(1)

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 924/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4) έχει επανειλημμένως τροποποιηθεί ουσιωδώς (5). Είναι, ως εκ τούτου, σκόπιμη για λόγους σαφήνειας και ορθολογισμού, η κωδικοποίηση του εν λόγω κανονισμού.

(2)

Για να υποστηριχθεί η εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και προκειμένου να διευκολυνθεί το διασυνοριακό εμπόριο εντός της Ένωσης, έχει καίρια σημασία οι επιβαρύνσεις για τις διασυνοριακές πληρωμές σε ευρώ να είναι ταυτόσημες με τις αντίστοιχες πληρωμές εντός των ορίων του κράτους μέλους.

(3)

Όσον αφορά τα όργανα πληρωμών που είναι κυρίως ή αποκλειστικά έντυπα, όπως οι επιταγές, δεν ενδείκνυται να εφαρμοστεί η αρχή των ισοδύναμων επιβαρύνσεων δεδομένου ότι, από την ίδια τη φύση τους, δεν μπορούν να υποβληθούν σε επεξεργασία τόσο αποτελεσματικά όσο οι ηλεκτρονικές πληρωμές που υποβάλλονται σε ηλεκτρονική επεξεργασία.

(4)

Η αρχή των ισοδύναμων επιβαρύνσεων θα πρέπει να ισχύει για πληρωμές που έχουν ενεργοποιηθεί ή ολοκληρωθεί με χρήση εντύπων ή με μετρητά εφόσον υποβάλλονται σε ηλεκτρονική επεξεργασία στο πλαίσιο της αλυσίδας πληρωμών, εκτός των επιταγών, καθώς και σε όλες τις επιβαρύνσεις που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με μια πράξη πληρωμών, συμπεριλαμβανομένων των επιβαρύνσεων που συνδέονται με μια σύμβαση. Οι έμμεσες επιβαρύνσεις είναι, π.χ., επιβαρύνσεις για μόνιμη εντολή πληρωμών ή τέλη για τη χρήση κάρτας πληρωμής, χρεωστικής ή πιστωτικής κάρτας, που θα έπρεπε να ανέρχονται στο ίδιο ύψος τόσο για τις εθνικές όσο και για τις διασυνοριακές πράξεις πληρωμών εντός της Ένωσης.

(5)

Προκειμένου να αποτραπεί ο κατακερματισμός των αγορών πληρωμών, ενδείκνυται να εφαρμοστεί η αρχή των ισοδύναμων επιβαρύνσεων. Για τον σκοπό αυτό, μια εθνική πληρωμή που θα έχει τα ίδια ή πολύ παρόμοια χαρακτηριστικά με διασυνοριακή πληρωμή, θα πρέπει να οριστεί για κάθε κατηγορία διασυνοριακής πράξης πληρωμής. Για παράδειγμα, θα πρέπει να είναι δυνατό, μεταξύ άλλων, να χρησιμοποιηθούν τα ακόλουθα κριτήρια για τον προσδιορισμό της εθνικής πληρωμής που αντιστοιχεί σε διασυνοριακή πληρωμή: ο δίαυλος που έχει χρησιμοποιηθεί για την εκκίνηση, την εκτέλεση και την ολοκλήρωση της πληρωμής, ο βαθμός αυτοματοποίησης, κάθε εγγύηση πληρωμής, το καθεστώς του καταναλωτή, η σχέση με το φορέα παροχής υπηρεσιών πληρωμής, ή το χρησιμοποιηθέν μέσο πληρωμής, όπως ορίζεται στο άρθρο 4 παράγραφος 14 της οδηγίας (ΕΕ) 2015/2366 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6). Τα κριτήρια αυτά δεν θα πρέπει να θεωρούνται εξαντλητικά.

(6)

Οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να χαράσσουν κατευθυντήριες γραμμές για τον προσδιορισμό των αντίστοιχων πληρωμών εφόσον το κρίνουν αναγκαίο. Η Επιτροπή, επικουρούμενη εφόσον ενδείκνυται από την επιτροπή πληρωμών που ιδρύθηκε βάσει του άρθρου 85 παράγραφος 1 της οδηγίας 2007/64/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7), θα πρέπει να παρέχει κατάλληλη καθοδήγηση και βοήθεια προς τις αρμόδιες αρχές.

