23.12.2008   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 345/62

(1)

Για τη συνέχιση των προσπαθειών που αποβλέπουν στη δημιουργία ενιαίας αγοράς υπηρεσιών σιδηροδρομικών μεταφορών, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εξέδωσαν την οδηγία 2004/49/ΕΚ (3) με την οποία συγκροτείται κοινό κανονιστικό πλαίσιο για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων.

(2)

Αρχικά, οι διαδικασίες έγκρισης για τη θέση σε λειτουργία σιδηροδρομικών οχημάτων ρυθμίζονταν από την οδηγία 96/48/ΕΚ του Συμβουλίου, της 23ης Ιουλίου 1996, σχετικά με τη διαλειτουργικότητα του διευρωπαϊκού σιδηροδρομικού συστήματος μεγάλης ταχύτητας (4) και την οδηγία 2001/16/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Μαρτίου 2001, για τη διαλειτουργικότητα του συμβατικού σιδηροδρομικού συστήματος (5) για τα νέα ή αναβαθμισμένα μέρη του κοινοτικού συστήματος σιδηροδρόμων, και την οδηγία 2004/49/ΕΚ για τα ήδη χρησιμοποιούμενα οχήματα. Σύμφωνα με τις διατάξεις για τη βελτίωση της νομοθεσίας και για την απλούστευση και τον εκσυγχρονισμό της κοινοτικής νομοθεσίας, όλες οι διατάξεις σχετικά με τις εγκρίσεις για τη θέση σε λειτουργία σιδηροδρομικών οχημάτων θα πρέπει να ενσωματωθούν σε ενιαίο νομοθέτημα. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να διαγραφεί το σημερινό άρθρο 14 της οδηγίας 2004/49/ΕΚ και να περιληφθεί νέα διάταξη σχετικά με την έγκριση θέσης σε λειτουργία ήδη χρησιμοποιούμενων σιδηροδρομικών οχημάτων στην οδηγία 2008/57/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Ιουνίου 2008, σχετικά με τη διαλειτουργικότητα του κοινοτικού σιδηροδρομικού συστήματος (αναδιατύπωση) (6) (εφεξής «οδηγία για τη διαλειτουργικότητα») που αντικατέστησε τις οδηγίες 96/48/ΕΚ και 2001/16/ΕΚ.

(3)

Η έναρξη ισχύος, την 1η Ιουλίου 2006, της Σύμβασης του 1999 για τις διεθνείς σιδηροδρομικές μεταφορές (COTIF) είχε ως αποτέλεσμα νέους κανόνες για τα συμβόλαια χρήσης οχημάτων. Σύμφωνα με το προσάρτημα CUV (Uniform Rules concerning Contracts of Use of Vehicles in International Rail Traffic — Ενιαίοι κανόνες για συμβάσεις χρήσης οχημάτων στη διεθνή σιδηροδρομική κυκλοφορία) της σύμβασης αυτής, οι κάτοχοι δεν είναι πλέον υποχρεωμένοι να τηρούν μητρώο για τα βαγόνια τους σε σιδηροδρομική επιχείρηση. Η παλαιά συμφωνία RIV (Regolamento Internazionale Veicoli — Διεθνής κανονισμός για τα οχήματα) μεταξύ σιδηροδρομικών επιχειρήσεων έπαυσε να ισχύει και αντικαταστάθηκε εν μέρει από τη νέα ιδιωτική και εκούσια σύμβαση GCU (General Contract of Use for Wagons — Γενική Σύμβαση Χρήσης Αμαξών) μεταξύ σιδηροδρομικών επιχειρήσεων και κατόχων, σύμφωνα με την οποία οι κάτοχοι είναι υπεύθυνοι για τη συντήρηση των βαγονιών τους. Για να αντικατοπτρίζονται οι αλλαγές αυτές και να καταστεί ευκολότερη η εφαρμογή της οδηγίας 2004/49 για τα πιστοποιητικά ασφάλειας των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων, θα πρέπει να καθορισθούν η έννοια του «κατόχου» και η έννοια του «υπεύθυνου για τη συντήρηση φορέα» καθώς και τα χαρακτηριστικά της σχέσης μεταξύ των φορέων αυτών και των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων.

