20.12.2013   

GA

Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh

1

(1)

Ar mhaithe le soiléire, athmhúnlaíodh Cinneadh Uimh. 1692/96/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (3) trí Chinneadh Uimh. 661/2010/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (4).

(2)

Cuidíonn pleanáil, forbairt agus oibriú na ngréasán tras-Eorpach iompair le príomhchuspóirí an Aontais a bhaint amach, faoi mar a leagtar amach iad, inter alia, in Straitéis Eoraip 2020 agus sa Pháipéar Bán ón gCoimisiún dar teideal "Treochlár um Limistéar Eorpach Iompair Aonair - I dtreo córas iompair atá iomaíoch agus tíosach ar acmhainní" ("an Paipéar Bán"), amhail feidhmiú rianúil an mhargaidh inmheánaigh agus neartú ar an gcomhtháthú eacnamaíoch, sóisialta agus críochach. Áirítear freisin ar a gcuspóirí sonracha soghluaiseacht rianúil, shábháilte agus inbhuanaithe daoine agus earraí a bhaint amach, inrochtaineacht agus nascacht a áirithiú do réigiúin uile an Aontais, agus lena gcuideofar le fás agus le hiomaíochas breise eacnamaíoch i gcomhthéacs domhanda. Ba cheart na cuspóirí sonracha sin a bhaint amach trí idirnaisc agus idir-inoibritheacht a bhunú idir gréasáin náisiúnta iompair ar bhealach atá tíosach ar acmhainní agus ar bhealach inbhuanaithe. Mar shampla, d'fhéadfaí idir-inoibritheacht iarnróid a fheabhsú trí réitigh nuálacha lena ndíreofaí ar chomhoiriúnacht idir córais a fheabhsú, amhail trealamh ar bord agus rianta il-leithead iarnróid.

(3)

I ngeall ar an bhfás ar mhéid an tráchta tá méadú tagtha ar an mbrú tráchta san iompar idirnáisiúnta. Chun soghluaisteacht idirnáisiúnta phaisinéirí agus earraí a áirithiú, ba cheart acmhainn an ghréasáin thras-Eorpaigh iompair agus úsáid na hacmhainne sin a bharrfheabhsú agus, nuair is gá, é a fhairsingiú trí scrogaill bhonneagair a bhaint agus an bhearna a líonadh idir naisc bhonneagair atá in easnamh laistigh de na Ballstáit agus eatarthu, agus, i gcás inarb iomchuí, le tíortha comharsanacha, agus an chaibidlíocht leantach leis na tíortha arb iarrthóirí iad agus na tíortha a d'fhéadfadh a bheith ina n-iarrthóirí á cur san áireamh.

(4)

Mar a dhearbhaítear sa Pháipéar Bán, is féidir éifeachtúlacht agus éifeachtacht an iompair a fheabhsú go mór trí chomhtháthú módach níos fearr a áirithiú ar fud an ghréasáin, i dtéarmaí bonneagair, shreabha na faisnéise agus nósanna imeachta.

(5)

Sa Pháipéar Bán iarrtar faisnéis a bhaineann le hiompar agus le teicneolaíocht cumarsáide a úsáid chun bainistiú tráchta feabhsaithe agus comhtháite a áirithiú agus chun nósanna imeachta riaracháin a shimpliú trí lóistíocht lasta níos fearr, trí rianú agus lorgaireacht lasta, agus trí thráthchláir bharrfheabhsaithe agus sreabha tráchta barrfheabhsaithe. Toisc go gcuireann na bearta sin bainistiú agus úsáid éifeachtúil bonneagair iompair chun cinn, ba cheart go dtiocfaidís faoi raon feidhme an Rialacháin seo.

(6)

Ní foláir a chur san áireamh i mbeartas an ghréasáin thras-Eorpaigh iompair an forás atá tagtha ar bheartais iompair agus ar úinéireacht an bhonneagair. Is iad na Ballstáit fós an príomheintiteas atá i gceannas ar an mbonneagar iompair a chruthú agus a chothabháil. Anois, áfach, tá eintitis eile ábhartha freisin, lena n-áirítear comhpháirtithe na hearnála príobháidí, i dtaobh gréasán ilmhódach tras-Eorpach iompair a chur chun feidhme, agus i dtaobh na n-infheistíochtaí lena mbaineann, lena n-áirítear údaráis réigiúnacha agus áitiúla, bainisteoirí bonneagair, lamhaltóirí nó údaráis chalafort agus aerfort.

(7)

Bonneagar atá bunaithe cheana atá sa ghréasán tras-Eorpach iompair den chuid is mó. Chun cuspóirí bheartas nua an ghréasáin iompair thras-Eorpaigh a bhaint amach ina n-iomláine, ba cheart ceanglais aonfhoirmeacha maidir leis an mbonneagar a bhunú i Rialachán a bheidh le comhlíonadh ag bonneagar an ghréasáin thras-Eorpaigh iompair.

(8)

Ba cheart an gréasán tras-Eorpach iompair a fhorbairt trí bhonneagar nua iompair a chruthú, tríd an mbonneagar iompair atá ann cheana a athshlánú agus a uasghrádú agus trí bhearta lena gcuirtear chun cinn a úsáid ar bhealach a bheidh tíosach ar acmhainní. I gcásanna sonracha, de bharr easpa cothabhála rialta san am a caitheadh, is gá an bonneagar iarnróid a athshlánú. Is próiséas é an t-athshlánú a mbíonn de thoradh air go n-athbhunaítear na paraiméadair bhunaidh tógála de shaoráidí bhonneagair an iarnróid atá ann cheana, maille le feabhas a chur ar a gcáilíocht go fadtéarmach i gcomparáid leis an mbail atá anois orthu, i gcomhréir le cur i bhfeidhm cheanglais agus fhorálacha an Rialacháin seo.

(9)

Agus tionscadail leasa choitinn á gcur chun feidhme, ba cheart aird chuí a thabhairt ar chúinsí sonracha an tionscadail ar leith lena mbaineann. Ba cheart, más féidir, sineirgí le beartais eile a shaothrú, le gnéithe den turasóireacht, mar shampla, trí bhonneagar rothar do raonta rothaíochta fadachair a chuimsiú laistigh de struchtúir innealltóireachta sibhialta amhail droichid nó tolláin, mar a rinneadh leis na bealaí EuroVelo.

(10)

Is fearr a d'fhorbrófaí an gréasán tras-Eorpach iompair trí struchtúr déchisealach, ina mbeidh gréasán cuimsitheach agus croíghréasán bunaithe ar mhodheolaíocht choiteann agus thrédhearcach, arb ionann an dá chiseal sin agus an leibhéal pleanála bonneagair is airde laistigh den Aontas.

(11)

Ba cheart gur gréasán tras-Eorpach iompair a bheadh sa ghréasán cuimsitheach, lena n-áiritheofaí inrochtaineacht agus nascacht gach réigiúin san Aontas, na réigiúin iargúlta, na hoileáin agus na réigiúin is forimeallaí san áireamh, a fhearacht sin de chuspóir a shaothraigh an Beartas Muirí Comhtháite a bhunaítear le Rialachán (AE) Uimh. 1255/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5), agus lena neartófaí an comhtháthú sóisialta agus eacnamaíoch idir na réigiúin sin. Ba cheart na ceanglais maidir le bonneagar an ghréasáin chuimsithigh a shocrú sna treoirlínte a leagtar síos leis an Rialachán seo ("na treoirlínte"), chun forbairt ghréasáin d'ardcháilíocht a chur chun cinn ar fud an Aontais faoi 2050.

(12)

Admhaítear sa Pháipéar Bán freisin go bhfuil eisréimneachtaí substaintiúla fós ann, i dtéarnaí bonneagair iompair, idir codanna an Oirthir agus codanna an Iarthair den Aontas. Ba cheart dul i ngleic leis na heisréimneachtaí sin chun gréasán bonneagair Eorpach iompair atá comhtháite go hiomlán a bhaint amach.

(13)

Ba cheart an croíghréasán a shainaithint agus ba cheart bearta iomchuí a ghlacadh lena fhorbairt faoi 2030 mar thosaíocht laistigh den chreat a sholáthraítear tríd an ngréasán cuimsitheach. Ba cheart go mbeadh an croíghréasán ina chuid lárnach d'fhorbairt ghréasáin ilmhódaigh inbhuanaithe iompair, agus ba cheart go spreagfadh sé forbairt an ghréasáin chuimsithigh uile ar fad. Ba cheart go bhféadfadh an tAontas gníomhú dá bhíthin chun díriú ar na comhpháirteanna sin den ghréasán tras-Eorpach iompair a bhfuil an breisluach Eorpach is airde acu, go háirithe codanna trasteorann, naisc atá in easnamh, pointí ceangail ilmhódacha agus príomhscrogaill agus go bhfónfaí leis don chuspóir, a leagtar amach sa Pháipéar Bán, maidir le hastaíochtaí gáis cheaptha teasa ón iompar a laghdú le 60 % faoi bhun leibhéil 1990 faoi 2050.

(14)

Ba cheart go bhféadfaí díolúintí ó na ceanglais bhonneagair is infheidhme maidir leis an gcroíghréasán a dheonú i gcásanna cuí-réasúnaithe. Ba cheart a áireamh orthu sin cásanna nach féidir údar cuí a thabhairt i leith infheistíochta, mar shampla, i limistéir inar tearc an daonra.

(15)

Ba cheart cás sonrach na ngréasán iargúlta iarnróid nó na ngréasán iarnróid atá iargúlta go páirteach, a aithint trí dhíolúintí ó cheanglais áirithe bhonneagair a dheonú.

(16)

Nuair atá athbhreithniú á dhéanamh aige ar chur chun feidhme an chroíghréasáin in 2023, ba cheart don Choimisiún na pleananna náisiúnta cur chun feidhme agus na méaduithe a dhéanfar sa todhchaí a chur san áireamh.

