22.9.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 229/1

1.1

Przyjmuje z zadowoleniem strategię tematyczną Komisji, ponieważ obejmuje ona zintegrowane i holistyczne podejście do gospodarki odpadami, które oferuje wiele możliwości dla dalszych koniecznych ekologicznych usprawnień w tym sektorze.

1.2

Podkreśla, że polityka dotycząca odpadów ma podstawowe znaczenie dla całej polityki środowiskowej, a zatem wspólne, lepsze działania w zakresie polityki dotyczącej odpadów będą w dużej mierze korzystne dla środowiska.

1.3

Podkreśla, że władze lokalne i regionalne w większości państw członkowskich są odpowiedzialne za znaczącą część wdrażania polityki środowiskowej UE, której jednym z najważniejszych aspektów jest polityka dotycząca odpadów; zwraca również uwagę, że władze lokalne i regionalne powinny odgrywać kluczową rolę w procesie wypracowywania nowych strategii i propozycji środków w dziedzinie odpadów.

1.4

Wskazuje na fakt, że przejście od zwykłego unieszkodliwiania odpadów do zrównoważonej polityki, skupiającej się na zapobieganiu powstawaniu odpadów oraz ponownym wykorzystywaniu, recyklingu i odzyskiwaniu odpadów, wymaga znacznych wysiłków, jak również dialogu z przedstawicielami szczebla lokalnego oraz że władze lokalne i regionalne potrzebują dodatkowych zasobów ludzkich i finansowych, aby móc wypełnić to zadanie.

1.5

Zwraca uwagę na hierarchię odpadów, która powinna być główną i dominującą zasadą polityki dotyczącej odpadów, zaznacza jednak, że hierarchia ta jest otwarta wobec nowych systemów — takich jak proporcjonalne zastosowanie podejścia opartego na cyklu życia, uwzględniającego całość cyklu życia produktów — których skuteczność i praktyczność została przekonująco udokumentowana.

1.6

Ostrzega jednakże, że przy wdrażaniu strategii tematycznej w różnorodnych obszarach, jak na przykład w odniesieniu do pytania, od kiedy odpadów nie należy już uznawać za odpady lub w odniesieniu do mieszania odpadów niebezpiecznych, przewidziane zostało niepotrzebne i bezcelowe złagodzenie przepisów, które może mieć negatywne skutki dla środowiska.

1.7

Wskazuje na fakt, że nadal istnieje potrzeba jasnych przepisów prawnych, na przykład w odniesieniu do definicji recyklingu i odzyskiwania odpadów.

1.8

Zgadza się z celem strategii tematycznej i z oceną, że polityka UE dotycząca odpadów ma potencjał zmniejszenia nadrzędnych, negatywnych, odczuwanych w środowisku skutków wykorzystywania zasobów oraz że UE powinna stać się społeczeństwem powszechnie stosującym recykling.

1.9

Interpretuje opis celów strategii tematycznej jako skupienie uwagi na hierarchii odpadów.

1.10

Uważa za korzystną koncentrację strategii tematycznej na dotychczasowych problemach w zakresie zastosowania i dostosowania obecnego prawodawstwa, przy uwzględnieniu rozwoju nauki i technologii.

1.11

Zgadza się z priorytetami wyznaczonymi w strategii tematycznej: uproszczeniem i uaktualnieniem obowiązującego prawodawstwa, o ile ułatwi to realizację środków ochrony środowiska.

1.12

Z zadowoleniem przyjmuje do wiadomości odniesienie do hierarchii odpadów, które postrzegane jest jako ważny punkt wyjścia dla środków w zakresie gospodarki odpadami, pozwalający na stworzenie podstaw dla rozsądnej i skutecznej polityki dotyczącej odpadów.

1.13

Wyraża ubolewanie, że hierarchia ta została sprowadzona do trzech poziomów. Zrównanie ponownego wykorzystania, recyklingu i odzyskiwania odpadów jest sprzeczne z duchem różnych aktów prawnych.

1.14

Zastanawia się, czy wobec wielu możliwości interpretacji tego artykułu państwa członkowskie podejmą konieczne środki i wdrożą najbardziej właściwe instrumenty w celu osiągnięcia celu artykułu.

1.15

Ubolewa nad wykreśleniem podstawy prawnej do przyjmowania szczegółowego prawodawstwa dotyczącego strumieni odpadów.

1.16

Podkreśla, że definicja „producenta” oznacza, iż podmiot, który zajmuje się odpadami, niezależnie od wprowadzonych przez niego zmian w postaci lub składzie odpadów, zawsze pozostaje wytwórcą odpadów. Jest to sprzeczne ze stworzoną przez samą Komisję ideą, że od pewnego momentu odpady przestają już być za uznawane za odpady.

1.17

Aprobuje sprecyzowanie definicji odzyskiwania odpadów poprzez spalanie, zauważa jednak, że definicja odzyskiwania poprzez inne formy przetwarzania nadal jest bardzo niejasna.

1.18

Ubolewa nad wykreśleniem odniesienia do zasady „zanieczyszczający płaci”, która jest podstawą stosowania zasady odpowiedzialności producentów.

1.19

Stwierdza z ubolewaniem, że wprowadzenie i zdefiniowanie idei, iż od pewnego momentu odpady przestają być odpadami, mogą mieć rozległe i niepożądane konsekwencje, m.in.:

1.20

Stwierdza, że idea, by od pewnego momentu nie uznawać już odpadów za odpady, ogranicza się do strumieni odpadów, w przypadku których faktycznie mają miejsce korzyści dla środowiska, uważa jednak, że rozróżnienie zakresów stosowalności tej idei jest bardzo niejasne, ponieważ znaczenie pojęcia „prawdziwa korzyść dla środowiska” nie zostało dokładniej określone.

1.21

Przyjmuje z zadowoleniem fakt, że dyrektywa w sprawie odpadów niebezpiecznych i dyrektywa ramowa zostaną ujęte w jednej dyrektywie ramowej.

1.22

Wyraża ubolewanie w związku z tym, że postanowienia dotyczące oddzielania odpadów niebezpiecznych w jasny sposób nie stwierdzają, iż mieszania zabrania się wszystkim podmiotom (w tym wytwórcom, podmiotom zbierającym i transportującym), za wyjątkiem zakładów, które uzyskały na to zezwolenie zgodnie z art. 19 (por. ust. 1 lit. a) i d)).

1.23

Wspiera starania Komisji o ustalenie minimalnych wymagań dla zezwoleń na przetwarzanie odpadów, co ma na celu zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia i ochrony środowiska, jest jednak przeciwny temu, by Komisja utrzymała uprawnienie do ustalania tych minimalnych wymagań poprzez niedemokratyczną procedurę komitologii.

1.24

Przyjmuje z zadowoleniem postanowienia dotyczące rejestracji podmiotów, które zajmują się odpadami na ostatnich etapach.

1.25

Popiera większe żądania wobec planów gospodarki odpadami, ponieważ plany te postrzegane są jako pożyteczne, elastyczne instrumenty, które dodatkowo mogą przyczynić się do rozpowszechnienia przykładów najlepszych praktyk w tej dziedzinie.

1.26

Przyjmuje z zadowoleniem wezwanie do zastosowania instrumentów ekonomicznych w polityce dotyczącej odpadów, jak np. opłaty od materiałów czy z tytułu przetwarzania, jak również do zapobiegania powstawaniu odpadów oraz wskazuje na fakt, że niektóre kraje mają już w tym względzie pozytywne doświadczenia; jednak podkreśla, że obecne zróżnicowane wykorzystanie instrumentów ekonomicznych zniekształca konkurencję i tym samym wskazuje na potrzebę utrzymania niezakłóconego funkcjonowania rynku wewnętrznego.

1.27

Ubolewa nad tym, że Komisja pozostawia poszczególnym państwom członkowskim opracowanie wskaźników oceny osiągniętych wyników, wzywa więc usilnie Komisję Europejską, by sama ustaliła orientacyjne cele oraz wskaźniki jakościowe i ilościowe na szczeblu wspólnotowym.

1.28

Przyjmuje z zadowoleniem nowe postanowienia dotyczące podmiotów, które zajmują się zbieraniem i transportowaniem odpadów.

1.29

Uznaje tabele korelacji za pożyteczny instrument gwarantujący nieograniczone wdrażanie dyrektywy.

1.30

Uważa wprowadzenie analizy cyklu życia do strategii ramowej za przydatną inicjatywę, która uwzględnia wpływ danego produktu na środowisko w ciągu całego cyklu życia produktu, krytykuje jednak to, że strategia tematyczna tylko w bardzo ograniczonym zakresie poświęcona jest wcześniejszym fazom tego cyklu, tzn. producentom i ich odpowiedzialności za przygotowywanie bardziej przyjaznych środowisku produktów. Jest zdania, że omawiana dyrektywa powinna być jasno powiązana z dyrektywą REACH, aby już na etapie produkcji nie dopuszczać — na ile jest to możliwe — do powstawania niebezpiecznych odpadów lub zmniejszać ich szkodliwość.

1.31

Podaje następnie w wątpliwość samo przygotowywanie takich analiz. Decydujące znaczenie ma ustanowienie jasnych wytycznych co do tego, jakie podmioty są odpowiedzialne za zatwierdzanie takich analiz, ponieważ w przeciwnym wypadku analizy nabierają mglistego znaczenia i nie spełniają przypisanej im funkcji.

1.32

Popiera starania Komisji, aby wspierać pomnażanie wiedzy, badania i rozwój wiążące się z sektorem gospodarki odpadami, ponieważ większa ilość wiedzy i informacji stanowi centralny element poprawy praktyk producentów i władz w zakresie odpadów, jak również zmniejszania ilości odpadów przez konsumentów. W świetle podziału obowiązków w większości państw członkowskich dostrzega jednak potrzebę rozwijania bazy wiedzy istniejącej już na szczeblu lokalnym i regionalnym. Strategia w sprawie odpadów jest przejawem zróżnicowania podstaw wiedzy na szczeblu wspólnotowym w ramach następujących instytucji: Europejskiej Agencji Ochrony Środowiska, Eurostatu, Wspólnego Centrum Badawczego, Europejskiego Biura w Sewilli oraz nowego portalu internetowego służb informacyjnych DG ds. Środowiska „Science for Environment Policy”. Dla podmiotów działających na szczeblu lokalnym i regionalnym decydujące znaczenie ma to, by Komisja dokładniej określiła zadania przypadające poszczególnym ośrodkom naukowym, koordynowała i ukierunkowywała ich działania oraz aby zgromadzona wiedza była łatwo dostępna.

1.33

Zgadza się z tym, że w państwach członkowskich konieczna jest ambitniejsza polityka zapobiegania powstawaniu odpadów, uważa zatem za rozsądne żądanie opracowania programów przeciwdziałania powstawaniu odpadów.

1.34

Podkreśla, że główne znaczenie ma stworzenie równych warunków wyjściowych dla państw członkowskich w zakresie unikania działań niewłaściwych z ekologicznego punktu widzenia, jak obniżanie standardów, i wspiera w związku z tym inicjatywę Komisji w tej dziedzinie.

1.35

Podkreśla wagę uwzględnienia w polityce ochrony środowiska elementów społecznych i przyjmuje z zadowoleniem fakt, że Komisja dostrzega wysoką stopę wzrostu i pracochłonność w dziale gospodarki odpadami i recyklingu, wzywa jednak do dyskusji, czy wdrożenie strategii spowoduje utworzenie miejsc pracy na szczeblu ogólnoeuropejskim.

1.36

Zwraca uwagę, że aby zrealizować cel strategii, prawodawstwo musi zapewniać poziom pewności odpowiadający zakresowi planowania i inwestycji przedsiębiorstw zaangażowanych w dalszy rozwój recyklingu.

1.37

Zauważa, że władze lokalne i regionalne odgrywają ważną rolę we wdrażaniu strategii tematycznej i tym samym mają do spełnienia ważne zadanie, także w zakresie zapewnienia jej kontroli i oceny, dlatego też domaga się przyznania władzom lokalnym i regionalnym wiodącej roli jako kluczowym podmiotom w ramach stosowania polityki dotyczącej gospodarki odpadami w różnych państwach członkowskich UE.

2.1

Ubolewa nad jednoznacznym ograniczeniem zakazu mieszania, polegającym na tym, że zakaz zastąpiony został warunkami dla uzyskania zezwolenia na mieszanie oraz na zawężeniu definicji mieszania, co należy postrzegać jako znaczące złagodzenie przepisów, niosące ze sobą duże ryzyko dla środowiska. Zaleca zatem utrzymanie nieograniczonego zakazu mieszania odpadów niebezpiecznych.

2.2

Wzywa do rozważenia, na tle rozwoju technologicznego, przy okazji oceny w 2010 r. i przy okazji przyszłych ocen, czy wymóg odzyskiwania energii z odpadów dla nowych instalacji powinien zostać podniesiony ponad zaproponowany poziom 65 % oraz czy można w odniesieniu do zakładów recyklingu stawiać inne wymagania.

—

zebranie w art. 3 definicji, które są rozproszone po całym wniosku Komisji,

—

dodanie kilku brakujących definicji (np. słowa „sprzedawca” i „pośrednik” zostały użyte w art. 25 bez definicji) poprzez zapożyczenie definicji już przyjętych w drodze współdecyzji w związku z przyjęciem nowego rozporządzenia w sprawie przesyłu odpadów,

—

wyjaśnienie niektórych zaproponowanych definicji.

22.9.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 229/18

1)

Samorządy lokalne i regionalne są szczeblem decyzyjno-wykonawczym najbliższym obywatelom Unii Europejskiej. Środki niezbędne dla poprawy jakości powietrza w Europie wymagają doboru, umocowania, realizacji i kontroli w dialogu z obywatelami Unii Europejskiej.

2)

Działania zmierzające do ograniczenia obciążenia dla środowiska naturalnego powodowanego ruchem drogowym w 25 państwach członkowskich w praktyce realizowane są na szczeblu lokalnym i regionalnym.

3)

Propagowanie wykorzystania pojazdów ekologicznych odpowiada założonemu przez samorządy lokalne i regionalne celowi obniżenia zużycia energii, a w konsekwencji zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza.

4)

Odpowiedzialność za promowanie ekologicznie czystych pojazdów nie powinna jednak spoczywać jedynie na władzach lokalnych i regionalnych. Pilnie potrzebne są działania na rzecz natychmiastowego zaangażowania sektora prywatnego i przedsiębiorstw wypełniających zadania sektora publicznego.

5)

Obserwowane obecnie tendencje niezgodne z zasadami rozwoju zrównoważonego odwrócić można właśnie poprzez kumulację działań realizowanych na szczeblu lokalnym i regionalnym.

1.1

Z zadowoleniem przyjmuje zamiar Komisji, by poprzez ekologiczne zamówienia publiczne przyczynić się do poprawy jakości powietrza.

1.2

Wzywa, by zawarte we wniosku dotyczącym dyrektywy środki dotyczące zamówień publicznych na pojazdy ekologiczne przedstawiono w formie zalecenia.

1.3

Podkreśla znaczenie ścisłej współpracy z gminami i regionami w UE przy opracowywaniu proponowanych rozwiązań, w przypadku przyjęcia dyrektywy. W ramach konsultacji w sprawie przedłożonego wniosku dotyczącego dyrektywy wysłuchano opinii przede wszystkim przedstawicieli przemysłu samochodowego i paliwowego, jak również władz szczebla krajowego w państwach członkowskich.

1.4

Nalega, by angażować gminy i regiony w dalsze kształtowanie, realizację, monitorowanie i ocenę działań przewidywanych w dyrektywie, o ile zostanie ona przyjęta. Komitet nie uważa jednak za niezbędne utworzenia komitetu, który doradzałby Komisji w dalszych pracach.

1.5

Podkreśla potrzebę informowania obywateli o realizowanych działaniach i objaśniania im europejskiego procesu legislacyjnego oraz jego oddziaływania na praktycznych przykładach. W tym kontekście samorządy lokalne i regionalne mają do odegrania znaczącą rolę, co potwierdza między innymi biała księga w sprawie europejskiej polityki komunikacyjnej.

1.6

Popiera zasadniczą podstawę i cele wniosku. Komitet pragnie jednakże zwrócić uwagę, że należy odrzucić jednostronne zobowiązanie sektora publicznego w ramach prawa o zamówieniach publicznych. Jak Komisja Europejska słusznie wskazuje we wniosku dotyczącym dyrektywy, udział w rynku sektora publicznego w wypadku pojazdów dostawczych i ciężarowych wynosi zaledwie ok. 6 %, podczas gdy w wypadku autobusów — ok. 30 %. Komitet opowiadałby się więc za rozwiązaniem angażującym w większym stopniu sektor prywatny. Komitet chciałby zasadniczo zwrócić uwagę na znaczenie łagodnych, nielegislacyjnych środków w dziedzinie ekologicznych zamówień. W szczególności duże miasta, po spełnieniu odpowiednich warunków ramowych, dobrowolnie realizują ambitne cele związane z ochroną środowiska.

1.7

Zwraca uwagę, że jednostronne zobowiązanie sektora publicznego może oznaczać, że zwłaszcza samorządy będące w gorszej sytuacji finansowej będą powstrzymywać się od inwestycji lub będą zmuszone zlecać świadczenie usług dla ludności przedsiębiorstwom zewnętrznym.

1.8

Wzywa do przyjęcia całościowego podejścia do potencjalnych działań, jakie podejmować można z myślą o promowaniu ekologicznie czystych pojazdów w transporcie drogowym. Komitet ma zastrzeżenia co do obowiązkowego wymogu zawartego w zaproponowanej dyrektywie, zgodnie z którym organy publiczne powinny nabywać 25 % pojazdów ciężarowych, opierając się na normach określających ekologicznie czyste pojazdy. Wskazane byłoby zastosowanie norm określających silniki, które dotyczą wszystkich pojazdów i wszystkich grup klientów. Aby obowiązujące dopuszczalne poziomy zanieczyszczenia powietrza nie zostały przekroczone, potrzeba dalszych działań.