(4)

Ο ορισμός του «κατόχου» θα πρέπει να πλησιάζει όσον το δυνατόν τον ορισμό που χρησιμοποιείται στη σύμβαση COTIF του 1999. Πολλοί φορείς μπορούν να προσδιοριστούν ως κάτοχοι οχήματος: π.χ. ο ιδιοκτήτης, η εταιρεία για τη δημιουργία επιχειρήσεων από στόλο βαγονιών, η εταιρεία χρηματοδοτικής μίσθωσης οχημάτων σε σιδηροδρομική επιχείρηση, η σιδηροδρομική επιχείρηση, ο διαχειριστής υποδομής για τη συντήρηση των οικείων υποδομών, κλπ. Οι φορείς αυτοί ελέγχουν το όχημα προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως μέσο μεταφοράς από τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και τους διαχειριστές υποδομής. Για την αποφυγή κάθε αμφιβολίας, ο κάτοχος θα πρέπει να καταχωρισθεί σαφώς στο Εθνικό Μητρώο Οχημάτων (ΕΜΟ) του άρθρου 33 της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα.

(5)

Προκειμένου να διασφαλιστεί η συνοχή με την υφιστάμενη νομοθεσία περί σιδηροδρόμων και να αποφευχθεί η υπερβολική επιβάρυνση, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να εξαιρέσουν τους διατηρητέους, μουσειακούς και τουριστικούς σιδηρόδρομους από το πεδίο εφαρμογής της παρούσας οδηγίας.

(6)

Πριν τεθεί σε λειτουργία όχημα ή χρησιμοποιηθεί στο δίκτυο, ο υπεύθυνος για τη συντήρησή του φορέας θα πρέπει να επισημαίνεται στο ΕΜΟ. Υπεύθυνος για τη συντήρηση φορέας θα μπορούσε να είναι μια επιχείρηση σιδηροδρόμων, διαχειριστής υποδομής ή κάτοχος οχημάτων.

(7)

Θα πρέπει να επιτρέπεται στα κράτη μέλη να εκπληρώνουν την υποχρέωση να καθορίζουν τον υπεύθυνο για τη συντήρηση φορέα και να πιστοποιούν την ταυτότητά του με εναλλακτικά μέτρα, στην περίπτωση οχημάτων τα οποία είναι καταχωρισμένα σε τρίτη χώρα και συντηρούνται σύμφωνα με τη νομοθεσία της χώρας αυτής, οχημάτων τα οποία χρησιμοποιούνται σε δίκτυα ή γραμμές των οποίων το εύρος σιδηροτροχιών είναι διαφορετικό από το εύρος του κυρίου σιδηροδρομικού δικτύου της Κοινότητας και για τα οποία η απαίτηση καθορισμού υπεύθυνου για τη συντήρηση φορέα διασφαλίζεται εναλλακτικά από διεθνείς συμφωνίες με τρίτες χώρες, καθώς και οχημάτων που χρησιμοποιούνται από διατηρητέους, μουσειακούς και τουριστικούς σιδηροδρόμους ή οχημάτων για τη μεταφορά στρατιωτικού εξοπλισμού και για ειδικές υπηρεσίες μεταφορών για τις οποίες απαιτείται ad hoc άδεια της εθνικής αρχής ασφαλείας που χορηγείται πριν από την παροχή της υπηρεσίας. Στις περιπτώσεις αυτές, θα πρέπει να επιτρέπεται στο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος να δέχεται οχήματα στο δίκτυο για το οποίο είναι υπεύθυνο χωρίς να καθορίζεται ή να πιστοποιείται υπεύθυνος για τη συντήρηση των οχημάτων αυτών φορέας. Ωστόσο, οι παρεκκλίσεις αυτές πρέπει να αποτελούν αντικείμενο επισήμων αποφάσεων του ενδιαφερομένου κράτους μέλους και να αναλύονται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Σιδηροδρόμων (εφεξής «Οργανισμός») στο πλαίσιο της έκθεσής του σχετικά με τις επιδόσεις στον τομέα της ασφάλειας.

(8)

Όταν επιχείρηση σιδηροδρόμων ή διαχειριστής υποδομής χρησιμοποιεί όχημα για το οποίο δεν έχει καταχωρισθεί υπεύθυνος για τη συντήρηση φορέας ή ο υπεύθυνος για τη συντήρηση του οχήματος φορέας δεν έχει πιστοποιηθεί, θα πρέπει να έχει τον έλεγχο όλων των κινδύνων που συνδέονται με τη χρήση του οχήματος αυτού· η ικανότητα ελέγχου των κινδύνων αυτών θα πρέπει να αποδεικνύεται από την επιχείρηση σιδηροδρόμων ή τον διαχειριστή υποδομής με την πιστοποίηση του οικείου συστήματος διαχείρισης της ασφαλείας και, κατά περίπτωση, με την οικεία πιστοποίηση ή έγκριση της ασφάλειας.

