52007IE1699

Language
- My EUR-Lex
- Sign in
- Register
- My recent searches (0)

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Search tips

Need more search options? Use the Advanced search

EUROPA
EUR-Lex home
EUR-Lex - 52007IE1699 - EN

Document 52007IE1699

Help

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα Η κατάσταση της απασχόλησης στο γεωργικό τομέα

ΕΕ C 120 της 16.5.2008, p. 25–28 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

HTML

PDF

Official Journal

16.5.2008

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 120/25

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Η κατάσταση της απασχόλησης στο γεωργικό τομέα»

(2008/C 120/06)

Στις 13 Μαρτίου 2007 και σύμφωνα με το άρθρο 29Α των εκτελεστικών διατάξεων του Εσωτερικού Κανονισμού, το Προεδρείο της ΕΟΚΕ αποφάσισε την κατάρτιση πρόσθετης γνωμοδότησης για το ακόλουθο θέμα:

«Η κατάσταση της απασχόλησης στο γεωργικό τομέα».

Το ειδικευμένο τμήμα «Γεωργία, ανάπτυξη της υπαίθρου, περιβάλλον», στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 31 Οκτωβρίου 2007, με βάση την εισηγητική έκθεση του κ. WILMS.

Κατά την 440ή σύνοδο ολομελείας της, που πραγματοποιήθηκε στις 12 και 13 Δεκεμβρίου 2007 (συνεδρίαση της 13ης Δεκεμβρίου 2007), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε την ακόλουθη γνωμοδότηση με 96 ψήφους υπέρ, 1 κατά και 3 αποχές.

1. Περίληψη

1.1

Η Επιτροπή έθεσε με την ανακοίνωσή της «Απασχόληση στις αγροτικές περιοχές: κάλυψη του ελλείμματος θέσεων εργασίας» (1) ένα σημαντικό θεμέλιο στη συζήτηση σχετικά με την απασχόληση στο γεωργικό τομέα, ο οποίος αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα για τη δημιουργία και τη διασφάλιση των θέσεων εργασίας στις αγροτικές περιοχές.

1.2

Οι διαρθρωτικές αλλαγές στη γεωργία βρίσκονται σε εξέλιξη και θα επηρεάσουν εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους στον γεωργικό τομέα, οι οποίοι πρόκειται, είτε να χάσουν τη θέση εργασίας τους, είτε να υποστούν αλλαγές στις συνθήκες διαβίωσής τους. Η ανακοίνωση αποσιωπά σχεδόν εντελώς μια ουσιαστική πτυχή της απασχόλησης στη γεωργία, και συγκεκριμένα την κατάσταση των εργαζομένων σε αυτήν και κυρίως των εποχικών και των διακινούμενων εργαζομένων.

1.3

Το γεγονός τούτο είναι λυπηρό, δεδομένων των προσπαθειών που καταβάλλει η Επιτροπή με την ευκαιρία του Ευρωπαϊκού Έτους Κινητικότητας των Εργαζομένων (2006). Τα περίπου 4 εκατομμύρια εποχικών εργαζομένων — συμπεριλαμβανομένων 2 περίπου εκατομμυρίων διακινούμενων — και εργαζομένων μερικής απασχόλησης ετησίως αποδεικνύουν την υψηλή κινητικότητα και ελαστικότητα που χαρακτηρίζουν τον γεωργικό τομέα.

1.4

Η εποχική απασχόληση, κυρίως στις καλλιέργειες οπωροκηπευτικών, αποτελεί όχι μόνο δομικό στοιχείο της γεωργίας, αλλά και προαπαιτούμενο για την ύπαρξη αποτελεσματικής και αειφόρου γεωργικής διαχείρισης. Δεδομένου ότι το τοπικό εργατικό δυναμικό δεν επαρκεί συχνά για την κάλυψη των εποχικών αναγκών σε εργατικά χέρια, οι διακινούμενοι εργαζόμενοι διαδραματίζουν το δικό τους ρόλο στην ανάπτυξη της γεωργίας στην Ευρώπη.

1.5	Η παραγωγή υγιεινών τροφίμων συμβάλλει καθοριστικά στην ίδια μας την ύπαρξη.