1.9

Z zadowoleniem przyjmuje wzmożony nacisk kładziony na zastosowanie biopaliw. Zwiększenie produkcji bioetanolu i biodiesla w Europie celem zastąpienia paliw tradycyjnych (benzyny i oleju napędowego) niesie ze sobą szereg korzyści:

1.10

Odrzuca projekt dyrektywy w sprawie promowania ekologicznie czystych pojazdów w transporcie drogowym, powinny być raczej przyjęte następujące rozwiązania:

1.11

Zwraca uwagę, że warunki realizacji postanowień omawianej dyrektywy w sprawie promowania ekologicznie czystych pojazdów w transporcie drogowym różniłyby się w poszczególnych państwach członkowskich:

W obliczu tak niejednolitej sytuacji rynkowej, wsparcie dla szczebla lokalnego i regionalnego wymagałoby zróżnicowania w poszczególnych państwach członkowskich.

1.12

Podkreśla, w przypadku przyjęcia dyrektywy, potrzebę dalszej obserwacji i oceny wdrażania jej postanowień w ścisłej współpracy z przedstawicielami szczebla lokalnego i regionalnego. Istotne znaczenie ma dokonanie podsumowania i przedstawienie efektów wprowadzenia dyrektywy, zwłaszcza pod względem liczby ekologicznie czystych pojazdów w ruchu drogowym oraz ich oddziaływania na jakość powietrza. Tego rodzaju „informacje zwrotne” dla gmin i regionów, a także dla obywateli Unii, mają ogromne znaczenie dla osiągnięcia i rozbudowywania celów przewidzianych dyrektywą. Ponadto są one istotnym warunkiem realizacji dalszych działań z myślą o promowaniu ekologicznie czystych pojazdów w transporcie drogowym.

2.1

Wzywa prawodawców europejskich, aby w ramach promowania ekologicznie czystych pojazdów w transporcie drogowym przewidzieli także jednolite środki przeznaczone dla sektora publicznego i prywatnego.

2.2

Nalega, by podmiotom publicznym na szczeblu lokalnym i regionalnym zapewnić pomoc gospodarczą w zakresie ekologicznych zamówień publicznych.

2.3

Podkreśla znaczenie działań informacyjno-szkoleniowych na rzecz wspierania i rozwoju systemu zamówień publicznych na pojazdy ekologicznie czyste.

2.4

Uważa za konieczne przyjęcie całościowego podejścia do potencjalnych działań na rzecz promowania ekologicznie czystych pojazdów w transporcie drogowym.

2.5

Proponuje, o ile proponowana dyrektywa zostanie przyjęta, stworzenie systemu sprawozdawczości służącego monitorowaniu dyrektywy w sprawie promowania ekologicznie czystych pojazdów w transporcie drogowym, skoordynowanego z innymi systemami sprawozdawczości. Powinien on być zestrojony między innymi z systemem sprawozdawczości przewidzianym postanowieniami dyrektywy w sprawie jakości powietrza atmosferycznego i w sprawie czystszego powietrza dla Europy.

2.6

Opowiada się za tym, by w przyszłości angażować gminy i regiony w opracowywanie, realizację, monitorowanie i ocenę działań proponowanych w omawianej dyrektywie.

22.9.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 229/21

1.1

Komitet Regionów wyraża aprobatę dla przeważającej części europejskiej strategii uczenia się przez całe życie, które rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie i trwa w kolejnych fazach życia oraz przyjmuje z zadowoleniem fakt, że obejmuje ona uczenie się na różne sposoby, takie jak kształcenie formalne, nieformalne i incydentalne. Komitet Regionów podkreślał już w różnych kontekstach, że strategia uczenia się przez całe życie dotyczy w znacznym stopniu szczebla lokalnego i regionalnego, często nakładając na niego odpowiedzialność polityczną i ekonomiczną za sektor edukacji i szkolenia w państwach członkowskich. Władze lokalne i regionalne często działają, wraz z władzami socjalnymi, w charakterze koordynatora rozwoju i wzrostu, odpowiedzialnego za interes publiczny i infrastrukturę. Pełnią one także rolę pracodawcy, który odpowiada za podniesienie kwalifikacji swoich pracowników, a jednocześnie jest nim zainteresowany (9).

1.2

Kwestie kształcenia odgrywają decydującą rolę z punktu widzenia konkurencyjności Europy, stanowiąc warunek zapewnienia dobrobytu socjalnego. Największy skarb Europy, tzn. jej obywatele, muszą zostać przygotowani do życia zawodowego i wykonywania kategorii prac, które różnią się zasadniczo od będących udziałem poprzednich pokoleń i które również w przyszłości będą podlegać zmianom. Zarówno przedsiębiorstwa, jak i pracownicy stoją w obliczu zmian, których ostateczną postać trudno jest z góry przewidzieć.

1.3

Oczywiście okoliczności i sytuacja wyjściowa rozwoju lokalnego i regionalnego są zróżnicowane, jednak w żadnym wypadku nie można ich rozpatrywać w oderwaniu od otaczającego środowiska. W sytuacji, gdy istniejące miejsca pracy ulegają likwidacji, regiony i społeczności potrzebują miejsc pracy tworzonych w nowych sektorach produkcji, ponieważ w przeciwnym wypadku grozi im stagnacja, wykluczenie społeczne w postaci bezrobocia, wysoka absencja chorobowa i niejednokrotnie zbyt wczesne wycofywanie się z rynku pracy.

1.4

Stąd też istnieje potrzeba rozwijania kwalifikacji i umiejętności ludzi w sposób spełniający wymogi społeczeństwa opartego na wiedzy. Coraz większego znaczenia nabierają wysokie umiejętności językowe i komunikacyjne oraz umiejętność pracy w zespole. W dzisiejszej rzeczywistości, która charakteryzuje się wzrostem intensywności strumieni handlu oraz globalizacją i segmentacją rynków, występuje zwiększone zapotrzebowanie na współpracę. Dotyczy to stosunków pomiędzy różnymi przedsiębiorstwami i organizacjami na poziomie lokalnym i regionalnym, a także pomiędzy regionami. Rysuje się przy tym układ coraz silniejszych wzajemnych zależności pomiędzy poszczególnymi częściami Europy oraz pomiędzy Europą a światem.

1.5

Wzajemna zależność pomiędzy życiem zawodowym, społeczeństwem i wyższym wykształceniem jest ważnym warunkiem wstępnym innowacji i wzrostu na poziomie lokalnym i regionalnym. Niezbędna jest przy tym integrująca infrastruktura oraz atmosfera braku dyskryminacji, co przyczynia się do pobudzenia aktywnego obywatelstwa i współodpowiedzialności oraz zapewnienia spójności społecznej i zrównoważonego rozwoju.

1.6

Komitet Regionów już wcześniej podkreślał znaczenie swojej aktywnej roli we wspieraniu uczenia się przez całe życie na szczeblu lokalnym i regionalnym (10). Odnosi się to oczywiście w tym samym stopniu do zagadnienia celów kształcenia i kluczowych kompetencji. Za szczególnie ważną sprawę Komitet Regionów uważa oddziaływanie propozycji zawartych we wniosku Komisji na szczebel lokalny i regionalny.

1.7

Komitet Regionów wyraża wolę monitorowania i wspierania dalszego rozwoju w tej dziedzinie i zachęca do przyszłej współpracy z Komisją w tym zakresie, np. w odniesieniu do projektów pilotażowych i badań naukowych.

1.8

Komitet Regionów podkreśla korzyści płynące z rozwoju regionalnych sieci kształcenia ustawicznego (R3L), w celu wzmocnienia sieciowej współpracy między instytucjami i stowarzyszeniami: publicznymi, szkolnictwa wyższego, kształcenia zawodowego, szkoleniowymi i kulturalnymi. Stanowi to istotny element zwiększania zdolności zatrudnienia oraz aktywnego obywatelstwa.

2.1

Patrząc z przedstawionej powyżej perspektywy, sprawą niezwykle ważną jest skoncentrowanie się na kompetencjach kluczowych dla uczenia się przez całe życie w obecnym i przyszłym społeczeństwie oraz w środowisku zawodowym. Odnosi się to do wspierania rozwoju na szczeblu lokalnym i regionalnym, a także na poziomie krajowym i poziomie Unii Europejskiej jako całości. Komitet Regionów przyjmuje z zadowoleniem zaproponowane przez Komisję zalecenia dla państw członkowskich w sprawie kompetencji kluczowych dla uczenia się przez całe życie.

2.2

Komitet Regionów szczególnie pozytywnie ocenia fakt podkreślenia we wniosku Komisji roli i znaczenia szczebla regionalnego i lokalnego. Stanowi to znaczący postęp w porównaniu z wcześniejszymi wnioskami Komisji, które ograniczały się prawie wyłącznie do szczebla europejskiego i krajowego.

2.3

Komitet Regionów upatruje w zintegrowanym programie uczenia się przez całe życie ważnego instrumentu zwiększania obszaru edukacji i narzędzia wzmocnienia kompetencji kluczowych dla uczenia się przez całe życie. Skuteczny transfer wiedzy i umiejętności pomiędzy regionami i władzami lokalnymi w UE, będący wynikiem zwiększonej mobilności obywateli, może przyczynić się do wzrostu konkurencyjności i zatrudnienia.

2.4

Głównym punktem zaleceń Komisji jest dążenie do trwającego przez całe życie uaktualniania kluczowych kompetencji także w wieku dorosłym. Szczególną uwagę poświęca się tzw. priorytetowym grupom docelowym w kontekście narodowym, regionalnym i lokalnym. Ważną rolę mogłyby tutaj odegrać środki mające na celu zwiększenie motywacji osób o niskich kwalifikacjach oraz działania informacyjne na szczeblu lokalnym i regionalnym. Chodzi przy tym o to, aby rozwijać doświadczenia i zainteresowania obywateli w oparciu o ich wiedzę zamiast koncentrować się na ich słabościach i niedoskonałościach.

2.5

Wpływ zaleceń Komisji na zmiany w procesach gospodarczych, społecznych, kulturalnych i innych zależy od konkretnych i natychmiastowych działań podejmowanych na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym. Z tego względu Komitet Regionów podkreśla konieczność zreformowania formalnych i nieformalnych systemów edukacyjnych. Programy te muszą objąć wszystkie poziomy, aby dostosować systemy do potrzeb unijnych rynków pracy i wymagań strategii uczenia się przez całe życie.

2.6

Ważnym zjawiskiem, które należy obserwować i zwalczać na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym są różnice pomiędzy kobietami i mężczyznami pod względem udziału w kształceniu i osiąganych w nim wyników. Należy przy tym zachęcać dziewczęta i kobiety do zdobywania wykształcenia w zawodach naukowo-technicznych. Mężczyźni wymagają wsparcia w innym kontekście. W wielu regionach i gminach to właśnie głównie mężczyźni przedwcześnie rezygnują ze szkoły i wykazują mniej motywacji oraz skłonności do kontynuowania nauki.

2.7

Komitet Regionów uważa, że zasugerowane przez Komisję zalecenia dla państw członkowskich mogą stać się ważnym katalizatorem, będącym w stanie szybciej ukierunkować systemy oświatowe w Europie w stronę bardziej odpowiedniego podejścia, mając na uwadze zrealizowanie uzgodnionych celów odnośnie konkurencyjności, standardów społecznych i uczestnictwa. Komitet Regionów akceptuje te cele i pragnie dodać w tym miejscu następujące uwagi:

2.8.1

Komitet Regionów podkreśla szczególne znaczenie zapewnienia już małym dzieciom skutecznego wsparcia ich ukierunkowanego rozwoju, które jednak nie może wywoływać u nich strachu przed niepowodzeniem. Ponadto szkoła powinna stanowić podstawę nauki kontynuowanej przez całe życie poprzez kształcenie formalne, nieformalne i incydentalne. Ważne jest uświadomienie sobie różnic w procesie uczenia się dzieci i młodzieży, ponieważ ich dojrzewanie odbywa się w różnym tempie, a ilość czasu potrzebnego na realizację ich celów jest także zróżnicowana. Stanowi to wielkie wyzwanie w kontekście kształtowania systemu edukacyjnego i szkolenia nauczycieli.

2.8.2

Szczególną uwagę należy poświęcić dzieciom i młodzieży o szczególnych potrzebach, np. wynikających z niepełnosprawności, w celu umożliwienia im odgrywania, wraz z innymi dziećmi, aktywnej roli w życiu społecznym.

2.9.1

Komitet Regionów przyjmuje z zadowoleniem zawarte w tekście Komisji szczególne odniesienie do uczących się osób niepełnosprawnych i podziela ocenę, zgodnie z którą zawodowe trudności edukacyjne często są wynikiem połączenia czynników osobistych, społecznych, kulturowych lub ekonomicznych oraz zgadza się, że należy je przezwyciężać we współpracy z innymi warstwami społeczeństwa. Dla Komitetu Regionów sprawą priorytetową jest skuteczne usuwanie przeszkód utrudniających dostęp do zatrudnienia, kształcenia i pozostałych możliwości dalszego rozwoju.

2.9.2

Komitet uważa za wyjątkowo pilne zadanie stworzenie wszystkim uczniom, bez względu na ich pochodzenie, warunków umożliwiających realizację celów edukacyjnych i oddalających niebezpieczeństwo przedwczesnej rezygnacji ze szkoły. Należy w związku z tym sięgnąć po szczególne inicjatywy i środki wsparcia uwzględniające warunki i potrzeby poszczególnych uczniów.

2.9.3

Unia Europejska nie zrealizuje ambitnych celów, jakie sobie wyznaczyła, o ile będzie miało miejsce utrudnianie jej obywatelom dostępu do miejsc pracy i dalszego doskonalenia zawodowego ze względu na płeć, niepełnosprawność, pochodzenie kulturowe lub etniczne, wiek lub inne przyczyny. Władze lokalne i regionalne odgrywają ważną rolę w realizacji strategii braku dyskryminacji i równości szans oraz zapewnienia równych możliwości i praw dla wszystkich.

2.9.4

Komitet Regionów uważa, iż pożądane byłoby stworzenie sieci transnarodowej pomiędzy europejskimi regionami i gminami w celu wymiany doświadczeń i pogłębiania wiedzy, zgodnie z inicjatywą R3L. Niezbędne jest poddanie tych kwestii pod dyskusję, stały rozwój metodologii, transfer wiedzy oraz zapewnienie wsparcia.

2.10.1

KR uważa tę propozycję za ważną, dając jednak do zrozumienia, że potrzeby często różnią się od siebie znacznie w zależności od regionu i kraju, przez co trzeba stosować różne podejścia, o ile chce się dotrzeć do wszystkich obywateli. Dlatego też należy podkreślić, że w wielu przypadkach występuje konieczność określenia grup priorytetowych właśnie na szczeblu lokalnym i regionalnym. Przykładowo, można rozwijać współpracę z organizacjami mającymi doświadczenie w dziedzinie kształcenia dorosłych oraz z partnerami społecznymi.

2.10.2

KR uważa, że wśród grup docelowych, określonych jako priorytetowe, szczególną uwagę należy zwrócić na kategorię pracowników samorządów lokalnych i regionalnych, tak by mogli rozwijać i aktualizować swe kluczowe kompetencje przez całe życie zawodowe zgodnie z pełnionymi przez siebie funkcjami publicznymi;

2.11.1

KR już wcześniej (11) podkreślał wagę zapewnienia na szczeblu lokalnym i regionalnym środków na wspieranie uczenia się przez całe życie i akcentował potrzebę zainicjowania dyskusji na poziomie lokalnym i regionalnym. Komitet zwrócił w swojej opinii uwagę, że dostęp w znaczeniu geograficznym powinno się także widzieć w połączeniu z innymi środkami na rzecz poprawy dostępu osobom, zarówno w kategoriach struktury, jak i organizacji. Można to, przykładowo, osiągnąć poprzez organizowanie kursów dziennych/wieczorowych i weekendowych, kursów letnich i wypadających w okresach tradycyjnych świąt, ustalenie wielu terminów rozpoczęcia kursów, uczenie się na odległość i elastyczne uczenie się w sposób ukierunkowany. Wskazane byłoby także stworzenie uczestnikom warunków finansowych umożliwiających dalsze kształcenie. Na rozważenie zasługuje także nauczanie pozaszkolne, jakie w różnych postaciach odbywa się poza formalnym systemem szkolnym.

2.11.2

„Infrastruktura” nie powinna jednak oznaczać istnienia ogólnej i znormalizowanej postaci ośrodków szkoleniowych. O ile tylko jest to możliwe, powinny one wykorzystywać w maksymalnym stopniu istniejącą infrastrukturę.

2.12.1

Komitet Regionów pragnie podkreślić, że punkt ten jest niezwykle ważny dla pomyślnego rozwoju na poziomie lokalnym i regionalnym, ponieważ decydujące znaczenie ma powiązanie ze sobą na szczeblu lokalnym i regionalnym różnych obszarów polityki, takich jak problemy zatrudnienia, polityka rynku pracy, polityka gospodarcza i społeczna, a także unikanie „wąskiego spojrzenia”. Dlatego też ważne jest, aby obszary zadań odpowiadały możliwie dokładnie obszarom kompetencji. Komitet Regionów uważa, że dla przeprowadzenia inicjatyw w ramach zintegrowanych programów działania na rzecz uczenia się przez całe życie niezbędne jest udostępnienie środków finansowych i zapewnienie ich wykorzystania w sposób bardziej elastyczny. Kluczowym czynnikiem dla wzrostu w regionach i gminach jest wspólne działanie społeczeństwa, świata pracy i wyższych uczelni.

2.13.1

Komitet Regionów przyjmuje z zadowoleniem propozycję kompetencji kluczowych dla uczenia się przez całe życie. W ten sposób w centrum rozważań stawia się pytanie o to, jakimi kwalifikacjami musi dysponować dana osoba, aby mogła ona funkcjonować w społeczeństwie opartym na wiedzy. Wspomniane kluczowe kompetencje mogą służyć jako kierunki dyskusji na temat przyszłego zapotrzebowania na kompetencje zarówno na szczeblu europejskim i krajowym, jak i regionalnym i lokalnym. W Europie zagadnienie to jest szczególnie istotne w kontekście realizacji celów strategii lizbońskiej. Zwłaszcza na poziomie lokalnym i regionalnym pytania o kompetencje nabierają znaczenia praktycznego.

