EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52006AE0747

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα Ανακοίνωση της Επιτροπής: Σχέδιο δράσης για τη βιομάζα (COM (2005) 628 τελικό)

ΕΕ C 195 της 18.8.2006, p. 69–74 (ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, NL, PL, PT, SK, SL, FI, SV)

18.8.2006   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 195/69


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ανακοίνωση της Επιτροπής: Σχέδιο δράσης για τη βιομάζα»

(COM (2005) 628 τελικό)

(2006/C 195/19)

Στις 23 Ιανουαρίου 2006, η επιτροπή αποφάσισε, με βάση το άρθρο 262 και το πρωτόκολλο συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Και Κοινωνικής Επιτροπής της 7ης Νοεμβρίου 2005, να ζητήσει τη γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ για την «Ανακοίνωση της Επιτροπής: Σχέδιο δράσης για τη Βιομάζα»

Το ειδικευμένο τμήμα «Μεταφορές, ενέργεια, υποδομές, κοινωνία της πληροφορίας», στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών, υιοθέτησε τη γνωμοδότηση στις 2 Μαΐου 2006 με βάση την εισηγητική έκθεση του κ. VOSS.

Κατά την 427η σύνοδο ολομέλειάς της, της 17ης και 18ης Μαΐου 2006 (συνεδρίαση της 17ης Μαΐου 2006), η ΕΟΚΕ υιοθέτησε με 85 ψήφους υπέρ και 5 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση:

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή επιδοκιμάζει την πρόταση της Επιτροπής για το «σχέδιο δράσης για τη βιομάζα» η οποία θεωρεί ότι συμβάλει σημαντικά στην αειφόρο ανάπτυξη της Ευρώπης.

1.2

Η ανάλυση της κατάστασης σχετικά με την ανάπτυξη της βιομάζας καθώς και του δυναμικού που ενέχει, προσφέρει για πρώτη φορά μια συνολική εικόνα των δυνατοτήτων και των υφιστάμενων εμποδίων που διαπιστώνονται κατά την αξιοποίηση της βιομάζας στους επιμέρους ενεργειακούς τομείς.

1.3

Η αύξηση του ποσοστού βιομάζας στους ανανεώσιμους πόρους ενέργειας αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επίτευξη του στόχου της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αντικαταστήσει έως το 2010 το 12 % της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας με ανανεώσιμους ενεργειακούς πόρους. Επομένως, η πρόθεση της ΕΕ να ενισχύσει περισσότερο την αξιοποίηση της βιομάζας είναι σωστή και απαραίτητη.

1.4

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει με έμφαση την πρόθεση της Επιτροπής να καλύψει το νομοθετικό κενό που υφίσταται όσον αφορά τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στον τομέα της θέρμανσης. Προς το παρόν δεν ισχύουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο άλλες νομικές ρυθμίσεις εκτός από την οδηγία για την προώθηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και την οδηγία για την προώθηση των βιοκαυσίμων. Δεδομένου ότι το 50 % της κατανάλωσης ενέργειας αφορά τη θέρμανση, και λαμβανομένου υπόψη του υψηλού δυναμικού της βιομάζας για την παραγωγή θερμότητας, αναμένεται ότι η Επιτροπή θα υποβάλει ήδη εφέτος σχετική πρόταση.

1.5

Η πρόταση αυτή δεν θα πρέπει, ωστόσο, να περιορίζεται στη βιομάζα, αλλά να συμπεριλαμβάνει και άλλες τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την παραγωγή θέρμανσης ή ψύξης. Η χάραξη συγκεκριμένου και δεσμευτικού στόχου της Ένωσης για το 2020, θα προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια για τις επενδύσεις. Η Ε.Ε. θα πρέπει να θέσει ως στόχο την αντικατάσταση τουλάχιστον του 25 % της κατανάλωσης ενέργειας με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως το 2020.

1.6

H EOKE παρακολουθεί με κριτική στάση την έκθεση που ετοιμάζει η επιτροπή για την χρήση των βιοκαυσίμων και ζητεί να ληφθούν ενισχυμένα μέτρα στον τομέα αυτό. Τα βιοκαύσιμα μπορούν να συμβάλλουν ουσιαστικά στον περιορισμό της εξάρτησης της Ευρώπης από ορυκτές πηγές ενεργείας. Συγχρόνως, όμως, καθίσταται σαφές, ιδιαίτερα σε συνάρτηση με το θέμα αυτό, ότι ακόμη και στην περίπτωση μιας φιλόδοξης στρατηγικής για την υποκατάσταση των καυσίμων, η ανάπτυξη αποτελεσματικότερων μέσων μεταφοράς και η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης εξακολουθεί να έχει ιδιαίτερη σημασία.

1.7

Η ΕΟΚΕ καλεί γι' αυτό την επιτροπή να χαράξει ήδη εφέτος μακροπρόθεσμες προοπτικές για τους επενδυτές,, και να υιοθετήσει νέους, δεσμευτικούς στόχους όσον αφορά το ποσοστό υποκατάστασης των ορυκτών καυσίμων από βιοκαύσιμα έως το 2020.

1.8

Οι πιστώσεις που προβλέπονται προς το παρόν στο 7ο πρόγραμμα έρευνας θα πρέπει να αυξηθούν αισθητά. Ιδιαιτέρως, θα πρέπει να ενταθεί η αξιοποίηση της βιομάζας με βάση τη λιγνίνη- κυτταρίνη και τα υποπροϊόντα της.

1.9

Συνιστάται να επεκταθεί το πεδίο εφαρμογής της ισχύουσας οδηγίας για την προώθηση της ιδιαίτερα αποτελεσματικής συμπαραγωγής ενέργειας/θερμότητας (1), ώστε να δοθεί προτεραιότητα στην αξιοποίηση της βιομάζας, εφόσον το επιτρέπουν οι συνθήκες.

1.10

Η πολιτική για την ενίσχυση της αξιοποίησης της βιομάζας στην Ε.Ε. θα πρέπει να ακολουθεί μια οριζόντια προσέγγιση. Μέσω μιας συντονισμένης γεωργικής, διαρθρωτικής, περιφερειακής και ενεργειακής πολιτικής, μπορεί να επιτευχθεί εντατικότερη συμμετοχή των γεωργών στην παραγωγή ενέργειας και να επηρεαστεί ο μελλοντικός προσανατολισμός της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης, της προστασίας του περιβάλλοντος και του ενεργειακού εφοδιασμού.

