25.8.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 200/1

—

εκφράζει την απογοήτευσή της για την αδυναμία της Επιτροπής να εκδώσει το αναμενόμενο σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα, διότι έτσι περιορίζονται οι δυνατότητες της πολιτικής στον τομέα της αστικής κινητικότητας·

—

επικροτεί τις πολυάριθμες πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί σε επίπεδο ΕΕ για την αστική πολιτική καθώς και την κοινοτική χρηματοδότηση που έχει ήδη στηρίξει διάφορες αστικές πρωτοβουλίες, πιστεύει δε ότι είναι απαραίτητο να γίνουν βήματα πέραν της Πράσινης Βίβλου και να διευρυνθεί περισσότερο το πλαίσιο της πολιτικής για την αστική κινητικότητα·

—

τονίζει τη σημασία που έχει η εξασφάλιση της λειτουργίας των κατάλληλων μηχανισμών χρηματοδότησης από κοινού με τους μηχανισμούς αποτελεσματικής σύμπραξης. Ως εκ τούτου, η ΕΤΠ τάσσεται υπέρ ενός μοντέλου, βάσει του οποίου τα Σχέδια Αστικής Κινητικότητας εφαρμόζονται μέσω βιώσιμων μακροπρόθεσμων συμφωνιών μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα ή μεταξύ φορέων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα· οι συμφωνίες αυτές είναι γνωστές ως Συμφωνίες Κινητικότητας·

—

ζητά από την Επιτροπή να θεσπίσει ένα χρηματοδοτικό μέσο που θα ενθαρρύνει τις αστικές και μητροπολιτικές περιοχές να καταρτίσουν Σχέδια Κινητικότητας. Το εν λόγω χρηματοδοτικό μέσο θα πρέπει να διατίθεται απευθείας στις περιφέρειες και στις αστικές περιοχές, χωρίς προηγούμενη έγκριση των κρατών μελών. Τα Σχέδια Αστικής Κινητικότητας θα πρέπει να αποτελούν αρμοδιότητα των ίδιων των πόλεων·

—

ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παράσχει προστιθέμενη αξία στη διαδικασία με κίνητρα χρηματοδότησης, μηχανισμούς βράβευσης και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών. Η γνωμοδότηση της ΕΤΠ για την Πράσινη Βίβλο προτείνει την εφαρμογή ενός συστήματος αντίστοιχου του πανευρωπαϊκού συστήματος της γαλάζιας σημαίας, με βάση συγκεκριμένους δείκτες, σε αστικές περιοχές με χαμηλά επίπεδα ρύπανσης και συμφόρησης.

Γενικός εισηγητής

:

Sir Albert Bore, Μέλος του δημοτικού συμβουλίου του Birmingham (UK/PES)

1.

εκφράζει την απογοήτευσή της για την αδυναμία της Επιτροπής να εκδώσει το αναμενόμενο σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα, διότι έτσι περιορίζονται οι δυνατότητες της πολιτικής στον τομέα της αστικής κινητικότητας,

2.

επικροτεί την πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να εκδώσει τη σχετική έκθεση πρωτοβουλίας, καθώς και την απόφασή του να ζητήσει τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών,

3.

επικροτεί τις πολυάριθμες πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί σε επίπεδο ΕΕ για την αστική πολιτική καθώς και την κοινοτική χρηματοδότηση που έχει ήδη στηρίξει διάφορες αστικές πρωτοβουλίες, πιστεύει δε ότι είναι απαραίτητο να γίνουν βήματα πέραν της Πράσινης Βίβλου και να διευρυνθεί περισσότερο το πλαίσιο της πολιτικής για την αστική κινητικότητα. Με δεδομένο ότι τα πιθανά πλεονεκτήματα που έδωσαν ώθηση στην βιώσιμη αστική και μητροπολιτική κινητικότητα μπορούν να συνεισφέρουν στην ποιότητα ζωής των ευρωπαίων πολιτών στις αστικές περιοχές, στον περιορισμό του διοξειδίου του άνθρακα και τη μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, κρίνεται σκόπιμη η ανανέωση των προσπαθειών της ΕΕ στον εν λόγω τομέα. Η ατζέντα πρέπει να είναι συνεκτική, θα πρέπει δε η ΕΕ, με βάση την αρχή της επικουρικότητας, να υποστηρίξει την τοπική και περιφερειακή βαθμίδα με την προαγωγή των βέλτιστων πρακτικών, την ανταλλαγή εμπειριών και την ενθάρρυνση της έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης,

4.

αναγνωρίζει ότι η ΕΕ στηρίζει ήδη σημαντικά την έρευνα σχετικά με την αστική κινητικότητα σε επίπεδο ρύθμισης των δημόσιων μεταφορών και περιβαλλοντικών ζητημάτων. Η απάντηση της ΕΤΠ στην Πράσινη Βίβλο της Επιτροπής για την αστική κινητικότητα υπογραμμίζει την πιθανή μακροπρόθεσμη προστιθέμενη αξία που θα προκύψει από την προώθηση σχεδίων αστικής κινητικότητας, κατά το πρότυπο των γαλλικών και γερμανικών πόλεων, με στόχο την ευρύτερη υιοθέτησή τους σε ολόκληρη την Ευρώπη ως μέσου αντιμετώπισης της αστικής συμφόρησης και περιβαλλοντικής ρύπανσης. Εξάλλου, τάσσεται υπέρ της εντονότερης συμμετοχής των πόλεων στα ερευνητικά σχέδια που στηρίζει η ΕΕ σε ζητήματα αστικής κινητικότητας, διαχείρισης των δημοσίων μεταφορών και περιβάλλοντος. Τούτο μπορεί να επιτευχθεί μέσω της κατάλληλης διαμόρφωσης των ερευνητικών προγραμμάτων,

5.

τονίζει τη σημασία που έχει η εξασφάλιση της λειτουργίας των κατάλληλων μηχανισμών χρηματοδότησης από κοινού με τους μηχανισμούς αποτελεσματικής σύμπραξης. Ως εκ τούτου, η ΕΤΠ τάσσεται υπέρ ενός μοντέλου, βάσει του οποίου τα Σχέδια Αστικής Κινητικότητας εφαρμόζονται μέσω βιώσιμων μακροπρόθεσμων συμφωνιών μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα ή μεταξύ φορέων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα· οι συμφωνίες αυτές είναι γνωστές ως Συμφωνίες Κινητικότητας. Οι Συμφωνίες Κινητικότητας θα πρέπει να μπορούν να εξασφαλίζουν κονδύλια από τον ιδιωτικό τομέα, από τοπικά, περιφερειακά και εθνικά προγράμματα,

6.

φρονεί ότι η ΕΕ, σε στενή συνεργασία με την ΕΤΕπ, θα πρέπει να αναπτύξει καινοτόμα μέσα για τη χρηματοδότηση της απαραίτητης υποδομής βιώσιμης κινητικότητας και των επενδύσεων σε οχήματα με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Μολονότι οι μέχρι σήμερα πρωτοβουλίες στους εν λόγω τομείς είναι ευπρόσδεκτες, απαραίτητη είναι μια αλλαγή κλίμακας για τη μετάβαση από τα μεμονωμένα υποδειγματικά σχέδια στην ευρεία ανάπτυξη εντός της ΕΕ. Οι Συμφωνίες Κινητικότητας θα διευκολύνουν τη δημιουργία ισχυρών συμμαχιών μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων για την αντιμετώπιση των κινδύνων που συνδέονται με τα σημαντικά επίπεδα εμπορικού δανεισμού για την προώθηση υποδομών βιώσιμων μεταφορών σε μεγάλη κλίμακα,

7.

στηρίζει τις προτάσεις που κατατίθενται στο σχέδιο έκθεσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σύμφωνα με το οποίο στις δημοσιονομικές προοπτικές για την περίοδο 2014-20 θα πρέπει να εξετασθεί ένα ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό μέσο που θα επιτρέπει τη συγχρηματοδότηση:

8.

ζητά από την Επιτροπή να θεσπίσει ένα χρηματοδοτικό μέσο που θα ενθαρρύνει τις αστικές και μητροπολιτικές περιοχές να καταρτίσουν Σχέδια Κινητικότητας. Το εν λόγω χρηματοδοτικό μέσο θα πρέπει να διατίθεται απευθείας στις περιφέρειες και στις αστικές περιοχές, χωρίς προηγούμενη έγκριση των κρατών μελών. Τα Σχέδια Αστικής Κινητικότητας θα πρέπει να αποτελούν αρμοδιότητα των ίδιων των πόλεων. Συχνά, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, τα σχέδια εξαρτώνται από την εξασφάλιση του κατάλληλου συνδυασμού επενδύσεων μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, η δε ΕΕ θα πρέπει επομένως να διευκολύνει τη διαδικασία αυτή,

9.

ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παράσχει προστιθέμενη αξία στη διαδικασία με κίνητρα χρηματοδότησης, μηχανισμούς βράβευσης και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών. Η γνωμοδότηση της ΕΤΠ για την Πράσινη Βίβλο προτείνει την εφαρμογή ενός συστήματος αντίστοιχου του πανευρωπαϊκού συστήματος της γαλάζιας σημαίας, με βάση συγκεκριμένους δείκτες, σε αστικές περιοχές με χαμηλά επίπεδα ρύπανσης και συμφόρησης,

10.

Η ύπαρξη αποτελεσματικών και βιώσιμων συστημάτων αστικών μεταφορών συμβάλλει πολύ στην οικονομική ανταγωνιστικότητα των πόλεων, των περιφερειών αλλά και όλης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας οδηγεί μεν στο συμπέρασμα ότι η ανάπτυξη παρόμοιων συστημάτων εμπίπτει στις αρμοδιότητες των ενδιαφερόμενων τοπικών και περιφερειακών αρχών, η ΕΕ πρέπει όμως να προωθήσει τις βέλτιστες πρακτικές, διευκολύνοντας την από κοινού μάθηση, επιταχύνοντας τη μεταφορά τεχνολογίας και διασφαλίζοντας τη συμβατότητα μεταξύ των τεχνολογιών που εφαρμόζονται, έτσι ώστε να διευκολύνεται η ελεύθερη κυκλοφορία οχημάτων μεταξύ των κρατών μελών,

11.

Καθώς η παγκόσμια ύφεση επιδεινώνεται και οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες αγωνίζονται να διατηρήσουν ένα μερίδιο της αγοράς στο εσωτερικό των παγκόσμιων αγορών που καθίστανται ολοένα και πιο ανταγωνιστικές, η ΕΕ οφείλει να φανεί πρωτοπόρος, λαμβάνοντας τα κατάλληλα μέτρα ώστε η ποιότητα των αστικών έργων υποδομής για τη διακίνηση ατόμων και αγαθών να εξασφαλίσουν στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις πλεονεκτήματα έναντι των παγκόσμιων ανταγωνιστών τους, και να μην υποσκάπτει τις ανταγωνιστικές τους δυνατότητες. Είναι συνεπώς επιτακτική ανάγκη να διατηρηθεί η δυναμική της πρωτοβουλίας σχετικά με την αστική κινητικότητα που οδήγησε στη δημοσίευση της Πράσινης Βίβλου τον Σεπτέμβριο 2007, και να ληφθούν απτά μέτρα από πλευράς ΕΕ για την προώθηση της ατζέντας,

12.

τάσσεται υπέρ της άμεσης αναθεώρησης, αξιολόγησης και εναρμόνισης των διαθέσιμων αστικών στατιστικών στοιχείων και βάσεων δεδομένων, για να εκτιμηθεί κατά πόσον είναι αναγκαία η αναβάθμισή τους,

13.

υποστηρίζει την άμεση υλοποίηση ευρωπαϊκής Διαδικτυακής πύλης και φόρουμ σχετικά με την αστική κινητικότητα, προκειμένου να διευκολυνθεί η ανταλλαγή και διάδοση πληροφοριών, βέλτιστων πρακτικών και καινοτομίας, ιδίως για την προαγωγή συστημάτων βιώσιμων μεταφορών,

14.

στηρίζει την πρόταση σχετικά με την καθιέρωση ετήσιου ευρωπαϊκού βραβείου για διαδόσιμες πρωτοβουλίες και προγράμματα εξαίρετου ενδιαφέροντος στον τομέα των αστικών μεταφορών, προτείνει όμως το εν λόγω βραβείο να είναι μέρος της καθιέρωσης ενός συστήματος αντίστοιχου του Πανευρωπαϊκού «Συστήματος Γαλάζιας Σημαίας», που θα απονέμεται βάσει συγκεκριμένων δεικτών, σε αστικές περιοχές με χαμηλά επίπεδα ρύπανσης και συμφόρησης,

15.

στηρίζει την ανάπτυξη μιας νέα πρωτοβουλίας CIVITAS, συνιστά όμως οι μηχανισμοί για την προαγωγή και τη διάδοση της μάθησης και καινοτομίας που δημιουργούνται στο πλαίσιο των προγραμμάτων να αναθεωρούνται και να βελτιώνονται κατά το δυνατόν,

16.

τάσσεται καταρχήν υπέρ της αύξησης των κονδυλίων για τη χρηματοδότηση του προγράμματος έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα των ευφυών συστημάτων μεταφορών (ITS), αναγνωρίζει όμως ότι για να επιτευχθεί η φιλόδοξη ολοκλήρωση και διαλειτουργικότητα των συστημάτων μεταφορών, πρέπει να αντιμετωπισθούν σημαντικότατες προκλήσεις,

17.

υποστηρίζει ένθερμα την προώθηση των ολοκληρωμένων σχεδίων αστικής μετακίνησης (σχέδια αστικής κινητικότητας) αλλά, λαμβάνοντας υπόψη τα ενδεχόμενα ζητήματα επικουρικότητας, θεωρεί ότι η ΕΕ μπορεί μεν να προωθήσει την προετοιμασία παρόμοιων σχεδίων, ενθαρρύνοντας τις ορθές πρακτικές, η απόφαση όμως για την κατάρτιση των σχεδίων είναι αρμοδιότητα των ενδιαφερόμενων πόλεων και περιφερειών, διότι θα πρέπει να συμπεριληφθούν οι ευρύτερες περιοχές μετάβασης στον χώρο εργασίας,

18.

υποστηρίζει ένθερμα την πρόταση σύμφωνα με την οποία προϋπόθεση για την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και συγχρηματοδότηση των προγραμμάτων αστικών συγκοινωνιών πρέπει να είναι η ύπαρξη ολοκληρωμένων σχεδίων κινητικότητας, εκτός της προώθησης των προγραμμάτων αυτών από την ΕΕ,

19.

υποστηρίζει ένθερμα την επεξεργασία κατευθυντήριων γραμμών για χρηματοδοτικά κίνητρα, στο πλαίσιο των υφιστάμενων μέσων περιφερειακής πολιτικής, υπέρ συντονισμένων εθνικών και περιφερειακών επενδύσεων, έργων και σχεδίων για τις αστικές μεταφορές και τις ευρύτερες μετακινήσεις προς τους τόπους εργασίας, εφόσον οι επενδύσεις αυτές πληρούν τους οικολογικούς και κοινωνικοοικονομικούς στόχους της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της διαλειτουργικότητας μεταξύ όλων των μέσων μεταφοράς. Ακόμη, υποστηρίζει ένθερμα την καθιέρωση του ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού μέσου στις δημοσιονομικές προοπτικές για την περίοδο 2014-2020 που θα επιτρέπει τη συγχρηματοδότηση των Σχεδίων Αστικής Κινητικότητας, αλλά δεν θα χρηματοδοτεί σχέδια παρά αποτελέσματα που ανταποκρίνονται στους περιβαλλοντικούς και κοινωνικοοικονομικούς στόχους της ΕΕ, ζητεί δε να εξετασθεί κατά πόσον είναι δυνατή η πρόωρη χρηματοδότηση για πιλοτικές πρωτοβουλίες μικρής κλίμακας. Συνιστάται μάλιστα να αναζητηθούν πιο φιλόδοξα μέσα ευρύτερης χρηματοδότησης για να υποστηριχθεί η κατάρτιση Σχεδίων Αστικής Κινητικότητας, στο πλαίσιο των Συμφωνιών Αστικής Κινητικότητας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με χρήματα προερχόμενα από τον ιδιωτικό τομέα και από τοπικά, περιφερειακά και εθνικά προγράμματα,

20.

επικροτεί την εκπόνηση μελέτης σχετικά με τις εμπειρίες τιμολογιακής ενοποίησης (συμπεριλαμβανομένων των «έξυπνων καρτών»), θα επιθυμούσε δε να μελετηθεί περισσότερο το θέμα της διατροπικής πληροφόρησης στα αστικά κέντρα της ΕΕ· ζητά να μελετηθεί επίσης η διαλειτουργικότητα των εν λόγω «έξυπνων καρτών», ώστε στο μέλλον να μπορούν να χρησιμεύουν ως εισιτήρια που θα ισχύουν σε διάφορες αστικές περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

21.

υποστηρίζει το αίτημα να εκπονήσει η Επιτροπή έκθεση τόσο για την εφαρμογή αστικών διοδίων και τη δυνατότητα πλαισίωσής τους με αντίστοιχες κατευθυντήριες γραμμές, όσο και για τα οδικά διόδια για την πρόσβαση στις μεγάλες πόλεις και αστικά κέντρα.·Καίτοι πολλά και πολύπλοκα τα προβλήματα του σχεδίου αυτού, είναι σημαντικά τα οφέλη που θα προκύψουν, ιδίως όσον αφορά τη συνοχή των Σχεδίων Αστικής Κινητικότητας και την πρόοδο στον τομέα της ενιαίας χρέωσης διατροπικών μεταφορών,

22.

υποστηρίζει ένθερμα ότι πρέπει να αναληφθεί μία ευρωπαϊκή πρωτοβουλία στον τομέα της τυποποίησης και πιστότητας του εξοπλισμού όσον αφορά την ασφάλεια, την άνεση (θόρυβος, δονήσεις κλπ.), τη διαλειτουργικότητα των δικτύων, την ευχέρεια πρόσβασης των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα, τις βιώσιμες συγκοινωνίες και τα καθαρά μηχανοκίνητα οχήματα βάσει ενός ισοζυγίου άνθρακα,

23.

υποστηρίζει θερμά ότι σημαντικό μέρος των πιστώσεων που έχουν αποδεσμευτεί από το σχέδιο αναθέρμανσης της ευρωπαϊκής οικονομίας πρέπει να διατεθεί για τη χρηματοδότηση επενδύσεων και έργων στον τομέα των αστικών μεταφορών τα οποία βρίσκονται σε εξέλιξη και μπορούν να λάβουν αμέσως χρηματοδότηση, εφόσον οι εν λόγω επενδύσεις συντελούν στην επίτευξη των περιβαλλοντικών και κοινωνικοοικονομικών στόχων της ΕΕ,

24.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προωθήσει περαιτέρω τη συνοχή σε τοπικό επίπεδο με τις λοιπές πολιτικές της ΕΕ, όπως οι πολιτικές για το περιβάλλον, τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη, τις επιβατικές και εμπορευματικές μεταφορές εκτός αστικών περιοχών, την αλλαγή του κλίματος και την περιφερειακή πολιτική,

25.

επαναλαμβάνει το αίτημά της ότι πρέπει να θεσπισθεί σε επίπεδο ΕΕ ένας μηχανισμός ενημέρωσης όσον αφορά την πρόοδο που επιτελούν τα Σχέδια Αστικής Κινητικότητας ώστε να δίδεται το παράδειγμα σε άλλες πόλεις. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να αρχίσει με τη χρηματοδότηση από την ΕΕ μιας συγκριτικής μελέτης, με αντικείμενο πόλεις από όλη την ΕΕ και τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουν τη μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης, τη βελτίωση του περιβάλλοντος και την παροχή πιο βιώσιμων τρόπων μεταφοράς, συμπεριλαμβανομένων των μη μηχανοκίνητων.

25.8.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 200/5

—

σημειώνει ότι οι οργανισμοί τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης έχουν να διαδραματίσουν ένα ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας (ΕΧΕ)·

—

υπογραμμίζει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να διασφαλίσουν ότι οι οργανισμοί τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης συμμετέχουν πλήρως και ενεργά στον χειρισμό των πρωτοβουλιών που άπτονται του ΕΧΕ·

—

αναγνωρίζει την ανάγκη για συνεργασία της ΕΕ και των γειτονικών χωρών στον τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας. Αυτό συνεπάγεται τη συμμετοχή των γειτόνων μας, όχι μόνο στο πρόγραμμα-πλαίσιο έρευνας της ΕΕ, αλλά και σε άλλες συνιστώσες του ΕΧΕ, όπως ο συντονισμός των ερευνητικών προγραμμάτων και υποδομών, η εφαρμογή των αρχών διαμοιρασμού της γνώσης και η απρόσκοπτη κινητικότητα των ερευνητών·

—

επιθυμεί τη διασφάλιση της συντονισμένης χρήσης του ΠΠ7, του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και του προγράμματος πλαισίου ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας καθώς και του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), δεδομένης της σημασίας τους για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ και του συνδυασμού των πολιτικών για τη συνοχή, την έρευνα, την ανώτατη εκπαίδευση και την καινοτομία σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, όπως δηλώνεται και σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις της ΕΤΠ·

Εισηγητής

:

O κ. Jyrki MYLLYVIRTA (FI/EPP), Δήμαρχος του Λάχτι

1.

σημειώνει ότι οι οργανισμοί τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης έχουν να διαδραματίσουν ένα ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας (ΕΧΕ) καθώς αποτελούν βασικό παράγοντα για την ανάπτυξη των περιφερειακών στρατηγικών έρευνας και καινοτομίας, συχνά δε διαχειρίζονται οι ίδιοι ερευνητικά κέντρα και υποστηρίζουν καινοτόμα περιβάλλοντα χάρη στην απαραίτητη εμπειρία που διαθέτουν. Επιπλέον, είτε οι δημοτικές είτε οι περιφερειακές αρχές έχουν επίσημα αναγνωρισμένες νομοθετικές αρμοδιότητες και διαθέτουν ίδιο προϋπολογισμό για την έρευνα· ειδάλλως, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες και συγχρηματοδότες ερευνητικών και αναπτυξιακών προγραμμάτων·

2.

θεωρεί ότι οι οργανισμοί τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης είναι συνεπώς εκ των κύριων εμπλεκόμενων φορέων πολιτικών και πρωτοβουλιών με αντικείμενο την κάθετη, αλλά κυρίως την οριζόντια επέκταση του ΕΧΕ, ιδίως όσον αφορά το όραμα των ισχυρών ερευνητικών και ακαδημαϊκών ιδρυμάτων στο πλαίσιο ενός καινοτόμου περιβάλλοντος καθώς και μίας διεθνούς συνεργασίας και συντονισμού των ερευνητικών προγραμμάτων·

3.

τονίζει τη μεγάλη σημασία των πόλεων και των περιφερειών για την ανάπτυξη ενός περιβάλλοντος καινοτομίας. Οι πολιτικές τους έχουν μεγάλη βαρύτητα τόσο στη δημιουργία του ΕΧΕ για την κινητικότητα των επιστημόνων — μόνο ένα πολυσυλλεκτικό, ανεκτικό και καινοτόμο περιβάλλον θα μπορούσε να προσελκύσει τους επιστήμονες — όσο και για τη σύσταση κέντρων για την ανάπτυξη ερευνητικών υποδομών. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται, άλλωστε, οι τοπικές πολιτικές καινοτομίας, τα τεχνολογικά κέντρα, τα φυτώρια επιχειρήσεων, τα επιστημονικά πάρκα και τα καινοτομικά κεφάλαια· (1)

4.

θεωρεί ότι η προτεινόμενη πρωτοβουλία συμβάλλει σημαντικά στην κάθετη και οριζόντια επέκταση του ΕΧΕ. Στη γνωμοδότησή της με θέμα «Οι νέες προοπτικές του ΕΧΕ» (1), η ΕΤΠ τόνισε την ανάγκη προώθησης του ΕΧΕ έτσι ώστε αυτός να αποτελέσει ένα ακόμα βήμα προς την ανάδειξη της Ευρώπης στην πιο δυναμική οικονομία παγκοσμίως· (2)

5.

υπογραμμίζει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να διασφαλίσουν ότι οι οργανισμοί τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης συμμετέχουν πλήρως και ενεργά στο χειρισμό (2) των πρωτοβουλιών που άπτονται του ΕΧΕ. Η γνώση και η καινοτομία πρέπει να καταστούν κινητήρια δύναμη της οικονομίας. Η ενεργός συμμετοχή στον ΕΧΕ των τοπικών και περιφερειακών αρχών συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας·

6.

σημειώνει την ιδιαίτερη βαρύτητα των πόλεων και των περιφερειών στον τομέα της διεθνούς επιστημονικής και τεχνολογικής συνεργασίας. Στο πλαίσιο των πολιτικών τους για την έρευνα, και μέσω προγραμματικών, διαρθρωτικών και νομοθετικών μέτρων στήριξης, συμβάλλουν καθοριστικά στην παραγωγή ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας στον χώρο της έρευνας, καθώς και στη δημιουργία ενός δυναμικού ΕΧΕ· (1)·

7.

χαιρετίζει την ανακοίνωση, και κυρίως τους στόχους της ενίσχυσης της επιστημονικής και τεχνολογικής βάσης της ΕΕ, της προώθησης της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας καθώς και της συμβολής στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων μέσα σε ένα πλαίσιο «παγκόσμιας ευθύνης»·

8.

υπενθυμίζει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι παρακολουθεί προσεκτικά την εφαρμογή της συμπεφωνημένης αρχής «της ενεργούς συμμετοχής των δημοτικών και περιφερειακών αρχών και λοιπών φορέων όπως τα πανεπιστήμια, τα ερευνητικά κέντρα, η κοινωνία πολιτών και οι επιχειρήσεις στην διακυβέρνηση του ΕΧΕ»· επίσης, παρακολουθεί προσεκτικά τις αναφορές στον σεβασμό των αρχών της επικουρικότητας και της μεταβλητής γεωμετρίας· (3)

9.

αναγνωρίζει την ανάγκη για συνεργασία της ΕΕ και των γειτονικών χωρών στον τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας. Αυτό συνεπάγεται τη συμμετοχή των γειτόνων μας, όχι μόνο στο πρόγραμμα πλαίσιο έρευνας της ΕΕ (4), αλλά και σε άλλες συνιστώσες του ΕΧΕ, όπως ο συντονισμός των ερευνητικών προγραμμάτων και υποδομών, η εφαρμογή των αρχών διαμοιρασμού της γνώσης και η απρόσκοπτη κινητικότητα των ερευνητών· (5)

10.

υπογραμμίζει τη σημασία της επιστημονικής και τεχνολογικής συνεργασίας με τις γείτονες χώρες, η οποία μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό και την περιφερειακή ανάπτυξη εντός της ΕΕ. Αυτό αφορά τόσο τη Ρωσία, με τις μεγάλες επιστημονικές και τεχνολογικές δυνατότητες που διαθέτει, όσο και τα ανατολικοευρωπαϊκά, βαλκανικά και μεσογειακά τρίτα κράτη·

11.

χαιρετίζει τις προσπάθειες επέκτασης του 7ου προγράμματος πλαισίου (ΠΠ7) και του προγράμματος πλαισίου ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας (ΠΠΑΚ) στις γείτονες χώρες, στοιχείο που αναμένεται να διευρύνει τη γεωγραφική εμβέλεια αυτών των προγραμμάτων·

12.

υπενθυμίζει τα πορίσματα της ομάδας ειδικών ΕΧΕ (6) αναφορικά με την ολοένα αυξανόμενη βαρύτητα των εθνικών και περιφερειακών εμπλεκόμενων φορέων στη λήψη νέων ευρέων πρωτοβουλιών όπως οι ERA-NETs, Eurostars, Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (EIT) ή οι κοινές τεχνολογικές πρωτοβουλίες (ΚΤΠ) και Cluster·

13.

επιθυμεί τη διασφάλιση της συντονισμένης χρήσης του ΠΠ7, του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και του προγράμματος πλαισίου ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας καθώς και του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), δεδομένης της σημασίας τους για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ και του συνδυασμού των πολιτικών για τη συνοχή, την έρευνα, την ανώτατη εκπαίδευση και την καινοτομία σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, όπως δηλώνεται και σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις της ΕΤΠ· (7)

14.

υπογραμμίζει εμφατικά ότι θα πρέπει να διευρυνθούν οι δυνατότητες έρευνας, επαγγελματικής κατάρτισης και καινοτομίας της Ευρώπης στο πλαίσιο της υποστήριξης των ερευνητικών υποδομών, της έρευνας προς όφελος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, των περιφερειακών συσπειρώσεων με γνώμονα την έρευνα, της αξιοποίησης των ερευνητικών δυνατοτήτων των περιφερειών του στόχου σύγκλισης στην ΕΕ, των θεμάτων που άπτονται της «επιστήμης στην κοινωνία» καθώς και των «οριζόντιων» δράσεων στον τομέα της διεθνούς συνεργασίας· (8)

15.

τάσσεται υπέρ μίας ευρείας ερμηνείας της έννοιας της καινοτομίας, η οποία θα καλύπτει τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες και τη γόνιμη αλληλεπίδρασή τους με τις κατά τόπους αστικές και περιφερειακές κουλτούρες·

16.

σημειώνει ότι ο αντικειμενικός στόχος της επίτευξης μίας κρίσιμης μάζας σε επίπεδο ερευνητικών κέντρων και διεθνών δικτύων εξαρτάται από το αντικείμενο της μελέτης, το ερευνητικό πεδίο και τους συμμετέχοντες. Η προσέγγιση «ένα μέγεθος για όλους» δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται συλλήβδην στις διεθνείς εταιρικές σχέσεις·

17.

υπενθυμίζει τον αντικειμενικό στόχο της Πράσινης Βίβλου (5), ο οποίος συνίσταται στην επίτευξη της κατάλληλης ισορροπίας μεταξύ της θεσμικής και της ανταγωνιστικής χρηματοδότησης. Ευθυγραμμιζόμενη με θέσεις που εξέφρασε σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις της για συναφή θέματα, η Επιτροπή των Περιφερειών ζητά τη συνέχιση του διαλόγου για την κατάλληλη ισορροπία μεταξύ της θεσμικής και της ανταγωνιστικής χρηματοδότησης·

18.

έχει την τάση, όπως έχει ήδη σημειωθεί (1), να δείχνει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στους επιστήμονες και τις ομάδες τους που επιλέγουν χρήσιμα και ενδιαφέροντα πεδία έρευνας καθώς και σε εθελοντικά (κάτωθεν ορμώμενα) και οριζόντια δίκτυα δράσης, παρά σε χονδροειδείς άνωθεν ορμώμενες μορφές διοίκησης και τις συνακόλουθες παραδοσιακές συνεργασίες·

19.

ζητά πολιτική συνοχή στην περίπτωση πολυεπίπεδων και πολυμερών προγραμμάτων, ιδίως αυτών στα οποία συμμετέχουν τρίτες χώρες, όπου χρειάζεται ένα αποτελεσματικό σύστημα πολυεπίπεδης διακυβέρνησης· (7)

20.

συμφωνώντας απολύτως με το γεγονός ότι η κινητικότητα των ερευνητών είναι απαραίτητο στοιχείο για τη διεθνή επιστημονική και τεχνολογική συνεργασία, η Επιτροπή των Περιφερειών υπογραμμίζει τα ακόλουθα σημεία:

21.

σημειώνει ότι είναι εξίσου απαραίτητο να προελκυσθούν εξέχοντες ακαδημαϊκοί εκτός Ευρώπης και, συνεπώς, τονίζει τη σημασία ευρωπαϊκών προγραμμάτων κινητικότητας, όπως το πρόγραμμα Μαρί Κιουρί, και των μέτρων που θα πρέπει να ληφθούν σε ορισμένες περιφέρειες προκειμένου να υποστηριχθούν οι επαναπατριζόμενοι ακαδημαϊκοί· (1)

22.

συμφωνεί με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου «Ανταγωνιστικότητα» της 30ης Μαΐου 2006, το οποίο ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν τις αρχές τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης στην επιλογή, δημιουργία και εφαρμογή υποδομών σύγχρονης έρευνας. Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή των Περιφερειών έχει προτείνει:

23.

τονίζει τη σημασία των οργανισμών τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης στην προώθηση κοινών ερευνητικών προγραμμάτων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων όπου συμμετέχουν τρίτες χώρες, δεδομένου ότι βρίσκονται πιο κοντά στην τοπική πραγματικότητα ως προς την επιστήμη, την τεχνολογία ή την οικονομία και, συνεπώς, γνωρίζουν πότε απαιτείται συνεργασία σε τομείς στρατηγικής σημασίας (2). Ορισμένες περιφέρειες στην Ευρώπη συμμετέχουν ήδη με επιτυχία στο συντονισμό των εργαλείων των ερευνητικών προγραμμάτων, όπως στην περίπτωση των έργων ERA-NET. Όπως συμβαίνει με τα κράτη μέλη, έτσι και οι δημοτικές και περιφερειακές αρχές θα πρέπει να συμβάλουν στην προώθηση συμφωνιών συνεργασίας στο πλαίσιο κοινού προγραμματισμού· (2)

24.

σημειώνει ότι η ανακοίνωση δεν λαμβάνει υπόψη όλες τις τοπικές και περιφερειακές παραμέτρους και ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει παρουσιάσει ακόμα μία αξιολόγηση αντίκτυπου για την εν λόγω ανακοίνωση. Η τελευταία αναφέρεται στις αρμοδιότητες των αρχών τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης και επισημαίνει τη συνάφειά της διεθνούς επιστημονικής και τεχνολογικής συνεργασίας με τις πόλεις και τις περιφέρειες

25.8.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 200/9

—

αναγνωρίζει ότι ο τουρισμός συμβάλει σημαντικά στο εθνικό ΑΕΠ όλων των κρατών — μελών, αν και ο ρόλος και η συμμετοχή του, ως επιχειρηματική δραστηριότητα, διαφέρει πολύ ανάμεσα στα κράτη — μέλη, τόσο σε επίπεδο εθνικών οικονομιών όσο και στην τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη·

—

αναγνωρίζει ότι η τουριστική βιομηχανία αντιμετωπίζει μια σειρά από προκλήσεις, με σημαντικότερη την πρόκληση της οικονομικής ύφεσης. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η ανάγκη τόνωσης της τουριστικής βιομηχανίας και ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας σε αυτόν τον τομέα κρίνεται απαραίτητη, λόγω και της κοινωνικής διάστασης του τουρισμού στους τομείς της απασχόλησης και της κοινωνικής και περιφερειακής συνοχής·

—

υπογραμμίζει ότι η τουριστική ανάπτυξη οφείλει να είναι βιώσιμη, ώστε να μη γίνεται κατασπατάληση των φυσικών πόρων και καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος. Οφείλει να σέβεται τον φυσικό πλούτο μιας περιοχής και να τον αξιοποιεί προς την κατεύθυνση μιας ήπιας και αειφόρου τουριστικής ανάπτυξης, με στόχο τη διατήρηση και αναβάθμιση του περιβάλλοντος, την προστασία του για τις μελλοντικές γενιές και τη δημιουργία συνθηκών για την ανάπτυξη νέων δυνατοτήτων απασχόλησης.

Εισηγητής

:

ο κ. Κωνσταντίνος Τάτσης (EL/EPP), Πρόεδρος Διευρυμένης Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Δράμας-Καβάλας-Ξάνθης

1.

Αναγνωρίζει ότι ο τουρισμός συμβάλει σημαντικά στο εθνικό ΑΕΠ όλων των κρατών — μελών, αν και ο ρόλος και η συμμετοχή του, ως επιχειρηματική δραστηριότητα, διαφέρει πολύ ανάμεσα στα κράτη — μέλη, τόσο σε επίπεδο εθνικών οικονομιών όσο και στην τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη.

2.