2.13.2

Komitet Regionów uważa, że kompetencje te muszą być przedmiotem ciągłej dyskusji i powinny być rozpatrywane w ramach stałego dialogu i nieprzerwanego procesu. Obszar kompetencji określony jako „Kompetencje społeczne oraz kompetencje obywatelskie” obejmuje szereg różnych aspektów, które następnie należy rozwinąć i zróżnicować. Ponadto niektóre z kluczowych kompetencji są ściśle ze sobą powiązane.

2.13.3

Komitet Regionów przyjmuje z zadowoleniem dalsze rozwinięcie przez Komisję wniosku w sprawie kluczowych kompetencji. Popiera on opracowany przez Komisję wniosek w sprawie kluczowych kompetencji.

2.13.4

W kolejnych punktach Komitet omawia bardziej szczegółowo zaproponowane kluczowe kompetencje.

—

Porozumiewanie się w języku ojczystym

—

Porozumiewanie się w językach obcych

—

Kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne

—

Kompetencje informatyczne

—

Zdolność uczenia się

—

Kompetencje społeczne oraz kompetencje obywatelskie

—

Przedsiębiorczość

—

Ekspresja kulturalna.

3.1.1

Komitet Regionów zgadza się ze znaczeniem przypisywanym przez Komisję umiejętności porozumiewania się w języku ojczystym zarówno w mowie, jak i w piśmie.

3.1.2

Język ojczysty stanowi fundament wszystkich późniejszych procesów uczenia się, możliwości wyrażania się oraz tożsamości. Dlatego też dobra znajomość języka ojczystego i biegłość w posługiwaniu się nim należy uznać za podstawę uczenia się. Język stwarza podstawę przyswajania informacji i jest wstępnym warunkiem komunikowania się ze współobywatelami, a tym samym jest podstawą uczestnictwa i przyjmowania na siebie odpowiedzialności.

3.1.3

Komitet chciałby zwrócić uwagę, że Komisja i instytucje krajowe powinny ściśle współpracować z władzami lokalnymi i regionalnymi w dziedzinach, w których używa się mniej rozpowszechnionych i rzadziej nauczanych języków, w celu zachęcenia obywateli do uczenia się tych języków (12).

3.2.1

W Europie przyszłości znajomość kilku języków będzie coraz bardziej niezbędną umiejętnością. Umożliwi ona wszechstronne kontakty, nie tylko w życiu zawodowym, ale także w kategoriach bardziej wnikliwego zrozumienia kultury, zwyczajów i warunków życia innych krajów. Jest ona także ważnym wymogiem przy podejmowaniu studiów wyższych oraz warunkiem wstępnym większej mobilności na rynku pracy. Już obecnie obszary językowe Europy znajdują się w stanie współzależności od siebie. Wzrasta wymiana pomiędzy krajami, gospodarki są coraz bardziej ze sobą powiązane, zaś wytwarzanie towarów i usług coraz częściej odbywa się ponad granicami państwowym i barierami językowymi. Komitet Regionów podkreśla, że różnorodność językową Europy powinno się postrzegać jako zaletę.

3.3.1

Komitet Regionów uważa, iż umiejętności matematyczne naukowe i techniczne należy przekazywać uczniom w taki sposób, aby odbierali je oni jako umiejętności znaczące i motywujące. Matematyka może być środkiem pomocniczym przy nauczaniu innych przedmiotów, takich jak fizyka, chemia, biologia i nauki społeczne. Wiedza i umiejętności matematyczne mogą być także niezależnym elementem nowoczesnego systemu nauczania. Kompetencja naukowa jest istotna, gdyż pomaga ona m.in. poznać i zrozumieć związki, przyczyny i oddziaływania oraz ocenić poprawność informacji. Podstawowe wykształcenie matematyczno-naukowe jest niezbędne dla aktywnej kompetencji obywatelskiej. Kompetencję techniczną powinno się rozwijać na podstawie doświadczeń kobiet i mężczyzn. Ważną rolę odgrywa też wykazanie, w jaki sposób wyobrażenia i tradycje wpływają na poglądy na to, co w obszarze techniki jest przeznaczone „dla kobiet” a co „dla mężczyzn”.

3.3.2

W ramach europejskiego obszaru badań należy podjąć szczególne wysiłki na rzecz zwiększenia zainteresowania młodzieży i kobiet zawodami naukowo-technicznymi. Wszystkim obywatelom powinno się zapewnić umiejętne i biegłe wykorzystywanie technologii społeczeństwa informacyjnego (IST). Rozwój tzw. parków naukowych jest ciekawym sposobem na pobudzenie zainteresowania studiami nad nauką i techniką.

3.4.1

W całej Unii Europejskiej należy stworzyć infrastrukturę informacyjną dla kompetencji informatycznych, która byłaby otwarta dla wszystkich grup i nie dyskryminowała żadnej z nich. Komitet Regionów przywiązuje dużą wagę do wspierania zrównoważonego regionalnie i społecznie społeczeństwa informacyjnego zapewniającego swoim obywatelom posiadanie umiejętności niezbędnych po to, aby żyć i pracować w nowej epoce informatycznej. Umiejętność radzenia sobie z wielką ilością informacji i rozwiązywania złożonych problemów staje się przez to niezbędna dla coraz większej liczby ludzi.

3.5.1

Zdolność uczenia się zakłada wypracowanie indywidualnej perspektywy i podejścia do własnego uczenia się. Oznacza to, że osoba ucząca się jest świadoma samej siebie i swoich reakcji w różnych sytuacjach związanych z uczeniem się oraz metod, jakie jej najbardziej odpowiadają, a także zna swoje mocne strony oraz obszary, w których możliwa jest poprawa. Jest to także kwestia motywacji i wiary w siebie. Strategia uczenia się przez całe życie opiera się głównie, co zrozumiałe, na perspektywie uczenia się i na założeniu, że odbywa się to w różny sposób i w różnych kontekstach. Chodzi tu o umiejętność zmiany metody nauki i uczenia się na nowo. Jest to także wykorzystywanie posiadanej wiedzy i kwalifikacji oraz wcześniejszych doświadczeń życiowych oraz ćwiczenie umiejętności ich zastosowania i wykorzystania w wielu nowych kontekstach.

3.5.2

Komitet Regionów przywiązuje do tego faktu wielkie znaczenie w kontekście społeczeństwa opartego na wiedzy. Sprawą szczególnie ważną jest przygotowanie do takiego sposobu działania początkujących nauczycieli w ramach ich szkolenia. Istota tego zagadnienia rożni się od pozostałych kluczowych kompetencji, ponieważ odnosi się ono do możliwości rozwoju wszystkich pozostałych kluczowych kompetencji. Dlatego też Komitet Regionów wyraża pogląd, że kompetencje te powinny zostać wyodrębnione i wymienione przed wszystkimi innymi kompetencjami.

3.6.1

Pojęcie „kompetencje społeczne oraz kompetencje obywatelskie” odnosi się do złożonego kompleksu zagadnień, który zdaniem Komitetu zasługuje na wiele uwagi. Z jednej strony chodzi tu o rozwój cech osobowych i umiejętności nawiązywania kontaktów z innymi ludźmi. Mówiąc ogólnie, rozwinięte zdolności komunikacyjne stają się coraz ważniejszą cechą w życiu zawodowym i społecznym typowym dla społeczeństwa opartego na wiedzy. Dochodzi do tego także zrozumienie międzykulturowe.

3.6.2

Ten obszar kompetencji obejmuje aspekty społeczne o tyle, o ile powstaje pytanie, w jakim stopniu dana osoba uważa się za „zasób” dla siebie samej, swojej rodziny i swojego otoczenia.

3.6.3

Należałoby także wskazać na implikacje medyczne, jak np. zrozumienie znaczenia zdrowego stylu życia, zagadnienie zdrowia fizycznego i duchowego oraz aktywnego podejścia do życia. Podczas gdy medycyna wciąż czyni dalsze postępy, w wielu społeczeństwach pogarsza się stan zdrowia dzieci i młodzieży z powodu złego odżywiania się i braku ruchu. O ile nie podejmie się działań zapobiegawczych, sytuacja może stać się naprawdę krytyczna.

3.6.4

Innym bardzo ważnym aspektem jest rola obywateli w społeczeństwie. Dotyczy to zagadnienia zrozumienia demokracji oraz praw i obowiązków jednostki. Wzmocnieniu wszystkich tych czynników można sprzyjać na poziomie lokalnym i regionalnym. Komitet proponuje rozszerzyć definicję podkreślając, jak ważna jest dla obywateli znajomość historii UE, jej celów, podstaw traktatów unijnych, stosunków pomiędzy Unią a państwami członkowskimi, problemów i postępów w kontekście opracowywania traktatu konstytucyjnego oraz zasad poszczególnych obszarów unijnej polityki.

3.6.5

Znaczenie rozwoju zrównoważonego i poczucie odpowiedzialności za nasze wspólne środowisko naturalne to aspekty, które zdaniem Komitetu Regionów należy wyraźnie zaznaczyć w tym kontekście.

3.7.1

W odniesieniu do inicjatywy i przedsiębiorczości chodzi głównie o aktywne podejście, które przekształca pomysły w działania. Dlatego też ważne jest, aby system edukacyjny zawczasu wspierał ten typ aktywnego nastawienia i rozwijał formy działania tworzące odpowiednie podstawy. Komitet Regionów podkreśla znaczenie wykorzystania potencjału kobiet i przedsiębiorczych mniejszości etnicznych przy tworzeniu podmiotów gospodarczych. Ponadto odpowiednie instytucje rządowe i administracyjne powinny ułatwiać kobietom uzyskanie dostępu do nowych technologii. Tego typu działania wraz z aktywną polityką rynku pracy mogą przyczynić się do zmniejszenia nierówności w traktowaniu płci pod względem zatrudnienia w wielu częściach Europy. Ma to decydujące znaczenie dla przyszłości gospodarki i dobrobytu Unii Europejskiej (13).

3.8.1

Komitet Regionów uważa, że sprawą o równie wielkim znaczeniu jest zrozumienie i zachowanie kulturowej i językowej różnorodności Europy (14). Chodzi oto, aby w procesie uczenia się i rozwoju ludzi znalazły się różne formy wyrazu, takie jak muzyka, sztuka, literatura i język. Mówiąc ogólnie, ważna jest otwartość na różne poglądy i podejścia reprezentowane przez ludzi.

3.8.2

Komitet Regionów wskazuje w tym miejscu na perspektywę historyczną, a mianowicie na sposób, w jaki kontakty pomiędzy poszczególnymi częściami Europy dostarczyły w różnych epokach bodźców do rozwoju. Już od co najmniej pięciuset lat istnieje dobrze ugruntowana idea wspólnoty narodów europejskich, która obecnie znalazła swoje odbicie w Unii Europejskiej.

3.9.1

Na podstawie zaleceń Komisji Komitet Regionów uważa za wskazane wspieranie i wzmacnianie przyszłego rozwoju oraz zachęca do przyszłej współpracy z Komisją.

3.9.2

Komitet Regionów popiera zaproponowane przez Komisję kompetencje kluczowe dla uczenia się przez całe życie i opowiada się za tym, aby były one rozpatrywane w ramach stałego dialogu i nieprzerwanego procesu.

3.9.3

Komitet Regionów opowiada się za tym, aby kluczowym kompetencjom określonym jako „zdolność uczenia się” nadać wartość nadrzędną, ponieważ obejmują one metody przyswajania nowej wiedzy i podejście do uczenia się, a tym samym są warunkiem rozwoju pozostałych kluczowych kompetencji.

3.9.4

„Kompetencje społeczne oraz kompetencje obywatelskie” jako kluczowe kompetencje powinny także obejmować znaczenie rozwoju zrównoważonego i świadomość odpowiedzialności za nasze wspólne środowisko naturalne.

3.9.5

Komitet Regionów kładzie nacisk na rozwinięcie wrażliwości kulturowej, będącej podstawą otwarcia się na różnorodność języków i kultur Europy oraz ich zrozumienia, a także wzbogacenia, jakie mogą one wnieść do życia wszystkich obywateli europejskich.

22.9.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 229/29

1)

Odnowiona i nowoczesna europejska polityka przemysłowa, skierowana na potencjał konkurencyjny naszego przemysłu, stanowi absolutnie najważniejszy priorytet strategii na rzecz wzrostu i zatrudnienia. Problematyka, którą zajmuje się ta strategia, niewątpliwie dotyczy wszystkich regionów UE, a dynamika znajdujących się u jej podstaw procesów jest ogromna i istotna. Komitet wyraża zatem zadowolenie z powodu ambicji Komisji, jak również z powodu jej chęci znaczącego wsparcia koniecznych reform.

2)

W świetle szybkich zmian zachodzących w gospodarce światowej sprawa ta jest pilna; pozycja konkurencyjna przemysłu europejskiego znalazła się pod silną presją. To z kolei wywiera dodatkowy wpływ na tempo i rytm procesu odnowy europejskiej polityki przemysłowej. Komitet docenia zaangażowanie organizacji wielu sektorów, do którego namawiała Komisja, jednak zarazem zadaje sobie pytanie, czy zapewni ono dosyć dróg odnowy. W świecie powszechnej konkurencji gospodarczej Europa rozwinie swą przyszłą siłę przede wszystkim w konkurencyjnych regionach, nazywanych w niniejszej opinii „dolinami”, które to określenie zostało zainspirowane konceptem doliny krzemowej oraz filozofią Światowego Forum Gospodarczego. Owe europejskie doliny, opierające się na dawnych gałęziach przemysłu i branżach działalności, stanowią siłę napędową przyszłej odnowy gospodarczej i społecznej.

3)

Przykłady takich „dolin” to region Sztokholmu, Cambridge, Bawaria, Rodan-Alpy, południowo-wschodnia Holandia oraz rozwijające się regiony, takie jak Värmland, Ryga i Saksonia-Anhalt. Komitet wzywa Komisję, by podejście to uczyniła sednem „nowej agendy” europejskiej polityki przemysłowej, sprzyjając dzięki temu powstawaniu regionalnych ośrodków gospodarczych w Europie. Oznacza to poważne przeformułowanie obecnych propozycji, które postulują co najwyżej tworzenie „warunków ramowych” i są w tym względzie za mało innowacyjne. Istotą nowej europejskiej polityki przemysłowej musi być przede wszystkim stymulowanie działań i inicjatyw międzysektorowych, ukierunkowane na nowe sposoby dostosowania technologii i produktów do rynku.

4)

W niniejszej opinii Komitet wysuwa szereg konkretnych propozycji zmierzających do gruntownej zmiany i dalszej integracji różnych instrumentów UE. Już podczas zbliżającej się prezydencji niemieckiej należy położyć trwałe fundamenty pod tę inicjatywę, wzywamy zatem Komisję i Parlament, by wystąpiły z propozycją innowacyjnej i ofensywnej polityki.

1.1

W planie prac Komisji przedstawiono siedem propozycji inicjatyw międzysektorowych mających na celu podjęcie ogólnoeuropejskich wyzwań dotyczących różnych grup sektorów i zwiększenie synergii między różnymi obszarami polityki. Są to:

1.2

Wszystkie te środki działania bez wyjątku mają wielką wagę dla wzrostu konkurencyjności przemysłu europejskiego. Ogólnie rzecz biorąc, Komitet pragnie z całą mocą poprzeć propozycje zmierzające w tym kierunku. Kierując się własną perspektywą, zwracamy szczególną uwagę na kwestię zarządzania zmianami strukturalnymi w przemyśle. Równolegle należy zwrócić uwagę również na nowy program upraszczania prawa. W tym kontekście są to bowiem zagadnienia o kluczowym znaczeniu: należy przejść do wspierania i towarzyszenia nowej polityce przemysłowej koncypowanej przez regiony. W dyskusjach nad sposobami podjęcia wyzwań i wykorzystania szans oferowanych przez globalizację należy stale mieć na uwadze konkurencyjność Unii Europejskiej, jeżeli chcemy zagwarantować dobrobyt naszym dzieciom. Odrzucamy zwrócony ku przeszłości protekcjonizm zmierzający do zachowania dawnych osiągnięć. Inicjatywy takie, jak zaproponowany przez Komisję fundusz przystosowania do globalizacji, nie powinny mieć charakteru defensywnego, lecz być nastawione na rozwój, np. mogłyby mieć na celu kształcenie kadr dla nowych obiecujących sektorów.

1.3

Komitet opowiada się więc za tym, by wyraźniej nawiązać do regionalnej polityki innowacji Komisji, która także silnie koncentruje się na stymulowaniu powstawania klastrów i nowych form współpracy. W Europie istnieje już wiele dobrych przykładów współpracy między Komisją a regionami, by przywołać chociażby program działania Brabancji Północnej na rzecz innowacji 2005-2010, pt. „Connecting, creating and enabling winners”.

1.4

W szczególności opracowywanie propozycji inicjatyw międzysektorowych może pozwolić na stworzenie nowoczesnej i lepiej zintegrowanej europejskiej polityki przemysłowej. W tym świetle pragniemy pokrótce omówić kilka spośród zaproponowanych środków działania, przy czym zwracamy szczególną uwagę na wykorzystanie szans wynikających z zastosowania bardziej zintegrowanego podejścia.

1.5

Energia i środowisko będą w najbliższych latach stanowić kwestie najwyższej wagi na szczeblu światowym.

Komisja musi zadbać o to, by powstał klimat sprzyjający przekształceniu zagrożeń w szanse. W tych dziedzinach znajdują się obiecujące nowe rynki i interesujące nowe tropy dla europejskiej polityki w zakresie przemysłu i badań naukowych.