1.6

Παρά τα υψηλά ποσοστά ανεργίας που παρατηρούνται σε πολλές ευρωπαϊκές περιφέρειες, η ζήτηση συμπληρωματικού εποχικού εργατικού δυναμικού από τη Λευκορωσία, την Ουκρανία και άλλα κράτη είναι μεγάλη. Η αγορά εργασίας στην ΕΕ πρέπει να αναπτυχθεί κατά τρόπο κοινωνικά βιώσιμο, θα πρέπει δηλαδή να παρέχεται στον καθένα η ευκαιρία να κερδίζει τα προς το ζην μέσω της εργασίας. Το πρόσθετο φθηνό εργατικό δυναμικό από τρίτες χώρες περιορίζει τις ευκαιρίες αυτές.

1.7	Οι στόχοι μεγέθυνσης, τους οποίους έθεσε η Ευρωπαϊκή Ένωση, μπορούν να επιτευχθούν μόνον μέσω θεμιτού ανταγωνισμού. Οι απασχολούμενοι στη γεωργία πρέπει να αντιμετωπίζονται ισότιμα σε όλα τα επίπεδα, ανεξάρτητα από την καταγωγή τους.

1.8

Στην γεωργική αγορά εργασίας επικρατεί μεγάλη κινητικότητα, γεγονός που συνάδει με τους στόχους της Επιτροπής. Οι διακινούμενοι εργαζόμενοι δεν θα πρέπει εντούτοις να βρίσκονται σε μειονεκτική θέση. Για αυτόν το λόγο χρειάζεται, μετά την κοινωνική και την οικονομική ενσωμάτωση, να ακολουθήσει και η κοινωνική. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι βραχυπρόθεσμα χρειάζεται να υλοποιηθούν τα ακόλουθα:

—	Θα πρέπει να ρυθμιστούν ελάχιστα πρότυπα συνθηκών εργασίας και συνθηκών για το σύνολο του διακινούμενου εργατικού δυναμικού στην Ευρώπη.

—	Οι διακινούμενοι εργαζόμενοι θα πρέπει, βάσει της εργασίας τους, να απολαύουν ολοκληρωμένης κοινωνικής προστασίας, η οποία θα περιλαμβάνει και την απόκτηση συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων.

—	Το εποχικό εργατικό δυναμικό θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται εξίσου στα προγράμματα απόκτησης προσόντων.

—	Οι διακινούμενοι εργαζόμενοι θα πρέπει να ενημερώνονται αναφορικά με τους όρους εργασίας και τα δικαιώματά τους.

1.9	Στην ευρωπαϊκή γεωργία δεν υπάρχει διαφάνεια σχετικά με το μέγεθος της απασχόλησης και τα κοινωνικά πρότυπα. Το γεγονός δε αυτό προκαλεί στρεβλώσεις του ανταγωνισμού. Ένα μέσο για την επίτευξη θεμιτού ανταγωνισμού, είναι η πιστοποίηση των επιχειρήσεων με βάση κοινωνικά κριτήρια.

2. Εισαγωγή

Η εργασία στον γεωργικό τομέα αναμένεται να υποστεί περαιτέρω αλλαγές. Οι μερικώς και οι εποχικά απασχολούμενοι αποτελούν ένα μεγάλο τμήμα των εργαζομένων. Για τους διακινούμενους εργαζομένους, οι οποίοι μετακινούνται από τον τόπο κατοικίας τους στον τόπο εργασίας, ισχύουν ειδικές ρυθμίσεις. Η συνολική αυτή κατάσταση δεν προβλέπεται να μεταβληθεί ουσιαστικά στο εγγύς μέλλον.

