20.7.2007   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 168/29

1.1

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για τη θεματική στρατηγική υπέρ της προστασίας των εδαφών σε ολόκληρη την Ε.Ε. και υποστηρίζει καταρχήν τη θέσπιση οδηγίας πλαισίου.

1.2

Η οδηγία πρέπει να εστιάζεται στους τομείς που παρουσιάζουν τα σημαντικότερα προβλήματα και όπου η απειλή για τα καλλιεργούμενα εδάφη είναι σοβαρότερη, όπως στις περιπτώσεις της αλλαγής της χρήσης του εδάφους (εκεί όπου τα καλλιεργούμενα εδάφη χρησιμοποιούνται για την ανέγερση κατοικιών, κατασκευή δρόμων κ.λπ.), των ρυπασμένων βιομηχανικών ζωνών και της αδιαβροχοποίησης των εδαφών. Η στρατηγική της ΕΕ πρέπει να σέβεται την αρχή της επικουρικότητας.

1.3

Το κόστος της υποβάθμισης των εδαφών πρέπει να επωμίζονται οι πρόξενοι των εν λόγω βλαβών, εφόσον αυτές είναι αναλογικές, και όχι κυρίως οι χρήστες γαιών.

1.4

Εάν ο στόχος μιας οδηγίας πλαισίου είναι η διασφάλιση της κοινής βάσης, τότε το μέγεθος των φιλοδοξιών των διαφόρων κρατών μελών πρέπει να είναι ανάλογο, προκειμένου να αποφευχθούν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού.

1.5

Η εφαρμογή ορθών γεωργικών και δασοκομικών πρακτικών συντηρεί και βελτιώνει τις ιδιότητες των εδαφών.

1.6

Εξ ορισμού, η καλλιέργεια γεωργικών γαιών για την παραγωγή τροφίμων συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση φυσικών γαιών για καλλιεργητικούς σκοπούς και, επομένως, είναι αναπόφευκτος ο σχετικός αντίκτυπος.

1.7

Η ΕΟΚΕ ασκεί έντονη κριτική για το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν υπέβαλε ακόμη την πρότασή της για μια νέα αναθεωρημένη οδηγία με θέμα την ιλύ καθαρισμού λυμάτων και ζητεί από την Επιτροπή να το πράξει το συντομότερο δυνατό, καθώς η εν λόγω οδηγία παρουσιάζει εξαιρετική σημασία για την προστασία των εδαφών που προορίζονται για γεωργική χρήση καθώς και για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης ρύπανσης του εδάφους με επικίνδυνες ουσίες.

1.8

Η αποκατάσταση του εδάφους, που προβλέπεται στο άρθρο 1 όσον αφορά το αντικείμενο και το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας, θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται λαμβανομένων υπόψη των ειδικών περιπτώσεων και με βάση την κατά περίπτωση αξιολόγηση.

1.9

Οι εθνικές τομεακές πολιτικές, σύμφωνα με το άρθρο 3, δεν πρέπει να έχουν ως αποτέλεσμα στρεβλώσεις του ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών μελών.

1.10

Οι απαιτήσεις των κρατών μελών, βάσει του άρθρου 4, πρέπει να είναι αναλογικές.

1.11

Το άρθρο 12 πρέπει να αναδιατυπωθεί, όσον αφορά την υποχρέωση του υποψήφιου αγοραστή να υποβάλει έκθεση σε ορισμένες περιπτώσεις.

1.12

Οι κυρώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 22 πρέπει επίσης να είναι αναλογικές ως προς την προξενηθείσα ζημία. Η ΕΟΚΕ θεωρεί απαράδεκτο να επιβάλλονται διαφορετικές κυρώσεις για την ίδια ζημία.

1.13

Οι υποχρεώσεις για τα μέτρα αποκατάστασης εκ μέρους του φορέα εκμετάλλευσης, σύμφωνα με το άρθρο 23, δεν δικαιολογούνται παρά μόνο εάν αυτός είναι και ο πραγματικός υπεύθυνος για την προξενηθείσα ζημία.

