(1)

Η διευκόλυνση της χρήσης χρηματοοικονομικών πληροφοριών είναι αναγκαία για την πρόληψη, την ανίχνευση, τη διερεύνηση ή τη δίωξη σοβαρών εγκλημάτων.

(2)

Για την ενίσχυση της ασφάλειας, τη βελτίωση της δίωξης των οικονομικών εγκλημάτων, την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και την πρόληψη των φορολογικών εγκλημάτων στα κράτη μέλη και σε ολόκληρη την Ένωση, είναι απαραίτητο να βελτιωθεί η πρόσβαση των μονάδων χρηματοοικονομικών πληροφοριών («ΜΧΠ») και των δημόσιων αρχών που είναι αρμόδιες για την πρόληψη, ανίχνευση, διερεύνηση ή δίωξη σοβαρών μορφών εγκλήματος σε πληροφορίες, προκειμένου να ενισχυθεί η ικανότητά τους όσον αφορά τη διεξαγωγή χρηματοοικονομικών ερευνών και να βελτιωθεί η μεταξύ τους συνεργασία.

(3)

Σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), η Ένωση και τα κράτη μέλη υποχρεούνται να συνεργάζονται καλόπιστα. Θα πρέπει επίσης να συνεργάζονται με εντιμότητα και χωρίς χρονοτριβή.

(4)

Στην ανακοίνωσή της 2ας Φεβρουαρίου 2016 σχετικά με το σχέδιο δράσης της για την ενίσχυση της καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, η Επιτροπή δεσμεύτηκε να διερευνήσει τη δυνατότητα έκδοσης ειδικής νομικής πράξης προκειμένου να διευρυνθεί η πρόσβαση αρχών των κρατών μελών σε κεντρικά μητρώα τραπεζικών λογαριασμών, και συγκεκριμένα αρχών αρμόδιων για την πρόληψη, την ανίχνευση, τη διερεύνηση ή τη δίωξη ποινικών αδικημάτων, από υπηρεσίες ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων, φορολογικές αρχές και από αρχές για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Επιπλέον, το εν λόγω σχέδιο δράσης καλούσε να χαρτογραφηθούν τα εμπόδια όσον αφορά την πρόσβαση στις πληροφορίες, την ανταλλαγή και χρήση πληροφοριών και επιχειρησιακή συνεργασία μεταξύ των ΜΧΠ.

(5)

Η καταπολέμηση του σοβαρού εγκλήματος, συμπεριλαμβανομένων της οικονομικής απάτης και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα για την Ένωση.

(6)

Σύμφωνα με την οδηγία (ΕΕ) 2015/849 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3), τα κράτη μέλη οφείλουν να δημιουργήσουν κεντρικά μητρώα τραπεζικών λογαριασμών ή συστήματα ανάκτησης δεδομένων, τα οποία να καθιστούν δυνατή την έγκαιρη εξακρίβωση της ταυτότητας των κατόχων τραπεζικών λογαριασμών, λογαριασμών πληρωμών και θυρίδων θησαυροφυλακίου.

(7)

Δυνάμει της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849, οι μονάδες χρηματοοικονομικών πληροφοριών έχουν άμεση πρόσβαση στις πληροφορίες που τηρούνται στα εν λόγω μητρώα, ενώ πρόσβαση σε αυτές έχουν και οι εθνικές αρχές που είναι αρμόδιες για την πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, των συναφών βασικών αδικημάτων και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

(8)