2.1 Εξέλιξη της γεωργικής εποχικής απασχόλησης

2.1.1

Η κατάσταση της απασχόλησης στο γεωργικό τομέα έχει αποτελέσει συχνά αντικείμενο γνωμοδοτήσεων της ΕΟΚΕ. Η συζήτηση σχετικά με την απασχόληση των διακινούμενων εργαζομένων και την εποχική απασχόληση αποκτά διαρκώς μεγαλύτερη σημασία τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όσο και σε πολλά κράτη μέλη. Οι τρεις βασικοί παράγοντες, δηλαδή οι εκπρόσωποι των εργοδοτών, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι πολιτικοί ή διοικητικοί εκπρόσωποι, έχουν ήδη κινητοποιηθεί και δραστηριοποιηθεί επί του θέματος. Παραδείγματος χάρη:

—	Πολλά γεωργικά συνδικάτα παρέχουν ενημέρωση, μέσω πολύγλωσσου υλικού, αναφορικά με την κατάσταση των δικαιωμάτων στις χώρες προορισμού.

—	Σε ορισμένες χώρες, οι κοινωνικοί εταίροι διαπραγματεύονται συλλογικές συμφωνίες που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των διακινούμενων και των εποχικών εργαζομένων.

—	Συχνά παρέχονται νομικές συμβουλές στους διακινούμενους εργαζομένους, ιδίως όσον αφορά τη σύναψη συμβάσεων εργασίας.

—	Ορισμένες κυβερνήσεις διοργανώνουν στρογγυλές τράπεζες με τους κοινωνικούς εταίρους, με στόχο τη βελτίωση της κατάστασης των εποχικών και των διακινούμενων εργαζομένων.

—

Κατόπιν παρεμβάσεων εκ μέρους των κοινωνικών εταίρων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιλήφθηκε επίσης του ζητήματος παρέχοντας συνεχώς μεγαλύτερη υποστήριξη σε σχέδια των κοινωνικών εταίρων στο πεδίο των διακινούμενων εργαζομένων, τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όσο και μέσω των ταμείων της, π.χ. στο θέμα της βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης και της εργασιακής διαμεσολάβησης του διακινούμενου εργατικού δυναμικού.

2.1.2

Υπήρξαν επανειλημμένα αιτήματα για τη σύσταση ενός παρατηρητηρίου για την απασχόληση των διακινούμενων εργαζομένων και την εποχική απασχόληση. Τα αιτήματα αυτά δεν συνάντησαν ωστόσο καμία ανταπόκριση. Εντούτοις, υπέχουν καίρια σημασία για τη βελτίωση της κατάστασης του εργατικού δυναμικού, η συλλογή, η παρουσίαση και η αξιολόγηση κατανοητών δεδομένων για την κατάσταση της εργασίας στον γεωργικό τομέα.

2.2 Ορισμός

2.2.1

Ο διστακτικός χαρακτήρας της συζήτησης σχετικά με το ζήτημα της εποχικής αγροτικής απασχόλησης οφείλεται στην ελλιπή διαφάνεια και στην ανεπαρκή απεικόνιση της πραγματικής κατάστασης.

2.2.2

Περίπου 2 εκατομμύρια άνδρες και γυναίκες εργάζονται υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης στον γεωργικό τομέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Περίπου 4 εκατομμύρια άτομα εργάζονται υπό καθεστώς επισφαλούς απασχόλησης, εκ των οποίων ένα τμήμα εργάζεται υπό καθεστώς μερικής απασχόλησης και ένα άλλο απασχολείται εποχικά, δηλαδή για χρονικά διαστήματα που ανέρχονται από λίγες μόνον ημέρες έως και σε 8 μήνες ανά έτος. Πολλοί από τους εποχικά απασχολούμενους είναι διακινούμενοι εργαζόμενοι, οι οποίοι όχι μόνον δεν εργάζονται στον τόπο κατοικίας τους, αλλά συχνά έχουν μεταναστεύσει από άλλο κράτος.

2.2.3

Κατά την ανάλυση των αριθμητικών δεδομένων της απασχόλησης, πρέπει να διασαφηνισθούν πλήρως οι διάφορες κατηγοριοποιήσεις, π.χ. σε σχέση με το μέγεθος της επιχείρησης, την κατάταξη σε κλάδους και τομείς και, ιδιαιτέρα, αναφορικά με την οριοθέτηση της κηπουρικής και του τομέα παροχής γεωργικών υπηρεσιών.

