíochtaí antrapaigineacha ag foinsí agus aistrithe linnte arna gcumhdach ag rannchuidiú na bpáirtithe rannpháirteacha a chinntear go náisiúnta, agus chun comhaireamh dúbailte a sheachaint agus glanmhéadú in astaíochtaí domhanda a bhaint amach, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún chun ceanglais mhionsonraithe a leagan síos le haghaidh na socruithe sin. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011.

(20)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú le haghaidh ríomh na gceanglas fritháirimh le haghaidh CORSIA le haghaidh oibreoirí aerárthaí atá lonnaithe san Aontas, ba cheart na cumhachtaí cur chun feidhme comhfhreagracha a thabhairt don Choimisiún. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011.

(21)

Ós rud é go bhfuil sé i gceist go mbeadh tír bhaile na n-oibreoirí aerárthaí atá lonnaithe lasmuigh den Aontas, agus an tír sin amháin, freagrach as cur chun feidhme agus cur i bhfeidhm CORSIA i leith na n-oibreoirí sin, níor cheart a éileamh ar oibreoirí aerárthaí atá lonnaithe lasmuigh den Aontas aonaid a chur ar ceal chun CORSIA a chomhlíonadh faoin Treoir seo.

(22)

Ós rud é go bhfuil sé i gceist go mbeadh tír bhaile na n-oibreoirí aerárthaí atá lonnaithe lasmuigh den Aontas, agus an tír sin amháin, freagrach as cur chun feidhme agus cur i bhfeidhm CORSIA i leith na n-oibreoirí sin, i gcás ina mbeidh astaíochtaí suntasacha ag oibreoir aerárthaí atá lonnaithe lasmuigh den Aontas mar gheall ar eitiltí laistigh den Limistéar Eorpach Eacnamaíoch (LEE), nó eitiltí a imíonn ó aeradróm atá lonnaithe in LEE chun dul go haeradróm atá lonnaithe san Eilvéis nó sa Ríocht Aontaithe, féadfaidh an Stát ina bhfuil an t-oibreoir aerárthaí sin lonnaithe fógra a thabhairt freisin faoi dhifríochtaí i ndáil le cur i bhfeidhm CORSIA maidir le heitiltí laistigh den Eoraip. Ba cheart Treoir 2003/87/CE a choinneáil faoi athbhreithniú i bhfianaise na bhforbairtí i ndáil leis sin.

(23)

Chun a áirithiú go gcaitear mar an gcéanna le gach bealach, ba cheart d’eitiltí go Stáit nach bhfuil CORSIA á chur chun feidhme acu chun críocha dhlí an Aontais agus eitiltí amach as na Stáit sin seachas eitiltí a imíonn ó aeradróm atá lonnaithe in LEE agus a thuirlingíonn in aeradróm atá lonnaithe in LEE, san Eilvéis nó sa Ríocht Aontaithe a bheith díolmhaithe ó na hoibleagáidí maidir le lámhaltais a thabhairt suas nó chun aonaid a chur ar ceal. Chun cur chun feidhme iomlán CORSIA, a bheidh ag tosú in 2027, a dhreasú, níor cheart don díolúine a bheith i bhfeidhm ach maidir le hastaíochtaí a scaoiltear go dtí an 31 Nollaig 2026 i dtaca le lamháltais a thabhairt suas.

(24)

Foráiltear le hAirteagal 191 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) gur cheart go rannchuideodh beartas an Aontais maidir leis an gcomhshaol le bearta a chur chun cinn ar an leibhéal idirnáisiúnta lena ndéantar an t-athrú aeráide a chomhrac agus leagtar amach ann nach mór don Aontas agus do na Ballstáit, laistigh dá gcuid réimsí inniúlachta faoi seach, comhoibriú le tríú tíortha agus leis na heagraíochtaí idirnáisiúnta inniúla. Tá na cuspóirí sin ábhartha freisin maidir le ICAO agus maidir le CORSIA a fhorbairt tuilleadh.

(25)

Tá trédhearcacht sonraí agus an rochtain phoiblí ar fhaisnéis ríthábhachtach chun cuntasacht agus in-fhorfheidhmitheacht a fheabhsú. Dá bhrí sin, ba cheart don Choimisiún sonraí ar astaíochtaí agus fritháireamh na n-oibreoirí aerárthaí a fhoilsiú ar bhealach sothuigthe. Le foilseachán den sórt sin, d’éascófaí measúnú a dhéanamh ar thionchar CORSIA ar an laghdú domhanda ar astaíochtaí CO2 agus ar an ról atá aige maidir le spriocanna Chomhaontú Pháras a bhaint amach.