1.14

Η σύσταση ανεξάρτητης επιτροπής εμπειρογνωμοσύνης με δημόσιους και ιδιωτικούς εμπειρογνώμονες θα πρέπει να διευκολύνει την εφαρμογή της στρατηγικής για την προστασία του εδάφους.

2.1

Το έδαφος μπορεί να θεωρηθεί ως μη ανανεώσιμος πόρος, εντούτοις η ποιότητα του εδάφους υποβαθμίζεται γρήγορα σε πολλά μέρη της ΕΕ και το φαινόμενο αυτό οξύνεται λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, όπως π.χ. από τη βιομηχανία, τον τουρισμό, την αστική ανάπτυξη, τις υποδομές στον τομέα των μεταφορών, καθώς και από ορισμένες γεωργικές και δασοκομικές πρακτικές.

2.2

Το έδαφος αποτελεί πόρο κοινού ενδιαφέροντος στην ΕΕ και, αν δεν επιτευχθεί η προστασία του σε επίπεδο ΕΕ, θα υπονομευθεί η αειφορία και η μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης. Οι επί μέρους πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμβάλλουν ήδη στην προστασία του εδάφους, αλλά δεν υφίσταται ακόμη ενιαία πολιτική. Μόνο εννέα κράτη μέλη διαθέτουν ειδική νομοθεσία για την προστασία του εδάφους, η οποία συχνά αφορά συγκεκριμένη απειλή και ιδιαίτερα τη ρύπανση των εδαφών. Η υποβάθμιση του εδάφους έχει σοβαρές επιπτώσεις σε άλλους τομείς κοινού ενδιαφέροντος στην ΕΕ, όπως στα ύδατα, στην υγεία του ανθρώπου, στην αλλαγή του κλίματος, στην προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας και στην ασφάλεια των τροφίμων.

2.3

Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, η Επιτροπή προτείνει μια στρατηγική για την προστασία του εδάφους στην Ευρώπη. Η στρατηγική αυτή περιγράφεται σε μία ανακοίνωση και συνοδεύεται από πρόταση για οδηγία-πλαίσιο και αξιολόγηση των επιπτώσεων. Η οδηγία-πλαίσιο καθορίζει κοινές αρχές, στόχους και δράσεις. Επιβάλλει στα κράτη μέλη να υιοθετήσουν συστηματική προσέγγιση για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση των φαινομένων υποβάθμισης του εδάφους, λαμβάνοντας προληπτικά μέτρα και ενσωματώνοντας την προστασία του εδάφους στις υπόλοιπες πολιτικές. Προβλέπει όμως ευελιξία, δεδομένου ότι εναπόκειται στα κράτη μέλη να αποφασίσουν το πόσο φιλόδοξες θα είναι οι προσπάθειές τους, τους ειδικούς στόχους που θα θέσουν και τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν για την επίτευξή τους. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η υποβάθμιση του εδάφους εμφανίζει μεγάλες διακυμάνσεις στην Ευρώπη, όπου έχουν εντοπιστεί 320 μείζονες τύποι εδάφους.

2.4

Τα κράτη μέλη υποχρεούνται να εντοπίσουν τις περιοχές στις οποίες υφίσταται κίνδυνος διάβρωσης, απομείωσης των οργανικών υλών, συμπύκνωσης (συμπίεσης), αλάτωσης και κατολισθήσεων. Έχουν την υποχρέωση να καθορίσουν στόχους για τον περιορισμό των κινδύνων στις περιοχές αυτές και να καταρτίσουν προγράμματα μέτρων για την επίτευξή τους. Θα πρέπει επίσης να προλαμβάνουν κάθε περαιτέρω ρύπανση, να προβαίνουν στην απογραφή των ρυπασμένων τόπων στην επικράτειά τους και να διαμορφώσουν εθνικές στρατηγικές αποκατάστασης. Όταν πωλείται ένα οικόπεδο, στο οποίο είχε αναπτυχθεί κατά το παρελθόν ή αναπτύσσεται ακόμη δραστηριότητα που ενδέχεται να ρυπαίνει το έδαφος, ο πωλητής ή ο αγοραστής του οικοπέδου θα έχει την υποχρέωση να υποβάλει έκθεση για την κατάσταση του εδάφους στις αρχές και στο αντισυμβαλλόμενο στη συναλλαγή μέρος. Τέλος, τα κράτη μέλη καλούνται να περιορίσουν ή να μετριάσουν τις επιπτώσεις της στεγανοποίησης (σφράγισης), για παράδειγμα αποκαθιστώντας εγκαταλελειμμένους βιομηχανικούς χώρους.