3. Επείγον χαρακτήρας της γνωμοδότησης

3.1

Η γνωμοδότηση έχει επείγοντα χαρακτήρα για τους ακόλουθους λόγους:

α)

Μέσω της ανακοίνωσης για την κατάσταση της απασχόλησης στο γεωργικό τομέα η Επιτροπή προσεγγίζει επισταμένα και το ζήτημα της ποσοτικής εξέλιξης της εργασίας. Επισημαίνει ότι, παρά το γεγονός ότι η γεωργική απασχόληση στις αγροτικές περιοχές είναι, από ποσοστιαία άποψη, πολύ χαμηλή, ο τομέας υπέχει μεγάλη σημασία. Η Επιτροπή αναμένει ότι μέχρι το έτος 2014 θα σημειωθεί μείωση της απασχόλησης (υπολογιζόμενη σε ισοδύναμα θέσεων πλήρους απασχόλησης) της τάξεως των 4-6 εκατομμυρίων εργαζομένων περίπου (2 εκατ. στην EΕ-15, 1-2 εκατ. στα 10 κράτη μέλη που προσχώρησαν στην ΕΕ το 2004 και 1-2 εκατ. στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία).

β)

Στην EU-15 αναμένεται να σταθεροποιηθεί ή ακόμα και να αυξηθεί ελαφρά — π.χ. στα κρατίδια της τέως Δυτικής Γερμανίας — ο αριθμός των εργαζομένων με πλήρη απασχόληση. Στις υποψήφιες προς ένταξη χώρες αναμένεται περαιτέρω υποχώρηση του αριθμού των εργαζομένων με πλήρη απασχόληση. Όπως είναι αυτονόητο, εάν συνεχισθεί η τάση αυτή, θα αυξηθούν οι ανάγκες των επιχειρήσεων σε εποχικό εργατικό δυναμικό στις περιφέρειες στις οποίες καλλιεργούνται οπωροκηπευτικά.

γ)	Οι προβλέψεις αναφέρουν ότι πολλές χώρες αναμένεται να αντιμετωπίσουν έλλειψη ειδικευμένων εργαζομένων που θα μπορούσαν π.χ. να αναλάβουν διευθυντικές αρμοδιότητες σε επιχειρήσεις ή να χειρίζονται τεχνολογικά πολύπλοκες λειτουργίες.

δ)

Οι επιχειρήσεις διαμαρτύρονται ήδη για το γεγονός ότι αδυνατούν να βρουν εποχικό προσωπικό. Αυξάνονται δε οι πιέσεις που ασκούνται, όχι μόνο για να επιτραπεί μια πιο ελαστική διακίνηση των εργαζομένων εντός της ΕΕ, αλλά και για να επιτραπεί επίσης σε μεγαλύτερο βαθμό η είσοδος, από κράτη εκτός της ΕΕ, εργατικού δυναμικού που θα μπορεί να απασχοληθεί εποχικά. Η Πολωνία έχει ήδη προχωρήσει σε σχετικά ανοίγματα επιτρέποντας την είσοδο εργατικού δυναμικού από τη Λευκορωσία και την Ουκρανία.

ε)	Από την άλλη πλευρά, σε πολλές και κυρίως αγροτικές περιφέρειες, παρατηρείται ακόμα υψηλό ποσοστό ανεργίας. Η Επιτροπή έχει δρομολογήσει στρατηγική προκειμένου να αυξηθεί η κινητικότητα των εργαζομένων. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει εντούτοις έναν ελκυστικό χαρακτήρα των προσφερόμενων θέσεων εργασίας.

στ)	Είναι αναμφισβήτητο το γεγονός ότι η απασχόληση των διακινούμενων εργαζομένων δημιουργεί προστριβές και προβλήματα.

ζ)

Εξίσου αναμφισβήτητο είναι το γεγονός ότι στη γεωργία παρατηρούνται μικρής διάρκειας αυξήσεις των αναγκών σε εργατικό δυναμικό, ανάλογα με τις περιόδους βλάστησης. Ως εκ τούτου υπάρχει πράγματι προσφορά εργασίας. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της Στρατηγικής της Λισσαβόνας θα πρέπει μεν να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, καλύτερης ωστόσο ποιότητας.