(17)

Ní chumhdaítear leis an ngréasán tras-Eorpach iompair ach cuid de na gréasáin iompair atá ann cheana féin. I gcreat an athbhreithnithe ar chur chun feidhme an chroíghréasáin faoi 2023, ba cheart don Choimisiún measúnú a dhéanamh, i gcomhar leis na Ballstáit lena mbaineann, cé acu ar cheart nó nár cheart codanna eile, amhail uiscebhealaí intíre áirithe d'aicme III, a chomhtháthú sa ghréasán. I gcomhthéacs an athbhreithnithe sin, ba cheart don gCoimisiún dul chun cinn na dtionscadal a mheasúnú freisin agus, nuair is gá, ba cheart go mbeadh sé in ann athmhachnamh a dhéanamh ar na spriocdhátaí, agus aon fhorbairtí a bhféadfadh tionchar a bheith acu ar an ndóchúlacht go gcuirfí na spriocdhátaí sin i gcrích á gcur san áireamh.

(18)

Agus athbhreithniú á dhéanamh aige ar chun chun feidhme an chroíghréasáin faoi 2023, ba cheart don Choimisiún, tar éis dó dul i gcomhairle leis na Ballstáit, méasúnú a dhéanamh i dtaobh cé acu an gcuimseofar nó nach gcuimseofar codanna eile sa ghréasán, go háirithe na tionscadail ardtosaíochta a áirítear i gCinneadh Uimh. 661/2010/AE.

(19)

Chun an croíghréasán a bhunú ar bhealach comhordaithe tráthúil, lena bhféadfaí sochair na ngréasán a uasmhéadú, ba cheart do na Ballstáit lena mbaineann a áirithiú go nglactar na bearta is iomchuí le go dtabharfar na tionscadail leasa choitinn chun críche faoi 2030. Maidir leis an ngréasán cuimsitheach, ba cheart do na Ballstáit na hiarrachtaí uile is féidir a dhéanamh agus é mar aidhm acu é a thabhairt chun críche agus cloí le forálacha ábhartha na dtreoirlínte faoi 2050.

(20)

Ta sé riachtanach go ndéanfaí tionscadail leasa choitinn a shainaithint a chuideoidh leis an ngréasán tras-Eorpach iompair a chur i gcrích agus a chuideoidh leis na cuspóirí a bhaint amach agus a chomhfhreagraíonn do na tosaíochtaí arna mbunú sna treoirlínte. Ba cheart go mbraithfeadh a gcur chun feidhme ar a aibíocht is atá siad, ar a mhéid a chomhlíonann siad nósanna imeachta dlíthiúla de chuid an Aontais agus nósanna imeachta dlíthiúla náisiúnta agus ar infhaighteacht acmhainní airgeadais, gan dochar do ghealltanais airgeadais ó Bhallstát nó ón Aontas.

(21)

Ba cheart breisluach Eorpach a thaispeáint i dtionscadail leasa choitinn. Is gnách go mbíonn breisluach ard Eorpach ag roinnt le tionscadail trasteorann, ach b'fhéidir éifeachtaí eacnamaíocha díreacha níos ísle a bheith acu i gcomparáid le tionscadail ar tionscadail náisiúnta amháin iad. Ba cheart go mbeadh tionscadail trasteorann den sórt sin ina n-ábhar d'idirghabháil ag an Aontas ar bhonn tosaíochta d'fhonn a áirithiú go gcuirfí chun feidhme iad.

(22)

Ba cheart tionscadail leasa choitinn a lorgaítear maoiniú ón Aontas ina leith a bheith faoi réir anailíse costais/sochair agus socheacnamaíche bunaithe ar mhodheolaíocht aitheanta, agus na sochair agus na costais ábhartha don tsochaí, don eacnamaíocht agus don aeráid á gcur san áireamh. Ba cheart an anailís ar na costais agus na sochair a bheidh ann don aeráid agus don chomhshaol a bheith bunaithe ar an measúnú ar an tionchar ar an gcomhshaol a chuirtear i gcrích de bhun Threoir 2011/92/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (6).

(23)

D'fhonn rannchuidiú leis na spriocanna aeráide maidir le laghdú, ar spriocanna iad atá sa Pháipéar Bán maidir le hIompar agus lena bhféachtar le laghdú 60 % a dhéanamh in astaíochtaí gáis cheaptha teasa faoi bhun leibhéal 1990 faoi 2050, ba cheart measúnú a dhéanamh ar an tionchar gáis cheaptha teasa atá ag tionscadail leasa choitinn i bhfoirm bonneagar iompair atá nua, a fhadaítear nó a uasghrádaítear.

(24)

Déanann gníomhairí eile seachas na Ballstáit roinnt codanna den ghréasán a bhainistiú. Tá na Ballstáit freagrach, áfach, as a áirithiú go gcuirfear na rialacha lena rialaítear an gréasán i bhfeidhm i gceart laistigh dá gcríoch féin. Ós rud é gur gá an Rialachán seo a chur i bhfeidhm go coitianta chun gréasán tras-Eorpach iompair a fhorbairt agus a chur chun feidhme, ba cheart go mbeadh gach cuid den ghréasán faoi réir chearta agus oibleagáidí dá bhforáiltear leis an Rialachán seo, chomh maith leis na cinn a leagtar síos i ndlí ábhartha eile de chuid an Aontais agus dlí ábhartha eile náisiúnta.

(25)

Is gá comhar le tíortha comharsanacha agus le tríú tíortha chun nasc agus idir-inoibritheacht idir na gréasáin bhonneagair faoi seach a áirithiú. Dá bhrí sin, ba cheart don Aontas tionscadail leasa choitinn a chur chun cinn leis na tíortha sin nuair is iomchuí.

(26)

Chun comhtháthú módach a chur i gcrích ar fud an ghréasáin, ní foláir pleanáil iomchuí a dhéanamh ar an ngréasán tras-Eorpach iompair. Is é atá i gceist leis seo freisin ná go gcuirfear chun feidhme ceanglais shonracha ar fud an ghréasáin i dtéarmaí bonneagair, feidhmchláir teileamaitice, trealaimh agus seirbhísí. Is gá, dá bhrí sin, úsáid iomchuí agus chomhbheartaithe na riachtanas sin a áirithiú ar fud na hEorpa i gcás gach modha iompair agus le haghaidh a n-idirnasc ar fud an ghréasáin thras-Eorpaigh iompair agus lastall de sin, chun na sochair a bhaineann le héifeacht an ghréasáin a fháil agus chun go bhféadfar oibríochtaí éifeachtúla tras-Eorpacha iompair fadraoin a bheith ann.

(27)

Chun na bonneagair iompair atá ann cheana agus atá beartaithe don ghréasán cuimsitheach agus don chroíghréasán a chinneadh, ba cheart léarscáileanna a sholáthar agus a choigeartú le himeacht ama chun forbairt na sreabh tráchta a chur san áireamh. Is é córas idirghníomhach faisnéise geografaí agus teicniúla don ghréasán tras-Eorpach iompair (TENtec) bonn teicniúil na léarscáileanna sin, córas ina bhfuil sonraí níos mine i dtaobh bhonneagar an ghréasáin thras-Eorpaigh iompair.

(28)

Ba cheart tosaíochtaí a shocrú sna treoirlínte ionas go bhféadfar an gréasán tras-Eorpach iompair a fhorbairt laistigh den amscála arna shonrú.

(29)

Tá gá le feidhmchláir teileamaitice chun bunús a thabhairt le haghaidh oibríochtaí tráchta agus iompair agus sábháilteacht tráchta a bharrfheabhsú agus chun seirbhísí gaolmhara a fheabhsú. Ba cheart faisnéis do phaisinéirí, lena n-áirítear faisnéis maidir le córais ticéadaithe agus áirithinte, a sholáthar i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 454/2011 (7).

(30)

Ba cheart foráil a dhéanamh sna treoirlínte maidir leis an ngréasán cuimsitheach i nóid uirbeacha a fhorbairt, i gcomhréir le haidhmeanna an Aontais maidir le soghluaisteacht uirbeach inbhuanaithe, mar gurb ionann na nóid sin agus pointe tosaigh nó ceann scríbe deireanach ('last mile') le haghaidh paisinéirí agus lasta atá ag gluaiseacht ar an ngréasán tras-Eorpach iompair agus is pointí aistrithe iad idir modhanna difriúla iompair.

(31)

A bhuíochas dá mhórscála, ba cheart don ghréasán tras-Eorpach iompair an bonn a sholáthar le haghaidh teicneolaíochtaí nua agus nuálaíocht a úsáid ar mhórscála, rud, mar shampla, ar féidir leis cuidiú le héifeachtúlacht fhoriomlán na hearnála iompair Eorpaí a fheabhsú agus a lorg carbóin a laghdú. Cuideoidh an méid sin le spriocanna Straitéis Eoraip 2020 agus cuspóir an Pháipéir Bháin astaíochtaí gáis cheaptha teasa a laghdú 60 % faoi 2050 (bunaithe ar leibhéil 1990) agus ag an am céanna cuidiú leis an gcuspóir, mar atá, slándáil an tsoláthair bhreosla a mhéadú don Aontas. D'fhonn na cuspóirí sin a bhaint amach, ba cheart go gcuirfí feabhas ar infhaighteacht breoslaí glana malartacha ar fud an ghréasáin thras-Eorpaigh iompair. Ba cheart go mbeadh infhaighteacht na mbreoslaí glana malartacha bunaithe ar an éileamh a bheadh ann ar na breoslaí sin agus níor cheart go mbeadh aon cheanglas ann rochtain a chur ar fáil ar gach breosla glan malartach ag gach stáisiún breosla.