(9)

Για εμπορευματικούς συρμούς, ο υπεύθυνος για τη συντήρηση φορέας θα πρέπει να πιστοποιείται σύμφωνα με σύστημα που θα αναπτύξει ο Οργανισμός και θα εγκρίνει η Επιτροπή. Εφόσον ο εν λόγω υπεύθυνος για τη συντήρηση φορέας είναι σιδηροδρομική επιχείρηση ή διαχειριστής υποδομής, η πιστοποίηση αυτή θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στη διαδικασία για την πιστοποίηση ή έγκριση της ασφάλειας. Το πιστοποιητικό που θα εκδοθεί για τον φορέα αυτόν θα εγγυάται ότι πληρούνται οι απαιτήσεις συντήρησης της παρούσας οδηγίας για οποιοδήποτε εμπορευματικό συρμό είναι υπεύθυνος. Το πιστοποιητικό θα πρέπει να ισχύει στο σύνολο της Κοινότητας και να εκδίδεται από οργανισμό ο οποίος μπορεί να ελέγχει το σύστημα συντήρησης που έχουν διαμορφώσει οι φορείς αυτοί. Δεδομένου ότι οι εμπορευματικοί συρμοί χρησιμοποιούνται συχνά σε διεθνείς μεταφορές και καθώς ένας υπεύθυνος για τη συντήρηση φορέας μπορεί να επιθυμεί να χρησιμοποιήσει συνεργεία εγκατεστημένα σε περισσότερα του ενός κράτη μέλη, ο οργανισμός πιστοποίησης θα πρέπει να μπορεί να ασκεί τους ελέγχους του στο σύνολο της Κοινότητας.

(10)

Οι απαιτήσεις συντήρησης αναπτύσσονται στο πλαίσιο της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα, ιδίως ως μέρους των τεχνικών προδιαγραφών διαλειτουργικότητος (ΤΠΔ) του τροχαίου υλικού. Ως αποτέλεσμα της έναρξης ισχύος της παρούσας οδηγίας, πρέπει να διασφαλιστεί συνοχή μεταξύ των εν λόγω ΤΠΔ και των απαιτήσεων πιστοποίησης για τον υπεύθυνο για τη συντήρηση φορέα που θα εγκριθούν από την Επιτροπή. Η Επιτροπή θα το επιτύχει με τροποποίηση, κατά περίπτωση, των σχετικών ΤΠΔ χρησιμοποιώντας τη διαδικασία που προβλέπει η οδηγία για τη διαλειτουργικότητα.

(11)

Δεδομένου ότι ο στόχος της παρούσας οδηγίας, δηλαδή η περαιτέρω ανάπτυξη και βελτίωση της ασφαλείας των κοινοτικών σιδηροδρόμων, δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη και συνεπώς, λόγω του μεγέθους της δράσης, μπορεί να πραγματοποιηθεί καλύτερα σε κοινοτικό επίπεδο, η Κοινότητα είναι δυνατόν να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 της Συνθήκης. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας του ιδίου άρθρου, η παρούσα οδηγία δεν υπερβαίνει τα αναγκαία για την επίτευξη του εν λόγω στόχου.

(12)

Τα απαιτούμενα μέτρα για την εφαρμογή της οδηγίας 2004/49/ΕΚ θεσπίζονται σύμφωνα με την απόφαση 1999/468/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Ιουνίου 1999, περί καθορισμού των όρων άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων που ανατίθενται στην Επιτροπή (7).

(13)

Η Επιτροπή θα πρέπει ιδίως να εξουσιοδοτηθεί να αναθεωρεί και να προσαρμόζει παραρτήματα της οδηγίας 2004/49/ΕΚ, να θεσπίζει και να αναθεωρεί κοινές μεθόδους και κοινούς στόχους ασφαλείας καθώς και να θεσπίσει σύστημα πιστοποίησης όσον αφορά τη συντήρηση. Δεδομένου ότι τα μέτρα αυτά είναι γενικής εμβελείας και έχουν ως αντικείμενο την τροποποίηση μη ουσιωδών στοιχείων της οδηγίας 2004/49/ΕΚ, μεταξύ άλλων με τη συμπλήρωσή της δια νέων μη ουσιωδών στοιχείων, πρέπει να θεσπίζονται κατά την κανονιστική διαδικασία με έλεγχο του άρθρου 5α της απόφασης 1999/468/ΕΚ.