(26)

Ba cheart d’eitiltí go dtí na tíortha is lú forbairt agus stáit oileánacha bheaga i mbéal forbartha, mar atá siad sainmhínithe ag na Náisiúin Aontaithe, nach bhfuil CORSIA á chur chun feidhme acu chun críocha dhlí an Aontais, agus eitiltí amach as na tíortha sin, seachas na Stáit sin a bhfuil a OTI per capita cothrom le meán an Aontais nó níos mó ná meán an Aontais, a bheith díolmhaithe ó na hoibleagáidí chun lamháltais a thabhairt suas nó aonaid a chur ar ceal. Níor cheart go mbeadh dáta deiridh leis an díolúine sin.

(27)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú chun oibreoirí aerárthaí a dhíolmhú ó na ceanglais fritháirimh mar a leagtar síos faoin Treoir seo i ndáil le hastaíochtaí ó eitiltí go Stáit a bhfuil CORSIA á chur chun feidhme acu ar bhealach nach bhfuil chomh dian céanna ina dhlí náisiúnta, nó a bhfuil ag teip orthu forálacha CORSIA a chur i bhfeidhm ar bhealach atá cothrom do gach oibreoir aerárthaí de bhun na Treorach seo, agus astaíochtaí ó eitiltí amach as na tíortha sin, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún chun oibreoirí aerárthaí atá lonnaithe san Aontas a dhíolmhú ó cheanglais fritháirimh i ndáil le hastaíochtaí ó eitiltí ina dtarlaíonn saobhadh suntasach iomaíochais chun dochair d’oibreoirí aerárthaí atá lonnaithe san Aontas mar gheall ar chur chun feidhme nó cur i bhfeidhm CORSIA nach bhfuil chomh dian céanna i dtríú tíortha. D’fhéadfadh cur chuige nach bhfuil chomh dian ceánna i leith aonaid incháilithe nó forálacha um chomhaireamh dúbailte a bheith ina gcúis le saobhadh iomaíochta. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011.

(28)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú chun cothroime iomaíochta a bhunú ar bhealaí idir dhá Stát éagsúla a bhfuil CORSIA á chur i bhfeidhm acu i gcás ina gceadaíonn na Stáit sin d’oibreoirí aerárthaí aonaid a úsáid seachas iad siúd atá ar liosta na n-aonad le haghaidh comhlíonta a glacadh de bhun gnímh cur chun feidhme faoin Treoir seo, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún chun a cheadú d’oibreoirí aerárthaí atá lonnaithe i mBallstát cineálacha aonad a úsáid sa bhreis ar an liosta d’aonaid sin le haghaidh comhlíonta nó gan a bheith faoi cheangal ag coinníollacha le haghaidh incháilitheacht aonaid a tugadh isteach leis an Treoir seo. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011.

(29)

Ba cheart don Choimisiún tuairisciú ar chur chun feidhme CORSIA agus bascaed beart ICAO chun an sprioc mhianaidhme dhomhanda fhadtéarmach don eitlíocht idirnáisiúnta do ghlanastaíochtaí nialasacha a chomhlíonadh faoi 2050 (‘an sprioc mhianaidhme dhomhanda fhadtéarmach’), arna glacadh ag an 41ú Comhthionól ICAO an 7 Deireadh Fómhair 2022.

(30)