Παρατηρεί ότι ο τουρισμός αποτελεί βασική πλουτοπαραγωγική πηγή για πολλές περιφερειακές οικονομίες, αλλά η κοινοτική διάσταση του θέματος μέχρι στιγμής είναι πολύ περιορισμένη. Παράλληλα, χαιρετίζει την Ανακοίνωση της Επιτροπής για μια «Ανανεωμένη Πολιτική της ΕΕ για τον Τουρισμό — προς μια ενδυναμωμένη συνεργασία για τον Ευρωπαϊκό Τουρισμό» και την «Ατζέντα για ένα Βιώσιμο και Ανταγωνιστικό Ευρωπαϊκό Τουρισμό».

3.

Χαιρετίζει την αναγνώριση του τουρισμού ως τομέα συμπληρωματικής δράσης της ΕΕ στο νέο άρθρο 195 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Συνθήκη της Λισσαβώνας) και ελπίζει, επομένως, να μπορέσει να επιτευχθεί όσο το δυνατόν συντομότερα η κύρωση αυτής της Συνθήκης, ώστε να παρασχεθεί μια στέρεη νομική βάση για τη δραστηριότητα της ΕΕ σε αυτόν τον τομέα.

4.

Σημειώνει ότι η σημασία του τουρισμού και ο ρόλος του τουριστικού τομέα είναι πολλαπλός, καθώς έχει σημαντική συμβολή τόσο στην Ευρωπαϊκή Οικονομία, στο σύνολό της, όσο και στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας πολλών κρατών — μελών, και την αύξηση του εθνικού ΑΕΠ. Πέραν των εκπαιδευτικών ταξιδιών και σε ό,τι αφορά την υγεία καθώς και τη σημασία του τουρισμού από άποψη αναψυχής και ανάπαυσης η τουριστική ανάπτυξη έχει σημαντικές επιπτώσεις και στον τομέα της Απασχόλησης, με πολλά επαγγέλματα να εξαρτώνται από την τουριστική κίνηση, και πολλούς επαγγελματίες να εργάζονται μέσα και πέριξ των τουριστικών μονάδων.

5.

Προσθέτει ότι ο τουρισμός συμβάλλει θετικά στην προώθηση της ευρύτερης κοινωνικής συνοχής, δίνοντας μια αναπτυξιακή και επιχειρηματική διέξοδο σε περιφέρειες, και ιδιαίτερα σε περιφέρειες χωρίς άλλες πλουτοπαραγωγικές πηγές, διαχέοντας ένα κομμάτι του παραγόμενου οικονομικού προϊόντος στην κοινωνία. Σε περιοχές που υποφέρουν από μακρόχρονη πληθυσμιακή συρρίκνωση και αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες η ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας μπορεί να αποτελέσει την κινητήρια δύναμη που σε ορισμένες περιπτώσεις ανατρέπει μια αρνητική ανάπτυξη και προωθεί την αναγκαία διαρθρωτική αλλαγή.

6.

Επισημαίνει ότι θα πρέπει να τονιστεί η σημασία του τουρισμού στη διαδικασία ανάπτυξης μιας ευρωπαϊκής κοινωνικής συνείδησης, μέσω της κινητικότητας των ευρωπαίων πολιτών. Η συμβολή του τουρισμού στην εμπέδωση αυτής της συνείδησης, μέσω της γνωριμίας και της επαφής των πολιτών με άλλα κράτη — μέλη, άλλες κοινωνικές κουλτούρες και διαφορετικές χώρες, από τη μια ενισχύει ο αίσθημα της διαφορετικότητας, αλλά από την άλλη ενισχύει παράλληλα και το αίσθημα της κοινής προοπτικής. Η κινητικότητα των πολιτών που εξασφαλίζεται από την τουριστική ανάπτυξη των ευρωπαϊκών περιφερειών βρίσκεται στο επίκεντρο της έννοιας του ευρωπαίου πολίτη.

7.

Παρατηρεί ότι η τουριστική ανάπτυξη συνδέεται άμεσα με τομείς όπως το περιβάλλον και ο πολιτισμός. Αναφορικά με το περιβάλλον, σημαντική είναι η σημασία της ανάγκης προώθησης πολιτικών αειφόρου και βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, ώστε το περιβάλλον να αξιοποιηθεί και μέσω της αξιοποίησης να προστατευθεί. Αναφορικά με τον πολιτισμό, ο τουρισμός δίνει τη δυνατότητα εκμετάλλευσης τόσο της σύγχρονης πολιτιστικής παραγωγής όσο και αξιοποίησης της πλούσιας ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς.

8.

Υπογραμμίζει ότι ο τουρισμός αποτελεί σε περιφερειακό επίπεδο μια σταθερή πηγή εργασίας και συμβάλει στην ενίσχυση και την τόνωση της απασχόλησης, συμμετέχοντας σημαντικά στην επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί με τη Στρατηγική της Λισσαβώνας, σχετικά με την ενίσχυση της απασχόλησης.

9.

Αναγνωρίζει ότι η τουριστική βιομηχανία αντιμετωπίζει μια σειρά από προκλήσεις, με σημαντικότερη την πρόκληση της οικονομικής ύφεσης. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η ανάγκη τόνωσης της τουριστικής βιομηχανίας και ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας σε αυτόν τον τομέα κρίνεται απαραίτητη, λόγω και της κοινωνικής διάστασης του τουρισμού στους τομείς της απασχόλησης και της κοινωνικής και περιφερειακής συνοχής.

10.

Υπογραμμίζει ότι η τουριστική ανάπτυξη οφείλει να είναι βιώσιμη, ώστε να μη γίνεται κατασπατάληση των φυσικών πόρων και καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος. Οφείλει να σέβεται τον φυσικό πλούτο μιας περιοχής και να τον αξιοποιεί προς την κατεύθυνση μιας ήπιας και αειφόρου τουριστικής ανάπτυξης, με στόχο την διατήρηση και αναβάθμιση του περιβάλλοντος, την προστασία του για τις μελλοντικές γενιές και τη δημιουργία συνθηκών για την ανάπτυξη νέων δυνατοτήτων απασχόλησης.

11.

Σημειώνει ότι τα σχέδια τουριστικού χωροταξικού σχεδιασμού, σε περιφερειακό επίπεδο, αποτελούν ένα μέσο για να βρεθεί η χρυσή τομή ανάμεσα στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και την αξιοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος, ώστε να αποφευχθεί η κατασπατάληση των φυσικών και των ενεργειακών πόρων κάθε περιφέρειας. Ήδη σε κάποιες περιφέρειες έχει τεθεί πλαφόν στην παρουσία ξενοδοχειακών μονάδων και προτείνεται να συζητηθεί αυτή η πρακτική στα πλαίσια μιας ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών. Σε αυτό το πλαίσιο συστήνεται η επιβολή συγκεκριμένων κριτηρίων αξιολόγησης του πλαφόν, με γνώμονα τις περιφερειακές αναπτυξιακές ανάγκες, τις κοινωνικές ανάγκες και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

12.

Παρατηρεί ότι ο ανταγωνισμός στο χώρο του τουρισμού έχει τρεις όψεις. Αφ’ ενός, υπάρχει ο εξωτερικός ανταγωνισμός, ανάμεσα στους εθνικούς προορισμούς εντός και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αφ’ ετέρου υπάρχει ο εσωτερικός ανταγωνισμός ανάμεσα στους διάφορους ευρωπαϊκούς προορισμούς. Τέλος υπάρχει και ο εγχώριος ανταγωνισμός ανάμεσα στους εθνικούς προορισμούς. Η καθεμιά από αυτές τις μορφές ανταγωνισμού έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και χρήζει διαφορετικής προσέγγισης.

13.

Σημειώνει ότι μια ακόμα πρόκληση που αντιμετωπίζει η περιφερειακή τουριστική βιομηχανία είναι η εποχικότητα. Λόγω της φύσης του προβλήματος, η λύση δεν πρέπει να αναζητηθεί σε εθνικό επίπεδο αλλά σε περιφερειακό, καθώς η εποχικότητα συνδέεται με συγκεκριμένα κοινωνικά και περιφερειακά χαρακτηριστικά, που επηρεάζουν άμεσα την τουριστική κίνηση. Αντίθετα, σε εθνικό επίπεδο, υπάρχει δυνατότητα πολύπλευρης ανάπτυξης και διαφοροποίησης του τουριστικού προϊόντος ανά εποχή.

14.

Αναγνωρίζει ότι ο τουρισμός αποτελεί ουσιαστικά μια βιομηχανία παροχής υπηρεσιών, που χαρακτηρίζεται από τον υψηλό ανταγωνισμό και την αναζήτηση, από την πλευρά των πελατών, της ποιότητας. Επομένως, το ανθρώπινο δυναμικό που απασχολείται σε αυτή τη βιομηχανία θα πρέπει να είναι αντίστοιχου υψηλού επιπέδου και ανάλογης κατάρτισης.

15.

Επισημαίνει την ανάγκη για ενίσχυση των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο χώρο του τουρισμού, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να προσελκύουν ανθρώπινο δυναμικό με υψηλή κατάρτιση και προσόντα. Με αυτόν τον τρόπο, το τουριστικό προϊόν θα αναπτύξει μια μεγαλύτερη δυναμική σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και θα επιτύχει μια ουσιαστική βελτίωση στις παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους επισκέπτες, κάνοντας τους ευρωπαϊκούς τουριστικούς προορισμούς πιο ελκυστικούς.

16.

Υπογραμμίζει την ανάγκη ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στη βάση της αρχής «Think Small First», που αναφέρεται στον Κανονισμό για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ο τομέας του τουρισμού απαρτίζεται ως επί το πλείστον από μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ως εκ τούτου, το νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας θα πρέπει να είναι πιο φιλικό προς αυτές και τα μέτρα που θα ληφθούν να είναι άμεσα, ώστε και να διατηρηθούν οι υπάρχουσες θέσεις εργασίας, και να δημιουργηθούν νέες ευκαιρίες απασχόλησης.

17.

Σημειώνει ότι η ενίσχυση της τουριστικής βιομηχανίας οφείλει να πραγματοποιηθεί μέσα στα πλαίσια της γενικότερης ευρωπαϊκής αναπτυξιακής πολιτικής, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις βασικές αναπτυξιακές προτεραιότητες της Ένωσης, και των κύριων αναπτυξιακών εργαλείων της.

18.

Προτείνει να αναληφθούν δημόσιες και ιδιωτικές πρωτοβουλίες που προωθούν τη μεγαλύτερη συγκοινωνιακή σύνδεση, τόσο αεροπορικώς όσο και διά θαλάσσης, μεταξύ των ευρωπαϊκών περιφερειών και παρέχουν τη δυνατότητα για μεγαλύτερη κινητικότητα των πολιτών της ΕΕ.

19.

Παρατηρεί ότι η αξιοποίηση και η προστασία του περιβάλλοντος, μέσα στα πλαίσια μιας βιώσιμης και αειφόρου ανάπτυξης αποτελεί έναν από τους δύο κύριους αναπτυξιακούς πυλώνες.

20.

Παρατηρεί ότι η ενίσχυση της κοινωνικής διάστασης του τουρισμού, μέσα στα πλαίσια της προστασίας της απασχόλησης και της ανάγκης διάχυσης του παραγόμενου από τον τουρισμό πλούτου στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, αποτελεί το δεύτερο πυλώνα.

21.

Προτείνει, μέσα σε αυτό το πλαίσιο, την ανάληψη πρωτοβουλιών για ενίσχυση της απασχόλησης στον τομέα του τουρισμού, μέσω προγραμμάτων κατάρτισης των εργαζομένων, την ανάληψη πρωτοβουλιών σύνδεσης του τουρισμού με το περιβάλλον και προώθησης της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, την ενίσχυση της εισαγωγής των νέων τεχνολογιών στο περιφερειακό τουριστικό προϊόν, μέσω της σύνδεσής τους με τον πολιτισμό και τις εν γένει παρεχόμενες υπηρεσίες, την προώθηση της δικτύωσης των τουριστικών προορισμών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος, την ανάδειξη της τοπικής παραγωγής και τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και την προώθηση επιχειρηματικών πρακτικών που συμβάλλουν στην ευρύτερη κοινωνική πρόοδο και τη διάχυση του πλούτου στην τοπική κοινωνία.

22.

Σημειώνει ότι οι υπάρχουσες πρακτικές και οι υπάρχουσες κοινοτικές δράσεις, όπως η προπαρασκευαστική δράση για τον Κοινωνικό Τουρισμό στην Ευρώπη και η δράση «Destinations of Excellence» (EDEN) θα πρέπει να ενισχυθούν και να πάρουν μια πιο κλαδική μορφή. Ως προς αυτό χαιρετίζει την πρακτική της ανάδειξης περισσοτέρων από μια κατηγοριών ανά έτος, επαναλαμβανομένων ετησίως, ώστε να μη χάνεται η συνέχεια από το ένα έτος στο άλλο με την αλλαγή της ουσίας. Καλεί επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβει πρωτοβουλία για την προώθηση της συνεργασίας σε διασυνοριακό και διαπεριφερειακό επίπεδο μεταξύ των τοπικών και περιφερειακών αρχών για την προβολή κοινών τουριστικών προϊόντων.

23.

Τονίζει την ανάγκη προώθησης εναλλακτικών μορφών τουρισμού, ώστε να εκμεταλλευτούμε όλες τις δυνατότητες που μας δίνονται ώστε και να δημιουργηθούν νέες υπηρεσίες και να προωθηθούν νέα προϊόντα.

24.

Προτείνει την ανάδειξη ενός ευρωπαϊκού μοντέλου βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, στη βάση ενός προγράμματος που θα συμπεριλαμβάνει την ενσωμάτωση του πολιτισμού στο τουριστικό προϊόν, την προστασία του περιβάλλοντος, την προώθηση της ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού τουριστικού προϊόντος, τη βελτίωση τόσο των αεροπορικών όσο και των θαλάσσιων συγκοινωνιακών συνδέσεων μεταξύ των περιφερειών, την τόνωση της επιχειρηματικότητας και την εισαγωγή των νέων τεχνολογιών.

25.

Προτείνει να ενισχυθεί ο ρόλος της σύνδεσης του CEDEFOP με τις περιφερειακές αρχές και να του ζητηθεί να συνεχίσει να διερευνά τις ανάγκες δεξιοτήτων στον τομέα του τουρισμού, με βάση τις ανάγκες και τις φιλοδοξίες των Περιφερειών, ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες απασχόλησης και να βελτιωθεί η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.

26.

Προτείνει να αξιοποιηθεί η ευρωπαϊκή εμπειρία των «Τοπικών Σχεδίων Δράσης για την Απασχόληση» κατά το παράδειγμα των 89 πιλοτικών «Τοπικών Συμφώνων Απασχόλησης», και να εκπονηθούν σχέδια σε Περιφερειακό επίπεδο, με τη σύμπραξη των τοπικών και περιφερειακών αυτοδιοικητικών αρχών, των εκπροσώπων της ξενοδοχειακής, ψυχαγωγικής και πολιτιστικής βιομηχανίας, των εκπροσώπων των εργαζομένων στους τομείς αυτούς και των κοινωνικών φορέων του ευρωπαϊκού εναλλακτικού τουρισμού, ώστε να εφαρμοστεί σε περιφερειακό επίπεδο μια συνεκτική πολιτική, ενίσχυσης της απασχόλησης στον τομέα του τουρισμού. Οι δράσεις των σχεδίων αυτών προτείνεται να ενταχθούν στη χρηματοδοτική ενίσχυση από τα Διαρθρωτικά Ταμεία.

27.

Προτείνει να ληφθούν μέτρα για την προσωρινή μείωση των τελών των περιφερειακών αεροδρομίων, ώστε να τονωθεί η κίνηση στα περιφερειακά αεροδρόμια και να ενισχυθεί η απευθείας σύνδεσή τους με τις πηγές της τουριστικής κίνησης.

25.8.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 200/13

—

χαιρετίζει το σαφές μήνυμα του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Barroso κατά τη σύνοδο κορυφής της G-20 (Ομάδα των 20) στις 2 Απριλίου 2009 στο Λονδίνο, όπου υπογράμμισε τη σημασία πέντε συντονισμένων δράσεων για την οικονομική ανάκαμψη: πρόκειται για τον παγκόσμιο συντονισμό των φορολογικών κινήτρων, τη δημιουργία διαρκούς ζήτησης με κίνητρο την εμπιστοσύνη, ερεθίσματα απαραίτητα για μια παγκόσμια διακυβέρνηση, κίνητρα για το εμπόριο, καθώς και ερεθίσματα ως προς την ανάπτυξη και την αλλαγή του κλίματος·

—

ενόψει των διαφορετικών επιπτώσεων της κρίσης που αναμένονται στις διάφορες περιφέρειες, υπογραμμίζει τη σημασία του στόχου της εδαφικής συνοχής στο πλαίσιο των προτεινόμενων μέτρων για την εξοικονόμηση και τη δημιουργία θέσεων εργασίας και για την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας·

—

συμφωνεί με την προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης που παρέχει την απαιτούμενη μαζική υποστήριξη για την οικονομική ανάκαμψη μέσω ώθησης της αγοραστικής δύναμης και μέσω λήψης μέτρων σε τομείς προτεραιότητας της στρατηγικής της Λισαβόνας (ανταγωνιστικότητα και καινοτομία, βιώσιμη ανάπτυξη και κοινωνική συνοχή).

Εισηγητής

:

Ο κ. Dietmar Brockes (DE/ALDE), μέλος του κοινοβουλίου του κρατιδίου της Ρηνανίας Βεστφαλίας

1.

ανησυχεί όλως ιδιαιτέρως για την ταχεία επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης των κρατών μελών και των περιφερειών και δήμων τους αλλά και για το γεγονός ότι η κρίση έχει τεράστιες επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία·

2.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέβη ταχύτατα στη λήψη μέτρων οικονομικής ανάκαμψης για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, και ταυτοχρόνως σημειώνει ότι οι οικονομικές προβλέψεις επί των οποίων βασίσθηκε η εν λόγω δέσμη μέτρων έχει ήδη αναθεωρηθεί προς τα κάτω ως προς τον ρυθμό ανάπτυξης·

3.

χαιρετίζει το σαφές μήνυμα του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Barroso κατά τη σύνοδο κορυφής της G-20 (Ομάδα των 20) στις 2 Απριλίου 2009 στο Λονδίνο, όπου υπογράμμισε τη σημασία πέντε συντονισμένων δράσεων για την οικονομική ανάκαμψη: πρόκειται για τον παγκόσμιο συντονισμό των φορολογικών κινήτρων, τη δημιουργία διαρκούς ζήτησης με κίνητρο την εμπιστοσύνη, ερεθίσματα απαραίτητα για μια παγκόσμια διακυβέρνηση, κίνητρα για το εμπόριο, καθώς και ερεθίσματα ως προς την ανάπτυξη και την αλλαγή του κλίματος·

4.

τονίζει ότι η παγκόσμια χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση συνιστά δοκιμασία για την οικονομία της αγοράς και ως εκ τούτου, καλεί όλους εκείνους που φέρουν ευθύνες στο πεδίο της οικονομίας να αντιδράσουν με αποφασιστικότητα και ψυχραιμία στην κρίση και να ενθαρρύνουν τους πολίτες παρέχοντας εύστοχα παραδείγματα·

5.

επικρίνει δριμύτατα τις υπερβολές στις οποίες περιέπεσε ο χρηματοπιστωτικός τομέας μέσω της πολλαπλασιαστικής μόχλευσης πόρων και παραγώγων, όπως τα ομόλογα χρέη που καλύπτονται από περιουσιακά στοιχεία, οι επενδύσεις σε τίτλους που εξασφαλίζονται με περιουσιακά στοιχεία, οι συμφωνίες ανταλλαγής κινδύνου αθέτησης, καθώς επίσης την έλλειψη εποπτείας εκ μέρους των εθνικών, ευρωπαϊκών και διεθνών εποπτικών αρχών και ιδρυμάτων, και τις αδυναμίες της νομοθεσίας για τις χρηματαγορές·

6.

ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να επιμείνουν στο πλαίσιο των προσεχών συζητήσεων για την εγκαθίδρυση νέας διεθνούς χρηματοπιστωτικής τάξης, προκειμένου να μεταρρυθμισθεί κατάλληλα και αποτελεσματικά το χρηματοπιστωτικό σύστημα στο σύνολό του (συμπεριλαμβανομένων των επενδυτικών τραπεζικών δραστηριοτήτων, των αντισταθμιστικών κεφαλαίων και των ιδιωτικών επενδύσεων), έτσι ώστε να αποτραπούν στο μέλλον παρόμοιες υπερβολές. Η εν λόγω μεταρρύθμιση θα πρέπει να προβλέπει:

7.

είναι πλέον απολύτως πεπεισμένη ότι η χρηματοπιστωτική οικονομία πρέπει να υπηρετεί την πραγματική οικονομία και η πραγματική οικονομία τον άνθρωπο. Θεωρεί ότι οι κανόνες και ο έλεγχος, ιδίως οι κανόνες της Σύμβασης της Βασιλείας ΙΙ, θα πρέπει να επεκταθούν σε όλους τους φορείς του χρηματοπιστωτικού συστήματος, καθώς και σε εταιρίες κερδοσκοπικών και λοιπών αμοιβαίων κεφαλαίων και σε άλλους μη ρυθμιζόμενους χρηματοπιστωτικούς φορείς·

8.

θεωρεί ότι η διαρθρωτική και θεμελιώδης μεταρρύθμιση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής οικονομίας είναι τόσο σημαντική όσο και τα μέτρα στήριξης της οικονομίας που εφάρμοσαν η ΕΕ και τα κράτη μέλη για την αντιμετώπιση της σημερινής οικονομικής κρίσης. Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα εμποδίσει τη γενική απόρριψη της οικονομίας της αγοράς. Αυτό επιτυγχάνεται μόνον μέσω ενός σαφούς, αποτελεσματικού και κατανοητού χειρισμού των αναταραχών σε τμήματα των χρηματοπιστωτικών αγορών και της σωστής προβολής του στην κοινή γνώμη·

9.

θεωρεί ότι εξαιρετικές συνθήκες απαιτούν εξαιρετικά μέτρα. Έχει συνεπώς σήμερα σημασία να ενεργήσουμε ταχέως, να απαλλαγούμε από αποτελματωμένους τρόπους σκέψης, να τηρούμε τα αναθεωρημένα κριτήρια του Μάαστριχτ και να κάνουμε ελαστικότερα τα κριτήρια του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης σχετικά με τα δημόσια οικονομικά (δημόσιο χρέος και έλλειμμα)·

10.

ενόψει των διαφορετικών επιπτώσεων της κρίσης που αναμένονται στις διάφορες περιφέρειες, υπογραμμίζει τη σημασία του στόχου της εδαφικής συνοχής στο πλαίσιο των προτεινόμενων μέτρων για την εξοικονόμηση και τη δημιουργία θέσεων εργασίας και για την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας·

11.

παρατηρεί ότι οι υπηρεσίες που παρέχονται από τα κράτη μέλη και τις τοπικές και περιφερειακές αρχές αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος των δημόσιων υπηρεσιών που επηρεάζουν άμεσα την ικανότητα του πληθυσμού να αντιμετωπίσει την παγκόσμια οικονομική κρίση, αλλά ότι λόγω σημαντικών δημοσιονομικών περιορισμών των κρατών μελών, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές δεν μπορούν να διασφαλίσουν την εκτέλεση των καθηκόντων τους παρά μόνο σε μειωμένο βαθμό. Μολαταύτα, ακόμη και υπό αυτές τις συνθήκες, απαιτείται η διαφύλαξη των αρχών του κράτους δικαίου στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε κάθε κράτος μέλος, διότι οι αρχές αυτές συνιστούν το θεμέλιο της εμπιστοσύνης των πολιτών στην κρατική εξουσία·

12.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατήρτισε το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Ανάκαμψη της Οικονομίας ταχέως και με αποφασιστικότητα προκειμένου να αναχαιτίσει την φθίνουσα πορεία της οικονομίας·

13.

τονίζει με έμφαση ότι τα κράτη μέλη πρέπει να ενεργήσουν ως Κοινότητα μπροστά στην κρίση και δεν θα πρέπει να περιπέσουν και πάλι στις εθνικιστικές και προστατευτικές νοοτροπίες·

14.

υπογραμμίζει συνεπώς την ανάγκη στενού συντονισμού σε επίπεδο ΕΕ και αποφασιστικής προσέγγισης, που θα παράσχει ένα κοινό πλαίσιο δράσης για την θέσπιση μέτρων εθνικού επιπέδου προσαρμοσμένων στην ειδική οικονομική κατάσταση και τις δυνατότητες των δημόσιων προϋπολογισμών των κρατών μελών· επιμένει ότι η ανάμειξη των κυβερνήσεων ορισμένων κρατών μελών στις βασικές λειτουργίες της τοπικής αυτοδιοίκησης αποδυναμώνει σημαντικά αυτά τα κράτη μέλη ειδικότερα, και γενικότερα ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση από την επίτευξη των στόχων της Λισσαβώνας και οξύνει τις ανισότητες ως προς την ανάπτυξη των διαφόρων ευρωπαϊκών περιφερειών·

15.

στηρίζει τις προτάσεις για τα σχέδια ενεργειακής διασύνδεσης και ευρυζωνικής υποδομής που υπέβαλε η Επιτροπή ως σκέλος εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Σχεδίου για την Ανάκαμψη της Οικονομίας που επικυρώθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο 2008 και το Μάρτιο 2009· θεωρεί, ωστόσο, ότι τόσο τα περιορισμένα περιθώρια ελιγμών της Επιτροπής ως προς τα μη δαπανηθέντα χρήματα από τον προϋπολογισμό της ΕΕ όσο και οι υπερβολικά μακρές διαπραγματεύσεις με τα κράτη μέλη ως προς τη χρήση των κονδυλίων αυτών υπογραμμίζουν — όπως έχει ήδη τονίσει η Επιτροπή των Περιφερειών στη γνωμοδότησή της για τη δημοσιονομική ενδιάμεση αναθεώρηση (1) — την ανάγκη μιας διαρθρωτικής μεταρρύθμισης του προϋπολογισμού της ΕΕ και ιδιαίτερα προκειμένου να καταστεί ο προϋπολογισμός πιο ευέλικτος·

16.

συμφωνεί με την προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης που παρέχει την απαιτούμενη μαζική υποστήριξη για την οικονομική ανάκαμψη μέσω ώθησης της αγοραστικής δύναμης και μέσω λήψης μέτρων σε τομείς προτεραιότητας της στρατηγικής της Λισαβόνας (ανταγωνιστικότητα και καινοτομία, βιώσιμη ανάπτυξη και κοινωνική συνοχή)·

17.

χαιρετίζει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 19-20 Μαρτίου σχετικά με την ανανεωμένη στρατηγική της Λισσαβώνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση και υπογραμμίζει πόσο επίκαιρες είναι οι συνεχιζόμενες εργασίες για το μέλλον της στρατηγικής για την ανάπτυξη και την απασχόληση μετά το 2010. Υπενθυμίζει, στο πλαίσιο αυτό, ότι η Επιτροπή των Περιφερειών αποφάσισε να ξεκινήσει διαβουλεύσεις με τις ευρωπαϊκές τοπικές και περιφερειακές αρχές αναφορικά με το μέλλον της στρατηγικής για την ανάπτυξη και την απασχόληση μετά το 2010 (2)·

18.

χαιρετίζει το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 19-20 Μαρτίου αναγνώρισε ρητά την προτεραιότητα αντιμετώπισης των κοινωνικών επιπτώσεων της κρίσης μέσω της «τόνωσης της απασχόλησης, ιδίως μέσω της προώθησης της απόκτησης νέων δεξιοτήτων που απαιτούνται από τις νέες θέσεις εργασίας [… μέσω]) της οικοδόμησης αλληλεγγύης και [μέσω] της διαμόρφωσης συστημάτων κοινωνικής προστασίας ικανών να διαδραματίσουν πλήρως το ρόλο τους ως αυτόματοι σταθεροποιητικοί μηχανισμοί […]» (Συμπεράσματα, σημείο 19)·

19.

εκφράζει τη λύπη της επειδή το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατά την τελευταία συνεδρίασή του στις 19 και 20 Μαρτίου 2009 στις Βρυξέλλες, δεν αναγνώρισε ρητά τον σημαντικό ρόλο των τοπικών αρχών στην καταπολέμηση της οικονομικής κρίσης·

20.

καλεί την Επιτροπή να προωθήσει στα πλαίσια των διεθνών διαπραγματεύσεων τη βιώσιμη αναδιοργάνωση και σταθεροποίηση των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών συστημάτων·

21.

πιστεύει ότι τα προγράμματα δημόσιων επενδύσεων και χρηματοδοτικών κινήτρων που καταρτίσθηκαν για τη στήριξη της οικονομικής ανάκαμψης θα πρέπει επίσης να συμβάλουν στη μετάβαση σε μία οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, καλεί δε την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προσαρμόσουν αναλόγως τα υφιστάμενα σχέδια και προγράμματα οικονομικής ανάκαμψης. Οι στόχοι της ΕΕ για την περίοδο μετά το 2012 όσον αφορά το κλίμα δεν πρέπει να διακινδυνεύσουν λόγω της σημερινής κρίσης·

22.

καλεί τα κράτη μέλη να αναπτύξουν το ταχύτερο δυνατό σχέδια για την ανάκαμψη της οικονομίας και να διαθέσουν τα απαραίτητα οικονομικά μέσα για την υλοποίησή τους, εάν δεν έχουν ήδη καταρτίσει σχετικά σχέδια·

23.

κατά την κατάρτιση εθνικών σχεδίων ανάκαμψης, πρέπει να αξιολογούνται με ακρίβεια οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των προτεινόμενων οικονομικών μέτρων για την οικονομική και κοινωνική κατάσταση της χώρας. Απερίσκεπτα μέτρα που επιτρέπουν κάποια εξοικονόμηση θα μπορούσαν να επιφέρουν περισσότερες απώλειες παρά κέρδη, και οι απώλειες αυτές ενέχουν τον κίνδυνο να αυξηθούν περισσότερο με την πάροδο του χρόνου. Από την άλλη πλευρά θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι επιπτώσεις του δημόσιου χρέους στα περιθώρια ελιγμών των δημόσιων προϋπολογισμών. Συνεπώς, θα πρέπει να εξετάζεται με ακρίβεια αν μια δαπάνη είναι αναγκαία και οικονομικά συμφέρουσα·

24.

επιμένει ότι είναι αναγκαίο να χρησιμοποιηθεί το Ευρωπαϊκό Διαρθρωτικό Ταμείο για την επίσπευση των επενδύσεων και τον εκσυγχρονισμό των ευρωπαϊκών υποδομών·

25.

προτρέπει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προτείνουν πρόσθετα μέτρα ευελιξίας στα πλαίσια των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ έτσι ώστε να υπερακερασθούν οι δυσκολίες πρόσβασης στη συγχρηματοδότηση δημόσιου και ιδιωτικού τομέα·

26.

καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν να αντιμετωπισθούν βραχυπρόθεσμα μέσω παρεκκλίσεων οι μηχανισμοί ρύθμισης των χρηματοπιστωτικών και δημοσιονομικών συστημάτων που, υπό τις τρέχουσες περιστάσεις ενδέχεται να συντελέσουν στην επιδείνωση της κρίσης·

27.

καλεί τα κράτη μέλη, ιδίως εκείνα της Ευρωζώνης, να εξετάσουν τη δυνατότητα ενός συνολικού ευρωπαϊκού δανείου, το οποίο θα εγγυώνται από κοινού όλα τα κράτη μέλη·

28.

υποστηρίζει την πρόσφατη πρόταση της Επιτροπής για παροχή μεγαλύτερης ευελιξίας στο Ευρωπαϊκό Ταμείο για την εξισορρόπηση της παγκοσμιοποίησης, ούτως ώστε το μέσο αυτό να μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά για την άμβλυνση των αρνητικών επιπτώσεων της κρίσης στις αγορές εργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, υπενθυμίζει ότι ήδη το 2006, στην αρχική της γνωμοδότηση σχετικά με το Ευρωπαϊκό Ταμείο για την εξισορρόπηση της παγκοσμιοποίησης (EGAF), είχε προτείνει πολλές από τις αλλαγές τις οποίες τώρα προτείνει η Επιτροπή και χαιρετίζει το γεγονός ότι δρομολογούνται πλέον τα προτεινόμενα αυτά μέτρα·

29.

υπενθυμίζει ότι πολλά σχέδια δημόσιων υποδομών και αναπτυξιακά έργα που έχουν άμεσο ενδιαφέρον για τους πολίτες πραγματοποιούνται σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο από τις αρμόδιες αρχές. Συγκεντρώνουν το ένα τρίτο των δαπανών του δημόσιου τομέα και περισσότερο από τα δύο τρίτα των δημόσιων επενδύσεων της ΕΕ·

30.

θα ήθελε να επιστήσει την προσοχή στο γεγονός ότι πολλές τοπικές και περιφερειακές αρχές, τα τελευταία έτη, συνήψαν διασυνοριακές συμφωνίες για τη χρηματοδοτική μίσθωση υποδομών ζωτικής σημασίας, πολλές από τις οποίες απειλούνται επί του παρόντος λόγω της χρηματοοικονομικής κρίσης και των ανεπαρκών πληροφοριών στις οποίες βασίζονται πολλές από αυτές. Σε πολλά από αυτά τα σχήματα ελλοχεύουν ακόμα μη ποσοτικοποιήσιμοι οικονομικοί και νομικοί κινδύνων. Άρα, μια συντονισμένη δράση κρίνεται απαραίτητη προκειμένου να περιορισθούν οι εν δυνάμει πολύ βλαβερές για τους πολίτες συνέπειες των προβλημάτων που προκαλούν τέτοια σχήματα·

31.

καλεί το Συμβούλιο, την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να λάβουν υπόψη τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές στην αντιμετώπιση της συγκυριακής και οικονομικής κρίσης· καλεί τα κράτη μέλη να αποφεύγουν τις άμεσες περικοπές του προϋπολογισμού από τον τομέα της τοπικής αυτοδιοίκησης, η οποία έχει ήδη υποφέρει από τη μείωση των εισοδημάτων λόγω της οικονομικής κρίσης·

32.

εφιστά την προσοχή στις βέλτιστες πρακτικές πολλών κρατών μελών, τα οποία παρά την οικονομική κατάσταση βρήκαν τρόπους να ενισχύσουν την τοπική αυτοδιοίκηση προκειμένου να αντισταθμίσουν τις αυξημένες ανάγκες παροχής δημόσιων υπηρεσιών, προσφέροντας στις τοπικές κυβερνήσεις επιπρόσθετα δάνεια και περαιτέρω χρηματοδότηση·

33.

επισημαίνει ότι οι προσπάθειες εξυγίανσης που καταβλήθηκαν κατά το παρελθόν συνέβαλαν στη συρρίκνωση του δημόσιου αποθεματικού κεφαλαίου όταν γίνονταν σε βάρος των δημόσιων καθαρών επενδύσεων. Έτσι εξηγείται η καθυστέρηση που παρατηρείται σήμερα όσον αφορά τις δημόσιες επενδύσεις, κυρίως σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, όσον αφορά δημόσιες υποδομές όπως το οδικό δίκτυο, παιδικοί σταθμοί, σχολεία, ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, νοσοκομεία, δικτύωση ευρείας ζώνης, ενεργειακή απόδοση, κλπ. Αντιστρόφως, πρέπει να ενταθούν τα μέτρα εξυγίανσης με στόχο την περικοπή καταναλωτικών δαπανών προκειμένου να αποφευχθεί το δημόσιο χρέος και να διατηρηθούν τα περιθώρια ελιγμών για τις επόμενες γενεές·

34.

