ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ - Ολοκλήρωση της αποστολής του ΚΚΕρ στον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας

1. Στόχοι:

Το παρόν έγγραφο συνιστά απάντηση στην πρόσκληση που απηύθυνε το Συμβούλιο Έρευνας προς την Επιτροπή, με ψήφισμά του στις 15-16 Νοεμβρίου 2000 σχετικά με τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας και Καινοτομίας, «να υποβάλλει το συντομότερο δυνατό στο Συμβούλιο, προκειμένου το Συμβούλιο να προβεί σε εις βάθος συζήτηση πριν από την έγκριση του προγράμματος πλαισίου, ανακοίνωση σχετικά με την υλοποίηση της αποστολής του ΚΚΕρ, που αφορά σε τρόπους διοίκησης, μεθόδους και διαχείριση, στην εστίαση των ερευνητικών προσπαθειών, τo συσχετισμό ανθρωπίνων πόρων προς το έργο, ισχυροποιώντας τους δεσμούς με άλλα εθνικά ερευνητικά ινστιτούτα, καθώς και στην ενδεχόμενη ανταπόκριση του ΚΚΕρ στις ανάγκες των χρηστών, κυρίως των Γενικών Διευθύνσεων της Επιτροπής, και των δημοσίων αρχών.»

Σκοπός του παρόντος εγγράφου είναι να περιγράψει τον τρόπο με τον οποίο θα διοχετευθούν οι πόροι του Κοινού Κέντρου Ερευνών ώστε να διασφαλίζεται η ορθότερη εκπλήρωση της αποστολής του σε ένα διαφοροποιούμενο πλαίσιο και να συμβάλλει αποτελεσματικά στην ανάπτυξη του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας.

Οι στόχοι επιδιώκουν να ενισχύσουν το ΚΚΕρ ως εξής:

* εστιάζοντας και επικεντρώνοντας τις δραστηριότητές του,

* ενισχύοντας και διευρύνοντας τον προσανατολισμό και τη βάση των χρηστών του,

* εντείνοντας, με στρατηγικό τρόπο, τη συνεργασία με εξωτερικούς εταίρους,

* εκσυγχρονίζοντας τη διαχείρισή του

Με τον τρόπο αυτό θα δοθεί η δυνατότητα στο Κέντρο να εντείνει τις επιστημονικές του προσπάθειες, με σκοπό την άριστη παροχή των υπηρεσιών του για τη στήριξη της διαδικασίας χάραξης πολιτικής. Οι στόχοι αυτοί θα αρχίσουν να εφαρμόζονται σταδιακά προκειμένου να συλλεχθούν πληροφορίες κατά τη διαδικασία παγίωσης, με σκοπό την επιβεβαίωση αποδεδειγμένων αλλαγών στην αρχή του επόμενου προγράμματος πλαισίου.

2. Η Αποστολή του ΚΚΕρ

"Η αποστολή του ΚΚΕρ είναι η προσφορά υπαγορευόμενης από τη ζήτηση επιστημονικής και τεχνικής στήριξης για το σχεδιασμό, την ανάπτυξη, την εφαρμογή και την παρακολούθηση πολιτικών της Κοινότητας. Ως υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το ΚΚΕρ λειτουργεί ως επιστημονικό και τεχνολογικό κέντρο αναφοράς για την Κοινότητα. Ευρισκόμενο πλησίον της διαδικασίας χάραξης πολιτικής, εξυπηρετεί το κοινό συμφέρον των κρατών μελών, παραμένοντας ανεξάρτητο από εμπορικές ή εθνικές σκοπιμότητες.

Με τη διεξαγωγή εξειδικευμένης, υψηλού επιπέδου έρευνας σε στενή επαφή με τη βιομηχανία και άλλους φορείς, το ΚΚΕρ υποστηρίζει τους ιθύνοντες χάραξης πολιτικής στην αντιμετώπιση των μελημάτων του μεμονωμένου πολίτη, βελτιώνοντας την αλληλεπίδραση μεταξύ ανθρώπου και περιβάλλοντος και προωθώντας την αειφόρο ανάπτυξη.

Στην εκτέλεση της αποστολής του, το ΚΚΕρ προσπαθεί να συντονίζει τις δραστηριότητες ΕΤΑ που διεξάγονται στα κράτη μέλη. Η εργασία του εξαρτάται από εντατική δικτύωση με δημόσια και ιδιωτικά ιδρύματα των κρατών μελών μέσω, για παράδειγμα, δικτύων έρευνας, κοινών έργων ή ανταλλαγών προσωπικού.(...) Ενώ οι έμμεσες δράσεις θα εξακολουθήσουν να αποτελούν τον κυριότερο μηχανισμό για την ανάπτυξη και δοκιμή νέων ιδεών, το ΚΚΕρ έχει ως ρόλο να υποβοηθήσει την εφαρμογή τους στην υπηρεσία εκείνων που χαράσσουν την πολιτική." [1]

