6.9.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 257/1

—

uwzględniając komunikat Komisji o stosowaniu rozporządzenia (WE) nr 261/2004 ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów (COM(2011)0174),

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji dotyczące funkcjonowania i skutków rozporządzenia (WE) nr 1107/2006 z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie praw osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej sprawności ruchowej podróżujących drogą lotniczą (COM(2011)0166),

—

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 27 października 2011 r. (1),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2011 r. w sprawie mobilności i integracji osób niepełnosprawnych oraz europejskiej strategii na rzecz osób niepełnosprawnych 2010–2020, a w szczególności jej ust. 42, 43, 46, 82 i 97 (2),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Transportu i Turystyki oraz opinię Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (A7-0053/2012),

A.

mając na uwadze, że chociaż rozporządzenie (WE) nr 261/2004 i rozporządzenie (WE) nr 1107/2006 (zwane dalej „rozporządzeniami”) są pozytywnymi krokami naprzód, jeśli chodzi o ochronę praw pasażerów, zachodzi potrzeba większej pewności prawa, bardziej precyzyjnej wykładni oraz jednolitego stosowania tych rozporządzeń w całej UE;

B.

mając na uwadze, że o ile na mocy rozporządzenia (WE) nr 261/2004 pasażerów objęto skutecznymi środkami ochronnymi, a samo rozporządzenie od chwili jego wprowadzenia funkcjonowało skutecznie, o tyle kryzys spowodowany pyłem wulkanicznym wykazał potrzebę doprecyzowania i ponownego przeanalizowania niektórych aspektów tego rozporządzenia na wypadek pojawienia się takich wyjątkowych okoliczności w przyszłości;

C.

mając na uwadze, że najważniejszym prawem pasażerów jest prawo do korzystania z usług zgodnie z ustalonym rozkładem na podstawie prawa podstawowego, jakim jest swoboda przemieszczania się, oraz zobowiązania umownego, które wynika ze sprzedaży biletu; mając na uwadze, że pasażerom należy udzielać zrozumiałych, dokładnych i aktualnych informacji, które byłyby dostępne dla wszystkich;

D.

mając na uwadze, że pasażerom należy udostępnić skuteczne systemy rozpatrywania skarg, jeżeli usługa nie zostaje wyświadczona prawidłowo lub dochodzi do naruszenia innych praw zagwarantowanych pasażerom, zważywszy zwłaszcza na to, że pasażerowie uiścili już opłatę za bilet przed wyświadczeniem usługi;

E.

mając na uwadze, że ramy prawne chroniące prawa pasażerów muszą określać minimalne standardy w zakresie ochrony konsumentów, na które wpływu nie będą miały zmieniające się praktyki linii lotniczych;

F.

mając na uwadze, że o ile rozwój metod kontroli pasażerów prowadzi do coraz powszechniejszego stosowania m.in. urządzeń do prześwietlania osób i profilowania zachowań, o tyle pojawiają się nowe wątpliwości związane z ochroną pasażerów, które dotyczą prywatności, niedyskryminacji i zdrowia publicznego;

G.

mając na uwadze, że osoby o ograniczonej sprawności ruchowej oraz osoby niepełnosprawne powinny być informowane o swoich prawach przed podróżą i w formie dostępnej dla wszystkich; mając na uwadze, że pracownicy portów lotniczych i przewoźników lotniczych powinni być należycie przeszkalani w zakresie udzielania pomocy takim osobom, aby zapewnić nieutrudniony i równy dostęp do podróży drogą lotniczą zgodnie z wymogami projektowania dla wszystkich/projektowania uniwersalnego;

1.

z zadowoleniem przyjmuje zaangażowanie Komisji w analizę i przegląd obowiązujących przepisów odnoszących się do praw pasażerów linii lotniczych w celu poprawy sytuacji pasażerów, w szczególności w przypadku dużych opóźnień lub odwołania lotu; uważa, że podstawą odzyskania zaufania pasażerów powinny być: właściwe stosowanie obowiązujących przepisów przez państwa członkowskie i przewoźników lotniczych, wdrożenie wystarczających i prostych sposobów dochodzenia roszczeń oraz udzielanie pasażerom dokładnych informacji o przysługujących im prawach;

2.

wyraża ubolewanie w związku z tym, że organy wykonawcze stworzone przez państwa członkowskie nie zawsze zapewniają skuteczną ochronę praw pasażerów, ze szkodą dla pasażerów linii lotniczych; wzywa w związku z tym państwa członkowskie do opracowania metod pracy dla organów wykonawczych, dotyczących w szczególności rozpatrywania skarg i nakładania sankcji, które umożliwiałyby egzekwowanie praw pasażerów z punktu widzenia pewności prawa;

3.

podkreśla, że pasażerowie linii lotniczych mają nie tylko prawa, ale i obowiązki, oraz że ich wypełnienie pomaga w zapewnieniu im samym oraz innym pasażerom bezpiecznego i bezproblemowego przebiegu podróży, zarówno przed lotem, w jego trakcie, jak i po jego zakończeniu;

4.

podkreśla, że jednolity sposób rozpatrywania skarg w państwach członkowskich jest niezbędny do tego, by zagwarantować równe szanse, a ponadto wzywa Komisję do zapewnienia jednolitej wykładni i jednolitego stosowania rozporządzeń i rozwijania lepszej współpracy między organami wykonawczymi, także za pomocą wymiany sprawdzonych rozwiązań i informacji, oraz do dążenia do poprawy koordynacji między bazami danych organów wykonawczych;

5.

wzywa Komisję do nadania europejskiej sieci organów wykonawczych charakteru formalnego poprzez udzielenie jej wyraźnego upoważnienia oraz opracowanie regulaminu wewnętrznego w celu zacieśniania współpracy i ułatwiania procesu wspólnego podejmowania istotnych decyzji;

6.

uważa, że trzeba lepiej określić rolę organów wykonawczych, które powinny być niezależne od przewoźników lotniczych i portów lotniczych i wolne od konfliktu interesów, a także powinny móc podejmować działania z własnej inicjatywy; uważa również, że należy zwiększyć skuteczność sankcji krajowych stosowanych wobec przewoźników lotniczych w przypadku naruszenia przepisów UE; podkreśla znaczenie dokładnych danych statystycznych jako podstawy regularnych, kompleksowych ocen skutków praw pasażerów w Europie i w związku z tym uważa, że organy wykonawcze powinny mieć obowiązek corocznej publikacji szczegółowych informacji o skargach, które otrzymują, również tych dotyczących nieuczciwych warunków umowy, oraz o karach, jakie nakładają na przewoźników lotniczych, oraz że linie lotnicze lub porty lotnicze powinny być zobowiązane do gromadzenia danych dotyczących liczby i długości opóźnień dotyczących zarówno lotów, jak i bagażu; jest zdania, że Komisja powinna analizować i publikować te statystyki;

7.

zachęca Komisję, aby wraz z państwami członkowskimi dążyła do zidentyfikowania i wyeliminowania uchybień występujących w krajowych organach odpowiedzialnych za rozpatrywanie skarg i w procedurach oraz aby zapewniła odpowiednią koordynację przepisów dotyczących praw pasażerów linii lotniczych z planowanymi środkami UE dotyczącymi alternatywnych metod rozwiązywania sporów;

8.

jest zdania, że obowiązek publikowania regularnych sprawozdań zawierających istotne dane, składanych organom wykonawczym przez linie lotnicze i operatorów w związku ze stosowaniem przedmiotowych rozporządzeń, zwiększyłby wydajność organów wykonawczych i wpłynął pozytywnie na zwiększenie konkurencji;

9.

podkreśla pożyteczną rolę grupy konsultacyjnej ds. praw pasażerów linii lotniczych, której zainteresowane podmioty mogą przekazywać informacje dotyczące przeglądu przedmiotowych rozporządzeń, a ponadto podkreśla znaczenie tej grupy w propagowaniu dyskusji i współpracy między organami wykonawczymi, organizacjami konsumenckimi i liniami lotniczymi w celu opracowywania i rozpowszechniania sprawdzonych rozwiązań w dziedzinie stosowania prawodawstwa z zakresu praw pasażerów, w tym określenia uzasadnionych i dokładnych terminów na rozpatrywanie skarg pasażerów;

10.

podkreśla, że kompletne informacje określające prawa pasażerów powinny być podawane pasażerom zarówno przez przewoźników lotniczych, jak i przez organizatorów turystyki, w języku użytym przy rezerwacji biletu i na wszystkich najważniejszych etapach podróży, począwszy od etapu, na którym pasażer rozważa możliwość zarezerwowania biletu, w formacie, który jest zrozumiały i przystępny dla każdego; zaleca, aby te informacje obejmowały dane kontaktowe działu obsługi klientów odnośnych linii lotniczych oraz organu wykonawczego danego państwa członkowskiego; z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Komisji dotyczącą stworzenia centralnej strony internetowej na temat praw pasażerów, która byłaby dostępna we wszystkich językach urzędowych UE i w formacie przystępnym dla pasażerów niepełnosprawnych i pasażerów o ograniczonej sprawności ruchowej;

11.

apeluje do Komisji o kontynuowanie kampanii informacyjnej zapoczątkowanej w 2010 r. w celu zwiększania świadomości pasażerów w zakresie przysługujących im praw, a także o zachęcanie sieci konsumenckich do tego, by wspólnie z organami wykonawczymi również przyczyniały się do realizacji tego celu;

12.

wzywa Komisję do zaktualizowania wszystkich źródeł informacji (np. odpowiednie strony internetowe Komisji, dokumenty, broszury), w których opisano prawa pasażerów linii lotniczych, z uwzględnieniem najnowszych orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej;

13.

podkreśla, że przewoźnicy lotniczy powinni dopilnować, aby w każdym porcie lotniczym, który obsługuje ich loty, obecny był personel kontaktowy lub służba mogąca zapewnić taki personel, który mógłby podjąć natychmiastowe decyzje w przypadku zakłócenia – co w szczególności dotyczy pomocy, zwrotu kosztów, zmiany planu podróży, zmiany rezerwacji i zagubionego lub opóźnionego bagażu – i do którego można by składać skargi; apeluje do Komisji o zaproponowanie wprowadzenia obowiązku stworzenia przez odnośnych przewoźników lotniczych centralnego punktu informacyjnego, a konkretniej strony internetowej, taniego połączenia telefonicznego i adresu poczty elektronicznej, w celu dopilnowania tego, aby konsumenci byli właściwie poinformowani;

14.

jest zdania, że wszyscy przewoźnicy lotniczy muszą oferować dostępną i skuteczną pomoc telefoniczną wszystkim pasażerom, którzy dokonali rezerwacji lotu; w ramach tej pomocy należy udzielać informacji oraz oferować alternatywne rozwiązania w przypadku zakłóceń, a koszt takiego połączenia w żadnym wypadku nie powinien przekraczać kosztu połączenia lokalnego;

15.

wzywa Komisję do przeanalizowania środków, które zapewniałby ochronę zarówno przylatującym, jak i odlatującym pasażerom, tak aby pasażerowie uzyskiwali odpowiednie odszkodowanie w przypadku zaginięcia bagażu lub niedopuszczalnie długiego oczekiwania na opóźniony bagaż;

16.

podkreśla, że nawet pasażerowie, którzy są świadomi przysługujących im praw, mogą niechętnie dochodzić zadośćuczynienia z uwagi na żmudne procedury wnoszenia skarg; jest zdania, że organy wykonawcze powinny dysponować zasobami koniecznymi do utrzymywania widocznej obecności na większych unijnych lotniskach w celu udzielania podstawowych informacji i świadczenia usług z zakresu mediacji;

17.

jest zdania, że przewoźnicy lotniczy powinni dopilnować tego, by pasażerowie mieli możliwość kierowania skarg na piśmie w sposób natychmiastowy, prosty i dostępny, bez ponoszenia dodatkowych kosztów; wzywa Komisję do uwzględniania w trakcie przeglądu rozporządzenia (WE) nr 261/2004 prawa każdego pasażera do złożenia na lotnisku lub na pokładzie samolotu pisemnej skargi, której kopię otrzyma przewoźnik lotniczy i organ wykonawczy, a także możliwości złożenia skargi drogą elektroniczną; wzywa Komisję do tego, by w celu ujednolicenia procedur składania skarg stworzyła standardowy formularz dostępny we wszystkich językach UE, aby unikać problemów natury językowej;

18.

jest zdania, że w celu dopilnowania tego, aby prawa pasażerów były przestrzegane oraz z myślą o składaniu skarg, pasażerowie powinni być w stanie w każdej chwili zidentyfikować linię lotniczą, lot, personel bezpieczeństwa i pracowników portu lotniczego;

19.

podkreśla, że pasażerowie powinni mieć pełen dostęp do dotyczących ich informacji o danych dotyczących przelotu pasażera (danych PNR), a także być informowani o tym, w jaki sposób ich dane PNR są wykorzystywane i komu są udostępniane; uważa, że w celu zapewnienia prawa pasażerów do prywatności, przewoźnik lotniczy może wymagać danych PNR od pasażerów jedynie wtedy, gdy jest to konieczne i proporcjonalne w związku z rezerwacją biletu, i podkreśla, że nie należy odmawiać przyjęcia na pokład pasażerów, chyba że taka odmowa następuje na wniosek właściwych organów w uzasadnionych przypadkach ze względów bezpieczeństwa publicznego i jeżeli jest wytłumaczona pasażerowi przez właściwy organ i potwierdzona na piśmie;

20.

podkreśla, że w przypadku gdy pasażer, którego przyjęto już na pokład, zostanie poproszony o opuszczenie pokładu statku powietrznego na podstawie jego danych PNR, wyprowadzenia takiego pasażera muszą dokonać właściwe władze, a nie członkowie załogi;

21.

przypomina państwom członkowskim o ich obowiązku monitorowania sytuacji finansowej linii lotniczych oraz o możliwości zawieszenia licencji na prowadzenie działalności przez linie lotnicze w przypadku, gdy ich środki finansowe są niewystarczające; wzywa Komisję do dopilnowania tego, by władze krajowe wypełniały te obowiązki, i do zapewnienia, by w przypadku niewypłacalności, upadłości lub cofnięcia koncesji pasażerowie, którzy utknęli na lotnisku, mogli zostać odesłani do domu;

22.

wzywa Komisję do zapewnienia skutecznego wdrożenia i egzekwowania obowiązujących przepisów dotyczących przejrzystości cen i nieuczciwych praktyk handlowych w celu dopilnowania tego, by cena reklamowana dokładnie odzwierciedlała cenę końcową oraz by wszystkie koszty operacyjne, które nie mają charakteru opcjonalnego, oraz wszystkie opłaty administracyjne i opłaty związane ze środkiem płatności były uwzględnione w cenie i wskazywane w obowiązkowo udzielanych informacjach; wzywa linie lotnicze do tego, by w odniesieniu do różnych środków płatniczych, a zwłaszcza płatności dokonywanych za pomocą karty kredytowej, pobierały opłatę wyłącznie za rzeczywisty koszt świadczonych usług, zgodnie z dyrektywą 2011/83/UE w sprawie praw konsumentów;

23.

zwraca uwagę na szeroko rozpowszechnione niesprawiedliwe warunki umowne wprowadzane w umowach zawieranych w transporcie lotniczym oraz na wzrost liczby orzeczeń krajowych zakazujących określonych praktyk regularnie stosowanych przez linie lotnicze; wzywa zatem Komisję do zajęcia się tą kwestią przez stworzenie czarnej listy poszczególnych niesprawiedliwych praktyk stosowanych w sektorze transportu lotniczego; podkreśla konieczność przyjęcia środków służących ochronie pasażerów przed innymi niesprawiedliwymi warunkami umownymi stosowanymi przez linie lotnicze, takimi jak warunki umowne dotyczące niewłaściwej obsługi/opóźnienia w dostarczeniu/uszkodzenia bagażu, przenoszalności biletów, działania siły wyższej, jednostronnej zmiany planu lotów, zakazu oddzielnego wykorzystywania biletów, chyba że wynika to z bardzo ograniczonych i obiektywnych kryteriów „no-show” (w przypadku niestawienia się);

24.

podkreśla, że konieczne jest bardziej szczegółowe zbadanie przypadków dyskryminacji cenowej pasażerów z uwagi na kraj zamieszkania, a w przypadku stwierdzenia występowania takich przypadków – ich usunięcie;

25.

wzywa Komisję do zaproponowania środków, które umożliwiałyby pasażerom niewielką korektę informacji zawartych w rezerwacjach w sposób łatwy i bezpłatny oraz wycofanie się z rezerwacji dokonanej przez internet w terminie 2 godzin od dokonania początkowej rezerwacji;

26.

wzywa Komisję do zaproponowania środków, które umożliwiłyby ujednolicenie praktyki handlowej odnoszącej się do bagażu podręcznego w celu ochrony pasażerów przed nadmiernymi ograniczeniami oraz umożliwienia im wnoszenia na pokład rozsądnej ilości bagażu podręcznego, w tym rzeczy kupionych w sklepach na lotnisku;

27.

podkreśla prawo pasażerów do łatwego dostępu do dokładnych i obiektywnych szczegółowych informacji dotyczących oddziaływania ich podróży na środowisko i jej efektywności energetycznej, które powinny być wyraźnie widoczne zarówno na stronach internetowych przewoźników lotniczych, jak i na samych biletach; wzywa Komisję i przewoźników lotniczych do wsparcia starań podejmowanych obecnie w tym kierunku przy zastrzeżeniu racjonalności podjętych środków w zakresie związanych z nimi kosztów;

28.

podkreśla, że wszyscy pasażerowie, w tym dzieci w wieku poniżej 2 lat, muszą być przewożeni bezpiecznie; wzywa przewoźników lotniczych do zapewnienia, aby osoby podróżujące z dziećmi mogły łatwo wejść na pokład z wózkami w świetle tego, że małe dzieci podróżujące z dorosłymi mogą zostać uznane za osoby z ograniczoną sprawnością ruchową; domaga się, aby przewoźnicy lotniczy oferowali obniżone taryfy dla dzieci, również dzieci w wieku powyżej 2 lat, zgodnie z praktyką wprowadzoną już w innych środkach transportu; wzywa Komisję do dopilnowania tego, by pasażerowie z dziećmi mieli pierwszeństwo wejścia na pokład i mogli doprowadzić wózek aż do drzwi statku powietrznego, a po przylocie odbierać go przy opuszczaniu pokładu statku powietrznego;

29.

jest przekonany, że niezbędne jest przeanalizowanie powszechnego nieprzestrzegania przez operatorów transportu pasażerskiego, obsługujących porty lotnicze, obowiązku zapewniania fotelików dziecięcych, co ogranicza rodzicom możliwości sposobu transportu;

30.

wzywa Komisję do przeanalizowania problemów w zakresie ochrony pasażerów związanych z nowymi metodami kontroli, takimi jak stosowanie urządzeń do prześwietlania osób, kontrole osobiste i monitorowanie informacji na temat pasażerów; jest zdania, że obowiązujące przepisy dotyczące praw pasażerów i organy wykonawcze mogłyby odegrać dużą rolę w uzyskiwaniu zadośćuczynienia w przypadku problemów, które mogą się pojawić;

31.

wzywa do zapewnienia odpowiedniej spójności pomiędzy prawodawstwem dotyczącym praw pasażerów linii lotniczych oraz przewidywanymi unijnymi środkami dochodzenia roszczeń zbiorowych w celu skutecznego zagwarantowania pasażerom przysługujących im praw oraz wysunięcia zarzutów wobec tych przedsiębiorstw, które regularnie naruszają te prawa;

32.

proponuje wprowadzenie nagrody europejskiej przyznawanej co roku najbardziej przyjaznej konsumentowi linii lotniczej;

33.

sugeruje, aby w dalszym ciągu badać możliwość i wykonalność ustanowienia jednego instrumentu legislacyjnego obejmującego wszystkie przepisy i zasady dotyczące praw konsumentów w lotnictwie cywilnym w celu ograniczenia rozdrobnienia oraz wyeliminowania niespójności występujących w różnych obszarach praw pasażerów;

34.

docenia różnorodność praw pasażerów w zależności od środków transportu, czy to morskiego, lądowego czy powietrznego; uważa jednak, że należy opracować kompleksowe podejście polegające na zintegrowaniu wszystkich praw pasażerów – między innymi prawa do odszkodowania, zwrotu kosztów i informacji – w jednych całościowych skonsolidowanych ramach prawodawczych;

35.

wzywa Komisję do wyjaśnienia – w ramach nadchodzącego przeglądu rozporządzenia – pojęcia „nadzwyczajnych okoliczności” oraz definicji „odwołania lotu”, a także przepisów dotyczących zapewnienia pomocy i prawa do odszkodowania i zadośćuczynienia; tego rodzaju przegląd powinien uwzględniać poziom ochrony pasażerów zapewniany w orzecznictwie ETS oraz wydanej przez Trybunał interpretacji pojęcia „nadzwyczajnych okoliczności”; uważa te środki za ważne, biorąc pod uwagę obecne możliwości podważania zasad przyznawania odszkodowania, różny sposób ich egzekwowania w poszczególnych państwach oraz wydarzenia takie jak kryzys spowodowany pyłem wulkanicznym w 2010 r.;

36.

wzywa Komisję do stworzenia jednolitego, kompleksowego i szczegółowego systemu oceny wartości przedkładanych przez linie lotnicze dowodów wskazujących na istnienie „nadzwyczajnych okoliczności”;

37.

wzywa Komisję do wyjaśnienia, że w przypadku gdy lot w ramach jednej rotacji jest opóźniony lub odwołany ze względu na nadzwyczajne okoliczności, linie lotnicze również mogą powołać się na te nadzwyczajne okoliczności w odniesieniu do kolejnego lotu w ramach tej samej rotacji;

38.

uważa, że bardzo potrzebne są jasne zasady dotyczące treści, dostępności, dokładności i czasu podawania informacji pasażerom linii lotniczych, które powinny obejmować przyczynę ewentualnego opóźnienia lub odwołania lotu, oczekiwany czas trwania zakłócenia oraz co się dzieje w przypadku nadkompletu rezerwacji, a także alternatywne warianty podróży dostępne dla pasażerów;

39.

podkreśla, że najbliższa zmiana rozporządzenia powinna również obejmować definicję organu odpowiedzialnego za informowanie w stosownym czasie pasażerów będących uczestnikami zorganizowanych podróży o wszelkich zmianach lotów, ponieważ umowa jest wówczas zawierana między pasażerem a organizatorem turystyki, a nie bezpośrednio z przewoźnikiem lotniczym;

40.

podkreśla, że możliwość wyboru przez pasażera jednej z trzech opcji, czyli zwrotu kosztów, zmiany planu podróży lub zmiany rezerwacji w przypadku zakłócenia podróży jest prawem podstawowym, a wybór ten powinien zostać zaoferowany bezzwłocznie wszystkim pasażerom, którzy utknęli na lotniskach;

41.

wzywa Komisję do wsparcia środków, które zapewniają lepsze i bardziej efektywne wykorzystanie alternatywnych rodzajów transportu, w szczególności w nadzwyczajnych okolicznościach;

42.

uważa, że pasażerowie, których bagaż zagubiono lub do których dotarł on z opóźnieniem, powinni być natychmiast informowani o prawach przysługujących im na mocy konwencji montrealskiej i rozporządzenia (WE) nr 889/2002 oraz że na szczeblu europejskim konieczne jest podjęcie działań ustawodawczych lub promocyjnych w celu zwiększenia świadomości opinii publicznej w zakresie praw przysługujących pasażerom oraz procedur składania skarg dotyczących zagubionego bagażu lub bagażu, który dociera z opóźnieniem; jest zdania, że w przypadku gdy bagaż dociera z ponad sześciogodzinnym opóźnieniem, poszkodowanym pasażerom należy zaoferować odszkodowanie proporcjonalne do ich potrzeb, tak by w czasie oczekiwania na bagaż mieli oni do dyspozycji wszystkie niezbędne rzeczy; podkreśla, że ogólna jakość i realizacja usług przenoszenia bagażu powinna zostać poruszona w ramach przeglądu dyrektywy 96/67/WE w sprawie obsługi naziemnej;

43.

jest zdania, że w przypadku zagubienia, opóźnienia w dostarczeniu lub uszkodzenia bagażu linie lotnicze muszą przede wszystkim zapewnić odszkodowanie pasażerom, z którymi zawarli umowę, ale na późniejszym etapie muszą one mieć prawo dochodzenia zadośćuczynienia od portów lotniczych lub usługodawców, jeśli to nie one są odpowiedzialne za sytuację, w której znalazł się pasażer;

44.

wzywa Komisję do zaproponowania maksymalnego terminu rozpatrywania skarg pasażerów wynoszącego dwa miesiące w przypadku przedsiębiorstw branżowych i dwa miesiące w przypadku organów wykonawczych; uważa, że potwierdzenie otrzymania skargi powinno zostać przesłane pasażerowi w ciągu 48 godzin; pasażerowie, którzy dokonują rezerwacji drogą elektroniczną, np. przez internet, również powinni mieć możliwość bezpłatnego nawiązania kontaktu z odnośną linią lotniczą za pośrednictwem tych samych środków i pod tym samym jasno wskazanym adresem, dzięki czemu będą mogli szybko i łatwo skontaktować się z odpowiednimi pracownikami linii lotniczej w celu rozwiązania jakichkolwiek problemów; jest ponadto zdania, że należy uruchomić linię telefoniczną i udostępnić usługę internetową, za pośrednictwem których pasażerowie mogliby uzyskiwać informacje dotyczące postępów w rozpatrywaniu ich skarg;

45.

jest zdania, że w celu zapewnienia pewnej odpowiedzialności przed pasażerami należy zbadać i określić możliwości ściślejszej współpracy i koordynacji pomiędzy poszczególnymi podmiotami takimi jak przewoźnicy lotniczy, porty lotnicze i inni zainteresowani usługodawcy, przede wszystkim w przypadkach „nadzwyczajnych okoliczności”;

46.

apeluje o to, by dodatkowe koszty ponoszone przez przewoźników lotniczych w związku ze stosowaniem przedmiotowego rozporządzenia nie były przenoszone na pasażerów w postaci wyższych cen biletów;

47.

zwraca uwagę, że ostatnie orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczące prawa pasażerów do odszkodowania w przypadku opóźnień potwierdzają konieczność wprowadzenia środków mających na celu równe traktowanie, zapewniających odpowiednie odszkodowanie w przypadku dużych opóźnień niezależnie od przyczyny takich opóźnień w celu pełnego uwzględnienia strat poniesionych przez pasażera; wzywa zatem Komisję do zaproponowania w tym celu środków bez anulowania prawa do przeniesienia rezerwacji biletu na kolejny dostępny lot;

48.

podkreśla, że jednakowe traktowanie dużych opóźnień i odwołanych lotów stanowi dla linii lotniczych zachętę do tego, by odwołać opóźniony lot, który ewentualnie mógłby się jeszcze odbyć;

49.

uważa, że bez uszczerbku dla obowiązków przewoźników lotniczych wynikających z rozporządzenia (WE) nr 261/2004 i w celu zagwarantowania praw pasażerów w rozporządzeniu powinno się sprecyzować przepisy dotyczące tego, czy i kiedy pasażerowie mogą samodzielnie dokonać zakupu posiłków i napojów lub rezerwacji w hotelach albo zorganizować sobie loty alternatywne oraz wystąpić o zwrot uzasadnionych kosztów przez przewoźnika lotniczego; jednocześnie rozporządzenie powinno obejmować mechanizmy chroniące przed nadużyciami ze strony pasażerów;

50.

podkreśla, że pasażerom o ograniczonej sprawności ruchowej lub pasażerom niepełnosprawnym należy zapewnić takie same możliwości podróżowania drogą lotniczą oraz nieograniczony dostęp do usług;

51.

podkreśla potrzebę zapewnienia szczególnej ochrony słabszych grup konsumentów, w szczególności osób o ograniczonej sprawności ruchowej i osób niepełnosprawnych; zwraca uwagę, że te słabsze grupy potrzebują dodatkowych gwarancji przy wykonywaniu praw przysługujących im jako pasażerom oraz wzywa Komisję, państwa członkowskie i przewoźników lotniczych do egzekwowania tych praw;

52.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do ułatwienia osobom o ograniczonej sprawności ruchowej i osobom niepełnosprawnych nieutrudnionego dostępu do przewozów lotniczych; podkreśla, że pod tym względem należy ułatwiać egzekwowanie prawa do korzystania ze sprzętów służących do poruszaniu się oraz do podróżowania z certyfikowanym psem przewodnikiem lub psem pomocnikiem; wzywa Komisję do zaproponowania przepisów obejmujących fizyczną dostępność portów lotniczych, aby przeszkody infrastrukturalne nie uniemożliwiały osobom niepełnosprawnym i osobom o ograniczonej sprawności ruchowej korzystania z równych możliwości podróżowania;

53.

wzywa Komisję do opracowania wytycznych dotyczących wykładni rozporządzenia (WE) nr 1107/2006, w szczególności w zakresie zapisów dotyczących bezpieczeństwa i osób towarzyszących;

54.

zachęca Komisję do wdrożenia ogólnounijnego planu działania obejmującego wszystkie działania podejmowane przez władze krajowe i wzywa Komisję do współpracy z organami wykonawczymi i właściwymi organizacjami przedstawicielskimi w celu poprawy wdrożenia wspomnianego rozporządzenia;

55.

zgadza się z Komisją co do tego, że nie należy ograniczać obecnej definicji osoby o ograniczonej sprawności ruchowej;

56.

podkreśla, że formy podawania informacji, proces rezerwacji i procedury składania skarg muszą być całkowicie dostępne, że osoby o ograniczonej sprawności ruchowej i osoby niepełnosprawne powinny mieć możliwość zgłoszenia swojego zapotrzebowania na pomoc w momencie rezerwacji biletu, a pasażer powinien otrzymać potwierdzenie zgłoszenia zapotrzebowania na pomoc; podkreśla potrzebę traktowania niemowląt i małych dzieci jak osób o ograniczonej mobilności z uwagi na ich wiek;

57.

wskazuje na to, że o ile bezpieczeństwo lotu jest najważniejsze z punktu widzenia interesu publicznego, o tyle linie lotnicze nie mogą odmawiać przyjęcia na pokład osób o ograniczonej sprawności ruchowej lub osób niepełnosprawnych ze względu na to, że są one bez opieki; podkreśla, że linie lotnicze nie mogą stale od takich osób wymagać, by towarzyszył im opiekun;

58.

podkreśla, że szkolenie załogi lotniczej lub innego personelu przewoźników lotniczych, portów lotniczych i organów wykonawczych ma bardzo istotne znaczenie i musi odpowiednio obejmować zróżnicowane indywidualne potrzeby osób o ograniczonej sprawności ruchowej i osób niepełnosprawnych, w tym przede wszystkim wejście na pokład i zejście z pokładu oraz obsługę urządzeń pomocniczych; podkreśla, że szkolenie powinno być organizowane we współpracy z organizacjami reprezentującymi osoby niepełnosprawne i osoby o ograniczonej sprawności ruchowej;

59.

wzywa Komisję do przedstawienia wniosku, który zapewniałby bezwzględne prawo osób o ograniczonej sprawności ruchowej i osób niepełnosprawnych do nieodpłatnego korzystania z zatwierdzonych pod względem bezpieczeństwa urządzeń do terapii oddechowej na pokładzie statku powietrznego; uważa, że we współpracy z przedsiębiorstwami branżowymi i organizacjami reprezentującymi osoby niepełnosprawne i osoby o ograniczonej sprawności ruchowej należy zatwierdzić spis sprzętu do podawania tlenu medycznego, przy jednoczesnym należytym uwzględnieniu wszystkich wymogów bezpieczeństwa;

60.

jest zdania, że ustanowienie minimalnych norm dotyczących sprzętu wspomagającego dla osób o ograniczonej sprawności ruchowej i jego stosowania we wszystkich portach lotniczych w UE jest niezbędne do zapewnienia zharmonizowanego podejścia w zakresie obsługi naziemnej i zapewnienia wysokiej jakości obsługi pasażerom o ograniczonej sprawności ruchowej w Europie;

61.

jest zdania, że konieczne jest opracowanie minimalnych norm dotyczących udzielania osobom o ograniczonej sprawności ruchowej i osobom niepełnosprawnym informacji w dostępnych formach we wszystkich portach lotniczych UE, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji nadzwyczajnych; zwraca uwagę Komisji na nowe, już dostępne technologie, takie jak usługi wideo w języku migowym i usługi tekstowe;

62.

wzywa do zaprzestania niestosownych i dyskryminacyjnych praktyk niektórych przewoźników lotniczych, polegających na zobowiązywaniu pasażerów o ograniczonej sprawności ruchowej do podpisywania przed wejściem na pokład oświadczenia zwalniającego danego przewoźnika lotniczego z odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody powstałe na sprzęcie służącym takim osobom do poruszania się;

63.

wzywa Komisję do podjęcia wysiłków mających na celu wprowadzenie ewentualnych zmian w konwencji montrealskiej w celu dopilnowania tego, by sprzęt służący do poruszania się, należący do osób o ograniczonej sprawności ruchowej, był objęty pełnym odszkodowaniem, ponieważ sprzęt taki ma istotne znaczenie dla ich integralności, godności i niezależności, w związku z czym nie można porównać go z bagażem, a także by pasażer miał w miarę możliwości prawo do korzystania z własnego wózka inwalidzkiego do momentu wejścia na pokład samolotu, a następnie do odzyskania go przy opuszczaniu pokładu po przylocie; jednocześnie jest zdania, że osoby o ograniczonej sprawności ruchowej muszą być informowane o przysługującym im prawie do ubiegania się o odszkodowanie za uszkodzenia ich sprzętu służącego do poruszania się oraz o prawie wydania specjalnej deklaracji o wartości zgodnie z konwencją montrealską;

64.

jest zdania, że linie lotnicze oferujące pełen zakres usług i świadczące pasażerom usługi cateringowe podczas lotu nie mogą dyskryminować pasażerów wymagających specjalnych posiłków z uwagi na występujące u nich schorzenia (np. celiakia, cukrzyca itp.) oraz że takie specjalne posiłki muszą być zapewniane pasażerom wszystkich klas podróżnych bez dodatkowych opłat;

65.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

6.9.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 257/9

—

uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Białorusi, w szczególności z dni: 16 lutego 2012 r. (1), 15 września 2011 r. (2), 12 maja 2011 r. (3), 10 marca 2011 r. (4), 20 stycznia 2011 r. (5), 10 marca 2010 r. (6) i 17 grudnia 2009 r. (7),

—

uwzględniając decyzję Rady z dnia 23 marca 2012 r. w sprawie zaostrzenia środków ograniczających wobec reżimu białoruskiego;

—

uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z 1-2 marca 2012 r., w których wyrażono głębokie zaniepokojenie postępującym pogarszaniem się sytuacji na Białorusi,

—

uwzględniając decyzję wykonawczą Rady 2012/126/WPZiB z dnia 28 lutego 2012 r. dotyczącą wykonania decyzji Rady 2010/639/WPZiB w sprawie środków ograniczających wobec Białorusi (8),

—

uwzględniając oświadczenie złożone przez wysoką przedstawiciel UE Catherine Ashton w Brukseli w dniu 28 lutego 2012 r. w sprawie jej decyzji oraz decyzji polskiego rządu o odwołaniu, odpowiednio, szefowej delegatury UE w Mińsku i polskiego ambasadora na Białorusi,

—

uwzględniając decyzję Rady 2012/36/WPZiB z dnia 23 stycznia 2012 r. zmieniającą decyzję 2010/639/WPZiB w sprawie środków ograniczających wobec Białorusi (9),

—

uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy nr 1857(2012) z dnia 25 stycznia 2012 r. w sprawie sytuacji na Białorusi, potępiającą ciągłe prześladowanie członków opozycji oraz nękanie działaczy społeczeństwa obywatelskiego, niezależnych mediów i obrońców praw człowieka na Białorusi,

—

uwzględniając rezolucję Rady Praw Człowieka ONZ 17/24 z dnia 17 czerwca 2011 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka na Białorusi, w której potępiono łamanie praw człowieka przed wyborami prezydenckimi na Białorusi, podczas tych wyborów i po ich zakończeniu, a także wezwano rząd Białorusi do zaprzestania prześladowania przywódców opozycji,

—

uwzględniając deklarację szczytu Partnerstwa Wschodniego przyjętą w Pradze w dniach 7-9 maja 2009 r. oraz deklarację w sprawie sytuacji na Białorusi, którą przyjęto na szczycie Partnerstwa Wschodniego w Warszawie w dniu 30 września 2011 r.,

—

uwzględniając wspólne oświadczenie ministrów spraw zagranicznych Grupy Wyszehradzkiej, Estonii, Łotwy i Litwy złożone w Pradze w dniu 5 marca 2012 r.,

—

uwzględniając oświadczenie Białoruskiej Krajowej Platformy Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Partnerstwa Wschodniego złożone w Mińsku w dniu 2 marca 2012 r.,

—

uwzględniając decyzję podjętą w maju 2009 r. w Bernie na dorocznym kongresie Międzynarodowej Federacji Hokeja na Lodzie (IIHF) o przyznaniu Białorusi organizacji Mistrzostw Świata w Hokeju na Lodzie w 2014 r. pomimo prześladowania przeciwników politycznych Aleksandra Łukaszenki i powszechnego naruszania praw człowieka na Białorusi;

—

uwzględniając art. 110 ust. 4 Regulaminu,

A.

mając na uwadze, że w praskiej deklaracji ze szczytu Partnerstwa Wschodniego potwierdzono zobowiązanie, podjęte między innymi przez Białoruś, do przestrzegania zasad prawa międzynarodowego i podstawowych wartości, w tym demokracji, praworządności oraz poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności;

B.

mając na uwadze, że od czasu wyborów prezydenckich z dnia 19 grudnia 2010 r. sytuacja polityczna na Białorusi poważnie się pogorszyła, przy czym dochodzi do represjonowania członków opozycji demokratycznej, wolnych mediów, działaczy społeczeństwa obywatelskiego oraz obrońców praw człowieka pomimo ponawianych apeli społeczności międzynarodowej o natychmiastowe położenie temu kresu;

C.

mając na uwadze, że w marcu 2012 r. wykonano wyrok kary śmierci wydany na Uładzisłaua Kawaloua i Dźmitrego Kanawałaua przez Sąd Najwyższy Republiki Białorusi w listopadzie 2011 r.; mając na uwadze, że na Białorusi, pod władzą reżimu Łukaszenki, zaufanie do rządów prawa i niezawisłości sądownictwa jest niewystarczające, a procesy sądowe wyraźnie nie spełniają standardów uznanych na arenie międzynarodowej; mając na uwadze, że kara śmierci to kara nieludzka, nieskuteczna i nieodwracalna;

D.

mając na uwadze, że w dniu 28 lutego 2012 r. ministrowie spraw zagranicznych UE podkreślili postępujące pogarszanie się sytuacji na Białorusi i podjęli decyzję o dodaniu do listy osób objętych zamrożeniem aktywów i zakazem wydawania wiz nazwisk 21 urzędników białoruskich odpowiedzialnych za represjonowanie członków społeczeństwa obywatelskiego i opozycji demokratycznej;

E.