1.11

Επιδοκιμάζεται το μήνυμα της Επιτροπής όσον αφορά την αναγκαιότητα σαφών και αξιόπιστων εμπορικών συμφωνιών. Κρίνεται, ωστόσο, αναγκαίο να θεσπισθούν μέσα για την καλύτερη πρόσβαση των προϊόντων βιομάζας στην αγορά, στο πλαίσιο των συμφωνιών του ΠΟΕ. Μόνο κατ' αυτόν τον τρόπο μπορεί να δοθεί στην αναδυόμενη ευρωπαϊκή παραγωγή η δυνατότητα περαιτέρω ανάπτυξης.

1.12

Επίσης, θα πρέπει να εξετασθεί η αξιοποίηση της βιομάζας υπό τη μορφή υλικών στο πλαίσιο ενός ευρωπαϊκού προγράμματος δράσης.

1.13

Η ΕΟΚΕ απευθύνει γι αυτό έκκληση προς την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, να τροποποιήσουν την 6η οδηγία για την εναρμόνιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τους φόρους κύκλου εργασιών (2), κατά τρόπο ώστε να επιτρέπεται στα κράτη μέλη να εφαρμόζουν μειωμένο συντελεστή φόρου προστιθέμενης αξίας για υλικά και υπηρεσίες που αφορούν την αξιοποίηση ανανεώσιμης θέρμανσης και ψύξης.

1.14

Η ΕΟΚΕ ζητεί να οριστεί ένα βασικό ποσοστό των πιστώσεων των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ για επενδύσεις στον τομέα των ανανεώσιμων υλών ενέργειας και για την επίτευξη των ελάχιστων ποσοστών που καθορίζονται στο πρόγραμμα του ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Το ποσοστό των πόρων που διατίθεται σε αυτόν τον τομέα πρέπει να αυξηθεί, έτσι ώστε στα τέλη της περιόδου προγραμματισμού για το 2013 να φθάσει κατά μέσο όρο το 10 % των διαρθρωτικών πόρων των κρατών μελών.

1.15

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η αποσύνδεση των άμεσων πληρωμών στα πλαίσια της τελευταίας γεωργικής μεταρρύθμισης συνιστά σημαντική προϋπόθεση για την ενίσχυση της καλλιέργειας ενεργειακών φυτών. Κρίνει δε ότι, βραχυπρόθεσμα, υπάρχουν περιθώρια δραστηριοποίησης στο πλαίσιο της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής όσον αφορά την προσαρμογή των επιδοτήσεων για ενεργειακά φυτά. Η δυνατότητα αυτή πρέπει να προσφέρεται και στα νέα κράτη μέλη.

1.16

Εκτός από την τρέχουσα επανεξέταση του θέματος της επίτευξης των στόχων, η ΕΟΚΕ θεωρεί απαραίτητο να καταρτιστούν και δεσμευτικά σχέδια δράσης για τη βιομάζα στα κράτη μέλη. Κατ' αυτόν τον τρόπο θα μπορούν να εντοπιστούν και να ενεργοποιηθούν οι δυνατότητες που υπάρχουν σε περιφερειακό επίπεδο.

1.17

Η ΕΟΚΕ διατυπώνει προτάσεις για την εξάλειψη των εμποδίων διοικητικού χαρακτήρα και τη συνεκτίμηση ανανεώσιμων πηγών ενεργείας π.χ. στο πλαίσιο των προγραμματικών σχεδιασμών των περιφερειών.

1.18

Η ΕΟΚΕ προσδοκεί ότι οι απαιτήσεις σχετικά με την ασφαλή πιστοποίηση της προέλευσης των προϊόντων θα πληρούνται ήδη στο πλαίσιο σχεδίου δράσης για τη βιομάζα. Αναφέρει επίσης τα κριτήρια βιωσιμότητας για την ενδοευρωπαϊκή προέλευση και την διατροφική αυτάρκεια, καθώς επίσης τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα για την ειδικευμένη πρόσβαση στην αγορά.

1.19

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει την άποψη της Επιτροπής ότι στην περίπτωση της βιοενέργειας πρέπει να ισχύουν τα ίδια πρότυπα εκπομπών που ισχύουν και για τα ορυκτά καύσιμα.

1.20

Η ΕΟΚΕ προβλέπει μια εξέλιξη προς την κατεύθυνση μιας ενιαίας ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής. Παρόλο που υπάρχει ένας ορισμένος θεμιτός ανταγωνισμός μεταξύ των συστημάτων εισαγωγής στην αγορά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τα συστήματα τα οποία έχει αποδειχθεί ότι είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά σε ό,τι αφορά το κόστος και το μέγεθος της ανάπτυξης νέων διαδικασιών πρέπει να εφαρμοστούν σε πανευρωπαϊκή κλίμακα. Ένα σχετικό παράδειγμα αποτελούν τα δυναμικά μοντέλα σταθερών τιμών, όπως αυτά που εφαρμόζονται ήδη στη νομοθεσία που ισχύει σε πολλά κράτη-μέλη για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

1.21

Η ΕΟΚΕ είναι της γνώμης ότι ο στόχος των μέτρων εισαγωγής στην αγορά δεν μπορεί να είναι η διαρκής χορήγηση ενισχύσεων αλλά η αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας και της αποδοτικότητας στη χρήση, με ταυτόχρονη συνεκτίμηση του εξωτερικού κόστους.

2.   Αιτιολογική έκθεση

2.1

υπό το πρίσμα της ασφάλειας του εφοδιασμού, της αυξανόμενης εξάρτησης της Ευρώπης από τις εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, των αυξανόμενων τιμών πετρελαίου και των δεσμεύσεων για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας εξακολουθεί να κατέχει θέση προτεραιότητας στην ατζέντα ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ και των κρατών μελών.

2.2

Οι στόχοι που προβλέπονται στην οδηγία για την προώθηση της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας καθώς και στην οδηγία για την προώθηση των βιοκαυσίμων δεν πρόκειται να επιτευχθούν αν δεν ληφθούν περαιτέρω μέτρα. Επίσης, η ΕΕ δεν θα επιτύχει τον γενικότερο στόχο της για διπλασιασμό σε 12 % του ποσοστού ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, σε περίπτωση που συνεχίσει την σημερινή τακτική. Βασική αιτία είναι το γεγονός ότι ένα μεγάλο τμήμα του στόχου αυτού θα πρέπει να καλυφθεί μέσω της βιομάζας, η αγορά της οποίας όμως έχει μείνει πίσω από τις προσδοκίες.

