Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέματα «Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση κανόνων για τη στήριξη των στρατηγικών σχεδίων που πρέπει να καταρτίζονται από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής (στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ) και να χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1307/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου»

[COM(2018) 392 final — 2018/0216 (COD)]

«Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την παρακολούθηση της κοινής γεωργικής πολιτικής και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013»

COM(2018) 393 final — 2018/0217 (COD)

και

«Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των αγορών γεωργικών προϊόντων, (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων, (ΕΕ) αριθ. 251/2014 για τον ορισμό, την περιγραφή, την παρουσίαση, την επισήμανση και την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων των αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων, (ΕΕ) αριθ. 228/2013 για τον καθορισμό ειδικών μέτρων για τη γεωργία στις εξόχως απόκεντρες περιοχές της Ένωσης και (ΕΕ) αριθ. 229/2013 για τη θέσπιση ειδικών μέτρων για τη γεωργία υπέρ των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων στα μικρά νησιά του Αιγαίου»

[COM(2018) 394 final — 2018/0218 (COD)]

(2019/C 62/35)

Εισηγητής: ο κ.

John BRYAN

Αίτηση γνωμοδότησης	Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 11.6.2018 Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 22.6.2018
Νομική βάση	Άρθρα 43 παράγραφος 2 και 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Απόφαση του Προεδρείου	22.5.2018
Αρμόδιο τμήμα	Γεωργία, αγροτική ανάπτυξη και περιβάλλον
Υιοθετήθηκε από το τμήμα	5.10.2018
Υιοθετήθηκε από την ολομέλεια	17.10.2018
Σύνοδος ολομέλειας αριθ.	538
Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας (υπέρ/κατά/αποχές)	201/11/19

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1.

Η διασφάλιση μιας ισχυρής ΚΓΠ, με ισχυρό προϋπολογισμό για την ΚΓΠ βάσει του ευρωπαϊκού μοντέλου γεωργίας και παραγωγής τροφίμων, το οποίο στηρίζει μια οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά αειφόρο ευρωπαϊκή αγροτική πολιτική, καθώς και έναν γεωργικό τομέα με τα υψηλότερα πρότυπα και, συγχρόνως, συμβάλλει στην εξασφάλιση ενός ανταγωνιστικού γεωργικού τομέα, είναι ζωτικής σημασίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση και για όλους τους πολίτες της. Ο εκσυγχρονισμός και η απλούστευση της ΚΓΠ στη μεταρρύθμιση αυτή είναι ουσιώδους σημασίας, ώστε να καταστεί καταλληλότερη για την κάλυψη των αναγκών ενός περισσότερο αειφόρου και βιώσιμου γεωργικού και αγροτικού τομέα σε όλη την ΕΕ και για την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων όσον αφορά την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον.

1.2.

Οι προτάσεις για τη μείωση του προϋπολογισμού της ΚΓΠ θεωρούνται απαράδεκτες. Η διατήρηση ενός κατάλληλου χρηματοδοτικού κονδυλίου για την ΚΓΠ αποτελεί προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα (οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική) της γεωργίας της ΕΕ προκειμένου να διατηρηθούν τα εισοδήματα και η απασχόληση και να διασφαλιστεί η παραγωγή περιβαλλοντικών δημόσιων αγαθών, συμβάλλοντας έτσι αποφασιστικά στη ζωτικότητα του αγροτικού περιβάλλοντος και στη σταθερότητα της οικονομίας στο σύνολό της. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την άποψη ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα πρέπει να αυξηθεί στο 1,3 % του ΑΕΕ, ώστε να εξασφαλιστεί επαρκής χρηματοδότηση για την ΚΓΠ και τους νέους στόχους πολιτικής και τις προκλήσεις που εντοπίστηκαν.

1.3.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για τη νέα κατεύθυνση που προτείνεται για την ΚΓΠ σχετικά με την επικουρικότητα, με μεγαλύτερη ευθύνη και ευελιξία για τα κράτη μέλη μέσω των στρατηγικών σχεδίων της ΚΓΠ και του νέου μοντέλου υλοποίησης που βασίζεται στις επιδόσεις. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ επιθυμεί να διασφαλιστεί ότι η ΚΓΠ παραμένει ισχυρή κοινή πολιτική σε όλα τα κράτη μέλη και ότι διατηρείται πλήρως η ενιαία αγορά. Είναι απαραίτητη η διατήρηση της σημερινής δομής της ΚΓΠ σε δύο πυλώνες, με ισχυρές άμεσες ενισχύσεις στο πλαίσιο του πυλώνα Ι για τη στήριξη των γεωργικών εισοδημάτων και με μέτρα αγροτικής ανάπτυξης στον πυλώνα ΙΙ για τη στήριξη των ευάλωτων τομέων, των περιφερειών και των κοινωνικών υποδομών, καθώς και για την προώθηση της μετάβασης των αγροτικών εκμεταλλεύσεων προς ένα πιο βιώσιμο πρότυπο. Κρίσιμης σημασίας είναι επίσης η κοινή οργάνωση των αγορών και η αποτελεσματική ενιαία αγορά.

1.4.

H αυξημένη έμφαση και η μεγαλύτερη φιλοδοξία που χαρακτηρίζουν τις προτάσεις της ΚΓΠ για το περιβάλλον και την αλλαγή του κλίματος αξιολογούνται ως θετικά στοιχεία. Οι συγκεκριμένοι στόχοι είναι σαφείς και ισχυροί, καλύπτοντας βασικά θέματα όπως το νερό, ο αέρας και το έδαφος, καθώς και το τοπίο και η βιοποικιλότητα, αλλά και η βιώσιμη παραγωγή ποιοτικών τροφίμων. Ωστόσο, τα μέτρα που καθορίζονται στο κείμενο του παρόντος κανονισμού για την επίτευξη των στόχων πρέπει να αποσαφηνιστούν καλύτερα και να συγκεκριμενοποιηθούν Η επάρκεια του προϋπολογισμού της ΚΓΠ είναι απαραίτητη για την επίτευξη αυτών των στόχων, με τις κατάλληλες ενισχύσεις να παρέχουν κίνητρα στους αγρότες.

1.5.

Το 40 % των αγροτικών δαπανών πρόκειται να διοχετευτεί στην εκπλήρωση των στόχων της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή. Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει αυτόν τον στόχο, αναμένει, όμως, τον καθορισμό μιας σαφώς προσδιορισμένης δέσμης μέτρων εκ μέρους της ΕΕ.

1.6.

Μετά από υποσχέσεις σε αρκετές προηγούμενες μεταρρυθμίσεις της ΚΓΠ, η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι οι δεσμεύσεις για την απλούστευση σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης πρέπει να υλοποιηθούν σε αυτήν τη μεταρρύθμιση. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι η νέα επικουρικότητα και οι προϋποθέσεις που αφορούν τα στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ τόσο για τον πυλώνα Ι και ΙΙ της ΚΓΠ, όσο και για τις επιπρόσθετες κανονιστικές απαιτήσεις διαχείρισης (ΚΑΔ) και την καλή γεωργική και περιβαλλοντική κατάσταση (ΚΓΠΚ) θα αυξήσουν αντί να μειώσουν τον όγκο του γραφειοκρατικού φόρτου για τους μεμονωμένους αγρότες.

1.7.

Οι άμεσες ενισχύσεις του πυλώνα Ι και η χρηματοδότηση του πυλώνα ΙΙ της ΚΓΠ πρέπει να προστατεύονται πλήρως ώστε να διασφαλίζονται βιώσιμες και αειφόρες οικογενειακές εκμεταλλεύσεις. Άμεσες ενισχύσεις θα πρέπει να δίδονται μόνο σε πραγματικούς γεωργούς, θα πρέπει δε να θεσπιστούν σαφή αντικειμενικά κριτήρια σε επίπεδο ΕΕ για τον καλύτερο καθορισμό του πραγματικού γεωργού.

1.8.

Η αυξημένη υποστήριξη της ανανέωσης των γενεών και των νέων γεωργών είναι θετική. Η αύξηση της υποστήριξης πρέπει, όμως, να συνοδεύεται από πρόσθετα μέτρα, που να καθιστούν πραγματικά δυνατή την ανανέωση των γενεών.

1.9.

Τυχόν προτάσεις σχετικά με την εσωτερική και την εξωτερική σύγκλιση, την εξομάλυνση, την προοδευτική μείωση και την ανακατανομή πρέπει να βασίζονται σε αντικειμενικά κριτήρια που δεν εισάγουν διακρίσεις και δεν επιτρέπεται να υπονομεύουν τις βιώσιμες γεωργικές μονάδες και να διαταράσσουν τους ισότιμους όρους ανταγωνισμού, αλλά ούτε την ανταγωνιστικότητα των γεωργών στις διάφορες περιφέρειες της ΕΕ

1.10.

Τυχόν περικοπές στη χρηματοδότηση του πυλώνα ΙΙ της ΚΓΠ θεωρούνται απαράδεκτες, καθότι ένα ισχυρό πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης είναι ζωτικής σημασίας για την υποστήριξη των πλέον ευάλωτων περιοχών και τομέων και την επίτευξη πιο ισορροπημένης εδαφικής ανάπτυξης.