mając na uwadze, że konflikt dyplomatyczny między UE a Białorusią o bezprecedensowym zasięgu nasilił się po tym, jak władze Białorusi zażądały, aby ambasadorowie UE i Polski opuścili kraj, a następnie odwołały swoich ambasadorów w Brukseli i Warszawie w odpowiedzi na decyzję Rady z dnia 28 lutego 2012 r.;

F.

mając na uwadze, że w tym kontekście Aleksander Łukaszenka, lekceważąc zasady etykiety dyplomatycznej, dopuścił się obraźliwego ataku personalnego na ministra spraw zagranicznych Niemiec;

G.

mając na uwadze, że wszyscy ambasadorowie państw członkowskich UE w Mińsku zostali wezwani do swych stolic na konsultacje i że wszystkie państwa członkowskie UE wezwały ambasadorów białoruskich do swych ministerstw spraw zagranicznych;

H.

mając na uwadze, że zdecydowane zobowiązanie wszystkich państw członkowskich UE oraz innych krajów demokratycznych do zjednoczonego działania w trudnych czasach może przyczynić się do skutecznego promowania uniwersalnych wartości w krajach takich jak Białoruś i przybliżyć je do drogi przemian demokratycznych;

I.

mając na uwadze, że wszelka poprawa dwustronnych stosunków z Unią Europejską jest także uzależniona od uwolnienia wszystkich więźniów politycznych, jak również od postępów rządu Białorusi w wywiązywaniu się ze zobowiązań wobec OBWE oraz w poszanowaniu podstawowych praw człowieka, praworządności i zasad demokracji,

J.

mając na uwadze, że wielu przedstawicieli białoruskiej opozycji demokratycznej i działaczy społeczeństwa obywatelskiego, w tym byli kandydaci na prezydenta, a także czołowi obrońcy praw człowieka nadal z powodów politycznych przebywają w więzieniu;

K.

mając na uwadze, że na młodych działaczy i członków organizacji młodzieżowych stale wywierana jest presja lub na różny sposób są oni nękani, na przykład członek organizacji „Młody Front” Iwan Szyła, który spędził 22 dni w więzieniu z powodu zeszłorocznej kampanii solidarności z Dzmitrijem Daszkiewiczem;

L.

mając na uwadze, że w dniu 24 lutego 2012 r. sędzia okręgowy w Witebsku skazał działacza opozycji Siarhieja Kawalenkę na dwa lata i jeden miesiąc pobytu w kolonii karnej o złagodzonym rygorze pod zarzutem złamania warunków zwolnienia warunkowego; mając na uwadze, że Kawalenka został aresztowany w dniu 19 grudnia 2011 r., w rocznicę nieprawidłowych wyborów prezydenckich; mając na uwadze, że Kawalenka od 86 dni prowadzi strajk głodowy przeciwko niesprawiedliwemu wyrokowi, a stan jego zdrowia jest krytyczny;

M.

mając na uwadze, że władze białoruskie naruszają art. 30 konstytucji Białorusi oraz ograniczają prawo obywateli do swobodnego przemieszczania się; mając na uwadze, że w dniu 1 marca 2012 r. Urząd Prokuratora Generalnego Białorusi oznajmił, że Białorusini, którzy popierają nowe zagraniczne sankcje wobec Białorusi mogą zostać objęci zakazem wyjazdu za granicę; mając na uwadze, że trzech przywódców i działaczy opozycji: Anatol Labiedźka, Aliaksandr Dabrawolski i Wiktar Karniajenka, a także obrońca praw człowieka Waliantsin Stefanowicz nie uzyskali pozwolenia na przekroczenie granicy białorusko-litewskiej w okresie między 7 i 11 marca 2012r.;

N.

mając na uwadze, że w dniu 14 lutego 2012 r. białoruskie Ministerstwo Sprawiedliwości po raz czwarty bez żadnych prawnie uzasadnionych przyczyn podjęło decyzję o odmowie rejestracji partii o nazwie Białoruska Chrześcijańska Demokracja (BCD); mając na uwadze, że według doniesień członkom BCD po raz pierwszy zagrożono fizycznym atakiem, jeżeli nie wycofają swoich podpisów jako założyciele tej partii;

O.

mając na uwadze, że w pokojowej demonstracji Dnia Wolności w Mińsku w dniu 25 marca 2012 r. z okazji 94. rocznicy proklamowania w 1918 r. Bialoruskiej Republiki Narodowej wzięło udział tysiące ludzi oraz że świadczy to o gotowości społeczeństwa do odważnego stawania w obronie swej pozycji jako obywateli Białorusi oraz do dawania wyrazu swoim europejskim aspiracjom;

P.

mając na uwadze, że na mocy ustawy w sprawie demokracji i praw człowieka na Białorusi z 2011 r., która została jednogłośnie przyjęta przez Senat USA i nabrała mocy prawnej wraz z jej podpisaniem przez prezydenta Baracka Obamę w dniu 3 stycznia 2012 r., Stany Zjednoczone wzywają IIHF do wstrzymania planu przeprowadzenia mistrzostw świata w 2014 r. na Białorusi do czasu uwolnienia przez rząd białoruski wszystkich więźniów politycznych;

1.

nadal zdecydowanie potępia pogarszanie się sytuacji w zakresie praw człowieka i podstawowych wolności, czemu towarzyszy brak głębokich reform demokratycznych i gospodarczych na Białorusi, oraz nadal będzie występował przeciwko represjonowaniu przeciwników reżimu w Mińsku;

2.

wyraża głębokie ubolewanie z powodu wykonania wyroku kary śmierci wydanego na Uładzisłaua Kawaloua i Dźmitrego Kanawałaua pomimo nieustannych protestów krajowych i międzynarodowych oraz wzywa władze białoruskie do wydania rodzinom ciał obu mężczyzn w celu ich pogrzebania; wzywa władze białoruskie do natychmiastowego wprowadzenia moratorium na wykonywanie kary śmierci;

3.

potępia ciągłe prześladowanie obrońców praw człowieka i członków opozycji demokratycznej oraz nękanie z powodów politycznych działaczy społeczeństwa obywatelskiego i niezależnych mediów na Białorusi;

4.

żąda bezwarunkowego i natychmiastowego uwolnienia wszystkich więźniów politycznych; przypomina, że nie może być mowy o postępach w dialogu między UE a Białorusią, jeżeli Mińsk nie poczyni postępów w dziedzinie demokracji, praw człowieka i praworządności, ani dopóki bezwarunkowo nie uwolni wszystkich więźniów politycznych, w tym Alesia Bialackiego, przewodniczącego Centrum Praw Człowieka „Wiosna” i wiceprzewodniczącego Międzynarodowej Federacji Praw Człowieka (FIDH), dwóch byłych kandydatów na prezydenta: Mikałaja Statkiewicza i Andreja Sannikaua, szefów kampanii prezydenckiej kandydatów reprezentujących demokratyczną opozycję: Pawła Seweryńca i Dzmitra Bandarenki, oraz Siarhieja Kawalenki, więźnia politycznego zatrzymanego za rzekome złamanie zasad aresztu domowego, który od dłuższego czasu prowadzi strajk głodowy, w związku z czym stan jego zdrowia uległ krytycznemu pogorszeniu i bezpośrednio zagraża jego życiu, oraz jeżeli osobom tym nie zostaną przywrócone w pełni prawa obywatelskie;

5.

podkreśla, że decyzja o odwołaniu z Białorusi wszystkich ambasadorów państw członkowskich UE potwierdza, iż starania władz białoruskich, by podzielić Unię Europejską w kwestii sankcji, nie powiodły się;

6.

podkreśla, że silna wola wszystkich państw członkowskich UE oraz innych demokratycznych krajów, by w trudnych czasach działać w jedności, może przyczynić się do promowania uniwersalnych wartości w krajach takich jak Białoruś i przybliżyć je do drogi przemian demokratycznych;

7.

potępia obraźliwą retorykę Aleksandra Łukaszenki wobec niemieckiego ministra spraw zagranicznych;

8.

wyraża ubolewanie z powodu sporządzenia przez rząd Białorusi wykazu dotyczącego zakazu podróży zagranicznych, który zabrania opuszczania kraju wielu opozycjonistom i obrońcom praw człowieka; wyraża współczucie dla wszystkich ludzi ujętych w tym wykazie i wzywa władze w Mińsku do zaprzestania takich praktyk, naruszających podstawowe wolności obywateli Białorusi;

9.

podkreśla, że zamiast decydować się na coraz większą izolację, Mińsk powinien dokonać właściwego dla swoich obywateli wyboru i otworzyć się na demokrację;

10.

wzywa krajowe związki hokeja na lodzie państw członkowskich UE i wszystkich innych demokratycznych krajów, by naciskały na IIHF, również na jej najbliższym majowym kongresie w Helsinkach (Finlandia), ażeby rozważyła ponownie swoją wcześniejszą decyzję i przewidziała możliwość przeniesienia Mistrzostw Świata w Hokeju na Lodzie w 2014 r. z Białorusi do innego państwu do czasu uwolnienia wszystkich więźniów politycznych uznanych przez międzynarodowe organizacje praw człowieka za więźniów sumienia oraz do czasu wysłania przez reżim wyraźnych sygnałów potwierdzających jego zaangażowanie w przestrzeganie praw człowieka i zaprowadzenie praworządności;

11.

z zadowoleniem przyjmuje decyzję Rady z dnia 28 lutego 2012 r. o zaostrzeniu środków ograniczających i dodaniu do listy osób objętych zakazem wydawania wiz i zamrożeniem aktywów 21 nazwisk osób odpowiedzialnych za represjonowanie członków społeczeństwa obywatelskiego i opozycji demokratycznej na Białorusi;

12.

z zadowoleniem przyjmuje decyzję Rady z dnia 23 marca 2012 r. o zaostrzeniu środków ograniczających wobec białoruskiego reżimu poprzez dodanie do wykazu osób objętych zakazem podróży i zamrożeniem aktywów 12 kolejnych osób czerpiących korzyści z białoruskiego reżimu i go wspierających, a także osób odpowiedzialnych za represjonowanie społeczeństwa obywatelskiego i opozycji demokratycznej na Białorusi, jak również zamrożenie aktywów 29 podmiotów popierających reżim;

13.

apeluje do Rady, by podsumowała ostatnie wydarzenia w stosunkach dyplomatycznych na linii UE-Białoruś oraz postępujące pogarszanie się sytuacji w zakresie praw człowieka i podstawowych wolności w tym kraju, a także by na tej podstawie przyjęła decyzję dotyczącą dalszych środków ograniczających, w tym ukierunkowanych sankcji gospodarczych;

14.

podkreśla, że Unia Europejska i Białoruś powinny utrzymywać stosunki dobrosąsiedzkie, którym powinna zdecydowanie sprzyjać ścisła współpraca UE z białoruskim społeczeństwem obywatelskim i opozycją demokratyczną oraz wspieranie demokratycznych dążeń narodu białoruskiego;

15.

ponownie wzywa Komisję, aby wspierała środkami finansowymi i politycznymi wysiłki białoruskiego społeczeństwa obywatelskiego, niezależnych mediów (w tym telewizji Biełsat, Europejskiego Radia dla Białorusi, Radia Racja i innych) i organizacji pozarządowych na Białorusi mające propagować demokrację;

16.

podkreśla konieczność nasilenia współpracy między UE i jej wschodnimi sąsiadami w ramach Partnerstwa Wschodniego, również w wymiarze parlamentarnym – w Zgromadzeniu Parlamentarnym Euronest, mając na względzie wspólny cel – zapoczątkowanie rzeczywistego procesu demokratyzacji na Białorusi.

17.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, parlamentom i rządom państw członkowskich, sekretarzowi generalnemu ONZ, zgromadzeniom parlamentarnym OBWE i Rady Europy, sekretariatowi Wspólnoty Niepodległych Państw oraz parlamentowi i rządowi Białorusi.

6.9.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 257/13

—

uwzględniając projekt zalecenia dla Rady, który złożył Alexander Graf Lambsdorff w imieniu grupy politycznej ALDE w sprawie warunków ewentualnego utworzenia Europejskiego Funduszu na rzecz Demokracji (B7-0391/2011),

—

uwzględniając rezolucję z dnia 7 lipca 2011 r. w sprawie polityki zewnętrznej UE na rzecz demokratyzacji (1),

—

uwzględniając art. 2, 6, 8 i 21 Traktatu o Unii Europejskiej,

—

uwzględniając swoją rezolucję z 14 grudnia 2011 r. w sprawie przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa (2), w szczególności jej ust. 10,

—

uwzględniając swoje rezolucje z dnia 7 kwietnia 2011 r. w sprawie przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa – wymiaru wschodniego (3) i w sprawie przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa – wymiaru południowego (4),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 grudnia 2010 r. w sprawie rocznego sprawozdania w zakresie praw człowieka na świecie za rok 2009 oraz w sprawie polityki Unii Europejskiej w tej dziedzinie (5),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 kwietnia 2002 r. w sprawie komunikatu Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego dotyczącego roli Unii Europejskiej w propagowaniu praw człowieka i demokratyzacji w krajach trzecich (6),

—

uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 1889/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie ustanowienia instrumentu finansowego na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka na świecie (EIDHR) (7),

—

uwzględniając umowy między UE a krajami trzecimi oraz zawarte w tych umowach klauzule dotyczące praw człowieka i demokracji,

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 18 maja 2009 r. pt. „Wspieranie demokratycznych rządów: w kierunku wzmocnionych ram UE”,

—

uwzględniając trzy zbiory konkluzji Rady: z dnia 22 października 2009 r. w sprawie wspierania demokracji w stosunkach zewnętrznych UE, z dnia 13 grudnia 2010 r. zawierające sprawozdanie z postępów w 2010 r. i listę krajów pilotażowych oraz z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie europejskiej polityki sąsiedztwa,

—

uwzględniając wspólny komunikat Komisji oraz wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z dnia 25 maja 2011 r. pt. „Nowa koncepcja działań w obliczu zmian zachodzących w sąsiedztwie” (COM(2011)0303),

—

uwzględniając wspólny komunikat Komisji pt. „Partnerstwo na rzecz demokracji i wspólnego dobrobytu z południowym regionem Morza Śródziemnego” (COM(2011)0200),

—

uwzględniając konkluzje Rady do Spraw Zagranicznych w sprawie europejskiej polityki sąsiedztwa przyjęte w dniu 20 czerwca 2011 r. na jej 3101. posiedzeniu,

—

uwzględniając konkluzje Rady do Spraw Zagranicznych w sprawie Europejskiego Funduszu na rzecz Demokracji przyjęte w dniu 1 grudnia 2011 r. na jej 3130. posiedzeniu,

—

uwzględniając instrumenty finansowe Komisji o charakterze tematycznym i geograficznym dotyczące demokratyzacji i praw człowieka (takie jak europejski instrument na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka na świecie (EIDHR), Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa (ENPI) itp.),

—

uwzględniając pismo z poparciem dla utworzenia EED, skierowane do przewodniczącego PE Jerzego Buzka oraz do wiceprzewodniczącej/ wysokiej przedstawiciel Catherine Ashton, z dnia 25 listopada 2011 r.,

—

uwzględniając art. 121 ust. 3 oraz art. 97 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych oraz opinię Komisji Rozwoju (A7-0061/2012),

A.

mając na uwadze, że powszechne prawa człowieka i demokrację zapisano w traktatach jako fundamentalne wartości Unii oraz zasady i cele działań zewnętrznych Unii,

B.

mając na uwadze, że art. 8 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej określa zasadę uwzględniania aspektu płci, gdyż stanowi, że we wszystkich swoich działaniach Unia zmierza do zniesienia nierówności oraz wspierania równości mężczyzn i kobiet,

C.

mając na uwadze, że w przyjętym przez siebie programie działania na rzecz demokracji Rada potwierdziła wolę zwiększenia spójności i skuteczności swojej pomocy, ale że nastąpił ograniczony postęp w tym zakresie,

D.

mając na uwadze, że Parlament z zadowoleniem przyjął inicjatywę ustanowienia Europejskiego Funduszu na rzecz Demokracji w swojej rezolucji z dnia 7 lipca 2011 r. w sprawie polityk zewnętrznych UE na rzecz demokratyzacji,

E.

mając na uwadze, że ustanowienie EED zostało poparte w piśmie skierowanym do przewodniczącego PE Jerzego Buzka oraz wiceprzewodniczącej/ wysokiej przedstawiciel Catherine Ashton przez kilkoro wybitnych obrońców praw człowieka, w tym laureatów Nagrody im. Sacharowa Aung San Suu Kyi oraz Alaksandra Milinkiewicza,

F.

mając na uwadze, że UE i jej państwa członkowskie nie przełożyły jeszcze na działanie prawdziwie spójnego i strategicznego podejścia do zagadnień demokratyzacji, w ramach którego wspieranie demokracji uznawano by za kwestię autonomiczną,

G.

mając na uwadze, że wydarzenia „arabskiej wiosny” oraz wydarzenia w sąsiedztwie wschodnim ukazały potrzebę pilnego strategicznego zaangażowania ze strony UE względem krajów autorytarnych i krajów dążących do reform demokratycznych, które opierałoby się na nowym i odmiennym podejściu służącym przywróceniu wiarygodności i zapewnieniu terminowego wsparcia dla procesu transformacji demokratycznej, mając na uwadze, że ustanowienie Europejskiego Funduszu na rzecz Demokracji może być jedną z najbardziej wymiernych odpowiedzi UE na wyzwania demokratyzacji w naszym sąsiedztwie i poza nim,

H.

mając na uwadze, że kobiety odgrywają kluczową rolę w procesach demokratyzacji oraz są warunkiem powodzenia ruchów społecznych,

I.

mając na uwadze, że ostatnie wydarzenia w Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie pokazały, iż kobiety są determinującym czynnikiem przemian demokratycznych oraz że prawa kobiet są często łamane, a one same są bardziej zagrożone ubóstwem i marginalizacją w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym w swym kraju,

J.

mając na uwadze, że powstania w Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie podkreśliły pilną potrzebę rozwiązania problemu niestabilnych i niedemokratycznych rządów w państwach sąsiadujących z UE, gdyż ma to istotne znaczenie dla bezpieczeństwa i stabilności samej Europy,

K.

mając na uwadze, że wzmocnionemu podejściu do wspierania demokracji i praw człowieka, rozwijanemu w kontekście unijnej polityki sąsiedztwa i unijnego programu działania na rzecz zmian, musi towarzyszyć zwiększona zdolność do szybkiego, a jednocześnie spójnego reagowania na rozwój wydarzeń związanych z demokracją i praworządnością,

L.

mając na uwadze, że Europejski Instrument na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka na Świecie (EIDHR) koncentruje się na pilnych środkach na rzecz zagrożonych obrońców praw człowieka, w tym dziennikarzy i opozycjonistów, oraz na środkach długoterminowych uzupełniających istniejące instrumenty UE o charakterze geograficznym,

M.

mając na uwadze, że partie polityczne, wybitne osobistości świata polityki (np. dysydenci, opozycjoniści, przywódcy organizacji młodzieżowych), ruchy społeczne i przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego, sektor kulturalny oraz media (np. dziennikarze, blogerzy, działacze mediów społecznościowych i artyści), dążąc wyraźnie do demokratycznych zmian, nadal odgrywają centralną rolę w każdej demokracji i w każdym procesie demokratyzacji; mając na uwadze, że ze względu na brak środków, ograniczony mandat i długotrwałe procedury obowiązujące w ramach EIDHR wsparcie dla tych podmiotów było w przeszłości ograniczone,

N.

mając na uwadze, że Rada do Spraw Zagranicznych zatwierdziła inicjatywę utworzenia Europejskiego Funduszu na rzecz Demokracji (EED) mając na uwadze, że prace zmierzające do jego utworzenia postępują szybko i istnieje pilna potrzeba osiągnięcia porozumienia w sprawie szczegółowych aspektów operacyjnych,

1.

kieruje do Rady następujące zalecenie, apelując do niej o:

2.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszego zalecenia Radzie oraz, tytułem informacji, Komisji i państwom członkowskim.

6.9.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 257/18

—

uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z dnia 2 marca 2012 r.,

—

uwzględniając układ o stabilizacji i stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi a Republiką Serbii, w sprawie którego Parlament Europejski wydał zgodę w dniu 19 stycznia 2011 r. i którego ratyfikacja przez państwa członkowskie jest obecnie na końcowym etapie, oraz zawartą pomiędzy Wspólnotą Europejską a Republiką Serbii umowę przejściową w sprawie handlu i kwestii związanych z handlem, która weszła w życie dnia 1 lutego 2010 r.,

—

uwzględniając decyzję Rady 2008/213/WE z dnia 18 lutego 2008 r. w sprawie zasad, priorytetów i warunków zawartych w partnerstwie europejskim z Serbią oraz uchylającą decyzję 2006/56/WE (1),

—

uwzględniając wnioski Rady do Spraw Ogólnych z dnia 28 lutego 2012 r.,

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 25 października 2010 r., w których zwrócono się do Komisji o sporządzenie opinii na temat wniosku Serbii o członkostwo w Unii Europejskiej, oraz konkluzje Rady z dnia 5 grudnia 2011 r. i konkluzje Rady Europejskiej z dnia 9 grudnia 2011 r.,

—

uwzględniając opinię Komisji z dnia 12 października 2011 r. na temat wniosku Serbii o członkostwo w Unii Europejskiej (SEC(2011)1208) oraz komunikat Komisji pt. „Strategia rozszerzenia i najważniejsze wyzwania w latach 2011-2012” (COM(2011)0666) z dnia 12 października 2011 r.,

—

uwzględniając rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1244 (1999), opinię doradczą MTS z dnia 22 lipca 2010 r. w sprawie kwestii zgodności jednostronnej deklaracji niepodległości Kosowa z prawem międzynarodowym oraz rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ z dnia 9 września 2010 r., w której uznano treść opinii i z zadowoleniem przyjęto gotowość UE do ułatwienia dialogu między Belgradem a Prisztiną (2),

—

uwzględniając wspólne oświadczenie przyjęte podczas piątego posiedzenia międzyparlamentarnego UE-Serbia w dniach 18-19 kwietnia 2011 r.,

—

uwzględniając umowę o readmisji zawartą między UE a Serbią w dniu 8 listopada 2007 r. (3) oraz rozporządzenie Rady (WE) nr 1244/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 539/2001, wymieniające państwa trzecie, których obywatele muszą posiadać wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych, oraz te, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu (4),

—

uwzględniając decyzję Rady 2011/361/WPZiB z dnia 20 grudnia 2010 r. w sprawie podpisania i zawarcia Umowy między Unią Europejską a Republiką Serbii ustanawiającej zasady ogólne udziału Republiki Serbii w operacjach zarządzania kryzysowego prowadzonych przez Unię Europejską (5),

—

uwzględniając sprawozdanie prokuratora naczelnego MTKJ przedstawione dnia 7 grudnia 2011 r.,

—

uwzględniając swoje poprzednie rezolucje,

—

uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,

A.

mając na uwadze, że we wnioskach prezydencji wydanych po szczycie Rady Europejskiej w Salonikach w dniach 19-20 czerwca 2003 r. podjęto wobec wszystkich państw Bałkanów Zachodnich jednoznaczne zobowiązanie, że przystąpią do Unii Europejskiej po spełnieniu ustalonych kryteriów, i zobowiązanie to powtórzono w nowym porozumieniu w sprawie rozszerzenia zatwierdzonym przez Radę Europejską w dniach 14-15 grudnia 2006 r., w konkluzjach Rady z dnia 25 października 2010 r., a także przez uczestników szczytu ministerialnego UE-Bałkany Zachodnie w dniu 2 czerwca 2010 r.,

B.

mając na uwadze, że w opinii z dnia 12 października 2011 r. w sprawie wniosku Serbii o członkostwo Komisja zaleciła, aby Rada Europejska przyznała Serbii status państwa kandydującego,

C.

mając na uwadze, że konstruktywne podejścia do współpracy regionalnej i stosunków dobrosąsiedzkich stanowią podstawowe elementy procesu stabilizacji i stowarzyszenia,

D.

mając na uwadze, że Serbia jest w stanie odgrywać istotną rolę w gwarantowaniu bezpieczeństwa i stabilności w regionie,

E.

mając na uwadze, że problemy dwustronne nie powinny stanowić przeszkody w procesie akcesyjnym ani nie powinny być w takim celu wykorzystywane, lecz należy je jak najszybciej rozwiązywać w sposób konstruktywny z uwzględnieniem ogólnych interesów i wartości UE,

1.

przyjmuje z zadowoleniem decyzję Rady z dnia 1 marca 2012 r. o przyznaniu Serbii statusu kraju kandydującego; przyjmuje z zadowoleniem postępy Serbii w procesie reform i porozumienie w sprawie otwartej współpracy regionalnej, zawarte między Belgradem a Prisztiną w dniu 24 lutego 2012 r.; podkreśla zasadnicze znaczenie kontynuacji dialogu między Belgradem a Prisztiną i wdrożenia osiągniętych porozumień w dobrej wierze;

2.

jest zdania, że – o ile kluczowy priorytet wskazany w opinii Komisji zostanie pomyślnie zrealizowany, a proces reform będzie trwał – należy jak najszybciej otworzyć negocjacje akcesyjne z Serbią, dając tym samym świadectwo, że UE jest zaangażowana w realizację perspektywy członkostwa tego kraju w UE; z zadowoleniem przyjmuje znaczące postępy Serbii na drodze do spełnienia kopenhaskich kryteriów politycznych, co zostało odnotowane przez Radę Europejską, oraz przypomina, że dalsze postępy w procesie integracji europejskiej zależą od kontynuowania postępów w tym obszarze, a zwłaszcza zapewnienia demokracji i funkcjonowania demokratycznych instytucji, stania na straży rządów prawa, poszanowania praw człowieka, równej i autentycznej ochrony wszystkich mniejszości w całej Serbii zgodnie z europejskimi standardami, utrzymania stosunków dobrosąsiedzkich i współpracy regionalnej, w tym pokojowego rozwiązania dwustronnych kwestii spornych, a także poprawy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

3.

z zadowoleniem przyjmuje postępy w ratyfikacji układu o stabilizacji i stowarzyszeniu oraz wzywa państwa członkowskie, które jeszcze tego nie uczyniły, do bezzwłocznego zakończenia procedur ratyfikacyjnych;

4.

podkreśla znaczenie przeprowadzenia uczciwych i przejrzystych wyborów parlamentarnych i lokalnych, które zaplanowano na 6 maja 2012; podkreśla wagę jak najszybszego skompletowania ostatecznych list uprawnionych wyborców;

5.

z zadowoleniem przyjmuje przekazanie wymiarowi sprawiedliwości dwóch ostatnich uciekinierów poszukiwanych przez MTKJ, Ratko Mladicia i Gorana Hadžicia, dzięki czemu osiągnięta została w pełni satysfakcjonująca współpraca z MTKJ; podkreśla, że ich schwytanie było nie tylko warunkiem dalszych postępów Serbii w kierunku integracji z UE, lecz przede wszystkim krokiem ku oddaniu sprawiedliwości ofiarom konfliktów w byłej Jugosławii w latach 90. XX w. oraz ku pojednaniu w regionie; apeluje o pełną i zaangażowaną współpracę z Trybunałem oraz przeprowadzenie gruntownego dochodzenia i wniesienie oskarżenia przeciwko osobom działającym w sieciach pomocy – zwłaszcza w wojsku i cywilnych służbach bezpieczeństwa – dzięki którym uciekinierzy mogli się ukrywać przez tak długi czas;

6.

wyraża poważne zaniepokojenie w związku z wydarzeniami w północnym Kosowie w drugiej połowie 2011 r., a w szczególności w związku z przemocą spowodowaną wydarzeniami lipcowymi oraz późniejszymi atakami na międzynarodowe siły KFOR-u; potępia takie działania i przypomina serbskim władzom o spoczywającym na nich obowiązku podjęcia wszelkich możliwych działań mających na celu zapobieżenie takim atakom; powtarza, że jedynie nieprzerwane wysiłki polityczne w dobrej wierze oraz pragmatyczne i trwałe rozwiązania wynegocjowane w ramach dialogu między Belgradem a Prisztiną, w którym mediatorem jest UE, mogą na trwałe wyeliminować napięcia w tym regionie oraz przypomina o zasadniczym znaczeniu stabilnych i opartych na wzajemnym szacunku stosunków pomiędzy większością a mniejszością; z zadowoleniem przyjmuje w związku z tym porozumienia osiągnięte w sprawie umowy o swobodnym przepływie i uczestnictwie Kosowa w organizacjach regionalnych oraz wzywa rząd serbski do czynienia postępów w zakresie ich pełnego wdrażania w dobrej wierze i w sposób terminowy; z zadowoleniem przyjmuje regularny przepływ towarów, który został umożliwiony dzięki przyjęciu pieczęci celnych, protokół techniczny dotyczący wdrożenia umowy o zintegrowanym zarządzaniu granicami, rozpoczęcie dostarczania misji EULEX przez władze serbskie rejestrów ewidencji ludności wywiezionych z Kosowa oraz zapoczątkowanie wykonania umowy o swobodnym przepływie z dnia 26 grudnia 2011 r. jako pierwsze pozytywne kroki w kierunku wdrożenia wspomnianych porozumień; z zadowoleniem przyjmuje oświadczenia prezydenta Tadicia w sprawie konieczności rozebrania barykad, a następnie ich częściowego usunięcia; apeluje do przywódców politycznych o formułowanie wypowiedzi w sposób konstruktywny, aby nie zniweczyć wysiłków w zakresie wdrażania osiągniętych porozumień i aby nie narażać na szwank trwających negocjacji pomiędzy Serbią a Kosowem; przypomina, że swobodny przepływ osób, towarów, idei, usług i kapitału jest podstawową wartością w UE oraz wzywa władze serbskie do zachęcania do trwałego usunięcia pozostałych barykad, umożliwienia swobodnego dostępu do przejść granicznych i przechodzenia przez nie oraz ułatwienia współpracy misji EULEX z Serbami kosowskimi w celu umożliwienia misjom EULEX i KFOR pełnej realizacji ich mandatów; w tym kontekście przychylnie odnosi się do likwidacji dwóch ostatnich blokad drogowych po serbskiej stronie linii granicznej oraz postępowań karnych prowadzonych wobec sprawców wydarzeń z lipca 2011 r.;

7.

z zadowoleniem przyjmuje ponowne zapewnienie o konieczności kontynuowania dialogu między Belgradem a Prisztiną w celu poprawy warunków życia ludzi zarówno w Serbii, jak i w Kosowie, oraz podkreśla znaczenie tego procesu dla szerszej współpracy regionalnej, stabilności i dynamizmu procesu akcesyjnego; wzywa do należycie prowadzonych dochodzeń w sprawach dotyczących przemocy, zwłaszcza tych z udziałem międzynarodowych sił KFOR; przypomina jednak, że likwidacja równoległych struktur w Kosowie stanowić będzie centralny punkt wszelkiej współpracy;

8.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że obywatele serbscy mają możliwość bezwizowego podróżowania do strefy Schengen od grudnia 2009 r., za czym zdecydowanie opowiadał się Parlament; w pełni popiera to rozszerzenie systemu bezwizowego, wyraża jednak zaniepokojenie w związku z rosnącą liczbą osób ubiegających się o azyl w niektórych państwach członkowskich UE; apeluje do władz o zwiększenie wysiłków w celu wyjaśnienia społeczeństwu, że wnioski takie są niedopuszczalne, oraz o wskazanie i postawienie przed sądem osób organizujących tzw. „podróże azylowe”; podkreśla jednak, że wszelkie środki mające na celu zapobieganie nadużyciom w ramach systemu podróży bezwizowych muszą opierać się na zasadach państwa prawa i nie mogą niesłusznie naruszać praw podstawowych, na przykład poprzez arbitralne odbieranie jednostce prawa do opuszczenia własnego kraju; wzywa państwa członkowskie UE do pomocy Serbii w walce z przestępczością zorganizowaną powiązaną z przemytem osób bezprawnie ubiegających się o azyl; odnotowuje ponadto, że Serbia w coraz większym stopniu staje się krajem przyjmującym osoby ubiegające się o azyl, a tym samym potrzebuje bardziej skutecznego systemu zarządzania wnioskami o azyl;

9.

podkreśla, że duża liczba Serbów ubiegających się o azyl w Unii Europejskiej należy do mniejszości etnicznych; wzywa serbskie władze do aktywnego radzenia sobie z tym problemem, pogłębionym jeszcze obecną sytuacją gospodarczą i wysokim bezrobociem, poprzez ułatwienie ich integracji ze społeczeństwem oraz poprawę warunków życia; jest zdania, że takie działania ograniczą i ostatecznie wyeliminują główne przyczyny składania dużej liczby wniosków o azyl; dodatkowo wzywa państwa członkowskie do wzmożenia starań na rzecz zwalczania działalności zorganizowanych grup przestępczych handlujących ludźmi, we współpracy z Komisją i agencjami UE zajmującymi się egzekwowaniem prawa;

10.

przypomina także, iż poszanowanie i ochrona mniejszości są ważnymi elementami kryteriów przystąpienia do UE; zgadza się z Komisją, że należy poprawić wdrażanie przez Serbię prawnych i instytucjonalnych ram ochrony mniejszości; przyjmuje zatem z zadowoleniem zamiar Komisji wyrażony w jej oświadczeniu do protokołu Rady z dnia 28 lutego 2012 r. dotyczący ścisłego monitorowania starań Serbii w tym zakresie i oczekuje na sprawozdanie Komisji;

11.

podkreśla nadrzędne znaczenie walki z korupcją i przestępczością zorganizowaną w celu zaprowadzenia rządów prawa w tym kraju; z zadowoleniem przyjmuje uchwalenie szeregu ustaw zwalczających korupcję oraz zachęca władze Serbii do skupienia się na ich skutecznym wdrożeniu; wyraża jednak swoje zaniepokojenie brakiem ich wdrażania oraz rosnącym wpływem władz wykonawczych na pracę niezależnych instytucji i środków masowego przekazu; podkreśla w tym kontekście, że pozycja Serbii we wskaźniku postrzegania korupcji w ciągu ostatnich trzech lat nie uległa poprawie; podkreśla, że w celu zwalczania korupcji potrzebne są nie tylko deklaracje, ale autentyczna wola polityczna; zachęca rząd do budowania silnego przywództwa w procesie walki z korupcją; z zadowoleniem przyjmuje również decyzję Trybunału Konstytucyjnego w sprawie niekonstytucyjności pełnienia kilku funkcji publicznych, którą to decyzję uważa za krok w kierunku większej przejrzystości w sektorze publicznym, prowadzący do zmniejszenia ryzyka konfliktu interesów; podkreśla jednak, że wzajemnie powiązane interesy partii politycznych i interesy prywatne podtrzymują systemową korupcję, będącą powszechnym i nadal rozprzestrzeniającym się problemem w regionie, a także apeluje o prowadzenie wiarygodnego rejestru postępowań prokuratorskich w sprawach dotyczących korupcji na wysokim szczeblu oraz o wdrożenie odpowiedniego systemu ochrony osób, które takie przypadki zgłaszają; podkreśla również, że korupcja w sektorze służby zdrowia jest szczególnie niepokojąca; nakłania rząd do wszczęcia działań w sprawie ujawnionych przez Radę Antykorupcyjną i Agencję Antykorupcyjną przypadków korupcji systemowej na wysokich szczeblach oraz do zapewnienia tym agencjom odpowiednich zasobów finansowych i administracyjnych do wykonywania swoich zadań, a także do udzielenia na wysokim szczeblu większego wsparcia strategii antykorupcyjnej;

12.

wyraża obawy w związku z projektem ustawy w sprawie zmiany prawa w dziedzinie zamówień publicznych, który jest niezgodny z własną strategią rządu Serbii na rzecz rozwoju zamówień publicznych; wzywa rząd Serbii do przeprowadzenia stosownych konsultacji społecznych w sprawie projektu ustawy i zapewnienia jego zgodności z oficjalną strategią rządu w dziedzinie zamówień publicznych oraz ze standardami międzynarodowymi; podkreśla, że zmiany w tej ustawie nie powinny osłabiać kompetencji organu odpowiedzialnego za monitorowanie procedur zamówień publicznych, ponieważ stwierdzono, że obszar ten stanowi jedno z głównych źródeł korupcji systemowej w kraju;

13.

zwraca uwagę na znaczną liczbę zgłoszonych nieprawidłowości, zwłaszcza w odniesieniu do prywatyzacji i w dziedzinie zamówień publicznych, oraz wzywa organy ścigania do wzmożonej aktywności na rzecz gruntownych dochodzeń i stawiania winnych przed sądem; w związku z powyższym zwraca uwagę na pilną potrzebę sporządzenia kompleksowego i kompletnego rejestru majątku publicznego w celu zapewnienia bezpiecznego i przewidywalnego środowiska biznesowego, ciągłości restytucji mienia prywatnego bez dyskryminacji o jakimkolwiek charakterze, zwłaszcza ze względu na pochodzenie etniczne, unikania postępowań likwidacyjnych i upadłościowych wobec prywatnych spółek z powodu nieodpowiednio podniesionych i stosowanych z mocą wsteczną podatków oraz zapobiegania bezprawnemu wywłaszczaniu majątku publicznego przez podmioty prywatne; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że przyjęta ustawa w sprawie rehabilitacji rozwiązuje kontrowersyjne kwestie dotyczące winy zbiorowej oraz że główny nacisk położono w niej na odpowiedzialność indywidualną; wzywa rząd do zagwarantowania skuteczności i niedyskryminacji w procesie wdrażania ustaw w sprawie restytucji i w sprawie rehabilitacji;

14.

z zadowoleniem przyjmuje uchwalenie ustawy o finansowaniu działalności politycznej, co stanowi ważny krok ku przejrzystości systemu politycznego, a także wzywa do jej właściwego wdrożenia, zwłaszcza w celu ustanowienia skutecznego systemu kontroli transakcji i efektywnych sankcji;

15.

przypomina o znaczeniu pracy serbskiego parlamentu, z zadowoleniem przyjmuje działania podjęte w celu wzmocnienia jego roli ustawodawczej oraz roli polegającej na kontroli działalności rządu, a także apeluje o dalsze wysiłki w celu rozszerzenia zdolności do skutecznego wywiązywania się parlamentu z jego obowiązków, szczególnie w odniesieniu do służb bezpieczeństwa; z zadowoleniem przyjmuje w związku z tym decyzję o reorganizacji służb parlamentu, która ma na celu usprawnienie i zwiększenie skuteczności jego prac;

16.

przyjmuje do wiadomości reformę sądownictwa i prokuratury oraz reorganizację systemu wymiaru sprawiedliwości w celu zwiększenia jego skuteczności i zlikwidowania zaległości w rozpatrywaniu spraw, zgodnie z zaleceniami komisji weneckiej; apeluje jednakże do rządu Serbii o wzmożenie wysiłków w celu zapewnienia niezależności i profesjonalizmu wspomnianych dwóch sektorów, które powinny zostać dogłębnie i szeroko zreformowane; podkreśla, że rozwój odpolitycznionego sądownictwa i rozdział władzy stanowią podstawowe elementy reformy systemu sądowniczego;

17.