ζητεί από την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση ρύθμισης για την παροχή μικροπιστώσεων εντός της ΕΕ. Σκοπός της πρότασης θα είναι η θέσπιση βασικών παραμέτρων για την παροχή μικροπίστωσης έτσι ώστε να αποφευχθούν οι τυχόν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και να διευκολυνθεί η διαμεθοριακή πρόσβαση στις μικροπιστώσεις και τη συγχρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Συνεπώς, η ΕΤΠ στηρίζει την πρωτοβουλία Jasmine που εξαγγέλθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων τον Σεπτέμβριο 2008·

35.

τονίζει ότι τα μέτρα για την ανάκαμψη της οικονομίας πρέπει να ληφθούν, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, σε όλα τα επίπεδα περιφερειακής διακυβέρνησης στην ΕΕ. Ιδιαίτερα κατάλληλα είναι τα πρόσθετα μέτρα που μπορούν να υλοποιηθούν άμεσα ώστε η ζήτηση να αναθερμανθεί ταχύτατα. Στη σύντομη έναρξη της εφαρμογής των μέτρων θα μπορούσε να συμβάλει μεταξύ άλλων και η προκαταβολική πληρωμή των ενισχύσεων της ΕΕ·

36.

υπογραμμίζει ότι τα μέτρα πρέπει να έχουν μακροπρόθεσμη προοπτική και να είναι αποτελεσματικά και όσον αφορά την στρατηγική της Λισσαβώνας. Θα πρέπει να διασφαλίζεται όχι μόνο η χρηματοδότηση των μέτρων αυτών καθαυτών αλλά και του κόστους που συνεπάγονται·

37.

καλεί την Επιτροπή μεριμνήσει για απλοποιημένες και ελαστικές διαδικασίες ανάθεσης έργων, κυρίως για τις τοπικές και περιφερειακές διοικητικές αρχές σε τομείς που απαιτούν χαμηλό επίπεδο επενδύσεων, ώστε να διατίθενται τα κονδύλια σύντομα και να ανατίθενται τα έργα συντομότερα στις ΜΜΕ και στις βιοτεχνίες, γεγονός που θα τους επιτρέψει να διατηρήσουν τις θέσεις απασχόλησης·

38.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Επιτροπή διατυπώνει προτάσεις για την ταχύτερη και ευκολότερη διάθεση πόρων των διαρθρωτικών ταμείων στα κράτη μέλη. Τα σχέδια υποδομών θα μπορούν να υλοποιηθούν και να πληρωθούν σύντομα με πόρους των διαρθρωτικών ταμείων μόνο υπό τον όρο ότι θα επιτευχθούν σημαντικές απλοποιήσεις σε αυτό το θέμα·

39.

τονίζει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της προς αυτήν την κατεύθυνση και να εξετάσει το ενδεχόμενο ευρύτερων αναθεωρήσεων του θεσμικού πλαισίου της πολιτικής συνοχής με στόχο την απλούστευση και ευελιξία των διαδικασιών εφαρμογής της (διαχείριση, παρακολούθηση, έλεγχοι) με στόχο την ουσιαστική προσέλκυση και επιτάχυνση των επενδύσεων·

40.

καλεί την Επιτροπή να προσφέρει τη συνεργασία της και την υποστήριξή της ώστε να απαντηθεί το ερώτημα πώς θα μπορούσαν οι οικονομικά αδύναμες τοπικές και περιφερειακές αρχές να συμμετέχουν στα προγράμματα ακόμη και στα πλαίσια των στόχων της συνοχής. Θα πρέπει να εξεταστεί κατά πόσο είναι σκόπιμο να συμφωνηθούν νέα ποσοστά συγχρηματοδότησης, προκειμένου να καταστεί ευκολότερη η χρηματοδότηση εκ μέρους της ΕΕ·

41.

ζητεί, συνεπώς, από την Επιτροπή να λάβει μέτρα που θα βοηθήσουν τις τοπικές και περιφερειακές αρχές και τις ΜΜΕ να προσφέρουν κατάλληλες συγχρηματοδοτήσεις ή να έχουν ευκολότερη πρόσβαση σε αυτές. Αν και η ΕΤΠ επικροτεί την πρωτοβουλία για την αύξηση της προχρηματοδότησης σχεδίων ΕΕ, οι τρέχουσες δυσκολίες για την εξασφάλιση σημαντικής συγχρηματοδότησης θα περιορίσουν τα όσα μπορούν να επιτευχθούν στην πράξη·

42.

υπογραμμίζει ότι ειδικά μέτρα για τη στήριξη, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, των περιοχών με την ταχύτερη αύξηση της ανεργίας θα πρέπει να ληφθούν υπόψη. Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να εξετασθεί η πιθανή αναθεώρηση του χάρτη των κρατικών ενισχύσεων που προορίζονται για τις περιφέρειες·

43.

ζητά επειγόντως να επιλέγονται τα μέτρα κατά τέτοιο τρόπο ώστε να ωφελούν κυρίως μικρομεσαίες επιχειρήσεις·

44.

θεωρεί αυτονόητο ότι η Επιτροπή θα υπολογίσει το ύψος των ενισχύσεων για τις εγγυήσεις ιδιαίτερα για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, λαμβάνοντας κατάλληλα υπόψη τη χρηματοπιστωτική κρίση. Επισημαίνει, επίσης, την ανάγκη να ενισχυθούν και να διαμορφωθούν επειγόντως και με βιώσιμο τρόπο τα συστήματα προσφοράς αμοιβαίων εγγυήσεων και κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου, προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβαση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στους αναγκαίους χρηματοδοτικούς πόρους, κυρίως κατά την τρέχουσα περίοδο κρίσης η οποία τις πλήττει σε ιδιαίτερο βαθμό·

45.

θεωρεί απολύτως απαραίτητη την εκτεταμένη και με σημαντικά κονδύλια ενίσχυση των μέτρων στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης και ειδίκευσης. Ζητεί δε από την Επιτροπή να εξετάσει τη δυνατότητα υποβολής προτάσεων για τη λήψη πρόσθετων μέτρων ευελιξίας, έτσι ώστε να μπορούν να αναπροσαρμοστούν οι δαπάνες των προγραμμάτων περιφερειακής ανάπτυξης με στόχο τη στήριξη των προτεραιοτήτων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, όπως η επανεκπαίδευση και η μείωση της ανεργίας·

46.

παραπέμπει στη χρήση αποδεδειγμένα αποτελεσματικών μέσων όπως η παροχή συμβουλών, η δημιουργία δικτύων, τα κέντρα πληροφοριών για την αποτελεσματική στήριξη επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να εστιάζονται κυρίως στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις οι οποίες πλήττονται από την χρηματοπιστωτική κρίση μολονότι διαθέτουν γερές βάσεις, διότι μετά τη λήξη της κρίσης αυτές οι επιχειρήσεις θα συμβάλουν κυρίως στη σταθεροποίηση της ανάκαμψης·

47.

καλεί την Επιτροπή της ΕΕ να υποβάλει τον Ιούνιο έναν πρώτο απολογισμό και να εξετάσει σε πιο βαθμό τα μέτρα που λήφθηκαν τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο καρποφόρησαν καθώς και αν χρειάζεται η κατάρτιση δεύτερου προγράμματος·

48.

συνιστά να αξιολογούν οι περιφέρειες την υλοποίηση των μέτρων μέσω της προσέγγισης βέλτιστων πρακτικών·

49.

αναθέτει στον Πρόεδρό της να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και το κράτος μέλος που ασκεί την προεδρία του Συμβουλίου·

50.

επισύρει την προσοχή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην ανάγκη διασφάλισης της άνευ όρων συμμόρφωσης όλων των κρατών μελών με τις διατάξεις του Ευρωπαϊκού Χάρτη για την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

25.8.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 200/18

—

εκφράζει την ικανοποίησή της για το κείμενο της Επιτροπής το οποίο, ήδη με τον τίτλο του, αναγνωρίζει σαφώς τη θέση που κατέχουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές (ΟΤΑ) στη διεθνή συνεργασία με τις αναπτυσσόμενες χώρες (ΑΧ)·

—

διαπιστώνει με ικανοποίηση ότι το κείμενο αυτό περιλαμβάνει την πλειοψηφία των πτυχών που είχε εξετάσει η ίδια σε γνωμοδοτήσεις του 2005, 2007 και 2008 σχετικά με το θέμα αυτό·

—

υπογραμμίζει την ιδιαίτερη προσφορά των ΟΤΑ και ταυτόχρονα αναγνωρίζει την ανάγκη εναρμόνισης όλων των επιπέδων συνεργασίας για την ανάπτυξη, ευχόμενη να σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά την πλήρη συμμετοχή των ΟΤΑ των αναπτυσσόμενων χωρών στις πολιτικές ανάπτυξης και συνεργασίας·

—

χαιρετίζει και δέχεται την πρόταση να λειτουργήσει ως σημείο στήριξης του διαρθρωμένου διαλόγου για την ανάπτυξη από κοινού με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, πρόταση που ανταποκρίνεται πλήρως στο ρόλο που της αναθέτουν οι Συνθήκες·

—

δεσμεύεται να λάβει τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να διοργανώσει από κοινού με την Επιτροπή τις ετήσιες συνελεύσεις της αποκεντρωμένης συνεργασίας με τη συμμετοχή όλων όσοι «δραστηριοποιούνται σε αυτό το σύστημα συνεργασίας» και προτείνει να πραγματοποιούνται οι συνελεύσεις αυτές αμέσως μετά από μια σύνοδο ολομέλειας της ΕΤΠ, ενώ η πρώτη γενική συνέλευση θα ήταν σκόπιμο να πραγματοποιηθεί, στο μέτρο του δυνατού, πριν από το τέλος του 2009·

—

προτίθεται να δημιουργήσει και να ενεργοποιήσει, σε συνεργασία με την Επιτροπή ένα «χρηματιστήριο» αποκεντρωμένης συνεργασίας με τη μορφή δικτυακής πύλης, ως ένα είδος προέκτασης των ετήσιων «Συνελεύσεων» με οπτικά μέσα·

—

συνιστά να εκπονηθούν έγγραφα που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες πληροφόρησης των ΤΠΑ σχετικά με την αναπτυξιακή πολιτική της ΕΕ·

—

υπενθυμίζει ότι είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς ακριβώς «ποιος είναι αρμόδιος για ποιο τομέα» ώστε να αποφεύγονται επικαλύψεις και να μπορούν οι σχετικές εργασίες να στηρίζονται στις διαθέσιμες πληροφορίες.

Εισηγητής

:

Ο κ. Christophe Rouillon (FR/PSE) Δήμαρχος του Coulaines

1.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η ανακοίνωση της Επιτροπής δηλώνει ήδη με τον τίτλο της ότι αναγνωρίζει τη θέση που κατέχουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές στη διεθνή συνεργασία με τις αναπτυσσόμενες χώρες (ΑΧ)·

2.

εκφράζει, επίσης, την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Επιτροπή, με αφετηρία την αναγνώριση αυτή, προτίθεται να διαρθρώσει προοδευτικά τη σχέση μεταξύ της ευρωπαϊκής πολιτικής ανάπτυξης και τις δράσεις αποκεντρωμένης συνεργασίας που αναπτύσσουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές. Προτείνει, επίσης, διάφορες μεθόδους που θα επιτρέψουν να προωθηθεί εκ των πραγμάτων αυτή η αναγνώριση του ρόλου των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) μεταξύ των παραγόντων ανάπτυξης·

3.

υπενθυμίζει ότι, μετά από τη δημοσίευση της ανακοίνωσης, πραγματοποιήθηκαν στο Στρασβούργο για τρίτη φορά οι «Ευρωπαϊκές Ημέρες Ανάπτυξης», από τις 15 έως τις 17 Νοεμβρίου 2008. Λαμβανομένης υπόψη της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, η εκδήλωση ήταν αφιερωμένη στην εδαφική διάσταση της ανάπτυξης και έδωσε την αφορμή για την πολύπλευρη προβολή σε ένα πολυάριθμο κοινό, της πληθώρας των δράσεων των ΟΤΑ, όπως: επίσημη παρουσίαση και διανομή του εγγράφου με τίτλο «Ευρωπαϊκός Χάρτης για τη συνεργασία στα πλαίσια της υποστήριξης της τοπικής διακυβέρνησης» το κείμενο του οποίου περιλαμβάνεται στο έγγραφο που συνοδεύει την ανακοίνωση της Επιτροπής· επίσημη έναρξη της νέας πλατφόρμας των τοπικών και περιφερειακών αρχών για την ανάπτυξη, τη σύσταση της οποίας είχε προτείνει η Επιτροπή των Περιφερειών ήδη στη γνωμοδότησή της του Νοεμβρίου 2005· προβολή της αποκεντρωμένης συνεργασίας για την ανάπτυξη και τις αδελφοποιήσεις μέσω τελετής στην οποία συμμετείχαν τόσο ο αρμόδιος Επίτροπος για την ανάπτυξη και την ανθρωπιστική βοήθεια όσο και ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών·

4.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Επιτροπή παρουσιάζει την ιδιαίτερη προσφορά των ΟΤΑ στη διαδικασία ανάπτυξης και τοπικής διακυβέρνησης, καθώς και ότι στηρίζεται, για πρώτη φορά, σε συγκεκριμένα παραδείγματα προκειμένου να τονίσει την πολυμορφία και τον πλούτο αυτής της προσφοράς·

5.

διαπιστώνει με ικανοποίηση ότι η ανακοίνωση περιλαμβάνει την πλειοψηφία των πτυχών που είχε εξετάσει η ίδια σε παλαιότερες γνωμοδοτήσεις του 2005, 2007 και 2008 σχετικά με τη συνεργασία των ΟΤΑ για την προώθηση της ανάπτυξης·

6.

θεωρεί περιττό να επαναλάβει όλες τις πτυχές της αποκεντρωμένης συνεργασίας που είχε ήδη την ευκαιρία να εξετάσει λεπτομερώς. Επιθυμεί συνεπώς να υπενθυμίσει απλώς ότι η συνεργασία αυτή χαρακτηρίζεται τόσο από πολυμορφία όσον αφορά τη νομική της βάση, που διαφέρει ανάλογα με το κράτος μέλος, όσο και από την ιδιαίτερη προστιθέμενη αξία που προφέρει στην ανάπτυξη διάφορων περιοχών του κόσμου. Η αποτελεσματικότητά της οφείλεται στην εγγύτατη ανταπόκριση των αιρετών εκπροσώπων των τοπικών αρχών στις ανάγκες του ενδιαφερόμενου πληθυσμού. Οι ΟΤΑ που συμμετέχουν στην αποκεντρωμένη συνεργασία συσσωρεύουν μια πείρα που τους καθιστά ικανότατους σύμβουλους, ενώ διαθέτουν εμπειρογνωμοσύνη που είναι ιδιαίτερα πολύτιμη για την καταπολέμηση της φτώχειας και την υλοποίηση των στόχων της χιλιετίας για την ανάπτυξη (ΣΧΑ) (1)·

7.

υπενθυμίζει, επίσης, ότι οι ΟΤΑ είναι σε θέση να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη διεθνή συνεργασία, ενθαρρύνοντας τη δημοκρατική διακυβέρνηση σε τοπικό επίπεδο. Η Επιτροπή των Περιφερειών εκφράζει συνεπώς την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η ανακοίνωση της Επιτροπής συμπληρώθηκε με τις αρχές και τους βασικούς άξονες του ευρωπαϊκού Χάρτη για την υποστήριξη της τοπικής διακυβέρνησης, που αναφέρεται στο σημείο 3. Συνιστά να διαδοθεί ευρύτατα το κείμενο αυτό το οποίο είναι καρπός διαβουλεύσεων που πραγματοποιήθηκαν στα κράτη μέλη αλλά και στις αναπτυσσόμενες χώρες εταίρους, και στο οποίο τονίζεται η ανάγκη συντονισμού τόσο μεταξύ των διαφόρων φορέων που δραστηριοποιούνται σε τοπικό επίπεδο όσο και μεταξύ όλων των επιπέδων παρέμβασης (τοπικό, εθνικό, διεθνές)·

8.

επιθυμεί να υπογραμμίσει ότι εκτός από την δημοκρατική διακυβέρνηση που ενθαρρύνει τη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων πληθυσμών, η συνεργασία των τοπικών αρχών συνιστά ισχυρό μοχλό της ανάπτυξης σε τοπικό επίπεδο λόγω του μεγάλου φάσματος τομέων στους οποίους πραγματοποιείται αλλά και λόγω της πολυμορφίας δημόσιων και ιδιωτικών φορέων που μπορεί να προσελκύσει. Κατ' αυτόν τον τρόπο ενισχύει την οργάνωση της παραγωγής, των δίαυλων εμπορίας ή οικονομικών δραστηριοτήτων που σέβονται τις ανάγκες των πολιτών και το περιβάλλον. Η διάσταση αυτή είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για τις μειονεκτούσες αγροτικές περιοχές διότι συμβάλει στην καταπολέμηση της φτώχειας και της αστυφιλίας και συγχρόνως στην καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης προς άλλες χώρες·

9.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Επιτροπή υπογραμμίζει τον ρόλο που διαδραματίζουν οι ΟΤΑ όσον αφορά την ευαισθητοποίηση του κοινού για το πρόβλημα της ανάπτυξης και την καταπολέμηση της φτώχειας στον κόσμο. Είναι σαφές ότι ο αντίκτυπος της ευαισθητοποίησης θα είναι ακόμη μεγαλύτερος εάν στηρίζεται σε μια σχέση συνεργασίας μεταξύ μιας ευρωπαϊκής τοπικής αρχής και μιας ή περισσότερων τοπικών αρχών σε μια αναπτυσσόμενη χώρα. Οι δράσεις ευαισθητοποίησης αντικατοπτρίζουν τις εταιρικές σχέσεις που δημιουργούν οι ενώσεις και οι τοπικές αρχές στον τομέα της ανάπτυξης, διότι στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στη συμβολή τοπικών ενώσεων που συγκεντρώνουν πολίτες ευαισθητοποιημένους για θέματα της ανάπτυξης. Επιπλέον, τονώνοντας το ενδιαφέρον του κοινού για τον επείγοντα χαρακτήρα της ανάπτυξης, οι τοπικές αρχές μπορούν να συμβάλλουν στην καλύτερη κοινωνική ένταξη των πολιτών που είναι μετανάστες. Παρόμοιες δράσεις αλληλεγγύης και επιμερισμού μπορεί να αποτελέσουν ευκαιρία για τους πολίτες που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών να ανακαλύψουν τον πολιτισμό της χώρας καταγωγής τους και να απαλλαγούν από την αίσθηση της αποξένωσης.

10.

επιθυμεί να διατυπώσει ορισμένες παρατηρήσεις που θεωρεί απαραίτητες προκειμένου να προσδιοριστεί καλύτερα η θέση που κατέχουν οι ΟΤΑ στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αναπτυξιακής πολιτικής·

11.

εκφράζει ενδοιασμούς όσον αφορά τον ορισμό που δίνεται στην ανακοίνωση σχετικά με την αποκεντρωμένη συνεργασία (εισαγωγικό ένθετο, σελίδα 3 της ανακοίνωσης). Σε άλλο πλαίσιο η Επιτροπή είχε προσδιορίσει την αποκεντρωμένη συνεργασία ως συνεργασία που επιτυγχάνεται σε υποεθνικό επίπεδο, ανεξάρτητα από τη μορφή των φορέων που συμμετέχουν σε αυτήν. Επιθυμεί, ωστόσο, να υπενθυμίσει ότι, κατά τη γνώμη της ΕΤΠ, ως αποκεντρωμένη συνεργασία νοείται η συνεργασία στην οποία εμπλέκονται οι τοπικές και περιφερειακές αρχές με τη στενή έννοια·

12.

καλεί την Επιτροπή να αναγνωρίσει ότι η αποκεντρωμένη συνεργασία διαδραματίζει εξίσου ουσιαστικό ρόλο για την προστασία και τη βελτίωση του φυσικού περιβάλλοντος, και ότι αποτελεί, σε τοπική κλίμακα, απάντηση στις ανησυχίες που εκφράζονται σήμερα σε διεθνές επίπεδο σχετικά με τις κλιματικές αλλαγές, ταυτοχρόνως δε καθιστά δυνατή την ευαισθητοποίηση των ενδιαφερόμενων πληθυσμών·

13.

επιθυμεί να επισημάνει ότι η αναφορά της οικονομικής συμβολής των ΟΤΑ στην εθνική αναπτυξιακή βοήθεια δεν πρέπει να υποβαθμίζει την ποιοτική τους συμβολή. Η προστιθέμενη αξία της δράσης των ΟΤΑ απορρέει καταρχάς από το γεγονός ότι οι παρεμβάσεις τους σε τοπικό επίπεδο είναι αποτέλεσμα των συνεργασιών που αποφάσισαν να καθιερώσουν οι ίδιες και όχι της υποχρέωσης υλοποίησης σχέσεων που έχουν συνάψει τα κράτη. Θα μπορούσε, επίσης, να αναφερθεί και το παράδειγμα των μικρών τοπικών αρχών που δεν διαθέτουν σημαντικά κονδύλια αλλά αναπτύσσουν, ωστόσο, πολύ σημαντικές και αποτελεσματικές δράσεις·

14.

επαναλαμβάνει ότι η συνεργασία των τοπικών αρχών συνιστά την τοπική διάσταση μιας γενικότερης στρατηγικής αλληλεγγύης μεταξύ εύπορων και φτωχών περιοχών του πλανήτη μας. Με αυτή την προοπτική συμβλήθηκαν οι τοπικές αρχές χρησιμοποιώντας υπό διάφορες νομικές μορφές, μια προσπάθεια συντονισμού που χαιρέτισε ιδιαίτερα το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα συμπεράσματα που υιοθέτησε στις 10 Νοεμβρίου 2008 σχετικά με την ανακοίνωση της Επιτροπής·

15.

αναγνωρίζει την ανάγκη εναρμόνισης όλων των επιπέδων συνεργασίας για την ανάπτυξη και φρονεί ότι η Δήλωση του Παρισιού σχετικά με την αποτελεσματικότητα της βοήθειας συνιστά καθοριστική πρόοδο. Καλεί, συνεπώς την Επιτροπή να λάβει μέριμνα, με τη συνδρομή των αντιπροσωπειών της στις ενδιαφερόμενες χώρες, ώστε να διευκολυνθούν χρήσιμες επαφές, διασφαλίζοντας συγχρόνως τον σεβασμό της αρχής της επικουρικότητας λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαιτερότητα της δράσης των τοπικών αρχών·

16.

Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της Δήλωσης του Παρισιού αποτελεί η αμοιβαία ευθύνη (2) στα πλαίσια των πολιτικών και στρατηγικών συνεργασίας και ανάπτυξη με στόχο την καλύτερη διακυβέρνηση. Η Επιτροπή των Περιφερειών επιθυμεί να υπογραμμίσει ιδιαίτερα την αρχή αυτή και φρονεί ότι, η αποκεντρωμένη συνεργασία, καθώς χαρακτηρίζεται από εγγύτητα, αποτελεί ιδανικό μέσο για την υλοποίησή της. Εύχεται συνεπώς να σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά την πλήρη συμμετοχή των ΟΤΑ των αναπτυσσόμενων χωρών στις πολιτικές ανάπτυξης και συνεργασίας.

17.

δέχεται με μεγάλο ενδιαφέρον τις προτάσεις της Επιτροπής για την έμπρακτη αναγνώριση των τοπικών και περιφερειακών αρχών ως παραγόντων προώθησης της ανάπτυξης, και επιθυμεί να διατυπώσει τις ακόλουθες παρατηρήσεις:

18.

επιδοκιμάζει ιδιαίτερα την πρόταση της Επιτροπής να διοργανώσει με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές διαρθρωμένο διάλογο για την ανάπτυξη. Η πρόταση αυτή αποτελεί απάντηση στις αδιάλειπτες προσπάθειες που έχουν καταβάλει οι τοπικές και περιφερειακές αρχές κατά τα τελευταία χρόνια προκειμένου να γίνουν δεκτές όχι μόνο ως φορείς αλλά ως ισότιμοι συνομιλητές «στις διάφορες διεθνείς, διμερείς και πολυμερείς ομάδες χορηγών βοήθειας»

19.

χαιρετίζει και δέχεται την πρόταση που της υποβάλει η Επιτροπή να λειτουργήσει ως σημείο στήριξης στα πλαίσια των ευρωπαϊκών οργάνων, λειτουργία που ανταποκρίνεται πλήρως στον ρόλο που της αναθέτουν οι Συνθήκες, ως βήμα στο οποίο εκφράζεται η φωνή της τοπικής αυτοδιοίκησης σε επίπεδο EE·

20.

δεσμεύεται να λάβει τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να διοργανώσει από κοινού με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τις ετήσιες συνελεύσεις της αποκεντρωμένης συνεργασίας που προτείνονται στην ανακοίνωση και επιδοκιμάζει τη σκέψη να συμμετάσχουν όλοι όσοι «δραστηριοποιούνται σε αυτό το σύστημα συνεργασίας» σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Χωρίς να αποκλείονται άλλοι παράγοντες, αυτό σημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα μπορούσε να εκπροσωπείται τόσο από τις αρμόδιες Γενικές Διευθύνσεις της, όσο και από διάφορες Αντιπροσωπείες της, που λειτουργούν ως «πιλότοι» της ευρωπαϊκής συνεργασίας σε επίπεδο χωρών, από διάφορες περιοχές του κόσμου. Εκτός από την ΕΤΠ, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές των κρατών μελών και των αναπτυσσόμενων χωρών θα συμμετάσχουν και μέσω των ενώσεών τους. Επιπλέον των κονδυλίων που θα διαθέσει η ίδια, η Επιτροπή των Περιφερειών επαναλαμβάνει το αίτημά της για οικονομική ενίσχυση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Προκειμένου τα μέλη της ΕΤΠ να μπορούν να συμμετάσχουν ευρέως στις συζητήσεις στο πλαίσιο αυτών των συνελεύσεων, θα ήταν σκόπιμο να πραγματοποιούνται αμέσως μετά από μια σύνοδο ολομέλειας της ΕΤΠ, ενώ η πρώτη γενική συνέλευση θα ήταν σκόπιμο να πραγματοποιηθεί, στο μέτρο του δυνατού, πριν από το τέλος του 2009.

21.

Η ΕΤΠ επιδοκιμάζει την πρόθεση της Επιτροπής να καταρτίσει λειτουργικές κατευθυντήριες γραμμές διερωτώμενη συγχρόνως αν οι γραμμές αυτές αφορούν τις Αντιπροσωπείες της στις χώρες εταίρους, προκειμένου να προσανατολίσουν καλύτερα τις σχέσεις τους με τους ΟΤΑ, ή τις ίδιες τις τοπικές και περιφερειακές αρχές. Σε κάθε περίπτωση πάντως, θεωρεί χρήσιμο κάθε έγγραφο που στοχεύει στη διασαφήνιση του ρόλου των διαφόρων φορέων, έστω και με σκοπό την καλύτερη διασύνδεση των δράσεών τους.

22.

Σε περίπτωση που οι «κατευθυντήριες γραμμές» αφορούν τους ΟΤΑ, φρονεί ότι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες της αποκεντρωμένης συνεργασίας και την πείρα που ήδη διαθέτουν οι τοπικές αρχές στον τομέα αυτό. Έχει την άποψη ότι πρόκειται λιγότερο για «κατεύθυνση» των δράσεων και περισσότερο για τη συνεκτίμηση της ανάγκης των τοπικών αρχών για πληροφόρηση και ταυτόχρονα για την υποστήριξή τους ώστε να κατανοήσουν τους στόχους, τη λογική, τους μηχανισμούς και, δίχως άλλο, την ορολογία της αναπτυξιακής πολιτικής της ΕΕ, η πολυπλοκότητα της οποίας την καθιστά συχνά προσιτή μόνο σε ειδικούς.

23.

Για τον λόγο αυτό, συνιστά να εκπονηθούν έγγραφα που θα είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας μεταξύ της Επιτροπής και των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Έχει σημασία τα έγγραφα αυτά να μπορούν να χρησιμοποιηθούν όσο το δυνατό ευρύτερα χάρη σε ένα κατάλληλο και σαφές περιεχόμενο, το οποίο να αντικατοπτρίζει πραγματικά τον διαρθρωμένο διάλογο που έχει ανατεθεί στην Επιτροπή των Περιφερειών. Αυτό θα επιτρέψει στις τοπικές αρχές, ιδιαίτερα όταν διαθέτουν περιορισμένο δυναμικό, να συμμετάσχουν στη συνεργασία και να προσαρμοστούν καλύτερα στην ευρωπαϊκή δυναμική και στο διεθνές πλαίσιο της ανάπτυξης.

24.

επιθυμεί να υπενθυμίσει ότι ήδη στην πρώτη γνωμοδότηση που εξέδωσε για το θέμα αυτό είχε εκφράσει τη γνώμη ότι ο προσδιορισμός των δράσεων αποκεντρωμένης συνεργασίας έχει προτεραιότητα. Είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς ακριβώς «ποιος είναι αρμόδιος για ποιο τομέα» ώστε να αποκομισθούν οφέλη από αυτή τη μορφή συνεργασίας, αλλά και για να διευκολυνθεί η σύνδεση των δράσεων των τοπικών αρχών των κρατών μελών που αναλαμβάνονται στην ίδια περιοχή ή για λόγους συμπληρωματικότητας, να γίνει η κατανομή τους ανάλογα με τις σαφώς προσδιορισμένες ανάγκες των δικαιούχων·

25.

διαπιστώνει με ικανοποίηση ότι το Συμβούλιο, στα συμπεράσματα της 10ης Νοεμβρίου 2008 σχετικά με την ανακοίνωση της Επιτροπής, έκρινε θετικά την πρόθεση της Επιτροπής να αναπτύξει δράση προς αυτή την κατεύθυνση, «με βάση τις διαθέσιμες πληροφορίες». Πράγματι, ήδη διατίθενται ορισμένα στοιχεία βάσης δεδομένων, είτε με πρωτοβουλία ορισμένων κρατών μελών είτε μέσω του Παρατηρητηρίου που ιδρύθηκε στη Βαρκελώνη, το οποίο, παράλληλα με τις υπόλοιπες δραστηριότητές του, καταγράφει τις σχέσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών ΟΤΑ και των ΟΤΑ της Λατινικής Αμερικής·

26.

επιθυμεί να υπογραμμίσει ότι είναι απαραίτητο και επείγον να καταγραφούν οι υφιστάμενες σχέσεις αποκεντρωμένης συνεργασίας, ώστε να διευκολυνθεί η ανταλλαγή πληροφοριών και η δημιουργία νέων εταιρικών σχέσεων που να ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των τοπικών αρχών των αναπτυσσόμενων χωρών που αντιμετωπίζουν νέες ευθύνες ενόψει των ολοένα ευρύτερα διαδεδομένων πολιτικών αποκέντρωσης. Για τον λόγο αυτή, η ΕΤΠ επιθυμεί να επισημάνει ότι είναι αναγκαίο να περιοριστεί στο ελάχιστο ο κίνδυνος σύγχυσης και κατακερματισμού που θα μπορούσε να προκύψει από τη δημιουργία νέων εταιρικών σχέσεων, οι οποίες δεν λαμβάνουν υπόψη αυτές που ήδη υπάρχουν και οι οποίες αντί να ενισχύσουν τη σύνδεση που ευνοεί τη χρηστή διακυβέρνηση, προκαλούν τις άσκοπες επαναλήψεις που επιθυμούμε να αποφύγουμε.

27.

προτείνει οι «νέες εταιρικές σχέσεις» να είναι ποιοτικές και εκτιμά το γεγονός ότι υποστηρίζεται η πρόταση που είχε διατυπώσει η ΕΤΠ σε παλαιότερη γνωμοδότησή της να δημιουργηθεί ένα μέσο για τη διευκόλυνση της ανταλλαγής πληροφοριών: «το χρηματιστήριο» αποκεντρωμένης συνεργασίας που αναφέρεται στην ανακοίνωση θα πρέπει να λειτουργεί ως μέσο μόνιμου διαλόγου με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές αλλά και μεταξύ των τοπικών και περιφερειακών αρχών όλου του κόσμου που συμμετέχουν σε δράσεις αποκεντρωμένης συνεργασίας. Για τον σκοπό αυτό, η ΕΤΠ προτίθεται να δημιουργήσει και να ενεργοποιήσει, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αυτό το «χρηματιστήριο» με τη μορφή δικτυακής πύλης, κατά κάποιο τρόπο ως προέκταση των ετήσιων «Συνελεύσεων» της αποκεντρωμένης συνεργασίας με οπτικά μέσα. Κατά τη φάση δημιουργίας του εν λόγω «χρηματιστηρίου», η ΕΤΠ θα λάβει υπόψη τις τρέχουσες πρωτοβουλίες ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος αλληλοεπικάλυψης.

28.

κατανοεί ότι όλες οι σχέσεις που έχουν αναπτυχθεί μεταξύ των ευρωπαϊκών τοπικών και περιφερειακών αρχών και των αναπτυσσόμενων χωρών δεν συνιστούν δράσεις αποκεντρωμένης συνεργασίας που υποστηρίζουν τις προσπάθειες των εταίρων τοπικών αρχών να διαρθρώσουν την ανάπτυξή τους με βάση την αρχή της διακυβέρνησης·

29.

συμμερίζεται την άποψη ότι οι σχέσεις «φιλίας» μπορούν να εξελιχθούν σε πιο ουσιαστικές δράσεις από τη στιγμή που όλες οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα γνωρίζουν καλύτερα τις δυνατότητες αποκεντρωμένης συνεργασίας. Η ΕΤΠ, ως ευρωπαϊκό όργανο που εκπροσωπεί τις ευρωπαϊκές τοπικές και περιφερειακές αρχές όλων των βαθμίδων, φρονεί ότι μπορεί να αναλάβει σημαντικό ρόλο και να συμβάλει στην ενίσχυση της συμμετοχής των τοπικών και περιφερειακών αρχών στις αναπτυξιακές πρακτικές μέσω δράσεων πραγματικά αποκεντρωμένης συνεργασίας που σύμφωνα με τις ανάγκες των συνεργαζόμενων ΟΤΑ, λαμβάνουν ενίοτε τη μορφή τεχνικών ανταλλαγών βραχείας διάρκειας.

30.

Όπως τόνισε και στην πρώτη της γνωμοδότηση για την αποκεντρωμένη συνεργασία, θεωρεί θεμελιώδη τον ρόλο των οργάνων εκπροσώπησης ή των εθνικών ενώσεων των τοπικών και περιφερειακών αρχών των χωρών εταίρων. Οι αρχές αυτές, όχι μόνο δημιουργούν τις σχέσεις που επιτρέπουν την ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ αιρετών εκπροσώπων των τοπικών αρχών σχετικά με παρεμφερή προβλήματα αλλά μπορούν να συμβάλουν και στην καθιέρωση του διαλόγου με τις εθνικές κυβερνήσεις για τον καθορισμό των προτεραιοτήτων στρατηγικής σημασίας λαμβάνοντας κατάλληλα υπόψη το υποεθνικό επίπεδο της ανάπτυξης.

31.

Συνεπώς, συνιστά την ενίσχυση της σύστασης και της διάρθρωσής τους, μεταξύ άλλων μέσω της ενίσχυσης της συγκρότησης περιφερειακών ενώσεων, και προτείνει να κινητοποιηθούν όλοι οι ενδιαφερόμενοι προς αυτή την κατεύθυνση, είτε μέσω της υποστήριξης εκ μέρους ομολόγων των κρατών μελών είτε μέσω της υποστήριξης εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

32.

συνιστά επειγόντως να διασφαλισθεί η συνοχή μεταξύ των αρχών που διατυπώνονται στο κείμενο και στα προγράμματα δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σχετικά με οποιαδήποτε περιοχή του κόσμου και οποιοδήποτε ευρωπαϊκό μέσο συνεργασίας. Για παράδειγμα:

33.