2.3

Το ποσοστό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας παραμένει χαμηλό. εάν δεν ληφθούν κατάλληλα μέτρα, το ποσοστό τους στο σύνολο των ενεργειακών πόρων της Ε.Ε. δεν θα ανέλθει έως το 2010 στο 12 %, αλλά μόλις στο 9 έως 10 %. Για το λόγο αυτό, η επιτροπή υπέβαλε σχέδιο δράσης για την βιομάζα, στο οποίο δηλώνει ότι προτίθεται να αναλάβει και άλλες πρωτοβουλίες σε αυτόν τον σημαντικό αλλά, έως σήμερα, στρατηγικά παραμελημένο τομέα.

2.4

Οι επενδύσεις που πραγματοποιούνται για την αξιοποίηση της ενέργειας έχουν πάντοτε μακροπρόθεσμο χαρακτήρα. Ένα νεότευκτο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρισμού έχει μέση διάρκεια (ζωής) τουλάχιστον τριάντα ετών. Η ανασφάλεια που επικρατεί όσον αφορά την εξέλιξη των τιμών πετρελαίου και φυσικού αερίου σε σύγκριση με την ικανοποιητική προβλεψιμότητα του κόστους των πρώτων υλών στον τομέα της βιομάζας, αποτελούν, εκτός από τις συνέπειες όπως οι κλιματικές αλλαγές, ένα πρόσθετο σημαντικό οικονομικό κριτήριο για την ενίσχυση αυτής της τεχνολογίας. Ο στόχος, όμως, δεν είναι η μόνιμη επιδότηση των συστημάτων αυτών, αλλά η ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας τους, με ταυτόχρονη συνεκτίμηση του εξωτερικού κόστους.

2.5

Ενώ οι τιμές των συμβατικών καυσίμων αναμένεται να αυξηθούν, οι ανανεώσιμες ενεργειακές τεχνολογίες καθίστανται διαρκώς φθηνότερες αφενός επειδή μειώνεται το κόστος των επενδύσεων, αφετέρου λόγω της τεχνικής προόδου και της μαζικής τους παραγωγής.

2.6

Στις περισσότερες περιπτώσεις η σύγκριση του κόστους μεταξύ ανανεώσιμων πηγών και συμβατικών ή πυρηνικών ενεργειών δεν επαρκεί. Συνήθως, συγκρίνονται εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρισμού που ανήκαν κατά το παρελθόν σε κρατικά μονοπώλια και των οποίων το κόστος έχει πλέον αποσβεσθεί, με νεότευκτες μονάδες που χρησιμοποιούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Επιπλέον, το εξωτερικό κόστος των συμβατικών ή πυρηνικών τεχνολογιών, όπως η ρύπανση του περιβάλλοντος που προκαλούν ή οι κρατικές παροχές ασφαλείας για τα εργοστάσια αυτά, δεν αντικατοπτρίζονται στις τιμές.

2.7

Στο πρόγραμμα δράσης προβλέπονται περισσότερα από είκοσι μέτρα τα οποία θα αρχίσουν να εφαρμόζονται ως επί το πλείστον από το 2006. Σχετικά με τη χρήση βιοκαυσίμων στις μεταφορές χρειάζεται να εφαρμοστούν προκαταρκτικά μέτρα για την καθιέρωση της υποχρέωσης των εταιρειών πετρελαίου να προσθέτουν στα συμβατικά καύσιμα που διατίθενται στο εμπόριο ένα ορισμένο ποσοστό βιοκαυσίμων.

2.8

Η επιτροπή ανακοίνωσε ότι προτίθεται να εκδώσει το 2006 έκθεση σχετικά με την ενδεχόμενη επεξεργασία της οδηγίας για τα βιοκαύσιμα, στην οποία θα εξεταστεί η εφαρμογή της οδηγίας στα κράτη μέλη. Το ποσοστό των βιοκαυσίμων στην αγορά της Ε.Ε. ανέρχεται σήμερα στο 0,8 %. Συνεπώς, φαίνεται ακόμα λιγότερο εφικτό να επιτευχθεί έως το 2010 το ποσοστό του 5,75 % που είχε καθοριστεί το 2003 για το σύνολο της Ε.Ε..

2.9

Το πρόγραμμα προβλέπει την εξέταση των δυνατοτήτων βελτίωσης των προτύπων για τα καύσιμα ώστε να προωθηθεί η αξιοποίηση ενέργειας από βιομάζα στις μεταφορές, καθώς και στον τομέα της παραγωγής ηλεκτρισμού και θέρμανσης. Επίσης, προβλέπει την ενίσχυση των επενδύσεων στον τομέα της έρευνας, ιδιαίτερα όσον αφορά την παραγωγή υγρών καυσίμων από ξύλο και απόβλητα, καθώς και τη διοργάνωση εκστρατείας για την ενημέρωση των γεωργών και των ιδιοκτητών δασικών εκτάσεων σχετικά με τα ενεργειακά φυτά. Η Επιτροπή προτίθεται επίσης να επεξεργαστεί νομοσχέδια για την προώθηση και την αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για θέρμανση.

2.10

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Επιτροπής, η χρήση της βιομάζας θα μπορούσε να αυξηθεί έως το 2010 σε περίπου 150 εκατομμύρια τόνους ( 69 εκατ. τόνοι το 2003) χάρη στα προβλεπόμενα μέτρα, χωρίς εντατικοποίηση της γεωργίας και χωρίς αισθητές συνέπειες για την εγχώρια παραγωγή τροφίμων. σύμφωνα με προγνώσεις της επιτροπής, οι εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου θα μειωθούν κατά 209 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως. Παράλληλα, αναμένεται να δημιουργηθούν 250.000 έως 300.000 νέες θέσεις εργασίας, κυρίως στις αγροτικές περιοχές, και να μειωθεί η εξάρτηση από τις εισαγωγές ενεργειακών πόρων από 48 σε 42 %.

2.11

Με βάση μια τιμή ορυκτών καυσίμων που φτάνει τα 54 $ το βαρέλι ακαθάριστο πετρέλαιο, η Επιτροπή εκτιμά το άμεσο κόστος σε εννέα δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Από αυτά, 6 δισ. ευρώ για τα βιολογικά καύσιμα και 3 δισ. ευρώ για τη χρήση βιομάζας για την παραγωγή ηλεκτρισμού. Αυτό αντιστοιχεί σε αύξηση της τιμής του λίτρου της βενζίνης κατά 1,57 και της kWh ηλεκτρικής ενέργειας κατά 0,1 λεπτά.