wyraża ubolewanie w związku z brakiem przejrzystości oraz szeregiem niedociągnięć i nieprawidłowości w procedurze przeglądu sądowego i w procesie odwoławczym dotyczącym sędziów i prokuratorów, którzy nie zostali ponownie mianowani, w tym naruszaniem procedur i norm, a także wpływem, który uchybienia te mogą mieć na niezawisłość systemu sądownictwa, rozdział władzy i praworządność, oraz prawo do bezstronnego traktowania wszystkich członków systemu sądowniczego, w tym także tych usuniętych ze stanowiska; apeluje do władz o dopilnowanie, aby Najwyższa Rada Sądownicza działała w sposób przejrzysty, niezależny i z wykorzystaniem wszystkich swoich uprawnień, stosując spójne i niezmienne kryteria określone w przepisach, oraz bez żadnych zewnętrznych nacisków; zwraca uwagę na potrzebę istnienia regularnego systemu oceny pracy sędziów w celu zapewnienia ciągłej jakości sądownictwa po zakończeniu procesu reform;

18.

jest poważnie zaniepokojony powtarzającymi się zarzutami o nieprawidłowe stosowanie art. 359 kodeksu karnego dotyczącego nadużywania stanowiska, któremu towarzyszyło rzekomo powszechnie nieuzasadnione zamrażanie majątków przedsiębiorstw i osób prywatnych; podkreśla, że zarzuty te podważyły zaufanie do rządów prawa w tym kraju; wzywa władze do niezwłocznego przystąpienia do przeglądu kodeksu karnego w celu dostosowania go do europejskich norm oraz do natychmiastowego zaprzestania wnoszenia oskarżeń z tytułu nadużycia stanowiska w przedsiębiorstwach prywatnych oraz w przedsiębiorstwach z większościowym udziałem kapitału prywatnego, co podważa zaufanie do rządów prawa w tym kraju, oraz do zaprzestania odraczania nierozstrzygniętych spraw karnych; podkreśla, że w przypadku postawienia osobom zarzutów na mocy art. 359 i podejrzenia, że okres, na jaki zostały one zatrzymane lub ich aktywa zamrożone, jest nieproporcjonalny do stawianych im zarzutów, powinny one mieć prawo do natychmiastowej rewizji prowadzonego przeciwko nim postępowania oraz prawo do domagania się zwrotu majątku prywatnego i godziwej rekompensaty;

19.

wzywa władze Serbii do natychmiastowego przeprowadzenia przeglądu kontrowersyjnej prywatyzacji i sprzedaży 24 przedsiębiorstw, zważywszy że Komisja Europejska wyraziła poważne wątpliwości dotyczące ich legalności, w tym firm „Sartid”, „Jugoremedija”, „Mobtel”, „C market” i ATP Vojvodina, oraz do bezzwłocznego odtajnienia objętych klauzulą tajemnicy państwowej dokumentów dotyczących ich prywatyzacji i sprzedaży, gdyż działanie takie stoi w sprzeczności z europejskimi standardami; w związku z tym zwraca uwagę na pilną potrzebę sporządzenia kompleksowego i kompletnego rejestru majątku publicznego w celu zapewnienia bezpiecznego i przewidywalnego środowiska biznesowego, ciągłości restytucji mienia prywatnego oraz zapobiegania bezprawnemu nabywaniu prawa własności do majątku publicznego przez podmioty prywatne;

20.

zwraca uwagę na poważne nieprawidłowości w funkcjonowaniu programu ochrony świadków w sprawach dotyczących zbrodni wojennych, które to nieprawidłowości doprowadziły do tego, że wielu świadków, którzy byli systematycznie zastraszani, dobrowolnie zrezygnowało z tego programu; wzywa Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i prokuraturę ds. zbrodni wojennych do czynnego włączenia się w działania służące zapewnieniu bezpieczeństwa i komfortu wszystkim świadkom objętym programem ochrony; podkreśla, że sprawnie działający program ochrony świadków ma zasadnicze znaczenie dla rządów prawa w kraju oraz wykazania woli politycznej, by skutecznie prowadzić postępowania w sprawie zbrodni wojennych, które to postępowania MTKJ powierzył krajowemu wymiarowi sprawiedliwości;

21.

wzywa władze Serbii do zainicjowania i zagwarantowania rehabilitacji prawnej oraz rekompensaty finansowej dla osób ściganych w przeszłości ze względów politycznych, etnicznych lub religijnych, w tym osób, które zostały poszkodowane w wyniku stosowania zasady winy zbiorowej;

22.

apeluje do władz o kontynuowanie wysiłków na rzecz likwidacji pozostałości po byłych komunistycznych tajnych służbach, co byłoby krokiem ku demokratyzacji Serbii; przypomina o znaczeniu dalszych reformy sektora bezpieczeństwa, zwiększaniu nadzoru parlamentarnego i kontroli nad służbami bezpieczeństwa, a także otwarcia archiwów krajowych, i w szczególności odtajnienia dokumentów byłej agencji wywiadowczej (UDBA); zachęca władze do ułatwiania dostępu do tych archiwów, które dotyczą byłych republik Jugosławii, i do zwrócenia ich odpowiednim rządom, jeśli wystąpią z takim wnioskiem;

23.

z zadowoleniem przyjmuje postępy w reformowaniu administracji publicznej, lecz podkreśla, że wymagane są nadal wysiłki, aby zapewnić pełen profesjonalizm i niezależność od wpływów politycznych dzięki zastosowaniu systemu powoływania na stanowiska i awansu opartego na zasługach; apeluje o większą koordynację wdrażania strategii na rzecz reformy administracji publicznej oraz o włączenie do ram legislacyjnych lokalnych władz; zwraca uwagę na niedostateczną reprezentację mniejszości krajowych w administracji publicznej i sądach, a także w przedsiębiorstwach państwowych;

24.

z zadowoleniem przyjmuje zmianę ustaw o wyborach krajowych, w tym wyborach samorządowych, a w szczególności zniesienie niedemokratycznych praktyk mianowania parlamentarzystów przez partie polityczne, niezależnie od miejsca na listach wyborczych, oraz podpisywania in blanco rezygnacji, co umożliwiało kontrolę polityczną nad ich pracą; apeluje o uchwalenie ustawy o państwowej komisji wyborczej niezwłocznie po wyborach, aby utworzyć niezależny organ sprawujący kontrolę nad procesem wyborczym;

25.

z zadowoleniem odnotowuje rolę niezależnych organów regulacyjnych w poprawie wydajności i przejrzystości instytucji w kraju; wyraża szczególne uznanie dla pracy Rzecznika Praw Obywatelskich i pełnomocnika ds. informacji ważnych dla społeczeństwa i ochrony danych osobowych; wzywa władze do zapewnienia Państwowej Instytucji Audytu, Komisji Ochrony Konkurencji, Urzędowi Zamówień Publicznych oraz Komisji Ochrony Praw Oferentów odpowiednich zdolności finansowych, administracyjnych i biurowych, aby mogły one pełnić swoje obowiązki; ponownie powtarza, że niezależne organy regulacyjne mają zasadnicze znaczenie dla walki z korupcją systemową i dla ustanowienia skutecznego nadzoru działań rządu;

26.

przypomina, że silne, profesjonalne i niezależne środki przekazu oraz świadczenie usług dostępu do internetu są niezbędnym elementem systemu demokratycznego; z zadowoleniem przyjmuje w związku z tym przyjęcie strategii na rzecz opracowania systemu informacji publicznej oraz jej planu działania, jak też planowane odstąpienie przez państwo od praw własności do jakichkolwiek środków masowego przekazu; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w ramach tej strategii szanuje się konstytucyjne prawa dotyczące mediów używających języka mniejszości; wyraża jednak zaniepokojenie w związku z próbami kontrolowania sektora medialnego i wywierania nań wpływu oraz wzywa władze do zapewnienia niezależności tego sektora od nacisków politycznych i innego rodzaju wpływów; wzywa rząd Serbii do zapewnienia wolności i niezależności środków masowego przekazu zgodnie ze standardami UE; jest zaniepokojony, że do prawa karnego wprowadzono przepis zakazujący publicznego komentowania w środkach masowego przekazu postępowań sądowych i wyroków; jest zaniepokojony groźbami kierowanymi do dziennikarzy serbskich oraz apeluje o przeprowadzenie w tej sprawie szczegółowego dochodzenia, aby zapewnić dziennikarzom bezpieczne warunki umożliwiające im skuteczną pracę, bez konieczności autocenzury; podkreśla potrzebę podjęcia działań przeciwko koncentracji własności mediów i brakowi przejrzystości w mediach, jak też zapewnienia równego dostępu do rynku reklamowego, w tym wydatkowania funduszy publicznych przeznaczonych na reklamę i promocję; apeluje do dziennikarzy o przestrzeganie Kodeksu Etyki; odnotowuje, że poziom dostępu do internetu jest wciąż niski oraz uznaje znaczenie internetu dla wolności środków przekazu i wzywa władze do maksymalnego zwiększenia wysiłków w tej dziedzinie;

27.

ubolewa nad faktem, że władze państwowe skutecznie narzuciły w kraju ciszę medialną w odniesieniu do wydarzeń z lipca 2011 r. w północnym Kosowie oraz niezgodnie z rzeczywistością przedstawiły rolę KFOR-u w tych wydarzeniach; podkreśla znaczenie wolnych i niezależnych mediów dla demokratyzacji i właściwego informowania społeczeństwa;

28.

z zadowoleniem przyjmuje funkcjonowanie demokratycznie wybranych rad mniejszości narodowych, które reprezentują mniejszości narodowe w takich dziedzinach jak edukacja, kultura, media czy używanie języka urzędowego; zaznacza jednak znaczenie pełnego wdrożenia kompetencji tych autonomicznych organów mniejszości oraz konieczność zapewnienia im odpowiednich dotacji budżetowych na mocy ustawy o radach mniejszości narodowych; odnotowuje z zaniepokojeniem skargi dotyczące nieprawidłowości w procesie przygotowawczym i wymogów prawnych w zakresie utworzenia rad oraz skargi dotyczące naruszeń gwarantowanych kompetencji rad narodowych przez niektóre ministerstwa i lokalne gminy miejskie oraz wzywa władze do odniesienia się do tych skarg; z zadowoleniem przyjmuje te decyzje Sądu Administracyjnego Serbii, w których utrzymano w mocy wyroki w procesach wytoczonych przez Krajową Radę Węgierskiej Mniejszości Narodowej w wyniku naruszenia kompetencji tej rady krajowej przez władze lokalne;

29.

wyraża zadowolenie z ogólnie dobrych stosunków pomiędzy poszczególnymi grupami etnicznymi oraz z faktu, że zmniejszyła się w kraju liczba i skala incydentów na tle etnicznym, lecz zachęca Serbię do podejmowania dalszych wysiłków w dziedzinie ochrony mniejszości poprzez spójne wdrażanie przyjętego ustawodawstwa; wyraża zaniepokojenie w związku z protestami osób narodowości albańskiej przeciwko dyskryminacji i w związku z napiętą sytuacją w regionie Sandżak oraz wzywa rząd do nadania większego priorytetu politycznego większemu poszanowaniu praw podstawowych wszystkich mniejszości, w tym ich dostępu do edukacji we własnym języku, równego dostępu do rynku pracy i ich sprawiedliwej reprezentacji w instytucjach; równocześnie wzywa rząd do rozwiązania problemu dysproporcji regionalnych poprzez zapewnienie wsparcia na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego regionu Sandżak i regionu południowo-wschodniego, w tym doliny Preszewa, oraz do opracowania strategii na rzecz zmniejszenia bezrobocia w tych regionach; z zadowoleniem przyjmuje porozumienie osiągnięte w październiku 2011 r. w miejscowości Bujanowac, w ramach którego planuje się podjęcie działań na rzecz włączenia osób narodowości serbskiej w struktury administracji publicznej, oraz wzywa do jego szybkiego wdrożenia;

30.

zauważa, że pomimo upływu dwóch lat od wyborów do rad mniejszości narodowych nadal nie powołano rady mniejszości bośniackiej w wyniku rzekomych uchybień proceduralnych w procedurze wyborczej i apeluje o jej niezwłoczne ustanowienie zgodnie z przepisami; wzywa przywódców politycznych i religijnych do powstrzymania się od podburzających wypowiedzi, które mogą spowodować zwiększenie napięć; apeluje do rządu Serbii o zachowanie neutralności w obliczu napięć związanych ze wspólnotą wyznaniową w regionie Sandżak oraz o podjęcie działań mających na celu zapewnienie dobrych stosunków z tą wspólnotą przy jednoczesnym zagwarantowaniu jej prawa do wolności religii;

31.

podkreśla, że spis ludności ma duże znaczenie, ponieważ umożliwia zgromadzenie informacji statystycznych istotnych dla rozwoju Serbii, w szczególności jej słabiej rozwiniętych regionów; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że październikowy spis w Serbii w 2011 r. przebiegł w ogólnym ujęciu pomyślnie; zdecydowanie ubolewa nad apelami o bojkot spisu ludności kierowanymi przez polityków pochodzenia albańskiego, których posłuchali członkowie gminnych komisji spisowych i znaczna liczba mieszkańców miejscowości Preszewo i Bujanowac; odnotowuje, że władze nie przedstawiły dotąd danych statystycznych dotyczących składu etnicznego;

32.

apeluje o podjęcie dalszych działań w celu zapewnienia pełnego wdrożenia ram prawnych w zakresie środków na rzecz przeciwdziałania dyskryminacji; jest poważnie zaniepokojony tym, że w czasie przygotowań do parady równości zaplanowanej na 2 października 2011 r. wykazano się brakiem woli politycznej, by czynnie promować politykę tolerancji i poszanowania podstawowych praw człowieka oraz zapewnić bezpieczeństwo uczestników tej parady, co doprowadziło do zakazu jej organizacji; stanowczo potępia podburzające i dyskryminacyjne uwagi na ten temat wygłaszane przez niektórych polityków i prawosławnych duchownych; przypomina rządowi, że wolność słowa i swoboda zgromadzeń są podstawowymi prawami człowieka i fundamentalnymi wartościami UE, których każdy kraj aspirujący do członkostwa w UE musi przestrzegać; z zadowoleniem przyjmuje orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w tej sprawie z dnia 22 grudnia 2011 r.; z zadowoleniem przyjmuje pozytywne działania podjęte przez Rzecznika Praw Obywatelskich i Komisarza ds. Równości w celu promowania tych wartości w społeczeństwie serbskim;

33.

apeluje o przeprowadzenie dochodzenia w sprawie gróźb ze strony grup ekstremistycznych, które to groźby podano jako powód zakazania parady; podkreśla znaczenie pierwszych w historii wyroków skazujących za dyskryminację osób homoseksualnych w Serbii, w tym orzeczenia Sądu Najwyższego w Belgradzie w sprawie jednego z przywódców skrajnej prawicy, skazującego go na dwa lata pozbawienia wolności za podburzanie do przemocy podczas parady równości w 2010 r., lecz stwierdza w ogólnym ujęciu wolne tempo dochodzenia w sprawie aktów przemocy wokół parady równości w 2010 r., z powodu którego jak dotąd wydano niewielką liczbę wyroków skazujących z łagodnym wymiarem kary; z zadowoleniem przyjmuje jednak działania podjęte przez prokuraturę i sądy w celu zakazania działalności organizacji ekstremistycznych; wzywa władze państwowe i miejskie do zaangażowania się w działalność na rzecz tworzenia atmosfery tolerancji, w tym poprzez uświadamiające kampanie przeciw homofobii, zgodnie ze standardami europejskimi;

34.

z zadowoleniem przyjmuje postępy w podnoszeniu poziomu ochrony dzieci oraz w tworzeniu trwałej podstawy prawnej i strategii na rzecz większego poszanowania praw dzieci i reformy systemu opieki społecznej nad dziećmi; wyraża jednak zaniepokojenie wolnym tempem wdrażania przyjętego ustawodawstwa, zwłaszcza przepisów dotyczących dzieci niepełnosprawnych, z których wiele pozostaje wciąż faktycznie wykluczonych ze społeczeństwa, oraz rozwoju służb ochrony dzieci na szczeblu lokalnym; jest szczególnie zaniepokojony wzrostem przemocy wśród małoletnich; w związku z tym wzywa władze do podejmowania energicznych działań na rzecz wdrożenia środków prewencyjnych i do poczynienia niezbędnych kroków mających na celu wyeliminowanie przemocy ze szkół;

35.

z zadowoleniem przyjmuje zmiany w prawie wyborczym, w wyniku których zwiększono udział procentowy kobiet w parlamencie; apeluje do władz o szybkie wdrożenie strategii politycznych na rzecz przeciwdziałania dyskryminacji, w tym dyskryminacji pośredniej, której ofiarą nadal padają kobiety na rynku pracy i w innych sektorach życia społecznego, oraz zachęca kobiety do większego udziału w życiu politycznym kraju, w tym na stanowiskach rządowych; jest zaniepokojony faktem, że mimo istnienia zarówno organów legislacyjnych, jak i organów odpowiedzialnych za wdrażanie przepisów w zakresie środków na rzecz przeciwdziałania dyskryminacji i propagowania równości płci, skuteczne wdrażanie obowiązującego ustawodawstwa oraz dalsze zwiększanie zdolności administracyjnych pozostają istotnymi wyzwaniami; wzywa władze do wzmożenia wysiłków w tym kierunku; apeluje o bardziej dynamiczne działania w celu zapobiegania przemocy domowej i zgłaszania jej przypadków oraz zapewniania wsparcia jej ofiarom; z zadowoleniem przyjmuje w związku z tym otwarcie pierwszego tzw. bezpiecznego domu w południowej Serbii;

36.

zwraca uwagę na trudną sytuację społeczności romskiej, która nadal jest dyskryminowana na rynku pracy oraz doświadcza trudności z dostępem do odpowiednich mieszkań, edukacji i opieki zdrowotnej; z zadowoleniem przyjmuje szereg inicjatyw podejmowanych przez władze w celu zajęcia się zwłaszcza kwestiami stanu zdrowia, dostępu do edukacji i rejestracji Romów; wzywa przedstawicieli społeczności romskiej do aktywnego zaangażowania się w ten proces; apeluje do rządu Serbii o pełne wdrożenie krajowej strategii na rzecz poprawy statusu Romów oraz powiązanego z nią planu działania w celu poprawy sytuacji społeczno-ekonomicznej Romów zgodnie z unijnymi ramami dotyczącymi krajowych strategii integracji Romów; jest zaniepokojony niskim poziomem scholaryzacji dzieci romskich, zwłaszcza dziewcząt; wzywa rząd Serbii do dopilnowania, aby wszyscy Romowie otrzymali dowody tożsamości, gdyż ich brak stanowi przeszkodę w korzystaniu z podstawowych praw obywatelskich; podkreśla szczególnie trudne położenie tych członków społeczności romskiej w Serbii, którzy uciekli z Kosowa z powodu wojny; potępia przymusowe eksmisje Romów, w tym dzieci i osób w podeszłym wieku, bez odpowiednich konsultacji i bez wypowiedzenia oraz bez zapewnienia mieszkań zastępczych; wzywa władze do natychmiastowego zaprzestania tych praktyk;

37.

zwraca się do władz Serbii o opracowanie instytucjonalno-prawnych ram dla organizacji usług socjalnych oraz o lepszą koordynację świadczenia usług i wypłacania świadczeń poprzez dostosowanie do lokalnych potrzeb i zaangażowanie w ten proces potencjalnych i rzeczywistych beneficjentów, monitorowanie i ocenę systemu w ścisłej współpracy z lokalnymi władzami; podkreśla znaczenie wzmocnienia zdolności gmin w tym obszarze;

38.

podkreśla znaczenie organizacji społeczeństwa obywatelskiego, jeśli chodzi o poprawę stosunków między grupami etnicznymi i sprzyjanie tolerancji oraz monitorowanie działalności władz; wzywa rząd i parlament do opracowania i koordynowania wdrażania spójnych ram dotyczących odpowiednich konsultacji z tymi organizacjami w zakresie opracowywania polityki społecznej; wzywa rząd do przeprowadzenia szczegółowych dochodzeń w sprawie wszystkich incydentów skierowanych przeciwko mniejszościom etnicznym; jest zaniepokojony groźbami wobec działaczy i obrońców praw człowieka, a także dziennikarzy i organizacji medialnych, zwłaszcza tych, którzy zajmują się zbrodniami wojennymi, przestępczością zorganizowaną, korupcją, prawami LGBT i stosunkami z Kosowem, oraz wzywa władze do dopilnowania, by przeprowadzono dochodzenia w sprawie tych gróźb, a winnych postawiono przed sądem, kładąc tym samym kres obecnemu wysokiemu poziomowi bezkarności;

39.

wyraża swoje wsparcie dla inicjatywy RECOM (regionalna komisja ds. poszukiwania i szerzenia prawdy o zbrodniach wojennych i innych poważnych naruszeniach praw człowieka w byłej Jugosławii) w celu poczynienia postępów w procesie pojednania na obszarze Bałkanów Zachodnich;

40.

podkreśla, że Serbia ratyfikowała główne konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) w sprawie praw pracowniczych oraz zmienioną Europejską kartę społeczną; zwraca uwagę, że prawa pracownicze i prawa związkowe wciąż pozostają ograniczone pomimo konstytucyjnych gwarancji, i wzywa Serbię do dalszego zwiększania tych praw; wyraża zaniepokojenie tym, że dialog społeczny wciąż jest niewystarczający oraz że konsultacje z partnerami społecznymi są prowadzone nieregularnie; wzywa do podejmowania dodatkowych kroków na rzecz wzmocnienia Rady Społeczno-Gospodarczej w celu dopilnowania, aby mogła ona odgrywać czynną rolę we wzmacnianiu dialogu społecznego i bardziej czynną rolę konsultacyjną w procesie stanowienia prawa;

41.

wzywa Serbię oraz Komisję do dopilnowania, aby reformy strukturalne i liberalizacja przeprowadzane w ramach postępów na drodze ku członkostwu w UE nie prowadziły do obniżania poziomu warunków pracy lub ograniczania praw pracowniczych i praw związkowych;

42.

zauważa z zadowoleniem, że pomoc udzielana w ramach Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej (IPA) dobrze sprawdza się w przypadku Serbii; zachęca zarówno rząd, jak i UE do uproszczenia procedur administracyjnych dotyczących finansowania w ramach IPA w celu zwiększenia dostępu do tego finansowania mniejszym i niescentralizowanym beneficjentom; podkreśla potrzebę utrzymania odpowiedniego poziomu pomocy przedakcesyjnej w trakcie zbliżającego się przeglądu ram finansowych UE;

43.

z zadowoleniem przyjmuje działalność Rzecznika Praw Obywatelskich i wzywa władze do udzielenia pełnego poparcia politycznego jego zaleceniom i zapewnienia działań następczych oraz do zapewnienia Rzecznikowi Praw Obywatelskich odpowiedniej zdolności finansowej, administracyjnej i biurowej do realizowania powierzonych mu zadań;

44.

z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę władz miejskich Belgradu polegającą na uruchomieniu kampanii promującej kandydaturę Belgradu do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2020 i zachęca do realizowania podobnych projektów zbliżających Belgrad i Serbię do UE w wymiarze kulturowym, zwłaszcza w odniesieniu do koegzystencji różnych grup etnicznych, zrozumienia wielokulturowości i dialogu międzyreligijnego; wzywa państwa członkowskie i Komisję do poparcia kandydatury Belgradu; w związku z tym wzywa parlament Serbii do przyjęcia i wdrożenia niezbędnych szczegółowych przepisów mających na celu uregulowanie działalności kulturalnej i do przyjęcia strategii rozwoju kulturalnego w celu lepszego wdrożenia ustawy o kulturze;

45.

ponownie podkreśla znaczenie współpracy regionalnej obejmującej wszystkie strony na Bałkanach Zachodnich i z zadowoleniem przyjmuje czynny udział Serbii w inicjatywach regionalnych i spotkaniach dwustronnych promujących dobre stosunki sąsiedzkie oraz jej coraz bardziej aktywną rolę we wspieraniu pojednania w regionie; z zadowoleniem przyjmuje oficjalną wizytę prezydenta Tadicia w Bośni i Hercegowinie oraz jego poparcie dla integralności terytorialnej i suwerenności tego kraju; apeluje do rządu Serbii o dopilnowanie, aby jego bezpośrednie stosunki z władzami Republiki Serbskiej były zgodne z tym zadeklarowanym poparciem i nie uderzały w integralność, suwerenność, kompetencje i skuteczne funkcjonowanie instytucji państwa Bośni i Hercegowiny; wzywa ponadto władze serbskie do wsparcia reform w Bośni i Hercegowinie, mających za cel wzmocnienie i usprawnienie instytucji tego kraju z myślą o reformach związanych z perspektywą unijną; wzywa rządy obu krajów do odbycia specjalnego wspólnego posiedzenia, aby osiągnąć lepszą koordynację reform związanych z perspektywą unijną; z zadowoleniem przyjmuje inicjatywy i osiągnięcia prezydentów Josipovicia i Tadicia mające na celu poprawę stosunków politycznych między Chorwacją a Serbią; ponownie stwierdza, że takie pozytywne stosunki dwustronne stanowią dobrą podstawę do rozwiązywania wciąż nieuregulowanych kwestii granic, i podkreśla, że procesy sądowe w sprawie ludobójstwa wytoczone sobie nawzajem przez oba państwa nie powinny hamować dalszych postępów w tej kwestii; zachęca władze Serbii do ścisłej współpracy z państwami należącymi w przeszłości do byłej Jugosławii i z innymi sąsiadującymi państwami na rzecz rozwiązania wszystkich nieuregulowanych kwestii związanych z sukcesją prawną; zachęca do współpracy transgranicznej z sąsiednimi państwami członkowskimi UE – Bułgarią, Węgrami i Rumunią, w tym także do współpracy w ramach unijnej strategii na rzecz regionu Dunaju;

46.

z zadowoleniem przyjmuje czynne zaangażowanie Serbii w realizację procesu z Sarajewa oraz podpisanie w dniu 7 listopada 2011 r. przez Serbię, wspólnie z Bośnią i Hercegowiną, Chorwacją i Czarnogórą, deklaracji ministerialnej w sprawie zakończenia przesiedlania ludności i znalezienia trwałych rozwiązań dla uchodźców i przesiedleńców; oczekuje na Regionalną Konferencję Darczyńców, która ma się odbyć 24 kwietnia 2012 r. w Sarajewie i na której zostanie zaprezentowany wspólny regionalny program mieszkalnictwa obejmujący wciąż istniejące potrzeby, oraz wyraża nadzieję, że uchodźcom i przesiedleńcom we wszystkich krajach zostanie udzielona istotna pomoc przy zapewnieniu proporcjonalności w odniesieniu do Serbii, której terytorium zamieszkują największe grupy przesiedleńców w Europie;

47.

z zadowoleniem przyjmuje poprawę stosunków między Czarnogórą a Serbią; apeluje o ściślejszą współpracę rządów tych krajów w celu skoordynowania reform związanych z perspektywą unijną, a w szczególności wysiłków służących podjęciu wspólnych wyzwań dotyczących praworządności, a zwłaszcza środków na rzecz zwalczania przestępczości zorganizowanej; zachęca rządy obu krajów do wzmożenia wysiłków na rzecz znalezienia rozwiązania wciąż nieuregulowanych kwestii granic;

48.

z zadowoleniem przyjmuje porozumienie zawarte pomiędzy Serbią a Macedonią w sprawie swobodnego przepływu obywateli, a także podpisane wcześniej przez Serbię porozumienia z Czarnogórą oraz z Bośnią i Hercegowiną, oraz wyraża nadzieję, że takie porozumienia, które poprawiają stosunki dwustronne i zwiększają możliwości odnośnych narodów, mogą zostać rozszerzone na wszystkie państwa w tym regionie;

49.

podkreśla znaczenie działalności komitetu pojednania historycznego oraz powtarza, że trwający dialog mógłby doprowadzić do polepszenia stosunków; wyraża jednak ubolewanie w związku z faktem, że większa część archiwów historycznych, zwłaszcza tych zawierających dokumenty byłej tajnej policji, UDBA, pozostaje zamknięta; wzywa w dalszym ciągu do przeprowadzenia kompletnego i szczegółowego dochodzenia w sprawie masowych mordów dokonanych w latach 1944–1945;

50.

wzywa władze do promowania w mniej rozwiniętych regionach Serbii przykładu stosunkowo zamożnej Wojwodiny; wzywa władze do niezwłocznego przystąpienia do przyjmowania odnośnego prawodawstwa dotyczącego finansowania tej prowincji, gdyż minęły już dwa lata od uchwalenia Statutu Wojwodiny;

51.

zaleca, aby w kontekście wsparcia UE dla procesu reform w kraju fundusze europejskie były bezpośrednio dostępne dla rad mniejszości narodowych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego w Serbii;

52.

zachęca władze do podejmowania dalszych działań i otwierania regionów granicznych na kraje sąsiadujące w celu ułatwienia nawiązywania stosunków handlowych i gospodarczych; podkreśla znaczenie otwarcia terminalu dla ciężarówek handlowych i towarów na przejściu granicznym w Ribarci-Oltomantsi w celu przyspieszenia lokalnego rozwoju gospodarczego;

53.

podkreśla kapitalne znaczenie wysokiej jakości kształcenia dla dalszego rozwoju społecznego i gospodarczego Serbii oraz zmniejszenia wysokiego bezrobocia w tym kraju, zwłaszcza wśród ludzi młodych; wzywa władze do czynnego zaangażowania się w promowanie wśród młodzieży wartości kształcenia oraz do czynienia większych inwestycji w kształcenie wyższe; podkreśla potrzebę inwestycji publicznych w rekrutację osób z wyższym wykształceniem w celu zwiększenia wydajności sektora publicznego i przeciwdziałania dalszemu „drenażowi mózgów”, który poważnie zahamuje długofalowy rozwój kraju;

54.

apeluje o wzmożenie wysiłków w celu zapewnienia nieskrępowanej, wysokiej jakości edukacji w językach mniejszości na szczeblu krajowym i w poszczególnych prowincjach, która jest niezbędna dla zachowania tożsamości etniczno-kulturowej i która jest prawem zagwarantowanym już w postanowieniach konstytucyjnych, a także w ustawie federalnej z 2002 r. w sprawie ochrony praw i wolności mniejszości narodowych, oraz zgodnym z wytycznymi określonymi w Konwencji ramowej o ochronie mniejszości narodowych, a w szczególności o zapewnienie wszelkich niezbędnych podręczników i innych materiałów dydaktycznych; z zadowoleniem przyjmuje w związku z tym otwarcie w miejscowości Bujanowac dwujęzycznego wydziału uniwersyteckiego, gdzie kształcą się zarówno studenci narodowości albańskiej, jak i serbskiej; zachęca Serbię do powielenia w stosownych przypadkach tego modelu w odniesieniu do polityki względem innych mniejszości; zachęca zarówno mniejszości, jak i większość serbską do wzajemnego uczenia się języków innych wspólnot w celu lepszego wzajemnego zrozumienia; podkreśla potrzebę poszanowania różnorodności kulturowej mniejszości etnicznych poprzez umożliwienie nieskrępowanego rozprzestrzeniania się ośrodków kulturalnych, drukowanych i elektronicznych środków przekazu, a także bibliotek, które odpowiednio zaspokajają potrzeby kulturalne tych społeczności;

55.

apeluje do rządu Serbii o rozwiązanie problemu akredytacji międzynarodowego uniwersytetu w mieście Novi Pazar w regionie Sandżak oraz podkreśla znaczenie zapewnienia niezależności i bezstronności komisji ds. akredytacji i zapewnienia jakości kształcenia;

56.

z zadowoleniem przyjmuje istotne kroki podjęte na rzecz utworzenia funkcjonującej gospodarki rynkowej, a także działania rządu, które poprawiły sytuację finansową i makroekonomiczną Serbii; przyjmuje do wiadomości decyzję o zamrożeniu tzw. umowy „stand-by” z MFW do czasu wyboru nowego rządu; podkreśla, że Serbia musi podążać drogą reform strukturalnych w celu zwiększenia zdolności produkcyjnych swojej gospodarki oraz że kraj musi zredukować deficyt budżetowy; przypomina, że światowy kryzys finansowy i gospodarczy negatywnie wpłynął na społeczeństwo, zwłaszcza na grupy znajdujące się w najbardziej niekorzystnej sytuacji; wzywa władze do poczynienia wszelkich starań w celu zminimalizowania niekorzystnych skutków dla tych grup – ubóstwa, bezrobocia, wykluczenia społecznego – a także do zwalczania ich podstawowych przyczyn poprzez realizację polityk społecznych i gospodarczych;

57.

podkreśla, że faktyczne rządy prawa w kraju są niezbędne, aby przyciągnąć zagranicznych inwestorów, poprawić warunki w celu szybszego przejścia na gospodarkę rynkową oraz stworzyć lepsze warunki dla rozwoju przedsiębiorczości; w związku z tym przypomina, że istnienie monopoli poważnie utrudnia ten proces, a także wzywa rząd do dalszego podejmowania działań w celu zniesienia monopoli; podkreśla znaczenie likwidacji biurokracji, podniesienia poziomu konkurencji oraz zwiększenia roli sektora prywatnego;

58.

wyraża uznanie dla wysiłków rządu na rzecz rozwijania prosperującego sektora MŚP poprzez przyjmowanie i wdrażanie odnośnych przepisów oraz utworzenie organów administracyjnych, których zadaniem jest wspieranie MŚP; jednocześnie wzywa do czynienia większych starań w celu ułatwienia powstawania nowych MŚP poprzez zmniejszanie obciążeń administracyjnych i braku elastyczności na rynku pracy oraz zwiększanie dostępu do finansowania; wzywa rząd do stosowania definicji MŚP, która jest w pełni zgodna z zaleceniami UE;

59.

apeluje do rządu Serbii o wprowadzenie niezbędnych środków mających na celu zacieśnienie współpracy z sektorem MŚP w regionach sąsiadujących; podkreśla, że jest to zasadniczy warunek wstępny, aby gospodarka Serbii mogła w bardziej opłacalny sposób zostać zintegrowana ze wspólnotowym systemem handlowym;

60.

z zadowoleniem przyjmuje znaczne postępy Serbii w dostosowywaniu prawa do unijnego dorobku prawnego w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego; apeluje o dalsze nieprzerwane działania w tym zakresie, koncentrujące się na egzekwowaniu prawa; wzywa władze do wzmożenia wysiłków, zwłaszcza jeśli chodzi o jakość wody i składowanie odpadów; zachęca Serbię do przyjęcia celów w dziedzinie zmiany klimatu zgodnych z celami Unii Europejskiej;

61.

z zadowoleniem przyjmuje zawarcie porozumienia pomiędzy UE a Serbią ustanawiającego zasady ogólne udziału Serbii w operacjach zarządzania kryzysowego prowadzonych przez UE oraz wyraża uznanie dla Serbii w związku z jej gotowością do uczestnictwa w dwóch unijnych operacjach z zakresu WPBiO, a mianowicie w operacji EUTM oraz w operacji EU NAVFOR Somalia;

62.

wzywa do dalszego podejmowania wysiłków mających na celu stworzenie zrównoważonej sieci transportu publicznego w Serbii, a w szczególności udoskonalenie infrastruktury kolejowej i transportu śródlądowymi szlakami wodnymi (Korytarz VII) oraz infrastruktury drogowej, w tym szybkie zakończenie budowy Korytarza X; podkreśla znaczenie poprawy wzajemnych połączeń z krajami sąsiadującymi w celu ułatwienia mobilności obywateli;

63.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządowi i parlamentowi Serbii.