Chun dul chun cinn a éascú ag ICAO, tá an tAontas tar éis maoluithe faoi cheangal ama a ghlacadh trí huaire maidir le EU ETS chun oibleagáidí comhlíonta maidir le hastaíochtaí ó eitiltí idir aeradróim atá lonnaithe in LEE a theorannú, agus cóir chomhionann ann maidir le haerbhealaí a thabhairt d’oibreoirí aerárthaí cibé áit a bhfuil siad lonnaithe. Leis an maolú is déanaí maidir le EU ETS, a leagtar síos i Rialachán (AE) 2017/2392 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (12), cuireadh teorainn le hoibleagáidí comhlíonta i dtaobh astaíochtaí eitilte laistigh de LEE a scaoiltear go dtí 2023, agus beartaíodh athruithe féideartha do raon feidhme an chórais maidir le gníomhaíocht chuig aeradróim atá lonnaithe lasmuigh de LEE, agus ó na haeradróim sin chomh maith céanna, ón 1 Eanáir 2024 amach tar éis an athbhreithnithe a leagtar amach sa Rialachán sin. Chun measúnú a dhéanamh ar chur chun feidhme CORSIA, a bhfuil tús curtha lena chéim phíolótach, agus ar an gcaoi a gcuirtear i bhfeidhm í sa chleachtas, ba cheart síneadh go dtí an 31 Nollaig 2026 a chur leis an maolú atá ann faoi láthair ar oibleagáidí EU ETS i gcás na n-oibleagáidí tabhairt suas maidir le heitiltí arna n-oibriú ag oibreoirí aerárthaí ar bhealaí nach gcumhdaítear le CORSIA go tríú tíortha ábhartha agus uathu, a mbeadh feidhm ag oibleagáidí tuairiscithe agus tabhairt suas EU ETS ina leith faoin 31 Márta 2027 agus faoin 30 Meán Fómhair 2027.Ba cheart gurbh é sin an maolú deireanach faoi cheangal ama a chuirfí ar EU ETS. Ba cheart athbhreithniú a dhéanamh ar CORSIA faoin 1 Iúil 2026. Mura ndéanfaidh Comhthionól ICAO CORSIA a neartú faoin 31 Nollaig 2025 i gcomhréir leis an sprioc mhianaidhme dhomhanda fhadtéarmach atá aige go mbainfí spriocanna Chomhaontú Pháras amach nó más lú ná 70 % de na hastaíochtaí eitlíochta idirnáisiúnta na Stáit a liostaítear i ngníomh cur chun feidhme atá le glacadh ag an gCoimisiún, agus úsáid á baint as na sonraí is déanaí atá ar fáil, ba cheart don Choimisiún a mholadh, de réir mar is iomchuí, go mbeadh feidhm ag EU ETS maidir le hastaíochtaí ó eitiltí a bheidh ag imeacht ó 2027 agus gur cheart go mbeadh oibreoirí aerárthaí in ann aon chostais a thabhóidh siad mar gheall ar fhritháireamh CORSIA ar na bealaí sin a asbhaint, chun muirearú dúbailte a sheachaint. Ag an am céanna, mura gcuirfidh tríú tír CORSIA i bhfeidhm ó 2027, ba cheart feidhm a bheith ag EU ETS maidir le hastaíochtaí ó eitiltí a imíonn chuig an tríú tír sin.

(31)

Ba cheart faisnéis maidir le húsáid aonaid chun ceanglais fritháirimh a chomhlíonadh faoi CORSIA a chur ar fáil go poiblí ar bhealach atá chomh trédhearcach céanna leis an bhfaisnéis maidir le húsáid creidmheasanna idirnáisiúnta faoi Threoir 2003/87/CE go dtí 2020 de bhun Iarscríbhinn XIV de Rialachán (AE) Uimh. 389/2013 ón gCoimisiún (13).

(32)

An 7 Deireadh Fómhair 2022 agus i gcomhthéacs phaindéim COVID-19, chinn an 41ú Comhthionól ICAO bonnlíne CORSIA a bhí ann roimhe sin a athrú don tréimhse ó 2024 go dtí 2035 ó mheánastaíochtaí CO2 2019 agus 2020 go 85 % d’astaíochtaí CO2 2019. Ba é meán na n-astaíochtaí CO2 uile a tuairiscíodh do 2019 agus 2020 ná 435 859 594 tona. B’ionann astaíochtaí CO2 2019 agus 608 076 604 tona, agus is ionann 516 865 113 tona agus 85 % den fhigiúr sin. Mar sin féin, an bhonnlíne iarbhír a úsáideann ICAO chun fachtóir fáis earnála a ríomh, déantar an bhonnlíne sin a chinneadh trí úsáid a bhaint as fothacar astaíochtaí CO2 agus gan ach astaíochtaí ar bhealaí atá faoi réir ceanglais fritháirimh á gcur san áireamh. Maidir leis an bhfothacar de na péirí Stát uile atá faoi réir ceanglais fritháirimh sa bhliain 2021, ní fhoilsíonn ICAO meánastaíochtaí CO2 2019 agus 2020 ach meastar gur 245 mhilliún tona a bheidh iontu, agus ba iad 341 380 188 dtona astaíochtaí CO2 2019, agus is ionann 290 173 160 tona agus 85 % de na hastaíochtaí sin. I gcás na bpéirí Stát uile a mheastar a bheidh faoi réir ceanglais fritháirimh sa bhliain 2027, meastar go mbeidh meánastaíochtaí CO2 2019 agus 2020 cothrom le thart ar 373 mhilliún tona, agus meastar gur ionann 85 % d’astaíochtaí comhfhreagracha 2019 agus thart ar 439 milliún tona.