Η άμεση και απευθείας πρόσβαση στις πληροφορίες που τηρούνται στα κεντρικά μητρώα τραπεζικών λογαριασμών συχνά είναι απαραίτητη για την επιτυχία των ποινικών ερευνών ή για την έγκαιρη ανίχνευση, τον εντοπισμό και τη δέσμευση των σχετικών περιουσιακών στοιχείων με σκοπό τη δήμευσή τους. Η απευθείας πρόσβαση αποτελεί το πιο άμεσο είδος πρόσβασης στις πληροφορίες που τηρούνται στα κεντρικά μητρώα τραπεζικών λογαριασμών. Στην παρούσα οδηγία θα πρέπει, ως εκ τούτου, να θεσπιστούν κανόνες βάσει των οποίων χορηγείται σε ορισθείσες αρχές των κρατών μελών που είναι αρμόδιες για την πρόληψη, την ανίχνευση, τη διερεύνηση ή τη δίωξη ποινικών αδικημάτων, άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες που τηρούνται σε κεντρικά μητρώα τραπεζικών λογαριασμών. Τα κράτη μέλη που παρέχουν πρόσβαση σε πληροφορίες τραπεζικών λογαριασμών μέσω κεντρικών συστημάτων ηλεκτρονικής ανάκτησης δεδομένων θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι η αρχή που διαχειρίζεται τα συστήματα ανάκτησης κοινοποιεί τα αποτελέσματα της αναζήτησης στις οικείες αρμόδιες αρχές άμεσα και χωρίς να παρεμβαίνει σε αυτά. Η παρούσα οδηγία θα πρέπει να μην επηρεάσει τους διαύλους ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ αρμόδιων αρχών ή τις εξουσίες τους για λήψη πληροφοριών από υπόχρεες οντότητες δυνάμει του ενωσιακού δικαίου ή του εθνικού δικαίου των κρατών μελών. Κάθε πρόσβαση στις πληροφορίες που τηρούν σε κεντρικά μητρώα οι εθνικές αρχές ενός κράτους μέλους για άλλους σκοπούς ή σε σχέση με άλλα ποινικά αδικήματα εκτός από εκείνα που καλύπτονται από την παρούσα οδηγία, δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής αυτής.

(9)

Δεδομένου ότι σε κάθε κράτος μέλος υπάρχουν διάφορες αρχές ή φορείς με αρμοδιότητα για την πρόληψη, την ανίχνευση, τη διερεύνηση ή τη δίωξη ποινικών αδικημάτων και προκειμένου να εξασφαλιστεί αναλογική πρόσβαση σε χρηματοοικονομικές και άλλες πληροφορίες δυνάμει της παρούσας οδηγίας, θα πρέπει να θεσπιστεί η υποχρέωση των κρατών μελών να ορίσουν τις αρχές οι οποίες θα διαθέτουν εξουσιοδότηση πρόσβασης στα κεντρικά μητρώα τραπεζικών λογαριασμών και οι οποίες θα έχουν τη δυνατότητα υποβολής αιτημάτων για πληροφορίες από τις ΜΧΠ, για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας. Κατά την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας, τα κράτη μέλη, θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη φύση, την οργανωτική δομή, τα καθήκοντα και τα προνόμια των εν λόγω αρχών και οργανισμών, όπως καθορίζονται από την εθνική τους νομοθεσία, συμπεριλαμβανομένων των υφιστάμενων μηχανισμών για την προστασία των χρηματοπιστωτικών συστημάτων από τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.

(10)

Οι υπηρεσίες ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων θα πρέπει να ορίζονται μεταξύ των αρμοδίων αρχών και να έχουν άμεση πρόσβαση στις πληροφορίες που τηρούνται σε κεντρικά μητρώα τραπεζικών λογαριασμών στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων τους για την πρόληψη, ανίχνευση ή διερεύνηση συγκεκριμένου σοβαρού ποινικού αδικήματος ή για την υποστήριξη συγκεκριμένης ποινικής έρευνας, συμπεριλαμβανομένων της ανίχνευσης, του εντοπισμού και της δήμευσης περιουσιακών στοιχείων.

(11)

Στον βαθμό που οι φορολογικές αρχές και οι υπηρεσίες καταπολέμησης της διαφθοράς είναι αρμόδιες για την πρόληψη, την ανίχνευση, τη διερεύνηση ή τη δίωξη ποινικών αδικημάτων δυνάμει του εθνικού δικαίου, θα πρέπει επίσης να θεωρούνται αρχές που μπορούν να οριστούν για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας. Οι διοικητικές έρευνες, εκτός εκείνων που διεξάγονται από τις ΜΧΠ στο πλαίσιο της πρόληψης, της ανίχνευσης και της αποτελεσματικής καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, δεν θα πρέπει να εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας οδηγίας.

