Staatssteun voor de snelle uitrol van breedband

 

SAMENVATTING VAN:

Mededeling van de Commissie — EU-richtsnoeren voor de toepassing van de staatssteunregels in het kader van de snelle uitrol van breedbandnetwerken

WAT IS HET DOEL VAN DEZE MEDEDELING?

• In deze richtsnoeren wordt een overzicht gegeven van de beleidsbeginselen van de Commissie inzake de toepassing van de staatssteunregels van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie op maatregelen ten behoeve van de uitrol van breedbandnetwerken.
• Het staatssteuntoezicht in de breedbandsector moet garanderen dat overheidsoptreden zal leiden tot meer of snellere breedbanddekking en penetratie* dan zonder overheidsfinanciering het geval zou zijn, en tegelijkertijd beter betaalbare diensten van hogere kwaliteit en concurrentiebevorderende investeringen ondersteunen.
• De richtsnoeren zijn gebaseerd op het beginsel dat overheidsoptreden in breedbandnetwerken alleen moet plaatsvinden als de particuliere investeringen ontoereikend zijn — dus in gebieden waar sprake is van marktfalen (d.w.z. gebieden waar er niet op kan worden vertrouwd dat de markt/particuliere sector voldoende investeert). De bedoeling hiervan is te voorkomen dat door overheidsfinanciering de particuliere investeringen worden afgezwakt in gebieden waar marktdeelnemers normaal gesproken toch al zouden investeren of reeds hebben geïnvesteerd, en dus de concurrentie te beschermen als belangrijke drijvende kracht voor betere prijzen en kwaliteit van de dienstverlening voor consumenten en bedrijven.
• De richtsnoeren volgen de beginselen van het initiatief tot modernisering van het staatssteunbeleid van de Europese Commissie, dat tot doel heeft om degelijk ontworpen steun die gericht is op gevallen van marktfalen, te vergemakkelijken ten behoeve van de verwezenlijking van prioriteiten waardoor de groei kan worden bevorderd, en tegelijkertijd de regels voor snellere besluitvorming te vereenvoudigen.

KERNPUNTEN

Raadpleging

De richtsnoeren van 2013 zijn opgesteld na een openbare raadpleging in twee fasen en een intensieve dialoog met alle belanghebbenden (EU-landen, nationale regelgevingsinstanties op telecomgebied, steunverlenende autoriteiten, telecommunicatie-exploitanten, bedrijfsverenigingen, consumentenorganisaties en burgers), met als doel een kader voor overheidsoptreden in snel veranderende technologiemarkten tot stand te brengen en concurrentiebevorderende overheidsinvesteringen te bevorderen.

Context

• Beter, sneller breedband is van strategisch belang voor de groei en innovatie in Europa in alle sectoren van de economie en voor sociale en territoriale samenhang. De Digitale Agenda voor Europa (DAE), een vlaggenschipinitiatief van de Europa 2020-strategie, bevat als doelstellingen voor de ontwikkeling van breedbandinfrastructuur om alle Europeanen in 2013 van basisbreedband te voorzien en ervoor te zorgen dat in 2020 alle Europeanen toegang hebben tot internet met een downloadsnelheid van 30 Mbps of meer, waarbij ten minste 50 % van de Europese huishoudens over een internetverbinding met een downloadsnelheid van meer dan 100 Mbps beschikt.
• In 2016 werd de DAE aangevuld met de gigabitmededeling, die voor 2025 de strategische doelstellingen bevat van 100 % dekking van alle huishoudens met een downloadsnelheid van ten minste 100 Mbps, te upgraden naar 1 Gbps, symmetrische internettoegang met een snelheid van 1 Gbps voor alle belangrijke sociaaleconomische actoren en ononderbroken 5G-dekking in alle stedelijke gebieden en op alle belangrijke transportroutes over land.

Staatssteun

• De breedbandsector is zeer dynamisch en genereert aanzienlijke particuliere investeringen. Om te voorkomen dat overheidsoptreden de concurrentie op de breedbandmarkt verstoort, is staatssteun van nationale, regionale of lokale autoriteiten of overheidsorganen in beginsel verboden. In gebieden waar de markt niet voorziet in de nodige infrastructuurinvesteringen, kan staatssteun echter worden toegestaan indien aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan.
• Om te voorkomen dat particuliere investeringen worden verdrongen, moet staatssteun ervoor zorgen dat overheidsinvesteringen marktfalen corrigeren. Daarom mogen overheidsinvesteringen alleen worden gedaan als de markt niet de gewenste connectiviteit aanbiedt en indien het door de overheid gefinancierde netwerk connectiviteit biedt die veel verder gaat dan het commerciële aanbod. De richtsnoeren bevatten een uitvoerige bespreking van de na te leven regels.

Beginselen en prioriteiten

In de richtsnoeren staan de volgende beginselen en prioriteiten centraal.