[1] Παράρτημα 2 των αποφάσεων του Συμβουλίου 1999/174/EΚ και 1999/176/EΥΡΑΤΟΜ της 25ης Ιανουαρίου 1999 (ΕΕ L 64 της 12.03.99)

Η παρούσα δήλωση της αποστολής υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο στις αποφάσεις του για τα ειδικά προγράμματα του ΚΚΕρ που περιλαμβάνονται στο 5ο πρόγραμμα πλαίσιο [2] και κυρώθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στα σχόλιά του για τα προγράμματα αυτά. Από τη στιγμή της δημιουργίας του, η επιστημονική και τεχνολογική στήριξη των πολιτικών της Ένωσης αποτέλεσε κεντρικό μεν αλλά υπόρρητο στοιχείο του ρόλου του ΚΚΕρ. Η παρούσα δήλωση της αποστολής προβάλλει το ρόλο αυτό για πρώτη φορά.

[2] COM (2000) 6

Σε γενικές γραμμές, και χωρίς να παραβλέπεται η αρμοδιότητα των υφισταμένων επιστημονικών επιτροπών και της μελλοντικής Ευρωπαϊκής Αρχής Τροφίμων για την παροχή επιστημονικών συμβουλών και την αξιολόγηση κινδύνων, η αποστολή του ΚΚΕρ θα μπορούσε να χαρακτηριστεί διττή, περιλαμβάνοντας:

i) υποστήριξη της διαδικασίας χάραξης πολιτικής παρέχοντας ευρύ φάσμα ειδικών επιστημονικών και τεχνολογικών υπηρεσιών σε όλα τα στάδια του κύκλου της πολιτικής (σύλληψη-ανάπτυξη-εφαρμογή-έλεγχος) και στους τομείς της αρμοδιότητάς του. Αυτό περιλαμβάνει:

* αξιόπιστη επιστημονική και τεχνική στήριξη σε θέματα πολιτικής - τόσο αντενεργή όσο και προορατική,

* διαρκή επιστημονική και τεχνική στήριξη στην εφαρμογή των πολιτικών και την εποπτεία εφαρμογής τους,

* έρευνα, είτε βασική (π.χ. για τις ακτινίδες στην αναλυτική χημεία ή την τοξικολογία) είτε περισσότερο επιχειρησιακή (π.χ. παροχή στήριξης στις επιστημονικές επιτροπές και στην εφαρμογή των πολιτικών), η οποία όμως απαιτεί υψηλού επιπέδου τεχνικές ικανότητες,

* εις βάθος κατανόηση των επίδικων επιστημονικών και τεχνολογικών θεμάτων, και ικανότητα να παρακολουθεί την εξέλιξή τους και να ενημερώνεται για την πρόοδό τους,

* ικανότητα να αποτιμά αμφίβολες καταστάσεις και κινδύνους, να συνδυάζει την επιστημονική γνώση με άλλες συναφείς πληροφορίες, και να μεταφράζει τις πληροφορίες αυτές σε μορφή που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον πελάτη,

* ευέλικτη αντίδραση σε απρόβλεπτες απαιτήσεις, κυρίως σε περιπτώσεις κρίσεων (π.χ. κρίσεις που αφορούν σε λαθρεμπόριο πυρηνικού υλικού, ΣΕΒ ή διοξίνες) με στόχο, για παράδειγμα, την ανάπτυξη, την τελειοποίηση και την επαλήθευση μεθόδων ανάλυσης ή ανίχνευσης. Αυτό απαιτεί αφενός ευρύ φάσμα επιστημονικής ικανότητας σε συγκεκριμένους, ραγδαία αναπτυσσόμενους τομείς (για την αντιμετώπιση διαφόρων καταστάσεων) και αφετέρου οργανωτική (και δημοσιονομική) ικανότητα ταχείας προσαρμογής σε απρόβλεπτες επείγουσες απαιτήσεις.

ii) συμβολή στην ανάπτυξη και τη λειτουργία συστημάτων επιστημονικής αναφοράς της ΕΕ σχετικά με αποφάσεις σε θέματα πολιτικής