φρονεί ότι το έγγραφο της Επιτροπής συνιστά στο σύνολό του σημαντική πρόοδο, και επιθυμεί να τονίσει ιδιαίτερα το θετικό πνεύμα της Επιτροπής έναντι της αποκεντρωμένης συνεργασίας που υλοποιείται από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές. είναι πεπεισμένη ότι είναι απολύτως απαραίτητο να διασφαλισθεί σε μόνιμη βάση ένας εποικοδομητικός διάλογος μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων φορέων προκειμένου να υποστηριχθεί κατάλληλα η δράση των τοπικών αρχών τόσο στα κράτη μέλη όσο και στις χώρες εταίρους στα πλαίσια της συνεργασίας και της ανάπτυξης. Για τον σκοπό αυτό, επιθυμεί και είναι έτοιμη να διαδραματίσει πλήρως τον ρόλο που της αντιστοιχεί ως ευρωπαϊκό όργανο που συγκεντρώνει και εκπροσωπεί τις τοπικές ευρωπαϊκές αρχές σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης.

25.8.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 200/23

—

επικροτεί την εντολή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να χαράξει στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας. Για πολλούς και διάφορους λόγους, η περιοχή της Βαλτικής ενδείκνυται ιδιαίτερα ως πιλοτική περιφέρεια για την εφαρμογή μιας εσωτερικής στρατηγικής της ΕΕ σε επίπεδο «μακροπεριφέρειας» και, όπως στην περίπτωση της στρατηγικής για τη Βαλτική μέσω της Βόρειας Διάστασης, για την εντατικοποίηση της συνεργασίας με τρίτες χώρες·

—

τονίζει ότι είναι αναγκαίο να συμπεριληφθεί στη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα η συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, όπως και η οπτική των πολιτών· υποστηρίζει ότι, για να σημειώσει επιτυχία η στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα, πρέπει να περιλαμβάνει σε όλα της τα στάδια, από τη διαμόρφωση έως την υλοποίησή της, τη Ρωσία και τη Νορβηγία και να ενσωματωθεί στη Βόρεια Διάσταση·

—

προτείνει να καθορίζει το Συμβούλιο τους κοινούς στόχους και δραστηριότητες στο πλαίσιο της στρατηγικής και να λαμβάνει τις σχετικές αποφάσεις. Όλες τις αποφάσεις θα τις επεξεργάζεται μια ομάδα εργασίας, που θα καθοδηγείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα περιλαμβάνει εκπροσώπους των κυβερνήσεων των κρατών της Βαλτικής, εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ευρωβουλευτές, καθώς και αιρετούς εκπροσώπους της τοπικής και της περιφερειακής αυτοδιοίκησης, οι οποίοι θα επιλέγονται και μεταξύ των μελών της Επιτροπής των Περιφερειών·

—

προτείνει να υποστηρίζονται οι εργασίες αυτής της ομάδας από ένα Φόρουμ για τη Βαλτική Θάλασσα, το οποίο θα συνέρχεται μία φορά τον χρόνο. Το φόρουμ αυτό θα συγκεντρώνει ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων, οι οποίοι θα επιλέγονται σύμφωνα με τις ίδιες αρχές που εφαρμόσθηκαν στη διάσκεψη των ενδιαφερόμενων μερών που διοργανώθηκε κατά τη χάραξη της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα, για να εξετασθεί ο προσανατολισμός της στρατηγικής και η εφαρμογή των προγραμμάτων δράσης.

Εισηγητής

:

ο κ. Uno Aldegren, Αντιπρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου της Skåne

1.

επικροτεί την εντολή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να χαράξει στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας. Για πολλούς και διάφορους λόγους, η περιοχή της Βαλτικής ενδείκνυται ιδιαίτερα ως πιλοτική περιφέρεια για την εφαρμογή μιας εσωτερικής στρατηγικής της ΕΕ σε επίπεδο «μακροπεριφέρειας» και, όπως στην περίπτωση της στρατηγικής για τη Βαλτική μέσω της Βόρειας Διάστασης, για την εντατικοποίηση της συνεργασίας με τρίτες χώρες·

2.

επικροτεί την πρόθεση να εξεταστεί η προοπτική παρόμοιων μακροπεριφερειακών πρωτοβουλιών και στρατηγικών για τις περιοχές του Ευξείνου Πόντου, του Δούναβη και της Βόρειας Θάλασσας/Μάγχης, προκειμένου να αναπτυχθεί ένα πλαίσιο πολυμερούς συνεργασίας που θα βελτιώσει τις υφιστάμενες μορφές συνεργασίας. Η ΕΤΠ παραπέμπει στη γνωμοδότηση που υιοθέτησε το 2007 για τον Εύξεινο Πόντο και στη γνωμοδότηση που καταρτίζει επί του παρόντος για την περιοχή του Δούναβη. Είναι σημαντικό να υποστηρίξει η περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας, ως πιλοτική περιφέρεια, τη διαμόρφωση και άλλων στρατηγικών και την ανταλλαγή εμπειριών και να συμβάλει στην ανάπτυξη της συνεργασίας στο μέλλον·

3.

τονίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε όλους τους στόχους που έχει προσδιορίσει η Επιτροπή για την εν λόγω στρατηγική·

4.

επισημαίνει ότι, από τις εννέα χώρες που βρέχονται από τη Βαλτική Θάλασσα, οι οκτώ είναι κράτη μέλη της ΕΕ και καλύπτουν το σύνολο σχεδόν των ακτών της Βαλτικής. Η ένατη χώρα, η Ρωσία, είναι πολύ σημαντική για γεωπολιτικούς και οικονομικούς λόγους. Το ίδιο ισχύει και για τη Νορβηγία, η οποία είναι μέλος της ΕΖΕΣ και παραδοσιακός εταίρος μεγάλης σημασίας για την περιοχή της Βαλτικής. Εάν θεωρήσουμε τη Βαλτική Θάλασσα ως λεκάνη απορροής, η Λευκορωσία και η Ουκρανία είναι επίσης σημαντικές από περιβαλλοντική άποψη·

5.

σημειώνει ότι η περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας παρουσιάζει πολλές και διάφορες προκλήσεις, οι οποίες προσφέρονται ιδιαίτερα για αντιμετώπιση σε περιφερειακή βάση. Η Βαλτική είναι μια ευαίσθητη και ρηχή ημίκλειστη θάλασσα με υφάλμυρο νερό. Είναι επίσης μία από τις θάλασσες με τη μεγαλύτερη ναυσιπλοΐα στον κόσμο. Οι μεταφορές ενέργειας στον Κόλπο της Φινλανδίας, για παράδειγμα, έχουν επταπλασιαστεί από το 1995 και σήμερα ανέρχονται σε περίπου 140 εκατομμύρια τόνους ετησίως. Επιπλέον, οι οικονομικές διαφορές μεταξύ των χωρών γύρω από τη Βαλτική είναι μεγάλες και η περιοχή χαρακτηρίζεται από έντονο οικονομικό δυναμισμό·

6.

υπενθυμίζει ότι η περιοχή παρουσιάζει μεγάλες εδαφικές διαφορές. Στη βόρεια Σουηδία και στη Φινλανδία υπάρχουν περιοχές εξαιρετικά αραιοκατοικημένες και σε πολύ μεγάλη απόσταση από τις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης. Στη νότια ακτή της Βαλτικής, η πληθυσμιακή πυκνότητα είναι πιο «φυσιολογική» για τα ευρωπαϊκά μέτρα και οι αποστάσεις από τις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης μικρότερες·

7.

παρατηρεί ότι στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας υπάρχουν σημαντικές πρώτες ύλες για την ΕΕ, όπως π.χ. μεταλλεύματα και δασικές πρώτες ύλες και, εάν συμπεριλάβουμε τη Ρωσία και τη Νορβηγία, πετρέλαιο και φυσικό αέριο·

8.

τονίζει ότι είναι αναγκαίο να συμπεριληφθεί στη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα η συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, όπως και η οπτική των πολιτών·

9.

υποστηρίζει ότι, για να σημειώσει επιτυχία η στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα, πρέπει να περιλαμβάνει σε όλα της τα στάδια, από τη διαμόρφωση έως την υλοποίησή της, τη Ρωσία και τη Νορβηγία και να ενσωματωθεί στη Βόρεια Διάσταση. Μέσω της Βόρειας Διάστασης, με τη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα καλύπτεται περιφερειακά και η περιοχή της Θάλασσας του Μπάρεντς·

10.

σημειώνει ότι τα τελευταία είκοσι χρόνια καλλιεργήθηκε πλούσια συνεργασία σε όλα τα επίπεδα, όπως π.χ. με την εμβάθυνση των σχέσεων μεταξύ μεθοριακών περιφερειών και αδελφοποιημένων πόλεων, που αποτελούν σημαντικό πλεονέκτημα για τη στρατηγική της Βαλτικής θάλασσας. Αυτό ισχύει ιδίως για την ανάπτυξη μιας σαφέστερης κοινής ταυτότητας της Βαλτικής, η οποία αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για την επιτυχή εφαρμογή της στρατηγικής·

11.

συνοψίζοντας, αναφέρει ότι η περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας προσφέρει ιδιαίτερες δυνατότητες και προκλήσεις για να δοθεί στη συνεργασία της ΕΕ μια μακροπεριφερειακή οπτική. Η οπτική αυτή βασίζεται στην πεποίθηση ότι η θετική ανάπτυξη ενός τμήματος της περιοχής δεν πραγματοποιείται σε βάρος ενός άλλου, δηλαδή ότι η αειφόρος ανάπτυξη δεν είναι ένα παιχνίδι με μηδενικό άθροισμα. Ωστόσο, αυτή η μακροπεριφερειακή οπτική θα πρέπει, ει δυνατόν, να μην ενθαρρύνει την ανάπτυξη ανταγωνιστικών ρυθμιστικών πεδίων που θα θέτουν υπό αμφισβήτηση το κοινοτικό κεκτημένο: σκοπός της Ευρώπης δεν είναι να γίνει μια σειρά διακεκριμένων, ανταγωνιστικών εσωτερικών αγορών·

12.

υποστηρίζει ότι η στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα μπορεί να αποτελέσει ένα παράδειγμα εφαρμογής μιας πολιτικής για την εδαφική συνοχή·

13.

τονίζει επίσης ότι η κατεύθυνση που πολύ εύστοχα επέλεξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη στρατηγική δείχνει παραστατικά πως η αειφόρος ανάπτυξη στηρίζεται σε τρεις πυλώνες: στην περιβαλλοντική, στην οικονομική και στην κοινωνική βιωσιμότητα. Σε αυτούς πρέπει να προστεθεί και η ιδιαίτερη σημασία που διαδραματίζουν τα ενεργειακά θέματα στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας και η οποία πρέπει να αντανακλάται επαρκώς στη στρατηγική. Η ασφαλής και περιβαλλοντικά αειφόρος πρόσβαση στην ενέργεια έχει ζωτική σημασία για την οικονομικά βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής·

14.

τονίζει ότι η περιφερειακή εφαρμογή της ευρωπαϊκής ναυτιλιακής πολιτικής θα πρέπει να αποτελέσει σημαντικό στοιχείο της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα. Με τη στρατηγική για τη Βαλτική, θα πρέπει να δοθεί πρόσθετη ώθηση στον στόχο να αναδειχθεί η περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας στην περιφέρεια με τις βέλτιστες ναυτιλιακές πρακτικές της Ευρώπης, όπως υποστηρίζουν διάφορες οργανώσεις της Βαλτικής Θάλασσας, καθώς και η Κοινοβουλευτική Διάσκεψη της Βαλτικής Θάλασσας. Η ολιστική προσέγγιση της ευρωπαϊκής ναυτιλιακής πολιτικής είναι ιδανική για τη διατομεακή προσέγγιση της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα και θα πρέπει να εφαρμοσθεί με συνεκτικό τρόπο·

15.

υποστηρίζει την πρόταση έξι οργανώσεων της Βαλτικής Θάλασσας (1) για ένα σχέδιο δράσης πέντε σημείων με τίτλο «Καθαρή ναυτιλία στη Βαλτική». Το σχέδιο αυτό ενδείκνυται για την παραστατική παρουσίαση της ολιστικής προσέγγισης της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα και για την αντιμετώπιση, ταυτόχρονα, ενός από τα πιο σημαντικά προβλήματα της περιοχής, το οποίο είναι η αύξηση των βλαβερών ρύπων των πλοίων. Επομένως, συνιστάται να προωθηθεί αυτή η ιδέα ως εμβληματικό σχέδιο στο πλαίσιο του προτεινόμενου σχεδίου δράσης της στρατηγικής για τη Βαλτική·

16.

παρατηρεί ότι υπάρχουν πολλά και εύγλωττα παραδείγματα της σημασίας των τοπικών εταιρικών σχέσεων για μια θετική οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Οι τοπικές και περιφερειακές συνέργειες μεταξύ των φορέων της κοινωνικής οικονομίας, των ιδιωτικών επιχειρήσεων και των τοπικών και περιφερειακών αρχών πρέπει να ενθαρρυνθούν στο πλαίσιο της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα·

17.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι οι στόχοι που θέτει η Επιτροπή για τη στρατηγική της Βαλτικής Θάλασσας –περιβαλλοντική αειφορία, οικονομική ευημερία, προσιτότητα και ελκυστικότητα, καθώς και ασφάλεια και σταθερότητα της περιοχής– είναι καλοί, αν και πολύ ευρείς. Θα επιβάλλουν ιδιαίτερες απαιτήσεις όσον αφορά τις προτεραιότητες και την εστίαση του σχεδίου δράσης. Η συνεργασία με τις αρμόδιες διοικητικές αρχές θα έχει αποφασιστική σημασία για την επιτυχία της στρατηγικής, όπως και η ικανότητα δημιουργίας συστημάτων πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, στην εφαρμογή των οποίων θα πρέπει να συμμετέχει και το τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο·

18.

υπογραμμίζει ότι, αν θέλουμε να εκληφθεί η στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα από τους κατοίκους της περιοχής ως κοινό σχέδιο και κοινή ευθύνη, θα πρέπει να αναπτύξουμε περαιτέρω τους δεσμούς που ενώνουν τους ανθρώπους γύρω από τη Βαλτική. Αυτό θα πρέπει να γίνει στο πλαίσιο μιας διεθνικής διεργασίας με τη συμμετοχή των πολιτών, ιδίως των νέων. Ένας άξονας δράσης θα πρέπει να είναι η διερεύνηση και η βελτίωση της αμοιβαίας κατανόησης της Ιστορίας, π.χ. με την από κοινού ανάπτυξη ενός Ιστορικού Εγχειριδίου της Βαλτικής. Ο στόχος θα είναι η καθιέρωση και η ενίσχυση μιας κοινής ταυτότητας της Βαλτικής Θάλασσας·

19.

υπενθυμίζει ότι στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας υπάρχουν ήδη πολλές στρατηγικές για διάφορους τομείς πολιτικής, τόσο σε μακροπεριφερειακό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Επιπλέον, υπάρχουν πολλά παραδείγματα επιτυχών προγραμμάτων σε επιμέρους τομείς. Η σπουδαία δυνατότητα που προσφέρει η στρατηγική της Βαλτικής Θάλασσας για τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας έγκειται στη διαμόρφωση μιας συνολικής εδαφικής και πολιτικής αντίληψης και στην εξασφάλιση μιας συνολικής και δυναμικής υλοποίησης·

20.

τονίζει ότι, για να είναι επιτυχής η στρατηγική, πρέπει να βασίζεται σε μια ευρεία συσπείρωση ευρωπαϊκών, μακροπεριφερειακών, εθνικών, περιφερειακών και τοπικών φορέων, οι οποίοι πρέπει να συμμετέχουν σε όλα τα στάδια της στρατηγικής, από τη διαμόρφωση έως την υλοποίησή της·

21.

για τον λόγο αυτό, επιδοκιμάζει την ευρεία διαδικασία διαβούλευσης που πραγματοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη στρατηγική της Βαλτικής Θάλασσας. Πραγματοποιήθηκαν αρκετές χρήσιμες διασκέψεις και συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης, από τις οποίες διεφάνη ότι υπάρχει ευρεία και ισχυρή δέσμευση για τα θέματα της Βαλτικής, μια δέσμευση που αποτελεί σημαντικό παράγοντα στον οποίο μπορεί να βασισθεί η υλοποίηση της στρατηγικής. Αυτές οι εκδηλώσεις έδειξαν επίσης ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές αποτελούν βασικούς φορείς και για τους τέσσερις στόχους που έχουν τεθεί·

22.

σημειώνει ότι, για να αποβεί η στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα επιτυχής, απαιτούνται πόροι για την εφαρμογή της. Εφόσον αποφασίσθηκε να μην διατεθούν νέοι πόροι, αυτοί θα πρέπει να αποδεσμευθούν με τον επανακαθορισμό των προτεραιοτήτων όσον αφορά τους υπάρχοντες πόρους. Οι συζητήσεις για τον τρόπο χειρισμού του θέματος αυτού πρέπει να αρχίσουν το συντομότερο δυνατόν, με βάση τους στόχους και τις απαιτήσεις της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα. Για πολλούς τομείς πολιτικής διεξάγονται αξιολογήσεις ή συζητήσεις για μεταρρυθμίσεις, στις οποίες είναι απαραίτητο να τονιστεί η οπτική της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα·

23.

υπογραμμίζει ότι, μολονότι οι προκλήσεις και τα μέτρα που απαιτούνται για την αντιμετώπισή τους είναι ευρέως γνωστά, δεν πρέπει να υποτιμηθούν οι δυσκολίες. Φαίνεται ότι δεν υπάρχει θέληση για τη δημιουργία νέων φορέων και για τη χορήγηση νέων πόρων. Αντίθετα, υποστηρίζεται ότι πρέπει να χρησιμοποιηθούν οι υπάρχουσες δομές και οι υπάρχοντες πόροι με αποτελεσματικότερο τρόπο. Πρόκειται για μια αξιόλογη θέση, όμως η ΕΤΠ τονίζει ότι αυτό δεν πρέπει να αποτελέσει πρόσχημα για τη μη επανεξέταση των προτεραιοτήτων και τη μη ανάληψη των προσπαθειών που απαιτούνται. Οι απαιτήσεις για ηγεσία και σαφή προσδιορισμό των ευθυνών είναι, επομένως, ιδιαίτερα έντονες·

24.

παρατηρεί ότι, ακόμη και εάν επικράτησε η αρχή να μην δημιουργηθούν νέες δομές και οργανισμοί, απαιτούνται νέα πλαίσια και φόρουμ, όπου θα μπορέσουν να συζητηθούν η διαμόρφωση και η εφαρμογή της στρατηγικής και να ληφθούν οι κατάλληλες αποφάσεις·

25.

προτείνει να καθορίζει το Συμβούλιο τους κοινούς στόχους και δραστηριότητες στο πλαίσιο της στρατηγικής και να λαμβάνει τις σχετικές αποφάσεις. Όλες τις αποφάσεις θα τις επεξεργάζεται μια ομάδα εργασίας, που θα καθοδηγείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα περιλαμβάνει εκπροσώπους των κυβερνήσεων των κρατών της Βαλτικής, εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ευρωβουλευτές, καθώς και αιρετούς εκπροσώπους της τοπικής και της περιφερειακής αυτοδιοίκησης, οι οποίοι θα επιλέγονται και μεταξύ των μελών της Επιτροπής των Περιφερειών·

26.

προτείνει να υποστηρίζονται οι εργασίες αυτής της ομάδας από ένα Φόρουμ για τη Βαλτική Θάλασσα, το οποίο θα συνέρχεται μία φορά τον χρόνο. Το φόρουμ αυτό θα συγκεντρώνει ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων, οι οποίοι θα επιλέγονται σύμφωνα με τις ίδιες αρχές που εφαρμόσθηκαν στη διάσκεψη των ενδιαφερόμενων μερών που διοργανώθηκε κατά τη χάραξη της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα, για να εξετασθεί ο προσανατολισμός της στρατηγικής και η εφαρμογή των προγραμμάτων δράσης. Στην ετήσια συνάντηση του φόρουμ θα υποβάλλεται έκθεση παρακολούθησης και θα παρουσιάζονται τα αποτελέσματα βάσει περιφερειακών δεικτών και παραδειγμάτων. Όποτε είναι απαραίτητο, οι υπεύθυνοι για ειδικούς τομείς πολιτικής θα υποβάλλουν επίσης σχετικές εκθέσεις. Η HELCOM (Επιτροπή για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος της Βαλτικής ή Επιτροπή του Ελσίνκι), για παράδειγμα, θα είναι υπεύθυνη για την υποβολή εκθέσεων για τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Στο φόρουμ θα εκπροσωπούνται επίσης η Ρωσία και η Νορβηγία·

27.

σημειώνει ότι στο Φόρουμ για τη Βαλτική Θάλασσα θα εκπροσωπείται η ΕΤΠ. Η υφιστάμενη διαπεριφερειακή ομάδα της ΕΤΠ για την πολιτική της Βαλτικής Θάλασσας καλύπτει ικανοποιητικά τη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα και συνεχίζει τις εργασίες της·

28.

τονίζει ότι, αν και η στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα αφορά τα κράτη μέλη της ΕΕ στην περιοχή της Βαλτικής, η Ρωσία θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επιτυχή εφαρμογή της στρατηγικής στους περισσότερους καλυπτόμενους τομείς πολιτικής. Συνεπώς, για συγκεκριμένα θέματα της στρατηγικής θα πρέπει να αναπτυχθεί διάλογος με τη Ρωσία, ο οποίος θα βασίζεται σε σχέσεις αμοιβαιότητας και θα αποτελεί συμπλήρωμα του γενικότερου επίσημου διαλόγου στο πλαίσιο της Βόρειας Διάστασης·

29.

υπενθυμίζει ότι σε κάθε χώρα που καλύπτεται από τη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα θα οριστεί αρμόδιος εκπρόσωπος της κυβέρνησης, στον οποίο θα ανατεθεί η ειδική ευθύνη για την υλοποίηση της στρατηγικής. Το άτομο αυτό θα μπορούσε επίσης να λειτουργεί ως αρμόδιος επικοινωνίας. Θα μπορούσε να ληφθεί ως πρότυπο εκείνο που χρησιμοποιείται για την υλοποίηση της στρατηγικής της Λισσαβώνας από το 2005·

30.

τονίζει ότι η διαχείριση των σχεδίων που περιλαμβάνονται στη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα θα γίνει στο πλαίσιο των υφιστάμενων δομών των διαρθρωτικών ταμείων. Οι προτεραιότητες της στρατηγικής για τη Βαλτική θα ενσωματωθούν στα κριτήρια έγκρισης και το αρμόδιο για τη λήψη των αποφάσεων όργανο θα παρακολουθεί τα αποτελέσματα. Η προώθηση ορισμένων «εμβληματικών» σχεδίων θα αποτελεί ιδιαίτερη ευθύνη. Τα σχέδια αυτά θα τονίζουν την οπτική της Βαλτικής Θάλασσας σε θέματα ιδιαίτερα σημαντικά για την επιτυχή υλοποίηση της στρατηγικής. Θα πρέπει επίσης να έχουν μεγάλη προβολή και να υποστηρίζουν τον στόχο της ανάδειξης της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας ως «περιφέρειας βέλτιστων πρακτικών»·

31.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι, επειδή τα σχέδια αυτά θα διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στην υλοποίηση, θα επιβάλουν στους υπευθύνους και στους συμμετέχοντες ειδικές απαιτήσεις τελεσφόρου και αποτελεσματικής διδαχής, με βάση την πείρα που θα αποκτηθεί από την επιτυχία τους. Η διδακτική αυτή διαδικασία θα μπορούσε να οργανωθεί, για παράδειγμα, σύμφωνα με τις μεθόδους που διαμορφώθηκαν στο πλαίσιο της εθνικής στρατηγικής της Σουηδίας για την εκτέλεση των διαρθρωτικών ταμείων κατά την περίοδο 2007-2013·

32.

συνιστά να ανατεθεί στους υπάρχοντες οργανισμούς συνεργασίας στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας ένας ξεχωριστός ρόλος, όπως π.χ. να συμμετέχουν στο Φόρουμ της Βαλτικής Θάλασσας. Οι οργανισμοί αυτοί απεικονίζουν παραστατικά την παράδοση συνεργασίας, που έχει αναπτυχθεί στην περιοχή εδώ και πάνω από 20 χρόνια. Παρέχουν πολλά καλά παραδείγματα του τρόπου με τον οποίο οι χώρες της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας που συνορεύουν με την ΕΕ συμβάλλουν στο έργο με εποικοδομητικό και επιτυχημένο τρόπο·

33.

σημειώνει ότι η συνεργασία στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας είναι επίσης εμφανής στις πολυάριθμες αδελφοποιήσεις που υπάρχουν στην περιοχή. Μερικές από αυτές χρησιμοποιήθηκαν ως βάση για την εμβάθυνση της συνεργασίας στις βασικές δραστηριότητες του τοπικού και του περιφερειακού επιπέδου, ενώ άλλες ως χώρος συνάντησης ατόμων από διαφορετικά μέρη της περιοχής. Χάρη στις συναντήσεις αυτές οικοδομήθηκαν γέφυρες και αναπτύχθηκε μια κοινή βάση γνώσεων και κατανόησης. Δημιουργήθηκε επίσης μια κοινή εικόνα της Ιστορίας και των σημερινών προκλήσεων και προβλημάτων·

34.

συνιστά να ανατεθεί στους συμμετέχοντες στο Φόρουμ της Βαλτικής Θάλασσας η ιδιαίτερη ευθύνη της διάδοσης των γνώσεων και της ενημέρωσης των πολιτών σχετικά με τη στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής, διότι, χωρίς την ενεργό δέσμευση και συμμετοχή τους, δεν μπορεί να δημιουργηθεί η κοινή ευαισθητοποίηση που απαιτείται·

35.

τονίζει ότι η στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα πρέπει να ξεκινήσει από τις υπάρχουσες στρατηγικές και πρωτοβουλίες και να τις ακολουθήσει/συνεχίσει δυναμικά. Αυτό ισχύει, πρωτίστως, για το σχέδιο δράσης της HELCOM για τη Βαλτική Θάλασσα και την οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική. Το σχέδιο δράσης της HELCOM παρουσιάζει το πρόσθετο πλεονέκτημα ότι έχει εγκριθεί από τη Ρωσία·

36.

σημειώνει ότι ο γενικός στόχος πρέπει να είναι μια αειφόρος ανάπτυξη που στηρίζεται στους τρεις πυλώνες της στρατηγικής της Λισσαβώνας και της ατζέντας του Γκέτεμποργκ, δηλαδή στην οικονομική, στην κοινωνική και στην περιβαλλοντική αειφορία. Η στρατηγική πρέπει ακόμη να βασίζεται σαφώς στην παραδοχή ότι η αειφόρος ανάπτυξη δεν είναι ένα παιχνίδι με μηδενικό άθροισμα, όπου μπορούν να υπάρχουν μόνο κερδισμένοι και χαμένοι. Πρέπει να εφαρμοστεί μια ολιστική οπτική, βασισμένη στην αντίληψη ότι οι διάφοροι τομείς πολιτικής διασυνδέονται και όλοι μαζί συναποτελούν τη βάση για την αειφόρο ανάπτυξη·

37.

υπογραμμίζει ότι η πρόσφατη δραματική επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης στην περιοχή της Βαλτικής δεν πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα τον παραγκωνισμό των περιβαλλοντικών πτυχών·

38.

παρατηρεί ότι ο στόχος της περιβαλλοντικής αειφορίας δείχνει πολύ παραστατικά πόσο σημαντικό είναι να συμπεριληφθούν στη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα, όχι μόνο η Ρωσία, αλλά ολόκληρη η λεκάνη απορροής της Βαλτικής, δηλαδή και η Λευκορωσία και η Ουκρανία. Αρκεί να υπενθυμίσουμε εδώ θέματα όπως ο καθαρισμός των υδάτων, οι μεταφορές, η χρήση ενέργειας, το Καλίνινγκραντ και η Αγία Πετρούπολη·

39.

υποστηρίζει ότι ένας από τους στόχους της δράσης στον τομέα του περιβάλλοντος θα πρέπει να είναι η ανάδειξη της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας σε πρωτοπόρο περιοχή («περιφέρεια βέλτιστων πρακτικών») στο πεδίο της περιβαλλοντικής αειφορίας·

40.

επισημαίνει ότι ένα ιδιαίτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Βαλτική είναι ότι πρόκειται για ρηχή θάλασσα και ότι η επικοινωνία της με την ανοιχτή θάλασσα είναι περιορισμένη. Τα νερά της είναι σχετικά κρύα, πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα τη βραδεία διάσπαση των χημικών ουσιών. Τέλος, υποστηρίζει μόνο ένα μικρό αριθμό ειδών, λόγω του γλυφού νερού και των ψυχρών κλιματικών συνθηκών. Το νερό ανανεώνεται πολύ αργά. Εν ολίγοις, όλα αυτά σημαίνουν ότι χρειάζεται σημαντικό χρονικό διάστημα για τον περιορισμό των χημικών στοιχείων ή την αντιμετώπιση του ευτροφισμού·

41.

υπογραμμίζει την ανάγκη να αναπτυχθεί ο χωροταξικός σχεδιασμός των ακτών σύμφωνα με την πρόταση που έχουν υποβάλει οι έξι οργανώσεις ή δίκτυα της περιοχής της Βαλτικής (Yποπεριφερειακή Συνεργασία των Χωρών της Βαλτικής Θάλασσας [BSSSC], Δίκτυο Νήσων της Βαλτικής «B7», Ευρωπεριφέρεια της Βαλτικής, Φόρουμ για την Ανάπτυξη της Βαλτικής, Επιτροπή της Βαλτικής Θάλασσας της Διάσκεψης των Απομακρυσμένων και Θαλάσσιων Περιφερειών της Ευρώπης [ΔΑΠΘ], Ένωση Πόλεων της Βαλτικής [UBC]). Το έργο αυτό πρέπει να επιτελεσθεί με βάση τις υφιστάμενες δυνατότητες χωροταξικού σχεδιασμού και με πλήρη σεβασμό της αρχής της επικουρικότητας·

42.

επισημαίνει ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου πρέπει να μειωθούν με τη χρήση ανανεώσιμων και φιλικότερων προς το περιβάλλον πηγών ενέργειας και με τον αποτελεσματικότερο καθαρισμό των εκπομπών. Οι εκπομπές από τις οδικές, τις θαλάσσιες και τις εναέριες μεταφορές πρέπει να μειωθούν σε επίπεδα που συνάδουν με την αειφορία·

43.

παρατηρεί ότι ένα από τα σοβαρότερα περιβαλλοντικά προβλήματα στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας είναι ο ευτροφισμός. Το σχέδιο δράσης της HELCOM για τη Βαλτική Θάλασσα έχει ως στόχο την αποκατάσταση της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης μέχρι το 2021. Όσον αφορά τον ευτροφισμό, ο στόχος αυτός είναι πολύ φιλόδοξος. Αρχικά, μπορεί να επιτευχθούν σημαντικά αποτελέσματα με λογικό κόστος, με μέτρα καταπολέμησης των μεγαλύτερων εκλύσεων. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, το οριακό κόστος των μέτρων αυτών, όπως και οι απαιτήσεις βιωσιμότητας, θα αυξάνονται·

44.

υπογραμμίζει ότι, στο πλαίσιο της τρέχουσας αναθεώρησης της κοινής γεωργικής πολιτικής, πρέπει να διασαφηνιστούν και να εξεταστούν οι περιβαλλοντικές συνέπειες της γεωργίας. Ένα άλλο μέτρο που συνιστάται είναι η απαγόρευση των φωσφορικών αλάτων στα προϊόντα καθαρισμού. Η απαγόρευση αυτή έχει ήδη εισαχθεί στη Γερμανία, στη Σουηδία και σε άλλα κράτη μέλη, ιδίως όσον αφορά τα απορρυπαντικά οικιακών πλυντηρίων ρούχων. Χρειάζεται τώρα να αναθεωρηθούν η οδηγία 98/34/EΚ της 22ας Ιουνίου 1998 και ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 648/2004 της 31ης Μαρτίου 2004, προκειμένου να απαγορευθεί η χρήση αυτών των ουσιών στην ΕΕ σε όλα τα απορρυπαντικά, συμπεριλαμβανομένων των βιομηχανικών απορρυπαντικών και των απορρυπαντικών που χρησιμοποιούνται στα πλυντήρια ρούχων. Η πιο αποτελεσματική αφαίρεση των φωσφορικών αλάτων από τα λύματα θα δώσει επίσης καλά αποτελέσματα·

45.

σημειώνει ότι οι θαλάσσιες μεταφορές διαδραματίζουν και θα συνεχίσουν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην οικονομική ολοκλήρωση της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας. Πρέπει, ωστόσο, να αντιμετωπισθεί ο αυξανόμενος περιβαλλοντικός τους αντίκτυπος. Το σχέδιο δράσης της HELCOM αποτελεί καλή αφετηρία και υπάρχουν πολλά, οικονομικά αποδοτικά μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν. Πρωτίστως, πρέπει να μειωθούν οι εκπομπές οξειδίων του θείου και του αζώτου. Στη διάσκεψη στρογγυλής τραπέζης στο Γκντανσκ τον Οκτώβριο, εξετάστηκαν πολλές προτάσεις, όπως π.χ. η απαγόρευση της λειτουργίας των πλοίων που δεν πληρούν τις ισχύουσες απαιτήσεις ασφάλειας στη θάλασσα (substandard ships). Ένα άλλο μέτρο που θα μπορούσε να ληφθεί είναι η καθιέρωση της εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών οξειδίων του θείου και του αζώτου για τα πλοία, κατά το πρότυπο που ισχύει για τις χερσαίες δραστηριότητες. Επίσης, θα πρέπει να απαγορευθεί η χρήση του χαλκού στο αντιρρυπαντικό σύστημα των πλοίων και των πλοιαρίων. Πρέπει να βελτιωθούν οι δυνατότητες ηλεκτροδότησης των ελλιμενισμένων πλοίων από την ξηρά·

46.

τονίζει ότι ο καθαρισμός των υδάτων είναι επίσης ένας σημαντικός τομέας βελτίωσης, στον οποίο η τοπική αυτοδιοίκηση και η περιφερειακή διοίκηση διαδραματίζουν βασικό ρόλο. Εδώ μπορεί να αναφερθεί η Water Users Partnership, την οποία υπογραμμίζει η Ευρωπεριφέρεια της Βαλτικής στη συμβολή της στις διαβουλεύσεις σχετικά με τη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα και η οποία προάγει την καλύτερη διαχείριση των υδάτινων πόρων·

47.

υπογραμμίζει ότι τα ιχθυαποθέματα δεν πρέπει να διατηρηθούν απλώς στα σημερινά επίπεδα, αλλά να αποκατασταθούν. Η διαχείριση των ιχθυαποθεμάτων πρέπει να γίνει με βάση τις αρχές που ισχύουν για το ευπαθές οικοσύστημα της Βαλτικής Θάλασσας· στο πλαίσιο αυτό, επικροτεί την αναγνώριση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των αλιευτικών πόρων της Βαλτικής στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2187/2005, της 21ης Δεκεμβρίου 2005, για τη διατήρηση των αλιευτικών πόρων μέσω τεχνικών μέτρων στα ύδατα της Βαλτικής Θάλασσας, των Belts και του Sound· επισημαίνει ιδιαιτέρως ότι αυτός ο κανονισμός, ο οποίος υιοθετήθηκε έπειτα από εκτενείς διαβουλεύσεις με τους ενδιαφερομένους, απλοποίησε σημαντικά τη διαχείριση των αλιευτικών πόρων στη Βαλτική μετά την 1η Ιανουαρίου 2006 και επέτρεψε την αντικατάσταση της πολυμερούς διαχείρισης των αλιευτικών πόρων από τα παράκτια κράτη της Βαλτικής στο πλαίσιο της Διεθνούς Επιτροπής Αλιείας της Βαλτικής Θάλασσας (IBSFC) με τη διμερή διαχείριση (από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Ρωσική Ομοσπονδία)·

48.