(32)

Ba cheart don ghréasán tras-Eorpach iompair ilmhódúlacht éifeachtúil a áirithiú chun go bhféadfar roghanna módacha níos fearr agus níos inbhuanaithe a dhéanamh do phaisinéirí agus do lasta agus chun go bhféadfar méideanna móra a chomhdhlúthú i gcás aistrithe fadraoin. Beidh an ilmhódúlacht níos tarraingtí do phaisinéirí, d'úsáideoirí agus do lasta-sheoltóirí ó thaobh an gheilleagair, dá bharr sin.

(33)

Chun bonneagar iompair d'ardcháilíocht agus éifeachtúil a chur i gcrích ar fud na modhanna uile, ba cheart slándáil agus sábháilteacht gluaiseachtaí paisinéirí agus lasta, an difear d'athrú aeráide agus tionchar an athraithe aeráide agus tionchar tubaistí nádúrtha agus tubaistí de dhéantús an duine a d'fhéadfadh a bheith ar bhonneagar agus inrochtaineacht d'úsáideoirí iompair uile a áireamh i bhforbairt an ghréasáin thras-Eorpaigh iompair.

(34)

Agus pleanáil bhonneagair á déanamh, ba cheart go dtabharfadh Ballstáit agus tionscnóirí eile tionscadal aird chuí ar na measúnuithe riosca agus ar na bearta oiriúnaithe lena bhfeabhsófar go leordhóthanach an tseasmhacht i gcoinne an athraithe aeráide agus tubaistí comhshaoil.

(35)

Ba cheart go ndéanfadh na Ballstáit agus tionscnóirí eile tionscadal measúnú comhshaoil ar phleananna agus ar thionscadail mar a fhoráiltear i dTreoir 92/43/CEE ón gComhairle (8), i dTreoir 2000/60/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (9), i dTreoir 2001/42/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (10), i dTreoir 2009/147/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (11) agus i dTreoir 2011/92/AE chun iarmhairtí diúltacha ar an gcomhshaol a sheachaint, nó, nuair nach bhfuil sé indéanta iad a sheachaint, na hiarmhairtí diúltacha ar an gcomhshaol a mhaolú nó a chúiteamh, amhail ilroinnt an tírdhreacha, séalú ithreach agus truailliú uisce agus aeir chomh maith le torainn agus chun bithéagsúlacht a chosaint ar bhealach éifeachtach.

(36)

Ba cheart cosaint an chomhshaoil agus na bithéagsúlachta, chomh maith le riachtanais straitéiseacha iompair ar uiscebhealaí intíre, a chur san áireamh.

(37)

Ba cheart do na Ballstáit agus do thionscnóirí eile tionscadal a áirithiú go gcuirfear measúnuithe ar thionscadail leasa choitinn i gcrích go héifeachtúil agus moilleadóireacht, nach bhfuil aon ghá léi, a sheachaint.

(38)

Le bonneagar iompair, ba cheart soghluaiseacht rianúil agus inrochtaineacht do na húsáideoirí uile a chur chun cinn, go háirithe do dhaoine scothaosta, do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe agus do phaisinéirí faoi mhíchumas.

(39)

Ba cheart do na Ballstáit measúnuithe ex-ante a chur i gcrích ar a inrochtana atá bonneagar agus na seirbhísí a bhaineann leis.

(40)

Ba cheart go mbeadh an croíghréasán ina fhothacar den ghréasán cuimsitheach atá á fhorleagan. Ba cheart na nóid agus na naisc is tábhachtaí den ghréasán tras-Eorpach iompair ó thaobh straitéise de a bheith ann, de réir riachtanas tráchta. Ba cheart é a bheith ilmhódach, sin le rá, gur cheart go n-áireofaí ann na modhanna iompair go léir agus a naisc, chomh maith le córais ábhartha tráchta agus bainistithe faisnéise.

(41)

Sainaithníodh an croíghréasán ar bhonn modheolaíochta oibiachtúla pleanála. Leis an modheolaíocht sin táthar tar éis na nóid uirbeacha, na calafoirt agus na haerfoirt, chomh maith le pointí trasnaithe teorann is tábhachtaí, a shainaithint. Tá na nóid sin nasctha le naisc ilmhódacha, nuair is féidir, fad atá siad inmharthana ó thaobh an gheilleagair, inbhuanaithe ó thaobh an chomhshaoil agus indéanta go dtí 2030. Leis an modheolaíocht sin táthar tar éis idirnascacht gach Ballstáit agus lánpháirtíocht na bpríomhoileán sa chroíghréasán a áirithiú.

(42)

Chun an croíghréasán a chur chun feidhme laistigh den amscála atá leagtha síos, d'fhéadfaí cur chuige conaire a úsáid mar ionstraim chun tionscadail éagsúla a chomhordú ar bhonn trasnáisiúnta agus chun forbairt na conaire a shioncrónú, agus, ar an dóigh sin, bheadh an sochar is mó is féidir á bhaint amach don ghréasán. Níor cheart go mbreathnófaí ar an ionstraim sin mar bhunús le tosaíocht a thabhairt do thionscadail áirithe sa chroíghréasán. Ba cheart go gcuideodh conairí croíghréasáin le bonneagar an chroíghréasáin a fhorbairt sa tslí is go dtabharfaí aghaidh ar scrogaill, go gcuirfí le naisc trasteorann agus go bhfeabhsófaí éifeachtúlacht agus inbhuanaitheacht. Ba cheart go gcuideoidís leis an gcomhtháthú trí chomhar críochach níos fearr.

(43)

Ba cheart go ndíreodh conairí croíghréasáin freisin ar chuspóirí beartais iompair níos leithne agus idir-inoibritheacht, comhtháthú módach agus oibríochtaí ilmhódacha a éascú. Leis sin, ba cheart conairí sainfhorbartha a bheith ann atá barrfheabhsaithe i dtéarmaí astaíochtaí, agus ar an gcaoi sin íoslaghdófar iarmhairtí ar an gcomhshaol agus méadófar ar an iomaíochas, agus conairí atá tarraingteach freisin mar gheall ar a n-iontaofacht, an brú tráchta teoranta a bhíonn orthu agus a gcostais ísle oibrithe agus riaracháin. Ba cheart go mbeadh cur chuige na conaire trédhearcach agus soiléir agus níor cheart go mbeadh mar thoradh ar bhainistiú conairí den sórt sin méadú ró-mhór ar chostais riaracháin nó ar ualaí riaracháin.

(44)

Ba cheart go n-eascódh na Comhordaitheoirí Eorpacha dá bhforáiltear sa Rialachán seo, i gcomhaontú leis an mBallstát lena mbaineann, bearta chun an struchtúr ceart rialachais a dhearadh agus chun na foinsí maoinithe a shainaithint, idir phoiblí agus phríobháideach, le haghaidh tionscadal casta trasteorann do gach conair chroíghréasáin. Ba cheart go n-éascódh Comhordaitheoirí Eorpacha an cur chun feidhme comhordaithe le haghaidh chonairí an chroíghréasáin.

(45)

Is ról ríthábhachtach atá ag na Comhordaitheoirí Eorpacha i dtaca leis an gcomhar, agus leis an bhforbairt, feadh na gconairí.

(46)

Ba cheart go mbeadh conairí an chroíghréasáin i gcomhréir leis na conairí lasta iarnróid a bunaíodh i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 913/2010 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (12) agus ar an bPlean Imscartha Eorpach le haghaidh an Chórais Eorpaigh um Bainistiú Tráchta Iarnróid (ERTMS) dá bhforáiltear i gCinneadh 2009/561/CE ón gCoimisiún (13).

(47)

Chun an chomhsheasmhacht idir na treoirlínte agus clárphleanáil na n-ionstraimí ábhartha airgeadais atá ar fáil ar leibhéal an Aontais a uasmhéadú, ba cheart go gcomhlíonfadh maoiniú an ghréasáin thras-Eorpaigh iompair an Rialachán seo agus go mbunófaí é, go háirithe, ar Rialachán (AE) Uimh. 1316/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (14). Dá réir sin, ba cheart díriú ar mhaoiniú ó ionstraimí ábhartha inmheánacha agus seachtracha amhail cistí struchtúracha agus comhtháthaithe, Saoráid Infheistíochta na Comharsanachta (NIF) agus an Ionstraim um Chúnamh Réamhaontachais (IPA) (15), agus maoiniú ón mBanc Eorpach Infheistíochta, ón mBanc Eorpach Athfhoirgníochta agus Forbartha agus ó institiúidí eile airgeadais a ailíniú agus a chomhcheangal.

(48)

Chun na léarscáileanna atá in Iarscríbhinn I a thabhairt cothrom le dáta chun athruithe a d'fhéadfadh teacht as úsáid iarbhír ghnéithe áirithe den bhonneagar iompair arna n-ainailísiú i bhfianaise thairseach réamhbhunaithe cainníochtúil, ba cheart go ndéanfaí an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh ("CFAE"), faoi réir Airteagal 172 de, a tharmligean chuig an gCoimisiún i ndáil le leasuithe ar Iarscríbhinn I agus ar Iarscríbhinn II. Tá sé an-tábhachtach go ndéanfaidh an Coimisiún comhairliúchán oiriúnach le linn na réamhoibre, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe. Ba cheart don Choimisiún, agus gníomhartha tarmligthe á n-ullmhú agus á ndréachtú aige, a áirithiú go ndéanfar na doiciméid ábhartha a tharchur chuig Parlaimint na hEorpa agus chuig an gComhairle ar bhealach comhuaineach, tráthúil agus iomchuí.

(49)

Ba cheart go gcuirfí san áireamh go hiomchuí leasanna údarás réigiúnach agus áitiúil, chomh maith le leasanna an tsochaí shibhialta áitiúil a mbíonn tionchar ag tionscadal leasa choitinn uirthi, nuair atá na tionscadail sna fonsaí tógála agus pleanála.