Dzięki temu podejściu energia i rozwój zrównoważony (produkty i procesy produkcyjne przyjazne dla środowiska) nie będą traktowane oddzielnie w ramach polityki przemysłowej i innowacyjnej, a stanowić będą rzeczywiście jej integralną część. Należy w tym kontekście szczególną uwagę poświęcić rozwijaniu alternatywnych źródeł energii. Koszty energii stanowią zasadniczą część kosztów ponoszonych przez nasz przemysł. Komitet wzywa państwa członkowskie do zwiększenia przepustowości wzajemnych połączeń, tak by liberalizacja rynku energetycznego mogła doprowadzić do tego, że nasze przedsiębiorstwa będą mogły kupować gaz i energię elektryczną w całej Europie. Posiadanie przez samorządy lokalne i regionalne aktywnych udziałów w spółkach dostarczających energię może aktywnie przyczynić się do utworzenia równych warunków gry na szczeblu europejskim.

1.6

Komitet podkreśla, że nową politykę przemysłową trzeba postrzegać w kontekście strategii lizbońskiej i globalizacji. Procesy restrukturyzacyjne zachodzące w regionach i krajach są konsekwencją tych przemian. Jak zostało to zaznaczone w opinii Komitetu w sprawie restrukturyzacji i delokalizacji (CdR 148/2005 fin), należy zadbać o dobre zarządzanie restrukturyzacją (por. nasze poprzednie uwagi odnośnie wdrażania funduszu przystosowania do globalizacji, w sposób nastawiony na rozwój a nie defensywny). We wdrażaniu na szczeblu europejskim zasadnicze jest wspieranie spójności społecznej i gospodarczej: musi to stanowić jedną z podstaw lepiej działającego i bardziej elastycznego europejskiego rynku pracy. Pożądane jest, by omawianą tutaj priorytetową kwestię „innowacji społecznych” umieścić w bardziej centralnym punkcie. Kwestię kluczową stanowi sposób, w jaki można w lepszym stopniu przygotować pracowników europejskich, niezależnie od ich szczebla w hierarchii zawodowej, do przechodzenia przez niejednokrotnie drakońskie restrukturyzacje, bez padania ofiarą bezrobocia strukturalnego.

1.7

Podwyższenie wydajności pracy, wskaźników zatrudnienia i mobilności pracowników mają zasadnicze znaczenie dla konkurencyjności Unii Europejskiej. Na kwestie te należy zwrócić większą uwagę, zarówno w polityce państw członkowskich jak i w programach i funduszach strukturalnych UE. Należy ponadto rozszerzyć możliwości (tymczasowego) dostępu do europejskiego rynku pracy dla wysoko kwalifikowanych pracowników spoza UE, jako że taka liberalizacja przyczyniłaby się również do konkurencyjności Europy.

1.8

Komitet zauważa, że niektóre istotne gałęzie europejskiego przemysłu wytwórczego mają wciąż znaczną przewagę nad swoimi konkurentami, jednak także na nie globalizacja może mieć negatywny wpływ. Adekwatna ochrona własności intelektualnej i przemysłowej ma zasadnicze znaczenie dla konkurencyjnej pozycji UE. Ochrona własności intelektualnej zachęca do innowacyjnych działań i rozwoju nowych modeli działalności gospodarczej. Ramy prawne muszą dostosowywać się do szybko zachodzących przemian technologicznych i społecznych. Prawodawstwo w tym zakresie musi być bardziej przejrzyste i oferować bezpieczeństwo prawne. Należy ustanowić oraz wprowadzić reguły zarówno na szczeblu europejskim (prawodawstwo wspólnotowe) jak i światowym (WTO, TRIPS). Wielu przedsiębiorców w MŚP, sile napędowej innowacji, w dalszym ciągu nie wie, jak właściwie reagować na naruszenie ich własności intelektualnej. Dużym problemem dla wielu MŚP są niezwykle wysokie koszty uzyskiwania praw własności intelektualnej w Europie, które są znacznie wyższe niż np. w USA. Dalej, co się tyczy kosztów zgłaszania patentów, sprawą największej wagi jest — po 30 latach dyskusji — wprowadzenie patentu wspólnotowego. Konkretny projekt przedstawiony pięć lat temu przez Komisję w dalszym ciągu jest zablokowany w Radzie z powodu sporu w kwestii systemu językowego. Komitet wzywa Komisję do przedstawienia dyrektywy harmonizującej opartej na art. 95 TWE. Pozwoliłoby to utrzymać krajowe systemy patentowe jednocześnie wprowadzając zasadę wzajemnego uznawania. Ograniczenie liczby języków do urzędowego języka przedmiotowego państwa członkowskiego i angielskiego pozwoliłoby na znaczne ograniczenie kosztów uzyskania patentu wspólnotowego, z korzyścią dla MŚP. Utworzono by w ten sposób konkurencyjny patent międzynarodowy. Ponadto należy koniecznie zmniejszyć do minimum obowiązujące w wielu krajach UE opłaty za przedłużenie patentu; należą one do czynników hamujących rozwój innowacji.

1.9

Europejskie programy ramowe 7. PR i CIP, w połączeniu z funduszami strukturalnymi, odgrywają bardzo istotną rolę kierującą i wspierającą. Środki z 7. PR mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia konkurencyjnej pozycji UE i wzmocnienia regionów wysoko rozwiniętych pod względem technologii. Nie można zmniejszać budżetu na ten cel przy ustalaniu perspektyw finansowych.

1.10

W niniejszej opinii z naciskiem żąda się, by zwrócić uwagę na pobudzanie kształtowania regionalnych ośrodków gospodarczych w Europie (europejskich dolin krzemowych). W tym celu konieczne jest, by fundusze strukturalne i programy ramowe takie jak 7. PR i CIP mogły być w większym stopniu łącznie wykorzystywane w regionach. Komitet wzywa Komisję do przedstawienia konkretnych projektów w tej kwestii.

Ważna jest m.in. koncentracja środków na badania naukowe prowadzone na najwyższym poziomie, mówiąc hasłami — pobudzanie kultury „otwartych innowacji” i tworzenie klastrów w regionach.

1.11

Aby rozwinąć trwały model gospodarczy dla regionów o najbardziej zaawansowanych technologiach potrzeba czegoś więcej niż poważnych inwestycji w badania naukowe. Uczy tego między innymi doświadczenie z regionem Brainport w Eindhoven. Stymulowanie wielkiej różnorodności zastosowań wiedzy w wielu łańcuchach innowacyjnych zapewnia tworzenie nowych miejsc pracy na wszystkich poziomach i ugruntowanie wiedzy w danym regionie. Małe i średnie przedsiębiorstwa mają tym samym prawo do takich samych bodźców jak ośrodki rozwijające wiedzę. Komitet wzywa Komisję do większego nakierowania europejskich programów i funduszy strukturalnych i wykorzystania ich jako multiplikatorów stymulujących po kilka łańcuchów innowacyjnych w regionie. Pozwoliłoby to utworzyć wiele nowych ścieżek kariery dla absolwentów średniego i wyższego szkolnictwa zawodowego oraz szkolnictwa na szczeblu akademickim.

1.12

Co się tyczy tego ostatniego punktu, Komitet domaga się zwrócenia większej uwagi na dostępność europejskich programów ramowych i funduszy dla małych i średnich przedsiębiorstw. Uważamy to za wielki problem: jeśli nie dokona się uproszczenia, ambicja wspierania w szczególności MŚP ma nikłe szanse realizacji. Ważne jest tworzenie „kultury bardziej otwartych innowacji”, w której MŚP będą miały łatwiejszy dostęp do bardziej skoncentrowanych środków i bardziej zintegrowanych projektów.

1.13

Doświadczenia związane z regionalną polityką innowacji pokazują, że MŚP czerpią korzyści przede wszystkim z interakcji z większymi przedsiębiorstwami. Podkreślamy przeto, że w europejskiej polityce przemysłowej należy zwrócić większą uwagę na interakcje między wielkimi (1) a średnimi lub małymi przedsiębiorstwami. Równie ważna jest interakcja pomiędzy MŚP a ośrodkami badawczymi.

1.14

Na koniec jeszcze jedna uwaga w kwestii ewentualnego przyjęcia bardziej zintegrowanego podejścia w europejskiej polityce przemysłowej. Należałoby w szczególności rozważyć integrację polityki przemysłowej z polityką rozwoju zrównoważonego i spójności społecznej; stanowi to duże wyzwanie dla Europy. Poprzez ten program Komisja może przyczynić się do tego, że w ramach rozwoju trwałego europejskiego społeczeństwa opartego na wiedzy, szybciej podjęte zostaną nowe formy współpracy i nastąpi dopasowanie produktów do rynku w takich dziedzinach, jak opieka zdrowotna (innowacje medyczne i techniczne), środowisko naturalne i energia. Europejski przemysł znalazłby tutaj nowe interesujące rynki.

1.15

Ponadto wskazaliśmy już na istnienie tendencji do grupowania i specjalizacji głównych typów działalności gospodarczej w Europie. Można ją wzmocnić w innych obszarach polityki, np. w dziedzinach zagospodarowania przestrzennego i nowoczesnej infrastruktury. Polityka europejska powinna być bardziej ukierunkowana na tworzenie trwałych warunków sprzyjających powstawaniu czołowych (transgranicznych) międzynarodowych ośrodków, podłączonych do nowoczesnej infrastruktury europejskiej i dzięki niej udostępnianych. Pomysł przewodniczącego Komisji Jose Manuela Barosso na utworzenie Europejskiego Instytutu Technologicznego (EIT) również zasługuje na poparcie. Posiadanie w Unii Europejskiej instytutu technologicznego najwyższych lotów może zapobiec dalszemu drenażowi mózgów i talentów w stronę innych części świata. Najwyższy czas, by UE założyła uczelnię, która mogłaby zmierzyć się przykładowo z MIT w Bostonie.

1.16

Komisja przedstawi następujące nowe inicjatywy:

1.17

Z analiz sektorowych, na których opiera się plan prac Komisji, wynika, że wiele gałęzi europejskiego przemysłu dysponuje potencjałem pozwalającym im nadal konkurować na szczeblu światowym. Żeby dana branża mogła osiągnąć wydajność na światowym poziomie, niezbędne jest, by potrafiła ona spełniać wymagania dotyczące wiedzy i innowacji, jakie stawiają nowe produkty i procesy produkcyjne.

1.18

Istotne jest, aby tak UE, jak poszczególne państwa członkowskie, nadal wspierały ów proces przemian i reformy. Stwierdzamy, że obecne unijne programy ramowe, wraz z (nowymi) funduszami strukturalnymi, oferują UE skuteczne narzędzie wsparcia.

1.19

Dla takich sektorów, jak przemysł maszynowy i przemysł systemów, koncentracja i masa mają decydujące znaczenie, jeśli chodzi o określenie strategicznej agendy europejskiej. W związku z tym strategiczne agendy ENIAC i Artemis są niezwykle istotne dla europejskich i krajowych inwestycji w tej dziedzinie.

1.20

Mimo że należy czuwać nad pozycją konkurencyjną różnych sektorów, należy stwierdzić, że przyszły dobrobyt Europy zależeć będzie w coraz większym stopniu od działań międzysektorowych. Kwestia ta zasługuje na szczególną uwagę ze strony Komisji. Polityka przemysłowa może się przyczynić do przyspieszenia przemian w tej dziedzinie poprzez stymulowanie „zderzeń między sektorami”. Prowadzi to, z definicji, do skokowych i spektakularnych innowacji w zakresie produktów i rynków. W kilku sektorach proces ten zaczyna się już uwidaczniać; chodzi zwłaszcza o branże spożywczą i farmaceutyczną (nauki o życiu), technologie biomedyczne, systemy samochodowe i zaawansowanej technologii.

1.21

W związku z tym cztery szerokie kategorie określone w planie pracy Komisji nie obejmują wszystkich branż w wystarczającym stopniu. W przypadku sektora nauk o życiu brakuje np. ważnej dziedziny, jaką jest medycyna molekularna. Ponadto należy także jednoznacznie nadmienić m.in. o nanoelektronice i systemach wbudowanych. Należałoby także, zważywszy na obecne przemiany w tej dziedzinie, określić „modę i wzornictwo” szerzej jako „sektor kreacyjny”.

1.22

Wydaje się zatem coraz ważniejsze, by ułatwiać powstawanie spójnych klastrów różnych typów działalności gospodarczej oraz wspierać nowe, rozwijające się dopiero rodzaje działalności gospodarczej. Komisja powinna w klarowny, jednoznaczny sposób uwzględnić tę kwestię w swoim planie pracy.

1.23

Tzw. „model klastrowy”, czyli intensywna współpraca o charakterze strukturalnym między organami władzy, przedsiębiorstwami a instytutami badawczymi, stanowi główny czynnik sukcesu dla wszystkich innowacyjnych regionów w Europie. Przykłady to region Sztokholmu, Bawaria, Ile-de-France, Rodan-Alpy i południowo-wschodnia Holandia. Tego typu podejście zasługuje na duże wsparcie w ramach odnowionej i lepiej zintegrowanej europejskiej polityki przemysłowej.

2.1

Plan pracy Komisji opiera się na strategii lizbońskiej i celach z Göteborga i stanowi w tym względzie spójną całość. Jak to już zauważono w kilku miejscach, przedstawiono w nim, naszym zdaniem, wiele dobrych i cennych zamierzeń. Mało kto temu zaprzeczy. Brakuje jednak wyraźnej wizji przyszłości dotyczącej potencjału Europy, który odróżniałby ją od konkurentów w pozostałej części świata.

2.2

Komitet zaleca stworzenie motywującego, budzącego entuzjazm obrazu. Gdzie będzie Europa w 2027 r.? Jak sektory europejskiego przemysłu poradzą sobie z zadaniami określonymi w 2006 r.? Jak inwestycja w „inteligentne regiony” przyczyni się do odnowy gospodarczej i społecznej we wszystkich państwach członkowskich UE? Jak zdołamy, żyjąc w trwałym społeczeństwie opartym na wiedzy, przekształcić kwestie związane z energią, środowiskiem i opieką zdrowotną w nowe możliwości i rynki? Itp. itd.

2.3

Zaleca się, by bardziej zdecydowanie zainwestować w obiecujące przemiany zachodzące w różnych regionach, włączając się przy tym w proces koncentracji i specjalizacji gospodarczej, których przykłady będą coraz częstsze w nadchodzących latach. Należy wyjść od zasady, że wspieranie przodujących regionów znacznie się przyczyni do odnowy gospodarczej i społecznej sensu largo we wszystkich państwach członkowskich UE.

2.4

Wskazane byłoby przyjęcie w ramach odnowionej polityki przemysłowej UE kryteriów identyfikacji potencjalnych przodujących konkurencyjnych regionów w Europie oraz wewnątrz każdego z państw członkowskich, co pozwoliłoby na skierowanie europejskich funduszy z programów inwestycyjnych ku owym konkurencyjnym regionom, wspierając inwestycje krajowe i regionalne, a także ich produkcję materialną i intelektualną.

W odnowionej polityce przemysłowej UE, zorientowanej na obiecujący rozwój i nowe regionalne ośrodki gospodarcze, należy również skierować bezpośrednią uwagę na pobudzanie regionów opóźnionych w rozwoju w ramach „nowej solidarności”. Komitet proponuje Komisji wprowadzenie systemu dźwigni, przykładowo uzależniając wykorzystanie programów ramowych i funduszy strukturalnych od zawierania międzyregionalnych partnerstw gospodarczych.

2.5

Zachęcanie przodujących europejskich sektorów do osiągania światowego poziomu jest i będzie ważnym celem europejskiej polityki przemysłowej. Przyszły dobrobyt będzie jednak coraz bardziej zależał od prowadzenia działań międzysektorowych. Zaleca się, by w obrębie zawartych w planie pracy Komisji „szerokich kategorii” wyraźniej ująć już zaistniałe, swobodne przemiany.

2.6

Zaleca się przeto, by w odnowionej polityce przemysłowej Komisji zwrócić szczególną uwagę na strategiczne znaczenie podejścia międzysektorowego, uznając siłę „zderzeń między sektorami”. Niezbędnym tego warunkiem jest współpraca o charakterze strukturalnym między organami władzy, przedsiębiorstwami a instytutami badawczymi, określana także jako „potrójna spirala”. Ów model klastrowy jest jedną z wizytówek nowej europejskiej polityki przemysłowej.

2.7

Pobudzanie „zderzeń między sektorami” koncentruje się na innowacjach i całkowicie nowych kombinacjach produktów i rynków w przemyśle. Wychodzi to znacznie poza dziedzinę przemysłową; zderzenia w innych dziedzinach, na płaszczyźnie społecznej i gospodarczej, również zapewniają nową dynamikę. Komitet wskazuje w tym kontekście na zderzenia pomiędzy sztuką a kulturą (w sektorze kreacyjnym), zderzenia pomiędzy kulturami (nowy wielokulturowy duch przedsiębiorczości) czy w zakresie kształcenia zawodowego (nowe umiejętności). Również w tych dziedzinach UE może i powinna odgrywać ważną rolę stymulującą. Komitet wzywa Komisję do poświęcenia tym zagadnieniom szczególnej uwagi w swoich programach i nowych funduszach strukturalnych.

2.8

W szczególności propozycje inicjatyw międzysektorowych stanowią dobry punkt wyjścia dla wzmocnienia zintegrowanego podejścia w polityce europejskiej. Zalecamy, by podkreślić następujące kwestie, takie jak:

2.9

W planie prac Komisji bardzo słusznie przyznaje się dużą wartość sile innowacyjnej małych i średnich przedsiębiorstw. Stopień, w jakim przedsiębiorstwa te mogą zostać objęte wspomnianą praktyką, zależy jednak bardzo od uproszczenia europejskiego prawodawstwa. Obecne propozycje dotyczące MŚP doprowadziłyby do znacznego ograniczenia możliwości np. subwencjonowania badań naukowych i rozwoju w tychże przedsiębiorstwach, co stoi w sprzeczności z zamierzeniem wzmacniania konkurencyjnej pozycji w świecie. Już teraz przeciętne MŚP w USA wydaje na badania i rozwój siedem razy tyle co MŚP w UE.