3.   Γενικές παρατηρήσεις

3.1

Η ευρωπαϊκή Ένωση δεν πρόκειται να επιτύχει τους στόχους που έχει η ίδια θέσει σχετικά με την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αν δεν ληφθούν περαιτέρω μέτρα. Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει το έκτο πρόγραμμα δράσης για τη βιομάζα και διαπιστώνει ότι, με τη θέσπιση νέων ενδιαμέσων στόχων, όπως 15 % ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και 8 % καύσιμα βιολογικής προέλευσης έως το 2015, σημετοδοτεί τη συνέχεια μιας φιλόδοξης πολιτικής για τους ανανεώσιμους πόρους ενέργειας. Επίσης, η απόφαση του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου να θέσει ως στόχο την αντικατάσταση του 25 % των ενεργειακών πόρων με ανανέωσιμους πόρους έως το 2020, καταδεικνύει ότι αυξάνεται η βούληση για έναν νέο προσανατολισμό της ενεργειακής πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

3.2

Ένα πρόσθετο εμπόδιο αποτελεί το γεγονός ότι οι τεχνολογίες για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως και πολλές άλλες καινοτόμες τεχνολογίες, εμπνέουν ελάχιστα την εμπιστοσύνη των επενδυτών, των κυβερνήσεων και των καταναλωτών. Αυτό οφείλεται συχνά στην άγνοια των τεχνικών και οικονομικών δυνατοτήτων. Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει τόσο στους καταναλωτές όσο και τους φορείς της έρευνας και ανάπτυξης υπάρχει σημαντικό έλλειμμα ενημέρωσης και κατάρτισης στο οποίο θα πρέπει να εστιαστεί περισσότερο το πρόγραμμα δράσης για τη βιομάζα.

3.2.1

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει, συγχρόνως, ότι η συγκέντρωση επιχειρήσεων, που αποτελεί συχνό φαινόμενο στον τομέα της ενέργειας, δεν συμβάλει πάντοτε στην ταχεία εισαγωγή καινοτόμων τεχνικών και διαδικασιών. Διαπιστώνει, επίσης, ότι η σημερινή διάρθρωση των επιχειρήσεων δεν επιτρέπει την ικανοποιητική αξιοποίηση κινήτρων που δημιουργούνται συχνά σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Καλεί γι αυτό την Επιτροπή να διατυπώσει προτάσεις για τη βελτίωση της κατάστασης.

3.3

Η αξιοποίηση της βιομάζας όχι μόνον μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στη μείωση της εξάρτησης της Ε.Ε. από τις εισαγωγές ενέργειας, αλλά επιπλέον θα συμβάλει ουσιαστικά στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής της Λισσαβόνας και των στόχων για την προστασία του κλίματος. Η αξιοποίηση της βιομάζας ευνοεί την τάση για αποκέντρωση των διαρθρώσεων και, κατά συνέπεια, τη γεωργική ανάπτυξη. ιδιαίτερα στα νέα κράτη μέλη, στα οποία ένα μεγάλο ποσοστό της απασχόλησης συγκεντρώνεται στη γεωργία, η αξιοποίηση της βιομάζας προσφέρει σημαντικές δυνατότητες για τη διαφοροποίηση των πηγών εισοδήματος και τη διασφάλιση θέσεων εργασίας.

3.4

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει ότι η Ευρώπη κατέχει προς το παρόν την πρώτη θέση σε ορισμένους τομείς των τεχνολογιών ανανεώσιμων ενεργειών. Η οικονομία της Ε.Ε. εξαρτάται από την ανάπτυξη αλλά και τις εξαγωγές νέων τεχνολογιών. Οι καινοτόμες διαδικασίες και τα προϊόντα από ανανεώσιμες πρώτες ύλες φυτικής προέλευσης προσφέρουν, όσον αφορά τις τεχνολογίες του μέλλοντος, τη βάση για την ανάληψη ηγετικού ρόλου στο παγκόσμιο εμπόριο. Συνεπώς, η δημιουργία βασικών πολιτικών προϋποθέσεων για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πρώτων υλών φυτικής προέλευσης έχει καθοριστική σημασία για την οικονομική ανάπτυξη στην Ε.Ε. Η ανάπτυξη των σχετικών διαρθρώσεων θα πρέπει, ωστόσο, να συνοδεύεται και από μέτρα τα οποία διασφαλίζουν τις εξαγωγές τεχνολογιών ανανεώσιμων ενεργειών προς τις αγορές τρίτων χωρών.

3.5

Η EΟΚΕ αναγνωρίζει ότι η εφαρμογή του προγράμματος δράσης και μόνον συμβάλλει στην ενεργοποίηση σημαντικού δυναμικού της αγοράς εργασίας. Σύμφωνα με την έκθεση MITRE του 2003 (Monitoring and Modelling Initiative on the Targets for Renewable Energy), εάν εφαρμοστεί μια φιλόδοξη στρατηγική στον τομέα των πρώτων υλών στην ΕΕ, στηριζόμενη στη χρήση ανανεώσιμων ενεργειακών πόρων, θα δημιουργηθούν, έως το 2020, μόνο στην Ευρώπη των 15, σχεδόν 2,5 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με τις προγνώσεις της έκθεσης, περίπου τα 2/3 των θέσεων αυτών θα δημιουργηθούν στον τομέα της βιομάζας. Από τη μια πλευρά διαπιστώνονται νέες ανάγκες σε εργαζόμενους με υψηλό επίπεδο ειδίκευσης, κυρίως στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης. Οι ανάγκες αυτές εκτιμώνται σε περίπου 400.000. Από την άλλη, δημιουργούνται αυξημένες ανάγκες σε εργαζόμενους με χαμηλό ή ελάχιστο επίπεδο ειδίκευσης. Η ΕΟΚΕ, καλεί την επιτροπή να επανεξετάσει τις προοπτικές της αγοράς εργασίας έως το 2020 σε περίπτωση που εξελιχθεί σημαντικά η αξιοποίηση της βιομάζας και των ανανεώσιμων πηγών ενεργείας.