η)

Με τη Στρατηγική του Γκέτεμποργκ τα κράτη μέλη συμφώνησαν ως προς τους στόχους της αειφόρου ανάπτυξης. Η κοινωνική διάσταση θα πρέπει να τοποθετηθεί στο ίδιο επίπεδο με τους οικονομικούς και οικολογικούς στόχους. Τούτο δε απαιτεί την εφαρμογή των κοινωνικών προτύπων στους διακινούμενους εργαζόμενους. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει εν προκειμένω να επωμισθούν επάξια την κοινωνική τους ευθύνη. Οι διακινούμενοι εργαζόμενοι απαιτούν ίση μεταχείριση και δικαιούνται αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης και στέγασης. Επιπλέον πρέπει να ενσωματωθούν πλήρως στα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης.

θ)	Στα πλαίσια της πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την καταπολέμηση των διακρίσεων, έχει επίσης ξεκινήσει ένας διάλογος με θέμα την καταπολέμηση των διακρίσεων σε σχέση με τις συνθήκες απασχόλησης και διαβίωσης των ξένων εργαζομένων.

ι)	Η πλήρης ελευθερία διακίνησης των εργαζομένων εντός της ΕΕ συνεπάγεται αλλαγή του κρατικού πεδίου δράσης. Κατ` αυτόν τον τρόπο αυξάνεται ο ανταγωνισμός μεταξύ τόσο των εργαζομένων, όσο και των εργοδοτών.

κ)

Δεδομένων των προβλέψεων της Επιτροπής σχετικά με τη μείωση του εργατικού δυναμικού κατά 4-6 εκατ. εργαζόμενους, στη συζήτηση για την ΚΑΠ θα πρέπει απαραιτήτως να συμπεριληφθεί και το ζήτημα της ποιότητας της εργασίας. Η κατάσταση των μονίμων εργαζόμενων αναμένεται επίσης να μεταβληθεί. Προβλέπεται να σημειωθεί έλλειψη ειδικευμένου εργατικού δυναμικού και σταθεροποίηση του αριθμού των εργαζομένων μακροπρόθεσμα.

4. Τρέχοντα προβλήματα

4.1

Το φαινόμενο των διακινούμενων εργαζομένων οφείλεται ουσιαστικά στα διαφορετικά βιοτικά επίπεδα μεταξύ των ευρωπαϊκών περιφερειών. Η διακίνηση των εργαζομένων προκαλεί μάλιστα μακροπρόθεσμη έλλειψη ειδικευμένου εργατικού δυναμικού στα κράτη προέλευσης. Στις περιοχές αυτές καταβάλλονται μεν προσπάθειες για την καταπολέμηση του φαινομένου της έλλειψης εργατικού δυναμικού, όχι όμως μέσω της αύξησης του εισοδήματος και της βελτίωσης των εκπαιδευτικών προτύπων, αλλά μέσω της προσέλκυσης εργαζομένων, επί του παρόντος από ακόμα φτωχότερες περιοχές, στο δε μέλλον κυρίως από περιοχές εκτός της ΕΕ.

4.2

Μία άλλη αιτία της έλλειψης εργατικού δυναμικού συνίσταται στις μέχρι σήμερα δυσχερείς και ασυνήθιστες συνθήκες απασχόλησης στους επιμέρους τομείς. Οι διακινούμενοι εργαζόμενοι ακολουθούν τις ανάγκες της αγοράς. Στα πλαίσια της ελεύθερης αγοράς εργασίας κινούνται προς την κατεύθυνση στην οποία επικρατούν οι εκάστοτε καλύτερες για αυτούς συνθήκες.

4.3

Οι διακινούμενοι εργαζόμενοι έρχονται διαρκώς αντιμέτωποι με νέα προβλήματα:

—	Μεγαλύτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στα προβλήματα των εργαζόμενων γυναικών στο γεωργικό τομέα. Σε πολλές χώρες, προσλαμβάνονται κυρίως γυναίκες γεγονός που προκαλεί πολιτιστικές και κοινωνικές δυσκολίες τόσο στις χώρες προορισμού όσο και προέλευσης.