Όπως διατυπώθηκε στην ανακοίνωση της Επιτροπής για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας [3], ο στόχος των συστημάτων επιστημονικής και τεχνολογικής αναφοράς είναι η παροχή έγκυρης πληροφόρησης που απαιτείται προκειμένου να ενισχυθεί η πολιτική και η δράση της ΕΕ. Το ΚΚΕρ θα συνεισφέρει στο πλαίσιο των σχετικών δικτύων στους τομείς όπου αναγνωρίζεται η αρμοδιότητά του (π.χ. πυρηνικές διασφαλίσεις, ανίχνευση και ανιχνευσιμότητα των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, τοξικότητα των χημικών, ποιότητα του αέρα, κ.λπ.). Ανάλογα με τον τομέα και τα συγκεκριμένα επιστημονικά και τεχνολογικά θέματα, ο ρόλος του μπορεί να εκτείνεται από την προετοιμασία - με την έννοια της μεσολάβησης στον προσδιορισμό των θεμάτων καθώς και στην οργάνωση των συζητήσεων και της συλλογικής προσπάθειας της κοινότητας Ε&Τ- έως την επικύρωση των ερευνητικών μεθόδων και αποτελεσμάτων. Επίσης, μέσα από φιλότιμες προσπάθειες σε συγκεκριμένους τομείς δύναται επίσης να παρέχει βοήθεια σε υποψήφιες χώρες, προκειμένου να εφαρμόσουν την κοινοτική νομοθεσία, συμβάλλοντας ώστε να αποκτήσουν τα κατάλληλα επιστημονικά και τεχνικά μέσα και μεθόδους, μέσω της εκπαίδευσης και της ένταξης οργανισμών έρευνας σε αντίστοιχα δίκτυα.

[3] COM (2001) 94

3. Εστίαση και επικέντρωση του ενδιαφέροντος

3.1. Το ΚΚΕρ διαθέτει περιορισμένους πόρους και δεν μπορεί να ειδικεύεται σε κάθε επιστημονικό ή τεχνικό τομέα. Ούτε όμως το επιθυμεί, δεδομένου ότι οι δραστηριότητες απαιτούν πολύ μεγάλη αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα. Συνεπώς, όπως επισημαίνεται στην πρόταση της Επιτροπής για το νέο πρόγραμμα πλαίσιο, το ΚΚΕρ θα επικεντρώνει τις δραστηριότητές του σε βασικούς τομείς αρμοδιότητας και ειδικές, βοηθητικές, οριζόντιες δραστηριότητες. Το κύριο μέλημα της πολιτικής του είναι πάντα η ασφάλεια και η προστασία των ευρωπαίων πολιτών.

Οι τρεις πυλώνες αρμοδιότητας, οι οποίοι συνδέουν την εμπειρογνωμοσύνη του ΚΚΕρ με σημαντικούς φορείς της πολιτικής και θα διαμορφώσουν τους κύριους άξονες αναδιοργάνωσης, είναι οι εξής:

* Τρόφιμα, Χημικά Προϊόντα και Υγεία,

* Περιβάλλον και Αειφορία,

* Πυρηνική Ασφάλεια και Προστασία.

Ένα σύνολο οριζοντίων αρμοδιοτήτων θα υποστηρίζουν και θα συμπληρώνουν τους εν λόγω πυλώνες. Οι αρμοδιότητες αυτές θα περιλαμβάνουν την παραγωγή υλικών και μετρήσεων αναφοράς, και την ανάπτυξη μέσων διαχείρισης των κρίσεων για την αύξηση της προστασίας και της δημόσιας ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης της καταπολέμησης της απάτης. Οι δραστηριότητες τεχνολογικής πρόβλεψης θα επικεντρώνονται σε δίκτυα εθνικών οργανισμών του εν λόγω τομέα, επιτρέποντας συνέργεια και οικονομίες κλίμακας.

Το ΚΚΕρ, μετά από συμφωνία με τους χρήστες του και στο πλαίσιο του διαθέσιμου προϋπολογισμού, πρέπει να αναλαμβάνει δραστηριότητες πέρα από τους συγκεκριμένους τομείς μόνον όπου η αρμοδιότητά του είναι αναγνωρισμένη, και η ανάγκη εμπλοκής του σαφής και επαρκής, ώστε να διασφαλίζει τη δυνατότητα ανάληψης σημαντικών αρμοδιοτήτων στο άμεσο μέλλον.

3.2. Πρέπει να διασφαλιστεί η ύπαρξη ισχυρής επιστημονικής βάσης, η οποία θα προσφέρει αξιοπιστία, αποδοχή και εμπιστοσύνη στην παρεχόμενη στήριξη της πολιτικής, προκειμένου να ενισχυθεί το σύνολο των δραστηριοτήτων του ΚΚΕρ. Η βάση αυτή θα πρέπει να αναθεωρείται τακτικά και να εμπλουτίζεται με έρευνα, να αποτελεί σημείο αναφοράς μέσω της συμμετοχής στην υποβολή προτάσεων, μέσω εργασίας για τρίτα μέρη και μεταφοράς τεχνολογίας, και να διευρύνεται με την ενσωμάτωση του ΚΚΕρ σε δίκτυα εθνικών ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων.

3.3. Στην ανακοίνωσή της «Συνδυaσμός των δραστηριοτήτων τις Επιτροπής με τους ανθρώπινους πόρους της -Τα μέσα για την επίτευξη των στόχων μας» [4] η Επιτροπή επεσήμανε ότι το ΚΚΕρ μπορεί να επικεντρώσει τις δραστηριότητές του είτε «παύοντας τη λειτουργία ενός ερευνητικού ινστιτούτου (είτε περιορίζοντας τις δραστηριότητες αρκετών ινστιτούτων)», γεγονός που συνεπάγεται την περικοπή 200 θέσεων απασχόλησης. Η Επιτροπή επεσήμανε επίσης την ανάγκη να ενισχυθούν ορισμένες δραστηριότητες προτεραιότητας στο πλαίσιο του ΚΚΕρ. Στο καθαρό τελικό αποτέλεσμα προτείνεται περικοπή 175 θέσεων απασχόλησης στον πίνακα προσωπικού του.