υπενθυμίζει ότι ο τουρισμός, ο οποίος θεωρείται σημαντικό στοιχείο της οικονομικής ευημερίας της περιοχής της Βαλτικής, πρέπει να είναι και περιβαλλοντικά βιώσιμος. Ένα καλό και άθικτο περιβάλλον αποτελεί σημαντική συνιστώσα του «σήματος κατατεθέντος» που θα προσελκύσει τουρισμό στην περιοχή, αν και συγχρόνως υπάρχει κίνδυνος φθοράς του περιβάλλοντος και υπονόμευσης του σήματος αυτού από τον τουρισμό·

49.

επισημαίνει ότι, έπειτα από μια μακρά περίοδο έντονης οικονομικής ανάπτυξης στην περιοχή της Βαλτικής, οι οικονομίες βρίσκονται σήμερα σε βαθιά οικονομική ύφεση. Απαιτείται ταχεία ανάληψη δράσης, χωρίς όμως να χαθεί η στρατηγική οπτική, που αποτελεί τη βάση της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα. Η αλλαγή αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της οικονομικής ανάπτυξης και, μολονότι τα επείγοντα προβλήματα επισκιάζουν τη στρατηγική οπτική, οι γενικές προκλήσεις της δημογραφικής εξέλιξης και του διεθνούς ανταγωνισμού στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης διατηρούνται·

50.

υπογραμμίζει ότι μένουν πολλά να γίνουν ακόμη για την πλήρη υλοποίηση της εσωτερικής αγοράς με αποτελεσματικό και συντονισμένο τρόπο στην περιοχή της Βαλτικής. Αυτή αποτελεί σημαντικό παράγοντα προόδου για να καταστεί η περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας οικονομικά ανθηρή. Εκείνες που πλήττονται λόγω των εμπορικών φραγμών και της υπερβολικής γραφειοκρατίας είναι κυρίως οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Με τη διαφορετική ερμηνεία των διατάξεων υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθούν νέοι περιφερειακοί εμπορικοί φραγμοί. Η δημόσια διοίκηση κι η δικαιοσύνη κάθε χώρας πρέπει να βελτιώσουν τις γνώσεις τους για την εσωτερική αγορά. Είναι σημαντική η ύπαρξη χώρων για συναντήσεις και ανταλλαγή εμπειριών. Παραπέμπουμε σε αυτό το πλαίσιο στο επιγραμμικό δίκτυο SOLVIT (http://ec.europa.eu/solvit/) που λειτουργεί ως κέντρο εξυπηρέτησης για την επίλυση προβλημάτων κατά την εφαρμογή της νομοθεσίας για την ενιαία αγορά·

51.

τονίζει ότι η επιχειρηματική δραστηριότητα, προπαντός των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για μια οικονομικά ανθηρή Βαλτική. Γι’ αυτό, η επιχειρηματικότητα και οι επιχειρήσεις χρειάζονται υποστήριξη. Η πρόσβαση σε κεφάλαια κινδύνου για τις ΜΜΕ πρέπει να βελτιωθεί·

52.

συνιστά να καταβληθούν προσπάθειες για τη βελτίωση της πρόσβασης σε κεφάλαια κινδύνου για τις νέες επιχειρήσεις και προπαντός σε κεφάλαια εκκίνησης (seed money). Πρέπει επίσης να καταβληθούν προσπάθειες για την ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας, ιδίως μεταξύ των νεαρών επιχειρηματιών·

53.

διαπιστώνει ότι οι νέες επιχειρήσεις αφορούν συχνά την εμπορική αξιοποίηση καινοτομιών, είτε αυτές είναι υψηλής τεχνολογίας είτε όχι. Γι’ αυτό, συνιστά να καταστούν κεντρικά θέματα της στρατηγικής για τη Βαλτική η συντονισμένη πολιτική για τους συνεργατικούς σχηματισμούς, τα συντονισμένα συστήματα καινοτομίας, τα καινοτόμα προγράμματα και τα εμβληματικά σχέδια. Πρέπει να αυξηθούν οι δυνατότητες των φορέων να ζητούν ενισχύσεις για έρευνα και ανάπτυξη και σε άλλες χώρες της Βαλτικής πέρα από τη δική τους·

54.

υπενθυμίζει επίσης ότι η αντίληψη για την επιχειρηματικότητα αναπτύσσεται σε πολύ μικρή ηλικία. Γι’ αυτό, απαιτείται διδασκαλία και εκπαίδευση για την επιχειρηματικότητα στα σχολεία, στα πανεπιστήμια και στις ανώτερες σχολές·

55.

προτείνει να καταρτίσουν οι χώρες που περιλαμβάνονται στη στρατηγική της Βαλτικής Θάλασσας κοινά προγράμματα για την προώθηση του βιώσιμου τουρισμού στην περιοχή. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να προβληθούν ιδιαίτερα η φύση και το περιβάλλον, όπως και η πλούσια πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά·

56.

επισημαίνει ότι η περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας είναι πλούσια σε πρώτες ύλες, ιδίως ορυκτές και δασικές. Θα πρέπει να εξεταστεί η προοπτική της χάραξης μιας στρατηγικής για τις ορυκτές πρώτες ύλες ειδικά για την περιοχή της Βαλτικής, με συνεκτίμηση της πρότασης οδηγίας για τον καθορισμό πλαισίου προστασίας του εδάφους (COM(2006) 232 τελικό) (βλ. τη γνωμοδότηση της ΕΤΠ CdR 321/2006), η οποία, παρότι θέτει κοινούς στόχους για την προστασία του εδάφους, παρέχει εντούτοις στα κράτη μέλη μεγάλο βαθμό ευελιξίας όσον αφορά την επιλογή του τρόπου επίτευξης αυτών των στόχων (υποχρέωση επίτευξης των αποτελεσμάτων, αλλά επιλογή των μέσων). Ένας σημαντικός παράγοντας οικονομικής ευημερίας είναι η δυνατότητα βιώσιμης και αποτελεσματικής παραγωγής και διαχείρισης αυτών των πρώτων υλών. Αυτό δημιουργεί επίσης μεγάλες απαιτήσεις για υποδομές βιώσιμων μεταφορών·

57.

επισημαίνει ότι τα ενεργειακά ζητήματα είναι και θα παραμείνουν ζωτικά για την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας. Οι δράσεις για την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης αποτελούν σημαντικό μέρος των προσπαθειών σε αυτό το πεδίο, όμως η ασφαλής και σταθερή πρόσβαση στις ενεργειακές πρώτες ύλες και στον ηλεκτρισμό παραμένουν ζητήματα ζωτικής σημασίας. Για ιστορικούς λόγους, οι χώρες της Βαλτικής συνεχίζουν να συνδέονται με το ρωσικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας. Αντίθετα, θα πρέπει να ενσωματωθούν σε ένα σκανδιναβικό και ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας και να συμμετάσχουν σε μια αγορά ενέργειας για την ΕΕ και την περιοχή της Βαλτικής. Απαιτούνται συνδέσεις, αλλαγές στη νομοθεσία και υποδομές·

58.

τονίζει ότι η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων αποτελεί σημαντικό μέρος της ολοκλήρωσης της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας. Η συνεκτική εφαρμογή της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων έχει ζωτική σημασία·

59.

συμμερίζεται τη θέση του Δικτύου Συνδικαλιστικών Οργανώσεων της Βαλτικής (BASTUN) ότι η κοινωνική διάσταση πρέπει να συμπεριληφθεί στη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα. Η στρατηγική αυτή πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην εξασφάλιση της δίκαιης και εύρυθμης λειτουργίας των αγορών εργασίας στην περιοχή. Οι αξιοπρεπείς συνθήκες απασχόλησης θα πρέπει να θεωρηθούν σημαντικός παράγοντας της ανταγωνιστικότητας της περιοχής, καθώς αποτελούν ένα ολοένα και σημαντικότερο πλεονέκτημα στον ανταγωνισμό για υψηλά καταρτισμένο εργατικό δυναμικό·

60.

τονίζει ότι οι γνώσεις και, κατά συνέπεια, η αποκαλούμενη «πέμπτη ελευθερία», δηλαδή η ελεύθερη κυκλοφορία των γνώσεων, θα διαδραματίσουν καίριο ρόλο για τη μελλοντική ανταγωνιστικότητα και την οικονομική ανάπτυξη. Η κυκλοφορία των σπουδαστών στην περιοχή της Βαλτικής αποτελεί σημαντική πτυχή. Σήμερα, ωστόσο, η κυκλοφορία των σπουδαστών συχνά παρακάμπτει την περιοχή αυτή. Το ποσοστό των σπουδαστών που επιλέγουν σπουδές στην περιοχή της Βαλτικής είναι μικρό, μολονότι η κυκλοφορία των σπουδαστών είναι σημαντικός παράγοντας για μια βαθύτερη οικονομική ολοκλήρωση. Προφανώς, οι σπουδές στην περιοχή της Βαλτικής δεν θεωρούνται προστιθέμενη αξία για τη σταδιοδρομία. Ένα σημαντικό καθήκον της στρατηγικής για τη Βαλτική είναι να αναλύσει για ποιους λόγους συμβαίνει αυτό και τι μπορεί να γίνει ώστε οι σπουδές σε άλλες χώρες της Βαλτικής να αποτελούν ελκυστική εναλλακτική επιλογή. Το πρόβλημα συνδέεται με την ποιότητα των σπουδών και πιθανόν με τη γλώσσα·

61.

θεωρεί ότι η κινητικότητα των ερευνητών και τα πορίσματα των ερευνών αποτελούν σημαντικό παράγοντα προόδου για την ανάπτυξη της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας. Για να ενθαρρυνθεί η κινητικότητα των ερευνητών, έχουν μεγάλη σημασία η πρόσβαση σε ενδιαφέροντα προγράμματα και η χρηματοδότηση. Η συνεργασία μεταξύ των διαφόρων φορέων πρέπει να αναπτυχθεί, αφενός μεταξύ των πανεπιστημίων και των ανωτέρων σχολών, αλλά και μεταξύ της ακαδημαϊκής κοινότητας, της βιομηχανίας και των δημόσιων φορέων στο πλαίσιο ενός προτύπου «τριπλού έλικα» (triple helix)·

62.

τονίζει ότι οι προσπάθειες να καταστεί η περιοχή προσιτή και ελκυστική πρέπει να βασιστούν στην παραδοχή ότι απαιτούνται τόσο υλικές υποδομές, π.χ. συστήματα μεταφορών, όσο και υποδομές που στηρίζονται στη γνώση και αποσκοπούν στη μετάδοση γνώσεων και πληροφοριών στην παροχή υπηρεσιών κλπ. Απαιτείται ιδιαίτερα διασύνδεση των εθνικών υποδομών και συστημάτων για τη δημιουργία ενός περιφερειακού δικτύου. Σήμερα υπάρχει η τάση να σταματά ο χωροταξικός σχεδιασμός στα σύνορα. Ο στόχος πρέπει να είναι η δημιουργία μιας ολοκληρωμένης περιφέρειας της Βαλτικής Θάλασσας, πράγμα που σημαίνει ότι η οπτική Ανατολής-Δύσης είναι εξίσου σημαντική με την οπτική Βορρά-Νότου. Οι διάδρομοι μεταφορών Ανατολής-Δύσης δημιουργούν επίσης άνοιγμα προς τις αγορές στα ανατολικά και στα νοτιοανατολικά της Βαλτικής Θάλασσας·

63.

επισημαίνει ότι η διάρθρωση της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας παρουσιάζει έντονες ανισορροπίες, διότι οι βόρειες περιοχές είναι πολύ αραιοκατοικημένες, ενώ οι νότιες πιο πυκνοκατοικημένες. Οι αποστάσεις μεταξύ των πληθυσμιακών κέντρων στον Βορρά είναι σημαντικές και το δίκτυο μεταφορών αραιό. Πρέπει να αυξηθούν οι δυνατότητες διασύνδεσης των κρατών της Βαλτικής και των βορειότερων περιοχών με τις κεντρικές περιοχές της Βαλτικής Θάλασσας και να συμπεριληφθούν στα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών (ΔΕΔ-Μ). Η ανάγκη να επιμηκυνθεί το σιδηροδρομικό δίκτυο είναι άμεση·

64.

συνιστά να ενισχυθεί περισσότερο από ό,τι μέχρι σήμερα ο από κοινού σχεδιασμός των ροών των διασυνοριακών μεταφορών, για να προαχθεί η ολοκλήρωση. Έτσι, μπορεί π.χ. να επιτευχθεί βελτίωση της ροής των μεταφορών, εάν η διαχείριση των σιδηροδρομικών μεταφορών προσλάβει περισσότερο συνολικό χαρακτήρα και συνδυαστεί με μια πιο συντονισμένη ερμηνεία των οδηγιών που έχουν εκδοθεί από την ΕΕ για τον κλάδο αυτό·

65.

επισημαίνει ότι μια ιδιομορφία του περιφερειακού συστήματος μεταφορών στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας είναι ότι όλοι οι τρόποι μεταφοράς θεωρούνται εξίσου σημαντικοί. Οι μεταφορές θα πραγματοποιούνται είτε οδικώς είτε διά θαλάσσης, π.χ. οι εμπορευματικές μεταφορές σιδηροδρομικώς και διά θαλάσσης για τις μικρές αποστάσεις, αλλά και αεροπορικώς. Για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό να προβλέπονται κατά τον σχεδιασμό των διαδρόμων μεταφορών διευκολύνσεις για την αλλαγή του τρόπου μεταφοράς, δηλαδή να εξασφαλίζεται η διατροπικότητα. Τα ανωτέρω θέτουν μεγάλες προκλήσεις σε ό,τι αφορά την εφοδιαστική, ενώ εξίσου σημαντικές είναι και οι πτυχές της βιωσιμότητας·

66.

υπογραμμίζει ότι ένας σημαντικός παράγοντας είναι η διατήρηση των υφισταμένων συστημάτων και η βελτίωση της χρήσης τους. Τα σημεία συμφόρησης πρέπει να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν. Τα διεθνή, εθνικά, περιφερειακά και τοπικά συστήματα μεταφορών πρέπει να αλληλοσυνδεθούν·

67.

είναι της άποψης ότι τα διασυνοριακά τμήματα των ΔΕΔ-Μ πρέπει να αναπτυχθούν επειγόντως με στόχο τη βελτίωση της «διατροπικότητας» και τη συνεργασία στο πλαίσιο ενός ανταγωνιστικού δικτύου εφοδιαστικής·

68.

τονίζει ότι, μολονότι οι οδικές και θαλάσσιες μεταφορές αποτελούν τη ραχοκοκαλιά των εμπορευματικών μεταφορών και το μεγαλύτερο μέρος των επιβατικών, δεν πρέπει να λησμονείται η σημασία των εναέριων μεταφορών για την κινητικότητα των προσώπων στην περιοχή. Πρέπει επίσης να αναπτυχθεί η υποδομή των αεροπορικών μεταφορών, ιδίως στους περιφερειακούς αερολιμένες·

69.

υπενθυμίζει τη σημασία που είχε για την οικονομία της περιοχής η κατασκευή της γέφυρας Öresund και το πώς χάρη σ’ αυτήν εξαλείφθηκε η κυκλοφοριακή συμφόρηση. Μια γέφυρα πάνω από τη ζώνη Fehmarn (Βόρεια Γερμανία-Δανία) θα διαδραματίσει επίσης σημαντικό ρόλο και πρέπει να κατασκευασθεί το ταχύτερο δυνατόν·

70.

επισημαίνει ότι, παράλληλα με τις επενδύσεις στις υλικές υποδομές, πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για τη διεύρυνση μιας λειτουργικής και ολοκληρωμένης υποδομής που θα βασίζεται στις γνώσεις, δηλαδή πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στις τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ). Οι επενδύσεις αυτού του τύπου θα έχουν ιδιαίτερη σημασία για τη μελλοντική ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη και θα περιλαμβάνουν δράσεις τόσο για το λογισμικό όσο και για τον υλικό εξοπλισμό. Αυτή η τελευταία κατηγορία περιλαμβάνει την περαιτέρω διεύρυνση των ευρυζωνικών συνδέσεων στην περιοχή, η οποία μπορεί να αποτελέσει εμβληματικό σχέδιο. Πρέπει να καθιερωθεί ο περιφερειακός έλεγχος για να διασφαλιστεί η διαφάνεια και ο συντονισμός. Είναι επίσης σημαντική η ουδετερότητα του παρόχου, προκειμένου να μην κατασκευασθεί το ευρυζωνικό δίκτυο βάσει των προδιαγραφών του, πράγμα που θα οδηγήσει σε τοπικό ή περιφερειακό μονοπώλιο. Οι άυλες υποδομές αποτελούνται π.χ. από κοινές προδιαγραφές για την ηλεκτρονική ταυτοποίηση σε όλη την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας. Αυτό συνιστά βασική προϋπόθεση για το εμπόριο υπηρεσιών που βασίζονται στις τεχνολογίες των πληροφοριών·

71.

υπενθυμίζει ότι η περιοχή της Βαλτικής είναι και θα συνεχίσει να είναι η ημίκλειστη θάλασσα με τη μεγαλύτερη ναυσιπλοΐα στον κόσμο. Σήμερα, τη διαπλέουν περισσότερα από 2 000 σκάφη ημερησίως. Ακόμη και εάν η οικονομική ύφεση γίνει αισθητή στην περιοχή, η ναυσιπλοΐα θα εξακολουθεί να έχει αυξητική τάση. Επιπλέον, η περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας, εκτός από τα ρωσικά εθνικά ύδατα, έχει ταξινομηθεί από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΔΝΟ) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών ως ιδιαίτερα ευαίσθητη θαλάσσια περιοχή (PSSA), πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα τη λήψη προστατευτικών μέτρων όσον αφορά τις μεταφορές στην περιοχή της Βαλτικής·

72.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι η αύξηση της θαλάσσιας κυκλοφορίας, θα αυξήσει και οι απαιτήσεις για κοινή ετοιμότητα και ικανότητα ανάληψης δράσης. Για να το θέσουμε ωμά, το ερώτημα δεν είναι αν, αλλά πότε θα συμβεί σοβαρότερο ατύχημα στη Βαλτική Θάλασσα. Οι συνέπειες ενός τέτοιου συμβάντος θα είναι διασυνοριακές και οι απαιτήσεις για διασυνοριακή ετοιμότητα και ικανότητα ανάληψης δράσης θα είναι ανάλογες·

73.

είναι υπέρ του μεγαλύτερου συντονισμού των μέτρων ετοιμότητας και μιας συντονισμένης δομής για την ανάληψη αποτελεσματικής δράσης. Η τοπική και η περιφερειακή οπτική πρέπει να ενσωματωθούν από την αρχή. Η ΕΤΠ συνιστά να εφαρμοσθεί το σχέδιο δράσης Baltic Master Project μέσω ενός προληπτικού σχεδιασμού για ετοιμότητα, που θα αναπτύξει και θα ενισχύσει τον σχεδιασμό στις παράκτιες περιοχές ολόκληρης της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας και θα βελτιώσει την επιτήρηση της ναυσιπλοΐας στη Βαλτική Θάλασσα. στο πλαίσιο αυτό, εφιστά την προσοχή στον κανονισμό για τα πετρελαιοφόρα μονού κύτους (2) και επικροτεί την υιοθέτηση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 11 Μαρτίου 2009 της τρίτης δέσμης μέτρων σχετικά με την ασφάλεια στη θάλασσα –της επονομαζόμενης «δέσμης Erika III». Η δέσμη αυτή, η οποία θα τεθεί σε ισχύ το αργότερο το 2012, καλύπτει όχι μόνο την αποζημίωση των επιβατών, αλλά και τις επιθεωρήσεις, τον εξοπλισμό των αλιευτικών πλοίων με συστήματα αυτόματης αναγνώρισης και εντοπισμού (AIS), τον έλεγχο από το κράτος του λιμένα, την ασφάλιση των πλοίων, τη διερεύνηση των ατυχημάτων και τον ορισμό της αρχής που θα αποφασίζει για τα καταφύγια των πλοίων που βρίσκονται σε δυσχερή θέση. Ωστόσο, η ΕΤΠ υπογραμμίζει ότι είναι απαραίτητο να επεκταθεί η δυνατότητα παρακολούθησης των μεταφορών που υπάρχει στον Κόλπο της Φινλανδίας και να καλύψει όλη την περιοχή της Βαλτικής. Συνιστά, επίσης, να θεσπιστεί ένας κοινός μηχανισμός για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης·

74.

τονίζει ότι ένας σημαντικός τομέας που πρέπει να εξετασθεί στο πλαίσιο της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα είναι η δημόσια υγεία. Προβλήματα προκύπτουν λόγω της μετανάστευσης των νέων από την ύπαιθρο στις πόλεις ως αποτέλεσμα των ραγδαίων οικονομικών μεταβολών. Οι μεγάλες ανισότητες μεταξύ των διαφόρων πληθυσμιακών ομάδων, στο πλαίσιο των οποίων η φτώχεια μπορεί να αυξηθεί ακόμη περισσότερο και να πλήξει π.χ. τα παιδιά, είναι και παραμένουν μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα. Η περιθωριοποίηση, που οδηγεί σε κατάχρηση οινοπνεύματος και ναρκωτικών, και τα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής είναι πρόσθετα κοινωνικά προβλήματα τα οποία χρειάζεται να αντιμετωπιστούν συντονισμένα και σε περιφερειακή βάση·

75.

θεωρεί ιδιαίτερα σημαντικό να αντιμετωπιστούν τα θέματα δημόσιας υγείας σε συνεργασία με τις χώρες της περιοχής της Βαλτικής που συνορεύουν με την ΕΕ. Στη Ρωσία, τη Λευκορωσία και την Ουκρανία υπάρχουν σημαντικά προβλήματα στον τομέα της δημόσιας υγείας. Μια σημαντική αρχή μπορεί να αποτελέσει η Βόρεια Διάσταση και η σχετική πλατφόρμα που έχει δημιουργηθεί στο πλαίσιό της, η εταιρική σχέση της Βόρειας Διάστασης για τη δημόσια υγεία και την κοινωνική ευημερία (NDPHS). Αυτή η εταιρική σχέση μπορεί να αποτελέσει σημαντική αφετηρία και πρέπει να προωθηθεί περισσότερο·

76.

υπενθυμίζει ότι η ύψιστη προτεραιότητα της NDPHS πρέπει να είναι η μείωση της εξάπλωσης των μεταδοτικών ασθενειών. Σ’ αυτές υπάγονται π.χ. το AIDS, η φυματίωση και το πρόβλημα των ανθεκτικών στα αντιβιοτικά μικροοργανισμών. Μία άλλη προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η προαγωγή της κοινωνικής ευημερίας·

77.

υπενθυμίζει ότι το οργανωμένο έγκλημα αποτελεί σοβαρή απειλή για την ασφάλεια στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας. Τα εγκληματικά δίκτυα υιοθετούν ολοένα και πιο προηγμένα μέσα και αναπτύσσουν τις δραστηριότητές τους όλο και περισσότερο σε διασυνοριακή βάση. Επομένως, οι χώρες που βρέχονται από τη Βαλτική Θάλασσα πρέπει να συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν από κοινού το οργανωμένο έγκλημα, το λαθρεμπόριο ναρκωτικών και την εμπορία ανθρώπων στην περιοχή. Αυτό το στοιχείο θα πρέπει να τονισθεί στη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα. Υπάρχει ήδη μια μορφή περιφερειακής αστυνομικής συνεργασίας στο πλαίσιο της ειδικής ομάδας για το οργανωμένο έγκλημα στην περιοχή της Βαλτικής (BSTF). Στη συνεργασία αυτή συμμετέχουν επίσης η Νορβηγία, η Ισλανδία και η Ρωσία, καθώς και η Ευρωπαϊκή Αστυνομική Υπηρεσία (Europol) και η Ιντερπόλ. Στο πλαίσιο της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα, η συνεργασία αυτή πρέπει να ενισχυθεί, προκειμένου να συμπληρώσει τη συνεργασία που αναπτύσσεται στο πλαίσιο της ΕΕ·

78.

υπογραμμίζει ότι πρέπει να προστατευθούν οι σημαντικές υποδομές, δηλαδή οι εγκαταστάσεις ή τα συστήματα που είναι απαραίτητα για την εξασφάλιση των βασικών κοινωνικών λειτουργιών, την περίθαλψη, την ασφάλεια και την οικονομική ή κοινωνική ευημερία των ανθρώπων. Η μη ομαλή λειτουργία ή η καταστροφή αυτών των εγκαταστάσεων μπορεί έχει σοβαρές επιπτώσεις. Οι μεταφορές, ο ενεργειακός εφοδιασμός και η ανταλλαγή πληροφοριών αποτελούν παραδείγματα βασικών δραστηριοτήτων που απαιτούν την ύπαρξη λειτουργικών υποδομών.

25.8.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 200/31

—

υπογραμμίζει τον ρόλο των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στο πλαίσιο της ΕΠΓ όσον αφορά την ΑΕΣ. Θα δώσει ιδιαίτερη έμφαση στη συμβολή των εν λόγω αρχών στην εδαφική ανάπτυξη, στη βελτίωση των οικονομικών σχέσεων, στην ενίσχυση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, στη διευκόλυνση της κινητικότητας και στην υποστήριξή τους για την ανάπτυξη αμοιβαίων επαφών·

—

σκοπεύει να αναπτύξει μορφές στενότερης συνεργασίας με τις χώρες που συμμετέχουν στην Ανατολική Εταιρική Σχέση. Η σύσταση μίας Τοπικής και Περιφερειακής Συνέλευσης, της Ανατολικής Ευρώπης και του Νότιου Καυκάσου (ΤΠΣ ΑΕΣ) θα μπορούσε να αποτελέσει βραχυπρόθεσμο στόχο μίας επίσημης συνεργασίας, αφότου πρώτα αναπτυχθούν με επιτυχία συγκεκριμένες και απτές μορφές συνεργασίας·

—

καλεί εντόνως τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, παράλληλα με τις κεντρικές κυβερνήσεις, να λαμβάνουν μέρος ει δυνατόν από τα αρχικά στάδια στην προετοιμασία των συμφωνιών σύνδεσης, των στρατηγικών εγγράφων και των σχεδίων δράσης που καταρτίζονται σε διμερή βάση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των χωρών εταίρων της ΑΕΣ και, ιδίως στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας, στην προετοιμασία, την εφαρμογή και την αξιολόγηση των ΕΕΠ·

—

ενθαρρύνει την προώθηση στενότερων σχέσεων μεταξύ των τοπικών και των περιφερειακών αρχών της ΕΕ και των ομολόγων τους στις χώρες ΑΕΣ μέσω των υφιστάμενων ευρωπαϊκών θεσμικών πλατφορμών για τη διεξαγωγή τακτικού πολιτικού διαλόγου, καθώς και μέσω συγκεκριμένων κοινών σχεδίων με στόχο τη χάραξη μιας κοινής πορείας για την ενδεχόμενη μελλοντική συγκρότηση μιας Τοπικής και Περιφερειακής Συνέλευσης της Ανατολικής Ευρώπης και του Νότιου Καυκάσου (ΤΠΣ ΑΕΣ).

Γενικός εισηγητής

:

ο κ. István Sértő-Radics (HU/ALDE), Δήμαρχος της Uszka

1.

υπογραμμίζει τη σημασία της νέας εξέλιξης της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης (ΑΕΣ) στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας (ΕΠΓ). Οι διαφορές μεταξύ των χωρών της ΕΠΓ και οι πιο πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις που συντελέστηκαν σε αυτές, η απόκλιση από τις προσδοκίες και η συζήτηση για τη διαδικασία διεύρυνσης, η στρατηγική σχέση της ΕΕ με τη Ρωσία και το αίτημα να θεσπιστεί μια ανατολική διάσταση παράλληλα με τη «Διαδικασία της Βαρκελώνης: Ένωση για τη Μεσόγειο» ώθησαν τη Σουηδία και την Πολωνία να υποβάλουν πρόταση για μία Ανατολική Εταιρική Σχέση. Οι χώρες της ΕΠΓ με τις οποίες θα πρέπει να αναπτυχθεί η Ανατολική Εταιρική Σχέση είναι η Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, η Λευκορωσία, η Γεωργία, η Μολδαβία και η Ουκρανία. Με εξαίρεση τη Λευκορωσία, οι χώρες αυτές είναι μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνέταξε τη δική της πρόταση, για την οποία θα ληφθεί απόφαση στη σύνοδο κορυφής της ΑΕΣ την άνοιξη του 2009. Ο κύριος στόχος της ΑΕΣ είναι να ενισχύσει τη διασυνοριακή ή διαπεριφερειακή συνεργασία και την ανάπτυξη των θεσμών· οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να συμβάλουν στην οικοδόμηση σχέσεων και στην προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, προκειμένου να διορθωθούν οι ελλείψεις της σημερινής ΕΠΓ·

2.

υπογραμμίζει τον ρόλο των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στο πλαίσιο της ΕΠΓ όσον αφορά την ΑΕΣ. Θα δώσει ιδιαίτερη έμφαση στη συμβολή των εν λόγω αρχών στην εδαφική ανάπτυξη, στη βελτίωση των οικονομικών σχέσεων, στην ενίσχυση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, στη διευκόλυνση της κινητικότητας και στην υποστήριξή τους για την ανάπτυξη αμοιβαίων επαφών·

3.

χαίρεται για την επιτυχία ορισμένων μέτρων και πληροφοριών και επικροτεί το γεγονός ότι η ΕΠΓ βασίζεται στις υπάρχουσες συμφωνίες εταιρικής σχέσης και συνεργασίας (ΣΕΣΣ), οι οποίες παραμένουν η νομική βάση των σχέσεων. Με αυτές τις κατευθυντήριες αρχές, υιοθετούνται στο πλαίσιο της ΕΠΓ διμερή σχέδια δράσης μεταξύ της ΕΕ και της κάθε χώρας εταίρου, τα οποία καθορίζουν το πρόγραμμα των πολιτικών και οικονομικών μεταρρυθμίσεων. Τα κίνητρα που παρέχονται για την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων είναι η μεγαλύτερη ενσωμάτωση στα ευρωπαϊκά προγράμματα και δίκτυα, η ενίσχυση της συνδρομής και η μεγαλύτερη πρόσβαση στις αγορές. Αν και η διαφοροποίηση, η κοινή ευθύνη και η περιφερειακή ολοκλήρωση είναι βασικές αρχές της ΕΠΓ, η πολιτική αυτή καλύπτει ευρύ φάσμα χωρών με ποικίλα προβλήματα και χρειάζεται μια πιο στοχοθετημένη προσέγγιση·

4.

συμφωνεί με την έκκληση, που διατυπώνεται στην πρόταση, για εμβάθυνση της υφιστάμενης διμερούς συνεργασίας μέσω της ελευθέρωσης του καθεστώτος των θεωρήσεων εισόδου, της ίδρυσης ζώνης ελεύθερων συναλλαγών, της μεγαλύτερης στήριξης των τομεακών μεταρρυθμίσεων, της ενίσχυσης των διαπροσωπικών επαφών, της χάραξης νέων σχεδίων δράσης με σαφή κριτήρια αξιολόγησης και σύνδεση με τη συμμόρφωση προς τα ευρωπαϊκά πρότυπα, καθώς και μέσω στενότερων συμφωνιών διαδοχής των ΣΕΣΣ. Στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ζητείται ακόμη ενίσχυση της πολυμερούς συνεργασίας, η οποία θα συμπληρώνει την ανατολική διάσταση και τη συνέργεια του Ευξείνου Πόντου και θα προσανατολίζεται προς συγκεκριμένα έργα. Ως τομείς προτεραιότητας της συνεργασίας, η πρόταση αναφέρει τον πολιτικό τομέα και τον τομέα της ασφάλειας, τα σύνορα και τη διασυνοριακή κυκλοφορία, καθώς και τον οικονομικό, τον χρηματοδοτικό, τον περιβαλλοντικό και τον κοινωνικό τομέα·

5.

συμφωνεί επίσης με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία προβλέπει: εμβάθυνση της οικονομικής ολοκλήρωσης μέσω σφαιρικών και σε βάθος ζωνών ελευθέρων συναλλαγών, με προϋπόθεση την προσχώρηση των χωρών εταίρων στον ΠΟΕ· μεγαλύτερη κινητικότητα χάρη στη διευκόλυνση των εκδόσεων θεωρήσεως εισόδου και στην καλύτερη διαχείριση των συνόρων· ενεργειακή ασφάλεια μέσω της αναγνώρισης της ενεργειακής αλληλεξάρτησης· στήριξη της οικονομικής και της κοινωνικής ανάπτυξης μέσω περιφερειακών και διακρατικών προγραμμάτων. Για την προαγωγή της πολυμερούς συνεργασίας, η Ανατολική Εταιρική Σχέση θα παράσχει ένα φόρουμ για την ανταλλαγή πληροφοριών, την ανάπτυξη κοινών δραστηριοτήτων και τη στήριξη της διαδικασίας εκσυγχρονισμού. Η πολυμερής συνεργασία προβλέπεται να υλοποιηθεί σε επίπεδο αρχηγών κυβερνήσεων και υπουργών, καθώς και με θεματικές πλατφόρμες που θα θέτουν τους στόχους και θα αξιολογούν την πρόοδο. Προβλέπονται θεματικές πλατφόρμες για τη δημοκρατία, τη χρηστή διακυβέρνηση και τη σταθερότητα, για την οικονομική ολοκλήρωση, για την ενεργειακή ασφάλεια και για τις διαπροσωπικές επαφές·

6.

με την επιφύλαξη του κανόνα που θεσπίστηκε κατά την υιοθέτηση των δημοσιονομικών προοπτικών, σύμφωνα με τον οποίο τα 2/3 του προϋπολογισμού της ΕΠΓ διατίθενται για τον Νότο και το 1/3 για την Ανατολή, υποστηρίζει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αυξηθούν οι πιστώσεις από 450 εκατ. ευρώ το 2008 σε 785 εκατ. ευρώ το 2013. Αυτό σημαίνει πρόσθετες πιστώσεις 350 εκατ. ευρώ και επαναπρογραμματισμό 250 εκατ. ευρώ από τους πόρους των περιφερειακών προγραμμάτων της ΕΠΓ για την περίοδο 2010-2013. Η έναρξη της ΑΕΣ προβλέπεται να γίνει την άνοιξη του 2009, σε ειδική σύνοδο κορυφής. Μέχρι τότε θα ισχύει η παλιά ΕΠΓ και ο χρηματοδοτικός μηχανισμός της·

7.

σημειώνει ότι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Γειτονίας και Εταιρικής Σχέσης (ENPI), ο οποίος καλύπτει και τη Ρωσία, έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να είναι πιο ευέλικτος, να έχει περισσότερο πολιτικό προσανατολισμό και να στοχεύει στην αειφόρο ανάπτυξη και στην προσέγγιση με τις πολιτικές και τα πρότυπα της ΕΕ. Για τη δημοσιονομική περίοδο 2007-2013 έχουν προβλεφθεί περίπου 12 δισ. ευρώ. Η χρηματοδότηση αυξήθηκε δηλαδή κατά 32 %· ωστόσο, το 62 % αυτών των κονδυλίων προορίζεται για τους νότιους γείτονες και μόνο το 38 % για τους ανατολικούς. Η διαφορά είναι λιγότερο έντονη όταν εκφράζεται κατά κεφαλήν, αλλά δεν αντικατοπτρίζει τις προσπάθειες ενίσχυσης της ανατολικής διάστασης·

8.

