Verordening betreffende buitenlandse subsidies

 

SAMENVATTING VAN:

Verordening (EU) 2022/2560 betreffende buitenlandse subsidies die de interne markt verstoren

WAT IS HET DOEL VAN DE VERORDENING?

De verordening stelt de Europese Commissie in staat om subsidies van niet-EU-landen aan bedrijven die in de EU actief zijn, te onderzoeken en de negatieve effecten ervan op de interne markt van de EU aan te pakken.

De verordening bevat regels en procedures op grond waarvan de Commissie elke buitenlandse subsidie van een niet-EU-land kan beoordelen die direct of indirect ten goede komt aan een economische activiteit in de EU en eventuele verstoringen als gevolg van deze buitenlandse subsidies kan herstellen. Hiermee wil de EU zorgen voor een gelijk speelveld en eerlijke concurrentie tussen alle ondernemingen die in de EU actief zijn.

KERNPUNTEN

Een buitenlandse subsidie is een financiële bijdrage die direct of indirect wordt verleend door een niet-EU-land dat een voordeel toekent en die beperkt is tot een of meer ondernemingen of sectoren.

In dit kader wordt onder andere het volgende verstaan onder een financiële bijdrage:

• een overdracht van financiële middelen of verplichtingen, fiscale stimuleringsmaatregelen en schuldenregelingen;
• het niet-innen van inkomsten die normaliter verschuldigd zijn, zoals belastingvrijstellingen;
• de levering of aankoop van goederen of diensten.

Een dergelijke financiële bijdrage is een buitenlandse bijdrage indien deze afkomstig is van een centrale overheid, overheidsinstanties op alle niveaus en openbare en private entiteiten van een niet-EU-land, waarvan de acties kunnen worden toegerekend aan het niet-EU-land.

Buitenlandse subsidies:

• verstoren de interne markt als zij de concurrentiepositie van een onderneming verbeteren en concurrentie in de interne markt ongunstig beïnvloedt. Of hiervan sprake is, wordt bepaald aan de hand van indicatoren als:
  • het bedrag en de aard van de buitenlandse subsidie,
  • de situatie van de onderneming, met inbegrip van de omvang ervan, het niveau en de ontwikkeling van de economische activiteiten en de betrokken markten of sectoren,
  • het doel van en de voorwaarden verbonden aan de subsidie;
• zal de interne markt waarschijnlijk niet verstoren wanneer het totale bedrag van de subsidie aan een onderneming in een periode van drie opeenvolgende jaren 4 miljoen EUR niet overschrijdt;
• verstoren de interne markt niet wanneer:
  • het totale bedrag van de subsidie aan een onderneming de de-minimisdrempel (200 000 EUR) voor overheidssteun in een periode van drie opeenvolgende jaren niet overschrijdt,
  • de steun wordt gebruikt om de schade van natuurrampen of buitengewone gebeurtenissen te herstellen;
• dreigen de interne markt te verstoren indien zij:
  • worden vertrekt aan een noodlijdende onderneming zonder herstructureringsplan,
  • worden verstrekt in de vorm van een onbeperkte garantie voor schulden of verplichtingen,
  • exportfinanciering bieden die niet in overeenstemming is met de regels van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling,
  • direct een concentratie (zoals fusies of acquisities) faciliteren,
  • het voor een onderneming mogelijk maken een onrechtmatig voordelige inschrijving op een aanbesteding in te dienen.

De Commissie:

• kan:
  • de negatieve en positieve effecten van een subsidie beoordelen bij beslissingen over welke maatregelen moeten worden genomen,
  • herstelmaatregelen aan de onderneming opleggen om veroorzaakte of potentiële verstoringen te verhelpen,
  • de verbintenissen van een onderneming voor het herstel van de verstoringen accepteren en bindend maken,
  • in het geval van aangemelde transacties de gesubsidieerde concentratie of de gunning van de inschrijving aan een gesubsidieerde inschrijver verbieden;
• zorgt ervoor dat verbintenissen of herstelmaatregelen evenredig zijn en de verstoring volledig en doeltreffend herstellen. Deze maatregelen kunnen onder meer bestaan uit het verminderen van capaciteit, het afzien van bepaalde investeringen, het ontbinden van een fusie of het terughalen van de subsidie met een passend belang;
• legt in voorkomend geval rapportage- en transparantievereisten op of informatie-eisen voor toekomstige concentraties of procedures voor overheidsopdrachten.