• In kaart brengen en openbare raadpleging: om ervoor te zorgen dat interventies met staatssteun evenredig uitkomst bieden voor geconstateerde markttekortkomingen, is het in kaart brengen en zijn openbare raadplegingen verplicht. Bestaande breedbandinfrastructuur in de door het overheidsoptreden bestreken geografische gebieden moet duidelijk worden geïdentificeerd om vast te stellen in welke gebieden er sprake is van een gebrek aan doeltreffende breedbandinfrastructuur. De samenvatting van het geplande overheidsoptreden en de bij het in kaart brengen geïdentificeerde doelgebieden moeten worden voorgelegd aan een openbare raadpleging om de plannen voor particuliere investeringen in de doelgebieden te controleren.
• Concurrerende selectieprocedure: om te zorgen voor transparantie en een gelijke en niet-discriminerende behandeling, en om de betrokken mogelijke staatssteun tot een minimum te beperken, moet steun worden verleend aan de economisch meest voordelige offerte via een open selectieprocedure overeenkomstig de geest en de beginselen van de EU-richtlijnen inzake overheidsopdrachten.
• Technologische neutraliteit: in de richtsnoeren wordt rekening gehouden met technologische voordelen en erkend dat er verschillende technologische oplossingen bestaan om breedbanddiensten aan te bieden. Daarom mag bij een selectieprocedure geen specifieke technologie of specifiek netwerkplatform waarmee het aanbieden van de beoogde diensten kan worden ondersteund, de voorkeur krijgen of worden uitgesloten.
• Netwerken die in staat zijn downloadsnelheden van ten minste 100 Mbps te ondersteunen: ten behoeve van de verwezenlijking van de EU-doelstellingen staan de richtsnoeren ook in gebieden met lopende of geplande particuliere investeringen overheidsfinanciering toe, voor zover deze particuliere investeringen ontoereikend zijn voor de EU-doelstellingen. Voor dergelijk overheidsoptreden gelden strikte voorwaarden om een concurrentiebevorderend resultaat te waarborgen.
• Sprongsgewijze verandering: om particuliere investeerders te beschermen, moeten overheidsinvesteringen zorgen voor een zogenaamde sprongsgewijze verandering: er moeten belangrijke nieuwe investeringen in het breedbandnetwerk worden gedaan en de door de overheid gefinancierde infrastructuur moet tot een aanzienlijke verbetering leiden ten opzichte van anderszins bestaande en geplande netwerken wat betreft beschikbaarheid van breedbanddiensten en van breedbandcapaciteit, snelheid en concurrentievermogen, ten behoeve van de consument.
• Open toegang: derden-exploitanten* moeten daadwerkelijk toegang krijgen tot het gesubsidieerde netwerk. Dankzij open wholesaletoegang kunnen derden-exploitanten concurreren met de geselecteerde inschrijver (wanneer die ook op retailniveau actief is), hetgeen de keuze en de concurrentie versterkt terwijl tegelijkertijd wordt voorkomen dat er monopolies ontstaan. Wanneer voor het uitrollen van een netwerk geld van de belastingbetaler wordt gebruikt, is het eerlijk dat de consument profiteert van een echt open netwerk waar concurrentie verzekerd is.
• Transparantie: tot de transparantievereisten behoren verplichtingen in verband met de publicatie van documenten, een gecentraliseerde databank voor bestaande infrastructuur en resultaatgerichte („ex post”) verslaglegging aan de Commissie. De transparantievereisten moeten de verantwoordingsplicht van de steunverlenende overheidsinstanties bevorderen en de asymmetrie op de markt verminderen.

De Commissie kan de richtsnoeren nogmaals herzien in het licht van ontwikkelingen van de markt, de technologie en de regulering.

VANAF WANNEER ZIJN DE RICHTSNOEREN VAN TOEPASSING?

De richtsnoeren zijn van toepassing sinds 27 januari 2013.

ACHTERGROND

Zie voor meer informatie:

• Digitale eengemaakte markt — Breedband in Europa (Europese Commissie)
• Digitale eengemaakte markt — Staatssteun (Europese Commissie)
• Handboek voor beleidsmakers — Toelichting op de staatssteunregels voor breedband (Europese Commissie).

KERNBEGRIPPEN

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Mededeling van de Commissie — EU-richtsnoeren voor de toepassing van de staatssteunregels in het kader van de snelle uitrol van breedbandnetwerken (PB C 25 van 26.1.2013, blz. 1-26)

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Geconsolideerde versie van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie — Derde deel — Het beleid en intern optreden van de Unie — Titel VII — Gemeenschappelijke regels betreffende de mededinging, de belastingen en de onderlinge aanpassing van de wetgevingen — Hoofdstuk 1 — Regels betreffende de mededinging — Tweede afdeling — Steunmaatregelen van de Staten — Artikel 107 (oud artikel 87 VEG) (PB C 202 van 7.6.2016, blz. 91-92)

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s — Een digitale agenda voor Europa (COM(2010) 245 definitief/2 van 26 augustus 2010)

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s: Connectiviteit voor een competitieve digitale eengemaakte markt — Naar een Europese gigabitmaatschappij (COM(2016) 587 final van 14 september 2016)

Mededeling van de Commissie tot wijziging van de mededelingen van de Commissie betreffende EU-richtsnoeren voor de toepassing van de staatssteunregels in het kader van de snelle uitrol van breedbandnetwerken, betreffende richtsnoeren inzake regionale steunmaatregelen 2014-2020, betreffende staatssteun voor films en andere audiovisuele werken, betreffende richtsnoeren inzake staatssteun ter bevordering van risicofinancieringsinvesteringen en betreffende richtsnoeren voor staatssteun aan luchthavens en luchtvaartmaatschappijen (PB C 198 van 27.6.2014, blz. 30-34)

Verordening (EU) nr. 651/2014 van de Commissie van 17 juni 2014 waarbij bepaalde categorieën steun op grond van de artikelen 107 en 108 van het Verdrag met de interne markt verenigbaar worden verklaard (PB L 187 van 26.6.2014, blz. 1-78)

Achtereenvolgende wijzigingen aan Verordening (EU) nr. 651/2014 werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie heeft slechts informatieve waarde.

Lijst van besluiten van de Commissie inzake staatssteun voor breedband

Laatste bijwerking 20.09.2019