6.9.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 257/29

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 12 października 2011 r. zatytułowany „Strategia rozszerzenia i najważniejsze wyzwania na lata 2011-2012” (COM(2011)0666) oraz towarzyszące mu sprawozdanie o postępach Kosowa za rok 2011 r. (SEC(2011)1207),

—

uwzględniając wnioski z posiedzenia Rady ds. Ogólnych z dnia 7 grudnia 2009 r., 14 grudnia 2010 r. i 5 grudnia 2011 r., w których podkreślono i potwierdzono, że bez względu na stanowisko państw członkowskich dotyczące statusu Kosowa, powinno ono odnieść korzyści z przyszłego złagodzenia wymogów wizowych po spełnieniu przez ten kraj wszystkich warunków, przyjmując z zadowoleniem zamiar Komisji, by do końca roku rozpocząć rozmowy w sprawie wiz, oraz zwracając się do Komisji o realizowanie usystematyzowanego podejścia w celu zmniejszenia dystansu między obywatelami Kosowa i UE,

—

uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1244/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 539/2001 wymieniające państwa trzecie, których obywatele muszą posiadać wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych, oraz te, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu (1), a w szczególności załącznik I do tego rozporządzenia, w którym dla celów jasności prawnej i bezpieczeństwa prawnego zawarto odniesienie do osób zamieszkujących Kosowo,

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 28 lutego 2012 r. w sprawie rozszerzenia oraz procesu stabilizacji i stowarzyszenia,

—

uwzględniając wspólne działanie Rady 2008/124/WPZiB z dnia 4 lutego 2008 r. w sprawie misji Unii Europejskiej w zakresie praworządności w Kosowie EULEX KOSOWO, zmienione wspólnym działaniem Rady 2009/445/WPZiB z dnia 9 czerwca 2009 r. oraz decyzją Rady 2010/322/WPZiB z dnia 8 czerwca 2010 r.,

—

uwzględniając wspólne działanie Rady 2008/123/WPZiB z dnia 4 lutego 2008 r. w sprawie mianowania specjalnego przedstawiciela Unii Europejskiej w Kosowie oraz decyzję Rady 2011/478/WPZiB z dnia 28 lipca 2011 r. przedłużającą mandat specjalnego przedstawiciela Unii Europejskiej w Kosowie,

—

uwzględniając oświadczenie wysokiej przedstawiciel Unii Europejskiej do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa/wiceprzewodniczącej Komisji na temat sytuacji w Kosowie z dnia 27 lipca 2011 r.,

—

uwzględniając komunikaty prasowe Rady Unii Europejskiej w sprawie dialogu prowadzonego z pomocą UE,

—

uwzględniając wspólne oświadczenia wydane na posiedzeniach międzyparlamentarnych PE-Kosowo w dniach 28-29 maja 2008 r., 6-7 kwietnia 2009 r., 22-23 czerwca 2010 r. oraz 20 maja 2011 r.,

—

uwzględniając końcowe sprawozdanie ze specjalistycznej misji obserwacji wyborów Unii Europejskiej w Kosowie z dnia 25 stycznia 2011 r.,

—

uwzględniając swoje poprzednie rezolucje,

—

uwzględniając rezolucję Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych nr 1244(1999),

—

uwzględniając przyjętą w wyniku konsensusu rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ z dnia 9 września 2010 r. (A/RES/64/298) przedłożoną wspólnie przez Serbię i 27 państw członkowskich UE w sprawie dialogu między Prisztiną a Belgradem, w której stwierdza się, że dialog ten powinien zmierzać „do wspierania współpracy, poczynienia postępów na drodze do Unii Europejskiej, a także polepszenia warunków życia ludzi mieszkających w tym regionie”, oraz z zadowoleniem przyjmując chęć UE do ułatwienia tego dialogu,

—

uwzględniając końcowe sprawozdanie specjalnego wysłannika ONZ w sprawie przyszłego statusu Kosowa oraz kompleksową propozycję uregulowania statusu Kosowa z dnia 26 marca 2007 r., a w szczególności postanowienia w zakresie praw człowieka i podstawowych wolności społeczności i ich członków, dziedzictwa religijnego i kulturowego oraz decentralizacji,

—

uwzględniając opinię doradczą Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 22 lipca 2010 r. na temat zgodności z prawem międzynarodowym jednostronnego ogłoszenia niepodległości przez tymczasową autonomiczną administrację Kosowa,

—

uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,

A.

mając na uwadze, że na posiedzeniu Rady Europejskiej w Salonikach w dniach 19-20 czerwca 2003 r. złożono wszystkim państwom Bałkanów Zachodnich obietnicę przystąpienia do Unii Europejskiej, a obietnicę tę powtórzono na posiedzeniu wysokiego szczebla dotyczącym Bałkanów Zachodnich, które odbyło się w Sarajewie w dniu 2 czerwca 2010 r.,

B.

mając na uwadze, że Unia Europejska niezmiennie występowała w obronie trwałości wieloetnicznych i wielowyznaniowych państw na Bałkanach Zachodnich, w oparciu o wartości demokracji, tolerancji i wielokulturowości;

C.

mając na uwadze, że współpraca regionalna i stosunki dobrosąsiedzkie mają zasadnicze znaczenie dla procesu integracji europejskiej oraz dla zagwarantowania bezpieczeństwa i stabilizacji w regionie;

D.

mając na uwadze, że plan Ahtisaariego nadal stanowi odpowiednie ramy rozwiązania konfliktu dotyczącego północnej części Kosowa oraz zachowania integralności terytorialnej i politycznej tego kraju;

E.

mając na uwadze, że stale niezadowalająca sytuacja w zakresie praworządności opóźnia osiągnięcie stanu dojrzałej demokracji i szkodzi gospodarce, co osłabia rozwój długoterminowy;

F.

mając na uwadze, że do priorytetowych zadań misji EULEX należą: walka z korupcją i przestępczością zorganizowaną oraz badanie i ściganie zbrodni wojennych;

1.

stwierdza, że ogłoszenie przez Kosowo niepodległości zostało uznane przez 85 państw, w tym przez 22 państwa członkowskie UE; z zadowoleniem przyjąłby wiadomość o uznaniu niepodległości Kosowa przez pozostałe pięć państw członkowskich UE; równie gorąco widziałby ich aktywniejsze zaangażowanie w mediacje między Serbią a Kosowem; przypomina, jak ważne jest dla UE zaangażowanie się w działania na rzecz Kosowa, i uważa, że zaangażowanie to ma kluczowe znaczenie dla utrzymania stabilizacji i bezpieczeństwa w bezpośrednim sąsiedztwie UE; ubolewa nad faktem, że Serbia wywiera naciski dyplomatyczne mające nie dopuścić do uznania Kosowa przez niektóre państwa;

2.

podkreśla znaczenie perspektyw Kosowa na integrację z UE, zgodnych z europejskimi perspektywami całego regionu Bałkanów Zachodnich, gdyż stanowią one wielką zachętę do przeprowadzenia niezbędnych reform; podkreśla, że strategia UE zmierzająca do nadania tej perspektywie realnych kształtów w oczach obywateli Kosowa dotychczas nie powiodła się i przyniosła niewielkie wyniki; pozytywnie ocenia fakt mianowania specjalnego przedstawiciela UE pełniącego jednocześnie rolę szefa biura UE;

3.

pozytywnie ocenia zamiar przeprowadzenia przez Komisję studium wykonalności dotyczącego układu o stabilizacji i stowarzyszeniu między Kosowem a UE, o czym mowa we wnioskach Rady ds. Ogólnych z dnia 28 lutego 2012 r.; w szczególności z zadowoleniem przyjmuje oficjalne ogłoszenie przez komisarza S. Fülego rozpoczęcia opracowywania studium w dniu 27 marca 2012 r. podczas pierwszego posiedzenia rady narodowej Kosowa ds. integracji europejskiej i wyraża nadzieję, że zostanie ono zakończone najpóźniej jesienią 2012 r.;

4.

podkreśla potrzebę lepszej współpracy między misjami UE a innymi misjami międzynarodowymi obecnymi w Kosowie, aby uniknąć nakładania się działań i zapewnić wydajne gospodarowanie zasobami;

5.

przypomina swoją opinię wyrażoną w rezolucji z 29 marca 2007 r. (2), 5 lutego 2009 r. (3) i 8 lipca 2010 r. (4), która wyklucza możliwość podziału Kosowa;

6.

wyraża zaniepokojenie z powodu poważnych nieprawidłowości, które wystąpiły podczas wyborów parlamentarnych w 2010 r.; wzywa do odpowiedniego dochodzenia w sprawie nieprawidłowości wyborczych, w tym do ujawnienia osób ponoszących odpowiedzialność polityczną za te nieprawidłowości, oraz do niezwłocznego i należytego ukarania wszystkich sprawców oszustw wyborczych, w tym urzędników lokalnych komisji wyborczych, tak aby położyć kres bezkarności podważającej zaufanie obywateli do instytucji państwowych i ich legitymizacji; apeluje, aby w pierwszej kolejności rozstrzygnąć sprawy dotyczące wyborów, i wzywa instytucje Kosowa (prokuraturę krajową, sąd najwyższy i radę sądownictwa Kosowa), aby w tym celu usprawniły koordynację swoich prac; podkreśla, że należycie działające ramy prawa wyborczego mają zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania instytucji demokratycznych;

7.

wzywa wszystkie strony, zarówno rządowe, jak i opozycyjne, do niezwłocznej realizacji reform konstytucyjnych i nowelizacji ordynacji wyborczej, które obiecały obywatelom po wyborach, w celu zwiększenia przejrzystości systemu wyborczego i ujednolicenia go z normami międzynarodowymi, w szczególności z normami Rady Europy;

8.

w tym kontekście odnotowuje zamiar zakończenia w bieżącym roku przez rząd Kosowa procesu nadzorowania przez społeczność międzynarodową niepodległości, połączonego ze stopniową likwidacją międzynarodowego biura cywilnego; apeluje do Zgromadzenia Kosowa o zachowanie i zawarcie w nowej konstytucji zasad planu Ahtisaariego, w którym określono podstawy niepodległości Kosowa;

9.

stwierdza, że instytucje w Kosowie z powodzeniem poradziły sobie z kryzysem prezydenckim na początku 2011 r.; wyraża uznanie dla Kosowa w związku z tym, że po raz pierwszy urząd głowy państwa sprawuje w tym kraju kobieta, a także stwierdza, że prezydent A. Jahjaga jest najmłodsza wśród głów państwa wybranych w demokratycznych wyborach w Europie;

10.

z zadowoleniem odnotowuje rozpoczęcie rozmów dotyczących wiz, zgodnie z wcześniejszym zobowiązaniem do realizacji europejskich perspektyw Bałkanów Zachodnich i bez względu na stanowiska państw członkowskich w sprawie statusu Kosowa, w celu przeciwdziałania rosnącej izolacji wśród obywateli Kosowa, która przynosi niekorzystne skutki, zwłaszcza dla grup znajdujących się w najbardziej niekorzystnej sytuacji i dla młodych ludzi; oczekuje od Komisji przedstawienia wiosną planu działania w zakresie liberalizacji przepisów wizowych opartego na takim samym podejściu, jakie przyjęła Komisja w przypadku innych krajów Bałkanów Zachodnich, a mianowicie poprzez przygotowanie planu działania dotyczącego czterech grup zagadnień, którego głównym celem będzie liberalizacja przepisów wizowych na zakończenie tego procesu; pozytywnie ocenia wnioski Rady z dnia 5 grudnia 2011 r.., w których potwierdziła, że może dojść do liberalizacji przepisów wizowych dla obywateli Kosowa, jeżeli zostaną spełnione wszystkie warunki; podkreśla, że lepsze kontakty międzyludzkie stanowią ogromną zachętę do demokratyzacji oraz bodziec do dalszych reform w regionie;

11.

podkreśla, że powrót uchodźców i wewnętrznych przesiedleńców pozostaje wyzwaniem dla Kosowa; z radością przyjmuje starania władz Kosowa w tym zakresie i zachęca do dalszych działań na szczeblu centralnym i lokalnym w celu zapewnienia społecznej i gospodarczej integracji repatriantów, przy zwróceniu szczególnej uwagi na potrzeby serbskich, romskich, aszkalijskich i egipskich repatriantów;

12.

podkreśla konieczność zagwarantowania skutecznej współpracy i koordynacji między wszystkimi odpowiednimi ministerstwami oraz dalszego wsparcia w zakresie szkoleń, budowania potencjału i udzielania pomocy technicznej lokalnym instytucjom i organom koordynacyjnym we współpracy z podmiotami międzynarodowymi; podkreśla znaczenie rozstrzygnięcia kwestii zwrotu mienia repatriantów i przywrócenia praw własności obywatelom Serbii mieszkającym w Kosowie;

13.

podkreśla, że konieczne są znaczne postępy w kwestii osiągnięcia porozumienia między Kosowem a państwami ościennymi w sprawie następstwa prawnego i praw własności;

14.

podkreśla, jak ważny dla współpracy regionalnej i europejskich perspektyw Kosowa i Serbii jest ich dwustronny dialog prowadzony po osiągnięciu porozumienia pomiędzy Serbią i Kosowem na Zgromadzeniu Ogólnym ONZ z pomocą UE we wrześniu 2010 r.; z zadowoleniem odnotowuje, że dotychczas odbyło się dziewięć tur rozmów, które zaowocowały szeregiem wstępnych porozumień, w tym ostatniego, osiągniętego w dniu 2 grudnia 2011 r., które dotyczy zintegrowanego zarządzania przejściami granicznymi na północy Kosowa i polega na wprowadzeniu wspólnego zintegrowanego systemu monitorowania granicy; apeluje o wdrożenie tego porozumienia w dobrej wierze;

15.

jest jednak zaniepokojony, że strona serbska nie wdrożyła postanowień wcześniejszych porozumień, tak ważnych dla poprawy codziennego życia obywateli po obu stronach granicy, jak np. dotyczących odpowiednio przekazania wszystkich rejestrów urzędów stanu cywilnego władzom Kosowa i dotyczących pieczęci celnych, a niezastosowanie się przez Serbię do postanowień tego drugiego porozumienia doprowadziło do podjęcia przez rząd Kosowa w lipcu 2011 r. decyzji o podjęciu analogicznych działań w stosunku do strony serbskiej; apeluje do rządu Serbii, by okazał wolę osiągnięcia celów dialogu; w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje osiągnięte w dniu 24 lutego 2012 r. porozumienia, między Belgradem a Prisztiną w sprawie zintegrowanego zarządzania przejściami granicznymi oraz w sprawie współpracy regionalnej obejmującej wszystkie strony, a także podkreśla wielkie znaczenie realizowania osiągniętych porozumień w dobrej wierze; dlatego ubolewa nad niedawnymi nieporozumieniami między obiema stronami w kwestii przypisu dotyczącego nazwy delegacji z Kosowa;

16.

zwraca uwagę, że od obu stron oczekuje się realizowania pragmatycznego podejścia, które wymaga zaangażowania, wytrwałości i poczucia odpowiedzialności w szukaniu rozwiązań; ma nadzieję, że uda się wkrótce osiągnąć porozumienie w kwestii wszystkich pozostałych spraw, tak aby utorować drogę do faktycznej stabilizacji regionalnej i stosunków dobrosąsiedzkich oraz by umożliwić Kosowu zawieranie porozumień umownych z UE;

17.

podkreśla znaczenie należytego informowania parlamentów i obywateli obu państw o wynikach dialogu, tak aby zagwarantować przejrzystość i prawomocność tego procesu; zwraca uwagę, że UE powinna również odegrać pewną rolę w tych rozmowach, jak również w zbliżeniu obydwu stron i ułatwieniu kontaktów międzyludzkich;

18.

apeluje do Rady i Komisji Unii Europejskiej o jak najszybsze wynegocjowanie z Kosowem umowy handlowej, ponieważ ma to kluczowe znaczenie dla rozwoju tego kraju i skutecznej walki z bezrobociem;

19.

jest głęboko zaniepokojony niestabilną i napiętą sytuacją na północy Kosowa oraz zdecydowanie potępia niedopuszczalną przemoc wobec KFOR i władz Kosowa w tym regionie, prowadzącą do utraty życia i obrażeń; apeluje o podjęcie działań na rzecz przywrócenia praworządności na tym obszarze dzięki zintensyfikowanej walce z przestępczością zorganizowaną i strukturami przestępczymi, które wykorzystują ten obszar jako bezpieczną strefę znajdującą się poza wszelką kontrolą; domaga się szybkiego i całkowitego usunięcia blokad drogowych i zapewnienia swobodnego przepływu osób i towarów, w tym dostępu przedstawicieli społeczności międzynarodowej i kosowskich służb celnych do przejść granicznych; pozytywnie odnosi się do oświadczenia prezydenta Serbii w tej sprawie; wzywa rząd serbski do rozwiązania równoległych struktur działających na terytorium Kosowa;

20.

podkreśla, że wdrożenie planu Ahtisaariego na północy dałoby Serbom kosowskim szeroką autonomię, przy jednoczesnym zagwarantowaniu im praw i podstawowych wolności; przypomina, że jedynie porozumienie wynegocjowane w drodze dialogu przyniesie trwałe rozwiązania, i wzywa rząd kosowski do podjęcia wszelkich możliwych kroków w celu opracowania i wdrożenia skutecznej strategii współpracy z obywatelami z północy, która ułatwi osiągnięcie tego porozumienia; apeluje do społeczności międzynarodowej o dalsze wspieranie rządu kosowskiego w poszukiwaniu długotrwałego pokojowego rozwiązania sytuacji na północy kraju;

21.

ostrzega władze Serbii, że organizacja wyborów lokalnych w Kosowie byłaby sprzeczna z prawem międzynarodowym, w szczególności z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1244, i zagrażałaby stabilności w regionie i trwającemu dialogowi dwustronnemu z Kosowem; zwraca uwagę, że warunki ewentualnego udziału mieszkańców Kosowa posiadających serbskie obywatelstwo w zbliżających się wyborach parlamentarnych w Serbii należy uzgodnić z władzami Kosowa we współpracy z tymczasową misją administracyjną ONZ w Kosowie (UNMIK) i z OBWE;

22.

podkreśla, że władze Kosowa muszą przedsięwziąć dalsze kroki, aby dotrzeć do mniejszości serbskiej, zwłaszcza na północy, w celu jej pełnego zintegrowania ze społeczeństwem Kosowa; w tym celu z zadowoleniem przyjmuje zwiększenie reprezentacji Serbów kosowskich w administracji lokalnej i krajowej, co jest niezbędne do zapewnienia widoczności interesów mniejszości serbskiej i zwiększenia możliwości jej uczestnictwa w procesie podejmowania decyzji, co z kolei przyczyni się do jedności Kosowa;

23.

z zadowoleniem przyjmuje większe zaangażowanie społeczności serbskiej z obszaru na południe od rzeki Ibar w sprawy instytucjonalne Kosowa, czego dowodem jest zwiększony udział w wyborach i w spisie ludności; podkreśla w tym zakresie kluczową rolę procesu decentralizacji i wzywa do podejmowania nieustannych wysiłków, aby zapewnić jego powodzenie, a w szczególności zagwarantować dobrą współpracę pomiędzy wszystkimi szczeblami administracji; wzywa do zwiększenia potencjału i środków budżetowych administracji lokalnej; ma nadzieję, że ten model współpracy może zostać wkrótce rozszerzony na północną część Kosowa, jak to przewiduje plan Ahtisaariego, i wzywa do wdrożenia także w tym regionie skutecznego procesu decentralizacji w celu złagodzenia napięć etnicznych i wsparcia stabilizacji;

24.

podkreśla znaczenie misji w zakresie praworządności EULEX będącej namacalnym dowodem zaangażowania całej UE i jej 27 państw członkowskich w poprawę sytuacji w zakresie praworządności w Kosowie i apeluje o podejmowanie inicjatyw Unii Europejskiej w celu zwiększenia skuteczności i akceptacji tej ważnej misji na całym terytorium Kosowa; wzywa władze Kosowa do zacieśnienia współpracy z EULEX i zapewnienia wsparcia dla działań EULEX we wszystkich obszarach objętych mandatem tej misji; odnotowuje działalność EULEX na północy Kosowa i wzywa misję do nasilenia wysiłków, tak aby wypełnić mandat EULEX w tym regionie; zwraca uwagę, że obecnie odbywa się przegląd mandatu misji, zwłaszcza w zakresie planowania, operacji, zarządzania i nadzoru, celem dostosowania go do zmieniającej się sytuacji na miejscu;

25.

przyznaje, że poczyniono znaczne postępy w niektórych dziedzinach, takich jak działalność policji i służb celnych, i jest zdania, że należy zintensyfikować główne działania w tym zakresie w celu walki z korupcją i przestępczością zorganizowaną oraz ścigania zbrodni wojennych, tak by misja przynosiła bardziej wymierne wyniki; w związku z powyższym wyraża zaniepokojenie dużymi zaległościami w rozpatrywaniu spraw sądowych, spowodowanymi wysoką liczbą spraw przekazanych misji EULEX przez tymczasową misję administracyjną Narodów Zjednoczonych w Kosowie; podkreśla odpowiedzialność misji EULEX w odniesieniu do jej uprawnień wykonawczych oraz mandatu dotyczącego monitorowania, wspierania i doradztwa; zachęca w związku z tym EULEX do podjęcia konkretnych działań, aby postępował proces rozpatrywania spraw dotyczących korupcji na wysokim szczeblu; w tym kontekście zwraca uwagę na wyjątkowe znaczenie pracy prokuratorów i sędziów oraz wzywa państwa członkowskie UE do zapewnienia wystarczających zasobów ludzkich przez oddelegowywanie odpowiedniego personelu i – w razie potrzeby – korzystanie z procedur przetargowych w celu zapełnienia wakatów;

26.

wzywa UE i jej państwa członkowskie do zapewnienia odpowiednich rozwiązań logistycznych, które umożliwią personelowi EULEX wypełnianie mandatu misji również w sytuacjach kryzysowych, takich jak obecna sytuacja na północnych przejściach granicznych w regionie Mitrowicy; zwraca uwagę na znaczenie zapewnienia ciągłości prac misji; wyraża zaniepokojenie z powodu zapowiedzi wycofania przez kilka państw członkowskich UE swoich kontyngentów zintegrowanych jednostek policji (FPU) i wzywa te państwa do przemyślenia decyzji ze względu na stałe potrzeby w terenie;

27.

podkreśla potrzebę skutecznego zarządzania wewnętrznego, koordynacji i współpracy w ramach EULEX; podkreśla potrzebę przejrzystości i rozliczalności w pracach misji EULEX, a także wyczulenia na kontekst polityczny podejmowanych działań, aby zwiększyć jej legitymację w oczach obywateli; ponadto podkreśla znaczenie podtrzymania bliskich kontaktów z rządem Kosowa, jego obywatelami i mediami; zachęca misję EULEX do informowania obywateli Kosowa o swoich osiągnięciach, do pracy na rzecz podnoszenia zaufania do misji, a także do tego, by była wyczulona na oczekiwania obywateli;

28.

uważa, że misja EULEX powinna pilnie rozwiązać problem pewnych niedostatków strukturalnych, takich jak słaba rozliczalność wewnętrzna i słaby nadzór zewnętrzny;

29.

z zadowoleniem przyjmuje przekazanie lokalnej policji odpowiedzialności za ochronę obiektów kulturalnych i miejsc kultu religijnego, co świadczy o działaniu lokalnych władz;

30.

zachęca Zgromadzenie Kosowa do odgrywania większej roli w procesie demokratycznym i legislacyjnym w Kosowie; podkreśla potrzebę wzmocnienia funkcji kontrolnej Zgromadzenia w stosunku do działań rządu, w szczególności w zakresie kontroli wydatków budżetowych; jest zaniepokojony kwestią przejrzystości regulaminu Zgromadzenia oraz jego przestrzegania; zwraca uwagę, że w celu skutecznego wypełnienia obowiązków instytucja musi działać według jasno określonego regulaminu i mieć stosowne uprawnienia; z zadowoleniem przyjmuje zaplanowany program twinningowy i domaga się zwiększenia wsparcia na rzecz rozwoju w ramach Zgromadzenia zarówno możliwości operacyjnych, jak i eksperckich;

31.

jest zdania, że należy właściwie zbadać przypadki oszustw, którym poświęcono ostatnio wiele uwagi w mediach, bez względu na to, czy dotyczą one członków parlamentu, rządu czy dowolnej innej instytucji, oraz że w razie konieczności należy uchylać immunitet; apeluje do parlamentu i instytucji Kosowa, by jednoznacznie zdystansowały się od takiego postępowania i przyjęły odpowiednie środki, zgodnie z którymi takie sytuacje byłyby niezgodne z zasadami obowiązującymi organy publiczne;

32.

podkreśla istotną rolę, jaką odgrywa Komitet Integracji Europejskiej i ministerstwo integracji europejskiej oraz z zadowoleniem przyjmuje poprawę stosunków między obydwiema instytucjami; wzywa jednak rząd kosowski do dalszego wzmocnienia tych organów i poprawy ich wzajemnej współpracy;

33.

z zadowoleniem przyjmuje powołanie specjalnego zespołu dochodzeniowego EULEX, który zajmie się domniemanym nieludzkim traktowaniem osób oraz nielegalnym handlem organami, zgodnie z wezwaniami Rady Europy w rezolucji z dnia 25 stycznia 2011 r.; wzywa do gruntownego śledztwa w sprawie tych wydarzeń; wzywa wszystkie zainteresowane podmioty, w tym władze Kosowa i Albanii, do pełnej współpracy przy prowadzonych dochodzeniach, a także apeluje do wszystkich państw ościennych o pełne wsparcie pracy zespołu zadaniowego;

34.

podkreśla potrzebę dalszych wysiłków na rzecz odnalezienia osób zaginionych od czasu konfliktu w latach 1998-1999, jak również tych, które zaginęły później; podkreśla, że podstawowym prawem rodzin jest dostęp do informacji o losie krewnych oraz że jest to bardzo potrzebny warunek wstępny pojednania między społecznościami oraz pokojowej przyszłości regionu; w pełni popiera zatem wysiłki podejmowane przez grupę roboczą ds. osób zaginionych oraz w ramach EULEX na rzecz unowocześnienia medycyny sądowej w Kosowie; wzywa do zwiększenia wysiłków w rozpatrywaniu spraw związanych z wydarzeniami z marca 2004 r., gdyż prowadzenie tych spraw karnych jest w dalszym ciągu blokowane przez brak woli i skuteczności;

35.

zwraca uwagę, że powszechna i ciągła korupcja nadal stanowi jedno z głównych wyzwań stojących przed Kosowem, podobnie jak przed całym regionem Bałkanów Zachodnich, co podważa zaufanie obywateli do praworządności i utrudnia dostęp do usług publicznych; z zadowoleniem przyjmuje zapowiedziane usprawnienia ram prawnych i wzywa do ich szybkiego i poprawnego wdrożenia, przy bardziej proaktywnym podejściu do tego wyzwania, w szczególności poprzez zwiększenie możliwości organów ścigania i organów wymiaru sprawiedliwości w tym obszarze, jak również poprzez zapewnienie przejrzystości zamówień publicznych i procedur przetargowych; podkreśla konieczność proaktywnego podejścia i lepszej koordynacji między urzędem antykorupcyjnym, policją i organami ścigania; podkreśla, że panujące obecnie poczucie bezkarności i brak odpowiednich sankcji w przypadku korupcji stanowią jeden z głównych problemów Kosowa; apeluje zatem do władz Kosowa, by stworzyły katalog spraw dotyczących ścigania przypadków korupcji, również tej na najwyższych szczeblach władzy politycznej i gospodarczej;

36.

jest zdania, że kwestia praworządności w Kosowie daje w dalszym ciągu powody do poważnego zaniepokojenia i wymaga pilnej uwagi; zachęca władze do szybkiego podjęcia niezbędnych reform, które przybliżą perspektywę przystąpienia Kosowa do UE i będą ostatecznie korzystne dla obywateli;

37.

wyraża głębokie zaniepokojenie rolą, jaką zorganizowane grupy przestępcze z Kosowa odgrywają w ramach różnych działań przestępczych związanych z narkotykami i handlem ludźmi w całym regionie; zauważa, że służby policji i wymiaru sprawiedliwości znajdują się nadal na wczesnym etapie rozwoju, i wzywa władze Kosowa do podjęcia natychmiastowych kroków by poprawić sytuację w tym zakresie; wzywa władze kosowskie również do poprawy jakości i przejrzystości procesu legislacyjnego, aby Kosowo dysponowało skutecznymi ramami prawnymi i aby wzrosło zaufanie do systemu prawnego;

38.

podkreśla znaczenie współpracy międzynarodowej dla skutecznej walki z przestępczością zorganizowaną; wyraża ubolewanie, że z powodu braku woli niektórych członków społeczności międzynarodowej do uznania Kosowa jako suwerennego państwa Kosowo nie mogło nawiązać bezpośredniej współpracy z Europolem i Interpolem; żałuje też, że wymiana informacji za pośrednictwem EULEX i UNMIK nie działała dotychczas należycie; wzywa Europol i Interpol do zapewnienia należytej wymiany informacji z Kosowem przy pomocy umów o współpracy albo przez nadanie Kosowu statusu obserwatora; podkreśla znaczenie wymiany informacji między agencją FRONTEX a Kosowem;

39.

z zadowoleniem przyjmuje postępy w zakresie reformy wymiaru sprawiedliwości, jednak wzywa do zwiększenia wysiłków, aby zapewnić profesjonalizm sędziów i prokuratorów, a także ich niezależność od jakichkolwiek wpływów politycznych oraz by zlikwidować korupcję w ich szeregach; w tym celu przychylnie odnosi się do aktywnej roli Trybunału Konstytucyjnego w zapewnianiu zgodności procedur parlamentarnych z konstytucją oraz jasności w kwestii immunitetów funkcyjnych; zauważa, że pomimo postępów w niektórych dziedzinach wymiar sprawiedliwości w Kosowie jest w dalszym ciągu słaby i utrzymują się znaczne opóźnienia w rozpatrywaniu spraw; w tym kontekście podkreśla konieczność realizacji reform; podkreśla niezwykłą wagę w pełni sprawnych i skutecznych programów ochrony świadków i relokacji świadków dla prawidłowego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości i wzywa do podjęcia natychmiastowych działań w celu wdrożenia ustawy o ochronie świadków i utworzenia jednostek ds. ochrony świadków w ramach kosowskiej policji i kosowskiego wymiaru sprawiedliwości; ponadto wzywa państwa członkowskie UE oraz inne państwa uczestniczące w EULEX do zobowiązania się do udziału w programach relokacji świadków; ubolewa nad faktem, że sąd w regionie Mitrowicy nadal nie jest w pełni operacyjny, i wzywa władze kosowskie i serbskie, aby rozwiązały tę kwestię w celu poprawy dostępu obywateli z północnej części kraju do wymiaru sprawiedliwości;

40.

podkreśla znaczenie profesjonalnej, niezależnej, odpowiedzialnej i dostępnej służby cywilnej dla prawidłowego funkcjonowania instytucji państwowych; w tym celu wzywa do szybkiego przyjęcia planu działania, aby wdrożyć reformy przewidziane w strategii administracji publicznej; podkreśla, że administracja powinna być odzwierciedleniem społeczeństwa Kosowa pod względem płci i struktury etnicznej oraz że decyzja w sprawie jej składu powinna być podjęta na podstawie kwalifikacji zawodowych i być wolna od politycznej ingerencji w proces mianowania na stanowiska;

41.

podkreśla, że swobodne, bezstronne, silne i niezależne media, zgodnie z międzynarodowymi normami dla środków przekazu, które gwarantują wolność wypowiedzi i dostęp do informacji, stanowią jeden z fundamentów demokracji; w tym celu wzywa rząd do ustanowienia odpowiednich ram prawnych i zapewnienia ich skutecznego wdrażania, w tym do depenalizacji zniesławienia; z zaniepokojeniem zauważa nieustanną ingerencję polityki w działalność środków przekazu i wzywa władze do podjęcia natychmiastowych kroków w celu ochrony dziennikarzy przed groźbami i innymi naciskami w ich pracy, w tym wybiórczego przyznawania funduszy państwowych na reklamę w celu wspierania niezależnych i pluralistycznych mediów, w ten sposób zapewniając obywatelom Kosowa dostęp do informacji; apeluje o ochronę dziennikarzy oraz o zapewnienie im minimalnych praw i warunków pracy; wzywa do zagwarantowania przejrzystości w zakresie własności mediów oraz do zapewnienia niezależności finansowej i redakcyjnej nadawcy publicznego, m.in. poprzez zapewnienie niezależnym producentom odpowiedniej części – np. 20 % – czasu antenowego, również poświęconego bieżącym wydarzeniom;

42.

wyraża zaniepokojenie, że dyskryminacja pozostaje poważnym problemem w kraju, i wzywa rząd do wdrożenia szeroko zakrojonej strategii walki z dyskryminacją, zgodnej z międzynarodowymi standardami w zakresie praw człowieka, która zapewni równość wszystkich obywateli bez względu na pochodzenie etniczne, płeć, tożsamość płciową, wiek, wyznanie, orientację seksualną czy niepełnosprawność, i która służy promowaniu tolerancji, szacunku i zrozumienia innych i jest próbą zwiększenia świadomości na szczeblu centralnym i lokalnym w zakresie praw człowieka; podkreśla, że trzeba podejmować dalsze działania w celu skuteczniejszego egzekwowania prawnych i administracyjnych środków zaradczych w przypadku naruszenia praw człowieka; w szczególności zwraca uwagę na sytuację kobiet oraz społeczności romskich, aszkalijskich i egipskich, a także na konieczność zagwarantowania integracji wszystkich uczniów poprzez umożliwienie im nauki w języku ojczystym; biorąc pod uwagę różnorodność etniczną Kosowa, ponagla władze do zapewnienia dostępu do skutecznych, wielojęzycznych usług publicznych zgodnie z normami międzynarodowymi i europejskimi;

43.

podkreśla znaczenie rzecznika ochrony praw i swobód obywatelskich i zachęca rząd oraz Zgromadzenie Kosowa do wzmożonych wysiłków na rzecz wdrożenia zaleceń rzecznika; apeluje o większe wsparcie polityczne, administracyjne i finansowe dla tej instytucji, ponieważ powinna ona być jednym z głównych podmiotów stojących na straży praw człowieka; w związku z tym zauważa, że na przeszkodzie do prawidłowego funkcjonowania tej instytucji stoi nadal brak wystarczających zasobów ludzkich i finansowych oraz odpowiedniej siedziby;

44.

wzywa rząd Kosowa do dopilnowania, aby postanowienia konstytucyjne mając na celu zapewnienie poszanowania i ochrony mniejszości zostały zagwarantowane w praktyce;

45.

podkreśla, że ramy prawne obowiązujące w Kosowie stanowią podstawę dla instytucjonalizacji równości płci i wdrożenia rezolucji nr 1325 Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa; podkreśla jednak, że normy społeczne, tradycja, złe warunki gospodarcze i słabe instytucje, szczególnie sądownicze, umożliwiają długotrwałe stosowanie wyjątków od obecnego prawodawstwa, czego przykład stanowi ograniczony dostęp kobiet do własności, niepewność w ubieganiu się o prawo do dziedziczenia czy brak możliwości ubiegania się o prawo opieki nad dzieckiem; zauważa, że niedostateczna ochrona kobiet przed przemocą domową, brak dostępu kobiet do wymiaru sprawiedliwości w przypadku popełnionych przestępstw, nierówny dostęp dziewcząt do edukacji, nierówność kobiet i mężczyzn pod względem ekonomicznym oraz utrzymująca się niedostateczna reprezentacja kobiet na wszystkich szczeblach polityki również dowodzi braku poszanowania rezolucji nr 1325; wzywa w związku z tym władze Kosowa do podjęcia wszelkich starań na rzecz wdrożenia tej rezolucji;

46.

z zadowoleniem przyjmuje postępy poczynione w zakresie praw kobiet i równości płci, czego przykładem jest wprowadzenie płatnego urlopu macierzyńskiego, który może trwać do 9 miesięcy; jest jednak zaniepokojony wysokim odsetkiem przerywania nauki szkolnej wśród dziewcząt oraz niedostateczną obecnością kobiet na rynku pracy, w tym w kluczowych sektorach życia społecznego; wzywa władze Kosowa do aktywniejszego wspierania udziału kobiet w rynku pracy i umocnienia ich pozycji;

47.

przypomina, jak istotną rolę odgrywa w Kosowie edukacja międzykulturowa w celu wsparcia ducha poszanowania, akceptacji i tolerancji między narodami, grupami etnicznymi lub wyznaniowymi, przy zachowaniu tożsamości każdej grupy i uznaniu tożsamości innych grup; ponagla ponadto władze Kosowa do zapewnienia programu nauczania obejmującego historię, kulturę i inne charakterystyczne cechy wszystkich społeczności tradycyjnie zamieszkujących w Kosowie, a przez to do umacniania ducha tolerancji;

48.

zachęca rząd i parlament Kosowa do rozwinięcia nowoczesnego systemu oświatowego obejmującego szkoły publiczne i prywatne, z poszanowaniem oddzielenia sfery religijnej od państwa, oraz opartego na różnorodności kulturowej i religijnej oraz na tradycyjnej tolerancji społeczeństwa kosowskiego;

49.

wzywa do zintensyfikowania działań na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i religijnego Kosowa, w szczególności serbskich cerkwi i klasztorów prawosławnych, oraz wszystkich innych zabytków stanowiących uniwersalne i europejskie dziedzictwo kulturowe; w tym celu apeluje o skuteczne wyodrębnienie obszarów szczególnej ochrony poprzez wstrzymanie nielegalnych prac budowlanych wokół oraz na terenie takich miejsc, jak również poprzez zapewnienie ich trwałego włączenia do społeczności lokalnych; zwraca uwagę na potrzebę przyjęcia ustaw o ochronie średniowiecznych serbskich klasztorów prawosławnych uznanych przez Unesco za światowe dziedzictwo kulturowe, ustawy o centrum historycznym Prizrenu oraz o wsi Wielka Hocza; apeluje o przyjęcie pełnej listy obiektów dziedzictwa kulturowego, które należy objąć ochroną, w celu zagwarantowania pewności prawa i uniknięcia niejasności;

50.

w tym kontekście podkreśla znaczenie poprawy stosunków Kosowa z międzynarodowymi instytucjami ds. kultury i dziedzictwa oraz z organizacjami sportowymi, a także znaczenie zwiększenia obecności przedstawicieli Kosowa w tych instytucjach i organizacjach, zwłaszcza w Międzynarodowym Komitecie Olimpijskim, tak by umożliwić sportowcom z Kosowa udział w zbliżających się Igrzyskach Olimpijskich w Londynie;

51.

wzywa do dalszych wysiłków na rzecz połączenia obecnie podzielonego uniwersytetu w Prisztinie i wzywa Komisję do przedstawienia propozycji inicjatyw, jakie mogłaby podjąć Unia Europejska w celu połączenia wydziałów w Mitrowicy z wydziałami w Prisztinie;

52.

wzywa Radę do natychmiastowego upoważnienia Komisji do rozpoczęcia negocjacji w sprawie umowy ramowej z Kosowem dotyczącej udziału w programach Wspólnoty; odnotowuje zalecenie Komisji dotyczące rozpoczęcia od programów „Kultura” i „Europa dla obywateli”, jednak podkreśla znaczenie jak najszybszego rozszerzenia udziału Kosowa na inne programy;

53.

ponawia swoje poparcie dla działalności organizacji społeczeństwa obywatelskiego i wzywa rząd i Zgromadzenie do stworzenia struktur i platform dialogu z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego; zachęca jednocześnie instytucje opracowujące politykę społeczną i gospodarczą do uwzględniania wkładu, jaki mogłyby w tym zakresie wnieść podmioty społeczeństwa obywatelskiego; podkreśla znaczenie organizacji pozarządowych w monitorowaniu działań władz, w szczególności w obszarze walki z korupcją i budowy zaufania między poszczególnymi grupami etnicznymi; zachęca przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego do dialogu mającego na celu określenie wspólnych priorytetów i i połączenia sił w działaniach na rzecz wpływania na politykę państwa;

54.

uznaje, że o ile swoboda przystępowania do związków zawodowych jest prawnie zagwarantowana, o tyle wciąż istnieje potrzeba poprawy podstawowych praw pracowniczych i praw związkowych; zachęca Kosowo do wspierania dialogu społecznego w ramach procesu podejmowania decyzji, kształtowania polityki i budowania potencjału partnerów społecznych;

55.

wyraża zaniepokojenie sytuacją gospodarczą Kosowa; podkreśla znaczenie dyscypliny budżetowej i zrównoważonej polityki makroekonomicznej dla rozwoju kraju oraz zwraca uwagę na konieczność przeprowadzenia procesu prywatyzacji przy zachowaniu pełnej przejrzystości; z zadowoleniem przyjmuje kroki podjęte na rzecz uproszczenia procedur dla firm rozpoczynających działalność w celu zwiększenia wpływów do budżetu i zmniejszenia wysokiego bezrobocia w kraju, w szczególności wśród młodych ludzi; w związku z tym wyraża ubolewanie z powodu opóźnień w przedłużeniu autonomicznych środków handlowych;

56.

z zadowoleniem odnosi się do przyjętej strategii rozwoju MŚP na lata 2012-2016 i wzywa agencję wspierania MŚP przy ministerstwie handlu i przemysłu do wdrożenia tej strategii; ponagla tę agencję do zwiększenia wysiłków na rzecz ułatwienia rozwoju MŚP dzięki zapewnieniu dostępu do funduszy, zmniejszeniu obciążenia administracyjnego i sprzyjaniu współpracy między MŚP w Kosowie, w regionie i w UE;

57.

wzywa Radę i Komisję do wspierania, w ścisłej współpracy z władzami lokalnymi, regionalnymi i krajowymi w Kosowie, rozwoju nowoczesnego, ekologicznego i zrównoważonego rolnictwa oraz MŚP wytwarzających energię ze źródeł odnawialnych;

58.

przypomina, że konkretną perspektywę zrównoważonego, długotrwałego rozwoju gospodarczego Kosowa można zapewnić jedynie dzięki umowie handlowej między Unią Europejską a Kosowem; z zadowoleniem przyjmuje zaproszenie skierowane przez Radę do Komisji, aby ta przedstawiła propozycję zawarcia umowy o handlu, gdy tylko osiągnięte zostaną wystarczające postępy, i ponagla Komisję do szybkiego wysłania pierwszej specjalistycznej misji do Kosowa w celu oceny postępów tego kraju w tym aspekcie;

59.

z zadowoleniem przyjmuje szereg kroków podjętych w dziedzinie ochrony środowiska; ubolewa, że władze kosowskie nie przeprowadziły odpowiednich badań nad alternatywami dla budowy nowej elektrowni węglowej w celu zastąpienia energii produkowanej przez elektrownie Kosowo A i Kosowo B; bierze pod uwagę fakt, że rosnące zapotrzebowanie na energię w Kosowie w krótkiej perspektywie wiąże się z koniecznością dalszego wykorzystywania węgla jako najważniejszego źródła energii, jednak wzywa do większych inwestycji w alternatywne, czystsze technologie oraz w poprawę wydajności energetycznej sieci elektroenergetycznej zgodnie z celami UE; wzywa do zwiększenia udziału energii pochodzącej z odnawialnych źródeł, tak aby jak najszybciej można było zamknąć elektrownie Kosowo A i Kosowo B;

60.

biorąc pod uwagę, że solidna infrastruktura stanowi zasadniczy warunek zrównoważonego rozwoju, podkreśla znaczenie poprawy sieci transportowej i połączenia jej z krajami ościennymi w celu ułatwienia przepływu ludzi i towarów; uważa transport publiczny, a w szczególności kolej, za wydajną pod względem kosztów i trwałą alternatywę dla transportu drogowego oraz wzywa rząd i międzynarodowych darczyńców do nadania w swoich planach inwestycyjnych priorytetu rozwojowi oraz modernizacji tego środka transportu;

61.

z zadowoleniem przyjmuje zacieśnienie przez Kosowo stosunków z większością sąsiadów i wzywa do pełnego zaangażowania Kosowa we współpracę w regionie; zwraca uwagę, że przewodnictwo Kosowa w związku ze Środkowoeuropejską umową o wolnym handlu (CEFTA) w 2011 r. przebiegło sprawnie; wyraża jednak zaniepokojenie faktem, że napięcia w kontaktach z Serbią negatywnie wpływają na swobodny przepływ osób i towarów oraz na ogólną współpracę w ramach CEFTA;

62.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządowi, prezydentowi i parlamentowi Kosowa.