2.   Βασικά θέματα της μεταρρύθμισης της ΚΓΠ για την περίοδο 2021-2027

Εισαγωγή

2.1.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει το ενδιαφέρον της για τις νομοθετικές προτάσεις σχετικά με τη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ και, ειδικότερα, την αυξημένη έμφαση και φιλοδοξία για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον, ενώ αντιτίθεται στις περικοπές στον προϋπολογισμό της ΚΓΠ, δεδομένου ότι ο ισχυρός προϋπολογισμός είναι απαραίτητος για έναν βιώσιμο γεωργικό τομέα και για τη διατήρηση των γεωργικών εισοδημάτων. Λαμβάνει δε υπό σημείωση τις αλλαγές όσον αφορά την επικουρικότητα και θεωρεί ότι πρέπει να επιτευχθεί ουσιαστική απλούστευση σε επίπεδο γεωργικών εκμεταλλεύσεων.

2.2.

Η ΕΟΚΕ διατυπώνει την ακόλουθη γνωμοδότηση σχετικά με τις νομοθετικές προτάσεις, σε συνδυασμό με έναν κατάλογο λεπτομερών προτάσεων αλλαγών και τροποποιήσεων, ζητεί δε να ληφθεί υπόψη κατά τη μελλοντική συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

Ευρωπαϊκό μοντέλο γεωργίας και παραγωγής τροφίμων

2.3.

Μια ισχυρή ΚΓΠ η οποία να στηρίζει μια οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά αειφόρο ευρωπαϊκή γεωργική πολιτική και έναν βιώσιμο γεωργικό τομέα είναι καθοριστικές για την Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά την επισιτιστική ασφάλεια και την επισιτιστική κυριαρχία, αλλά και για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης ζήτησης για υψηλότερης ποιότητας τρόφιμα από τα 512 εκατομμύρια πολίτες της Κοινότητας (1). Επιπλέον, η ΕΕ πρέπει να έχει επίγνωση της παγκόσμιας αύξησης του πληθυσμού, ο οποίος εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 9,5 δισεκατομμύρια έως το 2050, με 3 δισεκατομμύρια να ζουν σε περιοχές που τελούν υπό την πίεση του ύδατος, με αποτέλεσμα την αύξηση της έλλειψης τροφίμων και της πείνας. Η ΕΟΚΕ θεωρεί, συνεπώς, απαραίτητο να επικεντρωθεί η ΕΕ επίσης στη μεταφορά τεχνογνωσίας και στην ανταλλαγή εμπειριών σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να παράγονται και σε άλλα μέρη του κόσμου και σε τοπική κλίμακα περισσότερα και καλύτερης ποιότητας τρόφιμα με βιώσιμο τρόπο

2.4.

Η ΚΓΠ πρέπει να υλοποιήσει για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες και τις αγροτικές κοινότητες τους αρχικούς στόχους που καθορίζονται στη Συνθήκη της Ρώμης, αλλά και να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις για το κλίμα και την ανάπτυξη που προβλέπονται στις δεσμεύσεις της ΕΕ σε σχέση με τη συμφωνία του Παρισιού και τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) του ΟΗΕ.

2.5.

Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι η πολιτική της ΚΓΠ 2021-2027 πρέπει να υποστηρίζει και να διευκολύνει σε όλες τις περιοχές της Ευρώπης το ευρωπαϊκό μοντέλο γεωργίας και παραγωγής τροφίμων, το οποίο περιλαμβάνει τη δομή της οικογενειακής γεωργικής εκμετάλλευσης, των συνεταιρισμών, των ομάδων παραγωγών και των λοιπών μορφών γεωργικής εκμετάλλευσης και την παραγωγή τροφίμων σύμφωνα με τα υψηλότερα πρότυπα στον κόσμο (2). Μέσω της νέας ΚΓΠ πρέπει να αντιμετωπιστούν καλύτερα τα ζητήματα του χαμηλού γεωργικού εισοδήματος και της εξάλειψης του εισοδηματικού χάσματος μεταξύ των γεωργών και των μισθών στην ευρύτερη οικονομία (3). Το ευρωπαϊκό γεωργικό πρότυπο δεν πρέπει να συρρικνωθεί λόγω των συνθηκών και των τιμών που επικρατούν στην παγκόσμια αγορά. Κατά συνέπεια, οι τρέχουσες εξελίξεις απειλούν σήμερα περισσότερο από ποτέ το ευρωπαϊκό γεωργικό πρότυπο. Για τον λόγο αυτό πρέπει να υποστηριχθεί και να προαχθεί με μια ισχυρή ΚΓΠ (4).

2.6.

Ενώ αναγνωρίζει τα οφέλη του εμπορίου για τον γεωργικό τομέα, είναι σημαντικό η γεωργική πολιτική της ΕΕ μέσω της ΚΓΠ να προστατεύει το υψηλότερο επίπεδο προτύπων στους κλάδους της γεωργίας, της παραγωγής τροφίμων, των περιβαλλοντικών ελέγχων, της υγείας και της ασφάλειας και των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι πρέπει να υπάρξει μια πολύ πιο συνεκτική πολιτική προσέγγιση της ΕΕ έναντι των διεθνών εμπορικών συμφωνιών στον τομέα της γεωργίας και τροφίμων και της ΚΓΠ (5). Ενώ η ΚΓΠ προσπαθεί να διατηρήσει τα υψηλότερα πρότυπα, σε ορισμένες εμπορικές διαπραγματεύσεις, όπως η Mercosur, η ΕΕ δέχεται εισαγωγές τροφίμων τα οποία δεν πληρούν τα πρότυπα της ΕΕ για την ασφάλεια των τροφίμων και παράγονται με χαμηλότερα περιβαλλοντικά πρότυπα. Η παγκοσμιοποίηση δεν μπορεί να επιτρέπεται να υπονομεύει τα ευρωπαϊκά πρότυπα, τις αγορές και τους πολίτες της ΕΕ.

2.6.1.

Η ΕΟΚΕ παρατηρεί, ωστόσο, με ανησυχία τον μεγάλο αριθμό γεωργών στο Ηνωμένο Βασίλειο (μεταξύ άλλων σε περιφέρειες με υψηλή στήριξη από την ΚΓΠ) που ψήφισαν υπέρ του Brexit τον Ιούνιο του 2016, κατά τα φαινόμενα λόγω του παρεμβατικού χαρακτήρα και της πολυπλοκότητας της έμπρακτης εφαρμογής της ΚΓΠ. Ανησυχούμε ιδιαίτερα για το ενδεχόμενο τέτοιες αντιλήψεις να ανακύψουν, σήμερα ή στο μέλλον, μεταξύ γεωργών σε άλλα κράτη μέλη, πράγμα που θα ενισχύσει τις λαϊκίστικες και αντιενωσιακές πιέσεις. Καλούμε, συνεπώς, την Επιτροπή να εξετάσει προσεκτικά τους λόγους που οδήγησαν τους γεωργούς του Ηνωμένου Βασιλείου να ψηφίσουν κατ’ αυτόν τον τρόπο και, βάσει των ευρημάτων της, να αναλάβει δράση προκειμένου να αντιμετωπιστούν αυτοί οι παράγοντες αλλού.

2.7.

Δεδομένης της ποικιλομορφίας της ευρωπαϊκής γεωργίας, της γαστρονομικής κληρονομιάς και των προοπτικών της αγοράς, η διαφοροποίηση της ποιότητας αποτελεί στρατηγικό στόχο και αναπόσπαστο μέρος του μέλλοντος της ευρωπαϊκής γεωργίας, όπως και οι προσπάθειες βελτίωσης της αποτελεσματικότητας και της ανταγωνιστικότητας. Επομένως, η ΚΓΠ θα πρέπει να προσφέρει διαφορετικούς τρόπους προώθησης της πολιτικής για την ποιότητα, όπως συνέβαινε και στο παρελθόν. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, πρέπει επίσης να τονιστεί η ποιότητα κατά την ανάπτυξη των στρατηγικών σχεδίων της ΚΓΠ.

2.8.

Οι τυχόν προτεινόμενες αλλαγές στην ΚΓΠ, όπως η επικουρικότητα, πρέπει να διασφαλίζουν ότι δεν πλήττεται η ενιαία αγορά της ΕΕ, αλλά και ότι εξακολουθεί να λειτουργεί αποτελεσματικά και εύρυθμα. Είναι σημαντικό τα εθνικά στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ να μην παρεμποδίζουν τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς.

Ανάγκη για έναν ισχυρό προϋπολογισμό της ΚΓΠ

2.9.

Οι προτάσεις για μείωση του προϋπολογισμού της ΚΓΠ από το 38 % του προϋπολογισμού της ΕΕ κατά την περίοδο 2014-2020 στο 28,5 % για την περίοδο 2021-2027 δεν είναι αποδεκτές για την ΕΟΚΕ, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη ότι παρατηρείται αύξηση του συνολικού προϋπολογισμού της ΕΕ. Οι περικοπές στον προϋπολογισμό της ΚΓΠ κυμαίνονται μεταξύ 3 % και 4 % σε τρέχουσες τιμές και 11 % έως 16 % σε τιμές του 2018 (λαμβάνοντας υπόψη πληθωρισμό ύψους 2 % ετησίως), ανάλογα με τη μέθοδο υπολογισμού που χρησιμοποιείται (6). Όσον αφορά τα ταμεία αγροτικής ανάπτυξης, οι προτεινόμενες περικοπές σε τιμές του 2018 υπερβαίνουν το 25 %.

