Δικαιοδοσία και εφαρμοστέο δίκαιο στον τομέα της κληρονομικής διαδοχής και την καθιέρωση ευρωπαϊκού κληρονομητηρίου

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΕΓΓΡΑΦΟΥ:

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 650/2012 στον τομέα της κληρονομικής διαδοχής και την καθιέρωση ευρωπαϊκού κληρονομητηρίου

ΣΥΝΟΨΗ

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;

• Παρέχει ασφάλεια δικαίου στους δικαιούχους διεθνών κληρονομικών διαδοχών, αποφεύγει την έκδοση αντικρουόμενων αποφάσεων και απλουστεύει τη διαδικασία. Κατά αυτό τον τρόπο διευκολύνει τους δικαιούχους σε άλλη χώρα της ΕΕ να απολαύουν τα δικαιώματα που τους έχουν χορηγηθεί ή μεταβιβαστεί μέσω κληρονομικής διαδοχής.
• Θεσπίζει πανευρωπαϊκούς κανόνες για τη διεθνή δικαιοδοσία και το εφαρμοστέο δίκαιο που διέπει τα θέματα κληρονομικής διαδοχής στην ΕΕ, καθώς και κανόνες για την αναγνώριση και την εκτέλεση των αποφάσεων που εκδίδονται σε μια χώρα της ΕΕ και την αποδοχή και την εκτέλεση των επίσημων νομικών εγγράφων που έχουν εκδοθεί σε χώρα της ΕΕ.
• Καθιερώνει επίσης τη χρήση ευρωπαϊκού κληρονομητηρίου από τους κληρονόμους, τους κληροδόχους, τους εκτελεστές διαθήκης και τους διαχειριστές της κληρονομιαίας περιουσίας προκειμένου να αποδεικνύουν την ιδιότητα ή/και να ασκούν τα δικαιώματα και τις εξουσίες τους σε άλλη χώρα της ΕΕ.
• Εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες της ΕΕ, με εξαίρεση το Ηνωμένο Βασίλειο (1), την Ιρλανδία και τη Δανία, οι οποίες θα συνεχίσουν να εφαρμόζουν το εθνικό τους δίκαιο στις διεθνείς κληρονομικές διαδοχές. Οι άλλες χώρες της ΕΕ θα εφαρμόζουν τους εθνικούς κανόνες για την αναγνώριση και την εκτέλεση στις αποφάσεις που εκδίδονται σε αυτές τις 3 χώρες.
• Εφαρμόζεται σε περιπτώσεις θανάτων που επέρχονται κατά ή μετά τη 17η Αυγούστου 2015.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Πεδίο εφαρμογής

Ο κανονισμός εφαρμόζεται σε όλα τα αστικά θέματα που άπτονται της κληρονομικής διαδοχής.

Δεν εφαρμόζεται σε:

• φορολογικά ζητήματα (για παράδειγμα, φόροι)·
• τελωνειακά ζητήματα·
• ή διοικητικά ζητήματα·

Τομείς αστικού δικαίου, πέραν της κληρονομικής διαδοχής, όπως περιουσιακές σχέσεις των συζύγων, δωρεές και τα συνταξιοδοτικά προγράμματα δεν καλύπτονται από τον κανονισμό.

Δικαιοδοσία και εφαρμοστέο δίκαιο

• Τα δικαστήρια της χώρας της ΕΕ στην οποία ο θανών συνήθιζε να διαμένει κατά τον χρόνο του θανάτου του θα έχουν τη δικαιοδοσία να εκδικάσουν την υπόθεση κληρονομικής διαδοχής στο σύνολό της.
• Κατά κανόνα, το εφαρμοστέο δίκαιο στην κληρονομική διαδοχή είναι το δίκαιο της χώρας στην οποία ο θανών συνήθιζε να διαμένει κατά τον χρόνο του θανάτου. Μπορεί να είναι το δίκαιο είτε μιας χώρας της ΕΕ είτε μιας τρίτης χώρας.
• Ωστόσο, πριν από το θάνατό του, ένα πρόσωπο μπορεί να επιλέξει το εφαρμοστέο δίκαιο να είναι το δίκαιο της χώρας της ιθαγένειάς του. Εάν το πρόσωπο αυτό είναι υπήκοος χώρας της ΕΕ, τα εμπλεκόμενα στην κληρονομική διαδοχή μέρη δύνανται να συμφωνήσουν ότι μάλλον τα δικαστήρια αυτής της χώρας της ΕΕ θα πρέπει να εκδικάσουν την υπόθεση κληρονομικής διαδοχής παρά το δικαστήριο της χώρας όπου συνήθιζε να διαμένει ο θανών.
• Το ίδιο δίκαιο ισχύει και για το σύνολο της κληρονομικής διαδοχής, ανεξάρτητα από τον τύπο των σχετικών περιουσιακών στοιχείων (κινητών ή ακινήτων) ή τη χώρα εγκατάστασής τους.