σημειώνει επίσης ότι τα εθνικά προγράμματα στο πλαίσιο του ENPI αναπτύσσονται στα Έγγραφα Στρατηγικής ανά Χώρα (ΕΣΧ) και οι πόροι κατανέμονται σύμφωνα με τα Εθνικά Ενδεικτικά Προγράμματα (ΕΕΠ). Τα ΕΣΧ απαριθμούν τρεις έως τέσσερις προτεραιότητες για κάθε χώρα εταίρο· όλα τους, ωστόσο, περιλαμβάνουν αναφορά στην ενίσχυση των διοικητικών ικανοτήτων και της χρηστής διακυβέρνησης. Για όλες τις χώρες εταίρους, η τοπική αυτοδιοίκηση και η περιφερειακή διοίκηση θα πρέπει να καταχωρηθούν στα ΕΕΠ όλων των χωρών εταίρων ως υποκατηγορίες της προτεραιότητας του κράτους δικαίου. Μία άλλη πτυχή που ελαχιστοποιεί τις επιπτώσεις της ΕΠΓ στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές είναι ότι τα ΕΣΧ και τα ΕΕΠ αναφέρουν μεν τις διαπροσωπικές επαφές, αλλά σχεδόν αποκλειστικά στα πεδία της εκπαίδευσης και της έρευνας. Όπως έχει καταδειχθεί από τα προγράμματα διασυνοριακής συνεργασίας, η τοπική αυτοδιοίκηση και η περιφερειακή διοίκηση μπορούν να συμβάλουν σε αυτόν τον τομέα και αυτή η συμβολή πρέπει να αναγνωριστεί·

9.

παρατηρεί, ακόμη, ότι στο έγγραφο στρατηγικής του ΕΝΡΙ για τη διασυνοριακή συνεργασία κατά την περίοδο 2007-2013, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσδιορίζει τέσσερα πεδία συνεργασίας: οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, κοινές προκλήσεις στους τομείς του περιβάλλοντος, της δημόσιας υγείας και της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος, διαχείριση των συνόρων και διαπροσωπικές επαφές. Θα πρέπει να προβλεφθεί στενή συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, για την οποία απαιτείται επίσης συνεργασία σε μικρότερη κλίμακα, καλύτερη στήριξη των μέτρων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων των τοπικών και των περιφερειακών αρχών και προτεραιότητα στις δράσεις για τη βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης στις παραμεθόριες περιοχές·

10.

επισημαίνει ότι πολλές από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι χώρες της περιοχής, όπως η ανάπτυξη διακρατικών διαδρόμων, η διαχείριση των διασυνοριακών περιβαλλοντικών θεμάτων, η διαχείριση των συνόρων και της μετανάστευσης, η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του διακρατικού οργανωμένου εγκλήματος, καθώς και διαπροσωπικές δράσεις, έχουν εγγενώς διασυνοριακό χαρακτήρα και μπορούν ενίοτε να διευθετηθούν αποτελεσματικά μόνο με προσπάθεια συνεργασίας σε υποεθνικό επίπεδο. Επομένως, όσον αφορά το έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανατολική περιφερειακή στρατηγική του ENPI για την περίοδο 2007-2013, η συνεργασία τόσο των χωρών εταίρων μεταξύ τους όσο και μεταξύ αυτών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα πρέπει να προβλέπει στήριξη για τους κοινούς στόχους της ΕΠΓ, όταν υπάρχει σαφές πλεονέκτημα από τη στήριξη σε υποεθνικό επίπεδο·

11.

είναι πεπεισμένη ότι οι πρωτοβουλίες οποιασδήποτε από τις δύο πλευρές (ΕΕ ή ΑΕΣ) που επικεντρώνονται σε μία αποκλειστικά διπλωματική προσέγγιση δεν θα καταλήξουν σε βιώσιμες λύσεις όσο η τοπική δημοκρατία δεν τίθεται στο επίκεντρο της συζήτησης, τόσο από την άποψη της ενίσχυσής της όσο και με την έννοια της άμεσης συνεργασίας των περιφερειών και των πόλεων των δύο πλευρών·

12.

με αυτό το πνεύμα, επικροτεί το γεγονός ότι ο ρόλος του διαπεριφερειακού προγράμματος είναι η στήριξη της αποτελεσματικής εφαρμογής της ΕΠΓ και ότι αποσκοπεί στη σταδιακή ενίσχυση του διαλόγου και της συνεργασίας της ΕΕ με τις γειτονικές της χώρες, όπως και αυτών των γειτονικών χωρών μεταξύ τους, σύμφωνα με το έγγραφο διαπεριφερειακής στρατηγικής του ENPI για την περίοδο 2007-2013. Η προαγωγή της συνεργασίας των τοπικών φορέων θα περιλαμβάνει ανταλλαγή εμπειριών από τα προγράμματα της ΕΠΓ, με στόχο την ενίσχυση της δημοκρατικής διακυβέρνησης και της βιώσιμης περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης. Δίδεται έμφαση σε μια προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή κατά τη σύναψη και την ανάπτυξη των εταιρικών σχέσεων, στα πλειονομερή έργα και στη διάδοση των αποτελεσμάτων σε άλλες αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης στις χώρες εταίρους·

13.

υπογραμμίζει ότι η ΑΕΣ θα πρέπει να καταστήσει δυνατό το πέρασμα από ένα σύστημα συνεργασίας αποκλειστικά διακυβερνητικού επιπέδου σε ένα σχέδιο διαλόγου των πολιτών και κυρίως συνεργασίας μεταξύ των χωρών της ΕΕ και της ΑΕΣ, με τη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών τους αρχών στην προώθηση συγκεκριμένων και εναρμονισμένων σχεδίων, στο πλαίσιο μιας γενικότερης στρατηγικής βασισμένης στις ανάγκες των πολιτών και στην αλληλεγγύη·

14.

φρονεί ότι μία από τις προϋποθέσεις επιτυχίας της συνεργασίας των χωρών της ΕΕ και της ΑΕΣ, καθώς και της ενίσχυσης της εταιρικής τους σχέσης μέσω της ΕΠΓ, αποτελεί η ανάδειξη νέων θεμάτων που μπορούν να λειτουργήσουν ως «καταλύτες» και να καταστήσουν σαφή τα πρακτικά οφέλη στους πολίτες, μετατρέποντας τις δηλώσεις αρχής σε συγκεκριμένες δράσεις, γεγονός που προϋποθέτει την εντατική συμμετοχή των εκλεγμένων τοπικών και περιφερειακών εκπροσώπων και τη σαφή και ενεργητική επικοινωνία·

15.

παρατηρεί ότι η εντονότερη δράση των τοπικών και των περιφερειακών αρχών και της κοινωνίας των πολιτών για τη δημόσια τάξη συχνά περιορίζεται από την ατονία της δημοκρατίας στο τοπικό επίπεδο και την έλλειψη πραγματικής αποκέντρωσης στις χώρες της ΑΕΣ·

16.

παρατηρεί επίσης ότι η αποκέντρωση και η συμμετοχική τοπική διακυβέρνηση δεν συμβαδίζουν πάντοτε. Σε ορισμένα κράτη, τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές έχουν τον κοινό στόχο να αυξήσουν τη συμμετοχή στις εκλογές, να προωθήσουν την συμμετοχή των πολιτών και να εξασφαλίσουν τη συνεργασία των ενώσεων και των συλλόγων στην κατάρτιση των στρατηγικών και στην προετοιμασία των μεγάλων αστικών ή περιφερειακών έργων·

17.

εκφράζει την επιθυμία και τη δέσμευση των τοπικών και των περιφερειακών αρχών να ενισχύσουν την ΑΕΣ, την οποία δεν θα πρέπει να διαχειρίζονται μόνο οι εθνικές κυβερνήσεις και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι παράγοντες της ΑΕΣ θα πρέπει να συμπεριλάβουν την ευρύτερη κοινωνία των πολιτών και διάφορους άλλους φορείς: οι τοπικές και περιφερειακές αρχές, οι επιχειρήσεις και οι ΜΚΟ (τόσο από την ΕΕ όσο και από τις χώρες εταίρους) πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστη συνιστώσα της όλης διαδικασίας της ΑΕΣ·

18.

όπως και σε παλαιότερες γνωμοδοτήσεις της για αυτό το θέμα, τονίζει τη σημασία της συμμετοχής των τοπικών και των περιφερειακών αρχών ως αναπόσπαστου τμήματος της διαδικασίας χάραξης, εφαρμογής και παρακολούθησης/αξιολόγησης της ΑΕΣ και της ΕΠΓ. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους τομείς όπου οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές έχουν εκτενείς και άμεσες αρμοδιότητες·

19.

επαναλαμβάνει, συνεπώς, την έκκλησή της να αναγνωριστούν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στην ΕΠΓ ως βασικοί εταίροι της ΑΕΣ·

20.

αναγνωρίζει τον ρόλο και την πείρα των διαφόρων δικτύων και ενώσεων τοπικών, περιφερειακών, εθνικών, ευρωπαϊκών και διεθνών αρχών που συμμετέχουν στην αποκεντρωμένη συνεργασία στην ΑΕΣ, όπως και την τεχνογνωσία τους και τη γνώση του τοπικού τους πλαισίου. Γι’ αυτό το λόγο, θα πρέπει να ενταθούν οι κοινές προσπάθειες και να συγκλίνουν οι στόχοι των σχεδίων αποκεντρωμένης συνεργασίας με τους στόχους της ΑΕΣ, προκειμένου να μεγιστοποιηθούν τα αποτελέσματα·

21.

θεωρεί ότι ο στόχος της ΕΠΓ να υποστηρίξει τη διεργασία μεταλλαγής στις γειτονικές χώρες συνάδει με τα πρότυπα της ΕΕ. Η βασική φιλοδοξία της ΕΠΓ είναι να υπερβεί τον ορίζοντα της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ) και το πλαίσιο των εξωτερικών σχέσεων της ΕΕ με τις τρίτες χώρες. Οι χώρες εταίροι της ΕΠΓ έχουν την προοπτική της συμμετοχής στον ολοκληρωμένο χώρο των τεσσάρων ελευθεριών της ΕΕ, αν εφαρμόσουν το αντίστοιχο κοινοτικό κεκτημένο, έστω και χωρίς την προοπτική να γίνουν μέλη της ΕΕ·

22.

υποστηρίζει τον πολιτικό, οικονομικό και τομεακό εκσυγχρονισμό των χωρών της ΑΕΣ μέσω νέων θεσμών όπως ο νέος μηχανισμός εταιρικής σχέσης και τα νέα τομεακά εργαλεία·

23.

επικροτεί το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσκάλεσε την ΕΤΠ να συμμετάσχει στην ΑΕΣ και, ειδικότερα, στις εργασίες των θεματικών πλατφορμών Δημοκρατία, χρηστή διακυβέρνηση και σταθερότητα και Διαπροσωπικές επαφές·

24.

σκοπεύει να αναπτύξει μορφές στενότερης συνεργασίας με τις χώρες που συμμετέχουν στην Ανατολική Εταιρική Σχέση. Η σύσταση μίας Τοπικής και Περιφερειακής Συνέλευσης, της Ανατολικής Ευρώπης και του Νότιου Καυκάσου (ΤΠΣ ΑΕΣ) θα μπορούσε να αποτελέσει βραχυπρόθεσμο στόχο μίας επίσημης συνεργασίας, αφότου πρώτα αναπτυχθούν με επιτυχία συγκεκριμένες και απτές μορφές συνεργασίας·

25.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναθεωρήσει τη διαδικασία προετοιμασίας των Εθνικών Ενδεικτικών Προγραμμάτων, τα οποία θα πρέπει να αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ της ΕΕ και κάθε χώρας της ΑΕΣ, με βάση τις ανάγκες και τις δυνατότητες της χώρας και τα συμφέροντα της χώρας και της ΕΕ. Ο προγραμματισμός στο εθνικό επίπεδο θα πρέπει να γίνεται από κοινού από την κυβέρνηση της χώρας εταίρου και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Επιτροπή θα πρέπει να συνεργάζεται με τις χώρες εταίρους στην προετοιμασία των προγραμμάτων εφαρμογής των εθνικών τους ΕΕΠ·

26.

καλεί, επομένως, τους εταίρους να μεριμνήσουν για την προοδευτική εφαρμογή των προτεραιοτήτων και των στόχων των ΕΕΠ, ενώ ο μηχανισμός επικοινωνίας μεταξύ της ΕΕ και της κάθε χώρας εταίρου θα πρέπει να αναθεωρηθεί. Συγκεκριμένα, αν η ΑΕΣ φιλοδοξεί να αποβεί μια πιο αποτελεσματική πολιτική, θα πρέπει να καταστούν υποχρεωτικές οι περιοδικές εκθέσεις και συνεδριάσεις ανατροφοδότησης και να ανατεθεί σε ένα όργανο ελέγχου να επιβλέπει την εν λόγω διαδικασία·

27.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η ΑΕΣ εστιάζεται στην κινητικότητα, αλλά θεωρεί, ωστόσο, ότι η πρόταση της Επιτροπής δεν είναι αρκετά σαφής σχετικά με το περιεχόμενο των συμφώνων «κινητικότητας και ασφάλειας» (σημείο 3.3 της ανακοίνωσης)· ως εκ τούτου, προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διασαφηνίσει καλύτερα την πρότασή της, ούτως ώστε οι εταίροι της ΑΕΣ να είναι σε θέση να γνωρίζουν και να κατανοούν σαφώς τι πρέπει να γίνει και τι μπορούν να αναμένουν ως αντιστάθμισμα από την ΕΕ·

28.

επικροτεί την πρόθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να δεχθεί την πρόσκληση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ενσωματωθεί η μεικτή κοινοβουλευτική συνέλευση EuroNest στην ΑΕΣ ως αναπόσπαστο τμήμα της·

29.

είναι υπέρ ενός εποπτικού ρόλου της ΕΤΠ και της Τοπικής και Περιφερειακής Συνέλευσης της ΑΕΣ, ιδίως για την παρακολούθηση των εργασιών των κοινών υποεπιτροπών ΕΕ-χωρών ΑΕΣ που εξετάζουν θέματα τα οποία σχετίζονται με τις θεματικές πλατφόρμες Δημοκρατία, χρηστή διακυβέρνηση και σταθερότητα και Διαπροσωπικές επαφές, όπως είναι τα θέματα της κοινωνικής, της οικονομικής και της περιφερειακής ανάπτυξης, της διασυνοριακής συνεργασίας, των διοικητικών μεταρρυθμίσεων και της αποκέντρωσης στις χώρες της ΑΕΣ·

30.

καλεί τα όργανα διακυβέρνησης της ΑΕΣ να προβούν, όχι μόνο στην πολιτική αναγνώριση των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, αλλά και στην επίσημη και αποτελεσματική ένταξή τους στη διαδικασία συνεργασίας και στην ΑΕΣ·

31.

καλεί εντόνως τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, παράλληλα με τις κεντρικές κυβερνήσεις, να λαμβάνουν μέρος ει δυνατόν από τα αρχικά στάδια στην προετοιμασία των συμφωνιών σύνδεσης, των στρατηγικών εγγράφων και των σχεδίων δράσης που καταρτίζονται σε διμερή βάση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των χωρών εταίρων της ΑΕΣ και, ιδίως στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας, στην προετοιμασία, την εφαρμογή και την αξιολόγηση των ΕΕΠ·

32.

και, κατά συνέπεια, καλεί τις κυβερνήσεις των χωρών της ΑΕΣ να θεσπίσουν μηχανισμούς για διαρθρωμένο εθνικό διάλογο και διαβούλευση με τους υποκρατικούς (περιφερειακούς και τοπικούς) φορείς, τους κοινωνικούς εταίρους και την κοινωνία των πολιτών, με τη συμμετοχή των δικτύων και των ενώσεων των τοπικών και των περιφερειακών αρχών·

33.

θεωρεί ότι τα υφιστάμενα τομεακά εργαλεία της ΕΤΠ (θεματικός διάλογος, συμμετοχή σε κοινοτικά προγράμματα, όργανα και οργανισμούς και τομεακές συμφωνίες) θα πρέπει να εναρμονιστούν με την προσφορά της ΑΕΣ, η οποία θα μπορούσε να συνοψιστεί ως εξής: «συμβασιακή τομεακή σχέση με βάση δύο θεμελιώδεις αρχές –την υποχρεωτική προσέγγιση με το αντίστοιχο τομεακό κεκτημένο της ΕΕ και την πρόσβαση στα τομεακά προγράμματα και όργανα της ΕΕ». Το καθεστώς του παρατηρητή στις τομεακές συμφωνίες θα πρέπει να αποτελεί θεμελιώδη ιδέα της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης, καθώς αντιστοιχεί πλήρως στη δεδηλωμένη ανάγκη ενίσχυσης της δέσμευσης της ΕΕ έναντι των ανατολικών της γειτόνων και αντιστρόφως·

34.

συνιστά ιδίως να αποτελούν ο νέος Μηχανισμός Εταιρικής Σχέσης και τα τομεακά εργαλεία αναπόσπαστο τμήμα κάθε δέσμης ΑΕΣ, την οποία να διαπραγματεύεται η ΕΕ χωριστά με κάθε χώρα εταίρο. Αυτή η δέσμη εργαλείων της ΑΕΣ θα αποτελούσε, έτσι, τη βάση τόσο για την εναρμόνιση όσο και για τη διαφανή αξιολόγηση των διάφορων εργαλείων. Θα πρέπει να χορηγηθούν στις χώρες της ΑΕΣ σαφή και διαφανή κριτήρια αξιολόγησης, ώστε να ξέρουν πού βαδίζουν σε σχέση με την ΕΕ στο πλαίσιο της ΑΕΣ·

35.

επιδιώκει τη διεύρυνση και την αναβάθμιση της συνεργασίας των τοπικών και των περιφερειακών αρχών των χωρών της ΕΕ και της ΑΕΣ και την καθιέρωσή της ως αναπόσπαστου τμήματος των σχέσεων της ΕΕ με τους εταίρους της από την Ανατολική Ευρώπη. Ο ρόλος των τοπικών και των περιφερειακών αρχών είναι αναντικατάστατος σε διάφορους τομείς πολιτικής που καλύπτονται από την ΑΕΣ, όπως η χρηστή διακυβέρνηση, η διοικητική μεταρρύθμιση και η αποκέντρωση, η κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, η περιφερειακή ανάπτυξη και η πολιτική συνοχής, η διασυνοριακή συνεργασία, η προστασία του περιβάλλοντος, η δημόσια τάξη, η πρόληψη και η αντιμετώπιση φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών, η πολιτιστική συνεργασία, η εκπαίδευση, ο τουρισμός και οι ανταλλαγές μαθητών και φοιτητών·

36.

ξεκινά διάλογο με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την εξεύρεση τρόπων συμμετοχής των τοπικών και των περιφερειακών αρχών των χωρών της ΑΕΣ στο προτεινόμενο συνολικό πρόγραμμα δημιουργίας θεσμών. Το πρόγραμμα αυτό αποσκοπεί στη βελτίωση της διοικητικής ικανότητας των ανατολικών εταίρων και αναμένεται, συνεπώς, να καλύπτει όλους τους σχετικούς τομείς συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των τομέων όπου ο ρόλος των τοπικών και των περιφερειακών αρχών είναι αναντικατάστατος. Επιπροσθέτως, η ΕΤΠ θα πρέπει να καταρτίσει και δικό της σχέδιο για τη συμβολή της στην εφαρμογή του εν λόγω προγράμματος, σε συνεργασία με τους εταίρους της από τις χώρες της ΑΕΣ·

37.

είναι αποφασισμένη να συμβάλει σημαντικά στην εφαρμογή της ΑΕΣ στον τομέα της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης των χωρών της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης. Η ΕΤΠ θα πρέπει να υποστηρίξει την πρόταση της Επιτροπής που αφορά την υπογραφή, με τους ανατολικούς εταίρους, μνημονίων συμφωνίας για την περιφερειακή πολιτική, με σκοπό την ανάπτυξη της διοικητικής τους ικανότητας σε εθνικό και σε τοπικό επίπεδο. Το μέσο αυτό θα μπορούσε να συνδυαστεί με το συνολικό πρόγραμμα δημιουργίας θεσμών και με το πρόγραμμα δράσεων ή/και συνεργασίας της ΕΤΠ με εταίρους από τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές των χωρών της ΑΕΣ. Σκοπός της συνεργασίας θα πρέπει να είναι η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και εμπειριών από την πολιτική περιφερειακής ανάπτυξης και συνοχής της ΕΕ·

38.

είναι επίσης αποφασισμένη να βοηθά ή/και να συμβουλεύει –σε συνεργασία με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές από τις χώρες της ΑΕΣ– την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις εθνικές κυβερνήσεις κατά τη διεργασία προσδιορισμού των πειραματικών περιφερειακών αναπτυξιακών προγραμμάτων για την αντιμετώπιση των αναγκών περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης των χωρών της ΑΕΣ με βάση την πολιτική συνοχής της ΕΕ. Επιπροσθέτως, η ΕΤΠ θα πρέπει να ξεκινήσει συζητήσεις με τους εταίρους της από τις χώρες της ΑΕΣ, προκειμένου να υποστηρίξει την άμεση συνεργασία τους με τις περιφέρειες της ΕΕ και να ενθαρρύνει τη συμμετοχή τους στα υφιστάμενα διακρατικά προγράμματα στη Νοτιοανατολική, Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη. Η ΕΤΠ θα πρέπει επίσης να ενθαρρύνει τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές από τις χώρες της ΑΕΣ να αξιοποιήσουν τη νέα δυνατότητα που παρέχει η ΑΕΣ για χρηματοδότηση από τον ENPI σχεδίων διασυνοριακής συνεργασίας στα σύνορα μεταξύ των εταίρων·

39.

ξεκινά συζήτηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον προσδιορισμό της δικής της συμμετοχής στις θεματικές πλατφόρμες Δημοκρατία, χρηστή διακυβέρνηση και σταθερότητα και Διαπροσωπικές επαφές. Η ΕΤΠ θα πρέπει να ενθαρρύνει τη συγκρότηση ειδικών ομάδων (τέταρτο επίπεδο της λειτουργικής διάρθρωσης της ΑΕΣ) για την εξέταση θεμάτων που σχετίζονται στενά με το κύριο πρόγραμμα εργασίας των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, ώστε να στηρίξουν τις εργασίες των θεματικών πλατφορμών της ΑΕΣ (τρίτο επίπεδο της λειτουργικής διάρθρωσης). Η Επιτροπή, από την πλευρά της, θα μπορούσε να προσκαλεί εκπροσώπους των τοπικών και των περιφερειακών αρχών να συμμετέχουν στις εργασίες των θεματικών πλατφορμών ή/και των ειδικών ομάδων όποτε κρίνεται σκόπιμο ή/και απαραίτητο. Για να προσδιοριστεί ο ρόλος της ΕΤΠ στις δύο προαναφερθείσες θεματικές πλατφόρμες και για να επιτευχθεί καλύτερος συντονισμός με την Επιτροπή, απαιτείται περαιτέρω συζήτηση·

40.

είναι αποφασισμένη να συνδράμει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην ανάπτυξη του προγράμματος για την κατάρτιση και τη δικτύωση των τοπικών αρχών, που αποσκοπεί στην ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας και στην προαγωγή της μεταρρύθμισης της τοπικής διακυβέρνησης, στο πλαίσιο της θεματικής πλατφόρμας Δημοκρατία, χρηστή διακυβέρνηση και σταθερότητα. Η ΕΤΠ θα επεξεργαστεί και θα διατυπώσει τις προτάσεις της για ένα ειδικό πολιτιστικό πρόγραμμα της ΑΕΣ, το οποίο θα υλοποιηθεί στο πλαίσιο της θεματικής πλατφόρμας Διαπροσωπικές επαφές. Θα αρχίσει επίσης συζητήσεις με την Επιτροπή σχετικά με την ενδεχόμενη συνεργασία της στις εργασίες των θεματικών πλατφορμών Οικονομική ολοκλήρωση και σύγκλιση με τις πολιτικές της ΕΕ και Ενεργειακή ασφάλεια, επειδή σε αυτούς τους τομείς πολιτικής υπάρχουν επιμέρους προγράμματα εργασίας στα οποία οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να παράσχουν σημαντική συμβολή·

41.

σκοπεύει ιδίως να συμβάλει σε μία εμβληματική πρωτοβουλία στον τομέα της Πρόληψης, προετοιμασίας και αντιμετώπισης φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών για την ενίσχυση των ικανοτήτων διαχείρισης των καταστροφών σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Θα ξεκινήσει συζητήσεις με τους εταίρους τους από την ΑΕΣ σχετικά με τη δυνητική συμβολή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην εφαρμογή αυτής της εμβληματικής πρωτοβουλίας·

42.

ενθαρρύνει την προώθηση στενότερων σχέσεων μεταξύ των τοπικών και των περιφερειακών αρχών της ΕΕ και των ομολόγων τους στις χώρες ΑΕΣ μέσω των υφιστάμενων ευρωπαϊκών θεσμικών πλατφορμών για τη διεξαγωγή τακτικού πολιτικού διαλόγου, καθώς και μέσω συγκεκριμένων κοινών σχεδίων με στόχο τη χάραξη μιας κοινής πορείας για την ενδεχόμενη μελλοντική συγκρότηση μιας Τοπικής και Περιφερειακής Συνέλευσης της Ανατολικής Ευρώπης και του Νότιου Καυκάσου (ΤΠΣ ΑΕΣ)·

43.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εναρμονίσει, να συντονίσει και να συνδέσει στενά τη νέα αυτή προσέγγιση με τα διάφορα υφιστάμενα κοινοτικά προγράμματα, σχέδια και μέσα, προκειμένου να αξιοποιηθούν οι συναφείς εμπειρίες, να αποφευχθούν οι επαναλήψεις δραστηριοτήτων και να συσσωρευθεί η πρόοδος·

44.

θεωρεί ότι η απόδοση περισσότερων ευθυνών στους εκλεγμένους τοπικούς και περιφερειακούς εκπροσώπους θα συμβάλει στην εμφάνιση μιας πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, που θα συγκεντρώνει τα διάφορα θεσμικά επίπεδα στη διαδικασία απόφασης, χάραξης, εφαρμογής και αξιολόγησης των δημόσιων πολιτικών και των πολιτικών ανάπτυξης·

45.

συνιστά την κινητοποίηση των τοπικών ανθρώπινων, τεχνικών και ακαδημαϊκών πόρων στην εφαρμογή των σχεδίων και την όσο το δυνατόν ευρύτερη συμμετοχή των πολιτών, ώστε να αναλάβουν από κοινού την ευθύνη για τη διαδικασία συνεργασίας και για τα σχέδια που θα προκύψουν από αυτή·

46.

επικροτεί την ανοιχτή πρωτοβουλία σύμφωνα με την οποία στις εργασίες μιας θεματικής πλατφόρμας, μιας ειδικής ομάδας ή μιας πρωτοβουλίας θα μπορούσαν να συμμετάσχουν τρίτες χώρες –και, ιδιαίτερα, η Ρωσική Ομοσπονδία και η Τουρκία– κατά περίπτωση και εφόσον διαπιστωθεί από κοινού ότι τούτο θα ήταν επωφελές λόγω κοινών συμφερόντων σε ένα θέμα, γεωγραφικής εγγύτητας ή υφιστάμενων οικονομικών δεσμών·

47.

ζητεί από τον Πρόεδρό της να υποβάλει την παρούσα γνωμοδότηση στην Προεδρία της ΕΕ, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, καθώς και στους αρχηγούς κρατών των χωρών της ΑΕΣ.

25.8.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 200/37

—

εκφράζει την ικανοποίησή της για τον τρόπο με τον οποίο η ατζέντα ενοποιεί το έργο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής. Η ανανεωμένη ατζέντα και τα μέτρα που προτείνει είναι κατ’ ουσίαν οι πρακτικές προπαρασκευαστικές εργασίες που έχουν ήδη δρομολογηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επομένως, η ατζέντα περιλαμβάνει μικρό σχετικά αριθμό νέων πρωτοβουλιών, σκοπός των οποίων είναι να προβληθεί αποτελεσματικότερα ή να αποκτήσει ουσιαστικότερο περιεχόμενο η κοινωνική πολιτική της ΕΕ·

—

τονίζει τη σημασία της κοινωνικής και της περιφερειακής συνοχής για την επίτευξη των στόχων της αναθεωρημένης στρατηγικής της Λισσαβώνας και εξαίρει τον ρόλο των τοπικών και των περιφερειακών φορέων στην προώθηση των στόχων αυτών·

—

επισημαίνει ότι οι οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες ούτε αλληλοσυμπληρώνονται ούτε αλληλοενισχύονται κατά τρόπον αυτόματο· αντιθέτως, πρέπει να διασφαλίζεται διαρκώς αμοιβαία ισορροπία ανάμεσα στους επιδιωκόμενους σκοπούς και τα μέσα που χρησιμοποιούνται. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία στις μέρες μας, όπου οι ταχύτατες μεταβολές της παγκόσμιας οικονομίας επιτείνουν το αίσθημα αβεβαιότητας του κοινού·

—

τονίζει ότι πρέπει να επιδειχθεί συστηματική προσοχή στον κοινωνικό αντίκτυπο των πολιτικών της ΕΕ. Για παράδειγμα, οι κοινωνικές επιπτώσεις της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ υπήρξαν ενίοτε απρόβλεπτες, η δε κοινωνία δεν ήταν πάντα σε θέση να τις αντιμετωπίσει αποτελεσματικά·

—

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συλλέξει συγκρίσιμα και πολυδιάστατα στοιχεία, διεξάγοντας έρευνα με σκοπό την αυξημένη αποτελεσματικότητα των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, και εφιστά την προσοχή ιδιαίτερα στις γενικές συνθήκες που επικρατούν στο τοπικό και στο περιφερειακό επίπεδο, όπου και παρέχονται κατά κύριο λόγο οι υπηρεσίες κοινωνικής ασφάλισης και υγειονομικής περίθαλψης.

Εισηγητής

:

ο κ. Veikko Kumpumäki (FI/PES), μέλος του Περιφερειακού Συμβουλίου της Λαπωνίας

1.

εκφράζει την ικανοποίησή της για τον τρόπο με τον οποίο η ατζέντα ενοποιεί το έργο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής. Η ανανεωμένη ατζέντα και τα μέτρα που προτείνει είναι κατ’ ουσίαν οι πρακτικές προπαρασκευαστικές εργασίες που έχουν ήδη δρομολογηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επομένως, η ατζέντα περιλαμβάνει μικρό σχετικά αριθμό νέων πρωτοβουλιών, σκοπός των οποίων είναι να προβληθεί αποτελεσματικότερα ή να αποκτήσει ουσιαστικότερο περιεχόμενο η κοινωνική πολιτική της ΕΕ·

2.

σημειώνει ότι η δημόσια διαβούλευση, που διεξήχθη για να καταγραφεί η κοινωνική πραγματικότητα της ΕΕ, κατέδειξε ότι η εμπιστοσύνη των πολιτών προς την ΕΕ εξαρτάται, οπωσδήποτε, από την ύπαρξη αξιόπιστης ευρωπαϊκής κοινωνικής πολιτικής, η οποία αποτελεί βασικό στοιχείο του ευρωπαϊκού κοινωνικού προτύπου. Η δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης είναι απαραίτητη για την πρόοδο, την ανανέωση και τη θετική στάση απέναντι στις αλλαγές·

3.

τονίζει τη σημασία της κοινωνικής και της περιφερειακής συνοχής για την επίτευξη των στόχων της αναθεωρημένης στρατηγικής της Λισσαβώνας και εξαίρει τον ρόλο των τοπικών και των περιφερειακών φορέων στην προώθηση των στόχων αυτών·

4.

επισημαίνει ότι οι οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες ούτε αλληλοσυμπληρώνονται ούτε αλληλοενισχύονται κατά τρόπον αυτόματο· αντιθέτως, πρέπει να διασφαλίζεται διαρκώς αμοιβαία ισορροπία ανάμεσα στους επιδιωκόμενους σκοπούς και τα μέσα που χρησιμοποιούνται. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία στις μέρες μας, όπου οι ταχύτατες μεταβολές της παγκόσμιας οικονομίας επιτείνουν το αίσθημα αβεβαιότητας του κοινού·

5.

τονίζει ότι πρέπει να επιδειχθεί συστηματική προσοχή στον κοινωνικό αντίκτυπο των πολιτικών της ΕΕ. Για παράδειγμα, οι κοινωνικές επιπτώσεις της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ υπήρξαν ενίοτε απρόβλεπτες, η δε κοινωνία δεν ήταν πάντα σε θέση να τις αντιμετωπίσει αποτελεσματικά·

6.

θεωρεί σημαντική τη δήλωση που περιέχεται στην κοινωνική ατζέντα σχετικά με τη διατήρηση των θεμελιωδών κοινωνικών στόχων και της δέσμευσης της ΕΕ για τη διαμόρφωση αρμονικών και συνεκτικών κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς·

7.

σημειώνει ότι η κοινωνική πολιτική πρέπει να θεωρηθεί, επίσης, ως παράγοντας που διασφαλίζει και υποστηρίζει την αρμονική ανάπτυξη της κοινωνίας και όχι απλώς ως παράγοντας ελαστικότητας και αλλαγής·

8.

αποδέχεται την ανάγκη θέσπισης μιας ευρύτερης κοινωνικής ατζέντας και αναγνωρίζει τη σημασία της διά βίου μάθησης ως κεντρικού παράγοντα στο πλαίσιο αυτό. Ωστόσο, η μάθηση δεν πρέπει να νοείται μόνο ως παράγοντας ανταγωνιστικότητας, αλλά να αναγνωρίζεται και ο θεμελιώδης κοινωνικός της ρόλος. Παράλληλα με την παροχή ευκαιριών στα άτομα για να επιτύχουν, είναι απαραίτητο να εξασφαλίζεται κοινωνική προστασία και ένταξη και των λιγότερο επιτυχημένων ανθρώπων·

9.

υπογραμμίζει τη σημασία της αλληλεγγύης μεταξύ των διάφορων πληθυσμιακών και ηλικιακών ομάδων και των περιφερειών. Ο διάλογος σχετικά με τις αλλαγές της κατανομής του πληθυσμού κατά ηλικία και την καταλληλότητα και βιωσιμότητα των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης πρέπει να διεξαχθεί σε ευρύτερη βάση, που θα συμπεριλαμβάνει όλες τις πληθυσμιακές και ηλικιακές ομάδες, ιδιαίτερη προσοχή δε πρέπει να επιδειχθεί στην ενεργό συμμετοχή των ατόμων με ειδικές ανάγκες·

10.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συλλέξει συγκρίσιμα και πολυδιάστατα στοιχεία, διεξάγοντας έρευνα με σκοπό την αυξημένη αποτελεσματικότητα των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, και εφιστά την προσοχή ιδιαίτερα στις γενικές συνθήκες που επικρατούν στο τοπικό και στο περιφερειακό επίπεδο, όπου και παρέχονται κατά κύριο λόγο οι υπηρεσίες κοινωνικής ασφάλισης και υγειονομικής περίθαλψης·

11.

τάσσεται υπέρ της τόνωσης της συνεργασίας στην Ευρώπη προκειμένου να διευκολυνθεί η ένταξη των μεταναστών και τονίζει ότι μπορεί να αξιοποιηθεί στις προσπάθειες αυτές η εμπειρογνωσία των τοπικών και των περιφερειακών αρχών·

12.

παρατηρεί, σε σχέση με τους τρεις γενικούς, αλληλένδετους στόχους, ότι:

13.

σημειώνει ότι το τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά σε επίπεδο καινοτομίας και ανάπτυξης για να καλυφθούν οι ανάγκες της ΕΕ. Θα πρέπει δε να διασφαλισθεί η αποτελεσματική αξιοποίηση της εμπειρογνωσίας τους στα πλαίσια της νέας κοινωνικής ατζέντας·

14.