2.10

Wkrótce nie będzie już ani jednego przedsiębiorstwa, które w celu otrzymania 15-procentowej subwencji zechciałoby i mogło spełnić wszystkie wymogi administracyjne UE. Komitet domaga się zatem większego odbiurokratyzowania zmierzającego do ułatwienia MŚP dostępu do europejskich programów ramowych i funduszy. Komitet z całą mocą popiera wszelkie propozycje Komisji w tym względzie.

W tym kontekście, udział władz regionalnych i lokalnych jako jednostek administracyjnie najbliższych MŚP, ułatwiłby tym ostatnim dostęp do pomocy wspólnotowej.

2.11

Liberalizacja i zmniejszenie obciążeń administracyjnych wynikających z europejskiego prawodawstwa stanowią, obok skrupulatnej analizy zysków i kosztów związanych z prawodawstwem, warunek sine qua non realizacji strategii lizbońskiej. Ocena oddziaływania europejskiego prawodawstwa na przedsiębiorstwa („business impact assessment”) odgrywa tutaj ważną rolę. Warunkiem brzegowym dobrej jakości oceny oddziaływania na przedsiębiorstwa jest to, by była ona obiektywna i została przeprowadzona przez niezależny podmiot trzeci. Komitet wzywa Komisję do przedstawienia projektów w tej kwestii w jak najkrótszym terminie. Stosowany w Holandii mechanizm oparty na niezależnym organie audytowym (Adviescollege Toetsing Administrative Lasten, ACTAL), mógłby tu posłużyć za punkt wyjścia.

22.9.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 229/34

1.1

przyjmuje z zadowoleniem nową strategię ramową jako pozytywny wkład w promowanie różnorodności językowej oraz jako uzupełnienie istniejących inicjatyw Komisji na rzecz poprawy komunikacji pomiędzy Komisją Europejską a obywatelami UE;

1.2

wspiera trzy główne cele Komisji: (1) zachęcanie do nauki języków obcych i promowanie różnorodności językowej w społeczeństwie; (2) promowanie zdrowej wielojęzycznej gospodarki i (3) zapewnienie dostępu obywatelom do prawodawstwa, procedur oraz informacji dotyczących Unii Europejskiej w ich własnym języku;

1.3

uważa jednak, że dla realizacji tak ważnych celów dostępne środki nie są wystarczające;

1.4

akceptuje fakt, że odpowiedzialność za poczynienie dalszych postępów w zakresie wielojęzyczności ponoszą przede wszystkim państwa członkowskie oraz ich władze lokalne i regionalne, ale jest zdania, że wyraźne wsparcie ze strony Komisji jest konieczne dla podniesienia świadomości oraz poprawy spójności działań podejmowanych na różnych szczeblach w całej UE;

1.5

podkreśla ważną rolę odgrywaną przez władze lokalne i regionalne we wdrażaniu polityki promowania wielojęzyczności oraz jest zdania, że komunikat powinien zawierać bardziej jednoznaczne odniesienia do tej roli;

1.6

wzywa do okazywania większego uznania dla znaczenia inicjatyw partnerstwa miast w promowaniu nauki języków i wymiany kulturowej oraz jest przekonany, że takie wyraźne zaangażowanie ludności na szczeblu lokalnym i regionalnym może zmniejszyć dystans pomiędzy UE a jej obywatelami;

1.7

sądzi ponadto, że ostatnia modyfikacja rozporządzenia 1/1958, przewidująca uznanie z dniem 1 stycznia 2007 r. języka irlandzkiego za język urzędowy oraz roboczy w instytucjach unijnych, a także konkluzje Rady z 13 czerwca 2005 r., umożliwiające zawieranie porozumień administracyjnych pomiędzy instytucjami i ciałami UE a państwami członkowskimi, otwierających drogę urzędowemu użyciu dodatkowych języków, które uznane są konstytucyjnie na całym terytorium państwa członkowskiego lub w jego części i których użycie jako języka narodowego jest zagwarantowane prawnie, są ważnym krokiem na drodze do zmniejszenia dystansu pomiędzy UE a wieloma spośród jej obywateli;

1.8

uznaje ważny wkład programów sektorowych, takich jak Socrates, Młodzież i Leonardo oraz zintegrowanego programu uczenia się przez całe życie w promowanie nauki języków w Unii Europejskiej. Są to dobre przykłady działań służących stworzeniu społeczeństwa wielojęzycznego i KR powtarza tu swój pogląd, że Komisja może w tej dziedzinie zrobić jeszcze więcej;

1.9

w tym kontekście Komitet wyraża zadowolenie, iż w obecnym wniosku w sprawie zintegrowanego programu uczenia się przez całe życie Komisja nie wprowadziła rozróżnienia między językami europejskimi, które ograniczyłoby udział w tym programie do języków urzędowych oraz roboczych w instytucjach unijnych (jak ma to miejsce obecnie);

1.10

jest zdania, że imigrantom należy zapewnić jak najszersze możliwości, w celu zachęcania do zachowania przez nich języka ojczystego oraz do nauki języka lub języków kraju goszczącego. Komitet jest zdania, że należy wyraźniej doceniać bogatą różnorodność kulturową i językową, jaką grupy imigrantów przynoszą ze sobą do Unii Europejskiej oraz że jako wymóg minimalny należy wprowadzić rozwiązania dla nauczania tych języków. Komitet podkreśla także potrzebę prowadzenia bardziej specjalistycznych szkoleń dla tłumaczy ustnych jako sposobu dalszego ułatwiania komunikacji między społecznością imigrantów i społeczeństwem ich goszczącym.

1.11

zgadza się, że programy i struktury dla nauczania języków obcych powinny odpowiadać zmieniającym się wymaganiom, jakim muszą sprostać uczniowie i studenci; z niecierpliwością oczekuje zatem zaleceń Komisji dotyczących sposobów zaktualizowania kształcenia nauczycieli języków obcych i narzędzi technologicznych do nauki języków obcych;

1.12

wspiera rozwój dziedzin nauki związanych z wielojęzycznością i międzykulturowością w społeczeństwie europejskim oraz z zadowoleniem przyjmuje propozycję Komisji, by badaniom nad różnorodnością językową towarzyszyła sieć katedr zajmujących się tymi dziedzinami, wzorująca się na udanym działaniu katedr Jean Monnet;

1.13

jest świadomy zalet wczesnej nauki języków obcych, jeżeli nauczyciele mają specjalistyczne wykształcenie, a zatem z zadowoleniem przyjmuje zapowiadane opublikowanie przez Komisję badania nt. najlepszych praktyk w zakresie wczesnego nauczania języków obcych, które zdaniem Komitetu powinno uwzględniać także perspektywę regionalną i ma nadzieję, że weźmie ono pod uwagę istniejące, wieloletnie doświadczenia regionalne w tym sektorze;

1.14

podkreśla, że instytucje szkolnictwa wyższego mogłyby odgrywać bardziej aktywną rolę w promowaniu wielojęzyczności wśród studentów i kadry naukowej oraz zadowoleniem przyjąłby więcej projektów podobnych do Europejskiej Sieci na Rzecz Promocji Nauki Języków Wśród Wszystkich Studentów (ENLU);

1.15

zgadza się, że instytucje szkolnictwa wyższego mogłyby także odgrywać bardziej aktywną rolę w promowaniu wielokulturowości wśród szeroko rozumianej społeczności lokalnej poprzez tworzenie powiązań z samorządami terytorialnymi i lokalnymi przedsiębiorstwami;

1.16

zgadza się, że istniejąca w krajach nieanglojęzycznych tendencja do nauczania za pośrednictwem języka angielskiego, zamiast przy zastosowaniu języka krajowego lub regionalnego, może mieć nieprzewidziane konsekwencje dla żywotności tych języków. Komitet podkreśla pilną potrzebę zajęcia się tym zagadnieniem oraz z zadowoleniem przyjmuje propozycję jego bardziej szczegółowego zbadania;

1.17

popiera ideę zachęcania państw członkowskich do tworzenia krajowych planów w celu nadania struktury, spójności i kierunku działaniom na rzecz promowania wielojęzyczności. Komitet jest zdania, że plany te powinny ustanawiać wyraźne cele dla nauczania języków obcych na różnych etapach kształcenia i powinien im towarzyszyć trwały wysiłek służący zwiększaniu świadomości kulturowego znaczenia różnorodności językowej. Władze lokalne i regionalne powinny zostać zaangażowane w opracowywanie i wdrażanie tychże planów krajowych;

1.18

sądzi, że tożsamość regionalną wzmacnia ochrona i promowanie języków mniejszościowych (rzadziej używanych) i regionalnych. Komitet zauważa istniejące wsparcie dla tych języków, ale jest zdania, że z uwagi na fakt, że są to języki mniejszościowe, a zatem ich sytuacja jest trudniejsza, należy zwrócić szczególną uwagę na jeszcze inne możliwości zabezpieczenia przyszłości tych języków;

1.19

popiera włączenie przez Komisję Europejską porozumiewania się w językach obcych do kluczowych umiejętności, które każdy obywatel powinien posiąść na przestrzeni życia oraz zachęca Komisję do opracowania odpowiednich dokumentów w celu wprowadzenia tejże umiejętności w społeczeństwie.

1.20

jest zdania, że poprawa umiejętności językowych wzmocni potencjał gospodarczy przedsiębiorstw i przyjmuje z zadowoleniem opublikowanie w 2006 r. badania nt. wpływu niewystarczającej znajomości języków obcych na europejską gospodarkę. Komitet jest jednak zdania, że publikacja ta powinna skupiać się przede wszystkim na różnicach regionalnych w zakresie umiejętności językowych i uważa, że zalecenia te powinny być szeroko dostępne. Komitet popiera także zapowiadane na 2006 r. opublikowanie w internecie wykazu systemów certyfikacji językowej;

1.21

uważa, że dokładne zbadanie sposobów powiązania wielojęzyczności z kształceniem zawodowym jest konieczne dla zwiększenia mobilności transnarodowej pracowników jako instrumentu realizacji polityki wspólnotowej w zakresie zatrudnienia;

1.22

podkreśla, że w krajach anglojęzycznych UE odnotowuje się spadek liczby uczniów uczących się języków. Jedna z przyczyn tego zjawiska wiąże się z przekonaniem obywateli, których językiem ojczystym jest angielski, o niewielkiej opłacalności i zawodowej użyteczności pozostałych języków na rynku pracy, gdzie znajomość nowożytnego języka nie zawsze postrzegana jest przez uczniów za umiejętność konieczną dla rozpoczęcia studiów wyższych czy kariery zawodowej. Jakkolwiek Komisja zajmuje się sposobami stworzenia gospodarki wielojęzycznej, Komitet powtarza, że należy wzmóc wysiłki w zakresie uświadamiania korzyści gospodarczych płynących z nauki języków obcych;

1.23

podkreśla znaczenie możliwości dostępu do informacji w wielu różnych językach i korzystania z niej, w związku z czym z zadowoleniem przyjmuje stworzenie jednolitej europejskiej przestrzeni informacyjnej, która może oferować treści zróżnicowane językowo i kulturowo oraz usługi elektroniczne;

1.24

dostrzega potencjał wykorzystania napisów w filmach i programach telewizyjnych jako narzędzia promowania nauki języków i opowiada się za przeprowadzeniem dalszych badań nad ich szerszym stosowaniem;

1.25

jest zdania, że należy stale uaktualniać programy kształcenia w szkolnictwie wyższym i innym oraz uważa w związku z tym zorganizowanie w 2006 r. konferencji na temat szkolenia tłumaczy pisemnych na uniwersytetach za wartościowe działanie;

1.26

przyjmuje z zadowoleniem rozpoczęcie w ramach i2010 modelowej inicjatywy dotyczącej bibliotek elektronicznych i wspiera inicjatywy mające na celu koordynowanie pracy europejskich zespołów badawczych w dziedzinie technologii języka ludzkiego, tłumaczenia maszynowego i tworzenia zasobów językowych.

1.27

dostrzega fakt, że w ciągu ostatnich dziesięciu lat Komisja opracowała kilka inicjatyw wielojęzycznych, aby pomóc obywatelom zrozumieć, w jaki sposób prawodawstwo europejskie wpływa na ich życie i z zadowoleniem przyjmuje propozycję podejmowania dalszych działań w oparciu o te inicjatywy. KR uważa jednak za konieczne, by Komisja zintensyfikowała swoje kampanie uświadamiające i informujące obywateli UE o różnorodności językowej i kulturowej oraz o bogactwie spuścizny literackiej i artystycznej, jako o wspólnych wartościach leżących u jej podstaw. Kampanie uświadamiające mają kluczowe znaczenie dla podnoszenia poziomu wiedzy społeczeństwa na temat jego dziedzictwa i ważne jest, by były one skierowane także do młodszego pokolenia europejskich obywateli na wszystkich etapach edukacji formalnej i nieformalnej;

1.28

opowiada się za tym, by Komisja nadal wspierała wielojęzyczność na swoim portalu internetowym (Europa) oraz w swoich publikacjach. Komitet przyjmuje z zadowoleniem uruchomienie portalu językowego na stronie Europa, zawierającego informacje na temat wielojęzyczności w UE i nowych portali przeznaczonych dla uczących się i nauczycieli języków obcych. Komitet przyjmuje także z zadowoleniem utworzenie przez Komisję wewnętrznej sieci w celu zapewnienia spójnego stosowania polityki wielojęzyczności przez wszystkie departamenty;

1.29

przypomina wszystkim instytucjom europejskim o konieczności uwzględnienia w swojej polityce komunikacji z obywatelami, a przede wszystkim w portalu internetowym poświęconym językom Europy, istnienia w państwach członkowskich UE języków, które nie są wprawdzie językami urzędowymi oraz roboczymi w instytucjach unijnych, posiadają jednakże uznany konstytucyjnie status prawny języka urzędowego. W takich przypadkach, zdaniem Komitetu, Komisja powinna włączyć te języki do polityki komunikacji z obywatelami;

1.30

jest zdania, że nadanie większej roli oddziałom DG ds. Tłumaczeń Pisemnych w państwach członkowskich w zakresie promowania wielojęzyczności, w szczególności poprzez dostosowanie komunikatów Komisji do lokalnych odbiorców, jest pozytywną inicjatywą;

1.31

dostrzega znaczenie stymulowania świadomości na temat wartości różnorodności językowej i popiera w związku z tym zorganizowanie seminariów wysokiego szczebla na temat wielojęzyczności w państwach członkowskich, przeznaczonych dla dziennikarzy i innych środowisk opiniotwórczych;

1.32

jest zdania, że zorganizowanie międzynarodowego konkursu tłumaczeniowego dla szkół w państwach członkowskich jest pozytywną i godną zainteresowania inicjatywą i zachęcałby do tworzenia podobnych wzorców i rywalizacji w zakresie wielojęzyczności dla władz lokalnych i regionalnych w całej UE;

1.33

z zadowoleniem przyjmuje propozycję Komisji dotyczącą utworzenia grupy wysokiego szczebla ds. wielojęzyczności oraz popiera zorganizowanie konferencji ministerialnej na temat wielojęzyczności, do uczestnictwa w której Komitet powinien zostać zaproszony.

2.1

zaleca, by ze względu na ich znaczenie dla promowania kultury i języka w lokalnych społecznościach wprowadzić bardziej jednoznaczne odniesienia do roli władz lokalnych i regionalnych;

2.2

wzywa do okazywania większego uznania dla roli inicjatyw takich jak działania w euroregionach i projekty partnerstwa miast w nauce języków i wymianie kulturowej na szczeblu lokalnym;

2.3

zaleca, by Komisja dalej wzmacniała świadomość wielojęzyczności oraz poprawiała spójność działań na różnych szczeblach w całej UE, wykorzystując fakt włączenia znajomości języków obcych do kluczowych umiejętności, które powinien posiadać każdy obywatel europejski;

2.4

wzywa Komisję do zwiększenia swojego wkładu w postaci programów sektorowych, takich jak Socrates, Młodzież i Leonardo oraz zintegrowany program uczenia się przez całe życie, w promowanie nauki języków obcych w Unii Europejskiej, zwłaszcza poprzez wspomaganie mobilności studentów ułatwianej przez program Erasmus;

2.5

zachęca inne instytucje europejskie do przeanalizowania pozytywnych doświadczeń Komitetu Regionów w zakresie wykorzystania wszystkich języków urzędowych współobowiązujących w poszczególnych państwach pod kątem przejęcia stosownych uregulowań;

2.6

zaleca, by do samych władz lokalnych i regionalnych adresowano inicjatywy promujące naukę oraz pogłębianie i doskonalenie znajomości języków obcych przez pracowników, ze względu na rolę tychże pracowników w promowaniu integracji europejskiej i polityki współpracy oraz wzywa władze samorządowe do włączenia znajomości języków do swoich programów i projektów edukacyjnych, jeśli tylko leży to w zakresie ich kompetencji;

2.7

zaleca zapewnienie większego wsparcia dla grup imigrantów, aby zachęcić ich nie tylko do nauczenia się języka kraju, który ich przyjął, lecz także do zachowania języków i kultur tych grup oraz wzywa do zawarcia wyraźniejszych odniesień do rozwiązań dotyczących języków imigrantów, które można wdrażać przy współpracy i interakcji ze strony władz lokalnych, uniwersytetów oraz przedsiębiorstw;

2.8

podkreśla potrzebę prowadzenia bardziej specjalistycznych szkoleń dla tłumaczy ustnych jako sposobu dalszego ułatwiania komunikacji między społecznością imigrantów a społeczeństwem ich goszczącym.