3.1

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την ανακοίνωση της Επιτροπής με θέμα «Θεματική στρατηγική για την προστασία του εδάφους» η οποία αποτελεί συνέχεια της προηγούμενης ανακοίνωσης του 2002 (1), και της πρότασης για την εφαρμογή της «οδηγίας πλαίσιο για την προστασία του εδάφους». Η ΕΟΚΕ έχει ήδη ζητήσει από το 2000, σε γνωμοδότηση πρωτοβουλίας για τη χρησιμοποίηση της ιλύος καθαρισμού λυμάτων στη γεωργία (2), να αναλάβει η Επιτροπή πρωτοβουλία προκειμένου να θεσπιστούν ελάχιστες κοινοτικές απαιτήσεις για την προστασία του εδάφους.

3.2

Η Επιτροπή ακολούθησε μια ανοικτή και σφαιρική διαδικασία επί 4 χρόνια, διεξάγοντας συζητήσεις και πολλές και διαφορετικές διαβουλεύσεις προκειμένου να χαράξει μια στρατηγική για την προστασία του εδάφους. Η ΕΟΚΕ είχε τη δυνατότητα να παρακολουθήσει τη διαδικασία αυτή. Οι παρατηρήσεις της παρούσας γνωμοδότησης αφορούν κυρίως την πρόταση οδηγίας-πλαίσιο, για την οποία ζητήθηκε από την ΕΟΚΕ η κατάρτιση γνωμοδότησης, ωστόσο αφορούν και την ανακοίνωση της Επιτροπής.

3.3

Το έδαφος και οι λειτουργίες του αποτελούν ανεκτίμητο πόρο για τη φύση, και την επιβίωση του ανθρώπου και των οικοσυστημάτων. Οι δραστηριότητες του ανθρώπου επηρεάζουν με διάφορους τρόπους τις λειτουργίες του εδάφους και της χρήσης του. Η στρατηγική της Ε.Ε. πρέπει να εστιάζεται στους τομείς εκείνους όπου η απειλή κατά των καλλιεργούμενων εδαφών είναι η πιο σοβαρή, όπως οι αλλαγές της χρήσης του εδάφους, η ρύπανση βιομηχανικών περιοχών, η στεγανοποίηση των επιφανειών και η διάβρωση.

3.4

Το έδαφος και οι λειτουργίες του σχετίζονται με διάφορα άλλα πεδία πολιτικής, τα οποία υπόκεινται ποικιλοτρόπως στην κοινοτική και την εθνική νομοθεσία: στις οδηγίες για το νερό, τα νιτρικά οξέα, καθώς και στη νομοθεσία για τα χημικά προϊόντα, κ.λπ. Ορισμένες χώρες έχουν ακόμη διάφορες μορφές νομοθεσίας, εποπτείας και ανίχνευσης του εδάφους και της υποβάθμισης των εδαφών. Ως εκ τούτου, η πρόταση της Επιτροπής, δεν πρέπει να επιβαρύνει περαιτέρω την κατάσταση, αλλά να παραχωρεί επαρκή ευελιξία στις χώρες αυτές.