—

Εξαιτίας της εφαρμογής των μεταβατικών μέτρων για την ελεύθερη διακίνηση εργαζομένων, συνεπεία των διευρύνσεων του 2004 και 2007, σημειώνονται παραβάσεις του εργατικού δικαίου στις περιπτώσεις αποσπάσεων που γίνονται στα πλαίσια της παροχής υπηρεσιών. Έτσι, οι μισθοί στις περιπτώσεις αυτές είναι ενίοτε πολύ χαμηλότεροι από τις ελάχιστες νόμιμες αποδοχές, πολλές φορές μάλιστα κυμαίνονται χαμηλότερα και από τις μέσω συλλογικών συμβάσεων συμφωνηθείσες ή τις τοπικά συνήθεις αποδοχές.

—

Παρά τις πολλές προσπάθειες και τις πρωτοβουλίες εκ μέρους των συνδικάτων, δεν καθίσταται δυνατή η ενημέρωση των διακινούμενων εργαζομένων σχετικά με τα δικαιώματά τους. Πολλοί νόμοι και κανόνες στα κράτη προορισμού δεν τηρούνται. Η εκμετάλλευση αυτή εις βάρος των ξένων εργαζόμενων αντιβαίνει κατάφωρα στις προσπάθειες που καταβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση για την καταπολέμηση των διακρίσεων.

—	Αναφορικά με το ζήτημα της κοινωνικής ασφάλισης, οι εποχικοί εργαζόμενοι εξακολουθούν να βρίσκονται σε μειονεκτική οικονομική θέση εξαιτίας των ελλιπών περιόδων καταβολής ασφαλιστικών εισφορών.

—	Η βάσει συλλογικών συμβάσεων καταβολή εξόδων στο αγροτικό εργατικό δυναμικό, δεν εφαρμόζεται κατά κανόνα στους εποχικούς εργαζόμενους.

—	Σε όλα σχεδόν τα κράτη, τα καταλύματα για τους διακινούμενους εργαζόμενους δεν είναι αυτά που θα έπρεπε.

—	Μία τελευταία εξέλιξη συνίσταται στην απασχόληση στον γεωργικό τομέα μέσω εταιρειών πρόσκαιρης απασχόλησης. Ακόμη και αν υπάρχουν παραδείγματα παρόμοιων εταιρειών που θεωρούνται προς αποφυγήν, η πρόσκαιρη απασχόληση μπορεί να προσφέρει πλεονεκτήματα τόσο στους εργοδότες, όσο και στους εργαζόμενους.

—	Στους τομείς με υψηλό ποσοστό σχέσεων εργασίας βραχείας διάρκειας παρουσιάζονται συχνά κρούσματα παράνομης απασχόλησης. Πολύ συχνά, μετά τη λήξη μιας νόμιμης εποχικής απασχόλησης, ακολουθεί περίοδος παράνομης «εκμετάλλευσης» του εργαζόμενου σε άλλους τομείς.

5. Συμπεράσματα και πλαίσιο δράσεων

5.1 Γενικό πολιτικό πλαίσιο

5.1.1

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για τις προσπάθειες που καταβάλλει η Επιτροπή με στόχο την τόνωση της απασχόλησης στις αγροτικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών για την ενίσχυση της διαφάνειας στη γεωργική απασχόληση. Οι προσπάθειες αυτές περιλαμβάνουν τη συλλογή στατιστικών στοιχείων για την απασχόληση των εργαζομένων και των δύο φύλων, όπως επίσης την ευρεία ενημέρωση των εργαζομένων σε σχέση με τις βιοτικές και εργασιακές συνθήκες που επικρατούν στο εκάστοτε κράτος.

5.1.2

Μέχρι σήμερα η γεωργική πολιτική επικεντρώθηκε στις ποιοτικές και ποσοτικές πτυχές των προϊόντων. Ωστόσο δεν έχει ακόμη εξετασθεί πώς είναι τώρα και πώς θα είναι στο μέλλον η κατάσταση των εργαζομένων στον τομέα.

5.1.3

Πρέπει να συγκεκριμενοποιηθούν εκτενέστερα οι στόχοι των στρατηγικών του Γκέτεμποργκ και της Λισσαβόνας. Κατά την περαιτέρω εξέλιξη μίας αειφόρου γεωργίας, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη όχι μόνον η οικονομική και η οικολογική, αλλά και η κοινωνική διάσταση.