(50)

Tugtar deiseanna do gheallsealbhóirí cuidiú le cuspóirí an Rialacháin seo a chur i gcrích trí na creata Eorpacha agus náisiúnta le haghaidh bonneagar iompair a phleanáil agus a chur chun feidhme, chomh maith le seirbhísí iompair a sholáthar. Is bealach an-mhaith é an t-ionstraim nua le haghaidh chur chun feidhme an ghréasáin thras-Eorpaigh iompair i.e. conairí croíghréasáin chun cumais éagsúla gheallsealbhóirí a bhaint amach, chun an comhar a chur chun cinn eatarthu agus chun comhlántacht a neartú le gníomhaíochtaí ó Bhallstáit.

(51)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha do chur chun feidhme an Rialacháin seo a áirithiú, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (16).

(52)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóirí an Rialacháin seo, go háirithe an gréasán tras-Eorpach iompair a bhunú agus a fhorbairt go comhordaitheach, a bhaint amach go leordhóthanach toisc gur gá na cuspóirí sin a chomhordú, agus gur fearr is féidir é sin a dhéanamh ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta mar a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta, mar a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun na cuspóirí sin a bhaint amach.

(53)

Ba cheart, dá bhrí sin, Cinneadh Uimh. 661/2010/AE a aisghairm.

(54)

Ba cheart don Rialachán seo teacht i bhfeidhm lá i ndiaidh lá a fhoilsithe in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh chun go gceadófaí glacadh tráthúil na ngníomhartha tarmligthe agus na ngníomhartha cur chun feidhme faoin Rialachán seo,

(a)

ciallaíonn 'tionscadal leasa choitinn' aon tionscadal a dhéantar de bhun cheanglais an Rialacháin seo agus i gcomhréir le forálacha an Rialacháin seo;

(b)

ciallaíonn 'tír chomharsanach' tír a thagann faoi raon feidhme Bheartas Comharsanachta na hEorpa, lena n-áirítear an Chomhpháirtíocht Straitéiseach, an Beartas um Méadú, agus an Limistéar Eorpach Eacnamaíoch nó Comhlachas Saorthrádála na hEorpa;

(c)

ciallaíonn 'tríú tír' aon tír chomharsanach nó aon tír eile lena bhféadfaidh an tAontas comhoibriú chun na cuspóirí atá beartaithe sa Rialachán seo a bhaint amach;

(d)

ciallaíonn 'breisluach Eorpach' luach tionscadail a dtagann feabhas suntasach ar naisc iompair nó ar shreabha iompair idir na Ballstáit dá bharr, de bhreis ar an luach a d'fhéadfadh a bheith ann don Bhallstát ar leith sin faoi seach, ar féidir é sin a léiriú trí thagairt d'fheabhsuithe san éifeachtúlacht, san inbhuanaitheacht, san iomaíochas nó sa chomhtháthú, agus ag cloí leis na cuspóirí a leagtar amach in Airteagal 4;

(e)

ciallaíonn 'bainisteoir bonneagair' aon chomhlacht nó aon ghnóthas atá freagrach, go háirithe, as bonneagar iompair a bhunú nó a chothabháil. Féadfar bainistiú córas um rialú bonneagair agus bainistiú córas slándála a áireamh sa mhéid sin freisin;

(f)

ciallaíonn 'feidhmchláir teileamaitice' córais a úsáideann faisnéis, cumarsáid, teicneolaíochtaí loingseoireachta nó suite/logánaithe chun bonneagar, soghluaisteacht agus trácht ar an ngréasán tras-Eorpach iompair a bhainistiú go héifeachtach agus chun seirbhísí breisluacha a sholáthar do shaoránaigh agus d'oibreoirí, lena n-áirítear seirbhísí chun úsáid a bhaint as an ngréasán ar bhealach sábháilte, slán, fónta ó thaobh an chomhshaoil de agus éifeachtúil ó thaobh acmhainne de. Féadfaidh siad freisin fearais ar bord a áireamh, ar an gcuntar gur cuid de chóras doroinnte iad ina bhfuil comhpháirteanna comhfhreagracha bonneagair. Áirítear orthu na córais, teicneolaíochtaí agus seirbhísí dá dtagraítear i bpointí (ga) go (l);

(g)

ciallaíonn 'córas cliste iompair' (ITS) córas mar a shonraítear i dTreoir 2010/40/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (17);

(h)

ciallaíonn 'córas um bainistiú aerthráchta' córas mar a shonraítear i Rialachán (CE) Uimh. 552/2004 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (18) agus sa Mháistirphlean Eorpach um Bainistiú Aerthráchta (BAT) mar a shonraítear i Rialachán (CE) Uimh. 219/2007 ón gComhairle (19);

(i)

ciallaíonn 'Córais Faireacháin agus Faisnéise um Thrácht Árthach' (VTMIS) córais a úsáidtear chun faireachán agus bainistiú a dhéanamh ar thrácht agus ar mhuiriompar, agus úsáid á baint as faisnéis ó Chórais Sainaitheanta Uathoibríche Long (AIS), Sainaithint agus Lorgaireacht Fadraoin Long (LRIT) agus córais radair cois cósta agus cumarsáid raidió dá bhforáiltear i dTreoir 2002/59/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (20), agus áirítear leis seo na córais náisiúnta um fhaisnéis mhuirí a chomhtháthú trí SafeSeaNet;

(j)

ciallaíonn 'Seirbhísí Faisnéise Tráchta Abhann (RIS)' teicneolaíochtaí faisnéise agus cumarsáide ar uiscebhealaí intíre mar a shonraítear i dTreoir 2005/44/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (21);

(k)

ciallaíonn 'ríomhsheirbhísí muirí' seirbhísí a úsáideann ardteicneolaíochtaí idir-inoibritheacha faisnéise in earnáil an mhuiriompair chun nósanna imeachta riaracháin a shimpliú agus chun an tríchur tráchta lasta a éascú ar muir agus i limistéir chalafoirt, lena n-áirítear seirbhísí fuinneoige aonair amhail an fhuinneog chomhtháite mhuirí aonair mar a fhoráiltear i dTreoir 2010/65/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (22), córais phobail chalafort agus córais faisnéise chustaim lena mbaineann;

(l)

ciallaíonn 'Córas Eorpach um Bainistiú Tráchta Iarnróid (ERTMS)' an córas a shainmhínítear i gCinneadh 2006/679/CE ón gCoimisiún (23) agus i gCinneadh 2006/860/CE ón gCoimisiún (24);

(m)

ciallaíonn 'cuid trasteorann' an chuid lena n-áirithítear leanúnachas tionscadail leasa choitinn idir na nóid uirbeacha is neasa ar dhá thaobh den teorainn de dhá Bhallstát nó idir Ballstát agus tír chomharsanach;

(n)

ciallaíonn 'iompar ilmhódach' iompar paisinéirí nó lasta, nó iad araon, ina n-úsáidtear dhá cheann nó níos mó de mhodhanna iompair;

(o)

ciallaíonn 'idir-inoibritheacht' an cumas atá ag an mbonneagar i modh iompair, lena n-áirítear na coinníollacha uile rialúcháin, teicneolaíochta agus oibríochta, lamháil do na sreabha sábháilte agus neamhchoiscthe tráchta a bhaineann na leibhéil feidhmíochta is gá don bhonneagar sin nó don mhodh sin amach;

(p)

ciallaíonn 'nód uirbeach' limistéar uirbeach ina bhfuil bonneagar iompair an ghréasáin thras-Eorpaigh iompair, amhail calafoirt lena n-áirítear críochfoirt, aerfoirt, stáisiúin iarnróid, ardáin lóistíochta agus críochfoirt lasta atá suite i limistéar uirbeach agus máguaird, nasctha le codanna eile den bhonneagar sin agus leis an mbonneagar don trácht réigiúnach agus áitiúil;

(q)

ciallaíonn 'scrogall' bac fisiciúil, teicniúil nó feidhmíochta a dtarlaíonn cliseadh an chórais dá thoradh, ar cliseadh é a mbíonn tionchar aige ar leanúnachas sreabha fadraoin nó trasteorann ar féidir iad a shárú trí bhonneagar nua a chruthú nó an bonneagar atá ann a uasghrádú go mór, a d'fhéadfadh feabhsuithe suntasacha a thabhairt agus a réiteoidh na sriantachtaí scrogaill;

(r)

ciallaíonn 'ardán lóistíochta' limistéar atá nasctha go díreach le bonneagar iompair an ghréasáin thras-Eorpaigh iompair lena n-áirítear críochfort lasta amháin ar a laghad, agus lenar féidir gníomhaíochtaí lóistíochta a dhéanamh;

(s)

ciallaíonn 'críochfort lasta' struchtúr atá feistithe chun athlastála idir dhá mhodh iompair ar a laghad nó idir dhá chóras dhifriúla iarnróid, agus chun lasta a stóráil go sealadach, amhail calafoirt, calafoirt intíre, aerfoirt agus críochfoirt iarnróid;

(t)

ciallaíonn 'anailís chostais/sochair agus shocheacnamaíoch' measúnú cainníochtaithe ex-ante ar luach tionscadail, bunaithe ar mhodheolaíocht aitheanta, agus na sochair agus na costais ábhartha uile don tsochaí, don eacnamaíocht, don aeráid agus don chomhshaol á gcur san áireamh. Ba cheart an anailís ar an gcostas agus ar na sochair a bheidh ann don aeráid agus don chomhshaol a bheith bunaithe ar an measúnú ar an tionchar ar an gcomhshaol a chuirtear i gcrích de bhun Threoir 2011/92/AE;

(u)

ciallaíonn 'gréasán iargúlta' gréasán iarnróid Ballstáit, nó cuid de, a bhfuil a leithead rianta bunoscionn le leithead rianta ainmniúil caighdeánach Eorpach (1 435 mm), nach bhféadfaí infheistíocht mhór áirithe i mbonneagar a chosaint ina leith i dtéarmaí costais-sochair eacnamaíoch de bhua sonraíochtaí an ghréasáin sin arbh ann dóibh de bharr é a bheith scoite go geografach nó lonnaithe in áit fhorimeallach;

(v)

ciallaíonn 'réigiún NUTS' réigiún mar a shainmhínítear san Ainmníocht Aonad Críochach le haghaidh Staidrimh;

(w)

ciallaíonn 'breoslaí glana malartacha' breoslaí amhail leictreachas, hidrigin, bithbhreoslaí (leachtanna), breoslaí sintéiseacha, meatán (gás nádúrtha (GNC agus GNL) agus bithmheatán) agus gás peitriliam leachtaithe (GPL) a chuirtear in ionad, ar a laghadh go páirteach, foinsí ola iontaise sa soláthar fuinnimh le haghaidh iompair agus lena gcuirtear leis an méid carbóin atá ann a ísliú, agus lena bhfeabhsaítear feidhmíocht chomhshaoil na hearnála iompair.