3.5

Η Επιτροπή τονίζει ότι οι δαπάνες που δημιουργούνται από την υποβάθμιση του εδάφους δεν επιβαρύνουν τους χρήστες, αλλά την κοινωνία και άλλους παράγοντες. Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να υπογραμμίσει ότι την ευθύνη για τη σχετική ζημία πρέπει να τη φέρει αυτός που την προκαλεί, και ο οποίος δεν είναι πάντοτε ο χρήστης. Σε πολλές περιπτώσεις, οι χρήστες του εδάφους υφίστανται τις συνέπειες της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, της ρύπανσης της οφειλόμενης σε άλλους τομείς, όπως τον βιομηχανικό μέσω των εκπομπών, των εκροών και άλλων εκπομπών ρύπων. Στις περιπτώσεις αυτές, οι χρήστες υφίστανται τις ζημιογόνες συνέπειες για τις οποίες σαφώς δεν είναι υπεύθυνοι.

3.6

Εντούτοις, η ΕΟΚΕ παρατηρεί ότι η Επιτροπή τονίζει επανειλημμένως ότι τα απαραίτητα μέτρα προστασίας πρέπει να αναληφθούν από τον πρόξενο της βλάβης, πράγμα που είναι φυσικά σωστό και συνεπάγεται καταμερισμό ευθυνών. Σημαίνει, επίσης, ότι επηρεάζονται και άλλοι νομοθετικοί τομείς εκτός του συγκεκριμένου όσον αφορά το έδαφος.

3.7

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την υιοθέτηση ειδικής στρατηγικής για την προστασία του εδάφους και την προσέγγιση για την χρησιμοποίηση οδηγίας-πλαίσιο. Αυτή αποτελεί τη βάση για ισότιμη προστασία, με κοινούς βασικούς κανόνες όσον αφορά προβλήματα τα οποία, λόγω της φύσεώς τους, μπορεί να είναι διασυνοριακά. Για να ενισχυθεί πραγματικά η προστασία του εδάφους, ο εν λόγω πολιτικός τομέας θα πρέπει να ενσωματωθεί και στη νομοθεσία για άλλους τομείς πολιτικής.

3.8

Η Επιτροπή αναφέρει, επίσης, ότι οι δαπάνες και τα κέρδη θα κυμαίνονται, ανάλογα με το επίπεδο των επιδιώξεων και με τον τρόπο αξιοποίησης των δυνατοτήτων που προσφέρονται, για παράδειγμα, από τις περιβαλλοντικές διατάξεις της κοινής γεωργικής πολιτικής. Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να τονίσει ότι το πρόβλημα της ομοιόμορφης και ασφαλούς ερμηνείας και εφαρμογής από τα κράτη μέλη των υποχρεώσεων των προβλεπόμενων στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής παραμένει άλυτο. Εάν στόχος της οδηγίας-πλαίσιο είναι να δημιουργηθεί κοινή βάση για την προστασία του εδάφους και να αποφευχθεί η επιβάρυνση των παραγόντων με δυσβάστακτες και ποικίλες οικονομικές υποχρεώσεις, τότε θα πρέπει και το επίπεδο των επιδιώξεων να είναι αντίστοιχο, προκειμένου να αποφευχθεί η στρέβλωση του ανταγωνισμού.

3.9

Η Επιτροπή αναφέρει ως πρώτο παράδειγμα ότι, μεταξύ άλλων, η εφαρμογή εσφαλμένων μεθόδων στη γεωργία και στη δασοκομία μπορεί να συμβάλει στην υποβάθμιση του εδάφους. Αντίθετα, η εφαρμογή ορθών πρακτικών στη γεωργία και τη δασοκομία συμβάλλει στη διατήρηση και τη βελτίωση των ιδιοτήτων του εδάφους. Η απειλή κατά των καλλιεργουμένων εδαφών οφείλεται στις αλλαγές της χρήσης του εδάφους, τη βιομηχανική επέκταση, τις υποδομές των μεταφορών, την ατμοσφαιρική ρύπανση, το όζον της τροπόσφαιρας και άλλους ρυπαντικούς παράγοντες. Μολονότι η χωροταξία (πολεοδομία) δεν υπάγεται στους τομείς αρμοδιότητας της Ε.Ε. αλλά των κρατών μελών, θα πρέπει ωστόσο να στρέψουμε την προσοχή μας και σε αυτόν τον τομέα.