5.1.4

Όλοι οι παράγοντες οφείλουν να θέσουν ως πρωταρχικό στόχο την εξάλειψη των ανισοτήτων στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας. Τούτο δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσω της συνεχιζόμενης προσέλευσης στην Ευρώπη φθηνού εργατικού δυναμικού από ολοένα πιο απομακρυσμένες περιοχές. Μία ιδιαίτερη πτυχή του ευρωπαϊκού μοντέλου συνίσταται στη δημιουργία κοινής κοινωνικής ζωής στην Ευρώπη, χωρίς γκέτο διακινούμενων εργαζομένων, στα οποία επικρατούν αντίξοες συνθήκες διαβίωσης και στέγασης και τα οποία είναι κοινωνικά και πολιτισμικά αποκομμένα από το τοπικό γίγνεσθαι.

5.1.5

Στις περαιτέρω έρευνες και στις συνεπόμενες δυνητικές λύσεις που θα προταθούν, πρέπει να συνεκτιμηθεί περισσότερο η πτυχή του φύλου.

5.1.6

Εξακολουθεί να μην υφίσταται το αναγκαίο πλαίσιο συνθηκών! Καλούνται όλοι οι παράγοντες να προσφέρουν τη συμβολή τους.

5.1.7

Οι διακινούμενοι εργαζόμενοι θα πρέπει να εξισωθούν με το τοπικό εργατικό δυναμικό. Η επιτροπή οφείλει να συμβάλει σε αυτή τη διαδικασία στο πλαίσιο των δυνατοτήτων της. Το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι η θέσπιση ελαχίστων προτύπων. Τα ελάχιστα αυτά πρότυπα συνιστούν ορθή βάση για μια ευρεία συζήτηση σχετικά με την ποιότητα της εργασίας.

5.2 Καθήκοντα και πρωτοβουλίες των κοινωνικών εταίρων

5.2.1

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι κοινωνικοί εταίροι, στα πλαίσια του κοινωνικού διαλόγου, προκειμένου να προωθήσουν την ανάπτυξη της επαγγελματικής κατάρτισης στο γεωργικό τομέα και κυρίως την αμοιβαία αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων εκ μέρους των εξουσιοδοτημένων από τα κράτη μέλη οργάνων. Το υπό σύσταση ευρωπαϊκό γεωργικό διαβατήριο, αποσκοπεί στη διευκόλυνση της κινητικότητας του αγροτικού εργατικού δυναμικού στην εσωτερική αγορά της ΕΕ. Το γεωργικό διαβατήριο δεν θα πρέπει να λειτουργεί εις βάρος των εργαζομένων εκείνων οι οποίοι είναι εφοδιασμένοι με αυτό, αλλά θα πρέπει απλά να αποτελεί ένα κίνητρο για την κτήση της απαιτούμενης επαγγελματικής κατάρτισης.

5.2.2

Η διαφάνεια στα διπλώματα κατάρτισης μπορεί ταυτόχρονα να συμβάλει στην κινητικότητα των εργαζομένων, διευκολύνοντας την μετεγκατάσταση και την ανάληψη εργασίας σε άλλα κράτη. Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για τις πρωτοβουλίες της Επιτροπής στα πλαίσια της στήριξης του σχεδίου των κοινωνικών εταίρων για τη θέσπιση ενός «γεωργικού διαβατηρίου».

5.2.3

Οι κοινωνικοί εταίροι θα πρέπει, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις κυβερνήσεις των ενδιαφερομένων κρατών μελών, να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν σχέδια για την καταπολέμηση της παράνομης απασχόλησης.