θεωρεί ότι είναι χρήσιμο να συνεχισθούν οι διάφορες δραστηριότητες με επίκεντρο τα παιδιά και τους νέους και εφιστά την προσοχή στη σημασία που έχει η λήψη προληπτικών μέτρων στον τομέα αυτόν·

15.

παρατηρεί ότι, στο πλαίσιο των προσπαθειών για τη βελτίωση και την αξιολόγηση της ποιότητας των εκπαιδευτικών συστημάτων, είναι απαραίτητο να δίδεται έμφαση, όχι μόνο στις σχολικές επιδόσεις των παιδιών, αλλά και στην καλή τους διαβίωση, στην ασφάλεια και στην ευτυχία τους. Επίσης, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να αποδίδεται στις παιδαγωγικές ικανότητες των δασκάλων και στις ίσες ευκαιρίες σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης·

16.

προτείνει να επικεντρώνεται η ανοικτή μέθοδος συντονισμού στον απολογισμό και στην ανάπτυξη επιτυχημένων τοπικών και περιφερειακών λύσεων και πρακτικών, καθώς και στη διάδοση των πληροφοριών ούτως ώστε να επιτευχθεί η ευρύτερη εφαρμογή τους· σε αυτό το πλαίσιο η ΕΤΠ υπενθυμίζει ότι η ανοικτή μέθοδος συντονισμού είναι μια εθελοντική συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών·

17.

παρατηρεί ότι η ανάπτυξη και η απασχόληση δεν αποτελούν επαρκείς εγγυήσεις ισονομίας και δικαιοσύνης στην κοινωνία, αλλά ότι απαιτείται εξίσου μία αποτελεσματική και υπεύθυνη κοινωνική πολιτική σε όλα τα επίπεδα·

18.

τονίζει ότι είναι αναγκαίο να συλλεχθεί και να διανεμηθεί ευρύ και ποικίλο φάσμα πληροφοριών προκειμένου να εκπονηθούν αποτελεσματικά μοντέλα που θα συνδυάζουν την ευελιξία και την ασφάλεια·

19.

τονίζει ότι η διά βίου μάθηση πρέπει να είναι προσβάσιμη και να ανταποκρίνεται στα συμφέροντα όλων των ηλικιακών και πληθυσμιακών ομάδων, πράγμα που προϋποθέτει όμως την πλήρη ενημέρωση του κοινού, και ότι η ανάπτυξη υψηλής ποιοτικά εκπαίδευσης ενηλίκων απαιτεί ευρεία συνεργασία σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης και μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων. Όσον αφορά την επαγγελματική κατάρτιση, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διασφαλισθεί ότι η εκπαίδευση παρέχει τις δεξιότητες που απαιτούνται για την εργασία και ότι το εκπαιδευτικό σύστημα μπορεί να ανταποκριθεί άμεσα σε αναδυόμενες εκπαιδευτικές ανάγκες, όποτε αυτό είναι απαραίτητο. Στο μέτρο του εφικτού, η πρόβλεψη των εκπαιδευτικών αναγκών πρέπει να γίνεται σε συνεργασία με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές·

20.

επισημαίνει ότι η κοινωνία έχει επίσης ανάγκη ατόμων με δεξιότητες στον τομέα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, γι’ αυτό οι δεξιότητες αυτές θα πρέπει να συμπεριληφθούν στο «πακέτο σύγχρονων δεξιοτήτων», το οποίο αναφέρει η κοινωνική ατζέντα·

21.

δίνει έμφαση στην ανάγκη εξεύρεσης νέων μορφών εκπαίδευσης, που συνδυάζουν εργασία και απόκτηση γνώσεων, και ενθαρρύνει τις δημόσιες αρχές, τους εργοδότες και τους ιδιώτες να διεξαγάγουν ένα δημόσιο διάλογο σχετικά με την ευθύνη τους ως προς αυτούς τους συνδυασμούς εργασίας και μάθησης·

22.

εφιστά ιδιαίτερα την προσοχή στον στόχο της βελτίωσης τόσο της εργασιακής ποιότητας όσο και της εργασιακής απόδοσης και κρίνει ότι έχει μεγάλη σημασία η διάδοση των σχετικών στοιχείων που απορρέουν από την έρευνα και τις βέλτιστες πρακτικές·

23.

επικροτεί τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να εξασφαλίσει ότι δεν θα υπάρχουν αντιφάσεις ανάμεσα στα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες της Συνθήκης και καλεί την Επιτροπή να λάβει υπόψη τα αποτελέσματα των σχετικών προσπαθειών και στο τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο·

24.

σημειώνει ότι, όταν αναλύονται και αναπτύσσονται τα ευρωπαϊκά συστήματα περίθαλψης, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλοι οι παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας προγραμματισμού, της ποιότητας και της πρόσβασης των υπηρεσιών και του ανθρώπινου δυναμικού. Ως βασικοί οργανωτές των δημοσίων κοινωνικών και υγειονομικών υπηρεσιών, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές είναι στρατηγικοί εταίροι στην προσπάθεια αυτή·

25.

επικροτεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύτηκε να διασφαλίσει ότι η κοινή αγορά και οι κανόνες του ανταγωνισμού θα διευκολύνουν την ανάπτυξη ποιοτικά ικανοποιητικών και καθολικά προσβάσιμων κοινωνικών υπηρεσιών. Για το λόγο αυτό πρέπει να εξασφαλισθούν οι απαραίτητες προϋποθέσεις για μια σταθερή νομική βάση όσον αφορά τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, καθώς και για τη δημιουργία των απαραίτητων διαύλων για την εδραίωση ανοικτού διαλόγου και τη διαδικασία λήψεως αποφάσεων σχετικά με τα προβλήματα που αφορούν τον συντονισμό μεταξύ των κοινωνικών υπηρεσιών και των κανόνων της κοινής αγοράς. Πρέπει να συλλέγονται συστηματικά οι εμπειρίες που αποκομίζονται σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η επαρκής πληροφόρηση και η εκτενής εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών. Ωστόσο, η υποχρέωση αυτή δεν περιλαμβάνει την υποβολή εκτενών αναφορών εκ μέρους των κρατών μελών και δεν πρέπει να οδηγήσει σε δυσανάλογη επιβάρυνση του διοικητικού φόρτου εργασίας των τοπικών και των περιφερειακών αρχών·

26.

συνιστά, στο πλαίσιο των προσπαθειών που καταβάλλει η ΕΕ για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, να δοθεί προτεραιότητα στα κοινωνικά δικαιώματα και στην αλληλεγγύη και να εξετασθεί σοβαρά κατά πόσο τα προγράμματα επισιτιστικής βοήθειας και οι τράπεζες τροφίμων θα πρέπει να αποτελέσουν αναπόσπαστο τμήμα του ευρωπαϊκού κράτους προνοίας του 21ου αιώνα·

27.

θεωρεί σημεία θεμελιώδους σημασίας την προώθηση της ισότητας των δύο φύλων και την εξάλειψη της μισθολογικής διαφοράς τους, όπως και τον συνδυασμό του επαγγελματικού και του οικογενειακού βίου·

28.

συμφωνεί με την έμφαση που δίδεται στη νέα πολιτική προτεραιότητα όσον αφορά την εξάλειψη των διακρίσεων και τονίζει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει όλες τις δυνατότητες να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στον τομέα αυτό·

29.

επιδοκιμάζει τον περιεκτικό χαρακτήρα της ατζέντας, που συνενώνει δραστηριότητες από διάφορους τομείς, και καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διασφαλίσει ότι η προσέγγιση αυτή δεν θα επισκιάσει τις καίριες προκλήσεις της παραδοσιακής κοινωνικής πολιτικής, όπως η αύξηση των διαφορών εισοδήματος και των ανισοτήτων, και τη λήψη των απαραίτητων μέτρων για την αντιμετώπιση τους·

30.

σημειώνει ότι οι δράσεις που εκτίθενται στην ατζέντα είναι συχνά πολυδιάστατες και ενίοτε μάλιστα αντιφατικές και, ως εκ τούτου, πρέπει να εξετασθούν εμπεριστατωμένα. Για παράδειγμα, όσον αφορά την ενίσχυση της κινητικότητας, πρέπει να αποδοθεί προσοχή στα προβλήματα που δημιουργούνται όταν οι νέοι φεύγουν από τον τόπο διαμονής τους, με συνέπεια να διαταράσσεται η ηλικιακή δομή του πληθυσμού σε ορισμένες περιοχές. Η ΕΤΠ τονίζει ότι είναι αναγκαία η προστασία των «μη κινητικών» τμημάτων του πληθυσμού και η διασφάλιση των ίσων ευκαιριών στις λιγότερο ελκυστικές περιοχές. Επίσης, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και άλλοι παράγοντες, όπως οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της αυξημένης κινητικότητας·

31.

τονίζει ότι η ανοικτή μέθοδος συντονισμού –όπως κάθε άλλη μέθοδος ευρωπαϊκής κοινωνικής πολιτικής– θα πρέπει να αναπτυχθεί με βάση τις ανάγκες κοινωνικής πολιτικής που χαρακτηρίζουν κάθε κράτος μέλος και που γίνονται στην πραγματικότητα πιο κατανοητές στο τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο. Δεδομένου ότι υπάρχουν σημαντικότατες διαφορές μεταξύ των κρατών μελών και των συνθηκών που επικρατούν στις περιφέρειές τους, η εισαγωγή ποσοτικών στόχων κοινωνικής πολιτικής ενδέχεται να αποδειχθεί προβληματική. Ο ανοικτός συντονισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο πρέπει να βελτιωθεί κυρίως με την εφαρμογή του σε ορισμένα καίρια ζητήματα, την ενδυνάμωση της αποτελεσματικότητας των δραστηριοτήτων αναφοράς και έρευνας και την ανάπτυξη του ρόλου της τοπικής και της περιφερειακής βαθμίδας στην εφαρμογή και την ανάπτυξη των διαδικασιών συντονισμού. Με την προσέγγιση αυτή θα μπορούσε να επιταθεί σημαντικά ο αντίκτυπος και η ορατότητα της εν λόγω μεθόδου και, κατά συνέπεια, η ποιότητα της ευρωπαϊκής κοινωνικής πολιτικής, που αποτελεί σημαντικό στοιχείο του σχεδίου της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Προς το παρόν, οι δεσμοί μεταξύ της ανοικτής μεθόδου συντονισμού και των τοπικών και των περιφερειακών επιπέδων διακυβέρνησης είναι ακόμη πολύ χαλαροί·

32.

επισημαίνει τον ρόλο και τις δυνατότητες του κοινωνικού διαλόγου σε ευρωπαϊκό επίπεδο κατά την προετοιμασία πρωτοβουλιών και την υλοποίησή τους σύμφωνα με την ατζέντα σε επίπεδο τοπικής και περιφερειακής διακυβέρνησης και πιστεύει ότι είναι σημαντικό να ενισχυθεί ο διάλογος ως προς το σημείο αυτό.

25.8.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 200/41

—

διαπιστώνει με λύπη ότι δεν έχει υποβληθεί ουδεμία πρόταση για την εισαγωγή ενός δεσμευτικού νομικού μέσου που θα έχει ως στόχο του την επίτευξη του στόχου βελτίωσης κατά 20 % της ενεργειακής απόδοσης·

—

τονίζει τις δυνατότητες εξεύρεσης λύσεων που συνδέουν τις βιομηχανικές δραστηριότητες με την παραγωγή ενέργειας (αποτίμηση της θερμότητας που χάνεται, ψύξη, παραγωγή ενέργειας, τεχνικές συμπαραγωγής και πολυπαραγωγής κλπ.)·

—

υπενθυμίζει τη σημασία του έργου που πραγματοποιούν οι τοπικοί και περιφερειακοί οργανισμοί ενέργειας σε όλη την Ένωση. Οι οργανισμοί αυτοί είναι στρατηγικοί εταίροι για μια ευρωπαϊκή πολιτική ενέργειας και η δράση τους πρέπει να υποστηριχθεί και να αξιολογηθεί περισσότερο από την Ευρωπαϊκή Ένωση·

—

υπογραμμίζει την ανάγκη να επιταχυνθεί η χρήση των διαρθρωτικών ταμείων για τις επενδύσεις στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων·

—

υποστηρίζει την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να επιτρέψει τη μόνιμη εφαρμογή μειωμένου καθεστώτος ΦΠΑ στον τομέα της στέγασης, συμπεριλαμβανομένων των εργασιών ανακαίνισης·

—

υποστηρίζει τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανάπτυξη χρηματοδοτικών μέσων με σκοπό τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ). Υπενθυμίζει ότι ένα από τα ουσιώδη ζητήματα για τη δημιουργία αυτών των χρηματοδοτικών μέσων είναι να καταστούν αυτά προσβάσιμα στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, προκειμένου να ενισχύσουν τον καταλυτικό ρόλο τους για την υλοποίηση της οδηγίας με θέμα την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων.

Εισηγητής

:

Ο κ. Jean-Louis JOSEPH (FR/PSE), Δήμαρχος της Bastidonne

1.

Eκτιμά ότι οι προκλήσεις που συνδέονται με την ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν καίρια σημασία για το παρόν και το μέλλον της ίδιας της Ένωσης και των πολιτών της, καθώς και για τα κλιματικά ζητήματα σε παγκόσμιο επίπεδο. Υπενθυμίζει ότι οι τοπικοί και περιφερειακοί φορείς διαδραματίζουν ως εταίροι καθοριστικό ρόλο για την επιτυχημένη χάραξη, προγραμματισμό και εφαρμογή της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής· Εκφράζει τη λύπη της, στο θέμα αυτό, επειδή ο ρόλος των τοπικών και των περιφερειακών φορέων δεν λαμβάνεται ουσιαστικά υπόψη στη δεύτερη στρατηγική επισκόπηση·

2.

Αναγνωρίζει τη μεγάλη σημασία που έχει η ασφάλεια του εφοδιασμού, στην οποία επικεντρώνεται η δεύτερη επισκόπηση της ενεργειακής στρατηγικής και η οποία συνιστά ένα θέμα εξαιρετικής πολιτικής λεπτότητας. Επισημαίνει όμως ταυτόχρονα ότι τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν διαφορετικές καταστάσεις ως προς το ζήτημα της ασφάλειας του εφοδιασμού. Οι διαφορές αυτές, που οφείλονται, μεταξύ άλλων, σε ιστορικές διαφορές, καθιστούν απαραίτητη τη συντονισμένη δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου να μειωθούν οι ανισότητες, να καταστούν στενότερες οι εταιρικές σχέσεις και να μειωθούν οι κίνδυνοι για την Ένωση στο σύνολό της·

3.

Αναγνωρίζει τις σημαντικές εξελίξεις που σημειώθηκαν μετά την πρώτη στρατηγική επισκόπηση, συγκεκριμένα όσον αφορά τον καθορισμό των στόχων που αποκαλούμε «3X20», και τις πρώτες νομοθετικές εξελίξεις, που επισφραγίσθηκαν με την πρόσφατη συμφωνία ανάμεσα στο Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο σχετικά με τη δέσμη μέτρων για την ενέργεια και τις κλιματικές αλλαγές·

4.

Θεωρεί ότι οι εξελίξεις αυτές, αν και αξιοσημείωτες, δεν είναι παρά μόνο το πρώτο βήμα. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να παραμείνουν οι στόχοι 3Χ20 βασική προτεραιότητα της ευρωπαϊκής πολιτικής ενέργειας, προκειμένου να εξασφαλισθεί η συνοχή και η συνέχεια που είναι απαραίτητες για την ευόδωση της εν λόγω δράσης·

5.

Υπογραμμίζει ότι στο εξής η ενεργειακή απόδοση πρέπει να αποτελεί θέμα υψίστης σημασίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση στον τομέα της ενέργειας. Υπενθυμίζει το μοντέλο «trias energetica», το οποίο κατανέμει ιεραρχικά, κατά σειρά σπουδαιότητας, τις πολιτικές που βοηθούν να μειωθούν οι επιπτώσεις της κατανάλωσης ενέργειας στο κλίμα: υψηλή ενεργειακή απόδοση, προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και βέλτιστη χρήση των ορυκτών καυσίμων. Η ενεργειακή απόδοση δεν είναι μόνο το κλειδί για την επίτευξη των στόχων 3 × 20, αλλά διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και ως προς την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού. Ωστόσο, είναι λυπηρό το γεγονός ότι η ενεργειακή απόδοση παραμένει ο μόνος από τους τρεις στόχους «3 × 20» που δεν έχει λάβει υπόψη τη μορφή δεσμευτικού νομικού μέσου·

6.

Στο πλαίσιο αυτό, τάσσεται υπέρ των μέτρων για την ενεργειακή αποδοτικότητα που πρότεινε η Επιτροπή με την ευκαιρία της δημοσίευσης της δεύτερης στρατηγικής επισκόπησης (ιδιαίτερα της αναθεώρησης της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων — βλ. παρακάτω), αλλά εκφράζει τη λύπη της διότι:

7.

Υπογραμμίζει το ζωτικό ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στο θέμα της ενεργειακής απόδοσης. Στο πλαίσιο αυτό:

8.

Όσον αφορά τα 6 προγράμματα προτεραιότητας τα οποία κρίθηκαν ότι έχουν ουσιαστική σημασία για την ΕΕ, σημειώνει, χωρίς να υπεισέρχεται επί της ουσίας ότι

9.

σχετικά με τις επενδύσεις, τονίζει ότι η μετάβαση του ευρωπαϊκού ενεργειακού συστήματος προς ένα σύστημα πιο αποκεντρωμένο προϋποθέτει σημαντικές επενδύσεις, συνεργασία με τους τοπικούς και περιφερειακούς φορείς, καθώς και αυξημένη αναγνώριση του ρόλου τους σε θέματα ενεργειακής πολιτικής·

10.

Σε ό,τι αφορά το κεφάλαιο σχετικά με τα εγχώρια αποθέματα ενέργειας, τονίζει ότι:

11.

επικροτεί την εξαγγελθείσα «Ανακοίνωση για τη χρηματοδότηση των τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών άνθρακα». Δεδομένου ότι θα λάβει υπόψη τα έσοδα που δημιουργούνται στο πλαίσιο της αναθεώρησης της οδηγίας για την εμπορία δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου, παραπέμπει στη γνωμοδότησή της επί του θέματος, στην οποία «συνιστά να διαβιβάζεται τουλάχιστον 30 % των εισπράξεων που προέρχονται από τον πλειστηριασμό δικαιωμάτων στις περιφερειακές και τοπικές αρχές των κρατών μελών, για την προώθηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά την τελική χρήση  (3)».

12.

Επικροτεί την πρόταση να προσδιορισθεί μια πολιτική Ατζέντα για το 2030 και ένα Όραμα για το 2050. Γιατί οι πραγματικές στρατηγικές προοπτικής, οι αποφάσεις περί επενδύσεων και τα προγράμματα υποδομών δεν μπορούν παρά να αντιμετωπισθούν έγκυρα παρά μόνο με μακροπρόθεσμη προοπτική. Εκφράζει την έκπληξή της που ανάμεσα στον — μη-εξαντλητικό — κατάλογο των θεμάτων για το Όραμα του 2050 φαίνεται να δίνεται προτεραιότητα στο θέμα της απαλλαγής της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα το 2050, εφόσον προτείνεται να εξετασθεί στα πλαίσια της επόμενης στρατηγικής επισκόπησης για τις ενεργειακές τεχνολογίες. Αν και το θέμα είναι το δίχως άλλο σημαντικό και πολλά υποσχόμενο, υπάρχουν και άλλα τουλάχιστον εξίσου επείγοντα, αν όχι σημαντικότερα. Ο προσδιορισμός ενός Οράματος για το 2050 οφείλει να παρουσιάσει μια παγκόσμια στρατηγική και όχι να επικεντρωθεί σε έναν αριθμό περιορισμένων θεματικών προτεραιοτήτων.

13.

επικροτεί την αρχή, περί αναδιατύπωσης της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων·

14.

τονίζει ότι επείγει η ανάληψη ευρείας δράσης στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, λαμβανομένων υπόψη των ωφελειών που μπορούν να προκύψουν:

15.

Υπογραμμίζει τον επείγοντα χαρακτήρα των ζητημάτων αυτών, και καλεί συνεπώς το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για τη λήψη γρήγορων και φιλόδοξων αποφάσεων στο θέμα αυτό· επίσης, ζητεί από τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν, ώστε να μην επαναληφθεί η καθυστέρηση μεταφοράς και εφαρμογής της οδηγίας στο εσωτερικό δίκαιο, που διαπιστώθηκε σχετικά με την προηγούμενη διατύπωση της οδηγίας αυτής·

16.

Για να διευκολυνθεί η υλοποίηση των δηλώσεων για την ενέργεια πρέπει η Επιτροπή να εισάγει ένα πρόγραμμα ανταλλαγής, μεταξύ των κρατών μελών, καθώς και των τοπικών και των περιφερειακών αρχών τους, επιτυχημένων πρακτικών και χρησιμοποίησης τεχνικών λύσεων καθώς και χρήσης δημόσιων συμβάσεων για την ανάπτυξη της ενεργειακής απόδοσης.

17.

Υπενθυμίζει τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στην εφαρμογή της οδηγίας αυτής, μέσω:

18.

Εκτιμά ότι η προτεινόμενη αναδιατύπωση ενισχύει την οδηγία σε διάφορους τομείς. Χαιρετίζει ιδιαίτερα:

19.

Θα επιθυμούσε να υπογραμμίσει τη σημασία της ανάπτυξης της Οδηγίας βάσει της εμπειρίας εφαρμογής της, αρμοδίως αναλυθείσας και αξιολογηθείσας. Θα πρέπει να αξιολογηθεί, μεταξύ άλλων, η σημασία των πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης και του τρόπου δόμησής τους. Μια ευέλικτη προσέγγιση θα μπορούσε να συμβάλει στην επίλυση των προβλημάτων που δημιουργεί η έλλειψη ανταγωνισμού, όπου αυτή εκδηλώνεται.

20.

Θεωρεί ότι η προτεινόμενη «συγκριτική μεθοδολογία για τον υπολογισμό των βέλτιστων από πλευράς κόστους επιπέδων για τις ελάχιστες απαιτήσεις όσον αφορά τις ενεργειακές επιδόσεις» μπορεί να αποτελέσει αποτελεσματικό μέσο συγκριτικής αξιολόγησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ταυτόχρονα, καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει υπόψη όλες τις εξωγενείς επιδράσεις που θα επιφέρει η μεθοδολογία αυτή, ιδιαίτερα το κόστος της αμέλειας (υποβάθμιση του περιβάλλοντος, της υγείας, της ανταγωνιστικότητας κλπ. που προκαλούνται από τις ανεπαρκείς επενδύσεις στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης) καθώς και τα θετικά αποτελέσματα των επενδύσεων στην ενεργειακή απόδοση (μέσω της δημιουργίας απασχόλησης και πλούτου, της ενίσχυσης της έρευνας, της ενεργειακής αυτονομίας, της ποιότητας και της αντοχής των κατασκευασμένων κτισμάτων κλπ).

21.

Είναι επίσης σημαντικό να διαφυλαχθεί η ενεργειακή απόδοση σε κτίρια χωρίς την πραγματοποίηση επενδύσεων, π.χ. με τη βελτίωση της λειτουργίας τους και τη συμμετοχή των χρηστών. Πολλές τοπικές και περιφερειακές αρχές εργάζονται με επιτυχία για την επίτευξη του εν λόγω στόχου.

22.

Υπογραμμίζει την ανάγκη πλήρους ενημέρωσης του κοινού ως προς τις παραμέτρους που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό της αποδοτικότητας των συστάσεων που απεικονίζονται στο πιστοποιητικό ενεργειακών επιδόσεων και τούτο προκειμένου να μπορέσει να κατανοηθεί σαφώς ο υπολογισμός που έχει πραγματοποιηθεί και να δοθεί η δυνατότητα στους πολίτες να επανεξετάσουν την αποδοτικότητα των μέτρων ενεργειακής απόδοσης ενόψει των νέων δεδομένων (αύξηση των τιμών ενέργειας, πριμοδότηση που χορηγείται από τις δημόσιες αρχές, διάρκεια ζωής του εξοπλισμού κλπ).

23.

Υπογραμμίζει, ανάμεσα στα νέα προτεινόμενα μέτρα, τη χρησιμότητα των εκθέσεων που ζητούνται από τα κράτη μέλη (μεταξύ άλλων άρθρα 5(2) και 9(3)). Προκειμένου να εξασφαλιστεί η αρτιότητα των εκθέσεων αυτών, η οδηγία θα έπρεπε να επιβάλει τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην κατάρτισή τους.

24.

Υπενθυμίζοντας τη γνωμοδότησή της σχετικά με την «Προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές» (4), επικροτεί την προσπάθεια συντονισμού της οδηγίας με άλλα σημαντικά ευρωπαϊκά νομοθετήματα στον τομέα αυτό, ιδιαίτερα την Οδηγία για την ενεργειακή απόδοση κατά την τελική χρήση και τις ενεργειακές υπηρεσίες (2006/32/ΕΚ), καθώς και όσον αφορά τις υφιστάμενες και μελλοντικές προτάσεις για πράσινες δημόσιες συμβάσεις της ΕΕ. Αυτή η προσπάθεια συντονισμού ενισχύει τη συνοχή του συνόλου και μειώνει το φόρτο εργασίας των κρατών μελών ενσωματώνοντας τις διάφορες εκθέσεις που τους ζητούνται.

25.

Επικροτεί το στόχο αύξησης του αριθμού των «κτιρίων που συνδυάζουν χαμηλές ή μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και χαμηλή ή μηδενική κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας» και τον υποδειγματικό ρόλο του δημοσίου τομέα ως προς αυτό.

26.

Υπενθυμίζει όμως ότι το πνεύμα της οδηγίας αφορά κυρίως την εξοικονόμηση ενέργειας με στόχο την μείωση των επιπτώσεων επί του περιβάλλοντος. Ως εκ τούτου, η θέσπιση ενός ορισμού των «κτιρίων που συνδυάζουν χαμηλές ή μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και χαμηλή ή μηδενική κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας» δεν μπορεί να οδηγήσει στην προτίμηση των κτιρίων με χαμηλές εκπομπές CO2 έναντι των κτιρίων με χαμηλή κατανάλωση ενέργειας. Εξάλλου, πρέπει πάντοτε να υπερισχύει η θεώρηση των συνολικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων έναντι του μεμονωμένου κριτηρίου των εκπομπών CO2.

27.

Τονίζει επίσης το ενδιαφέρον που παρουσιάζει, αλλά και την πρόκληση που αντιπροσωπεύει η υποχρέωση ελέγχου της ποιότητας των πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης και οι εκθέσεις επίβλεψης αυτών. Αυτό το μέτρο είναι καθοριστικής σημασίας για μια ουσιώδη βελτίωση της ποιότητας των κτιρίων στην Ευρώπη.

28.

Υπογραμμίζει ότι το ζήτημα της χρονικής στιγμής πραγματοποίησης των εργασιών θα έχει μια διόλου αμελητέα επίδραση στον συνολικό αντίκτυπο της οδηγίας. Επομένως, θα ήταν σκόπιμο:

29.

Τονίζει ότι η εφαρμογή της οδηγίας απαιτεί σημαντικές προσπάθειες σε θέματα παιδείας. Κατ' αυτή την έννοια, προτείνει να εισαχθεί μια διάταξη που θα δημιουργεί:

30.

Όσον αφορά την κατάρτιση των επαγγελματιών, υπογραμμίζει την επιτυχία των πρωτοβουλιών, σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, οι οποίες προσβλέπουν σε σειρά κτιρίων μέσω της δημιουργίας ομάδων συζήτησης που φέρνουν πιο κοντά επαγγελματίες διαφόρων ειδικοτήτων (υδραυλικούς, οικοδόμους, ηλεκτροτεχνίτες κλπ.) με σκοπό την ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των διαφορετικών ρόλων που έχουν στη διάρκεια κατασκευής του κτιρίου. Οι εμπειρίες αυτές αποδείχθηκαν θετικές για την ποιότητα της διαδικασίας κατασκευής γενικότερα και, συνεπώς, για τα ίδια τα κτίρια. Στις ομάδες όπου η ενεργειακή απόδοση τέθηκε ως στόχος προς επίτευξη, εξευρέθηκαν αποτελεσματικές και καινοτόμες λύσεις χάρη στις αλληλεπιδράσεις ανάμεσα σε διαφορετικές ειδικότητες τεχνιτών·

31.

Υπογραμμίζει την ανάγκη ορθής εκτίμησης του πραγματικού αρχικού κόστους το οποίο συνεπάγεται η οδηγία για την εξασφάλιση επαρκών οικονομικών μέσων-κινήτρων προς υποστήριξη και επιτάχυνση της εφαρμογής της οδηγίας. Στο πλαίσιο αυτό:

25.8.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 200/51

—

επιδοκιμάζει την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη σύσταση του προγράμματος MEDIA MUNDUS·

—

υιοθετεί την άποψη ότι η σύσταση και υλοποίηση ενός προγράμματος διευρυμένης διεθνούς συνεργασίας της οπτικοακουστικής βιομηχανίας που αποσκοπεί στην ενδυνάμωση τόσο των πολιτιστικών όσο και των εμπορικών σχέσεων μεταξύ της ευρωπαϊκής κινηματογραφικής βιομηχανίας και αυτής τρίτων χωρών, συνιστά την ενδεδειγμένη λύση απέναντι στις σημερινές προκλήσεις, που συνδέονται με την αλλαγή του διεθνούς οπτικοακουστικού πεδίου, κυρίως, λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων και με τις διαρθρωτικές αδυναμίες που επηρεάζουν την κυκλοφορία των ευρωπαϊκών οπτικοακουστικών έργων σε αγορές τρίτων χωρών και παρεμποδίζουν τον ευρωπαϊκό οπτικοακουστικό κλάδο να επωφεληθεί από τις διεθνείς ευκαιρίες απειλώντας την ανταγωνιστικότητά του·

—

πιστεύει επίσης, ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο και σε ό,τι αφορά τόσο στην κατάρτιση των νέων δημιουργών, όσο και στην προσέλκυση μεγαλύτερου νεανικού κοινού σε προβολές οπτικοακουστικών έργων που προωθούν την πολιτισμική πολυμορφία και το διαπολιτισμικό διάλογο·

—

υπογραμμίζει πως ο οπτικοακουστικός κλάδος, όπως συμπεραίνεται από τα παραπάνω, δεν αποτελεί μονάχα μια βιομηχανία μείζονος σημασίας για την ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα και την εργασία, αλλά και ένα νευραλγικό τομέα που διαφυλάττει και προωθεί την τοπική και περιφερειακή πολιτισμική ταυτότητα και πολυμορφία. Με αυτή του την ιδιότητα άλλωστε, αναδεικνύεται σε πρωτεύοντα παράγοντα ανάπτυξης των ευρωπαϊκών κοινωνικών αξιών και λειτουργίας των δημοκρατικών κοινωνιών, εφόσον τα οπτικοακουστικά έργα δύνανται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη συγκρότηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας.

Εισηγητής

:

Ιωάννης ΣΓΟΥΡΟΣ (EL/PSE) Νομάρχης Αθηνών

1.

Επιδοκιμάζει την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη σύσταση του προγράμματος MEDIA MUNDUS.

2.

Επιδοκιμάζει δηλαδή την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «για θέσπιση προγράμματος υποστήριξης με σκοπό την προαγωγή της συνεργασίας μεταξύ των ευρωπαίων επαγγελματιών του οπτικοακουστικού κλάδου και των ομολόγων τους σε τρίτες χώρες με στόχο το αμοιβαίο όφελος όλων των συμμετεχόντων».

3.

Υιοθετεί την άποψη ότι η σύσταση και υλοποίηση ενός προγράμματος διευρυμένης διεθνούς συνεργασίας της οπτικοακουστικής βιομηχανίας που αποσκοπεί στην ενδυνάμωση τόσο των πολιτιστικών όσο και των εμπορικών σχέσεων μεταξύ της ευρωπαϊκής κινηματογραφικής βιομηχανίας και αυτής τρίτων χωρών, συνιστά την ενδεδειγμένη λύση απέναντι στις σημερινές προκλήσεις, που συνδέονται με την αλλαγή του διεθνούς οπτικοακουστικού πεδίου, κυρίως, λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων και με τις διαρθρωτικές αδυναμίες που επηρεάζουν την κυκλοφορία των ευρωπαϊκών οπτικοακουστικών έργων σε αγορές τρίτων χωρών και παρεμποδίζουν τον ευρωπαϊκό οπτικοακουστικό κλάδο να επωφεληθεί από τις διεθνείς ευκαιρίες απειλώντας την ανταγωνιστικότητά του.

4.

Επισημαίνει την αναγκαιότητα διεθνούς συνεργασίας του οπτικοακουστικού κλάδου, καθώς και της προστασίας και προώθησης της πολιτισμικής πολυμορφίας και των πολιτιστικών εκφράσεων, όπως ορίζεται στη Σύμβαση της UNESCO, που κυρώθηκε από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα μαζί με 13 κράτη — μέλη στις 18 Δεκεμβρίου 2006.

5.

Συμφωνεί ότι η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι ιδιαίτερα σημαντική, εφόσον τα υφιστάμενα κοινοτικά προγράμματα στον τομέα της οπτικοακουστικής υποστήριξης (MEDIA 2007, Euromed Audiovisual II, πρόγραμμα ΑΚΕ-ΕΕ για τον κινηματογράφο) δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν όλες τις προκλήσεις της ταχείας διεθνοποίησης του οπτικοακουστικού κλάδου (είτε διότι σχεδιάστηκαν με σκοπό τη συνεργασία εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είτε διότι αφορούν ανάγκες αναπτυξιακής πολιτικής και όχι βιομηχανικής πολιτικής).

6.

Κρίνει άλλωστε ότι η ιδιαίτερα θετική ανταπόκριση των επαγγελματιών, όπως αυτή προκύπτει από την ανοιχτή διαβούλευση που διεξήχθη στο Διαδίκτυο στο διάστημα από 10/04/08 έως 25/06/08, είναι ενδεικτική της ανάγκης για τη θέσπιση του προγράμματος MEDIA MUNDUS.

7.

Θεωρεί επίσης σημαντικό ότι, από τα αποτελέσματα της ανοιχτής διαβούλευσης, ως προτεραιότητες δράσης αναδεικνύονται η κατάρτιση, η διευκόλυνση των συμπαραγωγών και της κυκλοφορίας των οπτικοακουστικών έργων και η κινηματογραφική παιδεία.

8.

Υιοθετεί το συμπέρασμα της μελέτης του αντίκτυπου ότι «η δημιουργία ενός νέου μέσου είναι ο αποτελεσματικότερος και επαρκέστερος τρόπος επίτευξης των γενικών και των συγκεκριμένων στόχων και ανταπόκρισης στις προκλήσεις που αναδεικνύει η διεθνοποίηση των οπτικοακουστικών αγορών».

9.

Συμφωνεί ότι το MEDIA MUNDUS θα συμβάλει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού οπτικοακουστικού τομέα στις διεθνείς αγορές, και ότι θα ενδυναμώσει παράλληλα τον πολιτιστικό και πολιτικό ρόλο της Ευρώπης διεθνώς. Συμφωνεί ότι θα διευκολυνθεί σημαντικά η διανομή των οπτικοακουστικών έργων παγκοσμίως, διευρύνοντας με αυτόν τον τρόπο τις επιλογές των καταναλωτών, αλλά και ενισχύοντας ουσιαστικά την πολιτισμική πολυμορφία.

10.

Πιστεύει ότι οι ανταλλαγές πληροφοριών για την αγορά και την τεχνογνωσία θα ενισχύσουν εξίσου την ανταγωνιστικότητα του ευρωπαϊκού οπτικοακουστικού κλάδου αλλά και αυτού των τρίτων χωρών, ενώ θα σημειωθεί αύξηση της ζήτησης του κοινού για πολιτισμική πολυμορφία.