3.10

Οι δυνάμεις της αγοράς και η σημερινή γεωργική πολιτική συνέβαλαν επίσης στην ενίσχυση της δομικής ανάπτυξης και της εξειδίκευσης, καθώς και στην αποσύνδεση, σε μεγάλο βαθμό, της καλλιέργειας και της κτηνοτροφίας, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει στη μείωση του ποσοστού των οργανικών υλών στο έδαφος. Η νέα κοινή γεωργική πολιτική με την αποσύνδεση των επιδοτήσεων ενισχύει ακόμη περισσότερο την κατάσταση αυτή.

3.11

Η Επιτροπή φρονεί ότι η γεωργία μπορεί να έχει ευνοϊκή επίδραση στην κατάσταση του εδάφους, όταν το έδαφος χρησιμοποιείται κατά τρόπο βιολογικό, εκτατικό και σύμφωνα με μία ολοκληρωμένη προσέγγιση. Η άποψη όμως αυτή είναι λίγο απλοϊκή. Όλα εξαρτώνται από την εμπειρογνωμοσύνη και την χρησιμοποιούμενη τεχνολογία. Εξ ορισμού, η καλλιέργεια γεωργικών γαιών για την παραγωγή τροφίμων συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση φυσικών γαιών για καλλιεργητικούς σκοπούς. Συνεπώς, είναι αναπόφευκτος ο σχετικός αντίκτυπος, αλλά θα πρέπει να είναι αποδεκτός δεδομένου ότι πρόκειται για την παραγωγή τροφίμων. Οι επιδράσεις που δέχονται οι καλλιεργούμενες εκτάσεις εξαρτώνται από τις ετήσιες εποχικές διακυμάνσεις, το κλίμα, κλπ., αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν αποδεκτές οι βιομηχανικές ουσίες, η διάβρωση, η συγκέντρωση μαυροχώματος (χούμος) κ.λπ. Μια κανονική γεωργική επιχείρηση με τις γνώσεις που διαθέτουμε σήμερα μπορεί να συμβάλει στη συντήρηση και τη βελτίωση της ποιότητας του εδάφους. Λίγοι επιχειρηματίες διαθέτουν μια τόσο μακροπρόθεσμη προοπτική, όσον αφορά τις επενδύσεις και τη συντήρηση των εδαφών όσο οι γεωργοί και οι δασοπόνοι. Οι γεωργοί έχουν συνειδητοποιήσει σε υψηλό βαθμό τη σημασία της προστασίας του εδάφους και η ευαισθητοποίησή τους θα πρέπει να συμπληρωθεί και να ενισχυθεί μέσω συστημάτων παροχής συμβουλών, της λήψης προαιρετικών μέτρων και της παροχής κινήτρων.

3.12

Η Επιτροπή αναφέρει ακόμη ότι με την οδηγία για την περιβαλλοντική ευθύνη (3) ενισχύεται η προστασία του περιβάλλοντος. Αυτό είναι ορθό, αλλά παράλληλα πρέπει να υπενθυμισθεί ότι δύσκολα συμβιβάζεται με την κοινή αντίληψη περί δικαίου ότι για την ίδια βλάβη μπορεί να καταλογισθούν σήμερα τρεις διαφορετικές κυρώσεις: κατάργηση των επιδοτήσεων, ποινική ευθύνη και διοικητικά έξοδα.

3.13

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ότι η βιώσιμη χρήση του εδάφους απαιτεί για λόγους προστασίας, τη χάραξη ολοκληρωμένης στρατηγικής από την Ε.Ε.

3.14

Η υλοποίησή της μπορεί να ενισχυθεί με τη σύσταση ομάδας ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων για τα ζητήματα προστασίας του εδάφους με εκπροσώπους από τους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς.