[4] SEC (2000) 2000/3

Η αξιολόγηση και ο έλεγχος των υφιστάμενων δραστηριοτήτων που έχουν διεξαχθεί αποσκοπούν να εντοπίσουν τα σημεία επικέντρωσης και εστίασης. Οι δραστηριότητες του Ινστιτούτου Προηγμένων Υλικών στο Petten εξετάστηκαν σχολαστικά και εντοπίστηκε το σοβαρό ενδεχόμενο να αυξηθεί η εστίαση και η επικέντρωση.

Οι (επιστημονικές και διοικητικές) δραστηριότητες που πραγματοποιήθηκαν στις άλλες εγκαταστάσεις του ΚΚΕρ αναθεωρήθηκαν και αξιολογήθηκαν με ανάλογο τρόπο. Για το σκοπό αυτό συστήθηκε ειδική επιχειρησιακή ομάδα αποτελούμενη από εξωτερικούς εμπειρογνώμονες. Τα κριτήρια στα οποία βασίστηκαν περιελάμβαναν την ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία, τη συνάφεια της πολιτικής στο πλαίσιο της στρατηγικής της Επιτροπής για την περίοδο 2000-2005 [5], τον προσανατολισμό στον πελάτη, την επιστημονική ποιότητα, την απόδοση στη δικτύωση και τη διαχείριση, (π.χ. μέθοδοι καθορισμού των προτεραιοτήτων, κατανομή των πόρων και εποπτεία εφαρμογής).

[5] COM(2000) 154 τελικό: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ 2000-2005, "Η διαμόρφωση της νέας Ευρώπης».

Ως προσωρινό αποτέλεσμα της ανάλυσης αυτής, προβλέπεται να ενσωματωθούν οι προτεινόμενες περικοπές των 175 θέσεων απασχόλησης στο προσχέδιο προϋπολογισμού του 2002.

4. Ενίσχυση των δεσμών με τους χρήστες

4.1. Ως υπηρεσία της Επιτροπής, το ΚΚΕρ διαθέτει σειρά από σημαντικούς ενδιαφερόμενους φορείς και χρήστες:

* Σε επίπεδο στρατηγικής, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ), τα οποία αποφασίζουν σχετικά με το πρόγραμμα πλαίσιο και καθορίζουν το ύψος του προϋπολογισμού, είναι οι κύριοι ενδιαφερόμενοι. Εγκρίνουν τα ειδικά προγράμματα και την αντίστοιχη κατανομή των πόρων. Το ΚΚΕρ πρέπει, τελικά, να ικανοποιεί τα θεσμικά αυτά όργανα, εξυπηρετώντας αποτελεσματικά τις ανάγκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και βελτιστοποιώντας τη χρήση των πόρων που διατίθενται. Στο πλαίσιο αυτό, το Διοικητικό Συμβούλιο, εκτός από την παροχή συμβουλών προς την Επιτροπή σχετικά με την διαχείριση του ΚΚΕρ και την επιστημονική ποιότητα των εργασιών του, συνιστά δίαυλο επικοινωνίας με τα κράτη μέλη, τα συνδεδεμένα κράτη καθώς και τις χώρες που βρίσκονται σε προενταξιακό στάδιο.

* Στο συγκεκριμένο πλαίσιο, οι υπηρεσίες της Επιτροπής είναι οι κύριοι χρήστες της παραγωγής του ΚΚΕρ. Εγκρίνουν τα πολυετή προγράμματα εργασίας μέσα από διυπηρεσιακές διαβουλεύσεις που προηγούνται της έγκρισης από την Επιτροπή.

* Η ευρύτερη κοινότητα των «χρηστών» περιλαμβάνει επίσης διεθνείς εταίρους και οργανισμούς όπως: ΠΟΥ, ΔΟΑΕ, BIPM, καθώς και ευρωπαϊκές υπηρεσίες ή φορείς (EEA, EMEA, CEN) [6]που ενδιαφέρονται για το προϊόν και τη βιομηχανία του ΚΚΕρ. Ιδιαίτερα, οι διεθνείς και εθνικές ρυθμιστικές αρχές χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες και τα αποτελέσματα του ΚΚΕρ, καθώς η στήριξη που παρέχει στην εφαρμογή του ευρωπαϊκού κανονισμού ή των διεθνών συμφωνιών συνιστά τον ακρογωνιαίο λίθο της παρέμβασής του. Οι υποψήφιες προς ένταξη χώρες είναι επίσης σημαντικοί χρήστες και, σε συνεργασία με τις αντίστοιχες ενδιαφερόμενες ΓΔ πολιτικών, πρέπει να εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες προκειμένου να ενσωματωθούν όσο το δυνατόν περισσότερο σε δραστηριότητες του ΚΚΕρ που σχετίζονται με την εφαρμογή και την εποπτεία εφαρμογής της κοινοτικής νομοθεσίας.