(a)

comhtháthú trí:

(b)

éifeachtúlacht trí:

(c)

inbhuanaitheacht trí:

(d)

na sochair dá úsáideoirí a mhéadú trí:

(a)

bonneagar iompair atá ann cheana a fhorbairt, a fheabhsú agus a chothabháil;

(b)

comhtháthú agus idirnasc bonneagair a bharrfheabhsú;

(c)

teicneolaíochtaí nua agus feidhmchláir teileamaitice a úsáid, i gcás ina bhféadfar úsáid den sórt sin a chosaint ó thaobh an gheilleagair;

(d)

sineirgí a d'fhéadfadh a bheith ann le gréasáin eile a chur san áireamh, go háirithe gréasáin thras-Eorpacha fuinnimh nó teileachumarsáide;

(e)

an measúnú ar iarmhairtí straitéiseacha ar an gcomhshaol, agus pleananna agus cláir iomchuí a bhunú agus an measúnú ar na hiarmhairtí ar mhaolú thionchair an athratithe aeráide;

(f)

bearta chun acmhainn bhonneagair a phleanáil agus a fhairsingiú nuair is gá;

(g)

aird iomchuí a thabhairt ar a íogaire atá an bonneagar iompair maidir le haeráid atá ag athrú chomh maith le tubaistí nádúrtha nó tubaistí de dhéantús an duine, d'fhonn aghaidh a thabhairt ar na dúshláin sin;

(a)

rannchuideoidh sé leis na cuspóirí a thagann faoi dhá cheann ar a laghad de na ceithre chatagóir mar a leagtar amach in Airteagal 4 iad;

(b)

comhlíonfaidh sé Caibidil II agus, má bhaineann sé leis an gcroíghréasán, comhlíonfaidh sé Caibidil III freisin;

(c)

beidh sé inmharthana go heacnamaíoch ar bhonn anailíse costais/sochair agus socheacnamaíche;

(d)

léireoidh sé breisluach Eorpach.

(a)

go nascfar an croíghréasán ag pointí trasnaithe teorann agus go mbainfidh tionscadal den sórt sin leis an mbonneagar is gá chun sreabh tráchta rianúil, seiceálacha teorann, faireachas teorann agus nósanna imeachta eile um rialú teorann a áirithiú;

(b)

go n-áiritheofar an nasc idir an croíghréasán agus gréasáin iompair na dtríú tíortha, d'fhonn fás eacnamaíoch agus iomaíochas a fheabhsú;

(c)

go dtabharfar chun críche an bonneagar iompair i dtríú tíortha a nascann codanna den chroíghréasán san Aontas;

(d)

go gcuirfear chun feidhme córais um bainistiú tráchta sna tíortha sin;

(e)

go gcuirfear chun cinn iompar muirí agus mótarbhealaí na farraige, gan tacaíocht airgeadais a chur ar fáil do chalafoirt tríú tíortha;

(f)

go n-éascófar iompar ar uiscebhealaí intíre le tríú tíortha.

(a)

an idir-inoibritheacht idir an gréasán tras-Eorpach iompair agus gréasáin tríú tíortha a chur chun cinn;

(b)

fairsingiú bheartas an ghréasáin thras-Eorpaigh iompair go tríú tíortha a chur chun cinn;

(c)

aeriompar le tríú tíortha a éascú, chun fás eacnamaíoch agus iomaíochas atá éifeachtúil agus inbhuanaithe a chur chun cinn, lena n-áirítear leathnú an Aerspáis Eorpaigh Aonair agus comhar níos fearr um bainistiú aerthráchta;

(d)

muiriompar a éascú agus mótarbhealaí na farraige a chur chun cinn le tríú tíortha.

(a)

beidh sé mar a shonraítear sna léarscáileanna agus sna liostaí atá in Iarscríbhinn I agus i gCuid 2 d'Iarscríbhinn II;

(b)

sonrófar é tuilleadh sa tuairisc ar chomhpháirteanna an bhonneagair;

(c)

comhlíonfar leis na ceanglais maidir leis na bonneagair iompair a leagtar amach sa Chaibidil seo;

(d)

beidh sé ina bhonn chun tionscadail leasa choitinn a shainaithint;

(e)

aithneofar leis teorainneacha fisiciúla agus tréithe ar leith topagrafacha de bhonneagar iompair na mBallstát, mar a shainítear iad sna sonraíochtaí teicniúla idir-inoibritheachta (STIanna).

(a)

inrochtaineacht agus nascacht níos fearr a áirithiú do réigiúin uile an Aontais agus cás sonrach na n-oileán, na ngréasán iargúlta agus na réigiún inar tearc an daonra, na réigiún cúlánta agus na réigiún is forimeallaí á chur san áireamh;

(b)

comhtháthú barrmhaith na modhanna iompair agus idir-inoibritheacht laistigh de mhodhanna iompair a áirithiú;

(c)

bearnaí a líonadh sna naisc atá in easnamh agus deireadh a chur le scrogaill, go háirithe i gcodanna trasteorann;

(d)

úsáid éifeachtúil agus inbhuanaithe an bhonneagair a chur chun cinn agus, más gá, an acmhainn a mhéadú;

(e)

cáilíocht bhonneagair a fheabhsú nó a chothabháil i dtéarmaí sábháilteachta, slándála, éifeachtúlachta, aeráide agus, i gcás inarb iomchuí, seasmhachta i gcoinne tubaistí, feidhmíochtaí comhshaoil, dálaí sóisialta, inrochtaineachta do na húsáideoirí uile, lena n-áirítear daoine scothaosta, daoine a bhfuil a soghluaiseacht laghdaithe agus paisinéirí faoi mhíchumas, agus cháilíocht na seirbhísí agus leanúnachais sreabha tráchta;

(f)

feidhmchláir teileamaitice a chur chun feidhme agus a úsáid agus forbairt nuálach theicneolaíoch a chur chun cinn.

(a)

slándáil an tsoláthair bhreosla a áirithiú trí éifeachtacht fuinnimh níos fearr, agus trí úsáid foinsí fuinnimh malartacha agus, go háirithe, trí fhoinsí fuinnimh agus córais tiomána ísealcharbóin nó gan carbón ar bith, a chur chun cinn;

(b)

éifeachtaí diúltacha iompar idirthurais iarnróid agus iompar idirthurais de bhóthar ar limistéir uirbeacha a mhaolú;

(c)

deireadh a chur le bacainní riaracháin agus teicniúla, go háirithe ar idir-inoibritheacht an ghréasáin thras-Eorpaigh iompair agus ar iomaíocht.

(a)

línte iarnróid ardluais agus gnáthlínte iarnróid, lena n-áirítear:

(b)

críochfoirt lasta agus ardáin lóistíochta le haghaidh earraí a athlastáil laistigh de mhodh an iarnróid agus idir modh an iarnróid agus modhanna eile iompair;

(c)

stáisiúin ar na línte a luaitear in Iarscríbhinn I chun paisinéirí a aistriú laistigh de mhodh an iarnróid agus idir modh an iarnróid agus modhanna eile iompair;

(d)

naisc na stáisiún, na gcríochfort lasta agus na n-ardán lóistíochta leis na modhanna eile sa ghréasán tras-Eorpach iompair;

(e)

trealamh gaolmhar;

(f)

feidhmchláir teileamaitice;

(a)

línte iarnróid le haghaidh iompair ardluais:

(b)

línte iarnróid le haghaidh gnáthiompair.

(a)

go bhfuil sé feistithe le ERTMS, ach amháin i gcás gréasán iargúlta;

(b)

go gcomhlíonann sé Treoir 2008/57/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (25) agus a bhearta cur chun feidhme chun idir-inoibritheacht an ghréasáin chuimsithigh a bhaint amach;

(c)

go gcomhlíonann sé ceanglais STIanna arna nglacadh de bhun Airteagal 6 de Threoir 2008/57/CE, ach amháin i gcásanna a cheadaítear faoi STI ábhartha nó faoin nós imeachta dá bhforáiltear in Airteagal 9 de Threoir 2008/57/CE;

(d)

go bhfuil sé leictrithe go hiomlán maidir le rianta líne agus, a mhéid is gá d'oibríochtaí na dtraenacha leictreacha, maidir le taobhlaigh, ach amháin i gcás gréasán iargúlta;

(e)

go gcomhlíonann sé na ceanglais maidir le rochtain ar chríochfoirt lasta a leagtar síos i dTreoir 2012/34/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (26).