σε χιλιάδες ευρώ	2014-2020 (ΕΕ-28+ΕΤΑ)	7*2020 ΕΕ-27+ΕΤΑ	2014-2020 (ΕΕ-27+ΕΤΑ)	2021-2027	% μεταβολή έναντι ΕΕ-27 2020*7	% μεταβολή έναντι ΕΕ-27 2014-2020
ΠΔΠ (τρέχουσες τιμές)	1 115 919	1 151 866	1 063 101	1 279 408	+ 11 %	+ 20 %
% ΑΕΕ	1,03  %	1,14  %	1,16  %	1,11  %
ΚΓΠ (τρέχουσες τιμές)	420 015	394 659	391 849	378 920	-4 %	-3 %
ΠΔΠ (τιμές 2018)	1 136 105	1 107 138	1 082 320	1 134 583	+ 2 %	+ 5 %
ΚΓΠ (τιμές 2018)	428 354	379 334	399 608	336 623	-11 %	-16 %
Πηγή: Έγγραφο εργασίας της Επιτροπής για τη σύγκριση μεταξύ ΠΔΠ 2021-2027 και ΠΔΠ 2014-2020.

2.10.

Σύμφωνα με την άποψη της Επιτροπής Προϋπολογισμού του ΕΚ, η ΕΟΚΕ πιστεύει ακράδαντα ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ πρέπει να αυξηθεί στο 1,3 % του ΑΕΕ. Ο προϋπολογισμός της ΚΓΠ θα πρέπει να διατηρήσει το σημερινό ποσοστό χρηματοδότησής του από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλιστεί η επαρκής χρηματοδότηση του προϋπολογισμού της ΚΓΠ για την επίτευξη των στόχων και των φιλοδοξιών της πολιτικής της ΚΓΠ, καθώς και για την αντιμετώπιση των άλλων μεγάλων προκλήσεων, όπως το Brexit. Χωρίς την επαρκή χρηματοδότηση του προϋπολογισμού της ΚΓΠ, δεν είναι δυνατόν να υλοποιηθούν οι στόχοι που προτείνει η Επιτροπή στις νομοθετικές προτάσεις.

2.11.

Οι περικοπές στον προϋπολογισμό της ΚΓΠ δεν συνάδουν με τους στόχους πολιτικής της ΚΓΠ που ορίζονται στο άρθρο 39 της ΣΛΕΕ, και ιδίως: — να εξασφαλίζει ένα δίκαιο βιοτικό επίπεδο στο γεωργικό πληθυσμό, ιδίως με την αύξηση του ατομικού εισοδήματος των εργαζομένων στη γεωργία· — να διασφαλίζει λογικές τιμές κατά την προσφορά αγαθών στους καταναλωτές.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει έντονη αντίθεση στις περικοπές ύψους στη χρηματοδότηση του πυλώνα II (ΕΓΤΑΑ) της ΚΓΠ που σκιαγραφούνται στις προτάσεις, επειδή πολλά κράτη μέλη πλήττονται δυσανάλογα, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες το μερίδιο του δεύτερου πυλώνα στον συνολικό προϋπολογισμού της ΚΓΠ είναι συγκριτικά μεγαλύτερο, και επισημαίνει ότι η χρηματοδότηση του πυλώνα ΙΙ στηρίζει τους πλέον ευάλωτους τομείς και περιοχές, καθώς και τις επενδύσεις, τον εκσυγχρονισμό, τη διεύρυνση των γνώσεων, την αποδοτικότητα των πόρων και την καλή μεταχείριση των ζώων σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό γεωργικό τομέα

Μεταφορές μεταξύ πυλώνων και συγχρηματοδότηση

2.12.

Η ΕΟΚΕ ανησυχεί για το επίπεδο ευελιξίας που παρέχεται στα κράτη μέλη όσον αφορά τη μεταφορά κονδυλίων μεταξύ των πυλώνων της ΚΓΠ. Για να μην επιτρέπεται στα κράτη μέλη να αποφεύγουν τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά τη συγχρηματοδότηση στο πλαίσιο του πυλώνα ΙΙ, η ΕΟΚΕ είναι της γνώμης ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν την ευελιξία μεταφοράς κονδυλίων μεταξύ πυλώνων μόνον εάν συγχρηματοδοτούν πλήρως τις μεταφορές αυτές. Η ΕΟΚΕ δεν τάσσεται υπέρ της δυνατότητας των κρατών μελών να μεταφέρουν κονδύλια από τον πυλώνα ΙΙ στον πυλώνα Ι (7).

Δομή της ΚΓΠ και νέα μέτρα

2.13.

Οι νομοθετικές προτάσεις διατηρούν τα βασικά στοιχεία της ΚΓΠ (πυλώνας Ι της ΚΓΠ για τις άμεσες ενισχύσεις, πυλώνας ΙΙ της ΚΓΠ για τα μέτρα ανάπτυξης της υπαίθρου και την κοινή οργάνωση των αγορών [ΚΟΑ] που περιλαμβάνει μέτρα στήριξης της αγοράς) σύμφωνα με την υπόσχεση του Επιτρόπου κ. Hogan ότι η μεταρρύθμιση αυτή θα είναι εξέλιξη και όχι επανάσταση.

2.14.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση στο άρθρο 14 για την πρόβλεψη συνολικά τεσσάρων διαφορετικών μορφών αποσυνδεδεμένων αλλά και συνδεδεμένων ενισχύσεων, οι οποίες θα συμβάλουν στη σταθεροποίηση των εισοδημάτων: — η «βασική εισοδηματική στήριξη»· η ΕΟΚΕ προτείνει τη διαγραφή της προσθήκης «για τη βιωσιμότητα» από το σημείο αυτό και την εισαγωγή αυτής στον τίτλο του άρθρου 14, δεδομένου ότι μόνο βάση ενός καλά ισορροπημένου συνδυασμού και των τεσσάρων αποσυνδεδεμένων ενισχύσεων θα επιτευχθεί περισσότερη και επαρκής βιωσιμότητα· — η «αναδιανεμητική συμπληρωματική στήριξη εισοδήματος»· (κι από το σημείο αυτό πρέπει να διαγραφεί η σύναψη «για τη βιωσιμότητα» και να εισαχθεί στον τίτλο)· — η «συμπληρωματική εισοδηματική στήριξη των νέων γεωργών», καθώς και· — τα «προγράμματα για το κλίμα και το περιβάλλον».

2.15.

Οι προτάσεις περιέχουν νέα μέτρα σχετικά με τις πρόσθετες προϋποθέσεις για το περιβάλλον και την αλλαγή του κλίματος για όλες τις ενισχύσεις της ΚΓΠ (πυλώνας Ι και πυλώνας ΙΙ), καθώς και νέες προτάσεις επικουρικότητας με ένα νέο μοντέλο υλοποίησης (στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ) που αποσκοπεί στην παροχή περισσότερων αρμοδιοτήτων και ευελιξίας στα κράτη μέλη όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο επιτυγχάνουν συγκεκριμένους στόχους, τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν συγκεκριμένους προβληματικούς τομείς και τον τρόπο με τον οποίο υλοποιούν και εφαρμόζουν τη συμμόρφωση. Αυτή η αυξημένη επικουρικότητα δεν θα πρέπει να επιφέρει ενίσχυση της επανεθνικοποίησης αλλά, οπωσδήποτε, προσαρμογή των γενικών μέτρων στις ειδικές συνθήκες της εκάστοτε περιοχής.

2.16.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για τη διατήρηση των βασικών πτυχών της ΚΓΠ όσον αφορά τις ενισχύσεις του πυλώνα Ι και του πυλώνα ΙΙ, υπογραμμίζοντας τη σημασία των άμεσων ενισχύσεων για τους γεωργούς και τα εισοδήματα των αγροτών, χαιρετίζει δε επίσης την αυξημένη εστίαση στις προϋποθέσεις και την υλοποίηση των στόχων για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή.

Ενίσχυση της φιλοδοξίας σε θέματα περιβάλλοντος και κλιματικής αλλαγής

2.17.

Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι οι γεωργοί συμβάλλουν ήδη στην προστασία του περιβάλλοντος και του κλίματος και συγχρόνως συμμερίζεται την αυξημένη έμφαση και τη μεγαλύτερη φιλοδοξία στις προτάσεις για την περιβαλλοντική και κλιματική αλλαγή, καθώς και για την ευθυγράμμιση με τις δεσμεύσεις της ΕΕ στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού και των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ). Ωστόσο, η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι η επίτευξη αυτών των φιλόδοξων στόχων δεν θα πρέπει να παρεμποδίσει την ανταγωνιστικότητα του τομέα και ότι θα απαιτηθεί ένας επαρκής προϋπολογισμός για την ΚΓΠ.

2.18.

Η κοινωνία απαιτεί η παραγωγή τροφίμων και η γεωργία να είναι βιώσιμες από περιβαλλοντική άποψη, είναι δε απαραίτητο να εκσυγχρονιστεί η ΚΓΠ και να επικεντρωθεί στην ανταπόκριση στις εν λόγω απαιτήσεις. Η βιωσιμότητα συνίσταται σε τρία άρρηκτα συνδεδεμένα στοιχεία: οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές παράμετροι. Όλα τα τρία στοιχεία είναι εξίσου ζωτικής σημασίας. Η παροχή φροντίδας για το περιβάλλον και η δράση για την αλλαγή του κλίματος έχουν ουσιαστική σημασία στη νέα ΚΓΠ. Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι ένας από τους τρεις γενικούς στόχους που καθορίζονται στις προτάσεις είναι «η ενίσχυση της περιβαλλοντικής φροντίδας και της δράσης για το κλίμα και η επίτευξη των περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων της Ένωσης» (8). Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να στηρίζονται επαρκώς από τον προϋπολογισμό, ώστε να μην υπονομεύεται η συνολική αποδοτικότητα των οικογενειακού χαρακτήρα γεωργικών εκμεταλλεύσεων.