(7)

Για να διευκολυνθεί η λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και να αποφευχθούν οι ανισότητες μεταξύ των χρηστών υπηρεσιών πληρωμών στη ζώνη του ευρώ και στα κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ όσον αφορά τις διασυνοριακές πληρωμές σε ευρώ, είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί η ευθυγράμμιση των χρεώσεων για τις διασυνοριακές πληρωμές σε ευρώ εντός της Ένωσης με τις χρεώσεις για τις αντίστοιχες εθνικές πληρωμές που πραγματοποιούνται στο εθνικό νόμισμα του κράτους μέλους στο οποίο βρίσκεται ο πάροχος υπηρεσιών πληρωμών του χρήστη υπηρεσιών πληρωμών. Ένας πάροχος υπηρεσιών πληρωμών θεωρείται ότι βρίσκεται στο κράτος μέλος στο οποίο παρέχει τις υπηρεσίες του στον χρήστη υπηρεσιών πληρωμών.

(8)

Οι χρεώσεις μετατροπής νομισμάτων αποτελούν σημαντικό κόστος για τις διασυνοριακές πληρωμές όταν στο κράτος μέλος του πληρωτή και στο κράτος μέλος του δικαιούχου χρησιμοποιούνται διαφορετικά νομίσματα. Το άρθρο 45 της οδηγίας (ΕΕ) 2015/2366 απαιτεί να υπάρχει διαφάνεια ως προς τις χρεώσεις και τη συναλλαγματική ισοτιμία που χρησιμοποιείται, το άρθρο 52 σημείο 3 της εν λόγω οδηγίας καθορίζει απαιτήσεις πληροφόρησης σχετικά με τις πράξεις πληρωμής που καλύπτονται από σύμβαση-πλαίσιο, και το άρθρο 59 παράγραφος 2 της ίδιας οδηγίας καλύπτει τις απαιτήσεις πληροφόρησης των μερών που παρέχουν υπηρεσίες μετατροπής νομισμάτων σε αυτόματη ταμειολογιστική μηχανή (ΑΤΜ) ή στο σημείο πώλησης. Είναι αναγκαίο να προβλεφθούν πρόσθετα μέτρα προκειμένου να προστατεύονται οι καταναλωτές από υπέρογκες χρεώσεις για υπηρεσίες μετατροπής νομισμάτων και να εξασφαλίζεται ότι παρέχονται στους καταναλωτές οι πληροφορίες που χρειάζονται για να κάνουν την πιο συμφέρουσα επιλογή μετατροπής νομίσματος.

(9)

Τα μέτρα που θα εφαρμοστούν θα πρέπει να είναι κατάλληλα, επαρκή και αποδοτικά ως προς το κόστος. Ταυτόχρονα, σε περιπτώσεις στις οποίες ο πληρωτής είναι αντιμέτωπος με διαφορετικές επιλογές μετατροπής νομισμάτων σε ΑΤΜ ή στο σημείο πώλησης, οι παρεχόμενες πληροφορίες θα πρέπει να καθιστούν δυνατή τη σύγκριση, ώστε να επιτρέπεται στον πληρωτή να προβαίνει σε τεκμηριωμένη επιλογή.

(10)

Για να επιτευχθεί η συγκρισιμότητα, οι χρεώσεις μετατροπής νομισμάτων για όλες τις πληρωμές με κάρτα θα πρέπει να εκφράζονται με τον ίδιο τρόπο, δηλαδή ως ποσοστό προσαύξησης επί της πλέον πρόσφατης διαθέσιμης αναφοράς συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ που εκδίδεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Η προσαύξηση ενδέχεται να πρέπει να βασίζεται σε μια ισοτιμία που προκύπτει από δύο ισοτιμίες της ΕΚΤ, στην περίπτωση μετατροπής μεταξύ δύο νομισμάτων εκτός του ευρώ.