4.1

Η ΕΟΚΕ απευθύνει αυστηρή κριτική κατά της Επιτροπής διότι δεν υπέβαλε ακόμη την πρόταση για την τροποποίηση της οδηγίας όσον αφορά χρησιμοποίηση της ιλύος καθαρισμού λυμάτων στη γεωργία, και τις επιτρεπόμενες συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων, την οποία επεξεργάζεται εδώ και πολλά χρόνια. Στην ανακοίνωση για την προστασία του εδάφους αναφέρεται ότι η εν λόγω πρόταση θα υποβληθεί κατά τη διάρκεια του 2007. Στην ανακοίνωση σχετικά με τη θεματική στρατηγική για την προστασία του εδάφους του 2002 αναφερόταν ότι η τροποποίηση πρέπει να συμπεριληφθεί στη στρατηγική για την προστασία του εδάφους. Αυτό σημαίνει ότι ένα από τα κυριότερα μέτρα που στοχεύουν στην ενίσχυση της προστασίας του εδάφους και την ασφαλή παραγωγή τροφίμων καθυστέρησε υπερβολικά. Επομένως, η τροποποιημένη οδηγία για τη χρησιμοποίηση της ιλύος καθαρισμού θα πρέπει οπωσδήποτε να δημοσιευτεί ταυτόχρονα με την στρατηγική για την προστασία του εδάφους.

4.1.1

Η ισχύουσα οδηγία για τη χρησιμοποίηση της ιλύος καθαρισμού λυμάτων στη γεωργία (4) επιτρέπει υψηλά ποσοστά περιεκτικότητας σε βαρέα μέταλλα στην ιλύ όπως και σε άλλους ρύπους, οι οποίοι μπορεί να διασκορπιστούν στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να υπενθυμίσει τη γνωμοδότηση πρωτοβουλίας, την οποία υιοθέτησε ήδη από το 2000 με θέμα «Μεταρρύθμιση της οδηγίας 86/278/EΟΚ για τη χρησιμοποίηση της ιλύος καθαρισμού λυμάτων στη γεωργία» και στην οποία ζητείται η εισαγωγή αυστηρών απαιτήσεων όσον αφορά τα επιτρεπόμενα ποσοστά σε βαρέα μέταλλα. Επίσης, οι γνώσεις που έχουμε, όσον αφορά άλλους χημικούς ρυπαντικούς παράγοντες είναι πολύ ελλιπείς καθώς και οι αλληλεπιδράσεις τους, όπως και ο τρόπος με τον οποίο επιδρούν στο έδαφος και στην ασφάλεια τροφίμων, όταν διασκορπίζονται στα καλλιεργούμενα εδάφη.

4.1.2

Η ΕΟΚΕ εξετάζει πολύ σοβαρά το πρόβλημα αυτό και υπενθυμίζει μια μελέτη που παρουσιάστηκε από δύο ερευνητές στην ιατρική επιθεώρηση «Τhe Lancet» το Νοέμβριο του 2006. Αν και πρόκειται για μία μόνο μελέτη, σύμφωνα με τα πορίσματά της οι πολύ γνωστοί ρυπαντικοί παράγοντες του περιβάλλοντος είναι δυνατόν να επιδρούν, πράγμα στο οποίο δεν είχε δοθεί προσοχή μέχρι τώρα, στην ανάπτυξη του εγκεφάλου των εμβρύων και των μικρών παιδιών. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό θα μπορούσε να συνδέεται με σοβαρές καταστάσεις, όπως εκείνης του αυτισμού, της διαταραχής της προσοχής ή υπερκινητικότητας και των αναπτυξιακών καθυστερήσεων. Πολλά από τα εν λόγω χημικά στοιχεία βρίσκονται επίσης σε προϊόντα που χρησιμοποιούνται από τα νοικοκυριά. Με διάφορους τρόπους συγκεντρώνονται στα δίκτυα αποχέτευσης και ο τρόπος που επιδρούν στο έδαφος μέσω της ιλύος που χρησιμοποιείται ως λίπασμα είναι ακόμη άγνωστος.