3.6

Προκειμένου να ενεργοποιηθούν οι επενδύσεις και οι αναδιαρθρώσεις, η ΕΟΚΕ θεωρεί απαραίτητο να τεθούν δεσμευτικοί μακροπρόθεσμοι πολιτικοί στόχοι. Τέτοιοι στόχοι δεν υπάρχουν στο πρόγραμμα δράσης για τη βιομάζα. Συνεπώς, η επιτροπή οφείλει να καθορίσει το συντομότερο δυνατό συγκεκριμένους στόχους σχετικά με την αξιοποίηση της βιομάζας και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειαςα. Θα πρέπει να υιοθετηθούν ρεαλιστικοί αλλά φιλόδοξοι ευρωπαϊκοί στόχοι, με χρονικό ορίζοντα το 2020, στον τομέα του ηλεκτρισμού, της θέρμανσης και των μεταφορών. Ένας δεσμευτικό στόχος θα πρέπει να είναι η κάλυψη έως το 2020 τουλάχιστον του 25 % της τελικής κατανάλωσης ενέργειας με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το υφιστάμενο δυναμικό σε βιομάζα στην Ευρώπη, ιδιαίτερα όσον αφορά τα υποπροϊόντα και τις διαθέσιμες καλλιεργήσιμες εκτάσεις, θα διευκολύνει ενδεχομένως την επίτευξη παρόμοιας εξέλιξης. Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι οι Ηνωμένες πολιτείες συμπεριέλαβαν εξίσου φιλόδοξους στόχους για τη μακροπρόθεσμη αξιοποίηση της βιομάζας στη νομοθεσία τους για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού.

3.7

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τον προσεκτικό προσδιορισμό της βάσης πρώτων υλών (απαιτούμενη βιομάζα) που χρειάζεται για την υλοποίηση του σχεδίου δράσης για τη βιομάζα, ο οποίος δεν προβλέπει ανταγωνισμό μεταξύ των αγροτικών πρώτων υλών για την συγκεκριμένη προγραμματική περίοδο. Μακροπρόθεσμα, αναμένεται αύξηση της παραγωγής και μείωση της κατανάλωσης τροφίμων στην Ευρώπη. Προς το παρόν, ένα μεγάλο μέρος των γεωργικών εκτάσεων χρησιμοποιείται στην Ευρώπη για την εκτροφή ζώων. Από την άλλη πλευρά, διαπιστώνεται παγκοσμίως συρρίκνωση των γεωργικών εκτάσεων. Συνεπώς, οι απαιτήσεις που τίθενται ως προς την αποτελεσματικότητα των τεχνολογιών αξιοποίησης και μετατροπής είναι υψηλές. Η ΕΟΚΕ αμφισβητεί από αυτήν την άποψη την λεγόμενη ισορροπημένη προσέγγιση της επιτροπής όσον αφορά τη διασφάλιση, σε διεθνές επίπεδο, κυρίως της βάσης πρώτων υλών για την παραγωγή βιοκαυσίμων. Σε αυτήν την περίπτωση, οι φθηνές εισαγωγές θα μπορούσαν αφενός να θέσουν σε κίνδυνο τη διατροφική βάση άλλων περιοχών της γης και αφετέρου να αναχαιτίσουν την τεχνολογική εξέλιξη στην Ευρώπη.

3.8

Μολονότι οι ενεργειακές ανάγκες και η βάση της βιομάζας στην Ευρώπη ποικίλουν ιδιαιτέρως, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι ένα πρόγραμμα δράσης για τη βιομάζα πρέπει να περιλαμβάνει και προτάσεις για την ανάπτυξη των συστημάτων εισαγωγής στην αγορά.. Όσον αφορά την προώθηση της παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενεργείας συμπεριλαμβανομένης και της βιομάζας, ιδιαίτερα αποτελεσματικά σε ό,τι αφορά το κόστος και την ανάπτυξη αποδείχθηκαν τα συστήματα ενεργειακής τροφοδοσίας ή επιδότησης που εφαρμόστηκαν π.χ. στη Γερμανία. Η Επιτροπή αναφέρθηκε στα συστήματα αυτά στην ανακοίνωσή της για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (3). Ωστόσο, η ανάπτυξη ανανεώσιμων ενεργειακών πόρων δεν καθορίζεται αποκλειστικά από το γενικό οικονομικό πλαίσιο. Η επιτυχημένη ανάπτυξή τους εξαρτάται από την ύπαρξη τουλάχιστον τεσσάρων παραμέτρων.

3.9

Πρόκειται για τις ακόλουθες προϋποθέσεις: Αποτελεσματικό σύστημα οικονομικών κινήτρων, διασφάλιση δίκαιων όρων πρόσβασης στο δίκτυο, διαφάνεια όσον αφορά τις διοικητικές διαδικασίες και αποδοχή εκ μέρους της κοινής γνώμης. Μόνον εφόσον πληρούνται και οι τέσσερις αυτές προϋποθέσεις μπορεί να επιτευχθεί αισθητή αύξηση της παραγωγής ηλεκτρισμού από ανανεώσιμους ενεργειακούς πόρους. Ο ηλεκτρισμός καλύπτει περίπου το 20 % των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης.

3.10

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με το συμπέρασμα που διατυπώνεται στην προαναφερθείσα ανακοίνωση της επιτροπής ότι θα ήταν προς το παρόν πρώιμο να προωθηθεί η πλήρης εναρμόνιση των διαφόρων συστημάτων ενίσχυσης της παραγωγής ηλεκτρισμού από ανανεώσιμους ενεργειακούς πόρους. Απευθύνει, ωστόσο, έκκληση προς την επιτροπή και προς τα κράτη μέλη να προετοιμάσουν από τώρα την καθιέρωση σε ευρωπαϊκό επίπεδο των αποτελεσματικότερων στοιχείων των επιμέρους συστημάτων.

3.11

Η Επιτροπή οφείλει να ελέγχει και ενδεχομένως να απαιτεί τη δημιουργία των προϋποθέσεων αυτών στα κράτη μέλη, σύμφωνα με την οδηγία 2001/77 (4).

3.12

H EOΚΕ συμφωνεί με την εκτίμηση της επιτροπής όσον αφορά το ρόλο της βιομάζας κατά την εφαρμογή της οδηγίας 2001/77. Στο σχέδιο δράσης, η ανάπτυξη της συμπαραγωγής περιγράφεται ως σημαντική αναπτυξιακή προοπτική, ακόμη και σε περίπτωση χρήσης της βιομάζας. Αξίζει να σημειωθεί ότι, οι υψηλές επενδύσεις που θα πραγματοποιηθούν κατά τις επόμενες δύο δεκαετίες για την αντικατάσταση των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής στην Ευρώπη, προσφέρουν μια ευκαιρία για την διάδοση της συμπαραγωγής. είναι γνωστό ότι η συμπαραγωγή ευνοεί την αποκεντρωμένη και εγγύτερη στον πολίτη παραγωγή ρεύματος. Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει, ωστόσο, ότι δεν γίνεται καμία αναφορά στην απρόσκοπτη πρόσβαση στο δίκτυο των παραγωγών από τον τομέα της βιομάζας.