2.19.

H ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι, από τους εννέα συγκεκριμένους στόχους που τίθενται στις προτάσεις, τρεις είναι αφιερωμένοι σε βελτιώσεις στους τομείς του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής. Συγκεκριμένα, οι προτάσεις αυτές: — συμβάλλουν στον μετριασμό της αλλαγής του κλίματος και στην προσαρμογή, καθώς και στη βιώσιμη ενέργεια· — προωθούν τη βιώσιμη ανάπτυξη και την αποτελεσματική διαχείριση των φυσικών πόρων, όπως το νερό, το έδαφος και ο αέρας· — συμβάλλουν στην προστασία της βιοποικιλότητας, ενισχύουν τις υπηρεσίες οικοσυστήματος και διατηρούν τα ενδιαιτήματα και τα τοπία. — είναι σημαντικό οι σχετικές δράσεις και τα προγράμματα στο πλαίσιο των προγραμμάτων για το κλίμα και το περιβάλλον να υποστηρίζονται από μια συνιστώσα παροχής κινήτρων που θα ενθαρρύνει την αφομοίωση από τους αγρότες και θα αποστέλλει ισχυρό μήνυμα στο κοινό.

2.20.

Η νέα «προσέγγιση του συνόλου της ΚΓΠ», η οποία θα καλύπτεται από τα στρατηγικά σχέδια των κρατών μελών, θα περιλαμβάνει τόσο τις παρεμβάσεις της ΚΓΠ στον πυλώνα I και τον πυλώνα II όσο και τις προϋποθέσεις. Οι νέες ενισχυμένες προϋποθέσεις συνεπάγονται πρόσθετη πολλαπλή συμμόρφωση και προτάσεις οικολογικού σχεδιασμού που καλύπτουν: — τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, όπως διατήρηση των μόνιμων βοσκοτόπων, κατάλληλη προστασία των υγροτόπων και των τυρφώνων, απαγόρευση της καύσης υπολειμμάτων καλλιεργειών· — την προστασία των υδάτων μέσω της εφαρμογής της κοινοτικής δράσης για την πολιτική των υδάτων, ελέγχου της ρύπανσης από τα φωσφορικά άλατα, της οδηγίας για τα νιτρικά και με τη δημιουργία ζωνών ανάσχεσης κατά μήκος υδατορευμάτων, καθώς και μέσω της χρήσης αειφόρων εργαλείων για τις θρεπτικές ουσίες (σχέδια διαχείρισης των θρεπτικών συστατικών/Nutrient Management Plans)· — την προστασία και την ποιότητα του εδάφους, εστιάζοντας στη διαχείριση της κατεργασίας του εδάφους για τη μείωση του κινδύνου υποβάθμισης του εδάφους, στο να μην υπάρχει κανένα ακάλυπτο έδαφος στις πιο ευαίσθητες περιόδους και στην αμειψισπορά.

2.21.

Όσον αφορά τη βιοποικιλότητα και το τοπίο, οι προτάσεις σχετικά με τις προϋποθέσεις καθορίζουν τις λεπτομέρειες για τη διατήρηση των άγριων πτηνών, των φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας: «ελάχιστο ποσοστό των γεωργικών εκτάσεων που διατίθεται για μη παραγωγικά στοιχεία ή περιοχές, διατήρηση των χαρακτηριστικών του τοπίου, απαγόρευση της κοπής φυτικών φρακτών και δένδρων κατά την περίοδο αναπαραγωγής και εξάρτησης των πτηνών και μέτρα για την αποφυγή των χωροκατακτητικών φυτικών ειδών» (ΚΓΠΚ 9) «δημιουργία ζωνών ανάσχεσης κατά μήκος υδατορευμάτων» (ΚΓΠΚ 4) ή «αμειψισπορά» (ΚΓΠΚ 8). Ωστόσο, η ΕΟΚΕ προτείνει αυτές οι απαιτήσεις ΚΓΠΚ να συνοδεύονται από σαφείς ποσοτικούς στόχους από την πλευρά της ΕΕ, οι οποίοι θα είναι δεσμευτικοί για τα κράτη μέλη.

2.22.

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει την απαίτηση σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη πρέπει να δαπανούν τουλάχιστον το 30 % του προϋπολογισμού του ΕΓΤΑΑ για παρεμβάσεις που στοχεύουν άμεσα στο περιβάλλον και την αλλαγή του κλίματος, ενώ το 40 % του συνολικού προϋπολογισμού (ΕΓΤΕ και ΕΓΤΑΑ) πρέπει να σχετίζεται με την αλλαγή του κλίματος.

2.23.

Το 40 % των αγροτικών δαπανών θα εξυπηρετεί τους στόχους της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή. Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει αυτόν τον στόχο, αναμένει, όμως, τον καθορισμό μιας σαφώς προσδιορισμένης δέσμης μέτρων στο πλαίσιο αυτό εκ μέρους της ΕΕ.

2.24.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό τα στρατηγικά σχέδια των κρατών μελών να δίδουν προτεραιότητα στις παρεμβάσεις για το περιβάλλον και την αλλαγή του κλίματος που συμβάλλουν στην ανθεκτικότητα και τη μακροπρόθεσμη κερδοφορία των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, καθώς και στη διατήρηση των θέσεων εργασίας, και η εφαρμογή να επικεντρώνεται στην επίτευξη των στόχων.

Επικουρικότητα — Στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ και νέο μοντέλο υλοποίησης

2.25.

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την ιδέα της αλλαγής εστίασης της πολιτικής της ΚΓΠ από τη συμμόρφωση στις επιδόσεις και στην παροχή μεγαλύτερης ευελιξίας και αρμοδιοτήτων στα κράτη μέλη μέσω της επικουρικότητας στο πλαίσιο του νέου μοντέλου υλοποίησης και των στρατηγικών σχεδίων της ΚΓΠ.

2.26.

Ωστόσο, η ΕΟΚΕ επιθυμεί να διασφαλιστεί ότι η ΚΓΠ παραμένει κοινή πολιτική σε όλα τα κράτη μέλη και ότι διατηρείται πλήρως η ενιαία αγορά. Τα στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ δεν μπορεί να επιτρέπουν στα κράτη μέλη να επανεθνικοποιήσουν τις αγορές ή να δημιουργήσουν φραγμούς ή περιορισμούς του θεμιτού ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί η θέσπιση των στρατηγικών σχεδίων να νοηθεί ως ένα βήμα προς τη συγχρηματοδότηση ολόκληρης της ΚΓΠ.

2.27.

Είναι εξαιρετικά σημαντικό να διατηρηθούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού όσον αφορά την εφαρμογή σε επίπεδο γεωργικών εκμεταλλεύσεων, ιδίως σε σχέση με την πολλαπλή συμμόρφωση και την ΚΓΠΚ. Πρέπει να αποφεύγεται ο κανονιστικός υπερθεματισμός ή η ήπια προσέγγιση στα σχέδια εφαρμογής σε όλα τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες.

2.28.

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει την απαίτηση των στρατηγικών σχεδίων της ΚΓΠ τα κράτη μέλη να συμβάλουν περισσότερο στην επίτευξη των συγκεκριμένων περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων που έχουν τεθεί. Οι γεωργοί θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα επιλογής μέσα από ένα σύνολο μέτρων για την καλύτερη προσαρμογή στις ιδιαίτερες συνθήκες τους (π.χ. η αμειψισπορά δεν είναι δυνατή στους ορυζώνες ούτε σε πολυετείς ή μόνιμες καλλιέργειες).

2.29.

Η πρόταση βάσει της οποίας απαιτείται από τα κράτη μέλη να αναπτύξουν και να υποβάλουν στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ τόσο για τον πυλώνα I όσο και για τον πυλώνα ΙΙ της ΚΓΠ θα αποδειχθεί περισσότερο πολύπλοκη από το ισχύον σύστημα. Είναι σημαντικό να μην επιτρέπεται η απαίτηση αυτή να καθυστερεί την εφαρμογή, υπό οιεσδήποτε δε προϋποθέσεις δεν μπορεί να καθυστερεί την αποτελεσματική και έγκαιρη πραγματοποίηση άμεσων ενισχύσεων προς τους αγρότες. Θα ήταν σκόπιμο να επιτευχθεί η συμμετοχή των περιφερειών και να αξιοποιηθεί στο έπακρο η τεχνογνωσία τους.

2.30.

Εκτός από τα βασικά στοιχεία που διατυπώνονται στις προτάσεις, η ΕΟΚΕ προτείνει τα στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ σε επίπεδο κρατών μελών να εξετάζουν τα ακόλουθα ζητήματα: — τον τρόπο με τον οποίο ένα κράτος μέλος αντιμετωπίζει ένα συγκεκριμένο για τη χώρα ζήτημα στην επικράτειά του, π.χ. την εγκατάλειψη της γης/απερήμωση σε τμήματα της νότιας Ευρώπης, την ποιότητα των υδάτων/νιτρικά άλατα σε τμήματα της βορειοδυτικής Ευρώπης, την απώλεια βιοποικιλότητας στην Ευρώπη· — το σχέδιο κράτους μέλους για την απλούστευση σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης· — το σχέδιο υλοποίησης και προθεσμίες πληρωμής για όλες τις ενισχύσεις της ΚΓΠ· — το σύστημα κινήτρων για καλές επιδόσεις στον τομέα του περιβάλλοντος και της αλλαγής του κλίματος· — στόχους επιδόσεων και υλοποίησης σε εθνικό επίπεδο.