(a)

ERTMS a úsáid

(b)

aistriú chuig leithead rianta ainmniúil de 1 435 mm;

(c)

éifeacht an torainn agus an chreathaidh ó iompar iarnróid a mhaolú, go háirithe trí bhearta don rothstoc agus don bhonneagar, lena n-áirítear bacainní cosanta torainn;

(d)

na ceanglais maidir leis an mbonneagar a chomhlíonadh agus an idir-inoibritheacht a fheabhsú;

(e)

sábháilteacht chrosairí comhréidhe a fheabhsú;

(f)

nuair is iomchuí, bonneagar iompair iarnróid a nascadh le bonneagar chalafoirt na n-uiscebhealaí intíre;

(a)

aibhneacha;

(b)

canálacha;

(c)

lochanna;

(d)

bonneagar gaolmhar amhail loic, ardaitheoirí, droichid, taiscumair agus bearta gaolmhara um chosc ar thuillte a bhféadfadh éifeachtaí dearfa a bheith acu maidir le loingseoireacht ar uiscebhealaí intíre;

(e)

calafoirt intíre, lena n-áirítear an bonneagar is gá le haghaidh oibríochtaí iompair laistigh de limistéar an chalafoirt;

(f)

trealamh gaolmhar;

(g)

feidhmchláir teileamataice, lena n-áirítear RIS;

(h)

naisc na gcalafort intíre leis na modhanna eile sa ghréasán tras-Eorpach iompair.

(a)

go gcomhlíonann aibhneacha, canálacha agus lochanna na híoscheanglais maidir le huiscebhealaí d'aicme IV mar a leagtar síos in aicmiú nua na n-uiscebhealaí intíre a bhunaítear le Comhdháil Eorpach na nAirí Iompair (ECMT) agus áiritheoidh siad go bhfuil glanspás leanúnach bealaigh faoi na droichid ann, gan dochar d'Airteagal 35 agus d'Airteagal 36 den Rialachán seo.

Ar iarratas ó Bhallstát, i gcásanna cuí-réasúnaithe, deonófar díolúintí ón gCoimisiún ó na híoscheanglais maidir le doimhneacht (faoi bhun 2,50 m) agus maidir le híosairde faoi na droichid (faoi bhun 5,25 m);

(b)

go ndéantar aibhneacha, canálacha agus lochanna a chothabháil chun stádas maith loingseoireachta a choinneáil, agus an dlí comhshaoil is infheidhme á urramú;

(c)

go mbeidh aibhneacha, canálacha agus lochanna feistithe le RIS.

(a)

i gcás uiscebhealaí intíre atá ann cheana: na bearta cur chun feidhme is gá chun caighdeáin uiscebhealaí d'aicme IV a bhaint amach;

(b)

i gcás inarb iomchuí, caighdeáin níos airde a bhaint amach chun nuachóiriú a dhéanamh ar uiscebhealaí atá ann cheana agus chun uiscebhealaí nua a chruthú i gcomhréir le gnéithe teicneolaíochta bhonneagar ECMT, chun éilimh an mhargaidh a shásamh;

(c)

feidhmchláir teileamataice, lena n-áirítear RIS, a chur chun feidhme;

(d)

bonneagar na gcalafort intíre a nascadh le bonneagar lasta iarnróid agus bonneagar an iompair de bhóthar;

(e)

agus aird ar leith á tabhairt ar aibhneacha saorchúrsála nach bhfuil aon chlaochlú rómhór imithe orthu agus a d'fhéadfadh a bheith ina n-ábhar do bhearta sonracha dá thoisc sin;

(f)

iompar inbhuanaithe ar uiscebhealaí intíre a chur chun cinn;

(g)

nuachóiriú agus forbairt a dhéanamh ar acmhainn an bhonneagair is gá le haghaidh oibríochtaí iompair laistigh de limistéar an chalafoirt.

(a)

bóithre d'ardcháilíocht, lena n-áirítear:

(b)

líomatáistí páirceála agus scíthe;

(c)

trealamh gaolmhar;

(d)

feidhmchláir teileamataice, lena n-áirítear RIS;

(e)

críochfoirt lasta agus ardáin lóistíochta;

(f)

naisc na gcríochfort lasta agus na n-ardán lóistíochta leis na modhanna eile sa ghréasán tras-Eorpach iompair;

(g)

busárais.

(a)

Is ionann mótarbhealach agus bóthar a dhéantar a dhearadh agus a thógáil go speisialta le haghaidh mótarthráchta, nach bhfreastalaíonn ar réadmhaoin atá i dteorainn leis agus:

(b)

Is ionann bóthar luais agus bóthar atá deartha i gcomhair mótarthráchta a bhfuil rochtain aici air go príomha ó acomhail mhótarbhealaí nó acomhail rialaithe agus:

(c)

Is ionann gnáthbhóthar straitéiseach agus bóthar nach mótarbhealach nó bóthar luais é, ach ar bóthar d'ardcháilíocht é dá dtagraítear i mír 1 agus i mír 2.

(a)

go gcomhlíonann na bóithre forálacha phointe (a), phointe (b) nó phointe (c) d'Airteagal 17(3);

(b)

go ndéanfar sábháilteacht an bhonneagair iompair de bhóthar a áirithiú, go ndéanfar faireachán uirthi, agus, nuair is gá, go ndéanfar í a fheabhsú i gcomhréir leis an nós imeachta dá bhforáiltear i gCinneadh 2008/96/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (27);

(c)

go gcomhlíonfaidh tolláin bhóithre ar faide iad ná 500 m ar fhad Treoir 2004/54/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (28);

(d)

go n-áiritheofar idir-inoibritheacht na gcóras bailithe dolaí, i gás inarb infheidhme, i gcomhréir le Treoir 2004/52/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (29) agus le Cinneadh 2009/750/CE ón gCoimisiún (30);

(e)

go gcomhlíonfaidh aon chóras cliste iompair atá in úsáid ag údarás poiblí maidir le bonneagar iompair de bhóthar Treoir 2010/40/AE agus go n-úsáidfear é ar bhealach a bheidh ag teacht le gníomhartha tarmligthe a ghlactar faoin Treoir sin.

(a)

sábháilteacht ar bhóithre a fheabhsú agus a chur chun cinn;

(b)

úsáid CCI, go háirithe faisnéis ilmhódach agus bainistiú tráchta agus chun gur féidir córais chomhtháite chumarsáide agus íocaíochta a úsáid;

(c)

teicneolaíochtaí nua agus nuálaíocht a thabhairt isteach chun iompar ísealcharbóin a chur chun cinn;

(d)

líomatáiste páirceála iomchuí a sholáthar d'úsáideoirí tráchtála bóithre, ina mbeidh leibhéal iomchuí sábháilteachta agus slándála;

(e)

brú tráchta a mhaolú ar na bóithre atá ann faoi láthair.

(a)

spás muirí;

(b)

canálacha mara;

(c)

calafoirt intíre, lena n-áirítear an bonneagar is gá le haghaidh oibríochtaí iompair laistigh de limistéar an chalafoirt;

(d)

naisc na gcalafort leis na modhanna eile sa ghréasán tras-Eorpach iompair;

(e)

sconsaí, loic agus duganna;

(f)

áiseanna loingseoireachta;

(g)

tárrachtana calafoirt agus seolbhealaí;

(h)

tonnchoisc;

(i)

mótarbhealaí na farraige;

(j)

trealamh gaolmhar;

(k)

feidhmchláir teileamaitice, lena n-áirítear ríomhsheirbhísí muirí agus VTMIS.

(a)

tá méid iomlán an tráchta paisinéirí bhliantúil níos mó ná 0,1 % de mhéid iomlán an tráchta paisinéirí bhliantúil do chalafoirt mhuirí uile an Aontais. Is ionann an méid tagartha don mhéid iomlán sin agus meánmhéid na dtrí bliana is deireanaí atá ar fáil, bunaithe ar na staitisticí arna bhfoilsiú ag Eurostat;

(b)

tá méid an lasta bhliantúil iomláin – cibé acu an bulclasta atá á láimhseáil nó nach ea – níos mó ná 0,1 % den lasta bliantúil iomlán comhfhreagrach a láimhseáiltear i gcalafoirt mhuirí uile an Aontais. Is ionann an méid tagartha don mhéid iomlán sin agus meánmhéid na dtrí bliana is deireanaí atá ar fáil, bunaithe ar na staitisticí arna bhfoilsiú ag Eurostat;

(c)

tá an calafort muirí suite ar oileán agus tugann sé an t-aon phointe rochtana ar réigiún NUTS 3 sa ghréasán cuimsitheach;

(d)

tá an calafort muirí suite i gceann de na réigiún is forimeallaí nó i limistéar forimeallach, lasmuigh de chiorcal dar ga 200 km ón gcalafort eile is gaire sa ghréasán cuimsitheach.

(a)

naisc mhuirí idir calafoirt mhuirí den ghréasán cuimsitheach nó idir calafort den ghréasán cuimsitheach agus calafort tríú tír má tá tábhacht straitéiseach ag naisc den sórt sin don Aontas;

(b)

saoráidí calafoirt, críochfoirt lasta, ardáin lóistíochta agus sráidbhailte lasta atá suite taobh amuigh de limistéir an chalafoirt ach a bhfuil baint acu le hoibríochtaí an chalafoirt, teicneolaíochtaí faisnéise agus cumarsáide (TFC) amhail córais um bainistiú lóistíochta leictreonaí, agus sábháilteacht agus slándáil agus nósanna imeachta riaracháin agus custaim i mBallstát amháin ar a laghad;

(c)

bonneagar le haghaidh rochtain dhíreach ar thalamh is ar mhuir.

(a)

ina nasc muirí agus a naisc chúlchríche laistigh den chroíghréasán idir dhá chalafort de chuid an chroíghréasáin nó níos mó; nó

(b)

ina nasc muirí agus a naisc chúlchríche idir calafort an chroíghréasáin agus calafoirt de chuid an ghréasáin chuimsithigh, agus béim ar leith ar naisc chúlchríche chalafoirt an chroíghréasáin agus an ghréasáin chuimsithigh.