6.9.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 257/38

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji w sprawie postępów Turcji w 2011 r. (SEC(2011)1201),

—

uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady pt. „Strategia rozszerzenia i najważniejsze wyzwania na lata 2011-2012” (COM(2011)0666),

—

uwzględniając swoje poprzednie rezolucje z dnia 27 września 2006 r. w sprawie postępów Turcji na drodze do przystąpienia (1) oraz z dnia 24 października 2007 r. w sprawie stosunków UE-Turcja (2), z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie postępów Turcji w 2007 r. (3), z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie sprawozdania z postępów Turcji w 2008 r. (4), z dnia 10 lutego 2010 r. w sprawie sprawozdania z postępów Turcji w 2009 r. (5), a także z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie sprawozdania o postępach Turcji w 2010 r. (6), z dnia 6 lipca 2005 r. (7) i z dnia 13 lutego 2007 r. (8) w sprawie roli kobiet w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym Turcji,

—

uwzględniając ramy negocjacyjne przyjęte dla Turcji w dniu 3 października 2005 r.,

—

uwzględniając decyzję Rady 2008/157/WE z dnia 18 lutego 2008 r. w sprawie zasad, priorytetów i warunków zawartych w partnerstwie dla członkostwa zawartym z Republiką Turcji (9) („partnerstwo dla członkostwa”), jak również wcześniejsze decyzje Rady w sprawie partnerstwa dla członkostwa z 2001, 2003 i 2006 r.,

—

uwzględniając konkluzje Rady z dni 14 grudnia 2010 r. oraz 5 grudnia 2011 r.,

—

uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej,

—

uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,

A.

mając na uwadze, że negocjacje z Turcją w sprawie przystąpienia zostały otwarte w dniu 3 października 2005 r. po zatwierdzeniu przez Radę ram negocjacyjnych, a także mając na uwadze, że rozpoczęcie takich negocjacji stanowi punkt wyjścia dla długotrwałego i otwartego procesu opartego na rygorystycznych warunkach i zobowiązaniu do przeprowadzenia reform;

B.

mając na uwadze, że Turcja zobowiązała się do dokonania reform, podtrzymywania stosunków dobrosąsiedzkich i stopniowego dostosowania się do UE, a także mając na uwadze, że sama Turcja powinna postrzegać te starania jako szansę na modernizację, umocnienie oraz dalszą poprawę jej demokratycznych instytucji, wzmocnienie zasady państwa prawa oraz przestrzegania praw człowieka i podstawowych wolności;

C.

mając na uwadze, że zgodnie z konkluzjami z posiedzenia Rady Europejskiej w grudniu 2006 r. całkowite spełnienie wszystkich kryteriów kopenhaskich i zdolność UE do przyjmowania nowych państw pozostają podstawą przystąpienia do UE, która jest społecznością opartą na wspólnych wartościach, szczerej współpracy oraz solidarności między wszystkimi państwami członkowskimi;

D.

mając na uwadze, że w sprawozdaniu z postępów w 2011 r. Komisja stwierdziła, iż Turcja jest krajem o zasadniczym znaczeniu dla bezpieczeństwa i dobrobytu Unii Europejskiej, że zaangażowanie Turcji w szereg kluczowych obszarów UE będzie w pełni efektywne dzięki pozytywnemu programowi i wiarygodnemu podejściu do procesu negocjacyjnego oraz że niezwykle ważne jest, by Turcja kontynuowała reformy dotyczące kryteriów politycznych, przy czym konieczne są dalsze znaczące wysiłki, aby zagwarantować poszanowanie praw podstawowych;

E.

mając na uwadze, że Komisja rozpoczęła realizację odnowionego, pozytywnego programu w zakresie stosunków między UE a Turcją, aby w sposób aktywny wspólnie kształtować przyszłość; mając na uwadze, że ten pozytywny program opiera się na solidnych fundamentach, jakimi są stosunki między UE a Turcją, a także przyczynia się do osiągania postępów w procesie reform; mając na uwadze, że ta nowa inicjatywa nie zastępuje negocjacji w sprawie przystąpienia, ale je uzupełnia, co ma na celu wsparcie realizacji reform i rozszerzenie zakresu praw i wolności tureckich obywateli;

F.

mając na uwadze, że już szósty rok z rzędu Turcja nie wypełniła postanowień wynikających z umowy o stowarzyszeniu WE-Turcja i jej protokołu dodatkowego;

G.

mając na uwadze, że dla własnego dobra oraz w celu poprawy stabilności, wspierania stosunków dobrosąsiedzkich oraz pozytywnego partnerstwa politycznego i gospodarczego Turcja musi zwiększyć wysiłki na rzecz rozwiązania nierozstrzygniętych kwestii dwustronnych, w tym nieuregulowanych zobowiązań prawnych i sporów o granice lądowe i morskie oraz przestrzeń powietrzną z jej bezpośrednimi sąsiadami, zgodnie z postanowieniami karty ONZ i prawem międzynarodowym;

H.

mając na uwadze, że w ciągu minionej dekady gospodarka turecka potroiła rozmiar, w ubiegłym roku odnotowała niemal 10-procentowy wzrost i jest uważana za jedną z najszybciej rozwijających się gospodarek świata i za jedną z siedmiu największych gospodarek wschodzących na świecie; mając na uwadze, że w 2010 r. wymiana handlowa między Unią Europejską a Turcją wyniosła 103 mld euro, przy czym Turcja była siódmym co do wielkości partnerem handlowym Unii, a UE – największym partnerem Turcji, przy czym 80 % bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Turcji pochodziło z Unii Europejskiej; mając na uwadze, że przedsiębiorstwa UE stworzyły w Turcji ponad 13 tys. firm; mając jednak na uwadze, że PKB na mieszkańca w Turcji utrzymuje się na niskim poziomie w porównaniu z większością państw członkowskich, a zwłaszcza z tymi bardziej konkurencyjnymi; mając na uwadze, że stosunkowo niski poziom PKB na mieszkańca w dużym kraju kandydującym stwarza szczególne wyzwania w obszarach gospodarczej i społecznej konwergencji z państwami członkowskimi; mając na uwadze, że wzrost gospodarczy powinien także respektować zasadę zrównoważonego rozwoju środowiska; mając na uwadze, że zarówno Turcja, jak i UE mogą odnieść korzyści z kontynuowania integracji gospodarczej;

I.

mając na uwadze, że dialog i współpraca UE z Turcją w dziedzinie stabilności, demokracji i bezpieczeństwa na szerzej pojętym Bliskim Wschodzie mają strategiczne znaczenie; mając na uwadze, że Turcja, funkcjonująca jako solidne państwo świeckie, mogłaby – w kontekście skutecznego procesu reform – być źródłem inspiracji dla demokratyzujących się państw arabskich w ich wysiłkach na rzecz przejścia ku demokracji i reform społeczno-gospodarczych; mając na uwadze, że zorganizowany dialog pomiędzy UE a Turcją na temat stopniowej koordynacji ich odnośnych strategii w dziedzinie polityki zagranicznej i sąsiedztwa mógłby zapewnić wyjątkowe synergie, wspierające w szczególności demokratyzację i reformy społeczno-gospodarcze w całym regionie Śródziemnomorza i ogólnie Bliskiego Wschodu oraz w zakresie wyzwań stawianych przez Iran;

J.

mając na uwadze, że Turcja jest ważnym unijnym korytarzem energetycznym dla kaukaskich i kaspijskich zasobów ropy i gazu oraz jest położona w strategicznej odległości od Iraku i jego rozwijających się rynków ropy naftowej i gazu ziemnego; mając na uwadze, że planowany rurociąg Nabucco pozostaje jednym z najwyższych priorytetów UE w zakresie bezpieczeństwa energetycznego; mając na uwadze, że w dniu 25 października 2011 r. Turcja i Azerbejdżan zawarły umowę dotyczącą przesyłania azerbejdżańskiego gazu do Turcji, co otworzy południowy korytarz gazowy, poprawi dostawy gazu do planowanego rurociągu Nabucco i do korytarza przesyłowego ITGI (przyłącze gazu między Turcją, Grecją i Włochami), co przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego Unii; mając na uwadze, że Turcja posiada duży potencjał w zakresie wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych dzięki dużej dostępności energii słonecznej, wiatrowej i geotermalnej;

K.

mając na uwadze, że trwały pokój, stabilność i dobrobyt na Bałkanach mają strategiczne znaczenie zarówno dla UE, jak i Turcji;

1.

podkreśla współzależność pomiędzy Unią Europejską i jej państwami członkowskimi a Turcją; uznaje potencjał Turcji w dziedzinie gospodarki i wzrostu oraz jej istotne znaczenie dla stabilności w regionie i bezpieczeństwa energetycznego; podkreśla, że uzupełnieniem takiej współzależności jest wartość potencjalnych synergii pomiędzy polityką zagraniczną i bezpieczeństwa oraz polityką sąsiedztwa Unii i Turcji, przynoszących obu stronom korzyści i większe możliwości wywierania wpływu; uważa jednak, że taka współzależność może przynieść pozytywne rezultaty jedynie wówczas, jeżeli będzie osadzona w kontekście wzajemnego zaangażowania, dialogu strategicznego i skutecznej współpracy, powodzenia procesu reform i ich wdrażania oraz dobrych stosunków między Turcją a sąsiadującymi z nią państwami członkowskimi;

2.

z zadowoleniem przyjmuje i popiera starania Komisji w celu opracowania nowego pozytywnego programu obejmującego wiele obszarów wspólnego zainteresowania i ukierunkowanego na nową dynamikę stosunków między UE i Turcją, wymierne wyniki i korzyści dla obu stron oraz możliwość pozostania przez UE punktem odniesienia dla dalszych reform w Turcji i przybliżenia jej do spełnienia kryteriów niezbędnych do tego, by przystąpić do UE; popiera dialog z Turcją na temat zawieranych przez UE umów o wolnym handlu, które mają potencjalny wpływ na Turcję w ramach unii celnej; uważa, że należy podjąć ponowne wysiłki, aby stworzyć warunki umożliwiające otwarcie kolejnych rozdziałów negocjacyjnych w dziedzinie sprawiedliwości i praw podstawowych; nalega, by stosunki między Turcją a sąsiadującymi z nią państwami członkowskimi były kluczowym czynnikiem przy reorganizowaniu negocjacji i dialogu;

3.

zauważa, że Turcja jest jedynym krajem kandydującym, który nie korzysta z ułatwień wizowych; podkreśla znaczenie ułatwienia wjazdu do Unii Europejskiej przedsiębiorcom, naukowcom, studentom i przedstawicielom społeczeństwa obywatelskiego; popiera działania Komisji i państw członkowskich na rzecz wdrażania kodeksu wizowego, harmonizacji i upraszczania wymogów wizowych oraz tworzenia nowych ośrodków ułatwiania kwestii wizowych w Turcji; nalega, aby Turcja bezzwłocznie podpisała i wdrożyła umowę o readmisji między UE i Turcją oraz zapewniła do czasu jej wejścia w życie całkowitą realizację obowiązujących umów dwustronnych; podkreśla znaczenie zacieśnienia współpracy między UE i Turcją w zakresie zarządzania migracją, walki z handlem ludźmi i kontroli granic, między innymi z uwagi na przybywanie do UE dużej liczby nielegalnych imigrantów przez terytorium Turcji; zwraca się o stopniową konwergencję polityki wizowej Turcji i UE wobec obywateli państw trzecich; jest zdania, że gdy zostanie podpisana umowa o readmisji, Rada powinna upoważnić Komisję do zainicjowania dialogu w sprawie wiz oraz sporządzić plan działania na rzecz liberalizacji reżimu wizowego;

4.

wyraża uznanie dla Turcji za przebieg procesu wyborczego przy okazji wyborów powszechnych w czerwcu 2011 r., w czasie których odnotowano wysoką frekwencję wyborczą i które obserwatorzy zagraniczni uznali za demokratyczne i ukształtowane przez dynamiczne społeczeństwo obywatelskie; ponownie podkreśla znaczenie reformy ustawodawstwa dotyczącego partii politycznych i prawa wyborczego, obejmującej obniżenie 10-procentowego minimalnego progu uprawniającego do wejścia do parlamentu, który to próg jest najwyższy wśród wszystkich państw członkowskich Rady Europy i nie może odpowiednio odzwierciedlać pluralizmu społeczeństwa tureckiego; apeluje o zniesienie wszelkich przeszkód w ustanowieniu grup politycznych w Wielkim Zgromadzeniu Narodowym Turcji;

5.

z zadowoleniem przyjmuje decyzję nowego rządu Republiki Tureckiej o utworzeniu ministerstwa do spraw UE, co pokazuje, że jest on świadom najwyższego znaczenia ponownych wysiłków, zobowiązań i dialogu;

6.

przypomina o roli Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji jako ośrodka tureckiego systemu demokratycznego i w związku z tym podkreśla konieczność zwiększenia jego znaczenia jako platformy dla wszystkich partii politycznych, opartej na systemie kontroli i równowagi oraz umożliwiającej im udział w dialogu demokratycznym i propagowanie szeroko zakrojonego procesu reform;

7.

przypomina o potrzebie kontynuacji wdrażania pakietu reform konstytucyjnych z 2010 r. i wzywa Komisję, aby włączyła do sprawozdania z postępów w 2012 r. szczegółową analizę postępów w procesie wdrażania;

8.

wyraża pełne poparcie dla opracowania nowej cywilnej konstytucji tureckiej, co jest wyjątkową okazją do rzeczywistej reformy konstytucyjnej wspierającej demokrację, zasady państwa prawa, gwarancje podstawowych praw i wolności – w szczególności wolność wypowiedzi i wolność mediów – pluralizm, integrację społeczną, dobre zarządzanie, odpowiedzialność i jedność społeczeństwa tureckiego, zgodnie z Kartą praw podstawowych UE; wzywa wszystkie partie polityczne i zainteresowane podmioty do wsparcia i przyjęcia pozytywnego i konstruktywnego podejścia podczas negocjacji dotyczących nowej konstytucji, w oparciu o konsensus i konstruktywny kompromis; podkreśla konieczność kontynuowania prac przygotowawczych w procesie opracowywania nowej konstytucji i w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje decyzję o zapewnieniu równej reprezentacji wszystkich sił politycznych w Konstytucyjnym Komitecie Pojednawczym oraz zobowiązanie się do oparcia procesu opracowywania nowej konstytucji na jak najszerszych konsultacjach ze wszystkimi grupami społecznymi w ramach procesu, który będzie rzeczywiście angażował tureckie społeczeństwo obywatelskie; podkreśla, że nowa konstytucja powinna chronić prawa wszystkich grup i jednostek w Turcji, gwarantować rozdział władzy, zapewniać niezawisłość i bezstronność sądownictwa oraz pełny cywilny nadzór nad wojskiem, a także promować tureckie obywatelstwo sprzyjające włączeniu społecznemu;

9.

zachęca Turcję do wykorzystania procesu tworzenia konstytucji jako szansy na rozwinięcie bardziej realistycznej i demokratycznej tożsamości, pozwalającej na pełne uznanie wszystkich wspólnot etnicznych i religijnych , a tym samym uznania, że współcześnie obywatelstwo nie powinno opierać się na kryterium etnicznym, a także do uwzględnienia w nowej konstytucji obywatelskiej potrzeby ochrony praw do języka ojczystego;

10.

podkreśla znaczenie utrzymywania dobrych i konstruktywnych stosunków przez rząd i opozycję, co warunkuje przeprowadzenie skutecznego procesu reform; przypomina, że prawdziwie demokratyczne i pluralistyczne społeczeństwo musi nieprzerwanie opierać się na dwóch filarach, jakimi są rząd i opozycja, oraz na nieustającym dialogu i współpracy między tymi dwoma podmiotami; w tym kontekście wyraża zaniepokojenie w związku z trwającymi procesami i długimi okresami tymczasowego aresztowania posłów wybranych do Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji oraz w związku z sądowym dochodzeniem wszczętym w celu pozbawienia immunitetu Kemala Kılıçdaroğlu, lidera głównej partii opozycyjnej; podkreśla, że w przypadku gdy posłowie do parlamentu muszą wypełniać swoje obowiązki pod groźbą postawienia w stan oskarżenia, demokracja i wolność wypowiedzi nie są zagwarantowane;

11.

z zadowoleniem przyjmuje nieustające wysiłki na rzecz poprawy cywilnego nadzoru nad armią, w szczególności przez przyjęcie ustawy o Trybunale Obrachunkowym w grudniu 2010 r. w celu zapewnienia cywilnej kontroli wydatków wojskowych; wzywa do sprawowania przez Trybunał pełnej kontroli nad wydatkami wojskowymi; apeluje o objęcie żandarmerii i sił zbrojnych cywilną jurysdykcją oraz o poddanie żandarmerii kontroli rzecznika praw obywatelskich; podkreśla konieczność zapewniania i zdolności operacyjnych sił zbrojnych, biorąc pod uwagę znaczenie członkostwa Turcji w NATO;

12.

podkreśla, że reforma systemu sądowego jest niezbędnym warunkiem modernizacji Turcji i że rezultatem takiej reformy musi być nowoczesny, skuteczny, w pełni niezależny i bezstronny system sądowy, gwarantujący należyte procedury prawne wszystkim obywatelom; w tym kontekście przychylnie odnosi się do przyjęcia przepisów dotyczących Naczelnej Rady Sędziów i Prokuratorów (HSYK) oraz Trybunału Konstytucyjnego w ścisłym porozumieniu z Komisją Wenecką; zachęca rząd Turcji do wdrożenia zaleceń Komisji Weneckiej z 2011 r., zwłaszcza w odniesieniu do trybu wybierania członków HSYK, roli ministra sprawiedliwości w ramach tego organu, a także sposobu mianowania sędziów i prokuratorów; zwraca się o podjęcie kroków zapewniających przejrzystość i kontrolę sądową nad orzeczeniami HSYK; zwraca uwagę na potrzebę podjęcia dalszych działań w celu zapewnienia możliwości kontroli sądowej wszystkich wydanych w pierwszej instancji orzeczeń Naczelnej Rady dotyczących awansów, przeniesień oraz kar dyscyplinarnych; z zadowoleniem przyjmuje decyzję ministerstwa sprawiedliwości dotyczącą utworzenia dyrekcji generalnej praw człowieka odpowiedzialnej za pełne, skuteczne i terminowe wdrożenie przez Turcję wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka; w tym kontekście wyraża ubolewanie w związku z rosnącą liczbą nowych skarg kierowanych do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka; docenia nowe propozycje reformy systemu sądowego, zwłaszcza w odniesieniu do kryteriów aresztowania, uznając je za pierwszy krok w odpowiednim kierunku;

13.

jest zdania, że w nowym ustawodawstwie dotyczącym Trybunału Konstytucyjnego należy dopilnować, aby ta instancja sądowa była uprawniona do oceniania i dokonywania przeglądu zgodności tureckiego ustawodawstwa z ratyfikowanymi przez Turcję międzynarodowymi umowami, takimi jak europejska konwencja praw człowieka;

14.

wyraża zaniepokojenie w związku z ostatnim wyrokiem wydanym w sprawie Hranta Dinka; podkreśla, że pierwszorzędne znaczenie ma przeprowadzenie pełnego dochodzenia w sprawie zabójstwa Hranta Dinka oraz doprowadzenie wszystkich osób odpowiedzialnych przed oblicze sprawiedliwości i podkreśla w tym kontekście wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 2010 r., zgodnie z którym Turcja nie przeprowadziła skutecznych dochodzeń dotyczących zabójstwa Hranta Dinka; jest zdania, że proces ten jest sprawdzianem dla funkcjonowania zasady państwa prawa i niezawisłości sądownictwa w Turcji;

15.

wyraża ulgę z powodu zwolnienia z aresztu na czas procesu sądowego dziennikarzy Ahmeta Șika, Nedima Șenera, Muhammeta Saita Çakira i Coșkuna Musluka i uważa to za istotny krok na drodze ku odbudowie poszanowania podstawowych wolności w Turcji; podkreśla jednak, że zwolnienie to nie powinno przesłonić faktu, iż dziesiątki innych dziennikarzy przebywa w więzieniach

16.

ponownie wyraża zaniepokojenie z powodu faktu, że procedury sądowe nie zostały dotychczas wystarczająco poprawione w zakresie skuteczności i zasad zapewniających prawo do sprawiedliwego i szybkiego procesu, w tym prawo dostępu do obciążających dowodów i dokumentów procesowych na wczesnych etapach postępowania oraz prawo do dostatecznych gwarancji dla wszystkich podejrzanych; ponownie wyraża poważne zaniepokojenie z powodu nadmiernie długiego przetrzymywania w areszcie tymczasowym, które obecnie może trwać nawet do dziesięciu lat i stanowi de facto karę odbywaną bez procesu sądowego; wzywa Wielkie Zgromadzenie Narodowe Turcji do zreformowania ustawodawstwa w tym zakresie zgodnie ze standardami europejskiej konwencji praw człowieka i Rady Europy i do dostosowania maksymalnych okresów przetrzymywania w aresztach w Turcji do przeciętnych okresów obowiązujących w Unii Europejskiej; apeluje do rządu o kontynuowanie procesu reform i dokonanie przeglądu ustawy o przeciwdziałaniu terroryzmowi oraz tureckiego kodeksu karnego; przypomina, że delegacja ad hoc Parlamentu ds. obserwacji procesów dziennikarzy w Turcji będzie w dalszym ciągu monitorować postępy w tym zakresie; wyraża zaniepokojenie w związku z dużą liczbą nieletnich więźniów (2 500 osób) w grupie wiekowej 12-18 lat;

17.

wzywa rząd Turcji, aby w celu rozwiązania problemu ciągłych zaległości w rozpatrywaniu spraw doprowadził do jak najszybszego rozpoczęcia działalności przez regionalne sądy apelacyjne, które zgodnie z prawem powinny były rozpocząć działanie w czerwcu 2007 r., a także by koncentrował się na szkoleniu sędziów w tym zakresie;

18.

podkreśla znaczenie prawa każdego obywatela do odpowiedniej obrony w sprawach sądowych i przypomina o odpowiedzialności państwa za zagwarantowanie dostępu do obrony prawnej; przypomina ponadto, że prawnicy powinni być objęci immunitetem w sprawach cywilnych i karnych w odniesieniu do oświadczeń formułowanych w dobrej wierze na piśmie, ustnych wystąpień lub wystąpień w ramach obowiązków zawodowych przed sądem, trybunałem bądź innym organem prawnym lub administracyjnym; zwraca się do Turcji o zapewnienie prawnikom możliwości wykonywania wszystkich swoich zawodowych obowiązków bez groźby zastraszania, przeszkadzania, nękania lub niedozwolonych nacisków;

19.

podkreśla, że dochodzenia w sprawie przypadków planowanych domniemanych zamachów stanu, takich jak „Ergenekon” i „Sledgehammer”, muszą dowieść siły oraz właściwego, niezależnego, bezstronnego i przejrzystego funkcjonowania tureckich instytucji demokratycznych i sądownictwa oraz ich zdecydowanego i bezwarunkowego zobowiązania się do przestrzegania praw podstawowych; wyraża zaniepokojenie w związku z zarzutami dotyczącymi opierania się na niespójnych dowodach obciążających oskarżonych w tych sprawach; wzywa Komisję do uważnego śledzenia wyżej wspomnianych spraw oraz do opublikowania bardziej szczegółowych wniosków w załączniku do przygotowywanego przez nią sprawozdania z postępów w 2012 r.;

20.

ponownie wyraża zaniepokojenie praktyką prowadzenia dochodzeń przeciwko obrońcom praw człowieka, aktywistom i dziennikarzom, którzy przekazują informacje o naruszeniach praw człowieka lub poruszają inne kwestie leżące w interesie publicznym, wnosząc tym samym wkład do debaty na temat pluralistycznego społeczeństwa; podkreśla, że takie dochodzenia wpływają na postrzeganie przez opinię publiczną niezależności i bezstronności systemu sprawiedliwości; uważa, że uznawanie poglądów za przestępstwo jest podstawową przeszkodą dla pełnej ochrony praw człowieka w Turcji, oraz ubolewa nad nieproporcjonalnym ograniczaniem wolności wypowiedzi, stowarzyszania się i zgromadzeń;

21.

wyraża zaniepokojenie szerokim zakresem interpretacji i stosowania, jaki umożliwiają ustawa o przeciwdziałaniu terroryzmowi i turecki kodeks karny, w szczególności w przypadkach gdy przynależność do organizacji terrorystycznej nie została udowodniona i gdy dane działanie lub stwierdzenie jest uznawane za zbieżne z celami organizacji terrorystycznej; wyraża zaniepokojenie w związku z nieustającymi zgłoszeniami dotyczącymi przypadków torturowania i znęcania się na posterunkach policji i w więzieniach, używania nadmiernej siły przez funkcjonariuszy policji podczas demonstracji oraz braku postępów w doprowadzaniu urzędników państwowych przed oblicze sprawiedliwości za domniemane pogwałcenia praw człowieka; apeluje do Turcji o priorytetowe potraktowanie przeglądu ustawy o przeciwdziałaniu terroryzmowi i o rygorystyczne przestrzeganie wynikających z prawa międzynarodowego zobowiązań w dziedzinie praw człowieka w drodze nowelizacji odpowiednich przepisów; z zadowoleniem przyjmuje decyzję dotyczącą zapewnienia sędziom i prokuratorom szkoleń zawodowych poświęconych wolności wypowiedzi i wolności prasy oraz zasadniczej roli Europejskiego Trybunału Praw Człowieka; apeluje do rządu Turcji o zapewnienie systematycznych odpowiednich szkoleń dla policji na temat orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka; podkreśla potrzebę utworzenia skutecznego mechanizmu składania skarg na działania policji; z zadowoleniem przyjąłby podjęcie dodatkowych działań ukierunkowanych na poprawę bezpośredniego dostępu do tureckich sądów dla poszczególnych obywateli, chcących bronić swoich praw, co przyczyniłoby się do ograniczenia liczby spraw kierowanych do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu;

22.

domaga się, by procesy toczące się przeciwko dziennikarzom były prowadzone w sposób przejrzysty, z poszanowaniem zasady państwa prawa i przy zapewnieniu odpowiednich warunków, takich jak miejsca odpowiadające rodzajowi prowadzonego przesłuchania, przekazanie zatrzymanym osobom dokładnych protokołów oraz udzielanie dziennikarzom informacji na temat stawianych im zarzutów, dzięki czemu warunki prowadzenia procesu nie będą negatywnie wpływać na wyrok; wyraża głębokie zaniepokojenie warunkami, w których przetrzymywani są zatrzymani dziennikarze; wyraża ubolewanie w związku z brakiem dokładnych danych dotyczących liczby przetrzymywanych dziennikarzy oraz liczby spraw obecnie prowadzonych przeciwko dziennikarzom; wzywa tureckie władze do opublikowania tych informacji;

23.

przypomina, że wolność wypowiedzi i pluralizm mediów należą do podstawowych wartości europejskich i że prawdziwie demokratyczne, wolne i pluralistyczne społeczeństwo wymaga prawdziwej wolności wypowiedzi; przypomina, że wolność wypowiedzi odnosi się nie tylko do informacji lub idei przyjmowanych przychylnie lub uznawanych za nieobraźliwe, ale – zgodnie z europejską konwencją praw człowieka – również do tych, które „szokują, niepokoją lub obrażają państwo lub jakąkolwiek część społeczeństwa”; wyraża ubolewanie w związku z tym, że szereg przepisów, jak art. 301 i 318, art. 220 ust. 6 w połączeniu z art. 314 ust. 2 oraz art. 285 i 288 kodeksu karnego, a także art. 6 i 7 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu terroryzmowi, wciąż ogranicza wolność wypowiedzi; podkreśla, że konieczne jest pilne przyjęcie środków w celu zniesienia przepisów pozwalających obecnie nakładać na media nieproporcjonalnie wysokie grzywny – co w niektórych przypadkach prowadzi do ich zamknięcia lub autocenzury ze strony dziennikarzy lub wydawców – oraz reforma ustawy 5651/2007 w sprawie internetu, która ogranicza wolność wypowiedzi i prawo dostępu obywateli do informacji oraz umożliwia blokowanie stron internetowych w nieproporcjonalnie szerokim zakresie i przez długie okresy; ponawia zatem swoje poprzednie apele o zakończenie przeglądu ram prawnych dotyczących wolności wypowiedzi i o niezwłoczne dostosowanie ich do europejskiej konwencji praw człowieka i orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka;

24.

wyraża poparcie dla nowego podejścia Komisji do rozwiązywania kwestii dotyczących sądownictwa i praw podstawowych oraz wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych na wczesnym etapie procesu negocjacyjnego oraz do otwierania odnośnych rozdziałów na podstawie jasnych i szczegółowych planów działania i ich zamykania jako ostatnich w oparciu o w pełni przekonujące, dobre wyniki; uważa, że biorąc pod uwagę niezwykłe znaczenie dalszej reformy systemu sądowego w Turcji i pełnego poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności, a w szczególności wolności wypowiedzi i wolności prasy, należy podjąć dalsze wysiłki na rzecz przygotowania sprawozdania z przeglądu prawodawstwa związanego z rozdziałem 23 dotyczącym sądownictwa i praw podstawowych; wzywa Komisję do rozważenia – zgodnie z pozytywnym programem – podjęcia działań sprzyjających otwarciu rozdziału 24 dotyczącego wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych;

25.

apeluje do Turcji o uznanie prawa do odmowy odbycia służby wojskowej ze względów sumienia, zgodnie z wyrokiem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Erçep przeciwko Turcji; odnotowuje z niepokojem niezastosowanie się do wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 2006 r. w sprawie Ulke przeciwko Turcji, w którym określono obowiązek przyjęcia przepisów zapobiegających nieustannemu oskarżaniu osób odmawiających działania sprzecznego z własnym sumieniem w odniesieniu do odbycia służby wojskowej;

26.

przyjmuje z zadowoleniem wdrożenie niemal wszystkich zaleceń zawartych w sprawozdaniach z oceny przygotowanych przez Grupę Państw przeciwko Korupcji (GRECO) Rady Europy w 2005 r.; podkreśla konieczność dalszych postępów w dziedzinie legislacyjnych i ogólnych środków antykorupcyjnych i wzywa do zwiększenia uprawnień i niezależności instytucji zaangażowanych w walkę z korupcją; zachęca rząd do wdrożenia pozostałych zaleceń GRECO;

27.

kładzie nacisk na pełne stosowanie przepisów konstytucyjnych gwarantujących prawo do demonstracji i wzywa ministerstwo spraw wewnętrznych do zakończenia przeglądu ustawy o zgromadzeniach i demonstracjach;

28.

z zadowoleniem odnosi się do przyjęcia w sierpniu 2011 r. nowych przepisów zmieniających ustawę z lutego 2008 r. w sprawie fundacji i rozszerzających zakres przywracania praw własności społeczności niemuzułmańskich i podkreśla potrzebę zadbania o ich pełne wdrożenie; przypomina jednakże pilną konieczność kontynuowania kluczowej i zasadniczej reformy w dziedzinie wolności myśli, sumienia i wyznania, zwłaszcza poprzez umożliwienie wspólnotom religijnym uzyskiwania osobowości prawnej, eliminowanie wszelkich ograniczeń w kształceniu, mianowaniu i sukcesji kleru, uznanie miejsc kultu alewitów oraz dostosowanie się do stosownych orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i odzwierciedlenie stanowisk Komisji Weneckiej w prawodawstwie; przypomina również potrzebę pełnego uznania praw wszystkich mniejszości wyznaniowych; wzywa rząd Turcji do dopilnowania, aby założony w 397 r. n.e. monastyr św. Gabriela zachował swoje ziemie oraz był chroniony w całości;

29.

przypomina, że edukacja odgrywa zasadniczą rolę w procesie budowania całościowego i zróżnicowanego społeczeństwa opartego na poszanowaniu wspólnot i mniejszości religijnych; wzywa rząd Turcji do zwrócenia szczególnej uwagi na materiały dydaktyczne w szkołach, które powinny odzwierciedlać pluralizm etniczny i religijny oraz pluralizm wierzeń tureckiego społeczeństwa, likwidować dyskryminację i uprzedzenia oraz promować całkowitą akceptację wszystkich wspólnot i mniejszości religijnych, i podkreśla potrzebę obiektywnych materiałów edukacyjnych; z zadowoleniem przyjmuje ustanowienie komisji ds. równouprawnienia przy ministerstwie edukacji; wyraża ulgę w związku ze zwolnieniem studentów, którzy zostali niesprawiedliwie uwięzieni na 18 miesięcy, ponieważ żądali wolnej edukacji;

30.

ponownie podkreśla potrzebę zwiększenia spójności pomiędzy tureckimi regionami oraz obszarami miejskimi i wiejskimi; podkreśla w tym kontekście szczególną rolę edukacji i konieczność zwalczania utrzymujących się między regionami dużych różnic w zakresie jakości kształcenia i wskaźników skolaryzacji;

31.

wzywa rząd Turcji, aby przestrzegał zobowiązania do wysokiego poziomu skolaryzacji i zapewnił, że nowa reforma oświaty będzie odzwierciedlać potrzebę utrzymania dzieci – zwłaszcza dziewcząt w obszarach wiejskich – w systemie oświaty w zakresie wykraczającym ponad minimum kształcenia, a także aby umożliwił dzieciom decydowanie o ścieżce edukacji w wieku, w którym są one w stanie dokonywać świadomych wyborów;

32.

zachęca rząd do uznania równouprawnienia za priorytet w działaniach reformatorskich zmagających się z ubóstwem wśród kobiet i zwiększających włączenie społeczne kobiet i ich udział w rynku pracy; ponawia swoją propozycję wprowadzenia systemu zastrzeżonych limitów w celu zagwarantowania istotnej obecności kobiet na wszystkich szczeblach w biznesie, sektorze publicznym i polityce; z zadowoleniem przyjmuje starania rządu na rzecz upowszechnienia edukacji wśród dziewcząt, dzięki czemu niemal całkowicie usunięto różnice ze względu na płeć w edukacji podstawowej, i wzywa rząd do przedsięwzięcia wszelkich niezbędnych środków w celu zmniejszenia tych różnic również w edukacji ponadpodstawowej; z zadowoleniem przyjmuje także zwiększenie liczby kobiet w Wielkim Zgromadzeniu Narodowym Turcji po wyborach w czerwcu 2011 r. i wzywa partie polityczne do dalszego wspierania aktywnego udziału kobiet w polityce i ich zaangażowania w tym obszarze;

33.

z zadowoleniem przyjmuje podpisanie i ratyfikowanie przez Turcję konwencji Rady Europy z dnia 24 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej oraz zwalczania tych zjawisk; wzywa rząd, aby przyjął politykę zerowej tolerancji dla przemocy wobec kobiet i kontynuował na wszystkich szczeblach kroki zapobiegawcze w walce z tzw. zabójstwami honorowymi, przemocą domową i przymusowymi małżeństwami oraz wydawaniem dziewczynek za mąż, zwłaszcza poprzez współpracę i osiągnięcie szerokiego porozumienia z grupami działającymi na rzecz praw kobiet, poprzez zmianę ustawy nr 4320 o ochronie rodziny w celu zapewnienia szerokiego zakresu jej stosowania niezależnie od stanu cywilnego i charakteru relacji pomiędzy sprawcą a ofiarą, w tym skutecznych środków prawnych i mechanizmów ochronnych, poprzez ścisłą kontrolę jej stosowania przez policję, poprzez skuteczną kontrolę pełnego realizowania przez gminy wymogu tworzenia wystarczającej ilości schronisk dla kobiet i nieletnich w niebezpieczeństwie, poprzez zapewnienie bezpieczeństwa w schroniskach i zatrudnianie odpowiednich pracowników socjalnych oraz poprzez wprowadzenie systemu wsparcia dla kobiet i nieletnich opuszczających schroniska, którego celem jest zapewnienie im wsparcia psychologicznego, pomocy prawnej, opieki zdrowotnej i umożliwienie ponownej integracji społecznej i gospodarczej; z zadowoleniem przyjmuje działania ministerstwa ds. rodziny i polityki socjalnej zmierzające do zwiększenia liczby i jakości schronisk, a także jego decyzję umożliwiającą podmiotom prywatnym otwieranie schronisk jako dodatkowego wsparcia dla kobiet i nieletnich w niebezpieczeństwie; z zadowoleniem przyjmuje ostatni okólnik nr 18 Naczelnej Rady Sędziów i Prokuratorów, zgodnie z którym stosowanie środków ochronnych w sprawach dotyczących przemocy domowej nie będzie już odraczane do zakończenia postępowania; z zadowoleniem przyjmuje starania tureckiego rządu na rzecz zacieśniania współpracy między organami państwowymi w kwestii uwzględniania aspektu płci;

34.

wyraża zaniepokojenie niewspółmiernie wysokim poziomem ubóstwa wśród dzieci; wzywa Turcję do opracowania kompleksowej strategii na rzecz zwalczania ubóstwa wśród dzieci i pracy dzieci; z zadowoleniem przyjmuje ratyfikację Konwencji Rady Europy o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych; wzywa Turcję do zwiększenia starań na rzecz walki z przemocą domową wobec dzieci;

35.