2.9

zaleca, by kształcenie nauczycieli języków obcych stało się priorytetem oraz wzywa Komisję do jaśniejszego zarysowania jej planu działania na rzecz kształcenia nauczycieli języków obcych na wszystkich poziomach;

2.10

zaleca, by Komisja określiła rozmieszczenie katedr zajmujących się zagadnieniami wielojęzyczności i międzykulturowości w państwach członkowskich;

2.11

wzywa Komisję do promowania większej ilości projektów, które zachęcałyby do tworzenia powiązań pomiędzy instytucjami szkolnictwa wyższego a szerszymi kręgami społeczeństwa, włącznie z samorządami terytorialnymi i lokalnymi przedsiębiorstwami;

2.12

proponuje, by Komisja promowała wielojęzyczność w szkolnictwie wyższym poprzez takie projekty, jak Europejska Sieć na rzecz Promocji Nauki Języków wśród Wszystkich Studentów (ENLU);

2.13

wzywa państwa członkowskie do zastosowania się do zalecenia Komisji i przyjęcia krajowych planów na rzecz wielojęzyczności i różnorodności kulturowej;

2.14

zaleca, by Komisja przedstawiła jasne wytyczne dotyczące przyjmowania przez państwa członkowskie krajowych planów na rzecz wielojęzyczności;

2.15

zaleca jaśniejsze podkreślenie roli języków regionalnych i mniejszościowych w tworzeniu wielojęzycznej Europy;

2.16

zaleca, by badanie nt. wpływu niewystarczającej znajomości języków obcych w UE skupiało się przede wszystkim na różnicach regionalnych w zakresie umiejętności językowych i uważa, że zalecenia płynące z tego badania powinny być ogólnie dostępne;

2.17

wzywa Komisję do zintensyfikowania kampanii uświadamiających na temat gospodarczych i kulturowych korzyści płynących z nauki języków obcych;

2.18

wzywa Komisję do zintensyfikowania kampanii uświadamiających i informujących obywateli UE o różnorodności językowej i kulturowej, dziedzictwie literackim i artystycznym Europy oraz wspólnych wartościach leżących u jej podstaw, a także do położenia szczególnego nacisku na budowanie świadomości wśród młodszego pokolenia europejskich obywateli. Zaleca również, aby obywatele UE podejmujący pracę w innych krajach europejskich otrzymywali większe wsparcie przy nauce języka kraju przyjmującego, w tym nauce języka do celów zawodowych;

2.19

ponownie podkreśla znaczenie uświadamiania środowisk opiniotwórczych na temat wartości różnorodności językowej i tym samym wzywa Komisję do dalszej intensyfikacji kampanii informacyjnych poświęconych wielojęzyczności adresowanych do tych grup.

22.9.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 229/38

1)

utrzymywanie się eksploatacji statków niespełniających norm powodujące konieczność dalszego dyscyplinowania państw bandery, towarzystw klasyfikacyjnych, armatorów, zarządców statków, podmiotów czarterujących, operatorów terminali i kapitanów, którzy prowadzą swą działalność w sposób nieodpowiedzialny, dążąc do osiągania korzyści materialnych z lekceważeniem norm międzynarodowych i zasad bezpieczeństwa;

2)

wypadki i incydenty morskie powodujące śmierć ludzi i zanieczyszczenie oceanów oraz regionalnych i lokalnych obszarów przybrzeżnych i morskich, a przez to będące przyczyną znacznych strat gospodarczych i poważnych szkód dla środowiska oraz przedmiotem obaw opinii publicznej;

3)

znaczenie dynamicznego i konkurencyjnego europejskiego systemu transportu morskiego dla miast i regionów, w tym zwłaszcza dla tych, w których dużą rolę odgrywa przemysł morski, eksport i rozbudowane kontakty gospodarcze;

4)

potrzebę zapewnienia koordynacji z unijną strategią morską, konieczność wspólnego wypracowywania synergii oraz możliwość zaoferowania władzom lokalnym i regionalnym realnych rozwiązań;

5)

zasady pomocniczości i proporcjonalności przy podejmowaniu działań UE w zakresie transportu odgrywają szczególną rolę, ponieważ kompetencje prawodawcze i wykonawcze często są rozdzielone pomiędzy UE, państwa członkowskie i regiony;

6)

ramy nowych wniosków legislacyjnych muszą być zgodne:

1.1

uważa, iż zwiększenie odpowiedzialności państw bandery i ujednolicenie interpretacji konwencji IMO, włącznie ze wszystkimi rezolucjami Zgromadzenia w ich aktualnej wersji oraz zmianami do nich, będzie niezwykle korzystne dla floty europejskiej;

1.2

jest zdania, że konkretne propozycje zawarte we wnioskach, mające na celu zwiększenie nacisku na statki niespełniające norm, nagradzanie prawidłowo eksploatowanych statków oraz zwiększenie presji na państwa bandery, aby wywiązywały się z obowiązków, jakie nakładają na nie konwencje IMO, wyznaczają słuszny kierunek zmian;

1.3

popiera uchylenie rezolucji IMO A.847(20) i zastąpienie jej rezolucją IMO A.(…) (23), na mocy której państwa członkowskie muszą skutecznie i systematycznie wykonywać swe zobowiązania jako państwa bandery zgodnie z konwencjami IMO i uwzględniając rezolucję IMO A.(…)(23);

1.4

sądzi, że należy wyeliminować wynikające z niejednolitej interpretacji konwencji IMO przez państwa bandery przypadki nieprawidłowości ekonomicznych i socjalnych oraz korzystanie z niedostatecznie wykwalifikowanych załóg;

1.5

jest zdania, iż najlepszym sposobem harmonizacji wykładni konwencji IMO, wraz ze wszystkimi najnowszymi rezolucjami zgromadzenia IMO oraz poprawkami do nich, jest jednolite stosowanie w całej Unii Europejskiej wykładni tych konwencji, jaką przyjęła sama IMO;

1.6

opowiada się za ujednoliceniem w skali całej UE programów i wymogów szkolenia prowadzącego do uzyskania kwalifikacji zawodowych pracownika żeglugi morskiej, co winno się stać integralną częścią systemu wzajemnego uznawania świadectw kompetencji;

1.7

wyraża zaniepokojenie możliwościami — oraz odnotowywanymi przypadkami — zmiany towarzystwa klasyfikacyjnego lub państwa bandery w razie braku porozumienia między właścicielem lub zarządcą statku a towarzystwem klasyfikacyjnym lub państwem bandery w kwestii bezpieczeństwa, obsady, konserwacji, wyposażenia i eksploatacji jednostki;

1.8

uważa, że towarzystwa klasyfikacyjne i państwa bandery powinny wymagać pełnej zgodności statku z wymogami konwencji IMO jako warunku zmiany towarzystwa klasyfikacyjnego lub bandery statku. Pełna zgodność z konwencjami IMO powinna być również warunkiem przyjęcia statku przez towarzystwo klasyfikacyjne i państwo bandery, a także utrzymania statku w danym rejestrze i klasie;

1.9

wyraża poparcie dla włączenia do rozpatrywanej dyrektywy istniejącego korpusu przepisów morskiego prawa pracy;

1.10

podkreśla swe zatroskanie problemami czasu pracy marynarzy, zmęczenia wywoływanego ciągłym przepracowaniem oraz ryzykiem błędów, wypadków i szkód, a także zagrożeniem wystąpienia zanieczyszczeń, które wiązać się mogą z przepracowaniem i zbyt krótkim czasem odpoczynku;

1.11

jest zdania, że pozostawienie prawa do zwolnienia statku z podstawowych wymogów państwa bandery swobodnemu uznaniu danych urzędów może skutkować i skutkuje różnicowaniem poziomu bezpieczeństwa pomiędzy państwami członkowskimi i prowadzi do zakłóceń konkurencji pomiędzy państwami bandery. Dlatego też prawo do takich zwolnień należałoby ograniczyć np. wyłącznie do okrętów wojennych;

1.12

zaleca zastosowanie zharmonizowanej wykładni technicznych norm bezpieczeństwa, obecnie dotyczących statków pasażerskich zgodnie z art. 12 dyrektywy Rady 98/18/WE z dnia 17 marca 1998 r., do wszystkich statków handlowych i rybackich;

1.13

zaleca, by współpraca między władzami morskimi a administracją lokalną miała jak najbardziej pogłębiony charakter, tak by — przyjmując zintegrowane podejście — rozwiązać problemy związane z żeglugą morską i wpływem na rozwój społeczno-gospodarczy regionu;

1.14

zgadza się, że urzędy morskie państw członkowskich powinny mieć zapewnione odpowiednie środki umożliwiające im wywiązywanie się z obowiązków spoczywających na państwach bandery;

1.15

popiera zamieszczony w dyrektywie przepis dotyczący budowy bazy danych zawierającej podstawowe informacje na temat statków pływających pod banderą państwa członkowskiego oraz statków usuniętych z rejestru państwa członkowskiego;

1.16

zgadza się z proponowanym przez IMO systemem dobrowolnego audytu państw członkowskich, domaga się jednakże nadania mu charakteru obowiązkowego oraz włączenia go do systemu certyfikacji jakości zgodnie z normami ISO lub równorzędnymi, jakie wskaże WE;

1.17

wyraża zaniepokojenie kryminalizowaniem i szkalowaniem kapitanów statków, bo choć w niektórych przypadkach możemy mieć faktycznie do czynienia z przewinieniami o charakterze karnym, generalizowanie takich poglądów jest niezgodne z prawdą i niesłuszne oraz wystawia na szwank reputację tej grupy zawodowej, wykonującej z wielkim powodzeniem bardzo trudną, stresującą, a niekiedy i niebezpieczną pracę;

1.18

odnotowuje obawy o możliwość uchylenia tzw. prawa do nieszkodliwego przepływu oraz wolności żeglugi dla statków przepływających przez wody państw UE bez zawijania do jednego z ich portów. Należy zapewnić w miarę możności poszanowanie tych praw w interesie bezpieczeństwa żeglugi. Trzeba jednoznacznie powiadomić branżę żeglugi morskiej, że przepływające statki mają obowiązek poruszać się zgodnie z zasadami ruchu i przestrzegać procedur przekazywania informacji;

1.19

wyraża zaniepokojenie możliwością obciążenia starszych oficerów dodatkowymi formalnościami biurokratycznymi, w razie gdyby statek musiał informować, że winien podlegać inspekcji, oraz przedstawiać zaświadczenie ubezpieczenia. Należy rozszerzyć propozycję IMO dotyczącą ograniczenia inspekcji certyfikacyjnych poprzez wprowadzenie elektronicznej certyfikacji on-line w kierunku objęcia nią również ubezpieczenia oraz nadania jej charakteru obowiązkowego. Uwaga zawarta w punkcie 1.18 odnosi się również do wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie kontroli prowadzonych przez państwo portu.

—

pokładowe ładunki drewna są podatne na przesuwanie się przy złej pogodzie;

—

zimą na dużych szerokościach geograficznych ładunki te są zagrożone oblodzeniem.

2.1

uważa, że wzmocnienie i poprawa skuteczności kontroli dokonywanych przez państwo portu przyniesie pozytywne skutki dla Wspólnoty;

2.2

zgadza się z poglądem, że wzmocnienie inspekcji statków wpłynie bezpośrednio na stan środowiska naturalnego oraz przyniesie pozytywne efekty w sferze społecznej i gospodarczej, w tym uczciwsze warunki konkurencji w transporcie morskim;

2.3

wyraża zaniepokojenie koncepcją wykorzystania pilotów do wzmacniania kontroli zapewnianych przez państwo portu, nakładającą na nich obowiązek donoszenia o stwierdzonych wadach oraz uzupełniania inspekcji prowadzonych przez państwo portu i państwo bandery. Piloci dysponują umiejętnościami w zakresie nawigacji i kierowania statkiem; nie maja natomiast wykształcenia niezbędnego dla inspektorów państwa portu ani bandery;

2.4

zwraca uwagę na fakt, iż wiek statku nie powinien być jedynym kryterium decydującym o potrzebie przeprowadzenia inspekcji rozszerzonej. Na stan statku wpływa szereg czynników — sposób jego eksploatacji i konserwacji, ładunki, które przewozi, oraz obszary morskie, które pokonuje podczas rejsów. Statek stosunkowo nowy, lecz źle skonstruowany, konserwowany niedostatecznie lub niezgodnie z normami, eksploatowany w sposób niedbały przez niekompetentnego użytkownika i mniej kompetentną, niedostatecznie wykwalifikowaną, lecz tańszą załogę, o wytrzymałości nadwerężonej wskutek czynności załadunku, wyładunku i balastowania oraz narażony w trakcie rejsów na ciężkie warunki pogodowe może znajdować się w gorszym stanie niż statek starszy, lecz prawidłowo skonstruowany, konserwowany, obsadzony i eksploatowany zgodnie z najlepszymi wzorcami w tej dziedzinie;

2.5

wzywa do dokonywania inspekcji 100 % statków zawijających do portów UE w każdym roku. Sugeruje jednak, by każdy statek był zasadniczo poddawany inspekcji tylko raz w ciągu danego roku, chyba że okoliczności stworzą podstawy do częstszych inspekcji. Po zakończeniu inspekcji jej wyniki byłyby natychmiast udostępniane unijnemu państwu portu i państwu bandery;

2.6

w pełni popiera zamiar uszczelnienia przepisów dotyczących czynnika ludzkiego.

3.1

z aplauzem przyjmuje wprowadzenie w dyrektywie elementu prewencji, umożliwiającego operacyjne zarządzanie ryzykiem żeglugowym na szczeblu unijnym w ramach unijnej polityki bezpieczeństwa żeglugi morskiej;

3.2

zaleca wprowadzenie systemów AIS na wszystkich statkach rybackich — zarówno przybrzeżnych, jak i pełnomorskich — a nie tylko na statkach powyżej 15 metrów długości. Najbardziej narażone na ryzyko są właśnie mniejsze jednostki, gdyż — jeśli są zbudowane z drewna lub tworzywa sztucznego wzmocnionego włóknem szklanym — trudno je wykryć zarówno wzrokiem, jak i przy pomocy radaru;

3.3

całkowicie zgadza się z opinią o potrzebie poprawy procedur operacyjnych mających zapewnić skuteczne reagowanie w nagłych sytuacjach, w których mogą znaleźć się statki, oraz o znaczeniu kwestii wyrównania ewentualnych strat gospodarczych związanych z przyjęciem statków znajdujących się w niebezpieczeństwie.

4.1

zgadza się z ogólnym celem wniosku Komisji, polegającym na poprawie bezpieczeństwa żeglugi dzięki opracowaniu jasnych wytycznych wspólnotowych dotyczących prowadzenia dochodzeń technicznych w następstwie każdego poważnego wypadku i incydentu na morzu, zgadza się również z doniosłością tych dochodzeń;

4.2

popiera pogląd, że dochodzenia powypadkowe powinny służyć zapobieganiu zagrożeniom i opierać się na zasadach i zaleceniach IMO; powinno się w nich zwracać uwagę na to, co można poprawić w przepisach, eksploatacji statków, przygotowaniu do sytuacji awaryjnych i reagowaniu na nie;

4.3

podkreśla, że należy w tej dziedzinie jak najszerzej wykorzystać modele i metody opracowane przez Międzynarodową Organizację Morską w zakresie badania przyczyn katastrof morskich.

5.1

zgadza się ze stwierdzeniem o potrzebie skutecznego nadzoru i audytu towarzystw klasyfikacyjnych, ich filii i przedsiębiorstw uczestniczących oraz wprowadzenia sankcji za nieprzestrzeganie obowiązków, a także wprowadzenia na szczeblu międzynarodowym i wspólnotowym mechanizmów wyczerpującej inspekcji technicznej, które dostarczać będą rzetelnych informacji o rzeczywistym stanie statków;

5.2

zgadza się z sugestią, że uznane organizacje powinny powołać wspólny organ ds. oceny i certyfikacji systemu jakości. Organ ten powinien być niezależny i dysponować wszystkimi środkami niezbędnymi do wnikliwej i ciągłej pracy. Powinien on być w stanie proponować działania korygujące zarówno jednostkowe, jak i zbiorowe, w celu poprawy jakości pracy uznanych organizacji;

5.3

popiera propozycję rozszerzenia współpracy między uznanymi organizacjami dla zapewnienia zgodności ich przepisów technicznych, jednolitej interpretacji i stosowania tych przepisów oraz konwencji międzynarodowych, co ma stworzyć wspólną podstawę dla oceny oraz instrumentów pozwalających na podejmowanie w razie potrzeby działań korygujących w celu wprowadzenia jednolitego poziomu bezpieczeństwa w całej Wspólnocie, współpracy technicznej między towarzystwami klasyfikacyjnymi, spójności przepisów prawnych i stosowania w całej UE przyjętych przez IMO interpretacji międzynarodowych konwencji, co doprowadzi do rzeczywistej wzajemności w zakresie uznawania świadectw klasy i sprzętu żeglugowego;

5.4

wnosi o zmianę brzmienia ostatniego wiersza w motywie 31) z „i w razie potrzeby informować o tym państwo bandery” na „i bezzwłocznie udostępniać te informacje państwu bandery”.

6.1

zgadza się z inicjatywą włączenia konwencji ateńskiej do prawa wspólnotowego w kwestii ubezpieczenia obowiązkowego zamiast pozostawiania armatorowi decyzji o ubezpieczeniu się w klubach P&I;

6.2

z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę rozszerzenia zakresu zastosowania przepisów konwencji ateńskiej na ruch krajowy jednak uważa, że rozszerzenie stosowania tych przepisów o przewóz na wszystkich wodach śródlądowych może nie być właściwe. Z tego względu zwraca się do Komisji o szczegółowe zdefiniowanie terminu „wody śródlądowe” i doradza jej stosowanie w tym przypadku bardziej ograniczonych środków;

6.3

aprobuje fakt, że protokół do Konwencji ateńskiej 2002 wprowadza system odpowiedzialności na zasadzie ryzyka w zakresie wypadków morskich, że jego celem jest poprawa pozycji powodów, że odpowiedzialność nie jest zależna od winy bądź niedbalstwa ze strony przewoźnika i że zatem nie ma potrzeby, by powód udowodnił odpowiedzialność przewoźnika;

6.4

zwraca uwagę na zastrzeżenia zgłoszone przez armatorów i kluby P&I wobec art. 3 ust. 1 konwencji ateńskiej w odniesieniu do odpowiedzialności z tytułu incydentów spowodowanych przez terroryzm;

6.5

podkreśla, że konieczne jest wyłonienie możliwych do przyjęcia na szczeblu międzynarodowym propozycji jako jedynego rozwiązania celem wyjścia z impasu wynikającego z faktu, że rynek ubezpieczeniowy odmówił uznania, przewidzianych przez Komisję we wniosku dotyczącym rozporządzenia, nowych warunków w zakresie podziału odpowiedzialności i wynikających stąd zobowiązań dla ubezpieczycieli.