(a)

go mbeidh calafoirt mhuirí nasctha le línte iarnróid nó le bóithre agus, i gcás inar féidir, le huiscebhealaí intíre an ghréasáin chuimsithigh, ach amháin má choisctear nasc den sórt sin ag srianta fisiceacha.

(b)

go gcuirfidh aon chalafort muirí a fhreastalaíonn ar thrácht lasta críochfort amháin ar a laghad ar fáil a bheidh ar oscailt d'úsáideoirí ar bhealach neamh-idirdhealaitheach agus go gcuirfidh sé muirir thrédhearcacha i bhfeidhm.

(c)

go gceanglóidh canálacha mara, seolbhealaí calafoirt agus inbhir dhá fharraige, nó go dtabharfaidh siad rochtain ón muir ar chalafoirt mhuirí agus go mbeidh siad ag freagairt d'uiscebhealaí intíre d'aicme VI ar a laghad.

(a)

mótarbhealaí na farraige lena n-áirítear loingseoireacht ghearrthurais a chur chun cinn, forbairt na nasc cúlchríche a éascú agus forbairt a dhéanamh, go háirithe, ar bhearta chun feabhas a chur ar fheidhmíocht chomhshaoil an iompair mhuirí i gcomhréir leis na ceanglais is infheidhme faoi dhlí an Aontais nó faoi chomhaontuithe ábhartha idirnáisiúnta;

(b)

calafoirt mhuirí a idirnascadh le huiscebhealaí intíre;

(c)

VTMIS agus ríomhsheirbhísí muirí a chur chun feidhme;

(d)

teicneolaíochtaí nua agus nuáil a thabhairt isteach chun breoslaí malartacha agus iompar muirí atá tíosach ar fhuinneamh, lena n-áirítear GNL, a chur chun cinn;

(e)

nuachóiriú agus forbairt a dhéanamh ar acmhainn an bhonneagair is gá le haghaidh oibríochtaí iompair laistigh de limistéar an chalafoirt.

(a)

aerspás, bealaí agus aerbhealaí;

(b)

aerfoirt;

(c)

naisc na n-aerfort leis na modhanna eile sa ghréasán tras-Eorpach iompair;

(d)

trealamh gaolmhar;

(e)

córais aerloingseoireachta, lena n-áirítear glúin nua an chórais Eorpaigh um bainistíocht aerthráchta ("córas SESAR").

(a)

i gcás aerfort paisinéirí, gur 0,1 % ar a laghad de líon bliantúil iomlán an tráchta paisinéirí in aerfoirt uile an Aontais atá i dtrácht bliantúil iomlán paisinéirí, ach amháin má tá an t-aerfort i dtrácht suite níos mó ná 100 km ón aerfort is gaire sa ghréasán cuimsitheach, nó níos mó ná 200 km má tá líne iarnróid ardluais sa réigiún ina bhfuil sé suite;

(b)

i gcás aerfort lasta, gur 0,2 % ar a laghad de mhéid bliantúil iomlán lasta aerfoirt uile an Aontais atá sa mhéid iomlán bliantúil lasta.

(a)

acmhainn aerfort a mhéadú;

(b)

tacú le cur chun feidhme an Aerspáis Eorpaigh Aonair agus córas um bainistiú aerthráchta, go háirithe na cinn sin a úsáideann córas SESAR;

(c)

idirnaisc ilmhódacha idir aerfoirt agus bonneagar modhanna eile iompair a fheabhsú;

(d)

an inbhuanaitheacht a fheabhsú agus tionchar na heitlíochta ar an gcomhshaol a mhaolú;

(a)

beidh athlastáil bliantúil an lasta níos mó ná 800 000 tonna, i gcás lasta nach bulclasta é, nó beidh sé níos mó ná 0.1 % den lasta bliantúil iomlán comhfhreagrach a láimhseáiltear i gcalafoirt mhuirí uile an Aontais, i gcás bulclasta;

(b)

mura bhfuil aon chríochfort lasta ná ardán lóistíochta a chomhlíonann pointe (a) i réigiún NUTS 2, gurb é an críochfort nó an t-ardán i dtrácht an príomh-chríochfort lasta nó an príomhardán lóistíochta arna ainmniú ag an mBallstát lena mbaineann, agus go bhfuil sé nasctha ar a laghad le bóithre agus le hiarnróid sa réigiún NUTS 2 sin, nó i gcás Ballstát nach bhfuil aon chóras iarnróid iontu, go bhfuil sé nasctha le bóithre agus sin amháin.

(a)

go bhfuil modhanna iompair nasctha i gceann amháin de na háiteanna seo a leanas: críochfoirt lasta, stáisiúin phaisinéirí, calafoirt intíre, aerfoirt agus calafoirt mhuirí, ionas go mbeidh iompar ilmhódach paisinéirí agus lasta indéanta;

(b)

gan dochar do dhlí an Aontais is infheidhme agus don dlí náisiúnta is infheidhme, go bhfuil críochfoirt lasta agus ardáin lóistíochta, calafoirt intíre agus mhuirí agus aerfoirt a láimhseálann lasta feistithe chun sreabha faisnéise a sholáthar laistigh den bhonneagar seo agus idir na modhanna iompair feadh an tslabhra lóistíochta. Le córais den sórt sin, táthar chun a chumasú go háirithe faisnéis fíorama faoi acmhainn bhonneagair a chur ar fáil, faoi shreabha tráchta agus faoi shuí, faoi lorgaireacht agus faoi rianú, agus chun sábháilteacht agus slándáil a áirithiú ar feadh na dturas ilmhódach;

(c)

gan dochar do dhlí an Aontais is infheidhme agus don dlí náisiúnta is infheidhme, go n-éascaítear trácht paisinéirí leanúnach ar fud an ghréasáin chuimsithigh trí threalamh iomchuí agus infhaighteacht feidhmchlár teileamaitice i stáisiúin iarnróid, i mbusárais, in aerfoirt agus, i gcás inarb ábhartha, i gcalafoirt mhuirí agus i gcalafoirt intíre.

(a)

foráil a dhéanamh maidir le hidirnasc agus comhtháthú éifeachtach bhonneagar an ghréasáin chuimsithigh, lena n-áirítear trí bhonneagar rochtana i gcás inar gá agus trí chríochfoirt lasta agus trí ardáin lóistíochta;

(b)

na príomhbhacainní teicniúla agus riaracháin ar iompar ilmhódach a bhaint;

(c)

sreabhadh rianúil faisnéise a fhorbairt idir na modhanna iompair agus soláthar seirbhísí ilmhódacha agus aonmhódacha ar fud an chórais thras-Eorpaigh iompair a chumasú.

(a)

i gcás iompair phaisinéirí: idirnasc idir bonneagar iarnróid, bóithre agus aeir an ghréasáin chuimsithigh agus, mar is iomchuí, idir bonneagar uiscebhealaí intíre agus bonneagar muirí an ghréasáin chuimsithigh;

(b)

i gcás iompair lasta: idirnasc idir bonneagar iarnróid agus bóithre an ghréasáin chuimsithigh agus, mar is iomchuí, idir bonneagar uiscebhealaí intíre, aeir agus muirí an ghréasáin chuimsithigh;

(c)

nasc leordhóthanach idir stáisiúin iarnróid, calafoirt nó aerfoirt éagsúla an ghréasáin chuimsithigh laistigh de nód uirbeach;

(d)

nasc rianúil idir bonneagar an ghréasáin chuimsithigh agus an bonneagar do thrácht réigiúnach agus áitiúil agus seachadadh éifeachtúil lasta i limistéir uirbeacha, lena n-áirítear comhdhlúthú lóistíochta agus lárionaid dáileacháin;

(e)

éifeachtaí diúltacha iompar idirthurais iarnróid agus iompar idirthurais de bhóthar ar limistéir uirbeacha a mhaolú, a bhféadfadh limistéir uirbeacha a sheachthreorú a bheith ar áireamh ina leith;

(f)

seachadadh éifeachtúil, ísealtorann, ísealcharbóin lasta i limistéir uirbeacha a chur chun cinn.

—

i gcás iarnród: ERTMS;

—

i gcás uiscebhealaí intíre: RIS;

—

i gcás iompair de bhóthar: ITS;

—

i gcás muiriompair: VTMIS and ríomhsheirbhísí muirí, lena n-áirítear seirbhísí na fuinneoige aonair amhail an fhuinneog aonair mhuirí, córais chomhphobail chalafoirt agus córais ábhartha faisnéise custaim;

—

i gcás aeriompair: córais um bainistiú aerthráchta, go háirithe na córais a thig as córas SESAR.

(a)

úsáid inbhuanaithe bonneagair iompair a fheabhsú, lena n-áirítear é a bhainistiú go héifeachtúil;

(b)

úsáid seirbhísí iompair nuálaíocha a chur chun cinn, lena n-áirítear trí mhótarbhealaí na farraige, feidhmchláir teileamaitice agus forbairt an bhonneagair chúntaigh, atá riachtanach chun spriocanna de chuid na seirbhísí sin, ar spriocanna maidir leis an gcomhshaol agus maidir le sábháilteacht iad den chuid is mó, a bhaint amach mar aon le struchtúir rialachais ábhartha a bhunú;

(c)

oibríochtaí seirbhísí iompair ilmhódaigh a éascú, lena n-áirítear na sreabha faisnéise tionlacain riachtanacha agus comhar idir soláthróirí seirbhísí iompair a fheabhsú;

(d)

éifeachtúlacht acmhainní agus carbóin a spreagadh, go háirithe i réimsí na tarraingthe feithiclí, na tiomána/galbhruithe, na pleanála córas agus oibríochtaí;

(e)

saintréithe agus feidhmíocht flít, riachtanais riaracháin agus acmhainní daonna a anailísiú agus faisnéis a sholáthar fúthu;

(f)

naisc leis na codanna sin den Aontas is leochailí agus is iargúlta a fheabhsú, go háirithe na réigiúin is forimeallaí agus réigiúin oileánacha, iargúlta agus shléibhtiúla.