(12)

Οι δράστες ποινικών αδικημάτων, και ειδικότερα οι εγκληματικές ομάδες και οι τρομοκράτες, συχνά δραστηριοποιούνται μεταξύ των διαφόρων κρατών μελών, και τα περιουσιακά τους στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των τραπεζικών λογαριασμών, βρίσκονται σε πολλές περιπτώσεις σε άλλα κράτη μέλη. Δεδομένης της διασυνοριακής διάστασης των σοβαρών εγκλημάτων, συμπεριλαμβανομένης της τρομοκρατίας, και των σχετικών χρηματοοικονομικών τους δραστηριοτήτων, συμβαίνει συχνά οι αρμόδιες αρχές που διεξάγουν ποινικές έρευνες σε ένα κράτος μέλος, να χρειάζονται πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τραπεζικούς λογαριασμούς που τηρούνται σε άλλα κράτη μέλη.

(13)

Σύμφωνα με την απόφαση-πλαίσιο 2006/960/ΔΕΥ του Συμβουλίου (4), την οδηγία 2014/41/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5) και τους εφαρμοστέους κανόνες για την προστασία των δεδομένων, οι αρμόδιες αρχές που λαμβάνουν πληροφορίες από τα εθνικά κεντρικά μητρώα τραπεζικών λογαριασμών μπορούν να τις ανταλλάσσουν με αρμόδιες αρχές ευρισκόμενες σε άλλο κράτος μέλος.

(14)

Η οδηγία (ΕΕ) 2015/849 ενίσχυσε σημαντικά το ενωσιακό νομικό πλαίσιο που διέπει τις δραστηριότητες και τη συνεργασία των ΜΧΠ παρέχοντας, μεταξύ άλλων, τη δυνατότητα θέσπισης μηχανισμού συντονισμού και υποστήριξης τον οποίο θα αξιολογεί η Επιτροπή. Στις εξουσίες των μονάδων χρηματοοικονομικών πληροφοριών —το καθεστώς των οποίων ποικίλλει στα κράτη μέλη, με αποτέλεσμα να είναι ενδεχομένως διοικητικοί φορείς, φορείς επιβολής του νόμου ή υβριδικοί φορείς— περιλαμβάνεται το δικαίωμα πρόσβασης σε χρηματοοικονομικές, διοικητικές πληροφορίες και πληροφορίες σχετικές με την επιβολή του νόμου τις οποίες οι μονάδες χρειάζονται για την πρόληψη, ανίχνευση και καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, των συναφών βασικών αδικημάτων και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Ωστόσο, στο ενωσιακό δίκαιο δεν προβλέπονται όλα τα ειδικά μέσα και οι ειδικοί μηχανισμοί που θα πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους οι μονάδες χρηματοοικονομικών πληροφοριών για την πρόσβασή τους στις εν λόγω πληροφορίες και για την άσκηση των καθηκόντων τους. Καθώς τα κράτη μέλη διατηρούν την αποκλειστική αρμοδιότητα για τη συγκρότηση των ΜΧΠ και για τη λήψη απόφασης όσον αφορά την οργάνωσή τους, οι διάφορες ΜΧΠ διαθέτουν διαφορετικούς βαθμούς πρόσβασης σε βάσεις δεδομένων, με αποτέλεσμα η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου ή των υπηρεσιών δίωξης και των ΜΧΠ να είναι ανεπαρκής.

(15)