Bij het beoordelen van subsidies kan de Commissie:

• informatie aanvragen en onderzoeken uit iedere bron;
• inspecties verrichten binnen en buiten de EU (indien de regering van het land hier geen bezwaren tegen heeft);
• een diepgaand onderzoek inleiden indien er op basis van een voorlopige toetsing voldoende aanwijzingen zijn dat een subsidie de interne markt verstoort — in dergelijke situaties zal de Commissie ook:
  • de betrokken onderneming, de EU-lidstaten en, in het geval van overheidsopdrachten, de aanbestedende dienst hiervan in kennis stellen,
  • een bericht publiceren in het Publicatieblad van de Europese Unie waarin wordt gevraagd schriftelijk een standpunt kenbaar te maken.
• een voorlopige toetsing afsluiten als er onvoldoende aanwijzingen zijn voor een verstorende buitenlandse subsidie;
• voorlopige maatregelen nemen om de mededinging in stand te houden en onherstelbare schade te voorkomen totdat een definitieve beslissing is genomen;
• geldboeten of dwangsommen opleggen op een of meer ondernemingen die, opzettelijk of uit onachtzaamheid, onjuiste informatie verstrekken of niet samenwerken — geldboeten bedragen ten hoogste 1 % van de totale omzet en dwangsommen bedragen ten hoogste 5 % van de gemiddelde dagelijkse totale omzet;
• geldboeten opleggen van ten hoogste 10 % van de totale omzet van een onderneming die haar verbintenissen niet nakomt.

Regels voor grote concentraties (fusies en acquisities) en deelname aan grote overheidsopdrachten:

• ondernemingen moeten de Commissie ervan op de hoogte stellen indien:
  • de te verwerven onderneming, een van de fuserende partijen of de gemeenschappelijke onderneming in de EU een omzet van ten minste 500 miljoen EUR heeft behaald en in de drie voorafgaande jaren een buitenlandse financiële bijdrage van meer dan 50 miljoen EUR heeft ontvangen (concentraties),
  • de waarde van de overeenkomst exclusief btw gelijk is aan of groter is dan 250 miljoen EUR en de buitenlandse financiële bijdrage in de drie voorafgaande jaren ten minste 4 miljoen EUR bedraagt (overheidsopdrachten);
• ondernemingen moeten de Commissie in staat stellen een voorlopige toetsing of diepgaand onderzoek uit te voeren en over het volgende te beslissen:
  • de concentratie of de gunning van een overheidsopdracht toestaan, al dan niet met verbintenissen van de betrokken onderneming,
  • de gesubsidieerde concentratie of de gunning van een overheidsopdracht aan de gesubsidieerde inschrijver verbieden,
  • geldboeten of dwangsommen opleggen aan ondernemingen die de regels niet in acht nemen.

De Commissie:

• kan:
  • informatie ontvangen van de lidstaten en van natuurlijke of rechtspersonen over vermoedelijke buitenlandse subsidies die de interne markt verstoren,
  • marktonderzoek verrichten naar de economische activiteiten van bepaalde sectoren of het gebruik van een bepaald subsidie-instrument;
  • een dialoog aangaan met niet-EU-landen in geval van herhaalde buitenlandse subsidies die de interne markt verstoren of verscheidene handhavingsmaatregelen nemen tegen subsidies van hetzelfde niet-EU-land;
• zal ondernemingen in de gelegenheid stellen te reageren voordat zij een definitieve beslissing neemt;
• heeft de bevoegdheid om uitvoeringshandelingen en gedelegeerde handelingen vast te stellen;
• publiceert uiterlijk op 12 januari 2026 richtsnoeren en werkt deze regelmatig bij over de wijze waarop zij bepaalde kernbegrippen van de verordening beoordeelt en toepast;
• brengt een jaarlijks verslag uit over de wetgeving in bij het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie.
• evalueert op 13 juli 2026 en vervolgens om de drie jaar haar praktijk inzake uitvoering en handhaving van deze verordening — deze evaluatie dient zij in bij het Europees Parlement en de Raad, vergezeld van voorstellen voor herziening van de wetgeving.