(a)

tacú leis an méid carbóin arna úsáid san iompar a ísliú, agus é sin a chur chun cinn, trí aistriú go teicneolaíochtaí nuálaíocha, inbhuanaithe iompair;

(b)

ísliú an mhéid carbóin sna modhanna uile iompair a éascú trí éifeachtúlacht fuinnimh a spreagadh, córais tiomána mhalartacha, lena n-áirítear córais soláthair leictreachais, a thabhairt isteach agus bonneagar comhfhreagrach a sholáthar. Féadfaidh eangacha agus na saoráidí eile is gá le haghaidh an tsoláthair fuinnimh a bheith ar áireamh i mbonneagar den sórt sin, féadfaidh sé an comhéadan feithiclí – bonneagair a chur san áireamh agus féadfaidh sé feidhmchláir teileamaitice a chuimsiú;

(c)

sábháilteacht agus inbhuanaitheacht gluaiseacht daoine agus iompar earraí a fheabhsú;

(d)

oibriú, bainistiú, inrochtaineacht, idir-inoibritheacht, ilmhódúlacht agus éifeachtúlacht an ghréasáin a fheabhsú, lena n-áirítear trí thicéadú ilmhódach agus comhordú a dhéanamh ar amchláir taistil;

(e)

bealaí éifeachtúla a chur chun cinn chun faisnéis inrochtana agus intuigthe a chur ar fáil do na saoránaigh uile maidir le hidirnaisc, idir-inoibritheacht agus ilmhódúlacht;

(f)

bearta a chur chun cinn chun costais sheachtracha a laghdú, amhail brú tráchta, dochar don tsláinte agus truailliú de shaghas ar bith, lena n-áirítear torann, agus astaíochtaí;

(g)

teicneolaíocht slándála agus caighdeáin sainaitheantais chomhoiriúnacha a thabhairt isteach ar na gréasáin;

(h)

seasmhacht i gcoinne an t-athrú aeráide a fheabhsú;

(i)

forbairt agus úsáid feidhmchláir teileamaitice a chur chun cinn tuilleadh laistigh de mhodhanna iompair agus eatarthu.

(a)

i gcás bonneagair iompair iarnróid:

Díolmhaítear gréasáin iargúlta ó cheanglais (i) go (iii);

(b)

i gcás bonneagair iompair uiscebhealaí intíre agus muirí:

(c)

i gcás bonneagair iompair de bhóthar:

(d)

i gcás bonneagair aeriompair:

(a)

nóid uirbeacha, lena n-áirítear a gcalafoirt agus a n-aerfort;

(b)

calafoirt mhuirí agus calafoirt uiscebhealaí intíre;

(c)

pointí trasnaithe teorann chuig tíortha comharsanacha;

(d)

críochfoirt iarnróid;

(e)

aerfoirt phaisinéirí agus lasta.

(a)

comhtháthú módach,

(b)

idir-inoibritheacht, agus

(c)

bonneagar a fhorbairt ar bhealach comhordaithe, go háirithe ag codanna trasteorann agus ag scrogaill.

(a)

tacóidh sé le cur chun feidhme comhordaithe chonair an chroíghréasáin lena mbaineann, agus go háirithe le cur chun feidhme tráthúil an phlean oibre do chonair an chroíghréasáin sin;

(b)

déanfaidh sé an plean oibre don chonair a tharraingt suas i gcomhar leis na Ballstáit agus faireachán a dhéanamh ar a chur chun feidhme;

(c)

rachaidh sé i gcomhairle le Fóram na Conaire i ndáil leis an bplean sin agus i ndáil lena chur chun feidhme;

(d)

tuairisceoidh sé do na Ballstáit, don Choimisiún agus, mar is iomchuí, do na heintitis eile go léir a bhfuil baint dhíreach acu le forbairt chonair an chroíghréasáin faoi aon deacracht atá ann agus, go háirithe tráth a mbeidh bac á chur ar fhorbairt conaire, d'fhonn cuidiú le réitigh iomchuí a fháil;

(e)

tuarascáil a tharraingt suas gach bliain do Pharlaimint na hEorpa, don Chomhairle, don Choimisiún agus do na Ballstáit lena mbaineann faoin dul chun cinn atá déanta i gcur chun feidhme chonair an chroíghréasáin;

(f)

scrúdú a dhéanamh ar an éileamh ar sheirbhísí iompair, ar na féidearthachtaí maidir le maoiniú agus cistiú infheistíochta agus na bearta atá le déanamh agus ar na coinníollacha atá le comhlíonadh chun go n-éascófar rochtain ar an gcistiú nó ar an maoiniú sin agus moltaí iomchuí a thabhairt.

(a)

comhtháthú módach,

(b)

idir-inoibritheacht,

(c)

bonneagar a fhorbairt ar bhealach comhordaithe ag codanna trasteorann.

(a)

córais idir-inoibritheacha um bainistiú tráchta a úsáid;

(b)

plean chun bacainní fisiceacha, teicniúla, oibríochta agus riaracháin idir modhanna iompair agus laistigh díobh a bhaint agus chun iompar ilmhódach éifeachtúil agus seirbhísí ilmhódacha éifeachtúla a fheabhsú;

(c)

nuair is iomchuí, bearta lena bhfeabhsófar an acmhainn riaracháin agus theicniúil chun tionscadail leasa choitinn a bheartú, a phleanáil, a cheapadh, a sholáthar, a chur chun feidhme agus chun faireachán a dhéanamh orthu;

(d)

na hiarmhairtí a d'fhéadfadh a bheith ag an athrú aeráide ar an mbonneagar agus, i gcás inarb iomchuí, bearta atá molta chun seasmhacht i gcoinne an athraithe aeráide a fheabhsú;

(e)

bearta atá le glacadh chun astaíochtaí gáis cheaptha teasa, torann agus, de réir mar is iomchuí, iarmhairtí eile diúltacha ar an gcomhshaol a mhaolú.

—

liosta na dtionscadal chun bonneagar iompair dá dtagraítear in Airteagal 2(2) a leathnú, a athnuachan nó a athúsáid i gcás gach ceann de na modhanna iompair a bhaineann le conair an chroíghréasáin;

—

na foinsí éagsúla a bheartaítear, i gcomhar leis na Ballstáit lena mbaineann, maidir le cistiú agus maoiniú, ar an leibhéal idirnáisiúnta, ar an leibhéal náisiúnta, ar an leibhéal réigiúnach, ar an leibhéal áitiúil agus ar leibhéal an Aontais, lena n-áirítear, aon uair is féidir, córais thrasmhaoinithe chomharthaithe chomh maith le caipiteal príobháideach, mar aon le méid na ngealltanas atá tugtha cheana agus, i gcás inarb infheidhme, tagairt don ranníocaíocht ón Aontas a bheartaítear faoi chláir airgeadais an Aontais.

(a)

an phleanáil infheistíochta, na costais ghaolmhara agus amlíne an chur chun feidhme a mheastar is gá chun conairí an chroíghréasáin a chur chun feidhme;

(b)

bearta a shainiú atá dírithe ar theicneolaíochtaí nua i mbainistiú tráchta agus acmhainne a thabhairt isteach, agus, i gcás inarb iomchuí, ar chostais sheachtracha a laghdú, go háirithe astaíochtaí gáis cheaptha teasa agus torann.

(a)

cláir lóistíochta, críochfoirt lasta, críochfoirt iarnróid, calafoirt intíre, calafoirt mhuirí agus aerfoirt a áireamh sa ghréasán cuimsitheach, má thaispeántar gur mó an meánmhéid tráchta sa dá bhliain dheireanacha ná an tairseach ábhartha;

(b)

cláir lóistíochta, críochfoirt lasta, críochfoirt iarnróid, calafoirt intíre, calafoirt mhuirí agus aerfoirt a eisiamh ón ngréasán cuimsitheach, má thaispeántar gur lú an meánmhéid tráchta le sé bliana anuas ná an tairseach ábhartha;

(c)

na léarscáileanna le haghaidh bonneagair bhóithre, iarnróid agus uiscebhealaí intíre a choigeartú ar chaoi a bheadh teoranta go daingean chun go léirítear an dul chun cinn agus an gréasán á chur i gcrích. Agus na léarscáileanna sin á gcoigeartú, ní cheadóidh an Coimisiún aon choigeartú ar ailíniú bealaí thar an méid a cheadaítear leis an nós imeachta ábhartha um údarú tionscadail.

(a)

cur leis an tsoghluaisteacht réigiúnach, agus dá dhroim sin rochtain a chur chun cinn ar an ngréasán tras-Eorpach iompair, do réigiúin uile an Aontais;

(b)

tionscadail trasteorann a chur chun cinn;

(c)

nóid uirbeacha a chomhtháthú isteach sa ghréasán tras-Eorpach iompair (lena n-áirítear soghluaisteacht uirbeach inbhuanaithe a chur chun cinn);

(d)

réitigh iompair inbhuanaithe a chur chun cinn, amhail inrochtaineacht fheabhsaithe tríd an iompar poiblí, feidhmchláir teileamaitice, críochfoirt idirmhódacha/slabhraí iompair ilmhódaigh, réitigh ílsealcharbóin iompair agus réitigh iompair nualaíocha eile agus feabhsuithe comhshaoil;

(e)

cur leis an gcomhar idir na geallsealbhóirí éagsúla.

(a)

comhlíonadh na bhforálacha a leagtar síos sa Rialachán seo;

(b)

dul chun cinn i gcur chun feidhme an Rialacháin seo;

(c)

athruithe ar shreabha iompair paisinéirí agus lasta;

(d)

forbairtí maidir le hinfheistíocht sa bhonneagar náisiúnta iompair;

(e)

an gá atá le leasuithe a dhéanamh ar an Rialachán seo.