Λέξεις κλειδιά
Περίληψη

Λέξεις κλειδιά

1. ράξεις των οργάνων - Οδηγίες - Εκτέλεση από τα κράτη μέλη - Ανάγκη διασφαλίσεως της αποτελεσματικότητας των οδηγιών - Υποχρεώσεις των εθνικών δικαστηρίων

[Συνθήκη ΕΚ, άρθρα 5 και 189, εδ. 3 (νυν, κατόπιν τροποποιήσεως, άρθρα 10 ΕΚ και 249, εδ. 3, ΕΚ)]

2. ράξεις των οργάνων - Οδηγίες - Άμεσο αποτέλεσμα - εριεχόμενο - Δεν περιορίζεται σε περιπτώσεις ελλείψεως ορθής μεταφοράς ή σε περιπτώσεις μη ορθής μεταφοράς - Δυνατότητα των ιδιωτών να επικαλεστούν συνδυασμένες διατάξεις αμέσου αποτελέσματος σε περίπτωση ατελούς εφαρμογής των μέτρων μεταφοράς

[Συνθήκη ΕΚ, άρθρο 189, εδ. 3 (νυν, κατόπιν τροποποιήσεως, άρθρο 249, εδ. 3, ΕΚ)]

3. Φορολογικές διατάξεις - Εναρμόνιση των νομοθεσιών - Φόροι κύκλου εργασιών - Κοινό σύστημα φόρου προστιθεμένης αξίας - Επιστροφή ποσών εισπραχθέντων κατά παράβαση των συνδυασμένων διατάξεων αμέσου αποτελέσματος - ροθεσμία παραγραφής - Μείωση με αναδρομικό αποτέλεσμα - Απαράδεκτο - Αντίθετη με τις αρχές της αποτελεσματικότητας και της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης

Περίληψη

1. Η υποχρέωση των κρατών μελών, η οποία απορρέει από οδηγία, να επιτύχουν το αποτέλεσμα που αυτή επιδιώκει καθώς και το καθήκον που αυτά έχουν, δυνάμει του άρθρου 5 της Συνθήκης (νυν άρθρου 10 ΕΚ), να λαμβάνουν κάθε γενικό ή ειδικό μέτρο κατάλληλο να εξασφαλίσει την εκπλήρωση της υποχρεώσεως αυτής βαρύνει όλες τις αρχές των κρατών αυτών, συμπεριλαμβανομένων των δικαστηρίων στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους. Εξ αυτού έπεται ότι, εφαρμόζοντας το εθνικό δίκαιο, το εθνικό δικαστήριο που καλείται να το ερμηνεύσει οφείλει να πράξει τούτο στο μέτρο του δυνατού, υπό το φως του κειμένου και του σκοπού της οδηγίας, ώστε να επιτευχθεί το αποτέλεσμα που επιδιώκεται από την τελευταία, συμμορφούμενο έτσι προς το άρθρο 189, τρίτο εδάφιο, της Συνθήκης ΕΚ (νυν άρθρο 249, τρίτο εδάφιο, της Συνθήκης ΕΚ).

( βλ. σκέψη 24 )

2. Οι ιδιώτες μπορούν να προβάλλουν ενώπιον του εθνικού δικαστή και έναντι του κράτους τις διατάξεις μιας οδηγίας που είναι, από απόψεως περιεχομένου, απαλλαγμένες αιρέσεων και επαρκώς ακριβείς, σε κάθε περίπτωση όπου η πλήρης εφαρμογή της δεν διασφαλίζεται αποτελεσματικώς, ήτοι όχι μόνο σε περίπτωση μη μεταφοράς ή μη ορθής μεταφοράς αυτής της οδηγίας, αλλά επίσης στην περίπτωση που τα εθνικά μέτρα για την ορθή μεταφορά της εν λόγω οδηγίας δεν εφαρμόζονται κατά τρόπο ώστε να επιτυγχάνεται το αποτέλεσμα που αυτή επιδιώκει. Η έκδοση εθνικών νομοθετικών μέτρων για την ορθή μεταφορά μιας οδηγίας δεν έχει ως αποτέλεσμα την εξάντληση των αποτελεσμάτων της και ότι ένα κράτος μέλος παραμένει υποχρεωμένο να διασφαλίζει αποτελεσματικώς την πλήρη εφαρμογή της οδηγίας ακόμη και μετά τη λήψη αυτών των μέτρων.

( βλ. σκέψη 27 )

3. Εθνική νομοθετική ρύθμιση που θεσπίζει, με αναδρομικό αποτέλεσμα, συντομότερη προθεσμία εντός της οποίας μπορεί να ζητηθεί η επιστροφή ποσών καταβληθέντων λόγω φόρου προστιθεμένης αξίας, όταν τούτα έχουν εισπραχθεί κατά παράβαση των διατάξεων της έκτης οδηγίας 77/388 περί εναρμονίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών, των σχετικών με τους φόρους κύκλου εργασιών - Κοινό σύστημα φόρου προστιθεμένης αξίας: ομοιόμορφη φορολογική βάση, που έχουν άμεσο αποτέλεσμα, όπως εκείνες του άρθρου 11, Α, παράγραφος 1, της εν λόγω οδηγίας, αντίκειται στην αρχή της αποτελεσματικότητας και στην αρχή της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης.

ράγματι, εθνική νομοθετική ρύθμιση περί συντομεύσεως της προθεσμίας εντός της οποίας μπορεί να ζητηθεί η επιστροφή ποσών καταβληθέντων κατά παράβαση του κοινοτικού δικαίου δεν αντίκειται στην αρχή της αποτελεσματικότητας υπό την προϋπόθεση όχι μόνον ότι η νέα οριζόμενη προθεσμία είναι εύλογη, αλλά επίσης ότι η νέα νομοθετική ρύθμιση περιέχει μεταβατικό καθεστώς που παρέχει στους ιδιώτες αρκετό χρόνο, μετά την έκδοσή της, για την υποβολή αιτήσεων επιστροφής υπό το καθεστώς της προηγουμένης ρυθμίσεως. Ένα τέτοιο μεταβατικό καθεστώς είναι αναγκαίο, εφόσον η άμεση εφαρμογή μικρότερης αποσβεστικής προθεσμίας σε αυτές τις αιτήσεις θα είχε ως αποτέλεσμα την αναδρομική στέρηση ορισμένων ιδιωτών του δικαιώματός τους επιστροφής ή θα τους άφηνε ένα πολύ μικρό περιθώριο για την προβολή αυτού του δικαιώματος.

Επίσης, σε μία κατάσταση όπως η επίδικη στην κύρια δίκη, η αρχή της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης έχει εφαρμογή και αντίκειται προς αυτή μία τροποποίηση εθνικής νομοθετικής ρυθμίσεως που στερεί έναν ιδιώτη, με αναδρομικό αποτέλεσμα, του δικαιώματος το οποίο είχε πριν από την εν λόγω τροποποίηση σχετικά με την είσπραξη φόρων που έγινε κατά παράβαση διατάξεων της έκτης οδηγίας με άμεσο αποτέλεσμα.

( βλ. σκέψεις 38, 46-47 και διατακτ. )