[6] ΠΟΥ: Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας - ΔΟΑΕ: Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας - BIPM: Διεθνές Γραφείο Μέτρων και Σταθμών - EEA: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος - EMEA: Ευρωπαϊκός Οργανισμός αξιολόγησης φαρμάκων - CEN: Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης

Η ικανοποίηση των απαιτήσεων που προβάλλουν οι χρήστες πρέπει να είναι η κατευθυντήρια αρχή για την πραγματοποίηση της αποστολής του.

4.2. Από το 1999, με τη νέα του αποστολή, το ΚΚΕρ έχει εντείνει το διάλογο με τις Γενικές Διευθύνσεις και τις υπηρεσίες που είναι πελάτες του. Ήδη έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος προς την ενίσχυση και τη διαμόρφωση των σχέσεων τού ΚΚΕρ με τους βασικούς χρήστες του (υιοθέτηση πολυετών προγραμμάτων εργασίας με απόφαση της Επιτροπής, ετήσια εργαστήρια με τις κυριότερες ΓΔ που το χρησιμοποιούν, μνημόνια συνεννόησης και διοικητικές ρυθμίσεις [7], ομάδες χρηστών, συντονιστικές επιτροπές έργων, διμερείς επαφές, στήριξη προς το ΕΚ, κ.λπ.).

[7] Ήδη έχουν υπογραφεί μνημόνια συνεννόησης ή διοικητικές δυθμίσεις πλαίσιο με αρκετές Γενικές Διευθύνσεις στα οποία παρατίθενται λεπτομερώς οι ανάγκες, τα παραδοτέα και οι διαδικασίες εποπτείας (με βάση το 5ο πρόγραμμα πλαίσιο, για παράδειγμα ΓΔ Περιβάλλον, ΓΔ Επιχειρήσεις, ΓΔ Εκπαίδευση και Πολιτισμός, ΓΔ Μεταφορές και Ενέργεια) και με εξωτερικούς εταίρους ευρωπαϊκού επιπέδου (ΕΟΧ, ΕΜΕΑ, CEN), ενώ εξετάζεται η πιθανότητα υπογραφής και άλλων (ΓΔ Εξωτερικές Σχέσεις, ΓΔ Υγεία και Προστασία των Καταναλωτών, Υπηρεσία καταπολέμησης της απάτης).

Προκειμένου να ενισχυθεί η σχέση πελάτη-εντολέα, η Επιτροπή αποφάσισε στις 22 Ιανουαρίου 2001 τη σύσταση διυπηρεσιακής ομάδας. Την ομάδα αυτή θα απαρτίζουν οι Γενικοί Διευθυντές των ΓΔ-χρηστών, ενώ πρόεδρός της θα είναι ο Γενικός Διευθυντής του ΚΚΕρ. Ο ρόλος της θα περιλαμβάνει τον καθορισμό της διαιτησίας και των προτεραιοτήτων στην κατανομή των πόρων για τις δραστηριότητες που σχετίζονται άμεσα με πολιτικές, στο πλαίσιο του 5ου προγράμματος πλαισίου και των ειδικών προγραμμάτων, καθώς και άλλων δημοσιονομικών περιορισμών. Θα γνωμοδοτεί για τα πολυετή και τα ετήσια προγράμματα εργασίας υπό το πρίσμα του ετήσιου στρατηγικού προγράμματος της Επιτροπής, προτείνοντας πιθανές αλλαγές προτεραιοτήτων και νέες δραστηριότητες, μέσα στο πλαίσιο του ειδικού προγράμματος.

Η διαδικασία θέσπισης προγράμματος εργασίας για το ΚΚΕρ θα λαμβάνει επίσης δεόντως υπόψη την ανάγκη τού ΚΚΕρ να διαχειρίζεται συνεκτικά επιστημονικά προγράμματα και ένα μακροπρόθεσμο επιστημονικό πόρο.

4.3. Επιπλέον, η Επιτροπή επιδιώκει να ενισχύσει τη σχέση του ΚΚΕρ με το ΕΚ ξεκινώντας για το σκοπό αυτό, μέσω των αντίστοιχων Γενικών Γραμματειών, την οργάνωση προγράμματος συναντήσεων με τις Επιτροπές εκείνες που ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τις δραστηριότητες του ΚΚΕρ.