Απλούστευση και προϋποθέσεις

2.31.

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει σθεναρά την απλούστευση και ζητεί να υλοποιηθεί η πολιτική δέσμευση για απλούστευση σε επίπεδο γεωργικών εκμεταλλεύσεων στο πλαίσιο των νέων προτάσεων της ΚΓΠ. Ενώ αναγνωρίζει τα θετικά στοιχεία του, πιστεύει ότι ο προτεινόμενος τρόπος λειτουργίας του νέου μοντέλου υλοποίησης, οι ενισχυμένες προϋποθέσεις, η καθιέρωση δεικτών στον πυλώνα Ι και η υποχρέωση εκπόνησης λεπτομερών στρατηγικών σχεδίων της ΚΓΠ γεννούν ιδιαίτερες ανησυχίες και αντιβαίνουν στην προσπάθεια πραγματικής απλούστευσης.

2.32.

Παρά τις θετικές κινήσεις απλούστευσης του κανονισμού Omnibus, την επέκταση του συστήματος των κίτρινων καρτών και την υιοθέτηση της δορυφορικής τεχνολογίας για τον έλεγχο περιοχών, οι προτάσεις της ΚΓΠ διατηρούν ακόμη μεγάλο όγκο λεπτομερών απαιτήσεων με έντονη γραφειοκρατική επιβάρυνση των επιμέρους αγροτών, οι περισσότεροι εκ των οποίων δραστηριοποιούνται ως μεμονωμένοι επιχειρηματίες υπό σοβαρή εισοδηματική πίεση.

2.33.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της ότι υπάρχει αντίφαση στην προσέγγιση που ακολουθείται στις προτάσεις της Επιτροπής μεταξύ της απλούστευσης και της επικουρικότητας. Αφενός η Επιτροπή συνιστά απλούστευση, ενώ, αφετέρου, οι νέες προτάσεις σχετικά με το μοντέλο υλοποίησης και η επέκταση των στρατηγικών σχεδίων της ΚΓΠ τόσο στον πυλώνα Ι όσο και στον πυλώνα ΙΙ, καθώς και οι επιπρόσθετες και λεπτομερέστερες κανονιστικές απαιτήσεις διαχείρισης (ΚΑΔ) και οι απαιτήσεις ΚΓΠΚ (Παράρτημα III) (9) σε επίπεδο γεωργικών εκμεταλλεύσεων, θα καταστήσουν την πολιτική πιο περίπλοκη και γραφειοκρατική στην εφαρμογή τόσο σε επίπεδο κρατών μελών όσο και σε επίπεδο γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Οι διάφορες κατηγορίες απαλλαγής που είχαν καθοριστεί βάσει του μηχανισμού οικολογικού προσανατολισμού της περιόδου 2014-2020 θα πρέπει να διατηρηθούν στους κανόνες που ρυθμίζουν τις προϋποθέσεις μετά το έτος 2020.

2.34.

Για να επιτευχθεί πραγματική απλούστευση σε επίπεδο γεωργικών εκμεταλλεύσεων, διατηρώντας παράλληλα πλήρεις και επαρκείς ελέγχους, είναι απαραίτητο να μειωθεί ο όγκος και η επιβάρυνση της γραφειοκρατίας για τους αγρότες. Το ισχύον σύστημα υλοποίησης της ΚΓΠ στηρίζεται σε λεπτομερείς απαιτήσεις σε επίπεδο ΕΕ και περιλαμβάνει αυστηρούς ελέγχους, κυρώσεις και ρυθμίσεις λογιστικού ελέγχου (10). Θα πρέπει να γίνει πλήρης επανεξέταση και επανασχεδιασμός του συστήματος ελέγχου σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης: δεν μπορεί να επιτρέπονται καθυστερήσεις των πληρωμών λόγω της αυξημένης χρήσης της τεχνολογίας, της δορυφορικής επιθεώρησης και της τηλεπισκόπησης, ή της αύξησης των ανοχών και των επιθεωρήσεων (11). Όσον αφορά την αυξημένη χρήση της τηλεπισκόπησης, ο ορθός καθορισμός της επιλέξιμης έκτασης πρέπει επίσης να αποτελεί αρμοδιότητα των αρχών παρακολούθησης.

2.35.

Το ισχύον καθεστώς ελέγχου και επιβολής κυρώσεων αποσκοπεί στον εντοπισμό και την τιμωρία αντί για τη διόρθωση και τη βελτίωση. Η ΕΟΚΕ προτείνει την έννοια του δικαιώματος διόρθωσης με την εισαγωγή μοντέλου εκκαθάρισης σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης, με το οποίο οι αγρότες θα μπορούν να διορθώνουν ακούσιες περιπτώσεις μη συμμόρφωσης χωρίς κύρωση.

2.36.

Είναι μεγάλη η ανάγκη περαιτέρω απλούστευσης και μείωσης της γραφειοκρατίας σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών σε σχέση με τα προγράμματα του πυλώνα ΙΙ της ΚΓΠ (12).

2.37.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποχρεωθούν, στο πλαίσιο του στρατηγικού τους σχεδίου, να εκπονούν ειδικό τμήμα σχετικά με την απλούστευση και τον τρόπο με τον οποίο προτίθενται να μειώσουν τη γραφειοκρατική επιβάρυνση των γεωργών, καθώς και να περιγράφουν πώς διαφέρει από το σημερινό καθεστώς.

Ανανέωση των γενεών

2.38.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την αυξημένη εστίαση στην ανανέωση των γενεών και την πρόσθετη στήριξη που προτείνεται για τους νέους γεωργούς, οι οποίοι χρειάζονται ευκολότερη πρόσβαση στη γη, κατάρτιση και χρηματοδότηση. Θα πρέπει να παρέχονται κίνητρα στους αγρότες που συνταξιοδοτούνται για να μεταβιβάσουν την εκμετάλλευσή τους σε έναν νεαρό αγρότη.

3.   Ειδικές προτάσεις της ΕΟΚΕ

Πραγματικοί γεωργοί

3.1.

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει σθεναρά τον στόχο σύμφωνα με τον οποίο οι άμεσες ενισχύσεις θα πρέπει να απευθύνονται μόνο στους πραγματικούς γεωργούς. Η ιδιοκτησία γης και μόνο δεν πρέπει να δίδει το δικαίωμα σε κάποιον να λαμβάνει άμεσες ενισχύσεις, εάν δεν καλλιεργεί. Ωστόσο, πρέπει να αναγνωριστεί ότι η εν λόγω κατάσταση επηρεάζει σχεδόν όλες τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις στην ΕΕ.

3.2.

Η ΕΟΚΕ είναι της άποψης ότι πρέπει να καθοριστούν με σαφή, σταθερό και ενοποιημένο τρόπο σε επίπεδο ΕΕ οι ζωτικής σημασίας ορισμοί, όπως οι πραγματικοί γεωργοί και τα κριτήρια επιλεξιμότητας, ώστε να διασφαλιστούν ίσοι όροι ανταγωνισμού, να αποφευχθεί το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα/μειονέκτημα και να αποτραπεί τυχόν αποδυνάμωση των κοινών κανόνων.

3.3.

Εκτός από την εξέταση των δοκιμών εισοδήματος και των εισροών εργασίας στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις, όπως προτείνεται, ο ορισμός του πραγματικού γεωργού θα πρέπει να επεκταθεί ώστε να περιλαμβάνει αντικειμενικά και αμερόληπτα κριτήρια, όπως, μεταξύ άλλων, το εισόδημα, τα περιουσιακά στοιχεία, οι εισροές χρόνου, τα αποτελέσματα και η εκπαίδευση. Σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές που εισήγαγε ο κανονισμός Omnibus, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να διατηρήσουν την ευελιξία καλύτερης στόχευσης της επιλεξιμότητας της υποστήριξης. Έτσι θα πρέπει να είναι δυνατός ο σχεδιασμός κοινού πλαισίου, παρέχοντας ταυτόχρονα τη δυνατότητα προσαρμογής του ορισμού στις πραγματικές ανάγκες και συνθήκες των κρατών μελών.

Νέοι γεωργοί

3.4.

Η ΕΟΚΕ προτείνει να αναθεωρηθεί ο ορισμός του νέου γεωργού προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι πληρωμές απευθύνονται μόνο στους πραγματικούς νέους γεωργούς. Η στήριξη για την ένταξη των νεοεισερχομένων θα πρέπει να αποτελεί μέτρο προτεραιότητας στον πυλώνα ΙΙ.

Γενικοί στόχοι

3.5.

Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να επισημάνει ότι δεν είναι δυνατόν να επιτευχθούν οι γενικοί στόχοι που αφορούν την έξυπνη, ανθεκτική και διαφοροποιημένη γεωργία, την επισιτιστική ασφάλεια, την περιβαλλοντική φροντίδα και την κλιματική δράση, καθώς και την ενίσχυση του κοινωνικοοικονομικού ιστού των αγροτικών περιοχών, χωρίς να διασφαλίζεται καταρχάς η οικονομική βιωσιμότητα του γεωργικού τομέα. Η επίτευξη ενός βιώσιμου γεωργικού τομέα πρέπει να αποτελεί γενικό στόχο της ΚΓΠ.