3.13

Δεδομένου ότι το 50 % των αναγκών σε ενέργεια στην Ευρώπη χρησιμοποιείται για την θέρμανση καθώς και ότι, παρά το γεγονός ότι το διαθέσιμο δυναμικό είναι μεγάλο, μόλις το 10 % των αναγκών αυτών καλύπτεται από βιομάζα, η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει ρητά τις προτάσεις του προγράμματος δράσης. Επίσης, επειδή τα συστήματα θέρμανσης κτιρίων απαιτούν μακροπρόθεσμες και εντατικές από άποψη κεφαλαίου επενδύσεις, η ΕΟΚΕ ζητεί να αρχίσει το συντομότερο δυνατό η εφαρμογή των προτεινόμενων μέτρων. Η πρόταση για μια νομοθετική ρύθμιση του τομέα της θέρμανσης και ψύξης θα πρέπει να επεκταθεί και σε μια οδηγία για την προαγωγή της παραγωγής θέρμανσης και ψύξης από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να συμπεριλάβει την ηλιακή και τη γεωθερμική ενέργεια. Η οδηγία αυτή, εκτός από τα μέτρα που προτείνει η Επιτροπή θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει και το εξής στοιχείο: Θέσπιση εθνικών στόχων οι οποίοι να συνεκτιμούν τους διάφορους φυσικούς πόρους και το διαθέσιμο δυναμικό.

3.14

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει με λύπη ότι δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου αξιόπιστες στατιστικές στον τομέα της θέρμανσης. Η καθιέρωση πανευρωπαϊκού συστήματος παρακολούθησης της χρήσης της θερμότητας, θα βελτιώσει τις δυνατότητες προγραμματισμού των χρησιμοποιούμενων πόρων σε ολόκληρη την Ένωση. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τις εκτιμήσεις της Επιτροπής σε ό,τι αφορά στη σημασία, την ανάπτυξη και την ασφάλεια των δικτύων παροχής θερμότητας εξ αποστάσεως κατά τη μετάβαση στη χρήση βιομάζας ως καυσίμου. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει να εξασφαλισθεί μια σημαντική ανάπτυξη στα νέα κράτη-μέλη.

Η ισχύουσα οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων θα πρέπει να εφαρμοστεί το συντομότερο δυνατό σε όλα τα κράτη μέλη και να προωθηθεί η τροποποίησή της. Το πεδίο εφαρμογής θα πρέπει να επεκταθεί σε όλα τα κτίρια, ακόμη και σε κτίρια μικρότερα από 1 000 m2. Προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί σε αποκεντρωμένα συστήματα παραγωγής ενέργειας που χρησιμοποιούν κυρίως βιομάζα. Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση που διατυπώνεται στο σχέδιο δράσης για την κατασκευή νέων και τη διασφάλιση των υφιστάμενων δικτύων διανομής θέρμανσης (τηλεθέρμανση) με ταυτόχρονη χρήση της βιομάζας τόσο στον τομέα της θέρμανσης όσο και της ψύξης.

3.15

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει τις δηλώσεις της Επιτροπής, που περιλαμβάνονται στο σχέδιο δράσης για τη βιομάζα, σχετικά με τα ισχύοντα και τα μελλοντικά πρότυπα εκπομπών (και στην οδηγία για τη σκόνη καυσαερίων) κατά τη χρήση βιομάζας. Για την παραγωγή θερμότητας και ηλεκτρισμού καθώς και την παραγωγή καυσίμων ισχύουν τα ίδια πρότυπα.

4.   Ειδικές παρατηρήσεις

4.1

Μολονότι τα καύσιμα αντιστοιχούν μόλις στο 20 % των ενεργειακών αναγκών, προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από εισαγόμενους ορυκτούς πόρους. Για το λόγο αυτό ένα μεγάλο μέρος του σχεδίου δράσης για τη βιομάζα είναι αφιερωμένο σε αυτόν τον τομέα. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι οι δράσεις που προτείνει η Επιτροπή στο σχέδιο δράσης για τη βιομάζα, επιβαρύνονται από υπερβολικά μεγάλες προσδοκίες για σύντομες επιτυχίες. Δίνεται υπερβολικά μεγάλο βάρος στις εισαγωγές καυσίμων έτοιμων να διοχετευθούν στην αγορά και δεν αξιολογείται επαρκώς η δημιουργία νέας εξάρτησης από εισαγόμενα προϊόντα και τις επιπτώσεις τους για την περιβαλλοντική και κοινωνική ισορροπία στις νέες χώρες παραγωγής ενέργειας. Η ΕΟΚΕ προτείνει στην Επιτροπή να εξετάσει μήπως η στρατηγική του σχεδίου δράσης αναχαιτίζει κυρίως την ανάπτυξη αειφόρων ευρωπαϊκών λύσεων.

4.2

Στον τομέα των βιοκαυσίμων, ως αποτελεσματικότερα μέτρα προώθησης αποδείχθηκαν η μείωση των φορολογικών συντελεστών και οι φοροαπαλλαγές. Αυτό επέτρεψε κυρίως την πραγματοποίηση επενδύσεων προσαρμοσμένων στις ανάγκες των περιφερειών, Τα κράτη μέλη πρέπει να διατηρήσουν αυτή τη δυνατότητα. Το σχέδιο δράσης δεν φαίνεται να προτείνει κάτι προς αυτή την κατεύθυνση.

4.2.1

Στο πλαίσιο της έρευνας και ανάπτυξης, και συνεπώς στο πλαίσιο της μελλοντικής εφαρμογής της στρατηγικής για τα βιοκαύσιμα, πρέπει να δοθεί υψηλή προτεραιότητα στην παραγωγή καυσίμων από συνθετικό φυσικό αέριο (SNG Substitute Natural Gas — σε σύγκριση με το βιολογικό ντίζελ από ελαιούχα φυτά, το βιοαέριο έχει πενταπλάσια ενεργειακή απόδοση), παράλληλα με την παραγωγή υγρών βιοκαυσίμων BTL (bio to liquid ). Χαρακτηριστικό αυτής είναι ότι εφαρμόζεται σε μεγάλη γεωγραφική έκταση, έχει ήδη εξελιχθεί σε μεγάλο βαθμό και προσφέρει γενικά τη δυνατότητα ταυτόχρονης παραγωγής καυσίμων, ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας σε αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις συνθετικού φυσικού αερίου SNG.