4.1.3

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ως θετικό το γεγονός ότι η Επιτροπή φαίνεται να έχει εγκαταλείψει την προηγούμενη θέση της, σύμφωνα με την οποία η καλύτερη, από περιβαλλοντικής απόψεως, χρησιμοποίηση της ιλύος καθαρισμού λυμάτων είναι η διασκόρπισή της στα καλλιεργούμενα εδάφη. Στην ανακοίνωση για τη θεματική στρατηγική όσον αφορά τα απόβλητα (5) η χρησιμοποιούμενη διατύπωση το καθιστά σαφές. Η Επιτροπή επιβεβαιώνει επίσης στην ανακοίνωσή της την πρόθεσή της να υποβάλει πρόταση αναφορικά με την τροποποίηση της οδηγίας για τη χρησιμοποίηση της ιλύος καθαρισμού λυμάτων, αφού υιοθετηθεί η στρατηγική για την προστασία του εδάφους. Η ΕΟΚΕ φρονεί πάντως ότι η Επιτροπή δεν θα έπρεπε να περιμένει, αλλά να είχε υποβάλει πολύ νωρίτερα τη ριζική τροποποίηση της οδηγίας για την επιτρεπόμενη περιεκτικότητα σε βαρέα μέταλλα και άλλες ρυπογόνες ουσίες στην ιλύ, δεδομένου μάλιστα ότι στην παρούσα πρόταση οδηγίας αναφέρεται ότι είναι απαραίτητο να περιορισθεί η διασκόρπιση επικίνδυνων ουσιών στο έδαφος.

4.1.4

Η χρησιμοποίηση της ιλύος στη γεωργία και η περιεκτικότητά της σε ρυπογόνες ουσίες αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα θέματα για την προστασία του εδάφους και την ασφάλεια των τροφίμων. Τίθεται επίσης το πολύ καίριο ερώτημα κατά πόσον ο καλλιεργητής ή ο παραγωγός της ιλύος, δηλαδή οι πόλεις και οι δήμοι, θα πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη των ενδεχόμενων ζημιών που θα προκληθούν στο έδαφος. Τα θέματα τα σχετικά με την ευθύνη και τις ζημίες πρέπει να διασαφηνισθούν σε αναθεωρημένη οδηγία για την ιλύ καθαρισμού λυμάτων.

4.1.5

Είναι επίσης επιτακτική η θέσπιση νέας και ασφαλέστερης νομοθεσίας στον τομέα των χημικών προϊόντων για την προστασία του εδάφους γενικά, και ειδικότερα για τον τρόπο με τον οποίο η κοινωνία αποβάλλει την ιλύ καθαρισμού λυμάτων διασκορπίζοντάς τη στο έδαφος. Είναι απολύτως απαραίτητο να αντικατασταθούν τα επικίνδυνα χημικά προϊόντα με άλλα λιγότερο επικίνδυνα για να επιτευχθεί η επιθυμητή προστασία του εδάφους.

4.1.6

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να υποβάλει το συντομότερο πρόταση για την αναθεώρηση της οδηγίας και αναλύσεις κινδύνου για περισσότερες ουσίες από εκείνες που καλύπτονται επί του παρόντος από την οδηγία. Αυτό θα συμβάλει σημαντικά στην προστασία των καλλιεργούμενων εδαφών, προκειμένου να μην αυξηθεί η ρύπανση και για να διασφαλισθεί ικανοποιητικό επίπεδο ασφάλειας τροφίμων.

4.2

Το άρθρο 1 της οδηγίας για την προστασία του εδάφους προβλέπει την «αποκατάσταση των υποβαθμισμένων εδαφών τουλάχιστον στο επίπεδο λειτουργικότητας που αρμόζει στην τρέχουσα και την εγκεκριμένη μελλοντική χρήση». Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την αρχή αυτή, αλλά διερωτάται κατά πόσον είναι πραγματικά αναγκαίο να περιλαμβάνεται στην οδηγία-πλαίσιο η έκφραση «τουλάχιστον». Το θέμα αυτό πρέπει να εξετασθεί σύμφωνα με την πραγματική κατάσταση και να αποτελέσει αντικείμενο απόφασης ανάλογα με την περίπτωση.