11.

Επισημαίνει την ιδιαίτερη σημασία του στόχου που αφορά στη διευκόλυνση των συμπαραγωγών, την οποία οι επαγγελματίες έθεσαν ως προτεραιότητα κατά την ανοιχτή διαβούλευση.

12.

Επισημαίνει, ακόμη, την ανάγκη εφαρμογής της αρχής της θετικής αντιμετώπισης των κρατών μελών με μικρή οπτικοακουστική παραγωγή. Κρίνει δηλαδή ότι ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στις χώρες εκείνες που δεν έχουν υψηλά ποσοστά παραγωγής οπτικοακουστικών έργων και οι οποίες αντιμετωπίζουν περισσότερους περιορισμούς λόγω της γεωγραφικής και γλωσσικής τους ιδιαιτερότητας.

13.

Επισημαίνει το ρόλο του MEDIA MUNDUS ως μέσο προώθησης της πολιτισμικής πολυμορφίας και του διαπολιτισμικού διαλόγου σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Υπογραμμίζει γι’ αυτούς τους λόγους τη διαφορά του MEDIA MUNDUS από τα υπόλοιπα κοινοτικά προγράμματα για τον οπτικοακουστικό κλάδο, που έγκειται στους ίδιους τους στόχους του προγράμματος, οι οποίοι επικεντρώνονται στις διεθνείς συνεργασίες, προκειμένου να προωθηθεί η ανταγωνιστικότητα του οπτικοακουστικού τομέα παγκοσμίως.

14.

Κρίνει θετικά τον τρόπο λειτουργίας του προγράμματος που βασίζεται στην αρχή του αμοιβαίου οφέλους, δηλαδή στις από κοινού προτάσεις δράσεων με επαγγελματίες από τρίτες χώρες.

15.

Θεωρεί ικανοποιητικές τις προϋποθέσεις χρηματοδότησης έργων που προέρχονται αποκλειστικά και μόνο από συνεργασίες, εξασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο τη διεθνή δικτύωση.

16.

Εκφράζει ωστόσο την αμφιβολία της για τον όρο ότι «κάθε έργο πρέπει να έχει τουλάχιστον τρεις εταίρους».

17.

Επισημαίνει επίσης, ότι προκειμένου για τη χρηματοδότηση των έργων, θα πρέπει οι γραφειοκρατικές διαδικασίες και οι μηχανισμοί υποβολής προτάσεων, όπως και δημιουργίας και υλοποίησης δικτύων συνεργασίας, καθώς και οι διαδικασίες παρακολούθησης να περιοριστούν στο ελάχιστο δυνατό.

18.

Τονίζει επίσης ότι, σε ό,τι αφορά στη διαδικασία επιλογής των έργων προς χρηματοδότηση θα πρέπει να διασφαλιστεί η απόλυτη διαφάνεια και ενδεχομένως να προσδιοριστούν περαιτέρω τα κριτήρια αξιολόγησης.

19.

Επισημαίνει ότι το MEDIA MUNDUS συνιστά έναν ουσιαστικό τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος κατακερματισμού της ευρωπαϊκής κινηματογραφικής βιομηχανίας, προωθώντας τις πρωτοβουλίες δικτύωσης και συνεργασίας όσων εμπλέκονται στον οπτικοακουστικό κλάδο και, ειδικότερα, πιστεύει ότι το πρόγραμμα αυτό συνιστά επίσης μια καλή ευκαιρία ενδυνάμωσης των μικρο-μεσαίων επιχειρήσεων.

20.

Κρίνεται συνεπώς, σκόπιμο να δοθεί έμφαση τόσο στη δημιουργία εξειδικευμένων θέσεων εργασίας, όσο και μεγαλύτερης κατάρτισης των επαγγελματιών στον προγραμματισμό, τις τεχνικές αναμετάδοσης, τη διανομή, τις διεθνείς πωλήσεις, αλλά και την προώθηση των οπτικοακουστικών έργων.

21.

Θεωρεί άλλωστε, ότι η προώθηση της ανταλλαγής πληροφοριών και τεχνογνωσίας μεταξύ των επαγγελματιών, διευκολύνει σημαντικά τη δημιουργία δικτύων συνεργασίας, την πρόσβαση στις ξένες αγορές, αλλά και τη δημιουργία μακροχρόνιων σχέσεων συνεργασίας, ενισχύοντας έτσι, τόσο την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οπτικοακουστικής βιομηχανίας, όσο και τον πολιτιστικό και πολιτικό ρόλο της Ευρώπης διεθνώς.

22.

Πιστεύει ότι το MEDIA MUNDUS θα συμβάλει καθοριστικά στη βελτίωση της κυκλοφορίας των οπτικοακουστικών έργων διεθνώς, αλλά και στην αύξηση της δημόσιας ζήτησης για μεγαλύτερη πολιτισμική πολυμορφία όσον αφορά στο οπτικοακουστικό περιεχόμενο.

23.

Επισημαίνει ως προς τα παραπάνω τη θετική σημασία της αύξησης του αριθμού των προβολών, καθώς και της αποκλειστικής πρώτης προβολής οπτικοακουστικών έργων.

24.

Θεωρεί δηλαδή ότι το MEDIA MUNDUS μπορεί να λειτουργήσει ενθαρρυντικά για τους αιθουσάρχες κινηματογραφικών χώρων τόσο στην Ευρώπη, όσο και σε τρίτες χώρες, προκειμένου να αυξήσουν αμοιβαία τον προγραμματισμό και τις συνθήκες παρουσίασης, όπως το διάστημα προβολής, τη διαφημιστική προβολή και τον αριθμό προβολών για αποκλειστικές πρώτες προβολές οπτικοακουστικών έργων.

25.

Θεωρεί ότι αντίστοιχα μπορεί να επιτευχθεί αύξηση και βελτίωση των συνθηκών αναμετάδοσης ευρωπαϊκού οπτικοακουστικού περιεχομένου σε κανάλια τρίτων χωρών, και αντίστροφα, οπτικοακουστικού περιεχομένου τρίτων χωρών σε ευρωπαϊκά κανάλια.

26.

Επιδοκιμάζει επίσης, την προτεραιότητα που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δίνει στους νέους ως το μέλλον του ευρωπαϊκού οπτικοακουστικού κλάδου. Μέσω της προώθησης έργων νέων ταλαντούχων ευρωπαίων δημιουργών, το MEDIA MUNDUS εξασφαλίζει έτσι, την ανάδειξη νέων ταλέντων, την κινητικότητα των νέων, την απόκτηση γνώσεων των ευρωπαϊκών και διεθνών αγορών, ενώ κάνει πράξη την οικονομία της γνώσης και τον διαπολιτισμικό διάλογο.

27.

Επισημαίνει πως μέσα από το ρόλο των νέων δημιουργών καθίσταται εκ νέου σαφές ότι το MEDIA MUNDUS θα ήταν σκόπιμο να λειτουργήσει παράλληλα ως πρόγραμμα κατάρτισης, αλλά και να συμβάλει στην προσέλκυση ακόμη μεγαλύτερου νεανικού κοινού στις προβολές οπτικοακουστικών έργων.

28.

Θεωρεί άλλωστε, ότι ο οπτικοακουστικός τομέας συμβάλλει καθοριστικά στην ευρωπαϊκή οικονομία της δημιουργίας και της γνώσης και διαδραματίζει καίριο ρόλο στην προώθηση της πολιτισμικής πολυμορφίας και του πλουραλισμού.

29.

Υπογραμμίζει ότι ο τομέας του πολιτισμού αδιαμφισβήτητα συμβάλλει καθοριστικά στην επίτευξη των στόχων της Στρατηγικής της Λισαβόνας, ωστόσο δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται μονοδιάστατα ως οικονομική δύναμη, γιατί εξίσου σημαντική θεωρείται η συμβολή του πολιτισμού στη δημιουργία ενός δυναμικού και βιώσιμου περιβάλλοντος, προϋπόθεση για την ευημερία και την ανάπτυξη του ανθρώπου (1).

30.

Επισημαίνει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην προώθηση τοπικών και περιφερειακών οπτικοακουστικών έργων, ενδυναμώνοντας ουσιαστικά την οπτικοακουστική παραγωγή και συμβάλλοντας ενεργά στην προώθηση της πολιτισμικής πολυμορφίας και του διαπολιτισμικού διαλόγου.

31.

Θεωρεί ότι μέσα από την προώθηση τοπικών και περιφερειακών παραγωγών οπτικοακουστικών έργων, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν επίσης, μαζί με την εθνική παραγωγή, να εξισορροπήσουν τη μαζική παραγωγή ταινιών από τρίτες χώρες.

32.

Υπογραμμίζει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο τόσο στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, όσο και στην οικονομική ενίσχυση πολιτιστικών οργανισμών και φορέων.

33.

Επισημαίνει άλλωστε, ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να συμβάλουν με αυτόν τον τρόπο και στην ενδυνάμωση των μικρο-μεσαίων επιχειρήσεων, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα του κατακερματισμένου ευρωπαϊκού οπτικοακουστικού κλάδου και εξασφαλίζοντας συγχρόνως τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων αυτών.

34.

Πιστεύει επίσης, ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο και σε ό,τι αφορά τόσο στην κατάρτιση των νέων δημιουργών, όσο και στην προσέλκυση μεγαλύτερου νεανικού κοινού σε προβολές οπτικοακουστικών έργων που προωθούν την πολιτισμική πολυμορφία και το διαπολιτισμικό διάλογο.

35.

Θεωρεί δηλαδή ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά τόσο στην παραγωγή οπτικοακουστικού έργου σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, όσο και στη δημιουργία μιας ισχυρής ευρωπαϊκής ταυτότητας ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους.

36.

Κρίνει πως με τη διοργάνωση φεστιβάλ, θεματικών αφιερωμάτων, αλλά και εκπαιδευτικών σεμιναρίων κατάρτισης, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να αναλάβουν σημαντικές πρωτοβουλίες και να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην ανάδειξη του οπτικοακουστικού κλάδου σε πρωταρχικής σημασίας παράγοντα δημιουργίας πολιτισμού, διαμόρφωσης μιας πολυπολιτισμικής ευρωπαϊκής ταυτότητας, αλλά και υποστήριξης της κινηματογραφικής παιδείας, ιδιαίτερα για τα νεανικά ακροατήρια.

37.

Προτείνει συνεπώς ως ωφέλιμο για την ευρύτερη διάσταση του MEDIA MUNDUS να προστεθεί στο άρθρο 7, ειδική μνεία για το ρόλο που οι τοπικές και περιφερειακές αρχές καλούνται να διαδραματίσουν μέσα από εξειδικευμένα προγράμματα και δραστηριότητες στην προσπάθειά τους να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής αγοράς. Στο ίδιο πλαίσιο, κρίνεται επίσης ως σκόπιμο και εξαιρετικά χρήσιμο να ενισχυθούν και να ανανεωθούν τα media desks που λειτουργούν σε περιφερειακό επίπεδο και τα οποία αποτελούν βασική πηγή ενημέρωσης των ευρωπαίων πολιτών για όλες τις εξελίξεις στον οπτικοακουστικό τομέα.

38.

Επισημαίνει συγχρόνως πως σε άμεση σχέση με τα παραπάνω σκόπιμη θα ήταν και η μεγαλύτερη εμπλοκή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην αναζήτηση συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων δικτύων της οπτικοακουστικής βιομηχανίας, καθώς και η ενίσχυση των περιφερειακών κοινοπραξιών, ιδιαίτερα όσων αφορούν στην κατάρτιση, την παραγωγή και διανομή οπτικοακουστικών έργων.

39.

Υπογραμμίζει πως ο οπτικοακουστικός κλάδος, όπως συμπεραίνεται από τα παραπάνω, δεν αποτελεί μονάχα μία βιομηχανία μείζονος σημασίας για την ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα και την εργασία, αλλά και ένα νευραλγικό τομέα που διαφυλάττει και προωθεί την τοπική και περιφερειακή πολιτισμική ταυτότητα και πολυμορφία. Με αυτή του την ιδιότητα άλλωστε, αναδεικνύεται σε πρωτεύοντα παράγοντα ανάπτυξης των ευρωπαϊκών κοινωνικών αξιών και λειτουργίας των δημοκρατικών κοινωνιών, εφόσον τα οπτικοακουστικά έργα δύνανται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη συγκρότηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας.

40.

Θεωρεί ιδιαίτερα σημαντικό το συγκεκριμένο πρόγραμμα, διότι συνδυάζει την προώθηση του πολιτισμού με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, δηλαδή της εμπορικής και οικονομικής αξίας, του ευρωπαϊκού οπτικοακουστικού κλάδου, την ίδια στιγμή που προσδίδει διεθνή διάσταση στην ευρωπαϊκή οπτικοακουστική βιομηχανία, πολύ πιο αποτελεσματικά και στοχευμένα από το MEDIA International, το οποίο θα μπορούσε να θεωρηθεί ως προκαταρκτική δράση για το MEDIA MUNDUS.

41.

Επισημαίνει ότι το πρόγραμμα ξεκινά ως πρόγραμμα μικρής διάρκειας, 2011-2013, καθώς και με περιορισμένο προϋπολογισμό, 15 εκατομμύρια ευρώ εκ των οποίων τα 13,5 προορίζονται για τις δράσεις, που σημαίνει ότι τόσο ο χρόνος όσο και τα χρήματα δεν επιτρέπουν την ανάπτυξη πολλών πρωτοβουλιών, ούτε την εφαρμογή πολλών δράσεων.

42.

Θεωρεί ωστόσο, και ευελπιστεί συγχρόνως, ότι τα αποτελέσματα θα είναι ενδεικτικά και ότι θα εκτιμηθούν θετικά, προκειμένου όχι μόνο για τη συνέχιση του προγράμματος, αλλά και για την επιπλέον χρηματοδότησή του μέλλον.

43.

Υπογραμμίζει την ανάγκη να δοθεί έμφαση στην επικοινωνιακή στρατηγική του προγράμματος και θεωρεί ότι στη διάδοσή του καίριο ρόλο μπορούν να διαδραματίσουν εξίσου οι τοπικές και περιφερειακές αρχές. Ιδιαίτερα χρήσιμη θεωρείται ως προς αυτό και η συνεργασία των media desks με τις ενώσεις και τα σωματεία των επαγγελματιών του οπτικοακουστικού κλάδου, καθώς και η συνεργασία με την ACE (Ένωση Ευρωπαϊκών Κινηματογραφικών Αρχείων) και τη FIAF (Διεθνής Ομοσπονδία Κινηματογραφικών Αρχείων), αλλά και τα εθνικά κινηματογραφικά αρχεία.

44.

Τονίζει επίσης, ότι ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί — αν όχι άμεσα, σίγουρα στην επόμενη φάση του προγράμματος — στην επιμορφωτική διάσταση του MEDIA MUNDUS, η οποία θα πρέπει να ξεπερνά την κατάρτιση των επαγγελματιών και να απευθύνεται εξίσου σε νέους φοιτητές. Στόχος που μπορεί να επιτευχθεί τόσο σε συνεργασία με άλλα προγράμματα MEDIA όσο και σε συνεργασία με τα media desks που έχουν αναπτύξει παρόμοια δραστηριότητα για άλλα προγράμματα, τις πανεπιστημιακές σχολές και τα τμήματα οπτικοακουστικών σπουδών και τα κινηματογραφικά αρχεία που έρχονται σε επαφή με φοιτητές, ερευνητές και επαγγελματίες του κλάδου. Άλλωστε, επιμορφωτικές δράσεις και θεματικά workshops μπορούν να λειτουργήσουν ως σημαντική πηγή πληροφόρησης, αλλά και ως πολύτιμη ευκαιρία συνάντησης και γνωριμίας επαγγελματιών από την Ευρωπαϊκή Ένωση και από τρίτες χώρες.

25.8.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 200/58

—

χαιρετίζει την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συνεχίσει τα προηγούμενα προγράμματα μέσω της συνέχειας του προγράμματος με θέμα Λύσεις Διαλειτουργικότητας για τις Δημόσιες Διοικήσεις (ISA)·

—

είναι της γνώμης ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα πρέπει να συμμετάσχουν σε μια προσπάθεια εκτεταμένης συνεργασίας με στόχο τη βελτίωση της διαλειτουργικότητας στη δημόσια διοίκηση και την αποτελεσματικότερη παροχή δημόσιων υπηρεσιών·

—

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι το πρόγραμμα δεν πρέπει να απομονώσει τις ευρωπαϊκές δημόσιες διοικήσεις από τον έξω κόσμο και προτείνει τη διαμόρφωση προτύπων διαλειτουργικότητας βάσει ευρείας διεθνούς συνεργασίας·

—

σημειώνει ότι η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των περιφερειών και των τοπικών αρχών όχι μόνον θα ήταν χρήσιμη, αλλά θα έπρεπε επιπλέον να αποτελεί ζωτικό τμήμα του προγράμματος ISA.

Εισηγήτρια

:

Η κ. Veronica Ionita (RO/EPP), Δήμαρχος της Gorgota

1.

χαιρετίζει την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συνεχίσει τα προηγούμενα προγράμματα, δηλαδή το πρόγραμμα ηλεκτρονικής ανταλλαγής δεδομένων μεταξύ διοικήσεων (πρόγραμμα IDA) και το πρόγραμμα διαλειτουργικής παροχής πανευρωπαϊκών υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στις δημόσιες διοικήσεις, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες (πρόγραμμα IDABC). Τα δύο αρχικά προγράμματα προσέδωσαν αναμφίβολα προστιθέμενη αξία στην ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ διοικήσεων και είναι βέβαιο ότι το νέο πρόγραμμα θα συμβάλει στην τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη, διευκολύνοντας την ανταλλαγή ιδεών και εμπειριών σε διάφορους τομείς, όπως η απασχόληση, η αλιεία, η γεωργία, η υγεία, η προστασία των καταναλωτών, η δικαιοσύνη και οι εσωτερικές υποθέσεις·

2.

τονίζει τη σημασία των τοπικών και περιφερειακών διοικήσεων, σε συνάρτηση με τη στρατηγική i2010 για μια ευρωπαϊκή κοινωνία της πληροφορίας, δεδομένου ότι οι εν λόγω αρχές αποτελούν την κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης σε τοπικό επίπεδο·

3.

θεωρεί ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές δεν θα πρέπει να θεωρούνται μόνον ως χρήστες πανευρωπαϊκών ηλεκτρονικών υπηρεσιών, αλλά συγχρόνως και ως σημαντικοί πάροχοι υπηρεσιών στο πλαίσιο της πρότασης·

4.

πιστεύει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να εστιάσει περισσότερο την προσοχή της στη διαδικασία δικτύωσης μεταξύ των ευρωπαϊκών δημόσιων διοικήσεων σε όλα τα επίπεδα, η οποία θα πρέπει να τύχει αναγνώρισης στο εθνικό επίπεδο εκ μέρους των κρατών μελών, λαμβανομένων υπόψη των δυσκολιών που ανέκυψαν κατά το παρελθόν λόγω διαφορετικών πολιτιστικών και πολιτικών προσεγγίσεων, γλωσσικών φραγμών ή δημοσιονομικών ζητημάτων·

5.

επομένως, είναι της γνώμης ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα πρέπει να συμμετάσχουν σε μια προσπάθεια εκτεταμένης συνεργασίας, με στόχο τη βελτίωση της διαλειτουργικότητας στη δημόσια διοίκηση και την αποτελεσματικότερη παροχή δημόσιων υπηρεσιών·

6.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι το πρόγραμμα δεν πρέπει να απομονώσει τις ευρωπαϊκές δημόσιες διοικήσεις από τον έξω κόσμο και προτείνει τη διαμόρφωση προτύπων διαλειτουργικότητας βάσει ευρείας διεθνούς συνεργασίας·

7.

επισημαίνει ότι διάφορα κοινοτικά προγράμματα (IST, eTEN, eContent) είχαν συνδεθεί με την προηγούμενη μορφή του προγράμματος IDABC. Η συνεργασία με τρέχοντα προγράμματα (ΠΠ7, ΠΑΚ, Διαρθρωτικά Ταμεία) είναι δυνατόν να αποφέρει πολύτιμα οφέλη·

8.

σημειώνει ότι η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των περιφερειών και των τοπικών αρχών όχι μόνον θα ήταν χρήσιμη, αλλά θα έπρεπε στην ουσία να αποτελεί ζωτικό τμήμα του προγράμματος ISA·

9.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αξιολογήσει καλύτερα την καταλληλότητα των στόχων και των μέτρων του προγράμματος ISA για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές·

10.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν τη διάθεση κονδυλίων των κεντρικών καθώς και των τοπικών και περιφερειακών αρχών που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή του προγράμματος ISA, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης των δραστηριοτήτων κατάρτισης των δημόσιων υπαλλήλων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, το πρόγραμμα θα ανταποκριθεί καλύτερα στις ανάγκες των ευρωπαϊκών πολιτών.

25.8.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 200/63

—

να προσδιοριστεί καλύτερα ο ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών στο πλαίσιο των προτεινόμενων ενεργειών, με συνεκτίμηση της αποστολής που επωμίζονται οι εν λόγω αρχές δυνάμει του εθνικού δικαίου που διέπει την παροχή των υπηρεσιών υγείας·

—

να οριστούν επακριβέστερα οι συνιστώσες της συμμετοχής των πολιτών και των ενώσεών τους στις διαδικασίες προγραμματισμού και λήψης αποφάσεων που σχετίζονται με τη διαχείριση των κινδύνων·

—

να συμπεριληφθεί αναφορά στις διαδικασίες, τους δείκτες και τα πρότυπα που διαμορφώνονται για τη διαχείριση των κινδύνων και την ασφάλεια των ασθενών στο πλαίσιο των συστημάτων έγκρισης, διαπίστευσης και πιστοποίησης των υγειονομικών δομών·

—

να καθιερωθούν ειδικοί δίαυλοι επικοινωνίας, οι οποίοι να προάγουν την επικοινωνία μεταξύ των εργαζομένων στον τομέα της υγείας σχετικά με σφάλματα, ανεπιθύμητα συμβάντα και παρ’ ολίγον ατυχήματα, με στόχο την παροχή νομικών και κανονιστικών εγγυήσεων·

—

να προστεθούν τα θέματα της διαχείρισης των κινδύνων και της ασφάλειας των ασθενών στα προγράμματα σπουδών της (ανώτατης) εκπαίδευσης και περαιτέρω κατάρτισης που απευθύνονται στους ιατρούς και τους λοιπούς επαγγελματίες στον τομέα της υγείας·

—

να διατυπωθούν πρόσθετες συστάσεις με στόχο να ενισχυθεί η δέσμευση — η οποία αναλαμβάνεται ήδη σε επίπεδο μεμονωμένων επιστημονικών επιτροπών — για τον καθορισμό κανονιστικών και διαδικαστικών μέσων ειδικά επικεντρωμένων στην ασφαλή χρήση των φαρμάκων.

Εισηγητής

:

ο κ. Piero MARRAZZO (IT/PSE), Πρόεδρος της περιφέρειας του Lazio

1.

Τονίζει ότι η ΕΤΠ έχει ήδη επιδείξει πολλάκις ευαισθησία, προσοχή και ενδιαφέρον σχετικά με αυτό το θέμα, καλώντας την Επιτροπή να διατυπώσει συγκεκριμένες προτάσεις, διότι θεωρεί ότι «μια διαρθρωμένη και συντονισμένη συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο με στόχο την ανταλλαγή εμπειριών και γνώσεων, καθώς και την έρευνα και ανάπτυξη στον τομέα των υγειονομικών τεχνολογιών μπορεί να παράσχει σημαντική προστιθέμενη αξία για τα κράτη μέλη» (πρβλ. γνωμοδότηση CdR 153/2004 fin)·

2.

παρατηρεί ότι το θέμα της ασφάλειας στον τομέα της υγείας έχει ήδη τεθεί στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος διαφόρων άλλων οργανισμών, όπως η ΠΟΥ, ο ΟΟΣΑ και το Συμβούλιο της Ευρώπης·

3.

αναγνωρίζει ότι η πρόταση της Επιτροπής εμπίπτει ακριβώς σε αυτό το πλαίσιο, προάγοντας σημαντικά την αποτελεσματική συμμετοχή των κρατών μελών στον εν λόγω τομέα, και δίδει έμφαση στο γεγονός ότι η επικουρικότητα αποτελεί αποφασιστικό όπλο για την πλήρη κατανόηση του φαινομένου αυτού, καθώς και κατάλληλη προσέγγιση για την επιδίωξη της επίλυσής του·

4.

θεωρεί ότι η επιλογή της Επιτροπής να προωθήσει την ενδυνάμωση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών μέσω μιας ανακοίνωσης της Επιτροπής και μιας σύστασης του Συμβουλίου, ανταποκρίνεται στα αιτήματα που έχει διατυπώσει η Επιτροπή των Περιφερειών·

5.

σημειώνει ότι η ανακοίνωση της Επιτροπής και η πρόταση σύστασης του Συμβουλίου σχετικά με την ασφάλεια των ασθενών αποσκοπούν ορθώς στην ανάληψη πολιτικής δέσμευσης εκ μέρους όλων των χωρών της ΕΕ, προκειμένου τα κράτη μέλη να εφαρμόζουν τις προτεινόμενες συστάσεις μεμονωμένα ή συλλογικά, με την υποστήριξη της Επιτροπής, και να εγκρίνουν συγκεκριμένα μέτρα για τη βελτίωση της ασφάλειας των ασθενών·

6.

εκτιμά ότι τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της πρότασης συνίστανται κατά κύριο λόγο στα εξής:

7.

διαπιστώνει ότι η συγκεκριμένη πρωτοβουλία δεν αφαιρεί από τα κράτη μέλη την παραμικρή αρμοδιότητα στον τομέα της υγείας, δεδομένου ότι η σύσταση του Συμβουλίου αποτελεί νομικό μέσο το οποίο αφήνει στα κράτη μέλη επαρκή ελευθερία κινήσεων για την οργάνωση — όπως ήδη πράττουν — ιδίων συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

8.

Σημειώνει ότι πολυάριθμες εκθέσεις καταδεικνύουν ότι η ασφάλεια στο πλαίσιο των διαδικασιών της διάγνωσης και της θεραπείας και οι κίνδυνοι να υποστεί κανείς βλάβη λόγω της περίθαλψης εκλαμβάνονται ευρέως από τους ευρωπαίους πολίτες ως ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που συναρτώνται όχι μόνο με την ασφάλεια της υγείας, είτε της δικής τους είτε και των οικείων τους, αλλά και γενικότερα με την ασφάλεια της ίδιας της ζωής των πολιτών·

9.

υπογραμμίζει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές διαθέτουν, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο πολλών κρατών μελών, άμεσες αρμοδιότητες για την παροχή υπηρεσιών υγείας και επιδεικνύουν, επομένως, ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη βελτίωση των συστημάτων ασφάλειας και ποιότητας στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης·

10.

εκτιμά ότι οι αρνητικές επιπτώσεις που προκαλούνται λόγω σφάλματος κατά την περίθαλψη επηρεάζουν άμεσα τον τρόπο κατά τον οποίο οι πολίτες αντιλαμβάνονται την ποιότητα και την ασφάλεια των παρεχόμενων υπηρεσιών, γεγονός το οποίο αποτελεί σε πολλά κράτη ένα από τα βασικότερα κριτήρια αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας των τοπικών και περιφερειακών αρχών·

11.

θεωρεί ότι η εξάπλωση του εν λόγω φαινομένου, σε συνδυασμό με τον πολλαπλασιασμό των αντιδικιών που παρατηρείται στο πεδίο της δικαιοσύνης, θέτει στις διοικήσεις που είναι άμεσα αρμόδιες για την παροχή των υπηρεσιών υγείας ένα πρόβλημα το οποίο δεν είναι μόνο ηθικό, κοινωνικό και υγειονομικό, αλλά και οικονομικό, λαμβανομένου υπόψη του διαρκώς αυξανόμενου κόστους των ασφαλιστηρίων συμβολαίων και των αυξητικών τάσεων της δαπάνης που συνεπάγεται η καταβολή αποζημίωσης για την αποκατάσταση των βλαβών που έχουν υποστεί οι πολίτες·

12.

εκτιμά κατά συνέπεια ότι — παρά την ανάληψη συγκεκριμένων τομεακών πρωτοβουλιών (ασφάλεια των φαρμάκων και των ιατροτεχνολογικών προϊόντων, μικροβιακή αντοχή, κλπ.) σε πολυάριθμους τομείς που σχετίζονται με την ασφάλεια των ασθενών και την πρόληψη των υγειονομικών κινδύνων — καθίσταται ιδιαίτερα χρήσιμη μια πρωτοβουλία σαν αυτή που σκιαγραφείται στην πρόταση και τη σύσταση, η οποία αποβλέπει στη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης με στόχο τη συνολική μείωση των ενδεχόμενων αιτίων πρόκλησης βλάβης κατά την περίθαλψη·

13.

είναι της γνώμης ότι οι προτάσεις και οι αρχές που διατυπώνονται στην πρόταση και τη σύσταση ανταποκρίνονται στα αιτήματα που έχουν διατυπωθεί κατά το παρελθόν από την Επιτροπή των Περιφερειών στον τομέα της υγείας, δηλαδή εν προκειμένω όσον αφορά την ενθάρρυνση της ανταλλαγής ορθών πρακτικών σχετικά με την ασφάλεια των ασθενών και με παράλληλη τήρηση της αρχής της επικουρικότητας, καθώς και την επιδίωξη της μείωσης των ανισοτήτων που παρατηρούνται όσον αφορά την προσφορά και την ποιότητα των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης·

14.

πιστεύει ότι οι τροποποιήσεις και οι προσθήκες που υποδεικνύονται κατωτέρω όσον αφορά τη σύσταση θα μπορούσαν να συμπληρώσουν επωφελώς το προτεινόμενο σύστημα, επισημαίνοντας ή ενισχύοντας ορισμένα στοιχεία που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Επιτροπή των Περιφερειών, και συνιστά ειδικότερα τα εξής:

(α)

Προκειμένου να προσδιοριστεί καλύτερα ο ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών στο πλαίσιο των προτεινόμενων ενεργειών, με συνεκτίμηση της αποστολής που επωμίζονται δυνάμει του εθνικού δικαίου που διέπει την παροχή των υπηρεσιών υγείας.

(γ)

Προκειμένου να εναρμονιστούν οι τεχνικές λεπτομέρειες για τη συγκέντρωση και τη μετάδοση των στοιχείων.

(δ)

Η ενσωμάτωση στις διαδικασίες έγκρισης, διαπίστευσης και πιστοποίησης στοιχείων τα οποία συναρτώνται όχι μόνο με τα δομικά πρότυπα ή με τον τεχνολογικό εξοπλισμό, αλλά και διαδικαστικών στοιχείων, προκειμένου να καταστεί δεσμευτική η χρήση των βέλτιστων πρακτικών, θα αποτελούσε έμπρακτη εγγύηση για την ασφάλεια των ασθενών.

(α)

Η συμμετοχή των πολιτών και των ενώσεών τους πρέπει να καταστεί υποχρεωτική όχι μόνο στους συμβουλευτικούς αλλά και στους λειτουργικούς οργανισμούς.

(β)

Κρίνεται σκόπιμη η καθοδήγηση και η εναρμόνιση των μεθόδων επικοινωνίας με τον ασθενή όταν ζητείται η «εν επιγνώσει» συναίνεσή του, κατ’ αναλογία προς ό,τι προβλέπεται στην περίπτωση της ενημέρωσης για τη χρήση των φαρμάκων.

(γ)

Είναι αναγκαία η συνολική και συγκεκριμένη αντιμετώπιση του προβλήματος της μετάδοσης των γνώσεων και των πρακτικών όσον αφορά τις τεχνικές διαχείρισης των κινδύνων στο πλαίσιο των προγραμμάτων σπουδών της ανώτατης εκπαίδευσης, ως καθοριστική συνιστώσα της περαιτέρω κατανόησης και της απόκτησης δεξιοτήτων επί του θέματος της ασφάλειας των ασθενών.

(2)

Προκειμένου να προσδιοριστεί καλύτερα ο ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών στο πλαίσιο των προτεινόμενων ενεργειών, με συνεκτίμηση της αποστολής που επωμίζονται δυνάμει του εθνικού δικαίου που διέπει την παροχή των υπηρεσιών υγείας.

(3)

Η προσπάθεια που καταβάλλεται από την Κοινότητα για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου προβλήματος, καθώς και η συνεκτίμηση της σοβαρότητάς του, πρέπει να υποστηριχτούν με ταχύτερη ανάληψη δράσης.

25.8.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 200/70

—

καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεργαστούν με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς και να τηρούν, κατά την εφαρμογή του ΕΤΠΠ, σε κάθε περίπτωση την αρχή της επικουρικότητας και της αναλογικότητας·

—

κατανοεί ότι οι οικονομικές κρίσεις έχουν κυκλικό χαρακτήρα, αλλά προτείνει να αρθεί ο χρονικός περιορισμός που εισήχθηκε προκειμένου να διασφαλίζεται η ασφάλεια του προγραμματισμού·

—

διαπιστώνει ότι οι επιλέξιμες δράσεις στα πλαίσια του ΕΤΠ μπορούν να υποστηριχθούν με ποσοστό χρηματοδότησης 85 % από πόρους του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ) Επομένως, πολλά κράτη μέλη, περιφέρειες και τοπικές και περιφερειακές αρχές δεν έχουν κανένα λόγο να προσφεύγουν στο ΕΤΠ όταν η συγχρηματοδότηση κυμαίνεται γύρω στο 50 % ή ακόμη και στο 75 %. Προτείνεται συνεπώς να αυξηθεί το ποσοστό χρηματοδότησης κατά 85 % με πόρους του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ)·

—

σημειώνει ότι το άρθρο 28 της Διοργανικής Συμφωνίας μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής, της 17ης Μαΐου 2006, για δημοσιονομική πειθαρχία και χρηστή δημοσιονομική διαχείριση (1), ορίζει ότι δεν μπορεί να χορηγείται στο ΕΤΠ ποσό μεγαλύτερο από 500 εκατ. ευρώ τον χρόνο· επιδοκιμάζει την πρόθεση της Επιτροπής, όπως αναφέρθηκε στην ανακοίνωση σχετικά με το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Ανάκαμψη της Οικονομίας, να επανεξετάσει τα δημοσιονομικά μέσα που διατίθενται στο ΕΤΠ με βάση την εφαρμογή των αναθεωρημένων κανόνων.

Εισηγητής

:

ο Δρ. Uno Silberg (EE/UEN-EA), Πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου του Kose

1.

επιδοκιμάζει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1927/2006 σχετικά με τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (εφεξής καλούμενο «ΕΤΠΠ») και καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεργαστούν με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς και να τηρούν, κατά την εφαρμογή του ΕΤΠΠ, σε κάθε περίπτωση την αρχή της επικουρικότητας και της αναλογικότητας·

2.

σημειώνει ότι σκοπός της προτεινόμενης δράσης είναι να τροποποιηθεί ο κανονισμός ΕΤΠΠ, ώστε να εξασφαλιστεί η αλληλεγγύη προς τους εργαζόμενους που έχουν χάσει τη θέση εργασίας τους εξαιτίας σημαντικών μεταβολών λόγω της παγκοσμιοποίησης, καθώς και να εισαχθεί μια προσωρινή διάταξη για τη στήριξη των εργαζομένων που απολύθηκαν εξαιτίας της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης· κατανοεί ότι οι οικονομικές κρίσεις έχουν κυκλικό χαρακτήρα, αλλά προτείνει να αρθεί ο χρονικός περιορισμός που εισήχθη, προκειμένου να διασφαλίζεται η ασφάλεια του προγραμματισμού·