4.3

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την πρόθεση της επιτροπής να επιβάλει την αύξηση του μεριδίου των βιοκαυσίμων στην αγορά στο 5,75 % έως το 2010. Σημειώνει με ικανοποίηση την απόφαση που έλαβαν οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων κατά την εαρινή σύνοδο κορυφής του 2006 να καθιερωθεί αύξηση της τάξης του 8 % ως ενδιάμεσος στόχος για το 2015. Διαπιστώνει, ωστόσο, ότι δεν υπάρχει καμία δέσμευση εκ μέρους των ενδιαφερομένων επιχειρήσεων, της επιτροπής και των κρατών μελών να επιδιώξουν το απαραίτητο ποσοτικό άλμα όσον αφορά την αποδοτικότητα των δικτύων μεταφορών. Αντιθέτως, η ΕΟΚΕ, επιδοκιμάζει τις προτάσεις που διατυπώνονται στο σχέδιο δράσης σχετικά με την εξάλειψη των διακρίσεων σε βάρος των βιοκαυσίμων καθώς και σχετικά με την τυποποίηση.

4.4

στο 7ο ερευνητικό πρόγραμμα πλαίσιο προβλέπεται σημαντική ενίσχυση της χρήσης βιομάζας. Ο στόχος πρέπει, εκτός άλλων, να είναι η αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η ριζική αλλαγή προτύπων στην ερευνητική πολιτική και ο προσανατολισμός της προς την έρευνα στον τομέα των ανανεώσιμων πόρων, έχει καθοριστική σημασία για την οικονομική εξέλιξη της Ευρώπης. Ζητεί γι' αυτό να διατυπωθούν πιο δεσμευτικές προτάσεις στο σχέδιο δράσης για τη βιομάζα. Τονίζει ότι η μεγάλη καθυστέρηση που διαπιστώνεται, δεν οφείλεται στη έλλειψη βιομάζας αλλά στην έλλειψη τεχνολογιών για την παραγωγή προϊόντων ώριμων να διατεθούν στην αγορά.

4.4.1

Η αξιοποίηση της βιομάζας και η χρήση της υπό μορφή υλικών είναι σκόπιμο να πραγματοποιείται σταδιακά με τη μορφή αλυσιδωτών χρήσεων. Κατά βάση όμως, οι καθοριστικοί παράγοντες είναι οι τιμές αγοράς, το κόστος παραγωγής και η μελλοντική εκτίμηση αυτών. Είναι π.χ. πιο λογικό και σκόπιμο να αξιοποιείται η ξυλεία που δεν μπορεί να διατεθεί στην αγορά ως υλικό για την παραγωγή θέρμανσης ή ενέργειας, αντί να μεταποιείται σε καύσιμο μέσω της χρονοβόρας διαδικασίας μετατροπής βιομάζας σε υγρό καύσιμο, που συνεπάγεται και ενεργειακές απώλειες. το σχέδιο δράσης, θα πρέπει κατά τη γνώμη της ΕΟΚΕ να διαφοροποιείται περισσότερο στο θέμα αυτό και να αποδίδει, συνεπώς, μεγαλύτερη σημασία στην παραγωγή θέρμανσης από βιομάζα.

4.5

Η ΕΟΚΕ προσδοκεί ότι κατά την χορήγηση και την κατανομή των πόρων των διαρθρωτικών ταμείων στα κράτη μέλη, το συμβούλιο και η επιτροπή θα αποδώσουν μεγαλύτερη σημασία στην αύξηση των επενδύσεων στον τομέα των ανανεώσιμων πόρων ενέργειας και ιδιαίτερα στη βιομάζα. Για το σκοπό αυτό, θα πρέπει να διατεθεί ένα βασικό ποσοστό από τους πόρους των διαρθρωτικών ταμείων στα κράτη μέλη. Το ποσοστό αυτό πρέπει στα τέλη της περιόδου προγραμματισμού για το 2013 να φθάσει κατά μέσο όρο το 10 % των διαρθρωτικών πόρων των κρατών μελών.

4.5.1

Το γενικά θετικό στρατηγικό σχέδιο αναφέρει τις ανανεώσιμες ενέργειες στο πλαίσιο της κατανομής των πόρων για τον δεύτερο πυλώνα 'Γεωργική ανάπτυξη' (ΕΤΓΑ). Δεδομένου ότι οι πόροι αυτοί είναι πολύ περιορισμένοι και λαμβανομένων υπόψη των δυνατοτήτων των αγροτικών περιοχών, θα πρέπει να διασφαλιστεί και σε αυτή την περίπτωση στα κράτη μέλη η επένδυση τουλάχιστον του 10 % του μέσου όρου των πόρων σε αυτόν τον τομέα έως το 2013, τέλος της περιόδου προγραμματισμού.

4.6

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει τις δηλώσεις του σχεδίου δράσης σχετικά με τον αντίκτυπο της αποσύνδεσης (των πληρωμών) με στόχο την ενίσχυση της καλλιέργειας ανανεώσιμων πρώτων υλών. Επισημαίνει ωστόσο την ακόλουθη βραχυπρόθεσμη δυνατότητα προσαρμογής: Η πριμοδότηση των ενεργειακών καλλιεργειών (45 € ανά εκτάριο) για 1,5 εκατ. εκτάρια όπως αποφασίστηκε από το Συμβούλιο του Λουξεμβούργου στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της ευρωπαϊκής γεωργικής πολιτικής (2003), θα πρέπει να επανεξετασθεί ήδη στο τέλος του 2006. Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι οι ισχύουσες διαδικασίες υποβολής αιτήσεων είναι υπερβολικά γραφειοκρατικές και προτείνει επειγόντως διοικητικές προσαρμογές. Προς το παρόν τα νέα κράτη μέλη, τα οποία επέλεξαν την απλοποιημένη διαδικασία της κοινής γεωργικής πολιτικής ( 8 από δέκα νέα κράτη μέλη) δεν έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν αίτηση για πριμοδότηση ενεργειακών καλλιεργειών. Η ΕΟΚΕ ζητεί να δοθεί και σε αυτά τα κράτη μέλη η δυνατότητα πριμοδότησης στο πλαίσιο της προσαρμογής που θα πραγματοποιηθεί στο τέλος του 2006. (5)

4.7

Η ΕΟΚΕ προτείνει να προβλέπει το σχέδιο δράσης για τη βιομάζα την κατάρτιση υποχρεωτικών εθνικών και περιφερειακών σχεδίων δράσης στα κράτη μέλη. Λαμβανομένης υπόψη της πολυμορφίας των ευρωπαϊκών χωρών και περιφερειών, η δέσμευση αυτή θα ήταν ένα βήμα προς την αναγνώριση των δυνατοτήτων και την ανάλογη προσαρμογή της πολιτικής και της δημόσιας διοίκησης.