(11)

Σύμφωνα με τις γενικές απαιτήσεις πληροφόρησης για τις χρεώσεις μετατροπής νομισμάτων που καθορίζονται στην οδηγία (ΕΕ) 2015/2366, οι πάροχοι υπηρεσιών μετατροπής νομισμάτων θα πρέπει να γνωστοποιούν τις πληροφορίες σχετικά με τις χρεώσεις μετατροπής νομισμάτων που εφαρμόζουν, πριν από την έναρξη της πράξης πληρωμής. Τα μέρη που προσφέρουν υπηρεσίες μετατροπής νομισμάτων σε ATM ή στο σημείο πώλησης θα πρέπει να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τις χρεώσεις τους για τις υπηρεσίες αυτές, με σαφή και προσιτό τρόπο, για παράδειγμα, με την απεικόνιση των χρεώσεών τους στο ταμείο ή ψηφιακά στο τερματικό, ή στην οθόνη, στην περίπτωση διαδικτυακών αγορών. Πέρα από την πληροφόρηση που αναφέρεται στο άρθρο 59 παράγραφος 2 της οδηγίας (ΕΕ) 2015/2366, τα εν λόγω μέρη θα πρέπει να παρέχουν, πριν από την έναρξη της πληρωμής, σαφείς πληροφορίες σχετικά με το ποσό που πρέπει να καταβληθεί στον δικαιούχο στο νόμισμα που χρησιμοποιείται από τον δικαιούχο και το συνολικό ποσό που πρέπει να καταβληθεί από τον πληρωτή στο νόμισμα του λογαριασμού του πληρωτή. Το ποσό που πρέπει να καταβληθεί στο νόμισμα που χρησιμοποιεί ο δικαιούχος θα πρέπει να εκφράζει την τιμή των αγαθών ή των υπηρεσιών που πρόκειται να αγοραστούν και μπορεί να εμφανίζεται κατά την ολοκλήρωση της συναλλαγής αντί για το τερματικό πληρωμών. Το νόμισμα που χρησιμοποιείται από τον δικαιούχο είναι σε γενικές γραμμές το τοπικό νόμισμα, αλλά, σύμφωνα με την αρχή της συμβατικής ελευθερίας, ενδέχεται σε ορισμένες περιπτώσεις να είναι άλλο νόμισμα της Ένωσης. Το συνολικό ποσό που πρέπει να καταβληθεί από τον πληρωτή στο νόμισμα του λογαριασμού του πληρωτή θα πρέπει να αποτελείται από την τιμή των αγαθών ή των υπηρεσιών και τις χρεώσεις μετατροπής νομισμάτων. Επιπλέον, και τα δύο ποσά θα πρέπει να τεκμηριώνονται στην απόδειξη ή σε άλλο διατηρήσιμο μέσο.

(12)

Όσον αφορά το άρθρο 59 παράγραφος 2 της οδηγίας (ΕΕ) 2015/2366, όταν προσφέρεται υπηρεσία μετατροπής νομισμάτων σε ΑΤΜ ή στο σημείο πώλησης, ο πληρωτής θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να αρνηθεί την παροχή της υπηρεσίας αυτής και να πληρώσει στο νόμισμα που χρησιμοποιείται από τον δικαιούχο.

(13)