In de overgangsregeling is bepaald dat de verordening:

• van toepassing is op buitenlandse subsidies die zijn verstrekt in de vijf jaar vóór 12 juli 2023 die de interne markt na deze datum verstoren;
• niet van toepassing is op:
  • concentraties waarvoor de overeenkomst is gesloten, het openbaar overnamebod is aangekondigd of een zeggenschapsbelang is verworven vóór 12 juli 2023.
  • overheidsopdrachten die zijn gegund of aanbestedingsprocedures die zijn ingeleid vóór 12 juli 2023.

VANAF WANNEER IS DE VERORDENING VAN TOEPASSING?

De verordening trad in werking op 12 januari 2023 en is vanaf 12 juli 2023 van toepassing. De aanmeldingsverplichting voor grote concentraties en procedures voor overheidsopdrachten is van toepassing vanaf 12 oktober 2023.

ACHTERGROND

De door de lidstaten verleende staatssteun wordt aan een grondige controle krachtens de EU-wetgeving onderworpen. Voorheen was dit echter niet het geval voor subsidies van niet-EU-landen. Met de verordening wordt deze hiaat opgevuld.

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verordening (EU) 2022/2560 van het Europees Parlement en de Raad van 14 december 2022 betreffende buitenlandse subsidies die de interne markt verstoren (PB L 330 van 23.12.2022, blz. 1-45).

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Verordening (EU) 2019/452 van het Europees Parlement en de Raad van 19 maart 2019 tot vaststelling van een kader voor de screening van buitenlandse directe investeringen in de Unie (PB L 79I van 21.3.2019, blz. 1-14).

Achtereenvolgende wijzigingen aan Verordening (EU) 2019/452 werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

Geconsolideerde versie van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie — Derde deel — Het beleid en intern optreden van de Unie — Titel VII — Gemeenschappelijke regels betreffende de mededinging, de belastingen en de onderlinge aanpassing van de wetgevingen — Hoofdstuk 3 — De aanpassingen van de wetgevingen — Artikel 114 (oud artikel 95 VEG) (PB C 202 van 7.6.2016, blz. 94-95).

Geconsolideerde versie van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie — Vijfde deel — Extern optreden van de Unie — Titel II — De gemeenschappelijke handelspolitiek — Artikel 207 (oud artikel 133 VEG) (PB C 202 van 7.6.2016, blz. 140-141).

Richtlijn 2014/23/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 februari 2014 betreffende het plaatsen van concessieovereenkomsten (PB L 94 van 28.3.2014, blz. 1-64).

Zie de geconsolideerde versie.

Richtlijn 2014/24/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 februari 2014 betreffende het plaatsen van overheidsopdrachten en tot intrekking van Richtlijn 2004/18/EG (PB L 94 van 28.3.2014, blz. 65-242).

Zie de geconsolideerde versie.

Richtlijn 2014/25/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 februari 2014 betreffende het plaatsen van opdrachten in de sectoren water- en energievoorziening, vervoer en postdiensten en houdende intrekking van Richtlijn 2004/17/EG (PB L 94 van 28.3.2014, blz. 243-374).

Zie de geconsolideerde versie.

Verordening (EU) nr. 1407/2013 van de Commissie van 18 december 2013 betreffende de toepassing van de artikelen 107 en 108 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie op de-minimissteun (PB L 352 van 24.12.2013, blz. 1-8).

Zie de geconsolideerde versie.

Verordening (EG) nr. 139/2004 van de Raad van 20 januari 2004 betreffende de controle op concentraties van ondernemingen (de “EG-concentratieverordening”) (PB L 24 van 29.1.2004, blz. 1-22).

Laatste bijwerking 21.03.2023