Για τη βελτίωση της ασφάλειας δικαίου και της επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας, στην παρούσα οδηγία θα πρέπει να προβλεφθούν κανόνες με σκοπό την ενίσχυση της ικανότητας των ΜΧΠ να ανταλλάσσουν χρηματοοικονομικές πληροφορίες και αναλύσεις με τις ορισθείσες αρμόδιες αρχές στο κράτος μέλος τους για όλα τα σοβαρά ποινικά αδικήματα. Πιο συγκεκριμένα, θα πρέπει να απαιτείται από τις ΜΧΠ να συνεργάζονται με τις ορισθείσες αρμόδιες αρχές των κρατών μελών τους και να είναι σε θέση να απαντούν σε εύλογο χρόνο σε αιτιολογημένα αιτήματα παροχής χρηματοοικονομικών πληροφοριών ή χρηματοοικονομικής ανάλυσης τα οποία υποβάλλονται στα αντίστοιχα κράτη μέλη τους από τις εν λόγω αρμόδιες αρχές του κράτους, όταν οι εν λόγω χρηματοοικονομικές πληροφορίες ή η εν λόγω χρηματοοικονομική ανάλυση είναι αναγκαίες, βάσει κατά περίπτωση εξέτασης, και τα αιτήματα αυτά έχουν ως αφορμή ανησυχίες σχετικά με την πρόληψη, την ανίχνευση, τη διερεύνηση ή τη δίωξη σοβαρών ποινικών αδικημάτων, με την επιφύλαξη των εξαιρέσεων που προβλέπονται στο άρθρο 32 παράγραφος 5 της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849. Η υποχρέωση αυτή δεν θα πρέπει να εμποδίζει την αυτονομία που διαθέτουν οι ΜΧΠ στο πλαίσιο της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849. Ειδικότερα, σε περιπτώσεις όπου οι πληροφορίες προέρχονται από ΜΧΠ άλλου κράτους μέλους, οι περιορισμοί και οι προϋποθέσεις που επιβάλλονται από την εν λόγω ΜΧΠ για τη χρήση των εν λόγω πληροφοριών πρέπει να τηρούνται. Ενόψει οιασδήποτε χρήσης για σκοπούς πέραν αυτών για τους οποίους εγκρίθηκαν αρχικά, θα πρέπει να λαμβάνεται προηγουμένως η συγκατάθεση της εν λόγω ΜΧΠ. Κάθε άρνηση απάντησης εκ μέρους μιας ΜΧΠ σε αίτημα για πληροφορίες ή ανάλυση θα πρέπει να αιτιολογείται δεόντως. Η παρούσα οδηγία δεν θα πρέπει να επηρεάζει την επιχειρησιακή ανεξαρτησία και αυτονομία των ΜΧΠ, όπως ορίζει η οδηγία (ΕΕ) 2015/849, συμπεριλαμβανομένης της αυτονομίας των ΜΧΠ όσον αφορά τη διάδοση πληροφοριών, χωρίς να τους ζητηθεί και με δική τους πρωτοβουλία, για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας.

(16)

Στην παρούσα οδηγία θα πρέπει επίσης να προβλεφθεί ένα σαφώς προσδιορισμένο νομικό πλαίσιο ώστε να δοθεί η δυνατότητα στις ΜΧΠ να ζητούν σχετικές πληροφορίες τις οποίες αποθηκεύουν οι ορισθείσες αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους τους ώστε να διευκολυνθεί το έργο τους όσον αφορά την αποτελεσματική πρόληψη, ανίχνευση και καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, των συναφών βασικών αδικημάτων και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

(17)

Οι ΜΧΠ θα πρέπει να επιδιώκουν την άμεση ανταλλαγή χρηματοοικονομικών πληροφοριών ή χρηματοοικονομικής ανάλυσης σε εξαιρετικές και επείγουσες περιπτώσεις, εφόσον οι εν λόγω πληροφορίες ή αναλύσεις είναι σχετικές με την τρομοκρατία ή το οργανωμένο έγκλημα που συνδέεται με την τρομοκρατία.

(18)

Η ανταλλαγή αυτή δεν θα πρέπει να παρεμποδίζει τον ενεργό ρόλο, στο πλαίσιο της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849, των ΜΧΠ όσον αφορά την κοινοποίηση των αναλύσεών τους σε άλλες ΜΧΠ, όταν από τις αναλύσεις αυτές αποκαλύπτονται γεγονότα, συμπεριφορές ή υπόνοιες νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας που παρουσιάζουν άμεσο ενδιαφέρον για τις εν λόγω άλλες ΜΧΠ. Η χρηματοοικονομική ανάλυση καλύπτει, αφενός, την επιχειρησιακή ανάλυση, η οποία εστιάζεται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις και ειδικούς στόχους ή σε κατάλληλα επιλεγμένες πληροφορίες, ανάλογα με το είδος και τον όγκο των κοινοποιηθεισών πληροφοριών και την αναμενόμενη χρήση τους μετά την κοινοποίηση, και αφετέρου τη στρατηγική ανάλυση των τάσεων και των συνήθων πρακτικών της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Ωστόσο, η παρούσα οδηγία δεν θα πρέπει να θίγει την οργανωτική δομή και τον ρόλο που ανατίθεται στις μονάδες χρηματοοικονομικών πληροφοριών δυνάμει του εθνικού δικαίου των κρατών μελών.