4.4. Θα εξεταστούν άλλοι μηχανισμοί που αποσκοπούν στην ενίσχυση του προσανατολισμού των χρηστών, περιλαμβάνοντας για παράδειγμα τους εξής:

* Ενίσχυση των δεσμών με τις εθνικές κανονιστικές αρχές ή/και τους φορείς εφαρμογής της νομοθεσίας: κοινό στοιχείο πολλών επιτυχημένων έργων [8] του ΚΚΕρ συνιστούν οι ισχυροί δεσμοί του με ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές δημιουργώντας δίκτυα τριών πόλων: το ΚΚΕρ, μέσα σε συναφή επιστημονικά και τεχνολογικά δίκτυα, η αρμόδια ΓΔ, υπεύθυνη για την κατάρτιση της νομοθεσίας καθώς και για τον έλεγχο της εφαρμογής της, και οι αρμόδιες αρχές τόσο των κρατών μελών όσο και των κρατών που βρίσκονται σε προενταξιακό στάδιο οι οποίες είναι επιφορτισμένες με την εφαρμογή της νομοθεσίας και την εποπτεία εφαρμογής της. Με τον τρόπο αυτό, το ΚΚΕρ βοηθά τους ενδιαφερόμενους φορείς να επιτύχουν τους επιδιωκόμενους στόχους: ορθή κατάρτιση της νομοθεσίας, αποτελεσματική εφαρμογή, καθώς και σωστό και επιτυχή έλεγχο.

[8] Ορισμένα παραδείγματα έργων στα οποία λειτουργεί η σχέση αυτή των τριών πόλων είναι τα εξής: ΜΑΗΒ (Γραφείο κινδύνων μείζονων ατυχημάτων), ECCAIRS (συμβάντα πολιτικής αεροπορίας), MARS (Διαχείριση της Γεωργίας με τηλεσκόπηση), EIPPC (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ολοκληρωμένης Πρόληψης και Ελέγχου της Ρύπανσης), ECB (Eυρωπαϊκή Υπηρεσία Χημικών Ουσιών).

* Αυξημένη ευελιξία: το ΚΚΕρ, στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς του, πρέπει να είναι σε θέση να προσφέρει ταχεία αντίδραση σε απρόβλεπτες απαιτήσεις, κυρίως σε περιπτώσεις κρίσεων. Το πρόγραμμά του πρέπει, συνεπώς, να σχεδιαστεί έτσι ώστε να μπορεί να ικανοποιήσει απρόσμενα αιτήματα. Μπορεί να προβλεφθεί δημοσιονομική διάταξη, ενώ πρέπει να αναπτυχθούν μηχανισμοί για την ταχεία συγκέντρωση των απαιτούμενων ανθρώπινων και επιστημονικών πόρων από τους οργανισμούς-εταίρους.

* Προορατική βοήθεια προς τις ΓΔ-πελάτες στη διατύπωση των αναγκών τους. Το ΚΚΕρ μπορεί, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, να ειδοποιεί τις ΓΔ για τις συνέπειες της επιστημονικής και τεχνολογικής εξέλιξης σε σχέση με τις τομεακές πολιτικές τους, προωθώντας την εισαγωγή καινοτόμων επιστημονικών και τεχνολογικών εννοιών, θεμάτων και τεχνικών για τη χάραξη πολιτικής σε πρώιμο στάδιο. Προκειμένου να υποστηριχθεί η διαδικασία αυτή θα προωθηθεί η συστηματική απόσπαση περιορισμένου αριθμού υπαλλήλων του ΚΚΕρ σε υπηρεσίες της Επιτροπής που έχουν σχέση με τις πολιτικές. Το επιλεγμένο προσωπικό του ΚΚΕρ θα εργαστεί στις ΓΔ-χρήστες για συγκεκριμένη χρονική περίοδο (π.χ. από 6 έως 9 μήνες).

5. Επιστημονική αριστεία και ποιοτική διαχείριση:

Απαιτείται σημαντική προσπάθεια προκειμένου να ανακοινώνεται τακτικά στους κύριους ενδιαφερόμενους και στις αρχές των κρατών μελών ο λόγος ύπαρξης του ΚΚΕρ, η προστιθέμενη αξία του και τα αποτελέσματά του. Παράλληλα με τη συνάφεια και την προστιθέμενη αξία, οι υπηρεσίες που προσφέρει το ΚΚΕρ είναι αποδεκτές μόνον εφόσον αναγνωρίζεται ότι οι εργασίες του βασίζονται σε επιστημονική και τεχνολογική αριστεία. Κατά συνέπεια, στόχος του ΚΚΕρ θα είναι η αναγνώριση στο χώρο του, π.χ. μέσα από τη δικτύωσή του με «τους καλύτερους», μέσα από δημοσιεύσεις και συμμετοχή σε συνέδρια υψηλού επιπέδου. Θα ενισχύσει επίσης την πληροφόρηση σχετικά με τις δραστηριότητες και τα αποτελέσματά του προς τους φορείς που είναι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής καθώς και προς το ευρύ κοινό.

