Richtsnoeren voor 2022 voor staatssteun voor klimaat, milieubescherming en energie

 

SAMENVATTING VAN:

Richtsnoeren van de Commissie voor staatssteun voor klimaat, milieubescherming en energie

WAT IS HET DOEL VAN DE MEDEDELING?

In de mededeling wordt uiteengezet hoe de Europese Commissie vaststelt of nationale steun voor milieu- en klimaatbescherming verenigbaar kan zijn met de regels voor staatssteun van de Europese Unie (EU).

Om verenigbaar te zijn moet de steun:

• economische activiteit stimuleren;
• een activiteit uitlokken die milieuvoordelen oplevert in overeenstemming met de doelstellingen van de Green Deal;
• geen afbreuk doen aan mededinging en handelsverkeer.

KERNPUNTEN

De richtsnoeren zijn van toepassing op staatssteun voor:

• economische activiteit die leidt tot betere milieubescherming, waaronder ook klimaatbescherming;
• activiteiten in de energiesector die vallen onder EU-regels;
• sectoren die vallen onder specifieke staatssteunregels, tenzij in die regels iets anders is bepaald.
• milieusteunmaatregelen ten behoeve van grote luchthavens met meer dan vijf miljoen passagiers per jaar, ongeacht punt 17, onder b), van de richtsnoeren luchtvaartsteun.

De richtsnoeren hebben betrekking op steunmaatregelen voor:

• de reductie en verwijdering van broeikasgasemissies, onder meer door steun voor hernieuwbare energie en energie-efficiëntie;
• de verbetering van de energie- en milieuprestaties van gebouwen;
• de aanschaf en leasing van schone voertuigen (gebruikt voor vervoer door de lucht, over de weg, per spoor, over de binnenwateren en over zee) en schoon mobiel servicematerieel, en de retrofitting van voertuigen en mobiel servicematerieel;
• de uitrol van oplaad- of tankinfrastructuur;
• efficiënt hulpbronnengebruik en de transitie naar een circulaire economie;
• de preventie of vermindering van anders dan door broeikasgassen veroorzaakte verontreiniging;
• het herstel van milieuschade, het herstel van natuurlijke habitats en ecosystemen, de bescherming of het herstel van de biodiversiteit en de uitvoering van nature-based solutions voor klimaatadaptatie en -mitigatie;
• zekerheid van de elektriciteitsvoorziening;
• energie-infrastructuur;
• stadsverwarming en -koeling;
• kortingen op elektriciteitsheffingen voor energie-intensieve gebruikers;
• de sluiting van energiecentrales waarbij gebruik wordt gemaakt van kolen, turf of schalieolie, en van mijnbouwactiviteiten in verband met de winning van kolen, turf of schalieolie;
• studies of consultancydiensten inzake klimaat, milieubescherming en energie.

Voor de beoordeling van de verenigbaarheid moet de Commissie beoordelen of de steun de ontwikkeling van bepaalde economische activiteiten (positieve voorwaarde) helpt en de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt niet zodanig beïnvloedt dat de gemeenschappelijke belangen worden geschaad (negatieve voorwaarde). Bij de test worden de volgende aspecten voor elke individuele steuncategorie geanalyseerd.

• Dat de steun de ontwikkeling van een economische activiteit vergemakkelijkt:
  • vaststellen van de activiteit die door de maatregel wordt bevorderd, de positieve gevolgen ervan voor de samenleving in het algemeen en mogelijke relevantie voor specifiek EU-beleid;
  • het stimulerend effect van de steun;
  • geen schending van het relevante recht van de Unie.
• Dat de steun het handelsverkeer niet in ongewenste mate beïnvloedt:
  • de noodzaak van overheidsinterventie;
  • de geschiktheid van de steun;
  • evenredigheid van de steun (steunbedrag beperkt tot het minimum dat nodig is om het gestelde doel te bereiken);
  • de transparantie van de steun;
  • ongewenste negatieve effecten op de mededinging en het handelsverkeer wordt vermeden.
• De algemene afweging van de positieve en negatieve gevolgen van de steun voor de mededinging en de handel. Dit omvat factoren als:
  • bijdragen aan milieuvriendelijke activiteiten en aan juridisch bindende doelstellingen in het kader van de Europese klimaatwet en de streefcijfers van de EU voor energie en klimaat voor 2030;
  • inachtneming van het beginsel “geen ernstige afbreuk doen aan”;
  • beperking in de tijd van de steun en evaluatie achteraf.