4.7.1

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει με λύπη ότι στο σχέδιο δράσης δεν εξετάζονται οι δυνατότητες, οι ελλείψεις και τα εμπόδια που υφίστανται στα κράτη μέλη και στις περιφέρειες όσον αφορά την αξιοποίηση της βιομάζας και των ανανεώσιμων ενεργειών. Η παράλειψη αυτή μπορεί να καλυφθεί με τον ακόλουθο τρόπο: υποχρεωτική συνεκτίμηση και καθιέρωση στον περιφερειακό προγραμματισμό, εντοπισμός και εξάλειψη διακρίσεων στο πλαίσιο της δημόσιας διοίκησης, συγκέντρωση των διαδικασιών σε μια δημόσια υπηρεσία κατά τη φάση του προγραμματισμού και της κατασκευής.

4.8

Η ΕΟΚΕ απευθύνει γι αυτό έκκληση προς την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, να τροποποιήσουν την 6η οδηγία για την εναρμόνιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τους φόρους κύκλου εργασιών, κατά τρόπο ώστε να επιτρέπεται στα κράτη μέλη να εφαρμόζουν μειωμένο συντελεστή φόρου προστιθέμενης αξίας για υλικά και υπηρεσίες που αφορούν την αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών θέρμανσης και ψύξης. Σε ορισμένα κράτη μέλη δεν επιβάλλονται, π.χ. φόροι σε καυστήρες φυσικού αερίου και πετρελαίου ενώ καταβάλλεται ο πλήρης φόρος σε επενδύσεις για εγκαταστάσεις με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

4.9

Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι η θέσπιση ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής αποτελεί επιτακτική ανάγκη. Σχετικά με τα μέσα εισαγωγής στην αγορά των ανανεώσιμων ειδών ενέργειας, θα πρέπει να επιδιωχθεί μια ισορροπημένη προσέγγιση μεταξύ του ανταγωνισμού των εθνικών συστημάτων και της δυναμικής περαιτέρω εξέλιξης των αποδεδειγμένα αποτελεσματικότερων κανόνων.

4.10

Η ΕΟΚΕ θεωρεί απαραίτητο να αναληφθούν σύντομα δράσεις για την καθιέρωση συστήματος πιστοποίησης της προέλευσης της βιομάζας. Αυτό θα επιτρέψει την αποφυγή διαταραχής της ισορροπίας του περιβάλλοντος και του κλίματος. Για το λόγο αυτό συνιστά να ληφθούν υπόψη οι ακόλουθες βασικές αρχές: (6)

για την καλλιέργεια ανανεώσιμων φυτικών πρώτων υλών ισχύουν οι ίδιες βασικές αρχές της ορθής επαγγελματικής πρακτικής που ισχύουν και στην παραγωγή τροφίμων·

οι εκτάσεις θα πρέπει να είναι κατάλληλες για την καλλιέργεια εδώδιμων φυτών και μετά την παύση της καλλιέργειας φυτών για μη διατροφικούς σκοπούς·

η καλλιέργεια των ανανεώσιμων φυτικών πρώτων υλών πρέπει να περιοριστεί στις γεωργικές εκτάσεις που ήδη καλλιεργούνται ή βρίσκονται σε αγρανάπαυση. Σε αυτές ανήκουν και εκτάσεις που βρίσκονται σε προσωρινή αγρανάπαυση λόγω αλλαγής χρήσης· αυτό δεν πρέπει να οδηγήσει στη μείωση των εκτάσεων που χρησιμοποιούνται ως μόνιμοι βοσκότοποι·

για τον περιορισμό των μεταφορικών μετακινήσεων, πρέπει να επιδιωχθεί η παραγωγή σε περιφερειακή και τοπική κλίμακα·

οι οικολογικά πολύτιμες εκτάσεις πρέπει να υπόκεινται στα κριτήρια για την προστασία της φύσης και να καλλιεργούνται με βάση τους περιβαλλοντικούς στόχους που έχουν τεθεί·

πρέπει να προωθηθούν και να καλλιεργηθούν ανανεώσιμες φυτικές πρώτες ύλες οι οποίες αποφέρουν μια καλή οικολογική ισορροπία·

πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα, ώστε να ολοκληρώνεται ο κύκλος των θρεπτικών υλικών.

4.11

Στο πλαίσιο του διεθνούς εμπορίου βιομάζας και των προϊόντων της, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και τα ακόλουθα θέματα σχετικά με την πιστοποίηση: διατροφική αυτάρκεια (δηλαδή προτεραιότητα στη διασφάλιση της παραγωγής τροφίμων και όχι στην καλλιέργεια φυτών εμπορικής αξίας), εφαρμογή κοινωνικών και περιβαλλοντικών προτύπων στην παραγωγή και όχι αποψίλωση των τροπικών δασών. Η ΕΕ οφείλει να λάβει μέτρα ώστε τα θέματα αυτά να ενσωματωθούν και στις ρυθμίσεις του ΠΟΕ.

4.12

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να προαγάγει στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης για τη βιομάζα την ίδρυση Διεθνούς Οργανισμού ανανεώσιμων ειδών ενέργειας (IRENA) και να εστιάσει το σχέδιο δράσης σε μεγαλύτερο βαθμό στο θέμα της διαφάνειας στη διεθνή παραγωγή πρώτων υλών.

Βρυξέλλες, 17 Μαΐου 2006

Η Πρόεδρος

της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Anne-Marie SIGMUND


(1)  Οδηγία 2004/8/Ε για την προώθηση της συμπαραγωγής ενεργείας βάσει της ζήτησης για χρήσιμη θερμότητα. ΕΕ L 52, 21.2.2004.

(2)  Οδηγία 77/388/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 17ης Μαΐου 1977 περί εναρμονίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών, των σχετικών με τους φόρους κύκλου εργασιών ( Κοινό σύστημα φόρου προστιθεμένης αξίας: ομοιόμορφη φορολογική βάση για την εναρμόνιση των εθνικών νομικών διατάξεων)

(3)  7 Δεκεμβρίου 2005, COM(2005) 627 τελικό

(4)  Οδηγία 2001/77/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Σεπτεμβρίου 2001, για την προαγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές στην εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας

(5)  Βλ. NAT/288, σημείο 3.2.4.2

(6)  Βλ. NAT/288, σημείο 3.7


Top