Προκειμένου οι πληρωτές να μπορούν να συγκρίνουν τις χρεώσεις των δικαιωμάτων μετατροπής νομισμάτων σε ΑΤΜ ή στο σημείο πώλησης, οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών των πληρωτών θα πρέπει, όχι μόνο να περιλαμβάνουν πλήρως συγκρίσιμες πληροφορίες σχετικά με τις ισχύουσες χρεώσεις για μετατροπή νομισμάτων στους όρους και τις προϋποθέσεις της σύμβασης-πλαισίου τους, αλλά και να καθιστούν τις πληροφορίες αυτές δημόσιες σε ευρέως διαθέσιμη και εύκολα προσβάσιμη ηλεκτρονική πλατφόρμα, ιδίως στους πελατειακούς δικτυακούς τους τόπους, στους δικτυακούς τόπους κατ’ οίκον τραπεζικής και στις εφαρμογές της κινητής τραπεζικής τους, με εύληπτο και προσβάσιμο τρόπο. Αυτό θα επέτρεπε την ανάπτυξη δικτυακών τόπων σύγκρισης, ώστε να είναι ευκολότερο για τους καταναλωτές να συγκρίνουν τις τιμές όταν ταξιδεύουν ή πραγματοποιούν αγορές στο εξωτερικό. Επιπλέον, οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών των πληρωτών θα πρέπει να υπενθυμίζουν στους πληρωτές τις ισχύουσες χρεώσεις μετατροπής νομισμάτων όταν μια πληρωμή με κάρτα γίνεται σε άλλο νόμισμα, μέσω της χρήσης ευρέως διαθέσιμων και εύκολα προσβάσιμων ηλεκτρονικών διαύλων επικοινωνίας, όπως μηνυμάτων SMS, ηλεκτρονικών μηνυμάτων ή κοινοποιήσεων ώθησης μέσω της εφαρμογής της κινητής τραπεζικής του πληρωτή. Οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών θα πρέπει να συμφωνούν με τους χρήστες υπηρεσιών πληρωμών στον δίαυλο ηλεκτρονικής επικοινωνίας μέσω του οποίου θα παρέχουν τις πληροφορίες σχετικά με τις χρεώσεις μετατροπής νομισμάτων, λαμβάνοντας υπόψη τον πλέον αποτελεσματικό δίαυλο για την προσέγγιση του πληρωτή. Οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών θα πρέπει επίσης να δέχονται αιτήσεις από χρήστες υπηρεσιών πληρωμών να εξαιρεθούν από τη λήψη των ηλεκτρονικών μηνυμάτων που περιέχουν πληροφορίες σχετικά με τις χρεώσεις μετατροπής νομισμάτων.

(14)

Οι περιοδικές υπενθυμίσεις είναι κατάλληλες σε περιπτώσεις κατά τις οποίες ο πληρωτής διαμένει στο εξωτερικό για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους, για παράδειγμα όταν ο πληρωτής είναι αποσπασμένος ή σπουδάζει στο εξωτερικό, ή όταν ο πληρωτής χρησιμοποιεί τακτικά κάρτα για διαδικτυακές αγορές στο τοπικό νόμισμα. Η υποχρέωση παροχής τέτοιων υπενθυμίσεων διασφαλίζει ότι ο πληρωτής είναι ενημερωμένος όταν εξετάζει τις διάφορες επιλογές μετατροπής νομισμάτων.

(15)

Είναι σημαντικό να διευκολύνεται η εκτέλεση των διασυνοριακών πληρωμών από τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμής. Από την άποψη αυτή, θα πρέπει να προωθηθεί η τυποποίηση όσον αφορά, ειδικότερα, τη χρήση του διεθνούς κωδικού αναγνώρισης του αριθμού ενός λογαριασμού πληρωμής (IBAN) και του κωδικού αναγνώρισης της επιχείρησης (BIC). Πρέπει επομένως οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμής να διαθέτουν στους χρήστες υπηρεσιών πληρωμής το IBAN και το BIC του εν λόγω λογαριασμού.

(16)

Προκειμένου να διασφαλιστεί η συνεχής, έγκαιρη και αποτελεσματική παροχή των στατιστικών του ισοζυγίου πληρωμών στο πλαίσιο του ενιαίου χώρου πληρωμών σε ευρώ (SEPA), είναι επιθυμητό να διασφαλίζεται ότι τα ευχερώς διαθέσιμα στοιχεία πληρωμών, όπως το IBAN, το BIC και το ποσό της συναλλαγής ή βασικά, συγκεντρωτικά στοιχεία πληρωμών για τα διαφορετικά μέσα πληρωμής θα είναι ακόμα δυνατόν να συλλέγονται, εάν η διαδικασία συλλογής δεν διαταράσσει την αυτοματοποιημένη επεξεργασία των πληρωμών και μπορεί να αυτοματοποιηθεί πλήρως. Ο παρών κανονισμός δεν επηρεάζει τις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων για άλλους σημαντικούς σκοπούς, όπως είναι η πρόληψη του ξεπλύματος χρημάτων και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, ή για δημοσιονομικούς σκοπούς.