(19)

Λόγω του ευαίσθητου χαρακτήρα των χρηματοοικονομικών δεδομένων που θα πρέπει να αναλύουν οι ΜΧΠ και των απαραίτητων εγγυήσεων για την προστασία των δεδομένων, η παρούσα οδηγία θα πρέπει να ορίζει ρητά το είδος και το εύρος των πληροφοριών που μπορούν να ανταλλάσσονται μεταξύ των ΜΧΠ και μεταξύ αυτών και των αρμόδιων αρχών και μεταξύ των αρμοδίων αρχών των διαφόρων κρατών μελών. Η παρούσα οδηγία δεν θα πρέπει να αλλάζει τις μεθόδους συλλογής δεδομένων που έχουν συμφωνηθεί. Ωστόσο, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αποφασίζουν να διευρύνουν το πεδίο των χρηματοοικονομικών πληροφοριών και των πληροφοριών τραπεζικών λογαριασμών που μπορούν να ανταλλάσσονται μεταξύ των ΜΧΠ και των ορισθεισών αρμόδιων αρχών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να έχουν τη δυνατότητα να διευκολύνουν την πρόσβαση των αρμόδιων αυτών αρχών σε χρηματοοικονομικές πληροφορίες και πληροφορίες τραπεζικών λογαριασμών για την πρόληψη, την ανίχνευση, τη διερεύνηση ή τη δίωξη ποινικών αδικημάτων πλην σοβαρών ποινικών αδικημάτων. Η παρούσα οδηγία δεν θα πρέπει να παρεκκλίνει από τους ισχύοντες κανόνες για την προστασία των δεδομένων.

(20)

Βάσει των συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων και καθηκόντων του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου («Ευρωπόλ») που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/794 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6), όπως προβλέπονται στον εν λόγω κανονισμό, η Ευρωπόλ παρέχει στήριξη σε διασυνοριακές έρευνες κρατών μελών που αφορούν δραστηριότητες τις οποίες ασκούν διεθνικές εγκληματικές οργανώσεις για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπόλ θα πρέπει να κοινοποιεί στα κράτη μέλη τυχόν πληροφορίες και συνδέσεις μεταξύ ποινικών αδικημάτων που αφορούν τα εν λόγω κράτη μέλη. Σύμφωνα με τον εν λόγω κανονισμό, οι εθνικές μονάδες της Ευρωπόλ αποτελούν τις υπηρεσίες-συνδέσμους μεταξύ της Ευρωπόλ και των αρχών των κρατών μελών που είναι αρμόδιες για τη διερεύνηση ποινικών αδικημάτων. Προκειμένου να παρέχονται στην Ευρωπόλ οι πληροφορίες που είναι απαραίτητες για την εκτέλεση των καθηκόντων της, τα κράτη μέλη θα πρέπει να προβλέψουν ότι οι οικείες μονάδες χρηματοοικονομικών πληροφοριών θα έχουν το δικαίωμα να απαντούν στα αιτήματα για χρηματοοικονομικές πληροφορίες και χρηματοοικονομική ανάλυση, τα οποία υποβάλλει η Ευρωπόλ μέσω της αντίστοιχης εθνικής μονάδας Ευρωπόλ του συγκεκριμένου κράτους μέλους ή με απευθείας επαφές, κατά περίπτωση. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να προβλέπουν ότι η οικεία εθνική μονάδα Ευρωπόλ και, κατά περίπτωση, οι ορισθείσες αρμόδιες εθνικές αρχές τους, θα έχουν επίσης το δικαίωμα να απαντούν στα αιτήματα της Ευρωπόλ για πληροφορίες σχετικά με τραπεζικούς λογαριασμούς. Τα αιτήματα της Ευρωπόλ πρέπει να είναι δεόντως αιτιολογημένα. Πρέπει να υποβάλλονται για κάθε περίπτωση ξεχωριστά, εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων της Ευρωπόλ και με σκοπό την εκτέλεση των καθηκόντων της. Δεν θα πρέπει να τίθεται σε κίνδυνο η επιχειρησιακή ανεξαρτησία και αυτονομία των μονάδων χρηματοοικονομικών πληροφοριών, και η απόφαση για παροχή των απαιτούμενων πληροφοριών ή αναλύσεων θα πρέπει να εναπόκειται στις ΜΧΠ. Προκειμένου να εξασφαλιστεί η ταχεία και αποτελεσματική συνεργασία, οι ΜΧΠ θα πρέπει να απαντούν σε εύλογο χρόνο στα αιτήματα της Ευρωπόλ. Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/794, η Ευρωπόλ θα πρέπει να συνεχίσει την τρέχουσα πρακτική παροχής ανατροφοδότησης στα κράτη μέλη σχετικά με τη χρήση των πληροφοριών ή της ανάλυσης που παρέχονται βάσει της παρούσας οδηγίας.