5.3 Κοινές πρωτοβουλίες για την κοινωνική ασφάλιση

5.3.1

Η κοινωνική ασφάλιση των εποχικά απασχολούμενων χρήζει ιδιαίτερης προσοχής. Οι εργαζόμενοι, οι οποίοι επί σειρά ετών απασχολούνται σε εποχική βάση, δεν θα πρέπει να βρίσκονται, όσον αφορά την κοινωνική τους ασφάλιση, σε μειονεκτική θέση έναντι των υπολοίπων εργαζομένων. Προκειμένου να επιτευχθεί το παραπάνω χρειάζεται μεταξύ άλλων:

—	να ενσωματώνονται οι εποχικά απασχολούμενοι πλήρως στο συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας προορισμού και να αποκτούν πλήρη συνταξιοδοτικά δικαιώματα,

—	να τηρούνται οι προστατευτικές της υγείας και εργασίας διατάξεις και να ενημερώνονται οι διακινούμενοι εργαζόμενοι στη γλώσσα τους αναφορικά με τους κινδύνους,

—	να παρέχεται ολοκληρωμένη ασφάλεια ασθενείας για τους διακινούμενους εργαζόμενους.

5.3.2

Οι εργαζόμενοι πρέπει να ενημερώνονται στη μητρική τους γλώσσα για τη νομοθεσία της χώρας υποδοχής, τις συλλογικές συμβάσεις και για τις συνήθειες που επικρατούν, π.χ. σχετικά με τις αποδοχές, την οργάνωση, την κοινωνική ασφάλιση, τη φορολογία, τη νομοθεσία για το περιβάλλον κλπ. Η ΕΕ πρέπει συγχρόνως να σέβεται το ρόλο των εταίρων των συλλογικών συμβάσεων και να μην νομοθετεί σε τομείς που υπάγονται σε εκείνους των εθνικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας.

5.4 Βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και στέγασης των διακινούμενων εργαζομένων

5.4.1

Οι διακινούμενοι εργαζόμενοι δικαιούνται αξιοπρεπείς συνθήκες στέγασης στη χώρα προορισμού τους. Χρειάζεται να θεσπισθεί ένα πλαίσιο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στο οποίο θα καθορίζονται τα βασικά πρότυπα για τη στέγαση των διακινούμενων εργαζομένων.

5.5 Σήμα ποιότητας για την ορθή εποχική εργασία

5.5.1

Η ΕΟΚΕ τάσσεται εδώ και χρόνια σε πολυάριθμες γνωμοδοτήσεις της υπέρ της βιώσιμης οικονομικής δραστηριότητας. Η βιώσιμη οικονομική δραστηριότητα, ακτός από μια οικολογική διάσταση, έχει και επιχειρηματικές και κοινωνικές πτυχές. Ένα μη κρατικό, εθελούσιο σύστημα πιστοποίησης για μια «δίκαιη εποχική εργασία» θα μπορούσα να καταστήσει τον ανταγωνισμό περισσότερο θεμιτό. Κριτήρια εθελουσίας πιστοποίησης θα μπορούσαν να είναι τα ακόλουθα:

—	η καταβολή ενδεδειγμένου μισθού,

—	η μορφή προστασίας των εργαζομένων,

—	η συμμετοχή των εργαζομένων σε δραστηριότητες εντός της επιχείρησης,

—	οι συμβατικές διατάξεις,

—	η στέγαση,

—	ο χρόνος εργασίας.

Στόχος της πιστοποίησης είναι:

—	η προώθηση του υγιούς ανταγωνισμού,

—	η ενημέρωση των ενδιαφερομένων εποχικών εργαζομένων σχετικά με τις επιχειρήσεις, και

—	η προβολή ορθών πρακτικών των επιχειρήσεων.

5.6 Η διάδοση των ορθών πρακτικών

5.6.1

Στον τομέα της ευρωπαϊκής γεωργίας παρατηρείται πληθώρα προγραμμάτων και σχεδίων ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος, που αποσκοπούν στην ενίσχυση της κινητικότητας εντός του τομέα και στη βελτίωση της κατάστασης των εποχικά απασχολούμενων. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να προχωρήσει σε μέτρα για την αξιολόγηση και τη διάδοση των εμπειριών των ορθών πρακτικών («good-practice»).

Βρυξέλλες, 13 Δεκεμβρίου 2007.

Ο Πρόεδρος

της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Δημήτρης ΔΗΜΗΤΡΙΆΔΗΣ

(1) CΟΜ(2006) 857 τελικό, «Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Απασχόληση στις αγροτικές περιοχές: κάλυψη του ελλείμματος θέσεων εργασίας».

Top