wzywa rząd do prawnego zagwarantowania i skutecznego egzekwowania równości – w tym poszanowania przez policję – bez względu na płeć, tożsamość płciową, rasę i pochodzenie etniczne, religię i wyznanie, niepełnosprawność, wiek i orientację seksualną; wzywa rząd Turcji do dostosowania ustawodawstwa tureckiego do dorobku wspólnotowego UE oraz do przyjęcia przepisów powołujących organ ds. równości i zwalczania dyskryminacji; dostrzega potrzebę podjęcia dalszych działań przeciwko homofobii i wszelkiego rodzaju dyskryminacji, prześladowaniu lub przemocy ze względu na orientację seksualną lub tożsamość płciową; zwłaszcza poprzez włączenie tych powodów do prawa antydyskryminacyjnego; wyraża głębokie zaniepokojenie w związku z ciągłymi prześladowaniami osób LGBT na mocy ustawy o wykroczeniach i przepisów dotyczących „niemoralnych zachowań”; ponawia apel do rządu Turcji o nakazanie tureckim siłom zbrojnym zaprzestania uznawania homoseksualizmu za chorobę „psychoseksualną”;

36.

wzywa Turcję do okazania stanowczości i nasilenia działań mających na celu znalezienie politycznego rozwiązania dla kwestii kurdyjskiej i apeluje do wszystkich sił politycznych o wspólne działania zmierzające do rozszerzenia dialogu politycznego i procesu dalszego politycznego, kulturalnego i społeczno-gospodarczego włączenia i udziału obywateli pochodzenia kurdyjskiego w celu zapewnienia prawa do wolności wypowiedzi, zrzeszania się i zgromadzeń; w związku z tym uznaje za zasadnicze prawo do edukacji w języku ojczystym; wzywa rząd Turcji do nasilenia działań mających na celu dalsze popieranie rozwoju społeczno-gospodarczego południowo-wschodniej części kraju; jest zdania, że reforma konstytucyjna dostarcza bardzo użytecznych ram propagowania demokratycznego otwarcia; przypomina, że rozwiązanie polityczne można zbudować jedynie w oparciu o otwartą i rzeczywiście demokratyczną debatę nad kwestią kurdyjską, i wyraża zaniepokojenie dużą liczbą procesów wszczętych przeciwko pisarzom i dziennikarzom poruszającym tę kwestię, a także aresztowaniem wielu kurdyjskich polityków, lokalnie wybranych burmistrzów i członków rad miejskich, prawników, demonstrantów oraz obrońców praw człowieka w związku z procesem KCK i innymi operacjami policji; wzywa turecki rząd do stworzenia pokojowego podłoża dla przeprowadzenia przez polityków pochodzenia kurdyjskiego wolnej i pluralistycznej debaty; podkreśla znaczenie promowania dyskusji na temat kwestii kurdyjskiej w demokratycznych instytucjach, zwłaszcza Wielkim Zgromadzeniu Narodowym Turcji;

37.

zdecydowanie potępia niedawne ataki na europejskie redakcje tureckich gazet i apeluje o przeprowadzenie skoordynowanego dochodzenia w sprawie tych ataków;

38.

z zadowoleniem przyjmuje niedawną deklarację tureckiego rządu o ponownym otwarciu szkoły dla greckiej mniejszości na wyspie Gökçeada (Imroz) i oczekuje szybkiej realizacji jej założeń; deklaracja ta jest ważnym krokiem dla zachowania dwukulturowego charakteru tureckich wysp Gökçeada (Imroz) i Bozca (Tenedos) zgodnie z rezolucją nr 1625 Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy; zauważa jednak, że potrzeba dalszych kroków, aby rozwiązać problemy, z którymi zmagają się członkowie greckiej mniejszości, zwłaszcza w odniesieniu do praw własności;

39.

podkreśla natychmiastową konieczność dostosowania przepisów dotyczących pracy i związków zawodowych do standardów UE, instrumentów Rady Europy i konwencji MOP oraz ich pełnego stosowania w praktyce, gdyż usunięcie wszelkich przeszkód w pełnym korzystaniu z takich praw zagwarantuje, że obecny prężny rozwój gospodarczy będzie szedł w parze z upowszechnieniem w społeczeństwie tureckim dobrobytu będącego wynikiem wzrostu gospodarczego, zwiększając tym samym potencjał wzrostu; zachęca w związku z tym wszystkich członków Rady Gospodarczo-Społecznej do zwiększenia zaangażowania i zacieśnienia współpracy, aby spełnić warunki otwarcia 19. rozdziału negocjacyjnego dotyczącego polityki społecznej i zatrudnienia;

40.

wyraża zaniepokojenie praktyką prowadzenia dochodzeń przeciwko członkom związków zawodowych, zwłaszcza w sektorze edukacji, którzy aktywnie działają na rzecz lepszych warunków pracy, edukacji i życia oraz którzy w interesie publicznym i interesie pracowników zwracają uwagę na przypadki naruszeń praw człowieka, wnosząc tym samym wkład do debaty na temat pluralistycznego społeczeństwa;

41.

apeluje do rządu Turcji o propagowanie czynnego i pełnego zaangażowania organizacji konsumenckich w proces konsultacji w dziedzinie legislacji i polityki ochrony konsumentów oraz o podjęcie wszelkich koniecznych działań popierających i umacniających ruch konsumencki; zachęca organizacje konsumenckie do połączenia sił, żeby zwiększyć swoją reprezentatywność;

42.

z zadowoleniem przyjmuje dywersyfikację rynku energetycznego Turcji, ale zachęca również turecki rząd do odpowiedniej analizy ryzyka i odpowiedzialności w związku z obecnymi programami budowy elektrowni atomowych, np. w Akkuyu; podkreśla w związku z tym potrzebę zachowania dziedzictwa przyrodniczego, kulturowego i archeologicznego zgodnie z europejskimi standardami;

43.

zdecydowanie popiera trwające negocjacje w sprawie zjednoczenia Cypru pod auspicjami sekretarza generalnego ONZ; podkreśla, że trzeba pilnie znaleźć uczciwe i realistyczne rozwiązanie kwestii cypryjskiej, i apeluje do Turcji oraz wszystkich zainteresowanych stron o intensywne działania i dobrą wolę w celu wypracowania kompleksowego porozumienia; wzywa rząd Turcji do rozpoczęcia wycofywania swoich sił zbrojnych z Cypru oraz do przekazania sprawy Famagusty Organizacji Narodów Zjednoczonych zgodnie z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 550 (1984); równocześnie wzywa Republikę Cypryjską do otwarcia portu w Famaguście pod nadzorem służb celnych UE, aby wspierać pozytywną atmosferę sprzyjającą korzystnemu zakończeniu trwających negocjacji w sprawie zjednoczenia i umożliwić Turkom cypryjskim bezpośredni handel w legalny sposób, który będzie możliwy do zaakceptowania przez wszystkich;

44.

zachęca Turcję do zwiększenia poparcia dla Komitetu ds. Osób Zaginionych na Cyprze;

45.

wzywa Turcję do powstrzymania się od dalszego zasiedlania Cypru obywatelami Turcji, ponieważ proces ten wpływałby na dalsze zakłócenie równowagi demograficznej oraz ograniczał lojalność mieszkańców wyspy wobec przyszłego wspólnego państwa opartego na wspólnej przeszłości;

46.

ubolewa z powodu oświadczenia Turcji, że zamrozi ona swoje stosunki z prezydencją Unii Europejskiej w drugim półroczu 2012 r., jeżeli do tego czasu nie zostanie rozwiązana kwestia Cypru; przypomina, że Unia Europejska opiera się na zasadach szczerej współpracy oraz solidarności między wszystkimi państwami członkowskimi oraz że Turcja, jako kraj kandydujący, musi zobowiązać się do utrzymywania poprawnych stosunków z Unią Europejską i wszystkimi jej państwami członkowskimi; ponadto przypomina, że kwestia sprawowania prezydencji Unii Europejskiej jest zapisana w Traktacie o Unii Europejskiej;

47.

apeluje do Turcji o umożliwienie dialogu politycznego między UE i NATO poprzez wycofanie swojego weta w sprawie współpracy między UE a NATO, obejmującej Cypr, i w związku z tym apeluje także do Republiki Cypryjskiej o wycofanie swojego weta w sprawie udziału Turcji w Europejskiej Agencji Obrony;

48.

przyjmuje do wiadomości ciągłą intensyfikację podejmowanych przez Turcję i Grecję działań zmierzających do poprawy stosunków dwustronnych; wyraża jednakże ubolewanie, że deklaracja casus belli, wydana przez Wielkie Zgromadzenie Narodowe Turcji wobec Grecji, nie została dotychczas wycofana, i jest przekonany, że poprawa stosunków dwustronnych między obydwoma krajami powinna doprowadzić do wycofania tej groźby; nalega, aby turecki rząd przestał regularnie naruszać grecką przestrzeń powietrzną oraz przerwał przeloty tureckich samolotów wojskowych nad greckimi wyspami;

49.

podkreśla, że UE, jej 27 państw członkowskich i wszystkie kraje kandydujące są sygnatariuszami Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza i że stanowi ona część wspólnotowego dorobku prawnego; wzywa w związku z tym rząd turecki do bezzwłocznego podpisania i ratyfikowania tej konwencji; przypomina całkowitą legalność wyłącznej strefy ekonomicznej Republiki Cypryjskiej zgodnie z tą konwencją;

50.

nalega, żeby Turcja i Armenia przystąpiły do normalizacji swoich stosunków poprzez bezwarunkową ratyfikację protokołów i otwarcie granicy;

51.

uważa, że Turcja jest ważnym partnerem UE w regionie Morza Czarnego, który ma strategiczne znaczenie dla UE; wzywa Turcję do wspierania strategii politycznych i programów UE w tym regionie oraz do aktywnego zaangażowania się w ich realizację;

52.

ubolewa nad faktem, że Turcja odmówiła wypełniania wobec wszystkich państw członkowskich zobowiązań w zakresie pełnego i niedyskryminacyjnego wdrożenia protokołu dodatkowego do umowy o stowarzyszeniu WE z Turcją; przypomina, że odmowa ta ma głęboki wpływ na proces negocjacji i wzywa rząd Turcji do pełnego i niezwłocznego wdrożenia protokołu;

53.

podkreśla, że unia celna między UE a Turcją pozwoliła Turcji na osiągnięcie wysokiego stopnia dostosowania w obszarze swobodnego przepływu towarów i w dalszym ciągu pobudza dwustronny handel między UE a Turcją, którego poziom w 2010 r. wyniósł łącznie 103 mld euro; zauważa jednak, że Turcja nie w pełni realizuje założenia unii celnej i wciąż utrzymuje przepisy, które naruszają zobowiązania tego kraju dotyczące likwidowania technicznych barier handlowych, takich jak pozwolenia na przywóz, ograniczenia dotyczące przywozu z państw trzecich towarów będących w swobodnym obrocie w UE, pomoc państwa, egzekwowanie praw własności intelektualnej, wymogi dotyczące rejestrowania nowych produktów farmaceutycznych oraz dyskryminacja podatkowa;

54.

ponawia swoje zdecydowane i surowe potępienie dla ciągłych terrorystycznych aktów przemocy, jakich dopuszcza się PKK, która znajduje się na unijnej liście organizacji terrorystycznych, i wyraża pełną solidarność z Turcją; zachęca państwa członkowskie do zacieśnienia z Turcją współpracy w walce z terroryzmem oraz przestępczością zorganizowaną, która jest źródłem finansowania terroryzmu, przy ścisłym udziale koordynatora ds. przeciwdziałania terroryzmowi i Europolu oraz przy należytym poszanowaniu praw człowieka, podstawowych wolności i prawa międzynarodowego; wzywa Komisję i państwa członkowskie do ułatwienia stosownego dialogu informacyjnego i wymiany informacji z Turcją na temat tych wniosków w sprawie ekstradycji składanych przez Turcję, którym nie można nadać biegu z powodów prawnych lub proceduralnych;

55.

wyraża ubolewanie w związku z opóźnieniem w rozpatrzeniu przez Wielkie Zgromadzenie Narodowe Turcji ustawodawstwa o ochronie praw uchodźców i osób ubiegających się o azyl; wyraża zaniepokojenie nieustającymi doniesieniami o zawracaniu ludzi do krajów, w których grożą im tortury lub inne formy naruszenia praw człowieka, w wyniku arbitralnej odmowy dostępu do procedury udzielania azylu;

56.

z zadowoleniem przyjmuje postępy dokonane przez Turcję w dziedzinie odnawialnych źródeł energii i popiera dalsze starania na rzecz częstszego wykorzystywania odnawialnych źródeł energii we wszystkich sektorach; podkreśla potencjał Turcji w zakresie odnawialnych źródeł energii, bogatych zasobów energii słonecznej, wiatrowej i geotermalnej oraz możliwość importu odnawialnej energii elektrycznej z Turcji poprzez wysokonapięciowe linie przesyłowe prądu stałego o dalekim zasięgu, co przyczyniłoby się nie tylko do poprawy bezpieczeństwa energetycznego UE, ale również do osiągnięcia celów UE w zakresie odnawialnych źródeł energii;

57.

przypomina kluczową rolę Turcji jako unijnego korytarza energetycznego dla kaukaskich i kaspijskich zasobów ropy i gazu oraz jej strategiczną odległość od Iraku i jego rozwijającego się rynku ropy naftowej; podkreśla strategiczne znaczenie planowanego rurociągu Nabucco i innych rurociągów, takich jak korytarz przesyłowy ITGI (przyłącze gazu między Turcją, Grecją i Włochami), dla bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej; podkreśla, że w związku ze strategiczną rolą i potencjałem Turcji, w tym dla inwestycji UE i dalszej współpracy z nią, należy wstępnie zbadać znaczenie otwarcia negocjacji w sprawie rozdziału 15 dotyczącego energii, aby pogłębić strategiczny dialog między UE a Turcją w sprawie energii;

58.

podkreśla strategiczne znaczenie Turcji, w aspekcie politycznym i geograficznym, dla polityki zagranicznej Unii Europejskiej i jej polityki sąsiedztwa; podkreśla rolę Turcji jako ważnego podmiotu regionalnego na Bliskim Wschodzie, Bałkanach Zachodnich, w Afganistanie i Pakistanie, na południowym Kaukazie, w Azji Środkowej i w Rogu Afryki, a także jej rolę jako źródła inspiracji dla demokratyzacji krajów arabskich w istotnych obszarach polityki, obejmujących reformy polityczne i gospodarcze oraz tworzenie instytucji; wyraża poparcie dla starań Turcji o pogłębienie dialogu i współpracy na wysokim szczeblu pomiędzy Afganistanem a Pakistanem i z zadowoleniem przyjmuje proces stambulski zainicjowany w celu wzmocnienia współpracy regionalnej pomiędzy Afganistanem a jego sąsiadami; popiera zdecydowane stanowisko Turcji i jej zaangażowanie wobec sił demokratycznych w Syrii i przypomina jej ważną rolę w ochronie syryjskich uchodźców; zwraca się do Komisji, państw członkowskich oraz wspólnoty międzynarodowej o wspieranie starań Turcji mających na celu uporanie się z rosnącym wymiarem humanitarnym kryzysu syryjskiego; wzywa UE i Turcję do nasilenia istniejącego dialogu politycznego w sprawie kierunków polityki zagranicznej i wzajemnie korzystnych celów; zachęca Turcję do prowadzenia polityki zagranicznej w ramach dialogu i w koordynacji z UE oraz do stopniowego zbliżania swojej polityki zagranicznej do polityki zagranicznej UE w celu stworzenia cennych synergii i zwiększenia możliwości odgrywania pozytywnego wpływu;

59.

przypomina, że istotne znaczenie ma ścisła koordynacja i współpraca pomiędzy Turcją a UE w sprawie nierozprzestrzeniania broni jądrowej w Iranie, i jest przekonany, że Turcja może odegrać ważną i konstruktywną rolę we wspieraniu i promowaniu dialogu z Iranem dotyczącego natychmiastowego rozwiązania tej kwestii i w zapewnieniu pełnego poparcia sankcji wobec Iranu;

60.

przypomina o ambicjach Turcji co do inspirowania i wspierania przemian demokratycznych i reform społeczno-gospodarczych w krajach południowego sąsiedztwa; stwierdza, że udział instytucji tureckich i organizacji pozarządowych w instrumentach EPS doprowadziłby do wytworzenia niezwykłej synergii, szczególnie w takich dziedzinach, jak tworzenie instytucji i rozwój społeczeństwa obywatelskiego oraz rozwój społeczno-gospodarczy; uważa, że praktyczną współpracę powinien uzupełniać zorganizowany dialog między UE a Turcją w celu skoordynowania ich poszczególnych polityk sąsiedztwa;

61.

z zadowoleniem przyjmuje fakt ratyfikowania przez Turcję protokołu fakultatywnego do Konwencji ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur w dniu 27 września 2011 r. i zachęca Turcję do natychmiastowego przetransponowania zawartych w nim wymogów do prawa krajowego; wzywa do niezwłocznego przyjęcia krajowego mechanizmu wdrażania; zwraca się do Turcji o zapewnienie międzynarodowym obserwatorom dostępu do więzień;

62.

ponownie wzywa rząd Turcji do podpisania i przedłożenia do ratyfikacji Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego, co przyczyni się do zwiększenia wkładu i zaangażowania Turcji na rzecz globalnego wielostronnego systemu;

63.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, sekretarzowi generalnemu Rady Europy, przewodniczącemu Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz rządowi i parlamentowi Republiki Tureckiej.

6.9.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 257/49

—

uwzględniając Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Czarnogóry, z drugiej strony, z dnia 29 marca 2010 r. (1),

—

uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej przyjęte w dniach 19–20 czerwca 2003 r. i załącznik do nich zatytułowany „Agenda z Salonik dla Bałkanów Zachodnich: w kierunku integracji europejskiej”,

—

uwzględniając decyzję Rady Europejskiej z dnia 9 grudnia 2011 r. w sprawie postępów Czarnogóry w procesie przystąpienia do UE (2),

—

uwzględniając decyzję Rady Europejskiej z dnia 17 grudnia 2010 r. w sprawie nadania Czarnogórze statusu kraju kandydującego do Unii Europejskiej (3),

—

uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 12 października 2011 r. w sprawie sprawozdania z postępów Czarnogóry w 2011 r. (SEC(2011)1204 final),

—

uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 października 2011 r. zatytułowany „Strategia rozszerzenia i najważniejsze wyzwania na lata 2011-2012” (COM(2011)0666),

—

uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 listopada 2010 r. dotyczący opinii Komisji w sprawie wniosku Czarnogóry o członkostwo w Unii Europejskiej (COM(2010)0670),

—

uwzględniając oświadczenie i zalecenia z trzeciego posiedzenia Komisji Parlamentarnej ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia Unia Europejska–Czarnogóra z dni 3–4 października 2011 r.,

—

uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,

A.

mając na uwadze, że celem państw członkowskich jest otwarcie negocjacji akcesyjnych z Czarnogórą w czerwcu 2012 r., a ponadto mając na uwadze, że Rada Europejska zwróciła się do Komisji z prośbą o przedłożenie propozycji ram negocjacyjnych z Czarnogórą;

B.

mając na uwadze, że Rada Europejska zleciła Radzie przeanalizowanie postępów Czarnogóry na podstawie sprawozdania Komisji;

C.

mając na uwadze, że w Czarnogórze nadal istnieje szeroki konsensus polityczny co do spraw związanych z UE i że cel osiągnięcia postępu w staraniach o członkostwo w UE i NATO jest podstawą polityki zagranicznej tego kraju; mając na uwadze, że wysiłki reformatorskie wymagają silnej woli politycznej i priorytetowego zaangażowania się w sprostanie przyszłym wyzwaniom związanym z procesem akcesyjnym;

D.

mając na uwadze, że Czarnogóra osiągnęła znaczący postęp w realizacji siedmiu kluczowych priorytetów określonych przez Komisję w 2010 r., zwłaszcza w zakresie poprawy funkcjonowania parlamentu i ram wyborczych, profesjonalizmu administracji publicznej, niezależności wymiaru sprawiedliwości, zwalczania korupcji i przestępczości zorganizowanej, zapewnienia wolności mediów i zacieśnienia współpracy ze społeczeństwem obywatelskim;

E.

mając na uwadze, że Czarnogóra odnotowała niewielkie ożywienie gospodarcze połączone z niską inflacją, znaczącym napływem bezpośrednich inwestycji zagranicznych oraz niewielkim spadkiem stopy bezrobocia; mając na uwadze, że Czarnogóra wdrożyła postanowienia dotyczące handlu zawarte w układzie o stabilizacji i stowarzyszeniu z UE;

F.

mając na uwadze, że Czarnogóra musi kontynuować wysiłki reformatorskie przez skuteczne wdrażanie rządowego planu działania dotyczącego ww. kluczowych priorytetów oraz przyspieszenie wychodzenia z kryzysu gospodarczego przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniej kontroli wydatków publicznych i zadłużenia zagranicznego, które według danych z 2011 r. jest wyższe niż w roku ubiegłym, a także mając na uwadze, że Czarnogóra musi utrzymać m.in. stabilność fiskalną, a także poprawić i rozwinąć zdolności administracyjne i instytucjonalne konieczne do podjęcia w przyszłości zobowiązań wynikających z członkostwa w UE;

1.

przyjmuje z zadowoleniem decyzję Rady Europejskiej dotyczącą celu rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych z Czarnogórą w czerwcu 2012 r.; wzywa państwa członkowskie, by nie zwlekały zbytnio i w nieuzasadniony sposób z podjęciem rozmów, zwłaszcza że Czarnogóra osiągnęła dotychczas znaczący postęp w spełnianiu ustanowionych wymaganych kryteriów;

2.

podkreśla potrzebę wysłania pozytywnego sygnału Czarnogórze i innym krajom, dokładającym wszelkich starań, by spełnić kryteria członkostwa; uważa zdecydowanie, że kraje kandydujące i potencjalne kraje kandydujące należy oceniać wyłącznie na podstawie ich własnych zasług i postępu w spełnianiu tych kryteriów oraz że proces ich przystępowania do UE nie powinien być w żadnym razie powiązany z postępem w innych krajach ościennych lub kandydujących, aby utrzymać wiarygodność procesu rozszerzenia;

3.

zauważa z zadowoleniem, że pomoc udzielana w ramach instrumentu pomocy przedakcesyjnej (IPA) dobrze sprawdza się w przypadku Czarnogóry; zachęca zarówno rząd Czarnogóry, jak i Komisję do uproszczenia procedury administracyjnej dotyczącej finansowania w ramach IPA w celu zwiększenia dostępu do tego finansowania mniejszym podmiotom, organizacjom pozarządowym, związkom zawodowym i innym beneficjentom;

4.

wyraża uznanie dla Czarnogóry za osiągnięcie wysokiego stopnia zgodności z kryteriami członkostwa przez uzyskanie satysfakcjonujących ogólnych wyników w realizacji kluczowych priorytetów;

5.

podkreśla konieczność i znaczenie dalszych kompleksowych i skutecznych działań na rzecz realizacji reform – szczególnie w dziedzinie praworządności i praw podstawowych; podkreśla, że najważniejszym celem takich działań są środki na rzecz zwalczania korupcji i przestępczości zorganizowanej, które będą miały nadal kluczowe znaczenie w całym procesie umożliwiającym przystąpienie Czarnogóry do UE; wzywa władze czarnogórskie do dalszego niezakłóconego wywiązywania się z zobowiązań wynikających z układu o stowarzyszeniu i stabilizacji; uważa, że instytucje UE będą w stanie najlepiej zapewnić monitorowanie i sprawne przeprowadzenie reformy sądownictwa po otwarciu rozdziału 23 negocjacji w sprawie przystąpienia;

6.

pochwala przyjęcie przez Komisję nowej strategii negocjacji w sprawie przystąpienia odnośnie do otwarcia rozdziałów 23 i 24 na początku negocjacji, oraz ma nadzieję, że rozdziały te zostaną otwarte jak najszybciej, aby zwiększyć tempo reformy sądownictwa w Czarnogórze;

7.

przypomina, że UE opiera się na takich wartościach jak tolerancja i równouprawnienie wszystkich członków społeczeństwa; zachęca Czarnogórę do kontynuowania konstruktywnego dialogu między siłami politycznymi w celu zabezpieczenia spójności wieloetnicznego charakteru tego kraju, przezwyciężenia utrzymujących się podziałów kulturowych i narodowych oraz w celu zapobiegania dyskryminacji;

8.

z zadowoleniem przyjmuje działania ustawodawcze podjęte w celu poprawy funkcjonowania parlamentu narodowego; zaleca jednak kontynuowanie wysiłków na rzecz zwiększenia przejrzystości procesu stanowienia prawa, większego udziału obywateli w tworzeniu nowych przepisów przez ściślejsze konsultacje ze społeczeństwem obywatelskim, wzmocnienia zdolności administracyjnych parlamentu w celu poprawy pracy parlamentarnej zarówno w zakresie tworzenia przepisów, jak i politycznego nadzoru nad władzą wykonawczą i jej kontroli demokratycznej, a także na rzecz częstszego i efektywniejszego wykorzystywania instrumentu przesłuchań konsultacyjnych i kontrolnych oraz systematycznego uzyskiwania odpowiedzi na pytania poselskie i interpelacje kierowane do rządu; zaleca w szczególności rozszerzenie zakresu zadań i uprawnień właściwej komisji, tak aby parlament mógł sprawować właściwy i skuteczny nadzór nad procesem integracji europejskiej;

9.

wyraża zadowolenie z powodu przyjęcia poprawek do ustawy o wyborach radnych i posłów do parlamentu, które było jednym z pozostałych do spełnienia warunków w ramach siedmiu kluczowych priorytetów; wzywa jednak władze czarnogórskie, by takim osiągnięciom legislacyjnym towarzyszyły nowe działania służące poprawie równości płci, ponieważ nie jest ona jeszcze zapewniona w praktyce;

10.

podkreśla niedostateczną reprezentację kobiet w parlamencie, na najwyższych stanowiskach rządowych oraz na stanowiskach decyzyjnych w sektorze publicznym i prywatnym; przyjmuje zatem z zadowoleniem nowe przepisy, które przewidują 30-procentowy udział kobiet na listach kandydatów, choć wyraża w związku z tym zaniepokojenie, że równouprawnienie nie jest zapewniane w praktyce; wyraża również niepokój w związku z powszechnym naruszaniem przysługujących kobietom praw pracowniczych, w tym prawa do równej płacy; zachęca władze Czarnogóry do wzmożenia wysiłków na rzecz uwzględniania polityki równości płci oraz wdrażania zasady równej płacy;

11.

pochwala przyjęcie poprawek do ustawy oświatowej, które usuwają istniejące od dawna kontrowersje polityczne dotyczące statusu języka serbskiego w czarnogórskim systemie oświaty; uważa, że ten pozytywny kompromis podkreśla szeroki konsensus wśród wszystkich sił politycznych co do spójnego, a zarazem wieloetnicznego i wielowyznaniowego charakteru Czarnogóry;

12.

uważa, że strategia dotycząca nowej reformy administracji publicznej w latach 2011–2016 stanowi pozytywny krok służący wprowadzeniu europejskich norm w dziedzinie rekrutacji i promocji oraz środków mających na celu zwiększenie efektywności administracji państwowej; wzywa rząd Czarnogóry do zajęcia się istniejącymi kluczowymi problemami związanymi ze słabą efektywnością systemu administracyjnego w procesie podejmowania decyzji oraz organizacji pracy rządowej, w tym systemu delegowania i rozdzielania uprawnień, w celu stworzenia apolitycznej i profesjonalnej służby publicznej działającej w skuteczny i bezstronny sposób; wzywa władze do priorytetowego potraktowania dobrych rządów, przyczyniania się do stopniowego rozwoju kultury prawno-administracyjnej oraz do rozwiązania problemu przeciążonych struktur administracyjnych;

13.

odnotowuje postęp reformy sądownictwa, w tym zmniejszenie zatorów spraw w sądach, przyjęcie środków na rzecz poprawy niezawisłości, odpowiedzialności, bezstronności i skuteczności sędziów i prokuratorów, co jest jednym z kluczowych priorytetów, oraz systematyczniejsze stosowanie przez Radę Sędziowską i Prokuratorską postępowań dyscyplinarnych przeciwko sędziom lub prokuratorom podejrzewanym o popełnienie czynów karalnych; zwraca się do parlamentu Czarnogóry o przyjęcie przepisów konstytucyjnych, które zwiększyłyby niezawisłość i odpowiedzialność sądownictwa oraz niezawisłość i zawodową autonomię Rady Sędziowskiej i Prokuratorskiej; podkreśla potrzebę skuteczniejszego monitorowania zasad dotyczących korupcji i konfliktu interesów; wzywa do usprawnienia systemu sądowego w celu poprawy jego skuteczności, biorąc pod uwagę fakt, że Czarnogóra jest nadal jednym z krajów o najwyższej liczbie sądów rejonowych, sędziów, prokuratorów i pracowników administracyjnych przypadających na obywatela w Europie;

14.

wzywa władze Czarnogóry do skupienia uwagi na wyborze sędziów i prokuratorów, ich niezależności finansowej i ścisłym stosowaniu przepisów dyscyplinarnych zarówno wobec sędziów, jak i prokuratorów w razie uchybień; ponadto wzywa władze do zwiększenia przejrzystości wymiaru sprawiedliwości; ponownie wzywa do zapewnienia przewidywalnego systemu sądowego oraz zaufania publicznego; domaga się, aby do budżetu sądownictwa przypisano odpowiednie środki na infrastrukturę, wyposażenie i szkolenia w celu zwiększenia skuteczności wymiaru sprawiedliwości; uważa, że niezwykle ważne jest ustanowienie wspólnych kryteriów szkolenia pracowników wymiaru sprawiedliwości, które stosować będzie ośrodek szkolenia pracowników wymiaru sprawiedliwości;

15.

z zadowoleniem przyjmuje dalszy widoczny postęp w przyjmowaniu przepisów antykorupcyjnych, a w szczególności nową ustawę o zamówieniach publicznych, ustawę o finansowaniu partii politycznych i zmiany wprowadzone do ustawy o konflikcie interesów; odnotowuje jednak, że nowe prawo o zamówieniach publicznych może być bardziej restrykcyjne niż poprzednie przepisy i w związku z tym może zniechęcać do informowania o przypadkach korupcji; wyraża zaniepokojenie silną pozycją przedstawicieli partii politycznych w komisji ds. zapobiegania konfliktom interesów, która jest odpowiedzialna za wdrażanie nowelizacji ustawy o konflikcie interesów; uważa, że obecny projekt ustawy o swobodnym dostępie do informacji może ograniczyć dostęp do informacji i tym samym ograniczyć zdolność organizacji społeczeństwa obywatelskiego i mediów do ujawniania przypadków korupcji; odnotowuje, że w wielu dziedzinach korupcja jest nadal powszechna, wciąż stanowi szczególnie niepokojący problem i może znacznie obciążyć finanse publiczne;

16.

zachęca rząd do spójnego wdrażania przepisów antykorupcyjnych, jak również ustaw o finansowaniu partii politycznych i o kampaniach wyborczych; zwraca się do organów ścigania o prowadzenie szeroko zakrojonych działań antykorupcyjnych i wszczynanie większej liczby spraw o korupcję prowadzących do skazania, w tym spraw o korupcję na wysokim szczeblu; wzywa władze Czarnogóry do wprowadzenia bardziej precyzyjnych mechanizmów rzetelnego wdrażania i monitorowania inicjatyw i projektów antykorupcyjnych, a także do zacieśnienia międzyagencyjnej współpracy i wymiany informacji, szczególnie między policją a prokuratorami; zachęca parlament czarnogórski do zwiększenia nadzoru nad organami antykorupcyjnymi; wzywa władze, aby rzuciły więcej światła na zarzuty o korupcję, zwłaszcza zarzuty dotyczące przypadków prywatyzacji; zwraca się do Komisji o dokonanie oceny wpływu i wyników osiąganych dzięki przyznawaniu funduszy UE w dziedzinie reformy wymiaru sprawiedliwości i zwalczania korupcji;

17.

podkreśla potrzebę nasilenia walki z przestępczością zorganizowaną, szczególnie przez zwiększenie zdolności administracyjnych i dochodzeniowych policji i organów ścigania, aby poprawić ich skuteczność; uważa, że niezwykle ważne jest zwiększenie wysiłków na rzecz efektywnego przetwarzania danych wywiadowczych oraz dalsze rozszerzenie współpracy międzynarodowej i regionalnej w dziedzinie zwalczania przestępczości zorganizowanej, a przede wszystkim prania pieniędzy i przemytu;

18.

choć dostrzega proces legislacyjny zmierzający ku zapewnieniu wolności wypowiedzi w mediach, nadal odnotowuje przypadki domniemanego zastraszania dziennikarzy i stosowania wobec nich przemocy fizycznej, a także sygnalizowane ograniczenie wolności mediów; wyraża zaniepokojenie zaleganiem w sądach spraw o zniesławienie i pomówienie przeciwko mediom i dziennikarzom;

19.

wzywa władze Czarnogóry, by dokładnie badały przypadki użycia przemocy fizycznej wobec dziennikarzy i ich zastraszania oraz by wykazały się zaangażowaniem w dążeniu do zapewnienia mediów funkcjonujących bez ingerencji politycznych; wzywa władze do dogłębnego zbadania i ścigania przypadków zabójstw dziennikarzy i zamachów na nich, jak również podpaleń pojazdów należących do gazety „Vijesti”, oraz do ścigania sprawców zamachu na ekipę telewizyjną Vijesti w listopadzie 2011 r. w miejscowości Humci niedaleko miasta Nikšić; zwraca się do władz o zapewnienie niezawisłości organów regulacyjnych i zapewnienie wszelkich niezbędnych warunków umożliwiających rozpoczęcie działalności organu samoregulacyjnego w dziedzinie mediów w oparciu o najlepsze wzorce europejskie; zwraca się do rządu Czarnogóry o zaproponowanie zmiany istniejących przepisów dotyczących wolności informacji w taki sposób, by nie ograniczały dostępu do informacji i nie zmniejszały przejrzystości; wzywa dziennikarzy, by przestrzegali etyki zawodowej oraz norm dotyczących poszanowania prywatności i godności w mediach;

20.

z zadowoleniem przyjmuje wysiłki rządu na rzecz poprawy współpracy z organizacjami pozarządowymi i apeluje o stałe konsultacje ze społeczeństwem obywatelskim w procesie podejmowania decyzji politycznych i stanowienia prawa; uważa za pozytywny fakt, że instytucje państwowe wyznaczyły osoby odpowiedzialne za kontakty z organizacjami pozarządowymi oraz że wiele z tych instytucji określiło kryteria i procedury wyboru przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego do odnośnych grup roboczych powoływanych przez rząd; podkreśla jednak także znaczenie wzmocnienia dialogu ze związkami zawodowymi oraz organizacjami społeczeństwa obywatelskiego reprezentującymi najsłabsze grupy społeczne lub zajmującymi się ich problemami i kwestiami równouprawnienia płci;

21.

pochwala ogólnie dobrą sytuację w zakresie stosunków międzyetnicznych, łącznie z radzeniem sobie z newralgicznymi kwestiami takimi jak tożsamość etniczna i przynależność językowa przy spisie ludności; odnotowuje z zadowoleniem, że praktycznie ustanowiono już odpowiednie ramy prawne dotyczące polityki antydyskryminacyjnej i ochrony mniejszości, a także powołano doradcę premiera ds. ochrony praw człowieka i przeciwdziałania dyskryminacji; podkreśla, że konieczne są dalsze wysiłki na rzecz ich wdrożenia; wzywa władze czarnogórskie do podjęcia dodatkowych środków celem zapewnienia lepszej reprezentacji mniejszości w instytucjach publicznych na szczeblu krajowym i lokalnym, biorąc pod uwagę fakt, że liczba osób należących do mniejszości, które pracują w tych instytucjach, jest nadal niedostateczna; wzywa władze do walki z dyskryminowaniem społeczności Romów, Aszkali i Egipcjan oraz do poprawy ich warunków życia, dostępu do zabezpieczenia społecznego, usług opieki zdrowotnej, edukacji, warunków mieszkaniowych i zatrudnienia; ponadto wzywa rząd i władze lokalne do przyjęcia unijnych ram dotyczących krajowych strategii integracji Romów poprzez opracowanie i przedstawienie dziesięcioletniej krajowej strategii integracji, która zastąpi wygasającą strategię na lata 2008–2012, w celu poprawy sytuacji, w jakiej znajdują się społeczności Romów, Aszkali i Egipcjan;

22.

przychylnie odnosi się do niedawno przyjętej ustawy antydyskryminacyjnej, w której wyraźnie mowa o orientacji seksualnej i tożsamości płciowej, i apeluje o właściwe wdrożenie istniejących antydyskryminacyjnych ram prawnych; zwraca się do władz czarnogórskich o wzmocnienie środków służących wdrożeniu ram prawnych i instytucjonalnych w zakresie praw LGBT; zachęca władze do podjęcia środków służących zapobieganiu wszelkiemu zastraszaniu organizacji LGBT oraz osób należących do LGBT oraz do czynienia wszystkiego, co w ich mocy, aby przeciwdziałać atakom na społeczność LGBT;

23.

podkreśla, że Czarnogóra ratyfikowała osiem podstawowych konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczących praw pracowniczych oraz zmienioną Europejską kartę społeczną; podkreśla, że choć podstawowe prawa pracownicze i związkowe są zagwarantowane w kodeksie pracy, wciąż istnieją ograniczenia; zachęca Czarnogórę do dalszego wzmacniania praw pracowniczych i praw związków zawodowych; wskazuje na ważną rolę dialogu społecznego i zachęca rząd Czarnogóry do przyjmowania coraz bardziej ambitnych celów w Radzie Społecznej i do dalszego jej umacniania; podkreśla znaczenie poprawy przejrzystości i skuteczności Rady Społecznej;

24.

podkreśla, że wszystkie partie polityczne, niezależnie od reprezentowanych przez nie społeczności, powinny dążyć do utrzymania konstruktywnego i dojrzałego klimatu politycznego oraz powstrzymać się od kierowania się wytycznymi uzyskanymi od państw trzecich;

25.

zachęca Czarnogórę do ulepszenia ram prawnych dotyczących praw osób niepełnosprawnych oraz do poprawy ich dostępu do zatrudnienia, w tym w instytucjach publicznych; apeluje do władz o dostosowanie miejsc publicznych do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz o dalsze organizowanie kampanii poszerzających wiedzę na temat ich włączenia społecznego;

26.

odnotowuje, że obecnie w Czarnogórze przebywa w przybliżeniu 15 tys. uchodźców, osób wewnętrznie przesiedlonych i przesiedleńców pochodzących z Chorwacji, Bośni i Hercegowiny oraz Kosowa, i w związku z tym zwraca się do rządu Czarnogóry o znalezienie trwałego rozwiązania tej kwestii dzięki pełnemu wdrożeniu odnośnej strategii oraz kontynuowaniu wysiłków na rzecz przyznania przesiedleńcom statusu prawnego; uznaje za istotny ich powrót do krajów pochodzenia, a ponadto dostrzega potrzebę usunięcia utrzymujących się przeszkód między krajami w regionie i ułatwiania powrotów; w związku z tym odnotowuje z zadowoleniem aktywną rolę Czarnogóry w regionalnym programie „Belgradzka inicjatywa” oraz przyjęcie planu działania na rzecz wdrożenia strategii dotyczącej ostatecznego rozwiązania problemu przesiedleń, w tym wewnętrznych, w Czarnogórze;