(21)

Στην παρούσα οδηγία θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι, κατά περίπτωση, σύμφωνα με το άρθρο 43 του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου (7), οι Ευρωπαίοι εντεταλμένοι εισαγγελείς της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας εξουσιοδοτούνται να λαμβάνουν κάθε σχετική πληροφορία η οποία βρίσκεται αποθηκευμένη σε εθνικές βάσεις δεδομένων που περιέχουν στοιχεία για ποινικές έρευνες και για την επιβολή του νόμου, καθώς επίσης και σε άλλα συναφή μητρώα δημόσιων αρχών, συμπεριλαμβανομένων κεντρικών μητρώων τραπεζικών λογαριασμών και συστημάτων ανάκτησης δεδομένων, υπό τις ίδιες προϋποθέσεις με εκείνες που ισχύουν βάσει του εθνικού δικαίου σε αντίστοιχες υποθέσεις.

(22)

Προκειμένου να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ ΜΧΠ, η Επιτροπή θα πρέπει να προβεί, στο εγγύς μέλλον, σε εκτίμηση επιπτώσεων ώστε να αξιολογήσει τη δυνατότητα και τη σκοπιμότητα να συσταθεί μηχανισμός συντονισμού και στήριξης, όπως μια ενωσιακή ΜΧΠ.

(23)

Για την επίτευξη κατάλληλης ισορροπίας μεταξύ αποδοτικότητας και υψηλού επιπέδου προστασίας των δεδομένων, θα πρέπει να θεσπιστεί η υποχρέωση των κρατών μελών να διασφαλίζουν ότι η επεξεργασία ευαίσθητων χρηματοοικονομικών πληροφοριών από την οποία μπορούν να αποκαλυφθούν ευαίσθητα δεδομένα για τη φυλετική ή εθνοτική καταγωγή, τα πολιτικά φρονήματα, τις θρησκευτικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις, τη συμμετοχή σε συνδικαλιστική οργάνωση, ή δεδομένα για την υγεία ενός προσώπου, τη σεξουαλική ζωή ή το γενετήσιο προσανατολισμό θα πρέπει να επιτρέπεται μόνον από πρόσωπα τα οποία έχουν εξουσιοδοτηθεί ειδικά για τον σκοπό αυτό και σύμφωνα με τους κανόνες που ισχύουν για την προστασία των δεδομένων.