Ειδικοί στόχοι

3.6.

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει πλήρως τους εννέα συγκεκριμένους στόχους της ΚΓΠ που εκτίθενται στις νομοθετικές προτάσεις. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ προτείνει στο τμήμα στ) να συμπεριληφθεί ο πρόσθετος στόχος της αποφυγής της εγκατάλειψης της γης και της προστασίας της γεωργικής γης από την εξαγορά. Επιπλέον, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η ισόρροπη εδαφική ανάπτυξη πρέπει να αποτελεί μέρος των ειδικών στόχων. Ομοίως, η ΕΟΚΕ επιθυμεί ο στόχος 6.1.β περί αύξησης της ανταγωνιστικότητας να επαναδιατυπωθεί κατά τρόπο που να εισάγει λιγότερες διακρίσεις, ως εξής: «αύξηση της βιωσιμότητας των αγροτικών εκμεταλλεύσεων στις τοπικές, εθνικές και διεθνείς αγορές». Η ΕΟΚΕ συνιστά, επίσης, να εδραιωθούν ως συγκεκριμένοι στόχοι η προώθηση της κοινωνικής ένταξης και η μείωση της φτώχειας, καθώς και η ανάπτυξη των κοινωνικών υποδομών και των βασικών υπηρεσιών.

Δείκτες

3.7.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η πρόταση για τη θέσπιση δεικτών μέτρησης της επίτευξης των στόχων που καθορίζονται με ποσοτικά ορόσημα και στόχους βάσει των λεπτομερών κριτηρίων τα οποία ορίζονται στο παράρτημα I (13) θα πρέπει να ισχύει σε εθνικό επίπεδο μόνο και δεν θα πρέπει να αυξάνει τη γραφειοκρατική επιβάρυνση των γεωργών. Οι νέοι δείκτες της ΚΓΠ πρέπει να είναι απλοί, ρεαλιστικοί, ελέγξιμοι, να μπορούν εύκολα να εκφραστούν ποσοτικά, αλλά και να μπορούν να εφαρμοστούν στις τοπικές πραγματικές συνθήκες και να συνδέονται άμεσα με τους καθορισμένους στόχους της ΚΓΠ.

ΚΓΠΚ

3.8.

Η ΕΟΚΕ προτείνει να εξεταστεί το ενδεχόμενο ύπαρξης ενός ελάχιστου και ενός μέγιστου ποσοστού εκτροφής για τους βοσκοτόπους στο πλαίσιο της διατήρησης της γης σε ΚΓΠΚ.

Υπηρεσίες παροχής συμβουλών για γεωργικές εκμεταλλεύσεις

3.9.

Η υποστήριξη και η περαιτέρω ανάπτυξη των συστημάτων γεωργικής γνώσης και καινοτομίας (AKIS/Agricultural Knowledge and Innovation Systems), συμπεριλαμβανομένων συμβουλευτικών υπηρεσιών, ανταλλαγής γνώσεων και επαγγελματικής κατάρτισης, είναι σημαντικές ώστε να βοηθηθούν οι αγρότες όσον αφορά την υιοθέτηση καινοτομιών και νέων τεχνολογιών οι οποίες, με τη σειρά τους, θα βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητά τους. Οποιεσδήποτε πρωτοβουλίες της ΕΕ σχετικά με τις συμβουλευτικές υπηρεσίες και τα συστήματα καινοτομίας πρέπει να βασίζονται σε υφιστάμενες πρωτοβουλίες σε επίπεδο κρατών μελών και να επικεντρώνονται στην παροχή προστιθέμενης αξίας. Με τον προϋπολογισμό της ΚΓΠ υπό πίεση, οι νομοθετικές προτάσεις θα πρέπει να καθιστούν σαφές ότι δεν μπορεί να υπάρχει διαρροή άμεσων ενισχύσεων του πυλώνα Ι προς μη γεωργικούς επαγγελματίες.

Άμεσες ενισχύσεις

3.10.

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει πλήρως και υποστηρίζει τη ζωτική σημασία των άμεσων ενισχύσεων του πυλώνα Ι της ΚΓΠ όσον αφορά την υποστήριξη των γεωργικών εισοδημάτων. Από την άποψη αυτή, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι ενισχύσεις του πυλώνα Ι της ΚΓΠ πρέπει να προστατεύονται πλήρως και οι προσαρμογές στη νέα βασική εισοδηματική στήριξη πρέπει να διατηρούνται στο ελάχιστο δυνατόν επίπεδο.

Επιβολή ανώτατου ορίου και μείωση των ενισχύσεων

3.11.

Στην πρότασή της, η Επιτροπή προβλέπει δύο διαφορετικές μορφές άμεσων ενισχύσεων, συγκεκριμένα 4 διαφορετικές μορφές αποσυνδεδεμένων ενισχύσεων, καθώς και διάφορες συνδεδεμένες ενισχύσεις.

3.12.

Σε ό,τι αφορά τις αποσυνδεδεμένες πληρωμές, η ΕΟΚΕ έχει ήδη προβεί σε σαφείς δηλώσεις στις γνωμοδοτήσεις της υπογραμμίζοντας τα εξής: «Οι άμεσες ενισχύσεις του Πυλώνα 1 πρέπει να φτάνουν μέχρι ένα δίκαιο και λογικό ανώτατο όριο για τους μεμονωμένους γεωργούς (π.χ. ίσο με το συγκριτικό εισόδημα ενός ειδικευμένου εργαζομένου). Πρέπει να είναι δυνατές οι προσαρμογές και να λαμβάνονται υπόψη οι συμπράξεις, οι συνεταιρισμοί, οι εταιρείες και ο αριθμός των προς ασφάλιση εργαζομένων» (14).

3.13.

Διατυπώνεται επίσης η σύσταση το ανώτατο όριο να μην εφαρμοστεί στις πληρωμές που αφορούν την επιβράβευση δημόσιων υπηρεσιών, ιδίως για πληρωμές στον τομέα του περιβάλλοντος και του κλίματος, για τις οποίες η ΕΟΚΕ έχει ζητήσει να χαρακτηριστούν ως μια σαφή συνιστώσα παροχής κινήτρων

3.14.

Η ΕΟΚΕ έχει επίσης ταχθεί υπέρ μιας υψηλότερης πριμοδότησης για τους βοσκοτόπους.

3.15.

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει, καταρχήν, τη συμπερίληψη των αμοιβών και των μισθών, σύμφωνα με το άρθρο 15 παράγραφος 2 στοιχεία α) και β), δεν θεωρεί, ωστόσο, σκόπιμο η αξία τους να υπολογίζεται σε ποσοστό 100 %. Δεν δικαιολογείται οι δημόσιοι προϋπολογισμοί να χρηματοδοτούν πλήρως τους μισθούς και τις αμοιβές μιας συγκεκριμένης επαγγελματικής κατηγορίας, καθώς και τους συναφείς φόρους, ούτε θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στους υπολογισμούς η απλήρωτη εργασία. Θα πρέπει να καθοριστεί ένα μέγιστο ποσοστό κατώτερο του 100 % για την ΕΕ.

Σύγκλιση ενισχύσεων

3.16.

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει τις προτάσεις σχετικά με την εξωτερική σύγκλιση για τη συνέχιση της εναρμόνισης του επιπέδου στήριξης μέσω άμεσων ενισχύσεων μεταξύ των κρατών μελών. Η πρόταση έχει ως στόχο να κλείσει κατά 50 % το υφιστάμενο χάσμα μεταξύ του τρέχοντος μέσου επιπέδου άμεσων ενισχύσεων των κρατών μελών και του 90 % του μέσου όρου των άμεσων ενισχύσεων της ΕΕ από το 2021 έως το 2027. Με επαρκή προϋπολογισμό της ΚΓΠ, οι προτάσεις της Επιτροπής θα μπορούσαν, ωστόσο, να είναι πιο φιλόδοξες, και μάλιστα, πρωτίστως για τα κράτη μέλη που λαμβάνουν το χαμηλότερο επίπεδο ενισχύσεων. Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι, στο τέλος της επόμενης δημοσιονομικής περιόδου, το επίπεδο των άμεσων ενισχύσεων θα πρέπει να ανέρχεται τουλάχιστον στο 85 % του μέσου όρου της ΕΕ.

3.17.

Η εκκαθάριση των δικαιωμάτων ενίσχυσης αποτελεί εξαιρετικά χονδροειδή προσέγγιση και δεν λαμβάνει υπόψη τυχόν αντικειμενικά κριτήρια όπως το επίπεδο των επενδύσεων που πραγματοποιήθηκαν επί της εκμετάλλευσης, το είδος του συστήματος εκτροφής, το επίπεδο του εισοδήματος, η απαίτηση εργασίας, η μελλοντική βιωσιμότητα της εκμετάλλευσης και το πόσο μπορεί να εξαρτάται από τις άμεσες ενισχύσεις και τη δέσμευση του γεωργού.

3.18.

Για να επωφεληθούν οι γεωργοί από την εσωτερική σύγκλιση ώστε τα ελάχιστα δικαιώματα ενίσχυσης να φθάσουν έως και το 75 % του μέσου όρου έως το 2026, θα πρέπει να πληρούν ορισμένα αντικειμενικά κριτήρια.

Εθνικό αποθεματικό

3.19.