De richtsnoeren zijn niet van toepassing op staatssteun voor:

• het ontwerp en de productie van milieuvriendelijke producten, machines, uitrusting of vervoermiddelen;
• onderzoek, ontwikkeling en innovatie;
• landbouw, bosbouw, visserij of aquacultuur;
• kernenergie.

VANAF WANNEER ZIJN DE RICHTSNOEREN VAN TOEPASSING?

De Commissie past deze richtsnoeren toe om de verenigbaarheid te beoordelen van alle aan te melden steun voor klimaat, milieubescherming en energie die na 27 januari 2022 is toegekend. De EU-lidstaten moeten waar nodig de bestaande milieubeschermings- en energiesteunregelingen aanpassen zodat deze op uiterlijk op 31 december 2023 in overeenstemming met deze richtsnoeren zijn.

ACHTERGROND

Om te voorkomen dat staatssteun de mededinging op de interne markt verstoort of dreigt te verstoren en het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt, is in artikel 107, lid 1, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie het beginsel vastgelegd dat staatssteun verboden is. Deze steun kan echter in bepaalde gevallen verenigbaar zijn met de interne markt op basis van artikel 107, leden 2 en 3 van het verdrag.

De richtsnoeren voor staatssteun zijn afgestemd op de algemene doelstellingen en de concrete doelen van de EU in de Europese Green Deal, op de energie- en milieuwetgeving van de EU en op het toegenomen belang dat wordt gegeven aan de bescherming van het milieu en het klimaat. Zij bieden de lidstaten een flexibel kader om op een doelgerichte en kosteneffectieve manier aan de verschillende milieudoelstellingen te voldoen.

Ze vervangen de vorige richtsnoeren inzake staatssteun voor energie en milieu, die in 2014 werden aangenomen.

Zie voor meer informatie:

• Wetgeving (energie en milieu) (Europese Commissie).

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Mededeling van de Commissie — Richtsnoeren staatssteun ten behoeve van klimaat, milieubescherming en energie 2022 (PB C 80 van 18.2.2022, blz. 1-89)

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Verordening (EU) 2021/1119 van het Europees Parlement en de Raad van 30 juni 2021 tot vaststelling van een kader voor de verwezenlijking van klimaatneutraliteit, en tot wijziging van Verordening (EG) nr. 401/2009 en Verordening (EU) 2018/1999 (“Europese klimaatwet”) (PB L 243 van 9.7.2021, blz. 1-17)

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Europese Raad, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s — De Europese Green Deal (COM(2019) 640 final van 11.12.2019)

Verordening (EU) nr. 651/2014 van de Commissie van 17 juni 2014 waarbij bepaalde categorieën steun op grond van de artikelen 107 en 108 van het Verdrag met de interne markt verenigbaar worden verklaard (PB L 187 van 26.6.2014, blz. 1-78)

Zie de geconsolideerde versie.

Geconsolideerde versie van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie — Derde deel — Het beleid en intern optreden van de Unie — Titel VII — Gemeenschappelijke regels betreffende de mededinging, de belastingen en de onderlinge aanpassing van de wetgevingen — Hoofdstuk 1 — Regels betreffende de mededinging — Tweede afdeling — Steunmaatregelen van de Staten Artikel 107 (oud artikel 87 VEG) (PB C 202 van 7.6.2016, blz. 91-92)

Laatste bijwerking 24.11.2022