(24)

Η παρούσα οδηγία σέβεται θεμελιώδη δικαιώματα και τηρεί τις αρχές που αναγνωρίζονται από το άρθρο 6 ΣΕΕ και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ειδικότερα το δικαίωμα στον σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, το δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, την απαγόρευση διακρίσεων, την ελευθερία του επιχειρείν, το δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής και δικαίας δίκης, το τεκμήριο αθωότητας και τα δικαιώματα υπεράσπισης και τις αρχές της νομιμότητας και της αναλογικότητας αξιοποίνων πράξεων και ποινών, και τα θεμελιώδη δικαιώματα και αρχές που προβλέπονται από το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συμφωνίες στις οποίες είναι συμβαλλόμενα μέρη η Ένωση ή όλα τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής σύμβασης για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, καθώς και από τα συντάγματα των κρατών μελών, αναλόγως του εκάστοτε πεδίου εφαρμογής.

(25)

Είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί ότι η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα βάσει της παρούσας οδηγίας πραγματοποιείται με πλήρη σεβασμό του δικαιώματος προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Οποιαδήποτε επεξεργασία τέτοιου είδους διέπεται από τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 (8) και την οδηγία (ΕΕ) 2016/680 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9), στο αντίστοιχο πεδίο εφαρμογής τους. Όσον αφορά την πρόσβαση των υπηρεσιών ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων σε κεντρικά μητρώα τραπεζικών λογαριασμών και συστήματα ανάκτησης δεδομένων, εφαρμόζεται η οδηγία (ΕΕ) 2016/680 και δεν εφαρμόζεται το άρθρο 5 παράγραφος 2 της απόφασης 2007/845/ΔΕΥ του Συμβουλίου (10). Όσον αφορά την Ευρωπόλ, εφαρμόζεται ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/794. Στην παρούσα οδηγία θα πρέπει να προβλέπονται ειδικές και πρόσθετες εγγυήσεις και προϋποθέσεις για την εξασφάλιση της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, σε σχέση με μηχανισμούς για τη διασφάλιση της επεξεργασίας ευαίσθητων δεδομένων και αρχεία αιτημάτων παροχής πληροφοριών.

(26)

Η επεξεργασία οποιωνδήποτε δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που λαμβάνονται δυνάμει της παρούσας οδηγίας σύμφωνα με τους συναφείς κανόνες που ισχύουν για την προστασία των δεδομένων θα πρέπει να πραγματοποιείται μόνον από τις αρμόδιες αρχές όταν είναι αναγκαία και αναλογική για τους σκοπούς της πρόληψης, της ανίχνευσης, της διερεύνησης ή της δίωξης σοβαρού εγκλήματος.

(27)

Επιπλέον, προκειμένου να διασφαλιστεί ο σεβασμός του δικαιώματος στην προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή και να περιοριστεί ο αντίκτυπος της πρόσβασης στις πληροφορίες που περιλαμβάνονται στα κεντρικά μητρώα τραπεζικών λογαριασμών και στα συστήματα ανάκτησης δεδομένων, είναι αναγκαία η θέσπιση όρων που περιορίζουν την πρόσβαση. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν την εφαρμογή κατάλληλων πολιτικών και μέτρων προστασίας των δεδομένων σε σχέση με την πρόσβαση αρμόδιων αρχών σε δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας. Μόνο εξουσιοδοτημένο προσωπικό θα πρέπει να έχει πρόσβαση σε πληροφορίες που περιλαμβάνουν δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα οι οποίες μπορούν να ληφθούν από τα κεντρικά μητρώα τραπεζικών λογαριασμών ή μέσω διαδικασιών επαλήθευσης ταυτότητας. Το προσωπικό στο οποίο χορηγείται πρόσβαση στα ευαίσθητα αυτά δεδομένα θα πρέπει να λαμβάνει κατάρτιση σε πρακτικές ασφάλειας όσον αφορά την ανταλλαγή και τον χειρισμό των δεδομένων.

(28)

Η διαβίβαση χρηματοοικονομικών δεδομένων σε τρίτες χώρες και διεθνείς εταίρους, για τους σκοπούς που ορίζονται στην παρούσα οδηγία θα πρέπει να επιτρέπεται μόνον υπό τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο κεφάλαιο V του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 ή της οδηγίας (ΕΕ) 2016/680.