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την ιδέα ενός εθνικού αποθεματικού για τους νεαρούς νέους γεωργούς και τους νεοεισερχόμενους. Ωστόσο, τα κριτήρια κατανομής από το εθνικό αποθεματικό πρέπει να είναι τέτοια ώστε να μην γίνεται κατάχρηση της κατανομής των δικαιωμάτων και να χορηγούνται δικαιώματα σε πραγματικούς γεωργούς μόνο βάσει σαφών αντικειμενικών κριτηρίων, όπως η ηλικία, το εισόδημα, η εκπαίδευση, η εισροή χρόνου και οι εκροές.

3.20.

Επιπλέον, θα πρέπει να είναι υποχρεωτικό τυχόν δικαιώματα που χορηγούνται από το εθνικό αποθεματικό να ενεργοποιούνται και να χρησιμοποιούνται από τον δικαιούχο για μια ελάχιστη περίοδο που θα ορίζεται από το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος, δεν θα πρέπει δε να είναι δυνατό για τους αποδέκτες εθνικού αποθεματικού να πωλούν χορηγηθέντα δικαιώματα πριν από την παρέλευση αυτής της 10ετούς περιόδου.

Αναδιανεμητική συμπληρωματική στήριξη εισοδήματος

3.21.

Η αναδιανεμητική στήριξη εισοδήματος έχει αποφέρει πολύ καλά αποτελέσματα σε ορισμένες χώρες, ωστόσο, υπό άλλες περιστάσεις, ενδέχεται να μειώσει περαιτέρω το επίπεδο των άμεσων ενισχύσεων και των εισοδημάτων για τους αγρότες που εξαρτώνται περισσότερο από τις άμεσες ενισχύσεις για τα εισοδήματά τους, πολλοί εκ των οποίων είναι αγρότες πλήρους απασχόλησης, και να μεταφέρει ενισχύσεις σε αγρότες μερικής απασχόλησης και σε αγρότες που εξαρτώνται λιγότερο από τις άμεσες ενισχύσεις για το σύνολο του εισοδήματός τους.

3.22.

Οι προτάσεις υπογραμμίζουν τη σημασία των άμεσων ενισχύσεων για τα εισοδήματα των αγροτών και καθιστούν σαφές ότι η εξασφάλιση επαρκούς επιπέδου ενίσχυσης και επομένως του γεωργικού εισοδήματος αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο για τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας, της περιβαλλοντικής και κλιματικής φιλοδοξίας, καθώς και της ζωτικότητας των αγροτικών περιοχών στο μέλλον. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ καθιστά επίσης σαφές ότι οποιαδήποτε επιλογή με σημαντική ανακατανομή των άμεσων ενισχύσεων στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις και τις περιοχές με χαμηλότερη παραγωγικότητα θα οδηγήσει, βραχυπρόθεσμα, σε μείωση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ (15) στις διεθνείς αγορές, θα ανταποκρίνεται όμως περισσότερο στις προσδοκίες των καταναλωτών και των πολιτών να προσανατολιστεί περισσότερο η ΚΓΠ προς την ικανοποίηση των αναγκών της εσωτερικής αγοράς.

3.23.

Η ΕΟΚΕ είναι της άποψης ότι η συμπληρωματική αναδιανεμητική ενίσχυση, εάν εφαρμοστεί, θα πρέπει να χρηματοδοτείται μόνο από τα κεφάλαια που απελευθερώνονται από την επιβολή ανώτατου ορίου και, προκειμένου να περιοριστούν οι μεγάλες ανισότητες που εξακολουθούν να υφίστανται στον τομέα, θα πρέπει να απευθύνεται και να αφορά μόνο τους γεωργούς που εξαρτώνται κυρίως από τη γεωργία για το εισόδημά τους.

Συμπληρωματική στήριξη εισοδήματος για τους νέους αγρότες

3.24.

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την πρόταση περί συμπληρωματικής εισοδηματικής στήριξης των νέων αγροτών. Προκειμένου να μην ζημιωθούν από αυτήν οι πραγματικοί γεωργοί, θα πρέπει να θεσπιστούν οι κατάλληλοι μηχανισμοί ώστε να αποφεύγονται επιδοτήσεις που δεν αφορούν πραγματική ένταξη στην αγροτική δραστηριότητα.

Εθελοντικό πρόγραμμα για το κλίμα και το περιβάλλον («οικολογικό πρόγραμμα»)

3.25.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει τη θέσπιση εθελοντικού οικολογικού προγράμματος για το κλίμα και το περιβάλλον σε επίπεδο γεωργικών εκμεταλλεύσεων στον πυλώνα Ι. Ωστόσο, είναι σημαντικό το προτεινόμενο «οικολογικό πρόγραμμα» στον πυλώνα Ι να μην αποθαρρύνει ή υπονομεύει τους γεωργούς όσον αφορά την υποβολή αιτήσεων και τη συμμετοχή τους σε σημαντικά προγράμματα για το περιβάλλον και την αλλαγή του κλίματος στον πυλώνα ΙΙ.

3.26.

Πρέπει να προβλεφθεί η δυνατότητα ενίσχυσης βοσκοτόπων για κτηνοτροφία με ελάχιστο και μέγιστο ποσοστό ζωικού κεφαλαίου στο πλαίσιο του μέτρου αυτού. Επιπλέον, θα πρέπει επίσης να προβλέπονται ανά ζώο ενισχύσεις για την καλή διαβίωση των ζώων, όπως συμβαίνει επί του παρόντος με αυτό το είδος προγράμματος.

Συνδεδεμένες ενισχύσεις

3.27.

Οι συνδεδεμένες ενισχύσεις διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην προστασία ευαίσθητων τομέων και ευάλωτων περιοχών. Οι συνδεδεμένες ενισχύσεις μπορούν να παρέχουν ουσιαστικές στοχευμένες και υψηλότερου επιπέδου άμεσες ενισχύσεις σε τομείς χαμηλού εισοδήματος, όπως η εκτατική εκτροφή θηλαζόντων βοοειδών ή προβάτων, οι πρωτεϊνούχες καλλιέργειες και η κτηνοτροφία σε ορεινές περιοχές, όπου η διατήρηση του ζωικού κεφαλαίου είναι απαραίτητη για την ισορροπία του οικοσυστήματος. Η επιλογή των συνδεδεμένων ενισχύσεων θα πρέπει να παραμείνει εν γένει περιορισμένη, αλλά να είναι διαθέσιμη, ούτως ώστε να συμβάλλει στην πρόληψη της εγκατάλειψης της γης και να προωθεί και να ενθαρρύνει την καλλιέργεια λειμώνων (16).

Αγροτική ανάπτυξη

3.28.

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει τις οκτώ ευρείες παρεμβάσεις της ΕΕ στο πλαίσιο της ανάπτυξης της υπαίθρου. Όπως υπογραμμίζεται προηγουμένως, η ΕΟΚΕ αντιτίθεται σε όλες τις περικοπές που προτείνονται για τη χρηματοδότηση του πυλώνα ΙΙ, δεδομένου ότι πλήττουν δυσανάλογα μεγάλο αριθμό κρατών μελών, ενώ, συγχρόνως, εγείρουν αμφιβολίες σχετικά με την έξυπνη, βιώσιμη και ανταγωνιστική ανάπτυξη της γεωργίας.

3.29.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι, σύμφωνα με την ισχύουσα ΚΓΠ, θα πρέπει να προβλέπονται ειδικές παρεμβάσεις καλής διαβίωσης των ζώων στο πλαίσιο των προγραμμάτων ανάπτυξης της υπαίθρου και ότι το θέμα αυτό θα πρέπει να συμπεριληφθεί σε μία από τις ευρείες παρεμβάσεις.

3.30.

Η ΕΟΚΕ προτείνει, προκειμένου να αυξηθεί η συμμετοχή και η οικειοποίηση των γεωργών, να κατανεμηθεί υψηλότερο ποσοστό ενίσχυσης για το κόστος συναλλαγών ή την παροχή κινήτρων.

3.31.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι περιβαλλοντικές, κλιματικές και άλλες δεσμεύσεις διαχείρισης θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για περιόδους μεγαλύτερες των επτά ετών, εφόσον υπάρξει αντίστοιχη εγγύηση για τη χρηματοδότηση των δεσμεύσεων αυτών.

3.32.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι ενισχύσεις των περιοχών με φυσικά μειονεκτήματα (17) θα πρέπει να είναι υποχρεωτικές στις εκάστοτε περιοχές, προκειμένου να αποφεύγεται η εγκατάλειψη της γης στα κράτη μέλη. Επιπλέον, τα μέτρα θα πρέπει να περιλαμβάνουν μέτρα ελάχιστου και μέγιστου ποσοστού ζωικού κεφαλαίου και να καθορίζουν το εύρος για το χρονικό διάστημα που τα ζώα θα πρέπει να περνούν για βόσκηση. Οι ενισχύσεις των περιοχών με φυσικά μειονεκτήματα θα πρέπει να θεωρούνται μέρος των περιβαλλοντικών δαπανών στο πλαίσιο του πυλώνα ΙΙ.

3.33.

Σύμφωνα με τις προτάσεις σχετικά με τους φυσικούς ή άλλους ειδικούς ανά περιοχή περιορισμούς, είναι σημαντικό να θεσπιστεί η αρχή «όχι περιορισμοί χωρίς αποζημίωση» (no restrictions without compensation). Για να αλλάξουν οι πρακτικές, είναι πολύ σημαντικό η αποζημίωση να υπολογίζεται για το σύνολο των απωλειών και να καταβάλλονται τα κατάλληλα κίνητρα.