(17)

Οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να έχουν την εξουσία να εκπληρώνουν αποτελεσματικά τα καθήκοντά τους παρακολούθησης και να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα ώστε να διασφαλίζουν ότι οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμής συμμορφώνονται με τον παρόντα κανονισμό.

(18)

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι θα παρέχεται η δυνατότητα προσφυγής σε περιπτώσεις εσφαλμένης εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίζουν προσήκουσες και αποτελεσματικές διαδικασίες υποβολής των καταγγελιών ή των προσφυγών για την επίλυση οποιωνδήποτε διαφορών μεταξύ του χρήστη υπηρεσιών πληρωμής και του παρόχου υπηρεσιών πληρωμής. Είναι επίσης σημαντικό να οριστούν αρμόδιες αρχές και φορείς εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών.

(19)

Είναι ουσιαστικής σημασίας να διασφαλιστεί ότι οι αρμόδιες αρχές και οι φορείς εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών εντός της Ένωσης συνεργάζονται ενεργά για την ομαλή και έγκαιρη επίλυση των διασυνοριακών διαφορών στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού. Θα πρέπει η συνεργασία αυτή να μπορεί να λάβει μορφή ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με το νόμο και τη νομολογία στις δικαιοδοσίες τους, ή μεταβίβασης ή ανάληψης της καταγγελίας και των διαδικασιών επίλυσης των διαφορών, εάν κριθεί απαραίτητο.

(20)

Είναι απαραίτητο τα κράτη μέλη να ορίσουν τις αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές κυρώσεις στην εθνική νομοθεσία οι οποίες επιβάλλονται στις περιπτώσεις μη συμμόρφωσης με τον παρόντα κανονισμό.

(21)

Η επέκταση της εφαρμογής του παρόντος κανονισμού σε νομίσματα εκτός του ευρώ θα παρείχε σαφή οφέλη, ιδίως από την άποψη του αριθμού πληρωμών που καλύπτονται. Προκειμένου να επιτραπεί στα κράτη μέλη που δεν έχουν ως νόμισμά τους το ευρώ να επεκτείνουν την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού σε διασυνοριακές πληρωμές εκπεφρασμένες στο εθνικό τους νόμισμα, θα πρέπει να προβλεφθεί μια διαδικασία κοινοποίησης.

(22)

Η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την ΕΚΤ και την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του κανόνα της εξίσωσης του κόστους των διασυνοριακών πληρωμών σε ευρώ με το κόστος των εθνικών συναλλαγών σε εθνικά νομίσματα και την αποτελεσματικότητα των απαιτήσεων ενημέρωσης για τη μετατροπή νομισμάτων που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό. Η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να αναλύσει περαιτέρω δυνατότητες, και την τεχνική εφικτότητα αυτών των δυνατοτήτων, για την επέκταση του κανόνα περί ίσων χρεώσεων σε όλα τα νομίσματα της Ένωσης και την περαιτέρω βελτίωση της διαφάνειας και της συγκρισιμότητας των επιβαρύνσεων μετατροπής νομισμάτων, καθώς και για την απενεργοποίηση και ενεργοποίηση της δυνατότητας αποδοχής της μετατροπής νομισμάτων από άλλα μέρη εκτός του παρόχου υπηρεσιών πληρωμών του πληρωτή.

(23)

Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού δεν μπορούν να επιτευχθούν ικανοποιητικά από τα κράτη μέλη, μπορούν όμως, λόγω της κλίμακας ή των αποτελεσμάτων της δράσης, να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων αυτών,