(33)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú lena mbunaítear liosta de na Stáit a meastar go bhfuil CORSIA á chur i bhfeidhm acu a liostú chun críocha Threoir 2003/87/CE, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún chun an liosta Stát a ghlacadh agus a choinneáil ar bun seachas tíortha LEE, an Eilvéis agus an Ríocht Aontaithe, ar stáit iad a meastar go bhfuil siad rannpháirteach in CORSIA chun críocha dhlí an Aontais. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011.

(34)

Ní mór gné shóisialta na hearnála agus a hiomaíochas a chur san áireamh in aistriú earnáil na heitlíochta i dtreo eitlíocht inbhuanaithe, chun a áirithiú go mbeidh an t-aistriú sin cóir ó thaobh cúrsaí sóisialta de agus go gcuirfear oiliúint, athsciliú agus uas-sciliú ar fáil d’oibrithe. Ba cheart don Choimisiún tuarascáil a chur faoi bhráid Pharlaimint na hEorpa agus na Comhairle maidir le cur i bhfeidhm na Treorach seo agus an tionchar sóisialta atá aici i ndáil le hearnáil na heitlíochta.

(35)

Tagann 6 go 9 % de na hastaíochtaí iomlána CO2 san eitlíocht ó eitiltí ar 1 000 ciliméadar nó níos lú a n-achar. Ba cheart don Choimisiún tuarascáil a thíolacadh maidir le bearta chun aistriú modha i dtreo modhanna iompair malartacha níos inbhuanaithe a chur chun cinn, go dtí go dtiocfaidh forbairt theicneolaíoch chun cinn agus go mbeidh fáil ar bhreoslaí eitlíochta agus aerárthaí atá saor ó astaíochtaí.

(36)

Cé go bhfuil feidhm ag EU ETS maidir le heitiltí ó 2012, tá bearta breise sa phacáiste ‘Oiriúnach do 55’, a d’fhéadfadh, in éineacht le EU ETS, tionchar carnach a bheith acu ar an earnáil. Chun an nascacht aeir a chosaint d’eitiltí a fhreastalaíonn ar réigiúin oileánacha nó ar aerfoirt bheaga, leis an sásra faoin Treoir seo atá deartha chun an difreálach praghais atá fágtha idir breoslaí iontaise eitlíochta agus roghanna malartacha orthu sin, ba cheart an drochthionchar ar nascacht aeir a theorannú agus an riosca sceite carbóin a mhaolú. Ba cheart don Choimisiún tuairisciú, faoi 2026, ar na héifeachtaí a d’fhéadfadh a bheith aige ar an nascacht aeir.

(37)

Ba cheart fachtóir astaíochta an cheirisín scairdeitleáin (Jet A1 nó Jet A) faoi EU ETS a ailíniú leis an bhfachtóir astaíochta don bhreosla sin a bhunaítear in SARPanna CORSIA. Níor cheart aon athrú a dhéanamh ar na leibhéil leithdháilte mar thoradh ar an méadú ar fhachtóir astaíochta ceirisín scairdeitleáin toisc go bhfuil deireadh á chur de réir a chéile le leithdháiltí saor in aisce ar an eitlíocht mar thoradh ar an Treoir seo de rogha ar an gceantáil chun níos mó laghduithe ar astaíochtaí a bhaint amach.

(38)

Maidir le breoslaí in-athnuaite de thionscnamh neamhbhitheolaíoch a úsáideann hidrigin ó fhoinsí in-athnuaite, i gcomhréir le hAirteagal 25 de Threoir (AE) 2018/2001 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (14), ba cheart iad a aicmiú mar bhreoslaí as a dtagann astaíochtaí nialasacha do na hoibreoirí aerárthaí a úsáideann iad go dtí go socrófar na rialacha mionsonraithe chun iad a mheas go hiomchuí faoin Treoir seo.

(39)

Chun rialacha mionsonraithe a bhunú maidir le ríomh bliantúil na difríochta costais idir ceirisín iontaise agus breoslaí incháilithe i gcomhréir le rialachán maidir le cothrom iomaíochta a áirithiú le haghaidh aeriompar inbhuanaithe, maidir le leithdháileadh lamháltas le haghaidh úsáid breoslaí incháilithe den sórt sin, agus maidir le ríomh na n-astaíochtaí gás ceaptha teasa a shábháiltear mar thoradh ar úsáid breoslaí incháilithe den sórt sin, chomh maith le socruithe a bhunú chun dreasachtaí a eascraíonn as praghas an charbóin agus as íosleibhéil chomhchuibhithe chánachais ar bhreoslaí iontaise a chur san áireamh, ba cheart an chumhacht gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún. Ina theannta sin, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún chun na socruithe mionsonraithe a leagan amach maidir le ceantáil lamháltas eitlíochta ag na Ballstáit, lena n-áirítear na socruithe mionsonraithe don cheantáil is gá chun sciar ioncaim ó cheantáil den sórt sin a aistriú chuig buiséad ginearálta an Aontais mar acmhainní dílse. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfaí na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (15). Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(40)