27.

wyraża uznanie dla Czarnogóry za utrzymywanie stabilności makroekonomicznej, ale jednocześnie odnotowuje prognozowane spowolnienie wzrostu gospodarczego i nadal wysoką stopę bezrobocia; zachęca rząd, by przyspieszył proces odbudowy po poważnym pogorszeniu koniunktury gospodarczej w 2009 r., przy jednoczesnym utrzymaniu stabilności fiskalnej przez prowadzenie ostrożniejszej polityki budżetowej i zmniejszenie zadłużenia publicznego w celu zapewnienia solidnego wzrostu gospodarczego, a tym samym poprawy standardu życia;

28.

z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie ważnych reform strukturalnych, takich jak reformy dotyczące publicznego systemu emerytalno-rentowego, redukcji zatrudnienia w sektorze publicznym czy nowego systemu finansowania samorządów lokalnych; zachęca Czarnogórę do kontynuowania reform strukturalnych, w szczególności do wzmocnienia praworządności, poprawy fizycznej infrastruktury i zasobów ludzkich, a także do podejmowania dalszych środków mających na celu usunięcie przeszkód gospodarczych oraz poprawę otoczenia biznesowego, jak również do zwiększenia elastyczności rynku pracy i pobudzenia konkurencyjności eksportu; jest w dalszym ciągu zaniepokojony znacznym poziomem nieformalnego zatrudnienia i zakresem nieformalnej gospodarki, które stanowią niebagatelne wyzwania dla gospodarki i społeczeństwa Czarnogóry;

29.

pochwala przyjęcie strategii rozwoju dla małych i średnich przedsiębiorstw na lata 2011–2015 oraz strategii na rzecz promowania konkurencyjności mikroprzedsiębiorstw na lata 2011–2015; zachęca rząd do poprawy koordynacji działań poszczególnych instytucji w tym obszarze, do gromadzenia rzetelniejszych danych dotyczących MŚP oraz do umacniania systemu jednolitej rejestracji przedsiębiorstw w celu zapewnienia skutecznego wdrożenia tych strategii;

30.

zwraca się do rządu Czarnogóry o znaczące poprawienie potencjału instytucjonalnego i administracyjnego kraju oraz o zacieśnienie związanej z przystąpieniem do UE współpracy i koordynacji między odnośnymi instytucjami państwowymi; wzywa w związku z tym władze do wzmocnienia zdolności administracyjnych Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz do wzmocnienia potencjału ministerstw zajmujących się głównymi obszarami wspólnotowego dorobku prawnego; wzywa władze do zajęcia się kwestią rozdrobnienia systemu administracyjnego i nakładania się kompetencji oraz do rozwijania potencjału w zakresie kształtowania polityki w poszczególnych ministerstwach, aby poprawić jakość ustawodawstwa oraz ostatecznie wzmocnić praworządność;

31.

z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie rządowego planu określającego politykę energetyczną Czarnogóry do 2030 r. i odnotowuje, że reforma sektora energetycznego jest szczególnie istotnym wyzwaniem, z którym musi się zmierzyć ten kraj; wzywa władze do szybszego postępu w obszarze bezpieczeństwa dostaw energii i efektywności energetycznej oraz do kontynuowania wysiłków na rzecz stworzenia otoczenia regulacyjnego, które sprzyjałoby większemu wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii we wszystkich sektorach, zgodnie z wymogami odnośnych przepisów dorobku prawnego UE dotyczących energii odnawialnej;

32.

wzywa Czarnogórę do poczynienia postępów w dostosowywaniu krajowych przepisów do dorobku prawnego UE pod względem aspektów transgranicznych w takich obszarach jak informacje o środowisku, dostęp do wymiaru sprawiedliwości, odpowiedzialność za środowisko oraz przepisy dotyczące strategicznej oceny oddziaływania na środowisko; wzywa władze do bardziej systematycznego włączania kwestii dotyczących środowiska i zmiany klimatu do innych sektorowych strategii politycznych; uważa za szczególnie istotne zajęcie się problemami odpadów stałych, ścieków i słabo funkcjonującego systemu gospodarowania odpadami, a także wprowadzenie surowszych sankcji dla wszystkich podmiotów, które naruszają obowiązujące przepisy, oraz stworzenie skutecznego systemu inspekcji i monitoringu; ponadto podkreśla ponownie potrzebę zniesienia niejasnego podziału kompetencji między odnośnymi organami oraz zwraca uwagę na brak spójności ich działań, co poważnie utrudnia osiągnięcie postępu w obszarze ochrony środowiska;

33.

przypomina, że ponad 25 % zasobów różnorodności biologicznej Europy znajduje się w regionie Bałkanów Zachodnich; przypomina również, że wiele znajdujących się tam małych i dużych rzek i jezior – z których największymi są rzeka Morača i Jezioro Szkoderskie – zamieszkiwanych jest przez wiele rzadkich gatunków; wzywa władze Czarnogóry do zrewidowania planów budowy elektrowni wodnych na dużą skalę i uznania ich za główne źródło energii; przypomina o konieczności opracowania krajowej strategii energetycznej obejmującej udział wielu różnych odnawialnych źródeł energii, w tym również elektrowni wodnych na niewielką skalę; przypomina także o konieczności poszanowania dziedzictwa naturalnego zagwarantowanego w konstytucji, w której Czarnogórę nazwano państwem ekologicznym oraz uznano dziedzictwo naturalne i turystykę za dwa ważne filary gospodarki Czarnogóry; wzywa władze Czarnogóry do każdorazowego przeprowadzania oceny skutków społecznych i oddziaływania na środowisko przed podjęciem jakiejkolwiek decyzji o budowie nowych elektrowni zgodnie z unijnymi i międzynarodowymi standardami takimi jak konwencje z Aarhus i Espoo; wzywa władze Czarnogóry, aby przy opracowywaniu projektów budowy elektrowni wodnych przeprowadziły szeroko zakrojone i przejrzyste konsultacje społeczne z udziałem właściwych organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz aby podały do wiadomości publicznej odnośne decyzje, opinie ekspertów i wszelką dokumentację;

34.

wyraża uznanie dla Czarnogóry za to, że stała się światowym celem podróży turystycznych o dużym potencjale rozwojowym; dostrzega jednak potencjalne zagrożenia dla środowiska wynikające z turystyki i wzywa rząd do podjęcia dalszych działań w celu ochrony przyrody, w tym wzdłuż wybrzeża Adriatyku;

35.

zwraca się do rządu Czarnogóry o poczynienie szybszych postępów w tworzeniu struktur koniecznych do zarządzania wspólną polityką rolną, takich jak agencja płatnicza oraz zintegrowany system administracji i kontroli; apeluje o postęp w dziedzinie polityki rolnej i rozwoju obszarów wiejskich, w tym przez kontynuowanie wysiłków w zakresie rozwoju polityki i wykorzystywanie dostępnej pomocy finansowej;

36.

wyraża uznanie dla Czarnogóry w związku z przystąpieniem tego kraju do Światowej Organizacji Handlu (WTO) na konferencji ministerialnej WTO w dniu 17 grudnia 2011 r.; uważa, że członkostwo w WTO przyczyni się do stworzenia bardziej przejrzystego, przewidywalnego i atrakcyjnego otoczenia dla handlu i inwestycji zagranicznych;

37.

wzywa władze Czarnogóry do wdrożenia odpowiednich przepisów dotyczących niezależności banku centralnego, finansowania z jego środków, uprzywilejowanego dostępu do instytucji finansowych sektora publicznego oraz ochrony euro; zauważa, że konieczne jest szczegółowe określenie skutków dla systemu walutowego Czarnogóry oraz ich uwzględnienie w przyszłych negocjacjach akcesyjnych;

38.

wyraża uznanie dla Czarnogóry za jak dotychczas sprawne wdrożenie systemu bezwizowego z obszarem Schengen, który został wprowadzony w dniu 19 grudnia 2009 r.; wzywa jednak władze do rozszerzenia uprawnień administracyjnych Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz jego sieci dyplomatycznej i konsularnej, na przykład przez stworzenie połączenia online pomiędzy krajowym systemem wizowym tego ministerstwa a misjami dyplomatycznymi i konsularnymi, a także przez wprowadzenie naklejki wizowej z dodatkowymi zabezpieczeniami;

39.

wyraża uznanie dla Czarnogóry za jej zaangażowanie i konstruktywną rolę w zakresie zapewniania regionalnej stabilności i poprawy stosunków dobrosąsiedzkich z innymi krajami Bałkanów Zachodnich; odnotowuje z zadowoleniem aktywny udział Czarnogóry w różnych regionalnych inicjatywach w Europie Południowo-Wschodniej; podkreśla w szczególności zaangażowanie Czarnogóry w podpisanie umów o ekstradycji z Chorwacją, byłą jugosłowiańską republiką Macedonii i Serbią, przez zawarcie umów o współpracy ze służbami wywiadu finansowego innych krajów oraz przez przyłączenie się w dniu 7 listopada 2011 r. do deklaracji ministrów spraw zagranicznych Serbii, Czarnogóry, Chorwacji oraz Bośni i Hercegowiny mającej na celu znalezienie rozwiązań dla kwestii uchodźców w regionie;

40.

z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Czarnogóry i Serbii do poprawy jakości ich stosunków dwustronnych; zachęca przywódców politycznych i religijnych w obu krajach do dalszej poprawy międzyetnicznego i międzywyznaniowego dialogu w celu osiągnięcia porozumienia regulującego status serbskiego kościoła prawosławnego w Czarnogórze; wzywa Komisję do zwrócenia uwagi, równolegle do prowadzenia negocjacji w sprawie przystąpienia, na stosunki między czarnogórskim kościołem prawosławnym i serbskim kościołem prawosławnym, gdyż poprawa stosunków między tymi dwoma kościołami i społecznościami aktywnymi w tym kraju wywarłaby pozytywny wpływ na polityczny klimat w Czarnogórze;

41.

z zadowoleniem odnotowuje dobre stosunki sąsiedzkie między Czarnogórą a Chorwacją; odnosi się przychylnie do porozumienia o współpracy między czarnogórskimi i chorwackimi organami ścigania, stwarzającego ramy wspólnych działań w różnych obszarach pracy policyjnej, takich jak zapobieganie przestępczości, kontrola granic oraz walka z kompleksowymi formami regionalnej i międzynarodowej przestępczości zorganizowanej; pochwala powołanie wspólnej komisji z przedstawicielami Czarnogóry i Chorwacji oraz z zadowoleniem zauważa, że obie strony wyraziły zgodę na zastosowanie się do decyzji Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie nierozwiązanej jeszcze kwestii własności gruntów na półwyspie Prevlaka;

42.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządowi i parlamentowi Czarnogóry.

6.9.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 257/56

—

uwzględniając zieloną księgę Komisji z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie unijnych ram ładu korporacyjnego (COM(2011)0164),

—

uwzględniając swą rezolucję z dnia 18 maja 2010 r. w sprawie kwestii deontologicznych związanych z zarządzaniem przedsiębiorstwem (1),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej oraz opinie Komisji Gospodarczej i Monetarnej, Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (A7-0051/2012),

1.

z zadowoleniem przyjmuje przegląd unijnych ram ładu korporacyjnego zainicjowany przez Komisję w zielonej księdze;

2.

ubolewa jednak, że w dokumencie tym nie porusza się ważnych kwestii dotyczących ładu korporacyjnego, takich jak podejmowanie decyzji przez zarząd, odpowiedzialność i niezależność członków zarządu, konflikty interesów lub zaangażowanie zainteresowanych stron;

3.

wyraża ubolewanie, że w zielonej księdze skupiono się na systemie unistycznym i że wzięto pod uwagę systemu dualistycznego, który jest tak samo często reprezentowany w Europie; podkreśla, że w swoim przeglądzie unijnych ram ładu korporacyjnego Komisja musi uwzględnić prawa i obowiązki powierzone różnym organom spółki na mocy prawa krajowego, a w szczególności różnice pomiędzy systemem unistycznym a dualistycznym; następnie stosuje zasadniczo termin „zarząd” w odniesieniu do funkcji nadzorczej dyrektorów, która w systemie dualistycznym przypada zwykle radzie nadzorczej;

4.

podkreśla znaczenie utworzenia bardziej przejrzystego, stabilnego, wiarygodnego i odpowiedzialnego sektora przedsiębiorstw w UE, charakteryzującego się udoskonalonym ładem korporacyjnym; jest zdania, że sektor przedsiębiorstw, oprócz dbania o lepsze wyniki gospodarcze i tworzenie godnych miejsc pracy, powinien być w stanie uwzględniać w swojej działalności kwestie społeczne, etyczne i środowiskowe oraz wypełniać swoje zobowiązania zarówno względem pracowników, akcjonariuszy, jak i całego społeczeństwa;

5.

jest jednak zdania, że poprzez samo prawidłowe zarządzanie nie zapobiegnie się podejmowaniu nadmiernego ryzyka; w związku z tym wzywa do przeprowadzenia niezależnego audytu i opracowania zasad uwzględniających różnorodność kultur korporacyjnych występujących w UE;

6.

stwierdza, że koniecznym warunkiem jest, aby dobrze zarządzana spółka była przejrzysta oraz odpowiedzialna przed pracownikami, akcjonariuszami i – w stosownych przypadkach – innymi zainteresowanymi stronami;

7.

jest zdania, że określona w 2004 r. przez OECD definicja ładu korporacyjnego, zgodnie z którą ład korporacyjny obejmuje szereg relacji pomiędzy kierownictwem przedsiębiorstwa, jego zarządem, akcjonariuszami a innymi zainteresowanymi stronami w przedsiębiorstwie, powinna być szerzej propagowana;

8.

uważa, że w następstwie kryzysu finansowego można wyciągnąć wnioski z największych bankructw w świecie biznesu;

9.

w związku z tym podkreśla, że należy zwrócić uwagę na ważną rolę, jaką poszczególne komitety (audytu oraz – pod warunkiem, że istnieją w państwach członkowskich – komitety wynagrodzeń i nominacji) odgrywają w kwestii dobrego zarządzania przedsiębiorstwem i wzywa Komisję do nadania im większego znaczenia;

10.

jest przekonany, że do wszystkich spółek giełdowych powinien mieć zastosowanie podstawowy zestaw unijnych środków odnoszących się do ładu korporacyjnego; zwraca uwagę, że środki te powinny być proporcjonalne do wielkości, stopnia złożoności i rodzaju spółki;

11.

uważa, że inicjatywy dotyczące ładu korporacyjnego powinny iść w parze z proponowanymi przez Komisję inicjatywami dotyczącymi społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; jest zdania, że w szczególności w obecnej sytuacji gospodarczej i społecznej społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw mogłaby, w połączeniu z ładem korporacyjnym, umożliwić nawiązanie bliższych kontaktów między przedsiębiorstwami a środowiskiem społecznym, w którym te przedsiębiorstwa się rozwijają i działają;

12.

podkreśla, że inicjatywa finansowego fair play jest przykładem dobrej praktyki w zakresie ładu korporacyjnego w sporcie; wzywa inne sektory i władze publiczne do dalszego badania tych środków z myślą o wdrożeniu niektórych ich podstawowych zasad;

13.

wzywa Komisję do poddawania wszystkich proponowanych przez siebie wniosków ustawodawczych dotyczących ładu korporacyjnego analizie wpływu, która powinna koncentrować się na celach do osiągnięcia oraz na potrzebie utrzymania konkurencyjności przedsiębiorstw;

14.

podkreśla, że w systemach unistycznych obowiązki prezesa zarządu i dyrektora generalnego powinny być wyraźnie rozgraniczone; zwraca jednak uwagę, że zasada ta powinna być proporcjonalna do wielkości i specyficznego charakteru przedsiębiorstwa;

15.

podkreśla, że w skład zarządów spółek powinny wchodzić niezależne osoby o różnych umiejętnościach, doświadczeniu i wykształceniu oraz że ten aspekt składu zarządów powinien odpowiadać złożoności działalności spółki, a także że do obowiązków akcjonariuszy należy zapewnienie właściwego rozkładu umiejętności wśród członków zarządu;

16.

jest zdania, że polityka zatrudnienia w obszarach, w których jest stosowana, powinna być bardzo szczegółowa i opierać się na zasadzie „przestrzegaj lub wyjaśnij”; podkreśla, że opracowywanie i zatwierdzanie tego rodzaju dokumentów politycznych należy do wyłącznych kompetencji akcjonariuszy;

17.

wzywa spółki do wdrożenia przejrzystych i merytokratycznych metod w dziedzinie zasobów ludzkich oraz do skutecznego rozwijania i wspierania zdolności i umiejętności kobiet i mężczyzn; podkreśla, że spółki zobowiązane są do zapewnienia równego traktowania mężczyzn i kobiet w miejscu pracy i do zapewnienia im równych szans oraz do wniesienia wkładu w zapewnienie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym zarówno kobiet, jak i mężczyzn;

18.

podkreśla znaczenie posiadania szerokiego i zróżnicowanego zestawu umiejętności i kompetencji reprezentowanych w zarządzie spółki;

19.

wzywa Komisję do jak najszybszego przedstawienia pełnego obrazu sytuacji dotyczącej udziału kobiet we wszystkich typach przedsiębiorstw w Unii Europejskiej oraz zarówno obowiązkowych, jak i nieobowiązkowych środków mających na celu zwiększenie tego udziału, podejmowanych przez sektor gospodarczy i przyjętych ostatnio przez państwa członkowskie, zaś po zakończeniu tego badania, jeżeli przedsiębiorstwa i państwa członkowskie nie podejmą odpowiednich środków, do zaproponowania w trakcie roku 2012 aktów ustawodawczych – w tym przewidujących parytety płci – mających na celu zwiększenie udziału kobiet w kierowniczych organach przedsiębiorstw do 30 % do roku 2015 oraz do 40 % do roku 2020, uwzględniając kompetencje państw członkowskich oraz ich szczególne cechy gospodarcze, strukturalne (np. związane z rozmiarem przedsiębiorstwa), prawne i regionalne;

20.

podkreśla, że dyrektorzy muszą poświęcać odpowiednią ilość czasu na wykonywanie swych obowiązków; uważa, że stosowanie uniwersalnych rozwiązań nie jest zalecane; jest zdania, że powinno się zachęcać państwa członkowskie do ograniczenia liczby zarządów, w których może zasiadać dyrektor; zwraca uwagę, że pomogłoby to zwiększyć częstotliwość posiedzeń zarządów oraz poprawić jakość wewnętrznych rad nadzorczych; podkreśla znaczenie pełnej przejrzystości i otwartości członków zarządu jeżeli chodzi o ich pozostałe zobowiązania;

21.

zgadza się, że przeprowadzane okresowo oceny zewnętrzne to przydatne narzędzie oceny skuteczności praktyk w zakresie ładu korporacyjnego; jest jednak zdania, że oceny te nie powinny być obowiązkowe;

22.

jest zdania, że do obowiązków członków zarządu i rady nadzorczej należy korzystanie ze szkoleń i programów doskonalenia zawodowego niezbędnych do wywiązywania się przez nich z powierzonych im zadań, w stosownych przypadkach z pomocą przedsiębiorstwa;

23.

zachęca do ujawniania polityki wynagrodzeń przedsiębiorstw oraz rocznych sprawozdań w sprawie wynagrodzeń, które powinno podlegać zatwierdzeniu przez zgromadzenie akcjonariuszy; podkreśla jednak, że państwa członkowskie powinny móc pójść dalej i określić wymogi dotyczące ujawniania informacji o wynagrodzeniach dyrektorów wykonawczych i niewykonawczych, co może przyczynić się do poprawy przejrzystości;

24.

uważa, że należy wprowadzić surowy nadzór oraz nowe przepisy w celu zakazania wszelkich nadużyć w odniesieniu do wynagrodzeń, premii i rekompensat wypłacanych członkom kierownictwa, którzy jako przedstawiciele sektora przedsiębiorstw finansowych lub niefinansowych uzyskali dofinansowanie od rządu państwa członkowskiego; uważa, że w razie potrzeby należy podjąć działania prawne mające na celu zapobieżenie niewłaściwemu wykorzystywaniu funduszy publicznych;

25.

apeluje o opracowanie zrównoważonej długoterminowej polityki wynagrodzeń, która powinna opierać się na długoterminowym funkcjonowaniu poszczególnych pracowników i przedsiębiorstw, w których są zatrudnieni;

26.

uważa, że wzrost wynagrodzenia dyrektorów powinien być spójny z długoterminową rentownością ich spółek;

27.

popiera uwzględnienie w zmiennym wynagrodzeniu menedżerów elementów długoterminowej stabilności, takich jak uzależnienie części ich zmiennego wynagrodzenia od osiągania celów w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, do których to celów zalicza się przykładowo bezpieczeństwo i higiena pracy oraz zadowolenie pracownika;

28.

zwraca uwagę, że zarząd to organ odpowiedzialny za dokonywanie przeglądu i zatwierdzanie strategii spółki obejmującej podejście do ryzyka; powinien on również przestawiać ją w sposób zrozumiały akcjonariuszom, pod warunkiem że jest to możliwe bez ujawniania informacji, które mogłyby zaszkodzić spółce, na przykład w odniesieniu do konkurentów; jest zdania, że zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem UE należy w strategii tej uwzględnić ryzyko środowiskowe i społeczne, jako że ma ono istotny wpływ na spółkę;

29.

uważa, że należy zachęcać akcjonariuszy do zaangażowania w sprawy spółki poprzez rozszerzenie ich roli, jednak zaangażowanie to powinno być kwestią indywidualnego wyboru, nie zaś obowiązkiem;

30.

uważa jednak, że należy rozważyć nie tylko środki zachęcające do długoterminowych inwestycji, lecz także wymóg pełnej przejrzystości wykonywania prawa głosu ze wszystkich pożyczonych akcji, za wyjątkiem akcji na okaziciela; jest zdania, że należy ponownie rozważyć reakcje inwestorów instytucjonalnych ukierunkowane na tworzenie płynności i utrzymywanie dobrych ratingów, ponieważ takie reakcje zachęcają jedynie do nabywania udziałów krótkoterminowych przez tego rodzaju inwestorów;

31.

zwraca uwagę, że dyrektywa w sprawie wykonywania praw akcjonariuszy spółek (2) wspiera zasadę równego traktowania akcjonariuszy, w związku z czym wszyscy akcjonariusze (instytucjonalni lub nieinstytucjonalni) mają prawo otrzymywać te same informacje od spółki, niezależnie od liczby posiadanych akcji;

32.

apeluje do Komisji o przedstawienie współmiernych propozycji mających na celu określenie ogólnoeuropejskich wytycznych co do rodzaju informacji udostępnianych akcjonariuszom w rocznych sprawozdaniach przedsiębiorstw; jest zdania, że informacje te powinny być wysokiej jakości i użyteczne;

33.

zauważa brak długofalowej perspektywy w obrębie rynku oraz wzywa Komisję do przeglądu całego przedmiotowego ustawodawstwa, aby sprawdzić, czy niektóre z wymogów nie przyczyniły się w niezamierzony sposób do tej krótkowzroczności; w szczególności z zadowoleniem przyjmuje propozycję Komisji, aby zrezygnować z wymogu kwartalnego składania sprawozdań przewidzianego w dyrektywie w sprawie przejrzystości, wymogu, który w niewielki sposób poszerza informacje posiadane przez akcjonariuszy i umożliwia jedynie krótkoterminowe transakcje handlowe;

34.

z zadowoleniem przyjmuje opracowanie kodeksów dobrych praktyk dla inwestorów instytucjonalnych w całej Unii Europejskiej; uważa, że europejski kodeks dobrych praktyk mógłby zostać przygotowany na podstawie obowiązujących modeli oraz przy współpracy z organami krajowymi;

35.

podkreśla, że inwestorzy instytucjonalni posiadają podstawowy obowiązek ochrony swych inwestycji, do ich obowiązków należy również monitorowanie powołanego przez nich podmiotu zarządzającego aktywami w zakresie strategii, kosztów, zawieranych transakcji i stopnia zaangażowania tego podmiotu w spółki będące przedmiotem inwestycji, a co za tym idzie, wymaganie przejrzystości w zakresie wykonywanych przez niego obowiązków powierniczych;

36.

w związku z tym uważa, że inwestorzy instytucjonalni powinni posiadać swobodę opracowywania odpowiednich systemów motywacyjnych w stosunkach zawodowych z podmiotami zarządzającymi aktywami;

37.

podkreśla, że powinno się zawsze ujawniać konflikty interesów, nawet potencjalne, oraz że na szczeblu UE potrzebne są właściwe działania w tym zakresie;

38.

wzywa Komisję do zmiany dyrektywy w sprawie wykonywania praw akcjonariuszy spółek w taki sposób, aby ocenić, jak można w jeszcze większym stopniu rozszerzyć udział akcjonariuszy; uważa w związku z tym, że Komisja powinna przeanalizować w drodze oceny wpływu rolę głosowań elektronicznych na walnych zgromadzeniach spółek notowanych na rynku regulowanym w celu zachęcenia akcjonariuszy, a szczególnie akcjonariuszy transgranicznych, do udziału w głosowaniu;

39.

przypomina Komisji o potrzebie wyraźnego zdefiniowania koncepcji działania w porozumieniu, jako że brak jednolitych zasad stanowi jedną z głównych przeszkód na drodze współpracy pomiędzy akcjonariuszami;

40.

jest zdania, że doradcy inwestycyjni odgrywają bardzo ważną rolę, jednak ich działalność bardzo często wiąże się z konfliktem interesów; apeluje do Komisji, by w jeszcze większym stopniu uregulowała kwestię doradców inwestycyjnych ze zwróceniem szczególnej uwagi na kwestie przejrzystości i konfliktu interesów; uważa, że doradcom inwestycyjnym powinno się zakazać świadczenia usług konsultingowych na rzecz spółki będącej przedmiotem inwestycji;

41.

uważa, że spółki powinny mieć prawo wyboru pomiędzy systemem akcji imiennych a systemem akcji na okaziciela; uważa, że jeżeli spółki zdecydują się na akcje imienne, powinny mieć one prawo znać tożsamość ich właścicieli oraz że na szczeblu UE należy ustalić minimalne wymogi harmonizacyjne w kwestii ujawniania udziałów; jest zdania, że powinno się to odbywać bez uszczerbku dla praw właścicieli akcji na okaziciela do nieujawniania swej tożsamości;

42.

zwraca uwagę, że choć kwestię ochrony akcjonariuszy mniejszościowych regulują przepisy krajowego prawa spółek, działania unijne byłyby przydatne w celu wspierania głosowania przez pełnomocnika;

43.

popiera wytyczne zawarte w oświadczeniu Europejskiego Forum Ładu Korporacyjnego w sprawie transakcji spółek giełdowych z jednostkami powiązanymi z 10 marca 2011 r.; zachęca Komisję do podjęcia działań na szczeblu UE za pomocą środka tzw. prawa miękkiego, np. zalecenia;

44.

jest przekonany, że kwestię systemów akcjonariatu pracowniczego należy regulować na poziomie państw członkowskich i pozostawić je do negocjacji pomiędzy pracodawcami a pracownikami, możliwość uczestnictwa w takim systemie powinna mieć zawsze charakter dobrowolny;

45.

uważa, że system „przestrzegaj lub wyjaśnij” to pomocne narzędzie w kwestii ładu korporacyjnego; popiera obowiązek stosowania krajowego kodeksu ładu korporacyjnego lub kodeksu postępowania opracowanego przed spółkę; jest zdania, że wszelkie odstępstwa od kodeksu postępowania powinny być wyjaśniane w zrozumiały sposób, a poza wyjaśnieniami należałoby opisać i wyjaśnić alternatywne środki z zakresu ładu korporacyjnego;

46.

podkreśla potrzebę poprawy funkcjonowania istniejących zasad zarządzania i zaleceń oraz zapewnienia ich przestrzegania, zamiast nakładania wiążących europejskich zasad dotyczących ładu korporacyjnego;

47.

uważa, że kodeksy postępowania mogą prowadzić do zmiany zachowań, oraz że zapisana w nich elastyczność umożliwia powstanie innowacyjnych rozwiązań, które będą się opierać na wzorcowych praktykach z całej UE; uważa, że dzielenie się wzorcowymi praktykami poprawiłoby ład korporacyjny w UE;

48.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.

6.9.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 257/61

—

uwzględniając roczne sprawozdanie Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) za rok 2010,

—

uwzględniając art. 15, 126, 175, 208–209, 271 i 308–309 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz Protokół nr 5 ustanawiający statut EBI,

—

uwzględniając art. 287 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w sprawie roli Trybunału Obrachunkowego,

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego), zmiany decyzji nr 716/2009/WE oraz uchylenia decyzji Komisji 2009/78/WE,

—

uwzględniając decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1080/2011/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie udzielenia gwarancji UE dla Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) na pokrycie strat poniesionych w związku z pożyczkami i gwarancjami udzielonymi na zabezpieczenie pożyczek na potrzeby projektów poza granicami Unii Europejskiej oraz uchylenia decyzji nr 633/2009/WE;

—

uwzględniając swoją decyzję z dnia 10 maja 2011 r. w sprawie udzielenia absolutorium z wykonania budżetu 8., 9. i 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju za rok budżetowy 2009 (1),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 kwietnia 2011 r. w sprawie rocznego sprawozdania Europejskiego Banku Inwestycyjnego za rok 2009 (2),

—

uwzględniając Operacyjny plan działalności EBI na lata 2011–2013 w formie zatwierdzonej przez Radę Dyrektorów w dniu 14 grudnia 2010 r.,

—

uwzględniając sprawozdanie roczne za 2010 r. Komitetu Kontroli i Audytu EBI dla Rady Gubernatorów z dnia 6 kwietnia 2011 r.,

—

uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie inwestowania w przyszłość: nowe wieloletnie ramy finansowe (WRF) na rzecz Europy konkurencyjnej, zrównoważonej i sprzyjającej integracji społecznej (3),

—

uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 6 lipca 2011 r. w sprawie kryzysu finansowego, gospodarczego i społecznego: zalecenia dotyczące środków i inicjatyw do podjęcia (4),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie strategii „Europa 2020” (5),

—

uwzględniając art. 48 oraz art. 119 ust. 2 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Kontroli Budżetowej oraz opinie Komisji Rozwoju, Komisji Gospodarczej i Monetarnej, a także Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (A7-0058/2012),

A.

mając na uwadze, że EBI został ustanowiony na mocy traktatu rzymskiego, zaś jego głównym celem jest przyczynienie się do rozwoju jednolitego rynku i znoszenia różnic w rozwoju różnych regionów,

B.

mając na uwadze, że operacje finansowe EBI w obrębie Unii Europejskiej skupiają się wokół sześciu priorytetów politycznych: zapewnienia gospodarczej i społecznej spójności i konwergencji; urzeczywistnienia gospodarki opartej na wiedzy; rozwijania transeuropejskich sieci transportu i dostępu; wspierania małych i średnich przedsiębiorstwach (MŚP); ochrony i poprawy środowiska oraz propagowania społeczności zorganizowanych z poszanowaniem zasady zrównoważonego rozwoju; oraz wspierania trwałej, konkurencyjnej i bezpiecznej energii,

C.

mając na uwadze, że EBI pozostaje bankiem europejskim i stanowi instrument umożliwiający UE osiąganie jej celów,

D.

mając na uwadze, że wolumen pożyczek udzielonych przez grupę EBI w obrębie UE osiągnął w 2010 r. 52 mld EUR,

E.

mając na uwadze, że operacje EBI poza granicami Unii Europejskiej są prowadzone przede wszystkim w celu wspierania polityki Unii Europejskiej w zakresie działań zewnętrznych,

F.

mając na uwadze, że wolumen pożyczek udzielonych przez grupę EBI w poza granicami UE osiągnął w 2010 r. 6 mld EUR,

G.

mając na uwadze, że zgodnie ze swym statutem w wyniku ratyfikacji Traktatu z Lizbony maksymalny wolumen udzielanych przez EBI pożyczek i gwarancji może wynieść 250 % jego kapitału subskrybowanego, kapitału zapasowego, nierozwiązanych rezerw oraz nadwyżki rachunku zysku i strat,

H.

mając na uwadze, że przedłużenie się kryzysu finansowego, gospodarczego i związanego z zadłużeniem państwowym po roku 2010, a także związany z tym krach kredytowy wpłynęły na zwiększenie zapotrzebowania na działania finansujące,

I.

mając na uwadze, że zadaniem Europejskiego Banku Inwestycyjnego jest wspomaganie gospodarki europejskiej przy wykorzystaniu zarówno rynków kapitałowych, jak i zasobów własnych,

J.

mając na uwadze, że posiadanie przez EBI najwyższej oceny wiarygodności finansowej „AAA” ma kluczowe znaczenie dla funkcjonowania banku,

K.

mając na uwadze, że Komitet Kontroli i Audytu został ustanowiony na mocy Statutu EBI jako niezależny komitet odpowiedzialny za audytowanie ksiąg rachunkowych EBI i kontrolowanie zgodności jego działań z najlepszymi praktykami bankowymi; mając również na uwadze następujące stwierdzenie zawarte w sprawozdaniu Komitetu Kontroli i Audytu z dnia 6 kwietnia 2011 r.„w 2010 r. Komitet Kontroli i Audytu otrzymał od Banku oczekiwane wsparcie umożliwiające należyte wykonywanie obowiązków”;

L.

mając na uwadze, że bez odpowiedniego finansowania nie da się osiągnąć celów strategii „Europa 2020” takich jak inwestycje w infrastrukturę, ekologiczne technologie, innowacje i wpieranie MŚP,

M.

mając na uwadze, że zrównoważony rozwój Unii Europejskiej należy zagwarantować również poprzez przesunięcie niewykorzystanych środków w budżecie UE na wspólne programy na rzecz wzrostu, konkurencyjności i zatrudnienia oraz poprzez wykorzystanie pożyczek EBI i stworzenie efektywnego rynku obligacji projektowych;

1.

z zadowoleniem przyjmuje roczne sprawozdanie za rok 2010 i zachęca EBI do kontynuowania działań na rzecz wspierania rozwoju gospodarki europejskiej, pobudzania wzrostu, stymulowania zatrudnienia oraz promowania spójności terytorialnej i społecznej, ze szczególnym naciskiem na projekty realizowane w mniej rozwiniętych regionach; popiera zamiar skupienia się banku na podejmowaniu działań tam, gdzie jego finansowanie może mieć największy wpływ na wzrost gospodarczy; podkreśla, że EBI powinien w najlepszy możliwy sposób wykorzystać swoje zasoby i instrumenty do tego, by zwalczyć obecny kryzys finansowy i gospodarczy;

2.

uważa, że grupa EBI (6) powinna nadal składać Parlamentowi coroczne sprawozdania w sprawie działalnością w zakresie udzielania pożyczek zarówno wewnątrz UE, w odniesieniu do promowania celów Unii i strategii Europa 2020, jak i poza Unią, w odniesieniu do pełnionego mandatu oraz ogólnej politycznej spójności działań zewnętrznych UE; uważa, że EBI i Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR) powinny również skupić się na zacieśnianiu koordynacji i współpracy w krajach trzecich, aby umocnić swoją stosunkową przewagę i zapobiec powielaniu prac (7), a jednocześnie zapewnić efektywne wykorzystanie zasobów; przypomina również, że Rada i Parlament Europejski zgodnie twierdzą, że nadszedł czas na przeprowadzenie ekspertyzy dotyczącej racjonalizacji systemu europejskich publicznych instytucji finansowych, przy czym nie należy wykluczać żadnej opcji;

3.

zwraca uwagę, że grupa EBI nadal powinna przedstawiać Parlamentowi Europejskiemu roczne sprawozdania w sprawie swojej działalności finansującej związanej z budżetem UE, konkretnie odnośnie do finansowania realizowanego w obrębie UE oraz realizowanego poza granicami UE; wzywa EBI do dopilnowania tego, by jego sprawozdanie roczne było łatwo dostępne i zrozumiałe dla szerszego grona odbiorców;

4.

z zadowoleniem przyjmuje zatwierdzony Operacyjny plan działalności EBI na lata 2011–2013, który wyznacza trzy główne kierunki działalności banku na najbliższe lata: realizacja strategii „Europa 2020”, walka ze zmianą klimatu oraz wspieranie polityki zewnętrznej UE;

5.

popiera zobowiązanie banku do skupienia się na „trójkącie wiedzy”, który łączy edukację, badania i rozwój oraz innowacje;

6.

zaleca, aby EBI publikował na swoje stronie internetowej rezolucje Parlamentu Europejskiego dotyczące rocznych sprawozdań i pytania pisemne posłów do PE z odpowiedziami Europejskiego Banku Inwestycyjnego wraz z własnymi sprawozdaniami;

7.

dostrzega zwiększoną liczbę pożyczek udzielonych w ramach programów strukturalnych w kontekście kryzysu gospodarczego i finansowego; wskazuje na ważną rolę pożyczek na rzecz ożywienia i wzrostu gospodarczego dla wspierania inwestycji sektora publicznego w niektórych państwach członkowskich; zachęca EBI, aby nadal oferował podobne instrumenty nie tylko krajom znajdującym się w trudnej sytuacji finansowej, lecz także stymulował kraje o właściwej dyscyplinie finansowej i regiony konwergencji;

8.

zwraca uwagę, że jeżeli chodzi o wolumen pożyczek projekty związane z partnerstwami publiczno-prywatnymi (PPP) stanowiły w 2010 r. aż 32 % finansowanych przez EBI pożyczek na rzecz Transeuropejskiej Sieci Transportowej; z zadowoleniem przyjmuje utworzenie Europejskiego Centrum Wiedzy Specjalistycznej w zakresie PPP, którego członkami jest, oprócz EBI i Komisji Europejskiej, 30 państw członkowskich UE oraz krajów stowarzyszonych, a także wiele regionów;

9.

wzywa EBI do zachęcania do publicznego ujawniania łącznych publicznych obowiązków płatności PPP w odniesieniu do finansowanych PPP wraz z informacją na temat źródła przyszłych płatności;

10.

apeluje do EBI o publikowanie raz do roku wykazu wszystkich końcowych beneficjentów pożyczek i innych instrumentów finansowych w taki sam sposób, w jaki Komisja jest zobowiązana do publikowania wykazu beneficjentów funduszy UE;

11.

wzywa EBI do zwiększenia wsparcia na rzecz tworzenia sieci infrastruktury w nowych państwach członkowskich, które jest nadal stosunkowo niskie w porównaniu z państwami członkowskimi UE-15; domaga się, aby udział w finansowaniu sieci infrastruktury był większy w przypadku połączeń wzajemnych na granicach państw członkowskich;

12.

gorąco popiera współpracę między EBI a Komisją Europejską w zakresie rozwoju innowacyjnych instrumentów finansowych służących promowaniu celów strategii „Europa 2020” oraz działań na rzecz ożywienia gospodarki odczuwającej skutki kryzysu oraz walki przeciwko zmianom klimatycznym; zwraca uwagę na wcześniejsze pozytywne doświadczenia w zakresie wykorzystywania innowacyjnych instrumentów finansowych, w tym łączenia dotacji i pożyczek oraz mechanizmów podziału ryzyka;