(14)

Κράτη μέλη που δεν διαθέτουν σιδηροδρομικό δίκτυο και δεν προτίθενται να αποκτήσουν στο άμεσο μέλλον, θα υποβάλλοντο σε δυσανάλογη και περιττή υποχρέωση εάν όφειλαν να μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο και να εφαρμόσουν την παρούσα οδηγία. Επομένως, τα κράτη μέλη αυτά θα πρέπει να εξαιρεθούν, για όσο διάστημα δεν διαθέτουν σιδηροδρομικό δίκτυο, από την υποχρέωση να μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκτυο και να εφαρμόσουν την παρούσα οδηγία.

(15)

Σύμφωνα με το σημείο 34 της διοργανικής συμφωνίας για τη βελτίωση της νομοθεσίας (8), τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να συντάσσουν και να δημοσιοποιούν, προς ίδιο όφελος και προς το συμφέρον της Κοινότητας, τους δικούς τους πίνακες, στους οποίους θα παρουσιάζεται, όσο το δυνατόν περισσότερο, ο συσχετισμός μεταξύ της παρούσας οδηγίας και των μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο.

(16)

Η οδηγία 2004/49/ΕΚ θα πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως,

1.

Στο άρθρο 2, παράγραφος 2, προστίθενται τα εξής στοιχεία:

2.

Στο άρθρο 3 προστίθενται οι εξής ορισμοί:

3.

Στο άρθρο 4, παράγραφος 4, ο όρος «συντηρητής συρμών» αντικαθίσταται από τον όρο «συντηρητής».

4.

Το άρθρο 5, παράγραφος 2, αντικαθίσταται ως εξής:

«2.   Πριν από τις 30 Απριλίου 2009, το Παράρτημα Ι αναθεωρείται, ιδίως για να συμπεριλάβει τους κοινούς ορισμούς των ΚΔΑ και τις κοινές μεθόδους υπολογισμού του κόστους ατυχημάτων. Το μέτρο αυτό, που αποσκοπεί στην τροποποίηση μη ουσιωδών στοιχείων της παρούσας οδηγίας, θεσπίζεται κατά την κανονιστική διαδικασία με έλεγχο στην οποία παραπέμπει το άρθρο 27, παράγραφος 2α.».

5.

Το άρθρο 6 τροποποιείται ως εξής:

6.

Το άρθρο 7 τροποποιείται ως εξής:

7.

Το άρθρο 10 τροποποιείται ως εξής:

8.

Παρεμβάλλεται το εξής άρθρο:

«Άρθρο 14α

Συντήρηση οχημάτων

1.   Κάθε όχημα, πριν τεθεί σε λειτουργία ή χρησιμοποιηθεί στο δίκτυο, έχει φορέα που είναι υπεύθυνος για τη συντήρησή του. Ο φορέας αυτός καταχωρίζεται στο ΕΜΟ σύμφωνα με το άρθρο 33 της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα.

2.   Ο υπεύθυνος για τη συντήρηση φορέας μπορεί να είναι επιχείρηση σιδηροδρόμων, διαχειριστής υποδομής ή κάτοχος οχημάτων.

3.   Με την επιφύλαξη της ευθύνης των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων και των διαχειριστών υποδομής για την ασφαλή λειτουργία των αμαξοστοιχιών κατά το άρθρο 4, ο φορέας εξασφαλίζει, μέσω συστήματος συντήρησης, ότι τα οχήματα για τη συντήρηση των οποίων είναι υπεύθυνος βρίσκονται σε ασφαλή κατάσταση κυκλοφορίας. Για το σκοπό αυτό, ο υπεύθυνος για τη συντήρηση φορέας διασφαλίζει ότι τα οχήματα συντηρούνται σύμφωνα με:

Ο αρμόδιος για τη συντήρηση φορέας πραγματοποιεί τη συντήρηση μόνος του ή την αναθέτει σε συμβεβλημένα συνεργεία συντήρησης.

4.   Στην περίπτωση εμπορευματικών συρμών, κάθε υπεύθυνος για τη συντήρηση φορέας πιστοποιείται από οργανισμό που έχει διαπιστευθεί ή αναγνωρισθεί σύμφωνα με την παράγραφο 5, ή από εθνική αρχή ασφάλειας. Η διαδικασία πιστοποίησης βασίζεται σε κριτήρια ανεξαρτησίας, επάρκειας και αμεροληψίας, όπως τα σχετικά ευρωπαϊκά πρότυπα της σειράς EN 45000. Η διαδικασία αναγνώρισης βασίζεται επίσης σε κριτήρια ανεξαρτησίας, επάρκειας και αμεροληψίας.