7.1

popiera apel Parlamentu Europejskiego o wdrożenie „globalnej i spójnej polityki morskiej, mającej na celu stworzenie europejskiej przestrzeni bezpieczeństwa morskiego [opierającej się] w szczególności na (…) wdrożeniu systemu odpowiedzialności obejmującego całość łańcucha transportu morskiego”;

7.2

uznaje jednak za konieczne, by wszelkie rozporządzenia przyjęte w zakresie odpowiedzialności i odszkodowań za zanieczyszczenia morskie obowiązywały w skali światowej;

7.3

popiera ewentualne zmiany stosownych przepisów w celu objęcia odpowiedzialnością również innych podmiotów poza armatorami oraz wprowadzenia nieograniczonej odpowiedzialności armatorów w przypadku poważnych lub celowych zaniedbań obowiązków w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony przed zanieczyszczeniem środowiska;

7.4

podkreśla, że wszelkie modyfikacje konwencji w sprawie odpowiedzialności cywilnej, które okażą się konieczne, muszą zachować równowagę pomiędzy zaangażowaniem obu stron (armatora i spedytora), zgodnie z postanowieniami zawartymi w dobrowolnych propozycjach/zobowiązaniach operatorów statków;

7.5

wnosi o to, by określeniem „odpowiedzialne strony inne niż armatorzy” objąć również podmioty eksploatujące i czarterujące statki;

7.6

wyraża swe zaniepokojenie problemami zgodności z prawem międzynarodowym w wypadku zastosowania dyrektywy;

7.7

proponuje nieuwzględnianie kapitanów statków w definicji „odpowiedzialnych stron innych niż armatorzy”, o ile nie dopuszczą się oni rażącego niedbalstwa w wykonywaniu swych obowiązków;

7.8

wyraża zaniepokojenie rozbieżnościami między dyrektywą a regułami hasko-visbijskimi i regułami hamburskimi, określającymi odpowiedzialność armatora na podstawie używanych w żegludze morskiej konosamentów, morskich listów przewozowych i konosamentów czarterowych. Rozbieżności te mogą rodzić wątpliwości co do tego, który reżim odpowiedzialności należy zastosować, odnosi się bowiem wrażenie, że sformułowania dyrektywy nie przesądzają jasno o tym, czy stosuje się ona tylko do szkód spowodowanych zanieczyszczeniami, czy także do innych szkód poniesionych przez osoby trzecie;

7.9

zgadza się z Komisją, że wprowadzenie systemu ubezpieczeń obowiązkowych przyczyni się do rozwiązania problemu statków niespełniających norm;

7.10

wnosi o to, by w treści polisy ubezpieczeniowej, jaka musi być zawarta na statek, umieszczony był jednoznaczny zapis stanowiący, że ubezpieczenie obejmuje szkody wyrządzone w miejscach schronienia.

—

zobowiązanie podmiotów czarterujących do niekorzystania ze statków niespełniających norm,

—

wyeliminowanie przewagi handlowej, jaką uzyskuje podmiot czarterujący z tytułu niższych stawek frachtowych za korzystanie ze statku niespełniającego norm, gdyż zwiększone ryzyko z tym związane podniesie koszt gwarancji finansowej,

—

zmniejszenie masy ładunku przewożonego statkami niespełniającymi norm z uwagi na utratę ich atrakcyjności finansowej dla podmiotów czarterujących,

—

w rezultacie — ograniczenie czynników zachęcających do eksploatacji, czarterowania i użytkowania statków niespełniających norm oraz zmuszenie ich właścicieli do zadbania o pełną zgodność statków, ich załóg i sposobu eksploatacji z międzynarodowymi przepisami albo do ich złomowania.

22.9.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 229/51

1.1

z zadowoleniem przyjmuje projekt inicjatywy mającej na celu zdigitalizowanie dziedzictwa kulturowego Europy i opracowanie bibliotek cyfrowych oraz podkreśla, że jest to kluczowy element inicjatywy Komisji — i2010 — europejskie społeczeństwo informacyjne na rzecz wzrostu i zatrudnienia, którego całkowita realizacja jest koniecznym warunkiem poprawy konkurencyjności europejskiej;

1.2

podkreśla, że digitalizację, dostęp on-line oraz ochronę dziedzictwa kulturowego należy wspierać we wszystkich państwach, regionach, miastach i językach Europy w taki sposób, aby sprzyjała ona zachowaniu różnorodności kulturowej i językowej. Punktem wyjścia powinno być uznanie wartości kultury — w tym kultur mniejszości — i zachowanie osiągnięć kulturowych dla przyszłych pokoleń;

1.3

przypomina, że w innych częściach świata digitalizacja dziedzictwa kulturowego postępuje szybko i podkreśla, że powszechne udostępnienie europejskiej literatury i dziedzictwa kulturowego w formie cyfrowej jest warunkiem pomyślnej realizacji idei europejskiego społeczeństwa opartego na wiedzy, a jednocześnie wspiera rozwój regionów i miast Europy;

1.4

uznaje, że komunikat Komisji uwypukla najważniejsze wyzwania i wiele nierozwiązanych kwestii technicznych, prawnych i finansowych odnoszących się do digitalizacji dziedzictwa kulturowego oraz zauważa, że władze lokalne i regionalne wspierają wysiłki na rzecz osiągnięcia postępu w tym zakresie;

1.5

podkreśla, że władze lokalne i regionalne są najważniejszymi organami wykonawczymi wszystkich strategii społeczeństwa informacyjnego i w wielu przypadkach to one utrzymują biblioteki, zatem w kontekście inicjatywy w sprawie bibliotek cyfrowych należy zwrócić odpowiednią uwagę na wymiar lokalny i regionalny;

1.6

uważa, że wspieranie digitalizacji dziedzictwa kulturowego we wszystkich państwach członkowskich w Europie ma ogromne znaczenie i podkreśla, że korzyści wynikające z digitalizacji można osiągnąć jedynie poprzez szerokie propagowanie dostępu on-line do dziedzictwa kulturowego, również na szczeblu lokalnym i regionalnym, oraz opracowanie inteligentnych metod wyszukiwania informacji;

1.7

podkreśla, że digitalizacja jest procesem długotrwałym, wymagającym dużej ilości zasobów, w tym na bieżące utrzymanie, aktualizację i konwersję materiałów, i przyznaje, że digitalizacja przyniesie korzyści dla dostępu do dziedzictwa kulturowego oraz jego konserwacji;

1.8

przypomina, że na materiały cyfrowe składają się zarówno zdigitalizowane materiały analogowe, jak i nowe materiały, które powstały od razu w wersji cyfrowej;

1.9

zauważa, że usługi świadczone przez biblioteki cyfrowe w państwach członkowskich obejmują zasoby wytworzone na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, które są wzajemnie ze sobą powiązane za pomocą środków elektronicznych. Z tego względu do skutecznej realizacji tej inicjatywy potrzeba współpracy i koordynacji na poziomie europejskim;

1.10

uważa, że biblioteki odgrywają kluczową rolę w udostępnianiu literatury i dziedzictwa kulturowego w postaci cyfrowej, ponieważ to za ich pośrednictwem materiały te można najlepiej udostępniać społeczeństwu, jednocześnie zauważa jednak, że decydującym czynnikiem jest ich współpraca z archiwami i muzeami, jak również z innymi placówkami kulturalnymi i właściwymi podmiotami.

2.1

podkreśla, że priorytetowym celem digitalizacji nie jest zastąpienie tradycyjnych, drukowanych i innych fizycznych materiałów o charakterze kulturowym, ale raczej stworzenie wersji cyfrowej obok materiałów analogowych oraz propagowanie dostępu do informacji;

2.2

podkreśla, że ponieważ jedynie bardzo niewielka część dziedzictwa kulturowego Europy została zdigitalizowana i wciąż do wykonania pozostaje ogromna ilość pracy, konieczne jest opracowanie nowych form finansowania, z uwzględnieniem współpracy z sektorem prywatnym;

2.3

zwraca uwagę, że w małych krajach i na niedużych obszarach językowych komercyjne rynki materiałów cyfrowych były dotychczas dosyć niewielkie, chociaż koszty stałe związane z wytworzeniem takich materiałów mają praktycznie taki sam rząd wielkości jak w przypadku największych obszarów językowych oraz podkreśla, że dzięki postępowi technicznemu uwzględnienie potrzeb użytkowników z różnych obszarów językowych w procesie rozwoju bibliotek cyfrowych jest możliwe i istotne;

2.4

zauważa, że choć w odniesieniu do większości starszego dziedzictwa kulturowego Europy nie obowiązują już ograniczenia wynikające z praw autorskich, co umożliwia udostępnienie ich w sieciach informacyjnych, to propozycja Komisji dotycząca nowelizacji prawodawstwa odnoszącego się do praw autorskich w stosunku do nowszego dziedzictwa kulturowego ma duże znaczenie;

2.5

zwraca uwagę, że w niektórych państwach występują już oznaki świadczące o tym, że niektóre grupy społeczne nie nadążają za postępem technologii cyfrowych i uważa, że również najmniej uprzywilejowanym grupom społecznym należy zapewnić odpowiednie możliwości dostępu do internetu i wskazówki, w jaki sposób z niego korzystać;

2.6

podkreśla, że władze lokalne i regionalne mają do odegrania kluczową rolę jako wytwórcy i właściciele dziedzictwa kulturowego oraz muszą przyjąć na siebie odpowiedzialność za zapewnienie całemu społeczeństwu możliwie równego dostępu do usług społeczeństwa informacyjnego;

2.7

podkreśla, że choć dostęp do tradycyjnych materiałów drukowanych, jaki zapewniają biblioteki publiczne w Europie, ma wciąż bardzo duże znaczenie, to powinny one również oferować społeczeństwu możliwość korzystania z internetu i usług on-line. Ze względu na użytkowników usług on-line i ich lokalne potrzeby organizacja tych usług powinna należeć do podmiotów lokalnych i regionalnych. Fakt ten należy również koniecznie uwzględnić przy określaniu krajowego budżetu na działalność bibliotek;

2.8

zauważa, że w przypadkach, w których władze lokalne i regionalne uczestniczą w różnego rodzaju konsorcjach, w tym w konsorcjach bibliotecznych, które posiadają własny serwer sieciowy i oferują pełen zakres usług, należy zapewnić im odpowiedni wpływ na proces decyzyjny w tym zakresie;

2.9

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja podkreśliła wyzwania związane z doborem materiałów przewidzianych do digitalizacji i uważa, że należy przede wszystkim zwrócić właściwą uwagę na kryteria selekcji oparte na zagadnieniach lokalnych i regionalnych oraz zachować równowagę między kryteriami doboru wynikającymi z jednej strony z zapotrzebowania społecznego, a z drugiej — z konieczności zapewnienia konserwacji owych materiałów;

2.10

popiera propozycję opracowania strategii długoterminowej konserwacji cyfrowych materiałów kulturowych, tak aby w przypadku zmian technologii i oprogramowania zasoby wykorzystane do digitalizacji dziedzictwa kulturowego nie zostały zmarnowane;

2.11

uważa za interesującą propozycję ustanowienia w państwach członkowskich ośrodków kompetencji i podkreśla, że ważnym zadaniem ośrodków powinno być zapewnienie odpowiednich umiejętności i know-how na poziomie regionalnym i lokalnym oraz rozpowszechnianie dobrych praktyk.

22.9.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 229/53

1.1

Z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji w sprawie nowoczesnej polityki wzrostu i zatrudnienia dla małych i średnich przedsiębiorstw jako środek nadania nowego impulsu polityce w dziedzinie MŚP, ponownego skupienia polityki na najważniejszych elementach oraz usprawnienia działań wspólnotowych w celu osiągnięcia większej skuteczności.

1.2

Popiera propagowanie pełniejszej polityki wobec MŚP, która uwzględnia różnorodność MŚP pod względem wielkości, struktury własności oraz sektora, a ponadto dostarcza wiele rodzajów pomocy dostosowanej do potrzeb oraz zapewnia elastyczne środowisko legislacyjne w celu zaspokojenia różnorodnych potrzeb małych i średnich przedsiębiorstw w UE.

1.3

Odnotowuje w komunikacie wzmiankę odnośnie znaczenia władz lokalnych i regionalnych, lecz uważa, iż mogłaby ona być bardziej zdecydowana co do kluczowej roli, którą władze lokalne i regionalne odgrywają wspierając MŚP, tworząc otoczenie sprzyjające ich rozwojowi i ich przekazywaniu, a także występując w charakterze dużych odbiorców dóbr i usług dostarczanych bądź świadczonych przez MŚP.

1.4

Uznaje, że za zapewnienie rzeczywistej skuteczności polityki MŚP odpowiedzialne są w głównej mierze państwa członkowskie i zachęca państwa członkowskie do zadbania, by ich krajowe programy reform były źródłem konkretnych działań wspierających tworzenie i rozwój MŚP.

1.5

Zwraca uwagę na przedsięwzięte przez Komitet badanie poświęcone opracowywaniu krajowych programów reform (KPR) a zwłaszcza na brak konsultacji z władzami lokalnymi i regionalnymi. W tym świetle z zadowoleniem przyjmuje zachętę ze strony Rady Europejskiej w marcu 2006 r. do dalszego prowadzenia prac nad KPR-ami.

1.6

Jest zdania, że kluczem do skutecznej polityki wobec MŚP jest realizacja i zaangażowanie w realizację przez wszystkie zainteresowane strony oraz uważa, że pod tym względem Komisja w swoim komunikacie powinna przedstawić konkretne cele i terminy w celu zwiększenia skuteczności zastosowanych środków.

1.7

Popiera priorytetowe traktowanie kwestii MŚP przez prezydencję austriacką i z zadowoleniem przyjmuje decyzję Rady Europejskiej z marca 2006 r., by „uwolnienie potencjału gospodarczego — szczególnie potencjału MŚP” włączyć do działań priorytetowych jako jeden z ich konkretnych obszarów. Komitet nadal będzie zwracał szczególną uwagę na obszerną i otwartą ocenę w przyszłości realizacji krajowych programów reform przez Radę Europejską, a w szczególności jasną ocenę korzyści dla MSP wynikających z realizacji tych programów.

1.8

Popiera zapewnienie odpowiedniego budżetu dla programu na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP), gdyż stanowić on będzie podstawowy instrument wspólnotowej polityki wobec MŚP.

1.9

Jest zdania, że należy promować i wspierać wszelką przedsiębiorczość; z zadowoleniem przyjmuje odnotowanie w komunikacie, iż w niedostatecznym stopniu uwzględniane są potrzeby kobiet-przedsiębiorców, młodzieży, mniejszości, imigrantów oraz osób starszych prowadzących działalność gospodarczą; wskazuje na to, że wymienionych grup nie można traktować jako jednej całości i podkreśla, że każda z nich wymaga odpowiednio dostosowanych środków — potrzeby mogą się różnić w poszczególnych państwach a nawet wewnątrz grup; uważa również, że przedstawione propozycje ograniczają się do wsparcia w zakresie tworzenia sieci współpracy oraz że dla zwiększenia poziomu przedsiębiorczości wśród tych różnorodnych grup docelowych niezbędne są bardziej konkretne propozycje, wzorowane na Europejskim pakcie na rzecz równości płci, przyjętym przez Radę Europejską w dniach 23-24 marca 2006 r., które powinny zostać rozszerzone na inne grupy społeczne.

1.10

Podkreśla znaczenie lokalnych i regionalnych inicjatyw w krzewieniu ducha przedsiębiorczości oraz w promowaniu i tworzeniu edukacji sprzyjającej przedsiębiorczości na wszystkich szczeblach systemu szkolnictwa, lecz uważa, że wiele inicjatyw edukacyjno-szkoleniowych nie wykazuje dostatecznego stopnia wrażliwości na potrzeby MŚP bądź elastyczności w ich zaspokajaniu.

1.11

Z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie konkursu Europejskie Nagrody Przedsiębiorczości (European Enterprise Awards) jako środka promowania przedsiębiorczości prezentującego wzorcowe osiągnięcia na szczeblu lokalnym i regionalnym oraz służącego jako zachęta dla potencjalnych przedsiębiorców.

1.12

Zwraca uwagę na wymóg bardziej pozytywnych postaw wobec podejmowania wkalkulowanego i uzasadnionego ryzyka oraz wobec tolerancji dla niepowodzenia gospodarczego wśród społeczeństwa w ogóle, a w szczególności w sektorze bankowym i publicznym oraz wzywa państwa członkowskie do tworzenia na terenie UE kultury w większym stopniu sprzyjającej przedsiębiorczości, a także do zapewnienia, że będzie się przywiązywać większą wagę do uprzednio nabytego doświadczenia w biznesie, które może posiadać przedsiębiorca.

1.13

Z zadowoleniem przyjmuje proponowany przez Komisję przegląd centrów Euro Info (EIC), ponieważ jest zdania, iż wyniki tych centrów jak również ich zdolność do świadczenia kompleksowego wsparcia i doradztwa MŚP w kwestiach procesu internacjonalizacji, były zróżnicowane w różnych państwach członkowskich; podobnie zwraca uwagę, że funkcje i kompetencje organów wchodzących w skład sieci powinny być jasno określone i że trzeba ustanowić mechanizmy koordynacji działań z innymi podmiotami, takimi jak Europe Direct, dzięki czemu uniknie się dublowania informacji i powielania usług doradztwa oraz ułatwi się skuteczne wykorzystanie zasobów.