Το εφαρμοστέο δίκαιο θα διέπει, για παράδειγμα:

• τον καθορισμό των δικαιούχων και της αντίστοιχης κληρονομικής μερίδας τους·
• την κληρονομική ικανότητα·
• τις εξουσίες των κληρονόμων, των εκτελεστών διαθηκών και των λοιπών διαχειριστών της περιουσίας·
• την ευθύνη που απορρέει από τα χρέη της κληρονομίας·
• τη διανομή της κληρονομίας.

Αναγνώριση και εκτέλεση

Η εφαρμογή ενός ενιαίου δικαίου από μια ενιαία αρχή στη διεθνή κληρονομική διαδοχή συμβάλλει στην αποφυγή διεξαγωγής παράλληλων διαδικασιών, ενδεχομένως με αντικρουόμενες δικαστικές αποφάσεις. Επίσης, διασφαλίζει ότι οι αποφάσεις που εκδίδονται σε μια χώρα της ΕΕ αναγνωρίζονται σε ολόκληρη την ΕΕ, χωρίς να απαιτείται καμία ειδική διαδικασία. Οι αποφάσεις που είναι εκτελεστές στη χώρα της ΕΕ όπου έχουν εκδοθεί, καθίστανται εκτελεστές σε άλλη χώρα της ΕΕ, αφού, κατόπιν αιτήσεως ενδιαφερομένου μέρους, κηρυχθούν εκεί εκτελεστές από το τοπικό δικαστήριο.

Ευρωπαϊκό κληρονομητήριο

• Το ευρωπαϊκό κληρονομητήριο είναι ένα προαιρετικό έγγραφο που εκδίδεται από την αρχή που επιλαμβάνεται της κληρονομικής διαδοχής.
• Χρησιμοποιείται από τους κληρονόμους, τους κληροδόχους, τους εκτελεστές διαθήκης και τους διαχειριστές της κληρονομιαίας περιουσίας οι οποίοι, σε μια άλλη χώρας της ΕΕ, πρέπει να αποδείξουν την ιδιότητά τους ή/και ότι ασκούν τα δικαιώματα και τις εξουσίες τους ως εκτελεστές διαθήκης ή διαχειριστές της κληρονομιαίας περιουσίας.
• Κατά την έκδοσή του, το ευρωπαϊκό κληρονομητήριο θα αναγνωρίζεται σε όλες τις χώρες της ΕΕ, χωρίς να απαιτείται καμία ειδική διαδικασία.
• Σε αντίθεση με τα εθνικά κληρονομητήρια, που έχουν διαφορετικά αποτελέσματα ανάλογα με τη χώρα έκδοσης της ΕΕ, το ευρωπαϊκό κληρονομητήριο θα έχει τα ίδια αποτελέσματα, που καθορίζονται στον κανονισμό, σε όλες τις χώρες της ΕΕ.
• Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1329/2014 ορίζει τα έντυπα που πρέπει να χρησιμοποιούνται ως συνοδευτικά στον παρόντα κανονισμό, και ιδίως το ευρωπαϊκό κληρονομητήριο.

ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;

Τέθηκε σε ισχύ στις 5 Ιουλίου 2012.

ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες ανατρέξτε στην πύλη ηλεκτρονικής δικαιοσύνης.

Ευρωπαϊκό κληρονομητήριο (Διαδικτυακή πύλη της ευρωπαϊκής ηλεκτρονικής δικαιοσύνης)

ΠΡΑΞΗ

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 650/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Ιουλίου 2012, σχετικά με τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο, την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων, την αποδοχή και εκτέλεση δημόσιων εγγράφων στον τομέα της κληρονομικής διαδοχής και την καθιέρωση ευρωπαϊκού κληρονομητηρίου (ΕΕ L 201 της 27.7.2012, σ. 107-134)

Διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 593/2008 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση είναι μόνο για σκοπούς αναφοράς.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1329/2014 της Επιτροπής, της 9ης Δεκεμβρίου 2014, για τη σύνταξη των εντύπων που αναφέρονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 650/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο, την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων, την αποδοχή και εκτέλεση δημόσιων εγγράφων στον τομέα της κληρονομικής διαδοχής και την καθιέρωση ευρωπαϊκού κληρονομητηρίου (ΕΕ L 359 της 16.12.2014, σ. 30-84). Βλέπε ενοποιημένη έκδοση.

τελευταία ενημέρωση 25.01.2016

---

(1) Το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και γίνεται τρίτη χώρα (χώρα εκτός ΕΕ) από την 1η Φεβρουαρίου 2020.