Εφόσον ο αρμόδιος για τη συντήρηση φορέας είναι σιδηροδρομική επιχείρηση ή διαχειριστής υποδομής, η συμμόρφωση με τις απαιτήσεις που θεσπίζονται δυνάμει της παραγράφου 5 ελέγχεται από την οικεία εθνική αρχή ασφάλειας στο πλαίσιο των διαδικασιών του άρθρου 10 ή 11 και επιβεβαιώνεται με τα πιστοποιητικά που προβλέπουν οι διαδικασίες αυτές.

5.   Με βάση σύσταση του Οργανισμού, η Επιτροπή, το αργότερο στις 24ης Δεκεμβρίου 2010, θεσπίζει μέτρο για την καθιέρωση συστήματος πιστοποίησης του φορέα που είναι υπεύθυνος για τη συντήρηση εμπορευματικών συρμών. Τα πιστοποιητικά που χορηγούνται σύμφωνα με το σύστημα αυτό επιβεβαιώνουν τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της παραγράφου 3.

Το μέτρο περιλαμβάνει τις απαιτήσεις σχετικά με:

Το μέτρο αυτό, που αποσκοπεί στην τροποποίηση μη ουσιωδών στοιχείων της παρούσας οδηγίας δια συμπληρώσεώς της, θεσπίζεται κατά την κανονιστική διαδικασία με έλεγχο στην οποία παραπέμπει το άρθρο 27, παράγραφος 2α.

Με βάση σύσταση του Οργανισμού, η Επιτροπή, το αργότερο στις 24ης Δεκεμβρίου 2018, επανεξετάζει το μέτρο αυτό προκειμένου να συμπεριλάβει όλα τα οχήματα και να προσαρμόσει στα πρόσφατα δεδομένα, εάν κριθεί απαραίτητο, το σύστημα πιστοποίησης που εφαρμόζεται στους εμπορευματικούς συρμούς.

6.   Τα πιστοποιητικά που χορηγούνται σύμφωνα με την παράγραφο 5 ισχύουν σε ολόκληρη την Κοινότητα.

7.   Ο Οργανισμός αξιολογεί τη διαδικασία πιστοποίησης που εφαρμόζεται σύμφωνα με την παράγραφο 5, υποβάλλοντας έκθεση στην Επιτροπή, το αργότερο τρία έτη από την έναρξη ισχύος του σχετικού μέτρου.

8.   Τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις καθορισμού και πιστοποίησης του υπευθύνου για τη συντήρηση φορέα με εναλλακτικά μέτρα, στις περιπτώσεις:

Τα εναλλακτικά αυτά μέτρα εφαρμόζονται δια παρεκκλίσεων που χορηγεί η αρμόδια εθνική αρχή ασφάλειας:

Οι παρεκκλίσεις αυτές προσδιορίζονται και αιτιολογούνται στην ετήσια έκθεση ασφαλείας του άρθρου 18 της παρούσας οδηγίας. Εάν προκύπτει ότι έχουν αναληφθεί αδικαιολόγητοι κίνδυνοι ασφάλειας στο σιδηροδρομικό σύστημα της Κοινότητας, ο Οργανισμός ενημερώνει πάραυτα την Επιτροπή σχετικά. Η Επιτροπή επικοινωνεί με τα ενδιαφερόμενα μέρη και, κατά περίπτωση, ζητεί από το κράτος μέλος να αποσύρει την απόφασή του για χορήγηση παρέκκλισης.»

9.

Το άρθρο 16, παράγραφος 2, τροποποιείται ως εξής:

10.

Στο άρθρο 18 προστίθεται το εξής στοιχείο:

11.

Το άρθρο 26 αντικαθίσταται ως εξής:

«Άρθρο 26

Αναπροσαρμογή των Παραρτημάτων

Τα Παραρτήματα αναπροσαρμόζονται βάσει της επιστημονικής και τεχνικής προόδου. Το μέτρο αυτό, που αποσκοπεί στην τροποποίηση μη ουσιωδών στοιχείων της παρούσας οδηγίας, θεσπίζεται κατά την κανονιστική διαδικασία με έλεγχο στην οποία παραπέμπει το άρθρο 27, παράγραφος 2α.».

12.

Το άρθρο 27 τροποποιείται ως εξής:

13.

Διαγράφεται το σημείο 3 του Παραρτήματος ΙΙ.