1.14

Przyjąłby z zadowoleniem propozycje mające na celu wzmocnienie programów na rzecz poprawienia dostępu MŚP do technologii informacyjnych (TIK), co umożliwi im poprawę konkurencyjności i ułatwi wejście na nowe rynki.

1.15

Odnotowuje propozycje Komisji w zakresie poprawy dostępu MŚP do zamówień publicznych.

1.16

Jest zdania, że wysiłki na rzecz standaryzacji nie powinny wiązać się z jakąkolwiek dalszą biurokratyzacją wpływającą negatywnie na MŚP.

1.17

Z zadowoleniem przyjmuje zobowiązania Komisji do uproszczenia zasad i przepisów w celu ułatwienia MŚP dostępu do programów wspólnotowych, lecz oczekiwałby większej jasności w kwestii sposobu osiągnięcia tego celu i potencjalnych następstw dla organizacji wydatkujących fundusze wspólnotowe.

1.18

Popiera zobowiązanie Komisji do analizowania wpływu przyszłych aktów prawnych oraz zachęca Komisję do nawiązania kontaktów z grupami reprezentującymi MŚP w celu zadbania o to, by przyszłe prawodawstwo nie ograniczało wzrostu i potencjału innowacyjnego MŚP.

1.19

Zauważa istotną rolę, jaką przyznano pełnomocnikowi ds. MŚP, by polityka UE sprzyjała MŚP, lecz pragnąłby, aby przyznano temu pełnomocnikowi wystarczające środki oraz, co istotniejsze, odpowiedni status i umocowanie polityczne do wypełnienia postawionych mu zadań.

1.20

Z zadowoleniem przyjmuje proponowane włączenie zasady „najpierw myśl na małą skalę” do wszystkich polityk wspólnotowych i pragnąłby, by w większym stopniu brano pod uwagę MŚP przy procedurze analizy wpływu wspólnotowych propozycji legislacyjnych.

1.21

Popierałby również inne inicjatywy na rzecz większej spójności i przewidywalności polityki rozwoju MŚP, tak aby MŚP były w stanie przewidzieć następstwa i lepiej się na nie przygotować.

1.22

Odnotowuje sukces punktów kompleksowej obsługi, które okazały się niezwykle skuteczne przy wspieraniu i pobudzaniu rozwoju MŚP w kilku regionach UE, zdaje sobie sprawę z ich potencjału jako punktów informujących o zamówieniach publicznych i pomagających wyjaśnić proces przyznawania zamówień na świadczenie usług publicznych oraz wzywa do większego wykorzystania tego modelu w ogóle, np. w postaci konferencji i seminariów na temat najlepszych wzorców, które pomogłyby upowszechnić najbardziej udane inicjatywy regionalne w tej dziedzinie.

1.23

Z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie do zwiększenia udziału MŚP w programach i inicjatywach unijnych, lecz uważa, że należy ściśle kontrolować zobowiązania wobec konkretnych programów, aby zapewnić faktyczne wypełnienie tych zobowiązań.

1.24

Z zadowoleniem przyjąłby bardziej konkretne objaśnienie roli i poziomu wsparcia otrzymywanego przez MŚP z funduszy strukturalnych UE oraz wykorzystania innych instrumentów wspólnotowych, pragnąłby również bardziej spójnego podejścia do realizacji programów wspierających MŚP.

1.25

Uznaje znaczenie łączenia MŚP z inicjatywami badawczymi i technologicznymi oraz trudności napotykane przez MŚP przy pozyskiwaniu i wykorzystywaniu badań naukowych, innowacji i własności intelektualnej, lecz wzywa do przyjęcia różnicowanego podejścia do mniejszych i nietechnologicznych MŚP pod względem wspierania pomyślnej adaptacji nowych pomysłów.

1.26

Popiera inicjatywy współpracy między instytucjami lokalnymi i regionalnymi, przedsiębiorstwami i ich stowarzyszeniami, szkołami wyższymi, uniwersytetami i ośrodkami badawczymi, jako instrumenty przemysłowej polityki terytorialnej, poprzez utworzenie sieci wsparcia dla MŚP w celu pokonania barier hamujących konkurencyjność, poprawy kształcenia i wykorzystania innowacji.

1.27

Popiera proponowaną reformę zasad pomocy publicznej w celu przejęcia części ryzyka MŚP, uproszczenia procedur oraz przyjmowania bardziej elastycznego podejścia do wsparcia dla MŚP.

1.28

Odnotowuje znaczenie, jakie może odegrać siódmy program ramowy na rzecz badań i rozwoju przy wspieraniu działalności badawczej MŚP, lecz wzywa do położenia większego nacisku na innowacje, rozwój i transfer technologii do małych przedsiębiorstw, ze względu na ograniczony potencjał badawczy większości z nich.

1.29

Sugeruje, by wzmocnić programy promujące stowarzyszanie się małych i średnich przedsiębiorstw, jak też środki ułatwiające powstawanie takich sieci. W szczególności wspieranie sieci tzw. aniołów biznesu mogłoby być nadzwyczaj przydatne dla rozwiązywania problemów MŚP w dostępie do alternatywnych źródeł finansowania.

1.30

Uznaje potrzebę uwzględnienia obaw MŚP we wczesnym stadium przygotowywania prawodawstwa UE oraz w procesie standaryzacji, lecz wzywa do bardziej konkretnych mechanizmów i działań, dzięki którym osiągnięta zostanie poprawa w konsultacjach z zainteresowanymi podmiotami po stronie MŚP.

1.31

Odnotowuje utworzenie paneli MŚP jako mechanizmu umożliwiającego szybką konsultację w sprawie wniosków Komisji oraz rozwój komunikacji między MŚP a instytucjami europejskimi, jednakże chciałby zadać kilka pytań na temat reprezentatywności takich paneli.

1.32

Podkreśla znaczenie konsultacji z podmiotami lokalnymi i regionalnymi oraz wzywa do objaśnienia sposobu, w jaki Komisja zamierza tego dokonać, oraz wyjaśnienia, czy Komisja Europejska będzie zachęcać do bardziej zdecentralizowanego podejścia w dziedzinie wsparcia dla MŚP.

1.33

Podkreśla wyjątkową funkcję, jaką pełnią władze lokalne i regionalne jako kluczowe organy wdrożeniowe, lecz również jako partnerzy w komunikacji ze stronami zainteresowanymi oraz w promocji przedsiębiorczości.

2.1

Wzywa państwa członkowskie do konsultacji z samorządami lokalnymi i regionalnymi w sprawie krajowych programów reform i zadbania o to, aby programy te były źródłem konkretnych działań wspierających tworzenie i rozwój MŚP oraz wzywa do jasnej i wyraźnej oceny korzyści płynących dla MŚP z realizacji krajowych programów reform przez państwa członkowskie.

2.2

Proponuje, by w ramach bieżącej analizy strategii lizbońskiej i krajowych programów reform określić w celu sporządzenia przewodnika dobrych praktyk środki zastosowane na szczeblu lokalnym i regionalnym z myślą o wspieraniu rozwoju MŚP, ze szczególnym uwzględnieniem klastrów przedsiębiorstw i sieci małych firm.

2.3

Wzywa Komisję Europejską do wyraźniejszego uznania roli, jaką władze lokalne i regionalne mogą odegrać we wspieraniu MŚP, tworzeniu otoczenia umożliwiającego ich rozwój i dalsze przetrwanie w drodze ich przeniesienia, a także występując w charakterze dużych odbiorców dóbr i usług dostarczanych bądź świadczonych przez MŚP w drodze zamówień publicznych. W tym względzie wzywa również do skuteczniejszej konsultacji inicjatyw w ramach polityki MŚP z organami lokalnymi i regionalnymi.

2.4

Zaleca wyznaczenie konkretnych celów i terminów dla realizacji nowych środków przedstawionych w komunikacie w celu wsparcia oceny ich realizacji, rozpowszechnienia wzorcowych osiągnięć oraz zapewnienia zaangażowania w osiąganiu wyników.

2.5

Zaleca uwzględnienie w większym stopniu różnorodności MŚP i wzywa do stosowania wsparcia bardziej dostosowanego do potrzeb, takiego jak elastyczne systemy kształcenia i szkolenia oraz prawodawstwo wrażliwe na te różnorodne potrzeby. Wzywa do przyjęcia bardziej zróżnicowanego podejścia w programach wspólnotowych dla mikroprzedsiębiorstw oraz małych i nietechnologicznych przedsiębiorstw na rzecz wspierania pomyślnego zastosowania nowych pomysłów.

2.6

Wzywa Komisję Europejską oraz państwa członkowskie do współpracy z władzami lokalnymi i regionalnymi, które opracowały i wdrażają nowatorskie działania na rzecz wspierania przedsiębiorczego potencjału kobiet prowadzących działalność gospodarczą, młodzieży, mniejszości, imigrantów oraz osób starszych prowadzących działalność gospodarczą, w celu ich wykorzystania w przyszłości przy tworzeniu polityki w tym zakresie oraz zaleca rozważenie przeznaczenia specjalnych środków i funduszy dla tych grup.

2.7

Zaleca, by proponowany przez Komisję Europejską przegląd centrów Euro-Info (EIC) zajął się kwestią dostatecznej wysokości finansowania tych centrów oraz ich zdolności do świadczenia w swoich rejonach kompleksowego wsparcia i doradztwa MŚP w kwestiach procesu internacjonalizacji.

2.8

Wzywa władze lokalne i regionalne do głębszego rozważenia sposobu, w jaki mogą one lepiej pomóc MŚP w swoich rejonach i umożliwić im dostęp do możliwości rynkowych, zwłaszcza pod względem dostarczania dóbr i świadczenia usług w drodze zamówień publicznych.

2.9

Wzywa do zwiększonych wysiłków na rzecz ograniczania oddziaływania prawodawstwa UE na MŚP i dbania o to, by działania mające na celu standaryzację nie prowadziły do dalszej biurokratyzacji, negatywnie wpływającej na MŚP, oraz wzywa do współpracy z przedstawicielami MŚP w celu zapewnienia, by przyszłe prawodawstwo nie ograniczało wzrostu i potencjału innowacyjnego MŚP.

2.10

Zaleca przyznanie pełnomocnikowi ds. MŚP odpowiednich środków, statusu i siły politycznej, pozwalających na wypełnienie postawionych mu zadań i spełnienie oczekiwań MŚP.

2.11

Wzywa do lepszej koordynacji polityk i programów pomocowych dla MŚP poprzez dalszy rozwój modelu kompleksowej obsługi, obejmującego np. portale e-administracji i punkty kompleksowej informacji na temat zamówień publicznych;

2.12

wzywa Komisję Europejską oraz państwa członkowskie do rozważenia inicjatyw na rzecz większej spójności i przewidywalności polityki rozwoju MŚP, jak np. wprowadzenie dwóch stałych dat w roku, kiedy wszelkie nowe przepisy wchodziłyby w życie, tak aby MŚP były w stanie przewidzieć ich następstwa i lepiej się na nie przygotować;

22.9.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 229/57

1.

Szacunek dla praw podstawowych, różnorodności kulturowej i językowej to szczególny atut Europy, który należy podtrzymywać we wszystkich regionach Unii Europejskiej i który stanowi priorytet dla Komitetu Regionów.

2.

Wszelkie formy dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną muszą być zwalczane z równą intensywnością i przy zachowaniu świadomości faktu, że wszyscy mieszkańcy przyczyniają się do bogactwa Europy.

3.

Istnieje różnica pomiędzy ochroną mniejszości a polityką walki z dyskryminacją — równe traktowanie jest podstawowym prawem wszystkich obywateli, a nie przywilejem.

4.

Każdy poszczególny człowiek ma prawo być inny; tolerancja i szacunek powinny być powszechnymi postawami wobec życia, opartymi na wzajemności, a nie względami okazywanymi tylko wobec niektórych.

5.

Władze lokalne mają do odegrania ważną rolę w zakresie utrzymania w mocy podstawowego prawa do wolności zgromadzeń.

6.

Przedstawiciele władz lokalnych są w szczególny sposób odpowiedzialni za ustanawianie wzorców do naśladowania i szerzenie dobrych przykładów.

7.

Władze lokalne i regionalne posiadają znaczne uprawnienia w kwestiach dotyczących publicznych rejestrów i akt, edukacji, policji, służby zdrowia, mieszkalnictwa i pomocy społecznej, bez których nie jest możliwe zagwarantowanie praw podstawowych.

8.

Komitet Regionów rozpoczął, na prośbę Parlamentu Europejskiego, zbieranie przykładów najlepszych praktyk na szczeblu lokalnym i regionalnym i pragnie dzięki temu znacząco przyczynić się do lepszej ochrony mniejszości i wdrażania polityki walki z dyskryminacją,

1.1

przyjmuje z zadowoleniem rezolucję Parlamentu Europejskiego i zgadza się z zawartym tam stwierdzeniem, że stan wdrażania polityki walki z dyskryminacją jest niezadowalający; zauważa jednakże, że nawet jeżeli poziom wdrażania różni się w poszczególnych państwach członkowskich, a niektóre z nich wykazują się większą aktywnością, to UE, jej państwa członkowskie oraz władze regionalne i lokalne wypracowały już obszerną listę najlepszych praktyk;

1.2

podziela stanowisko PE, że różnorakie lokalne, regionalne i krajowe organy władzy państw członkowskich mogłyby lepiej koordynować środki mające na celu zwalczanie wszelkich form dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną, włącznie z antysemityzmem i atakami na grupy mniejszościowe, a w szczególności Romów;

1.3

dostrzega fakt, że władze lokalne i regionalne stoją przed podwójnym wyzwaniem: z jednej strony z uwagi na odpowiedzialność administracji regionalnej i lokalnej za przeciwdziałanie praktykom dyskryminującym oraz przestrzeganie zasady równości w dostępie do praw indywidualnych, gospodarczych i społecznych, a z drugiej strony z uwagi na odpowiedzialność za aktywne promowanie praw podstawowych, włącznie z poszanowaniem praw mniejszości;

1.4

podkreśla, że przepisy stosowane przez władze lokalne i polityka przez nie prowadzona nie mogą dyskryminować ani w teorii, ani w praktyce, oraz muszą sprzyjać integracji społecznej, gospodarczej i politycznej;

1.5

dostrzega fakt, że bieda, wykluczenie społeczne i tworzenie się gett mogą prowadzić do ekstremizmu i jest zdania, że skuteczna polityka integracji, obejmująca działania w zakresie edukacji i mieszkalnictwa na szczeblu regionalnym i lokalnym, może bezpośrednio pomóc zapobiegać gwałtownym wybuchom ekstremizmu, a szczególną uwagę należy zwrócić na młodych ludzi żyjących w miejskich gettach;

1.6

wskazuje na fakt, że w wielu miastach, gminach i regionach podejmowane są pozytywne działania zmierzające do zapewnienia członkom mniejszości wyższego poziomu ochrony, oparte na idei społeczeństwa wielokulturowego oraz świadomości bogactwa i zróżnicowania UE; przedstawia zatem, w załączeniu do niniejszej opinii, wstępny i niepełny zbiór przykładów dobrych praktyk na szczeblu lokalnym i regionalnym, sporządzony na podstawie materiałów zebranych przez członków KR-u;

2.1.1

jest zdania, że władze lokalne i regionalne powinny przyczyniać się do walki z rasizmem, antysemityzmem, islamofobią, ksenofobią i homofobią oraz atakami na grupy mniejszościowe, a w szczególności Romów, poprzez wspieranie różnorodności na najniższych szczeblach oraz stosowanie zasady, zgodnie z którą różnorodność tworzy bogactwo społeczeństwa;

2.1.2

proponuje, by władze lokalne i regionalne podjęły właściwe, zdecentralizowane działania zmierzające do zwiększenia poziomu ochrony praw mniejszości i zwalczania rasizmu i ksenofobii w europejskich miastach i regionach, takie jak:

2.1.3

popiera podkreślenie przez Parlament sytuacji Romów jako źródła szczególnej troski i jest w związku z tym zdania, że społeczność romska wymaga szczególnej ochrony, także z uwagi na jej liczebność i specyfikę;

2.1.4

jest przekonany, że integracja Romów stanowi duże wyzwanie dla władz regionalnych i lokalnych i wzywa instytucje UE, rządy krajowe oraz władze lokalne i regionalne do opracowania wspólnego, zintegrowanego i zdecentralizowanego podejścia ułatwiającego integrację polityczną, społeczną i gospodarczą, promującego jednocześnie tolerancję i poszanowanie dla różnorodności. W tym kontekście proponuje następujące działania na szczeblu lokalnym i regionalnym:

2.1.5

podkreśla znaczenie dialogu pomiędzy grupami religijnymi i etnicznymi na szczeblu regionalnym i lokalnym, którego celem jest uniknięcie ekstremizmu i segregacji, a który mógłby też prowadzić do powszechnego zrozumienia równości i różnorodności europejskich społeczeństw;

2.1.6

popiera podkreślenie przez Parlament homofobii w Europie jako szczególnego powodu do obaw, przede wszystkim w odniesieniu do „serii niepokojących wydarzeń, które miały ostatnio miejsce w szeregu państw członkowskich”;

2.2.1

jest zdania, że w celu osiągnięcia standardów równego traktowania w zakresie świadczenia usług władze lokalne i regionalne powinny rozważyć ustanowienie wskaźników i celów politycznych, które pomogłyby mierzyć postępy we wdrażaniu polityki i pragnie przyczynić się do sporządzenia takich wskaźników;

2.2.2

dostrzega fakt, że standardy i plany na rzecz równego traktowania dotyczące strategii równości społeczności oraz równości bez względu na rasę, płeć, niepełnosprawność i orientację seksualną pozwolą w większym stopniu podkreślić znaczenie sprawiedliwego traktowania i równego dostępu do lokalnych usług samorządowych i zatrudnienia; opracowano je jako narzędzie umożliwiające władzom lokalnym i regionalnym włączenie problematyki płci, rasy i niepełnosprawności do strategii gmin i działań na wszystkich szczeblach;