Υπάρχει σαφής ανάγκη τακτικής αξιολόγησης και συγκριτικής ανάλυσης των επιστημονικών δραστηριοτήτων του ΚΚΕρ στους τομείς αρμοδιότητάς του, με τη βοήθεια εξωτερικών εμπειρογνωμόνων οι οποίοι είναι διεθνώς αναγνωρισμένοι ως κορυφαίοι επιστήμονες. Ο μηχανισμός που θα εφαρμοστεί θα καθοριστεί σε στενή συνεννόηση με το Διοικητικό Συμβούλιο. Θα αναγνωρίζει ότι οι διαφορετικές δραστηριότητες που αναλαμβάνει το ΚΚΕρ χρειάζονται διαφορετικό επίπεδο επιστημονικής εμπειρογνωμοσύνης (για παράδειγμα, η άμεση στήριξη που είναι απαραίτητη για την εφαρμογή ευρέως φάσματος οδηγιών, γεγονός το οποίο συνιστά σημαντικό τμήμα των εργασιών του ΚΚΕρ, γενικώς περιλαμβάνει ένα περιορισμένο στοιχείο έρευνας, παρότι απαιτεί βαθιά γνώση του αντικειμένου και υψηλό επίπεδο τεχνικών ικανοτήτων, κατά συνέπεια μπορεί να απαιτεί ειδικά κριτήρια αξιολόγησης της ποιότητάς της).

Επιπλέον, το ΚΚΕρ θα συνεχίσει την εφαρμογή του φιλόδοξου σχεδίου διοικητικής βελτίωσης που ξεκίνησε με την εισαγωγή/διαχείριση ολικής ποιότητας (TQM), ενισχυμένων διαδικασιών διαχείρισης έργου και κατάρτισης προϋπολογισμού ανά έργο. Οι κύριοι δείκτες απόδοσης θα ελέγχονται συνεχώς προκειμένου να αποτιμηθεί την παραγωγή του Κέντρου. Αυτοί περιλαμβάνουν τις απόψεις των πελατών σχετικά με την επικαιρότητα και τη συνάφεια των συμβουλών αλλά και την ποιότητα της επιστημονικής πληροφόρησης που παρέχει το ΚΚΕρ. Θα διευρυνθεί το φάσμα των υπηρεσιών που υφίστανται εγκεκριμένο ποιοτικό έλεγχο σύμφωνα με διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα (π.χ. ορθή εργαστηριακή πρακτική ή πρότυπα ISO). Θα αποτιμηθεί η ποιότητα και η αριστοποίηση των πόρων, σε έρευνα και υπηρεσίες, μέσα από τον έλεγχο της αγοράς, π.χ. μέσα από τον ανταγωνισμό για τη χρηματοδότηση έμμεσων δράσεων και τις εξωτερικές συμβάσεις.

6. Δικτύωση και συνεργασία:

Η αποστολή του ΚΚΕρ ορίζει ότι η εργασία του εξαρτάται από την εντατική δικτύωση με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς των κρατών μελών. Ακολουθώντας τη γενική κατεύθυνση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας και επιδιώκοντας να στηρίξει τους ευρωπαϊκούς φορείς χάραξης πολιτικής στην προσπάθειά τους να εκτιμήσουν το καλύτερο γνωστικό υπόβαθρο, το ΚΚΕρ ενισχύει συστηματικά τη σύνδεση των κανονιστικών οργανισμών ή των οργανισμών έρευνας των κρατών μελών και των υποψηφίων προς ένταξη χωρών με την ανάπτυξη και την απόδοση των εργασιών του. Πρέπει να καταβάλλει προσπάθειες ώστε να αναπτύξει την ικανότητά του να συμμετάσχει, να δημιουργεί, να θέτει σε εφαρμογή ή/και να διευθύνει δίκτυα. Η ικανότητα αυτή θα αποτελέσει καίριο στοιχείο για την περαιτέρω ανάπτυξη του ΚΚΕρ. Σύμφωνα με το νέο πρόγραμμα πλαίσιο, η προορατική δικτύωση με επιστημονικούς και άλλους οργανισμούς θα αποτελέσει ένα από τα κριτήρια επιλογής και αξιολόγησης των έργων του ΚΚΕρ.

Τα δίκτυα αυτά θα επικεντρώνονται στην παροχή τόσο ειδικών υπηρεσιών (έγκαιρη προειδοποίηση, πρόληψη, ταχεία αντίδραση, επαλήθευση και ενσωμάτωση γνώσης, διεπαφή με τους ενδιαφερόμενους και τους υπεύθυνους φορείς για τη χάραξη πολιτικής) όσο και προϊόντων (π.χ. δημιουργία και εναρμόνιση βάσεων δεδομένων, κοινών προτύπων, εγκεκριμένων μεθόδων ανίχνευσης, κ.λπ.).