(29)

Η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας τρία έτη μετά την ημερομηνία μεταφοράς της στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών, και εν συνεχεία ανά τριετία. Σύμφωνα με τη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου (11), η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να διενεργήσει αξιολόγηση της παρούσας οδηγίας με βάση τις πληροφορίες που συλλέγονται μέσω ειδικών ρυθμίσεων παρακολούθησης προκειμένου να αξιολογήσει τα πραγματικά αποτελέσματα της οδηγίας και την ενδεχόμενη ανάγκη για ανάληψη περαιτέρω δράσης.

(30)

Σκοπός της παρούσας οδηγίας είναι να διασφαλιστεί η θέσπιση κανόνων οι οποίοι παρέχουν στους πολίτες της Ένωσης υψηλότερο επίπεδο ασφάλειας μέσω της πρόληψης και της καταπολέμησης της εγκληματικότητας, δυνάμει του άρθρου 67 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Λόγω του διεθνικού χαρακτήρα τους, τρομοκρατικές και εγκληματικές απειλές έχουν αντίκτυπο στην Ένωση συνολικά και απαιτείται να αντιμετωπιστούν σε ενωσιακό επίπεδο. Οι εγκληματίες είναι δυνατό να εκμεταλλεύονται και επωφελούνται από την ανεπαρκή χρήση των πληροφοριών τραπεζικών λογαριασμών και των χρηματοοικονομικών πληροφοριών σε ένα κράτος μέλος, κάτι το οποίο μπορεί να έχει συνέπειες σε άλλο κράτος μέλος.

(31)

Δεδομένου ότι οι στόχοι της παρούσας οδηγίας, δηλαδή η βελτιωμένη πρόσβαση στην πληροφόρηση των ΜΧΠ και των δημοσίων αρχών πρόληψης, διερεύνησης και δίωξης σοβαρών εγκλημάτων, η επαύξηση της ικανότητας τους να διεξάγουν χρηματοοικονομικές έρευνες και η βελτίωση της μεταξύ τους συνεργασίας δεν μπορούν να επιτευχθούν ικανοποιητικά από τα κράτη μέλη, μπορούν όμως λόγω της κλίμακας ή των επιπτώσεων της δράσης να επιτευχθούν καλύτερα στο επίπεδο της Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 ΣΕΕ. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας όπως διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, η παρούσα οδηγία δεν υπερβαίνει τα αναγκαία για την επίτευξη του στόχου αυτού.

(32)

Προκειμένου να διασφαλιστούν ενιαίοι όροι για την εφαρμογή της παρούσης οδηγίας σχετικά με την εξουσιοδότηση των κρατών μελών για προσωρινή εφαρμογή ή σύναψη συμφωνιών με τρίτες χώρες που είναι συμβαλλόμενα μέρη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, για θέματα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κεφαλαίου ΙΙ της παρούσας οδηγίας, θα πρέπει να ανατεθούν στην Επιτροπή εκτελεστικές αρμοδιότητες. Οι αρμοδιότητες αυτές θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (12).

(33)

Η απόφαση 2000/642/ΔΕΥ του Συμβουλίου θα πρέπει να καταργηθεί δεδομένου ότι το αντικείμενό της ρυθμίζεται από άλλες ενωσιακές πράξεις και δεν είναι πλέον αναγκαία.

(34)

Σύμφωνα με το άρθρο 3 του πρωτοκόλλου αριθ. 21 για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας όσον αφορά τον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, το οποίο προσαρτάται στη ΣΕΕ και στη ΣΛΕΕ, τα εν λόγω κράτη γνωστοποίησαν την επιθυμία τους να συμμετάσχουν στη θέσπιση και την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας.

(35)

Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του πρωτοκόλλου αριθ. 22 σχετικά με τη θέση της Δανίας, το οποίο προσαρτάται στη ΣΕΕ και στη ΣΛΕΕ, η Δανία δεν συμμετέχει στη θέσπιση της παρούσας οδηγίας και δεν δεσμεύεται από αυτή ούτε υπόκειται στην εφαρμογή της.

(36)

Ζητήθηκε σύμφωνα με το άρθρο 28 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 45/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (13), η γνώμη του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων, ο οποίος και γνωμοδότησε στις 10 Σεπτεμβρίου 2018,