4.3

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι το άρθρο 3 όπως έχει διατυπωθεί θα μπορούσε να προσφέρει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα χάραξης εθνικής τομεακής πολιτικής, η οποία ενδεχομένως θα προκαλούσε στρεβλώσεις του ανταγωνισμού. Είναι σημαντικό που το άρθρο περιορίζεται σε μια ανάλυση, όμως τα πιθανά μέτρα πρέπει να είναι σύμφωνα με τις προϋποθέσεις για την εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, τους κοινούς κανόνες και τον θεμιτό ανταγωνισμό.

4.4

Η ΕΟΚΕ θεωρεί, επίσης, ότι το άρθρο 4 επιτρέπει απεριόριστες σχεδόν παρεμβάσεις. Όσον αφορά τα καλλιεργούμενα εδάφη, η ΕΟΚΕ τόνισε ανωτέρω ότι η καλλιέργεια επηρεάζει οπωσδήποτε το έδαφος, και η επιρροή αυτή κυμαίνεται ανάλογα με τους παράγοντες που επικρατούν και τους οποίους δεν μπορούν να επηρεάσουν οι καλλιεργητές, όπως είναι οι ετήσιες εποχικές διακυμάνσεις, το κλίμα κ.λπ. Οι απαιτήσεις των κρατών μελών πρέπει να είναι αναλογικές. Επίσης, πρέπει να υπάρχει σχετική αντιστοιχία μεταξύ των μέτρων που λαμβάνονται από τα διάφορα κράτη μέλη. Αυτό συμφωνεί, επίσης, με τις διατάξεις του άρθρου 9, για τη λήψη αναλογικών μέτρων προκειμένου να διατηρηθούν οι λειτουργίες του εδάφους.

4.5

Το άρθρο 12 ορίζει ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις ο ιδιοκτήτης ή ο υποψήφιος αγοραστής φροντίζουν για την υποβολή έκθεσης σχετικά με την κατάσταση του εδάφους. Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι θα ήταν λάθος να ανατεθεί η φροντίδα αυτή σε ένα υποψήφιο αγοραστή. Επειδή χρειάζεται ευελιξία λόγω των διαφορών που υπάρχουν στις νομοθεσίες των κρατών μελών, η σχετική διατύπωση πρέπει να τροποποιηθεί.

4.6

Το άρθρο 17 αναφέρεται στην εθελοντική βάση ανταλλαγής πληροφοριών που επιθυμεί να καθιερώσει η Επιτροπή. Η Επιτροπή πρέπει να διασφαλίσει ότι η βάση ανταλλαγής πληροφοριών θα οδηγήσει πραγματικά στην ανταλλαγή παρόμοιων μεθόδων, έτσι ώστε η προσέγγιση να είναι ομοιόμορφη και να διασφαλίσει ουδέτερες συνθήκες ανταγωνισμού. Επειδή η ανταλλαγή πληροφοριών είναι εθελοντική, απαιτείται η ενεργός συμμετοχή της Επιτροπής.

4.7

Το άρθρο 22 αναφέρει ότι τα κράτη μέλη οφείλουν να θεσπίζουν τους κανόνες όσον αφορά τις κυρώσεις. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι, για λόγους νομικής ασφάλειας, είναι σημαντικό να υπάρχει λογική αναλογία μεταξύ κυρώσεων και προξενηθείσας βλάβης. Είναι, επίσης, απαράδεκτο να επιβάλλονται για την ίδια βλάβη πολλές και διαφορετικές κυρώσεις.

4.8

Στο άρθρο 23 προτείνεται η τροποποίηση της οδηγίας 2004/35/ΕΚ, προκειμένου να μπορούν οι δημόσιες αρχές να απαιτούν από το φορέα της εκμετάλλευσης να λάβει μέτρα αποκατάστασης σε περίπτωση ζημίας. Σύμφωνα με την ΕΟΚΕ, η διάταξη αυτή δεν μπορεί να ισχύει παρά μόνο εάν ο φορέας είναι ο πρόξενος της ζημίας, προϋπόθεση η οποία δεν προκύπτει σαφώς από το κείμενο.