Έτσι το ΚΚΕρ θα συνεργάζεται με ευρύ φάσμα εταίρων, συμπεριλαμβανομένων των κέντρων αριστείας, της βιομηχανίας ή των κανονιστικών αρχών. Θα προσπαθήσει να συμμετάσχει σε έμμεσες δράσεις σύμφωνα με το πρόγραμμα πλαίσιο, το οποίο ιστορικά έχει βοηθήσει στην δημιουργία εταιρικών σχέσεων με άλλους επιστημονικούς οργανισμούς, και να προβάλλει τις ικανότητές του. Επίσης, θα συνεργαστεί με επιλεγμένους διεθνείς εταίρους, όταν κρίνεται απαραίτητο προκειμένου να φέρει σε πέρας την αποστολή του. Παράλληλα θα καταβάλλει ιδιαίτερη προσπάθεια να ενσωματώσει στα δίκτυά του οργανισμούς των χωρών που βρίσκονται σε προενταξιακό στάδιο.

7. Ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων και κινητικότητα:

Στο πλαίσιο αυτό θα αναπτυχθεί μια μεσοπρόθεσμη έως μακροπρόθεσμη στρατηγική η οποία θα συνδέεται με το πρόγραμμα εργασιών και την εξισορροπητική ευελιξία και συνέχεια του ΚΚΕρ. Θα θεσπιστεί ένα ολοκληρωμένο μεσοπρόθεσμο εξελικτικό σχέδιο ανάπτυξης ικανοτήτων και θα αναπτυχθούν περαιτέρω η διαχείριση της γνώσης και η εκπαίδευση.

Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας, το ΚΚΕρ θα επιδιώξει να συμβάλλει στην εκπαίδευση νέων επιστημόνων στον τομέα της έρευνας, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που προέρχονται από υποψήφιες προς ένταξη χώρες, με στόχο να προσελκύσει σταθερή εισροή νέων δυναμικών ερευνητών, ανανεώνοντας κατ' αυτόν τον τρόπο διαρκώς την πνευματική του ζωτικότητα. Το ΚΚΕρ, μέσω του προγράμματός του «εκπαίδευση μέσα από την έρευνα», μπορεί να προσφέρει διεπιστημονική έρευνα σε διεθνές περιβάλλον με καλή υποδομή, πρωτοποριακά σχέδια, μοναδικές εγκαταστάσεις και δυνατότητες δικτύωσης. Μια τέτοιου είδους εκπαίδευση θα πραγματοποιηθεί σε συνάρτηση με κοινοτικά και εθνικά προγράμματα κινητικότητας.

Επιπλέον, η κινητικότητα και οι ανταλλαγές υπαλλήλων μεταξύ ΚΚΕρ και εθνικών ινστιτούτων θα ενθαρρύνεται με προορατικό τρόπο βελτιώνοντας τη χρήση όλων των μέσων που υπάρχουν για το σκοπό αυτό (π.χ., εκπαίδευση μέσω υποτροφιών για έρευνα, εθνικοί εμπειρογνώμονες αποσπασμένοι στην Επιτροπή και προγράμματα επισκέψεων επιστημόνων). Για παράδειγμα, στο πλαίσιο των υφιστάμενων περιορισμών του προϋπολογισμού, το ΚΚΕρ στοχεύει τουλάχιστον να διπλασιάσει τους αποσπασμένους εθνικούς εμπειρογνώμονες στα επόμενα δύο χρόνια και να προωθήσει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση στα διαθέσιμα μέσα (π.χ., ιστοθέση, ημέρες πληροφόρησης, παρουσίαση σε εταίρους δικτύου)

Με βάση τη διαδικασία μεταρρύθμισης της Επιτροπής, επ' ευκαιρία της αναθεώρησης τής πολιτικής για το ερευνητικό προσωπικό, η προσοχή πρέπει να στραφεί στα μέτρα που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την κινητικότητα και την ευελιξία της πολιτικής του ΚΚΕρ για το προσωπικό. Ειδικότερα θα εξεταστεί η απόσπαση έκτακτων υπαλλήλων σε εθνικούς οργανισμούς, η οποία δεν δύναται να εφαρμοστεί σύμφωνα με τους υφιστάμενους κανόνες.

8. Συμπεράσματα:

Ο προτεινόμενος προσανατολισμός στοχεύει να ενισχύσει το ΚΚΕρ και να το βοηθήσει να συμβάλλει επιτυχώς στον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας. Οι νέοι μηχανισμοί που εξετάζονται (διυπηρεσιακή ομάδα, ισχυρός δεσμός με το Κοινοβούλιο, κινητικότητα των υπαλλήλων, κ.λπ.) θα εισαχθούν προοδευτικά και σε πειραματική βάση. Το πείραμα αυτό θα ακολουθηθεί από αξιολόγηση στο τέλος του 5ου προγράμματος πλαισίου, η οποία θα έχει ως αποτέλεσμα είτε την αποδοχή των μηχανισμών είτε κάποιες τροποποιήσεις οι οποίες κρίνονται απαραίτητες εξαιτίας των συναφών εμπειριών.