Ba cheart aird speisialta a dhíriú ar nascacht na réigiún is forimeallaí san Aontas a chur chun cinn. Dá bhrí sin, ba cheart maolú sealadach ó EU ETS a chur ar fáil go dtí an 31 Nollaig 2030 le haghaidh astaíochtaí ó eitiltí idir aeradróm atá lonnaithe i gceann de na réigiúin is forimeallaí de Bhallstát agus aeradróm atá lonnaithe sa Bhallstát céanna lasmuigh den réigiún is forimeallaí sin chun freastal ar na riachtanais is mó atá ag na cónaitheoirí ó thaobh fostaíochta, oideachais agus deiseanna eile de. Ba cheart, ar na cúiseanna céanna sin, eitiltí idir aeradróim atá lonnaithe sa réigiún céanna de na réigiúin is forimeallaí nó i réigiúin dhifriúla de na réigiúin is forimeallaí sa Bhallstát céanna a chumhdach leis an maolú sin.

(41)

Tá feidhm le bheith ag Cinneadh (AE) 2023/136 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (16) a mhéid a bhaineann leis an bhfógra atá le tabhairt ag na Ballstáit d’oibreoirí aerárthaí faoin 30 Samhain 2023 faoi Threoir 2003/87/CE ar choinníoll gurb ionann agus nialas an fachtóir fáis earnála le haghaidh astaíochtaí 2022, atá le foilsiú ag ICAO.

(42)

Tá cur chuige cuimsitheach i leith na nuálaíochta tábhachtach chun cuspóirí an Chomhaontaithe Ghlais don Eoraip a bhaint amach agus d’iomaíochas an tionscail Eorpaigh. Tá tábhacht ar leith ag baint leis sin d’earnálacha atá deacair le dícharbónú, amhail an eitlíocht agus an loingseoireacht, i gcás inar gá meascán d’fheabhsuithe oibríochtúla, breoslaí aeráidneodracha malartacha agus réitigh teicneolaíochta a úsáid. Dá bhrí sin, ba cheart go n-áiritheodh Ballstáit nach gcuireann na forálacha náisiúnta maidir le trasuí bac ar nuálaíochtaí agus go bhfuil siad neodrach ó thaobh na teicneolaíochta de. Ar leibhéal an Aontais, tacaítear leis na hiarrachtaí taighde agus nuálaíochta is gá, i measc nithe eile, tríd an gclár Fís Eorpach – an Clár Réime um Thaighde agus um Nuálaíocht, lena n-áirítear cistiú suntasach agus ionstraimí nua do na hearnálacha a thagann faoi EU ETS.

(43)

Tá an Ciste don Nuálaíocht, a bunaíodh le Treoir 2003/87/CE, le tacú le taighde a dhéanamh ar réitigh dhícharbónaithe, lena n-áirítear teicneolaíochtaí astaíochtaí nialasacha, agus leis na réitigh sin a fhorbairt agus a chur in úsáid, agus tá sé le tionchar earnáil na heitlíochta ar an aeráid agus ar an gcomhshaol a laghdú. Tá sé le tacú freisin leis an leictriú agus le gníomhaíochtaí chun tionchair fhoriomlána na heitlíochta a laghdú.

(44)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóirí na Treorach sin, eadhon chun rannchuidiú na heitlíochta le sprioc an Aontais chun astaíochtaí a laghdú ar fud an gheilleagair a áirithiú agus CORSIA a chur chun feidhme go hiomchuí i ndlí an Aontais, a ghnóthú go leordhóthanach agus, de bharr a fairsinge agus a héifeachtaí, gur fearr is féidir iad a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Treoir seo thar a bhfuil riachtanach chun na cuspóirí sin a ghnóthú.

(45)

Ba cheart do na Ballstáit an Treoir seo a thrasuí faoin 31 Nollaig 2023 i bhfianaise an ghá atá le gníomhaíocht phráinneach ar son na haeráide agus i bhfianaise an ghá atá ann go rannchuideoidh gach earnáil le hastaíochtaí a laghdú ar bhealach costéifeachtach.

(46)

D’fhéadfaí an t-ualach riaracháin a choinneáil chomh híseal agus is féidir dá ndéanfaí nósanna imeachta riaracháin a shimpliú agus a chur in oiriúint don dea-chleachtas.

(47)

Ba cheart, dá bhrí sin, Treoir 2003/87/CE a leasú dá réir sin,