3.34.

Η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ του θετικού καταλόγου επενδυτικών προτάσεων, και όχι αρνητικού.

3.35.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι προτάσεις σχετικά με τα μέσα διαχείρισης του κινδύνου πρέπει να είναι προαιρετικές και όχι υποχρεωτικές σε επίπεδο κρατών μελών. Σε γενικές γραμμές, η ΕΟΚΕ είναι της άποψης ότι η καλύτερη προστασία από τη μεταβλητότητα του εισοδήματος είναι οι ισχυρές άμεσες ενισχύσεις του πυλώνα Ι και ότι δεν πρέπει να διαβρώνονται με κανένα τρόπο για τη μεταφορά κονδυλίων προς ασφαλιστικά προγράμματα ή ταμεία αλληλοβοήθειας. Επιπλέον, η ΕΟΚΕ προτείνει η τυχόν χρηματοδότηση για τη διαχείριση του κινδύνου να είναι συγκεκριμένη ανά τομέα.

3.36.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για τη νέα ευελιξία και το φάσμα των ενισχύσεων που περιγράφονται στο πλαίσιο των χρηματοδοτικών μέσων.

Αποθεματικό κρίσης

3.37.

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει την ανάγκη σύστασης ενός αποτελεσματικού και κατάλληλα χρηματοδοτούμενου τακτικού αποθεματικού ταμείου για την αντιμετώπιση κρίσεων. Η ΕΟΚΕ προτείνει να προβλέπεται χρηματοδότηση για το αποθεματικό κρίσης από μια νέα δαπάνη, εκτός του προϋπολογισμού της ΚΓΠ, ώστε, με τον τρόπο αυτό, να μην μπορεί να συνεπάγεται τυχόν μείωση των άμεσων ενισχύσεων προς τους γεωργούς. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία της ΚΓΠ, τα αχρησιμοποίητα κονδύλια από το αποθεματικό κρίσης του 2020 πρέπει να επιστραφούν στους γεωργούς το 2021.

Κοινή οργάνωση των aγορών

3.38.

Οι νομοθετικές προτάσεις αφήνουν την ΚΟΑ (Κοινή οργάνωση των aγορών) σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητη, με ένα δίχτυ ασφαλείας για τη δημόσια παρέμβαση και την ιδιωτική αποθεματοποίηση και με έκτακτα μέτρα. Επιπλέον, η ΚΟΑ προβλέπει πρότυπα εμπορίας και κανόνες σχετικά με τη συνεργασία των γεωργών. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η Επιτροπή πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να ενισχύσει περαιτέρω τη ρύθμιση των αγορών, για καλύτερα εισοδήματα,

3.39.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι προτάσεις θα πρέπει να επανεξετάσουν και να ρυθμίσουν εκ νέου τις τιμές αναφοράς λαμβάνοντας υπόψη την εξέλιξη του κόστους παραγωγής και να ορίσουν τα επίπεδα ενεργοποίησης για την εισαγωγή στήριξης της αγοράς σε πιο πρακτικά επίπεδα, με στόχο την παροχή πιο ρεαλιστικής και αξιόπιστης στήριξης της αγοράς όταν απαιτείται. Η Επιτροπή θα έπρεπε να επικεντρώνει την προσοχή της στους μηχανισμούς διαχείρισης της αγοράς, ειδικότερα δε να περιορίζει τις διακυμάνσεις των τιμών των αγροτικών προϊόντων, ως κύριας πηγής εσόδων για τους αγρότες.

Ενισχύσεις

3.40.

Η ΕΟΚΕ προτείνει να αυξάνονται οι προκαταβολές από τις 16 Οκτωβρίου κάθε έτους σε 80 % (επί του παρόντος 50 %, αλλά συνήθως 70 %) για τις άμεσες ενισχύσεις και σε 90 % (επί του παρόντος 75 %, αλλά συνήθως 85 %) στο πλαίσιο των μέτρων αγροτικής ανάπτυξης.

Χρονοδιάγραμμα

3.41.

Το χρονοδιάγραμμα της συμφωνίας για το ΠΔΠ και τις νέες προτάσεις της ΚΓΠ είναι ασαφές, ιδίως στο πλαίσιο των προσεχών εκλογών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η πρόταση μεταρρύθμισης προβλέπει διάφορα νέα στοιχεία, όπως το στρατηγικό σχέδιο που αποτελεί βασικό στοιχείο της μεταρρύθμισης, τα οποία δεν θα είναι εύκολο να τεθούν σε εφαρμογή από τις εθνικές διοικήσεις, και μια νέα διάρθρωση της ΚΓΠ που προβλέπει ορισμένες υποχρεώσεις για τους γεωργούς (νέες ενισχυμένες προϋποθέσεις, συμμόρφωση με τους δείκτες του στρατηγικού σχεδίου κ.λπ.) για τις οποίες απαιτείται μια κάποια χρονική περίοδος ώστε να μπορούν να υλοποιηθούν και να εφαρμοστούν από τους ίδιους τους γεωργούς. Η ΕΟΚΕ συνιστά να επιτευχθεί γρήγορα συμφωνία για το ΠΔΠ πριν από τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Μάιο του 2019, αλλά και έγκαιρα συμφωνία για το μέλλον της ΚΓΠ, ώστε οι γεωργοί και ο γεωργικός τομέας να μπορούν να προγραμματίσουν σωστά για το μέλλον και με βεβαιότητα. Για τον λόγο αυτό, είναι σημαντικό να εγκριθεί εκ των προτέρων η κατάλληλη μεταβατική περίοδος με βάση το ισχύον σύστημα στήριξης για οποιαδήποτε περίοδο μετά το 2020 πριν τεθούν σε ισχύ οι νέες ρυθμίσεις.

Τροφική αλυσίδα

3.42.

Επιπλέον, τα μέτρα θα πρέπει να περιλαμβάνουν μέτρα ελάχιστου και μέγιστου ποσοστού ζωικού κεφαλαίου και να καθορίζουν το εύρος για το χρονικό διάστημα που τα ζώα θα πρέπει να περνούν για βόσκηση (18). Ειδικότερα, η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Επιτροπή υπογράμμισε τον σημαντικό ρόλο της ΚΓΠ στην προώθηση υγιεινότερης διατροφής, εξασφαλίζοντας τη διάθεση θρεπτικών τροφίμων για τους πολίτες της ΕΕ, όπως φρούτα και λαχανικά. Συγκεκριμένες προτάσεις και συστάσεις επί τούτου περιλαμβάνονται σε εν εξελίξει γνωμοδότηση πρωτοβουλίας. Η ΕΟΚΕ επικροτεί τις προτάσεις για την ενίσχυση της θέσης των αγροτών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων. Η αύξηση της διαφάνειας των τιμών στην αγορά είναι απαραίτητη σε όλα τα επίπεδα, από τον καταναλωτή μέχρι και τον πρωτογενή παραγωγό. Επιπλέον, θα πρέπει να παρασχεθούν μεγαλύτερα κίνητρα και στήριξη στις οργανώσεις παραγωγών.

---

(1)  Eurostat — πληθυσμός της ΕΕ την 1η Ιανουαρίου 2017.

(2)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ — «Πιθανή αναδιάρθρωση της κοινής γεωργικής πολιτικής», (ΕΕ C 288 της 31.8.2017, σ. 10).

(3)  Παρουσίαση από τον R. Ramon i Sumoy, ΓΔ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης, Μονάδα Γ.1, στην ομάδα μελέτης της ΕΟΚΕ στις 25.6.2018.

(4)  ΕΕ C 354 της 28.12.2010, σ. 35

(5)  ΕΕ C 283 της 10.8.2018, σ. 69 Τμήματα 10.2/10.3/10.4.

(6)  Έγγραφο εργασίας της ΕΕ για τη σύγκριση των προτάσεων του ΠΔΠ 2021-2027 και του ΠΔΠ 2014-2020.

(7)  ΕΕ C 283 της 10.8.2018, σ. 69 Τμήμα 7.13.

(8)  COM(2018) 392 final, άρθρο 5 — Γενικοί στόχοι, σ. 41

(9)  COM(2018) 392 final, παράρτημα 3 — Κανόνες όσον αφορά την αιρεσιμότητα σύμφωνα με το άρθρο 11.

(10)  COM(2018) 392 final, σ. 3.

(11)  ΕΕ C 283 της 10.8.2018, σ. 69, Τμήμα 1.9/6.4.

(12)  Προγράμματα του πυλώνα ΙΙ της ΚΓΠ — Εκ των υστέρων αξιολόγηση των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης 2007-2013.

(13)  COM(2018) 392, παράρτημα I — Δείκτες επιπτώσεων, αποτελεσμάτων και εκροών σύμφωνα με το άρθρο 7.

(14)  ΕΕ C 288 της 31.8.2017, σ. 10 και ΕΕ C 283 της 10.8.2018, σ. 69.

(15)  COM(2018) 392 final, σ. 7.

(16)  Χάρτης πορείας της πολιτικής για τον τομέα του πρόβειου κρέατος της ΕΕ — Συστάσεις του φόρουμ για το πρόβειο κρέας της ΕΕ, υπό την προεδρία του κ. John Bryan.

(17)  Εκτάσεις που αντιμετωπίζουν φυσικά ή άλλα ειδικά μειονεκτήματα.

(18)  ΕΕ C 129 της 11.4.2018, σ. 18.