13.

wyraża szczególne poparcie dla mechanizmu finansowania opartego na podziale ryzyka, wspólnej inicjatywy Komisji Europejskiej i EBI wspierającej finansowanie projektów wiążących się z ponadprzeciętnym poziomem ryzyka, ale i korzyści; w kontekście realizacji 7. programu ramowego w zakresie badań i rozwoju wyraża zdziwienie, że zatwierdzone pożyczki z tytułu mechanizmu finansowania opartego na podziale ryzyka wyniosły w 2010 r. jedynie 1,8 miliarda euro, co oznacza spadek o 1 miliard euro w stosunku do 2009 r.; odnosi wrażenie, że wyjaśnienie spadku podane przez EBI w sprawozdaniu za 2010 r., jakoby osłabła aktywność kredytowa przedsiębiorstw, które zwróciły się do EBI w kulminacyjnym momencie kryzysu, nie jest wystarczające, oraz domaga się dalszych wyjaśnień ze strony EBI i Komisji Europejskiej;

14.

wyraża zaniepokojenie w związku z wewnętrznymi systemami kontroli i audytowania EBI; zachęca Komisję i EBI do sfinalizowania kompleksowej ramowej umowy finansowo-administracyjnej do listopada 2012 roku z uwagi na spodziewany wzrost liczby innowacyjnych instrumentów finansowych zarządzanych przez grupę EBI; oczekuje, że do grudnia 2012 r. EBI przedstawi Parlamentowi sprawozdanie z osiągniętych postępów;

15.

z zadowoleniem przyjmuje osiągnięcie, pełny rok przed terminem, celu w postaci udzielenia MŚP pożyczek o wartości 30 mld EUR określonego podczas posiedzenia Rady do Spraw Gospodarczych i Finansowych w grudniu 2008 r.; popiera nowy produkt przewidujący udzielanie pożyczek przedsiębiorstwom z segmentu Mid-Cap i podkreśla jego znaczenie dla ożywienia europejskiej gospodarki; wzywa EBI, by w stosowanych przypadkach udzieliły porad MŚP i innymi zainteresowanym stronom w celu zapewnienia jakości i efektywności projektów;

16.

przypomina o wydanych wcześniej wielokrotnie powtarzanych zaleceniach Parlamentu Europejskiego dotyczących zwiększenia przejrzystości w odniesieniu do wyboru pośredników finansowych przez EBI oraz sposobu przydzielania „pożyczek globalnych”, a ponadto podkreśla konieczność podjęcia działań mających na celu realizację tych zaleceń; podkreśla potrzebę określenia bardziej klarownych i rygorystycznych kryteriów efektywności udzielanych pożyczek; zachęca EBI do bezzwłocznego opracowania przed końcem 2012 r. nowych, spójnych i skutecznych instrumentów zapewniających lepszy nadzór nad pośrednikami finansowymi współpracującymi z EBI w zakresie wspierania MŚP w Europie;

17.

ponawia wezwanie do przedstawiania przez EBI regularnych sprawozdań z osiągniętych wyników, obejmujących szczegółowe dane na temat beneficjentów końcowych, sprawozdania podsumowujące na temat monitorowania i wdrażania wewnętrznych procedur oraz realizacji ustalonych celów; wzywa do wskazywania i wyjaśniania odchyleń od założonych celów, a także do przedstawiania szczegółowych informacji dotyczących przyczyn tych odchyleń; jest zaniepokojony brakiem wyraźnych poziomów odniesienia i wskaźników penetracji, w wyniku czego efektywność udzielanych pożyczek pozostaje niepewna;

18.

zwraca uwagę na fakt, że w 2010 r. 115 tysięcy MŚP otrzymało wsparcie od grupy EBI oraz że EBI przeznaczył 10 mld EUR na wsparcie linii kredytowych dla MŚP, a także na to, że EFI udzielił poręczeń dla MŚP oraz udostępnił kapitał podwyższonego ryzyka o łącznej wysokości 2,8 mld EUR; popiera wysiłki EBI na rzecz zapewnienia większego wsparcia dla MŚP;

19.

z zadowoleniem przyjmuje decyzję EBI o przyłączeniu się do EBOR-u i Banku Światowego w ramach programu współpracy organów międzynarodowych na lata 2009–2010, którego celem jest zwiększenie wsparcia dla MŚP w państwach członkowskich z Europy Środkowo-Wschodniej; zaznacza, że EBI, realizując zobowiązania w ramach tego programu (dwukrotne zwiększenie środków przyznanych na rozwój MŚP tego regionu), działał sprawniej i do końca 2010 r. udzielił o 25 % więcej pożyczek, tj. w kwocie 14 mld EUR; zachęca EBI do kontynuowania bliskiej współpracy z bankami tego regionu w zakresie wspierania MŚP;

20.

z zadowoleniem przyjmuje wdrożenie przez Komisję i EBI europejskiego instrumentu mikrofinansowego w marcu 2010 r.; podkreśla potrzebę publicznego ujawnienia wyników dotychczasowego zastosowania tego instrumentu; wzywa do jak najszybszego ustalenia jasnych kryteriów wyboru pośredników uczestniczących w tej inicjatywie oraz do podania tych kryteriów do publicznej wiadomości;

21.

z zadowoleniem przyjmuje sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nr 4/2011 w sprawie audytu systemu poręczeń dla MŚP i dostrzega ważną rolę systemu SMEG; jest zaniepokojony ustaleniami trybunału zgodnie z którymi system dostarcza niewystarczających zapisów uzasadniających warunki określone w umowach pomiędzy EBI i pośrednikami finansowymi, niejasne wskaźniki wydajności oraz brakuje w nim wartości docelowych wskaźników; wzywa grupę EBI do rozwiązania tych problemów przy zstosowaniu zaleceń trybunału;

22.

wzywa EBI do przedstawienia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdania na temat postępów w realizacji zaleceń Europejskiego Trybunału Obrachunkowego;

23.

podkreśla ważną rolę EFI we wspieraniu MŚP; podkreśla, że EFI powinien kontynuować swoje działania związane z finansowaniem transakcji przeprowadzanych przez MŚP i udzielaniem dla nich poręczeń; zachęca EFI do kontynuowania wysiłków na rzecz wspierania odbudowy rynku sekurytyzacji dla MŚP, który nadal jest słaby;

24.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że gwarancje udzielone przez UE Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu na lata 2007–2013 na pokrycie strat poniesionych w związku z pożyczkami i gwarancjami udzielonymi na zabezpieczenie pożyczek na potrzeby projektów poza granicami Unii Europejskiej znajdują się pod skrupulatną kontrolą Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (8);

25.

zachęca Europejski Trybunał Obrachunkowy do przedstawienia Parlamentowi Europejskiemu specjalnego sprawozdania na temat operacji finansowych przeprowadzonych na podstawie tej decyzji wraz z oceną skutków na poziomie poszczególnych projektów i sektorów, a także na szczeblu krajowym i regionalnym, która pokazywałaby skuteczność wkładu EBI w realizację celów polityki zewnętrznej UE;

26.

jest zdania, że unijny instrument gwarancyjny realizowany w ramach upoważnienia do działań zewnętrznych charakteryzuje się wysoką wartością dodaną oraz znacznym efektem dźwigni finansowej; jednak tam, gdzie to możliwe, zachęca EBI do prowadzenia instrumentów wdrażanych na własne ryzyko przy jednoczesnym utrzymaniu przez EBI oceny wiarygodności finansowej „AAA”, zapewnieniu skutecznej koordynacji działań pomocowych podejmowanych przez Komisję Europejską, EBI i innych międzynarodowych i lokalnych partnerów w celu zwiększenia spójności i komplementarności działań;

27.

uważa, że EBI i EBOR powinny również skupić się na zacieśnianiu swojej współpracy i koordynacji w krajach trzecich, aby umocnić swoją stosunkową przewagę i zapobiec kolidowaniu swoich działań (9);

28.

wzywa EBI do informowania Parlamentu Europejskiego o swoich operacjach finansowych w regionie Morza Śródziemnego podejmowanych w ramach mandatu udzielonego EBI w zakresie pożyczek zewnętrznych w celu wykazania wpływu udzielonych pożyczek na rozwój oraz do przedstawienia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdania na ten temat przed końcem 2012 r.;

29.

podkreśla rolę wparcia EBI na rzecz projektów realizowanych w ramach partnerstw publiczno-prywatnych (PPP), głównie w obrębie UE, i zwraca uwagę na dążenie EBI do przeanalizowania potencjału wykorzystania PPP w krajach basenu Morza Śródziemnego;

30.

wzywa EBI, aby wraz z Komisją opracował w trybie pilnym i w ścisłym dialogu z krajami będącymi beneficjentami wniosek dotyczący instrumentu bankowego skuteczniejszego niż Instrument Eurośródziemnomorskiego Partnerstwa i Inwestycji (FEMIP), który zapewniłby skuteczność roli, jaką może odgrywać EBI w krajach śródziemnomorskich w dziedzinie MŚP, mikrokredytów itp.;

31.

wyraża zaniepokojenie z powodu ryzyka związanego z projektami realizowanymi w ramach PPP, takiego jak zbyt wysokie koszty w porównaniu z wynikami oraz częściowo pozabilansowe zadłużenie publiczne; zachęca EBI do uwzględnienia zaleceń określonych w sprawozdaniu wewnętrznym „Review of Lessons from Completed PPP Projects Financed by the EIB” (Przegląd wniosków wyciągniętych z ukończonych projektów realizowanych w ramach PPP finansowanych przez EBI), w szczególności poprzez:

32.

zachęca EBI do ograniczenia wsparcia dla pośredników finansowych spoza UE jedynie do lokalnych instytucji niedziałających w ośrodkach finansowych umiejscowionych w rajach podatkowych, które charakteryzują się znaczną odpowiedzialnością za rozwój swojego regionu i są przygotowane do wdrożenia prorozwojowego podejścia uwzględniającego specyfikę lokalnych MŚP w poszczególnych krajach; wzywa EBI do udzielania informacji na temat stopnia realizacji tych zaleceń w 2012 r.;

33.

z zadowoleniem przyjmuje Przegląd śródokresowy upoważnienia Europejskiego Banku Inwestycyjnego do operacji zewnętrznych na lata 2007–2013: sprawozdanie i zalecenia komitetu sterującego ekspertów z lutego 2010 r.;

34.

z zadowoleniem przyjmuje realizację decyzji nr 1080/2011/UE w sprawie udzielenia gwarancji UE dla Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) na pokrycie strat poniesionych w związku z pożyczkami i gwarancjami udzielonymi na zabezpieczenie pożyczek na potrzeby projektów poza granicami Unii Europejskiej; podkreśla, że upoważnienie EBI do operacji zewnętrznych musi być spójne z art. 208 TFUE, który przewiduje, że głównym celem polityki Unii w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju jest zmniejszenie i likwidacja ubóstwa;

35.

wyraża zaniepokojenie brakiem wystarczających informacji na temat wyników działań prowadzonych w ramach polityki zewnętrznej; zwraca uwagę na fakt, iż na pośredników finansowych nie nałożono obowiązku przekazywania wyników ex-post dotyczących poszczególnych operacji; wzywa w związku z tym EBI do nadania takim sprawozdaniom ex-post obowiązkowego charakteru; z zadowoleniem przyjmuje jednak nowe przepisy dotyczące sprawozdawczości, które wprowadzono na mocy decyzji nr 1080/2011/UE;

36.

mając na uwadze, że działalność EBI poza UE rozwinęła się głównie w krajach o średnim dochodzie i charakteryzowała się przy tym wykorzystaniem ograniczonych zasobów kadrowych, zwłaszcza na wstępnym etapie prac i na etapie monitorowania projektów, oraz ograniczoną obecnością na szczeblu lokalnym w stosunku do poziomu i złożoności działań finansowych poza UE;

37.

zaleca bardziej intensywne monitorowanie projektów w trakcie ich realizacji, a także po ich ukończeniu;

38.

zauważa, że w 2010 r. EBI udzielił pożyczek w łącznej kwocie 72 mld EUR, w tym 8,511 mld EUR krajom rozwijającym się (z czego 1,2 mld EUR dla Azji i Ameryki Łacińskiej (ALA), 1 mld EUR dla państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) (973 mln EUR) i RPA (50 mln EUR), 2,55 mld EUR dla krajów śródziemnomorskich i 328 mln EUR dla krajów środkowoazjatyckich), z czego 657 mln EUR na projekty w dziedzinie wody i urządzeń sanitarnych, zdrowia i edukacji;

39.

zauważa, że niezależna ocena upoważnienia EBI do operacji zewnętrznych pokazuje, iż wysiłki EBI w zakresie monitorowania realizacji projektów, dbania o obecność na rynku lokalnym oraz dalsze działania dotyczące kwestii środowiskowych i społecznych wciąż są niewystarczające, a zdolność EBI do spełnienia odnoszących się do upoważnienia wymogów w zakresie kwestii rozwojowych jest jedynie pośrednia;

40.

przypomina, że nastawienie prawie wyłącznie na wzrost napędzany PKB nie przekłada się automatycznie na osiągnięcie zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu i na zmniejszenie nierówności; W tym kontekście jest zdania, że odpowiednie pożyczki preferencyjne i zasoby kadrowe są niezbędne, aby EBI mógł efektywniej przyczyniać się do osiągnięcia celów unijnej współpracy na rzecz rozwoju;

41.

wzywa EBI do czynnego wspierania projektów na rzecz włączenia finansowego, tj. ułatwiających równy dostęp do usług finansowych, takich jak pożyczki oraz oferty oszczędnościowe i ubezpieczeniowe, np. przez wspieranie instytucji mikrofinansowych;

42.

wzywa do określenia wskaźników skuteczności działania w celu lepszego monitorowania wartości dodanej i wpływu działań EBI oraz zwiększenia kwalifikacji swoich pracowników w zakresie zrównoważonego rozwoju, praw człowieka oraz kwestii społecznych/związanych z płcią;

43.

z zadowoleniem przyjmuje zobowiązania i politykę EBI wobec jurysdykcji niechętnych do współpracy; wyraża jednak zaniepokojenie w związku z nieprzejrzystym trybem rozdzielania i monitorowania „pożyczek globalnych” z punktu widzenia zarządzania podatkowego; przypomina, że EBI powinien dopilnować, aby jego pożyczkobiorcy nie korzystali z rajów podatkowych ani nie stosowali innych szkodliwych praktyk podatkowych, takich jak nadużywanie cen transferowych, które to praktyki mogą prowadzić do uchylania się od opodatkowania lub unikania opodatkowania; w związku z tym wzywa EBI do zobowiązania pośredników finansowych do upubliczniania informacji o wydatkowaniu uzyskanych pożyczek globalnych, w tym sprawozdania z działalności we wszystkich krajach, w których pośrednicy ci działają;

44.

ubolewa nad tym, że EBI nie traktuje priorytetowo inwestycji w lokalne przedsiębiorstwa w państwach AKP; uznaje, że należy poprawić monitorowanie pożyczek globalnych lub pożyczek dla MŚP, aby dopilnować właściwego wdrażania wymogów EBI przez pośredników finansowych, gwarantując w ten sposób odpowiedzialność, przejrzystość i zrównoważony rozwój środowiskowy w zakresie wykorzystywania środków udostępnianych lokalnym MŚP; jest zdania, że należy sprecyzować definicję MŚP stosowaną w każdym regionie zewnętrznym, z uwzględnieniem struktury lokalnej gospodarki;

45.

domaga się, aby zgodność z unijnymi/uzgodnionymi normami międzynarodowymi w zakresie polityki środowiskowej i społecznej była stałym warunkiem decydującym o dostępie do finansowania przez EBI, oraz aby firmy lub przedsiębiorstwa, które naruszą wspomniane przepisy lub są zarejestrowane w rajach podatkowych, były skutecznie wyłączone z możliwości finansowania przez EBI;

46.

z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę dotyczącą zawarcia protokołu ustaleń w sprawie współpracy pomiędzy Parlamentem Europejskim a EBI; w związku z tym podkreśla konieczność ścisłego zaangażowania Parlamentu w proces omawiania koncepcji utworzenia platformy UE na rzecz współpracy zewnętrznej i rozwoju oraz zapewnienia przejrzystości tego procesu;

47.

podkreśla znaczenie poprawy i optymalizacji operacji finansowych UE i państw członkowskich w zakresie wspierania współpracy zewnętrznej; popiera wniosek ekspertów dotyczący połączenia wszystkich działań zewnętrznych w ramach odrębnej jednostki w celu zapewnienia bardziej skoncentrowanego zarządzania; przypomina o wniosku Parlamentu Europejskiego dotyczącym przeanalizowania możliwości utworzenia „unijnej platformy współpracy na rzecz rozwoju”;

48.

zaleca usprawnienie działalności EBI poprzez skupienie się na roli EBI, jaką jest przede wszystkim bycie „bankiem europejskim”;

49.

domaga się, aby w ramach działalności prowadzonej poza Unią EBI podejmował działania dopiero po upewnieniu się, że reguły handlowe pomiędzy państwem będącym przedmiotem działań a Unią obejmują zasadę wzajemności w stosowaniu norm społecznych, środowiskowych i zdrowotnych;

50.

przypomina o potrzebie wdrożenia europejskiego systemu nadzoru ostrożnościowego, w ramach którego EBI podlegałby takim samym zasadom ostrożnościowym co instytucje kredytowe; kontrola ostrożnościowa powinna czuwać nad sytuacją finansową EBI, dokładnym pomiarem jego wyników i przestrzeganiem reguł etyki zawodowej; ponawia wezwanie Parlamentu Europejskiego do poddania EBI pod ostrożnościowy nadzór regulacyjny;

51.

ponownie wzywa Komisję Europejską do przedstawienia Parlamentowi analizy prawnej dotyczącej możliwych sposobów sprawowania nadzoru ostrożnościowego nad EBI; uznaje istnienie trudności instytucjonalnych związanych z ewentualną rolą, jaką Europejski Bank Centralny miałby odgrywać w sprawowaniu nadzoru ostrożnościowego nad EBI; wzywa Komisję do przeanalizowania – w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi należącymi do strefy euro – wszystkich sposobów sprawowania nadzoru ostrożnościowego nad EBI;

52.

proponuje, aby kontrola regulacyjna była:

53.

niemniej jednak wzywa grupę EBI do dalszego samodzielnego stosowania najlepszych ostrożnościowych praktyk bankowych, aby utrzymać swoją bardzo solidną pozycję kapitałową i przyczyniać się do wzrostu gospodarki realnej; w związku z tym wzywa EBI do przeprowadzenia testu warunków skrajnych w celu weryfikacji odporności swojego portfela;

54.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że EBI dobrowolnie spełnia obowiązujące obecnie wymogi kapitałowe umowy Bazylea II i wzywa EBI do spełnienia również przyszłych zobowiązań wynikających z umowy Bazylea III;

55.

wyraża poważne zaniepokojenie ostatnimi wydarzeniami związanymi z wiarygodnością kredytową EBI; wzywa EBI do opracowania i wdrożenia strategii w celu utrzymania najwyższej oceny wiarygodności finansowej „AAA”, która jest podstawą działalności banku i jest niezbędna dla prowadzonych przez bank operacji; zauważa, że bank zostanie skreślony przez część inwestorów, jeżeli nie zostanie utrzymana najwyższa ocena wiarygodności finansowej „AAA”;

56.

z uwagi na potrzeby inwestycyjne UE i jej państw członkowskich oraz niewystarczający poziom kapitału dostarczanego przez rynki wzywa gubernatorów EBI do wyrażenia zgody na znaczne podwyższenie kapitału EBI;

57.

podkreśla, że ogólny poziom ryzyka kredytowego w portfelu kredytowym banku wzrósł częściowo w wyniku rosnącej presji na zdolność kredytową obecnych partnerów napędzanej skutkami przedłużającego się kryzysu gospodarczego, a częściowo w wyniku wyższego ryzyka kredytowego nieodłącznie związanego z nowymi operacjami; zaleca, aby EBI podjął odpowiednie działania, aby uniknąć pogorszenia się jego portfela kredytowego;

58.

wskazuje na to, że Unia Europejska potrzebuje wzrostu gospodarczego, który może być skutecznie zwiększony poprzez inwestycje w badania i rozwój i wspieranie budowy sieci transeuropejskich, oraz że w tym kontekście działalność EBI może przyczynić się do poprawy obecnych perspektyw gospodarczych;

59.

uważa, że EBI powinien zastosować mechanizmy gwarantujące przestrzeganie wartości UE w zakresie środowiska, społeczeństwa i praw człowieka oraz norm przejrzystości i zamówień publicznych przy przeprowadzaniu wszystkich operacji finansowych; wzywa EBI do dalszego zwiększania przejrzystości przy udzielaniu pożyczek przez pośredników finansowych oraz do podjęcia działań w celu zapobiegania korzystaniu z rajów podatkowych, cenom transferowym i unikaniu zobowiązań podatkowych;

60.

wzywa EBI do formalnego i opartego na zasadzie przejrzystości składania Parlamentowi corocznego sprawozdania zawierającego odpowiednie dane dotyczące adekwatności kapitałowej, zobowiązań warunkowych, operacji dokonywanych przez pośredników finansowych, podejmowanego ryzyka, wskaźnika dźwigni w finansowaniu sektora prywatnego oraz współpracy EBI-EFI;

61.

wzywa grupę EBI do dalszego stosowania najlepszych ostrożnościowych praktyk bankowych, aby był on zdolny utrzymać swoją bardzo solidną pozycję kapitałową i przyczyniać się do wzrostu gospodarki realnej; apeluje zatem o to, by EBI pozostał objęty ostrożnościowym nadzorem regulacyjnym pozwalającym ocenić jego wiarygodność kredytową, czuwać nad jakością kondycji finansowej banku oraz zapewnić dokładny pomiar jego wyników i przestrzeganie zasad dobrej praktyki zawodowej; uważa, że EBI powinien również zostać poddany testowi warunków skrajnych w celu oceny jego wiarygodności kredytowej;

62.

wzywa grupę EBI do udostępniania na swojej stronie internetowej w odpowiednich przypadkach i przed zatwierdzeniem danego projektu właściwych informacji dotyczących beneficjentów długoterminowych pożyczek i gwarancji, pośredników finansowych banku, kryteriów selekcji projektów dotyczących pożyczek kapitału wysokiego ryzyka udzielanych MŚP, a zwłaszcza określenia wypłaconych kwot, liczby udzielonych pożyczek oraz danego regionu i sektora przemysłu; proponuje, aby EBI przyjął bardziej ukierunkowane, selektywne i efektywne podejście nastawione na wyniki; nawołuje również do oceny środowiskowych, społecznych i makroekonomicznych skutków wspieranych projektów;

63.

jest zdania, że aby dotrzeć do małych i średnich przedsiębiorstw, EBI powinien nawiązywać współpracę na wyższym szczeblu z odpowiedzialnymi pośrednikami finansowymi przestrzegającymi zasady przejrzystości i powiązanymi z lokalną gospodarką;

64.

wzywa EBI do kontynuowania starań w celu zagwarantowania, by pożyczki były skutecznie przekazywane MŚP przez pośredników finansowych;

65.

wzywa EBI do wyjaśnienia swojego stanowiska w sprawie tzw. obligacji na finansowanie projektów UE i innych innowacyjnych instrumentów finansowych opartych na współfinansowaniu z budżetów UE i EBI; jest przekonany, że Komisja powinna wprowadzić obligacje na finansowanie projektów UE, które powinny jak najszybciej wejść do użytku, najlepiej przed okresem budżetowym 2014–2020; nawołuje EBI do aktywnego udziału w realizacji takich inicjatyw; uważa, że wdrożenie wniosku Komisji dotyczącego obligacji na finansowanie projektów w ramach strategii „Europa 2020” może przyczynić się do rozwoju zrównoważonych sektorów przemysłu oraz infrastruktury w państwach członkowskich i na szczeblu UE; podkreśla, że procedury ustalone w tym celu powinny być wyraźnie określone w ramach kwalifikowalności projektów będących przedmiotem zwykłej procedury ustawodawczej; uważa, że wymogi odnośnie do standardów dotyczących środowiska, społeczeństwa, praw obywatelskich i przejrzystości powinny być przestrzegane we wszystkich innowacyjnych instrumentach finansowych;

66.

jest przekonany, że EBI powinien uwzględnić sytuację finansową państw członkowskich przy podejmowaniu decyzji dotyczących infrastruktury, w której należy wdrożyć pilotażowy etap obligacji projektowych; na etapie pilotażowym należy potraktować priorytetowo projekty realizowane w państwach członkowskich o niskim wzroście i mających problemy z płynnością na rynkach finansowych;

67.

wzywa EBI do oceny i w miarę potrzeby do dokonania przeglądu lub intensyfikacji działalności prowadzonej w krajach położonych na południowym brzegu Morza Śródziemnego, aby promować inwestycje w sektory niezbędne dla rozwoju gospodarczego, funkcjonowania rynku, konkurencyjności i tworzenia miejsc pracy, a także by wspierać procesy demokratyczne i praworządność w tych krajach; z zadowoleniem przyjmuje niedawne zwiększenie o 1 mld euro kwoty pożyczek EBI dla krajów położonych na południowym brzegu Morza Śródziemnego uważa, że EBI powinien opublikować dane dotyczące wpływu swoich bieżących działań na rozwój w tym regionie;

68.

z zadowoleniem przyjmuje wzrost znaczenia pożyczek EBI w ramach programu strukturalnego dla pomocy państwom członkowskim w sfinansowaniu ich wkładu w programy wspierane przez fundusze strukturalne UE; wzywa Komisję do współpracy z EBI w celu dopilnowania, by inwestycje w projekty w dziedzinie infrastruktury nie były przekładane z powodu trudności gospodarczych, z którymi zmagają się państwa członkowskie;

69.

jest przekonany, że EBI powinien przeprowadzić własną niezależną ocenę jurysdykcji, w których prowadzi działania, w celu zwalczania nielegalnych przepływów kapitału i upewnienia się, że nie wspiera centrów finansowych offshore;

70.

wzywa EBI do wzmożenia swojej działalności w państwach członkowskich UE o dużym i utrzymującym się deficycie na rachunku obrotów bieżących w celu promowania konwergencji gospodarczej i społecznej oraz zwiększenia finansowej i politycznej równowagi unii walutowej;

71.

zwraca się do EBI o wyjaśnienie i uzasadnienie swojego stanowiska w sprawie przekształcenia Instrumentu Eurośródziemnomorskiego Partnerstwa i Inwestycji w Bank Eurośródziemnomorski;

72.

domaga się zmiany dokumentu EBI dotyczącego polityki energetycznej z 2007 r., tak by był on spójny z celami i planami działania UE na 2050 r.;

73.

zwraca uwagę na to, że w 2010 r. EBI przekazał 25,9 mld euro regionom UE najbardziej dotkniętym kryzysem gospodarczym;

74.

jest przekonany, że w kontekście trudności, jakim muszą sprostać MŚP w związku z oceną ryzyka kredytowego, EBI powinien nawiązać współpracę z odpowiedzialnymi pośrednikami finansowymi przestrzegającymi zasady przejrzystości, powiązanymi z lokalną gospodarką, i powinien regularnie publikować informacje na temat wypłaconych kwot, odbiorców tych kwot oraz regionów i sektorów przemysłu, którym wypłacono środki;

75.

podkreśla znaczenie programów JASPERS, JESSICA, JEREMIE i JASMINE dla regionalnej konwergencji i spójności w Europie oraz wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw, a także podkreśla potrzebę odpowiedniego finansowania w nowym okresie programowania (2014–2020); z zadowoleniem przyjmuje uczestnictwo EBI w europejskim instrumencie mikrofinansowym Progress; podkreśla znaczenie regionalnej konwergencji pożyczek EBI w formie środków na rzecz projektów strukturalnych;

76.

zwraca uwagę na ograniczenie kwoty pożyczek EBI w nowym programie operacyjnym na lata 2012–2014 do 60 mld euro w 2012 r. w porównaniu z 75 mld euro w 2011 r., jak wskazano w rocznym programie przyjętym przez Radę Dyrektorów;

77.

z zadowoleniem przyjmuje pomoc udzieloną przez EBI łącznie z funduszami strukturalnymi UE dla państw mających kłopoty finansowe, w tym pożyczki na pokrycie części krajowego wkładu w projekty wspierane przez te fundusze; z zadowoleniem przyjmuje utworzenie Funduszu Gwarancyjnego w Grecji, finansowanego z narodowych strategicznych ram odniesienia (NSRF) z pomocą i wsparciem EBI, co według oczekiwań ma pomóc w realizacji publicznych inwestycji.

78.

z zadowoleniem przyjmuje opracowanie przez EBI nowego mechanizmu rozpatrywania skarg; zauważa jednak, że w 2010 roku mechanizm ten nie działał jeszcze w pełni poprawnie; zauważa znaczny wzrost liczby skarg, związanych głównie z zamówieniami publicznymi oraz środowiskowymi, społecznymi i rozwojowymi aspektami finansowanych projektów; zwraca się do EBI o dostarczenie PE do końca września 2012 r. odpowiednich informacji na temat działań następczych odnośnie do wnoszonych skarg; z zadowoleniem odnosi się do przyjęcia procedur operacyjnych dotyczących mechanizmu rozpatrywania skarg (CMOP), które zostały zatwierdzone przez Komitet Zarządzający banku w listopadzie 2011 r.;

79.

wzywa EBI, aby podczas przygotowywania projektów zwiększył należytą staranność w odniesieniu do kwestii społecznych (w tym poszanowania praw człowieka) przez analizę ex ante, a zwłaszcza kontrolę na etapie wdrażania projektu oraz po jego zakończeniu;

80.

domaga się, aby zgodność z unijnymi normami w zakresie polityki środowiskowej i społecznej była stałym warunkiem decydującym o dostępie do finansowania przez EBI, oraz aby firmy lub przedsiębiorstwa, które naruszą wspomniane przepisy lub są zarejestrowane w jurysdykcjach, w których nie przestrzega się przepisów, były skutecznie wyłączone z możliwości finansowania przez EBI;

81.

wzywa EBI do określenia jasnych wskaźników skuteczności w celu lepszego monitorowania wartości dodanej operacji finansowych EBI oraz zwiększenia kwalifikacji swoich pracowników w zakresie zrównoważonego rozwoju, praw człowieka oraz kwestii społecznych/związanych z płcią;

82.

domaga się, aby gwarancje finansowe udzielane EBI przez UE były oprocentowane według średniej stopy oprocentowania porównywalnych gwarancji ustalonej na rynku finansowym. Tak obliczone oprocentowanie może być przedmiotem decyzji o przyznaniu dotacji przez Unię na rzecz EBI zgodnie ze zwyczajowymi procedurami, jeżeli brak oprocentowania gwarancji stanowi część modelu gospodarczego zgodnego z celami Unii, zwłaszcza w odniesieniu do działalności prowadzonej poza Unią, i regułami funkcjonowania rynku wewnętrznego, aby uniknąć zakłóceń w konkurencji z sektorem prywatnym;

83.

zwraca się do EBI i do Komisji, aby w celu poprawy wydajności i skuteczności systemów kontroli, monitorowania i nadzoru, a także w celu wdrożenia i zapewnienia właściwego funkcjonowania instrumentów i mechanizmów opracowały podręcznik dobrych praktyk, który w odpowiednich przypadkach określałby i obejmował również złe praktyki, umożliwiając czerpanie wniosków z błędów przeszłości;

84.

ubolewa nad tym, że w części „Kapitał EBI i operacje zaciągania pożyczek w 2010 r.” sprawozdania EBI za 2010 r. ze względów przejrzystości nie przedstawiono i oszacowano ryzyka związanego z mechanizmem EBI, który to mechanizm zabezpieczony jest bardzo wysokim nieopłaconym kapitałem podstawowym wniesionym przez państwa członkowskie, będące jedynymi udziałowcami, i którego ratingi finansowe stopniowo pogarszały się od czasu nadejścia kryzysu na jesieni 2008 r.;

85.

proponuje, aby państwa członkowskie zrzeszone w EBI przyjęły plan, np. na okres do 2020 r., opłacenia części nieopłaconego kapitału podstawowego, który na dzień 31 grudnia 2010 r. wynosi ok. 190 miliardów euro;

86.

zwraca uwagę na zatrważające zróżnicowanie europejskich gospodarek pod względem konkurencyjności i innowacji;

87.

docenia fakt, że EBI zwiększył w roku 2010 do 19 mld EUR – co w porównaniu z 16 mld EUR w roku poprzednim stanowi 30 % wszystkich pożyczek udzielonych w Unii Europejskiej – kwotę inwestycji przewidzianych na finansowanie projektów na rzecz klimatu, obejmujących takie dziedziny jak efektywność energetyczna, energia ze źródeł odnawialnych, transport, zalesianie, innowacyjność i dostosowanie do zmian klimatu;

88.

z zadowoleniem przyjmuje skupienie się EBI na kwestii zmiany klimatu, a zwłaszcza energii odnawialnej; wzywa EBI, aby w ramach swojego zaangażowania w sektorze energetycznym koncentrował się na kwestii powszechnego dostępu do energii przez wspieranie zdecentralizowanych projektów na małą skalę bez połączenia z siecią zewnętrzną, zwłaszcza na obszarach wiejskich; wzywa EBI do wycofania projektów, które mogą mieć znaczący wpływ na środowisko, takich jak duże zapory, wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla oraz technologie wykorzystujące paliwa kopalne, aby uniknąć uzależnienia krajów rozwijających się od wymienionych źródeł energii;

89.

jest zdania, że Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) powinien finansować projekty, które spełniają ścisłe kryteria środowiskowe, wspierając w ten sposób zrównoważony rozwój i stopniowe rezygnowanie z udzielania dotacji prowadzących do szkodliwych skutków dla środowiska;

90.

wzywa EBI do ambitniejszego udziału w zmniejszaniu emisji w sektorze transportu; w związku z tym uważa, że EBI powinien dać pierwszeństwo projektom, które zmniejszą popyt na transport i przyczynią się do rozwoju transportu publicznego i kombinowanego;

91.

wzywa EBI do sporządzenia do celów analizy szarej listy projektów obejmujących technologie, które chociaż mogą spełniać minimalne normy europejskie, to jednak nie odpowiadają średnim, europejskim normom środowiskowym;

92.

docenia wsparcie EBI dla sektora energii ze źródeł odnawialnych (mającego znaczenie strategiczne dla celów dotyczących działań klimatycznych UE), które znacząco wzrosło w ciągu ostatnich lat (6 mld EUR w roku 2010 wobec 500 mln EUR w roku 2006);

93.

docenia również fakt, że EBI poprawił także swoją fachowość techniczną i wewnętrzną, zwiększając z 40 % (2007 r.) do 64 % (2011 r.) liczbę ekspertów ds. projektów, którzy pracują głównie nad projektami w dziedzinie efektywności energetycznej/energii ze źródeł odnawialnych;

94.

apeluje, aby EBI nadal stosował bardziej rygorystyczne kryteria do projektów wykorzystujących paliwa kopalne, na które to projekty niestety przeznaczane jest wciąż 10 % finansowania banku. Stosowanie tych kryteriów ma zasadnicze znaczenie dla szybkiego wyeliminowania pomocy EBI dla energii produkowanej z wydzielaniem dużej ilości dwutlenku węgla

95.

wzywa EBI do dopilnowania, żeby projekty w krajach rozwijających się finansowane ze środków EBI przyniosły korzyść także wspólnotom lokalnym, do których w razie potrzeby należy zwrócić się o opinię w sprawie projektów inwestycyjnych mogących mieć wpływ na zamieszkiwany przez nie obszar; jest zdania, że projekty powinny podlegać przeglądowi pod kątem zgodności z aspektami środowiskowymi i być spójne z unijnymi celami w zakresie ograniczania emisji;

96.

wzywa EBI, by odnośnie do różnorodności biologicznej kierował się zasadą unikania strat netto; w tym kontekście zwraca uwagę na normy określone w programie dotyczącym środków wyrównawczych dla przedsiębiorstw w zakresie różnorodności biologicznej (BBOP);

97.

wzywa EBI do zwiększenia finansowania projektów związanych z zarządzaniem zasobami wodnymi ze szczególnym uwzględnieniem krajów położonych w południowej strefie basenu Morza Śródziemnego i ze szczególnym nastawieniem na zrównoważenie dostaw;

98.

zwraca uwagę EBI na coraz większy niedobór surowców; wzywa EBI do zbadania, jak może się on przyczynić do efektywniejszego wykorzystywania surowców w UE.

99.

wzywa Komisję i grupę EBI do opracowania innowacyjnych instrumentów finansowych EBI, mających wspólny budżet i przeznaczonych na inwestycje wspierające różnorodność biologiczną, a także do powiązanego świadczenia przez grupę EBI technicznych i finansowych usług doradczych, które będą spójne z normami banku w zakresie efektywności środowiskowej;

100.

wzywa EBI do wspierania projektów przeznaczonych do promowania różnorodności biologicznej i gospodarowania zasobami wody, a także do zobowiązania się do niefinansowania projektów, które zakładają znaczne przekształcenie ważnych siedlisk naturalnych lub produkcję zabronionych substancji, projektów budowy dużych zapór, które nie przestrzegają zaleceń Światowej Komisji ds. Zapór, lub projektów wydobywczych (ropa naftowa, gaz i minerały), które mają niszczące skutki dla środowiska lub społeczeństwa i które nie przestrzegają zaleceń zawartych w Extractive Industries Review Banku Światowego;

101.

apeluje, aby EBI nadal stosował rygorystyczne kryteria do projektów w dziedzinie produkcji energii z węgla i lignitu, które bank może jeszcze wspierać zgodnie z celami bezpieczeństwa polityki zaopatrzenia UE, gdyż stosowanie tych kryteriów ma zasadnicze znaczenie dla szybkiego wyeliminowania pomocy banku dla energii produkowanej z wydzielaniem dużej ilości dwutlenku węgla;

102.

ponownie wzywa EBI do pełnego dostosowania swoich operacji do celu UE polegającego na szybkim przejściu na gospodarkę niskoemisyjną oraz do przyjęcia planu stopniowego wycofania pożyczek na projekty z zakresu paliw kopalnych, w tym pożyczek udzielanych elektrowniom zasilanym węglem, a także do zdwojenia wysiłków mających na celu zwiększenie poziomu transferu technologii w zakresie energii odnawialnej oraz technologii energooszczędnych;

103.

wzywa EBI do ulepszenia systemu oceny i selekcji projektów oraz do unikania wspierania projektów negatywnie oddziałujących na klimat przy jednoczesnym zapewnieniu intensywniejszego monitorowania realizacji projektów; wyniki osiągnięte dzięki inwestycjom banku w zakresie zapobiegania zmianie klimatu powinny być uwzględniane w rocznym sprawozdaniu;

104.

proponuje, aby Komisja we współpracy z EBI oraz z uwzględnieniem jakości jego zasobów kadrowych i doświadczenia w finansowaniu dużych projektów infrastrukturalnych podjęła się zadania polegającego na analizie strategicznej finansowania inwestycji, nie wykluczając przy tym żadnej ewentualności: dotacje, opłacenie kwot wniesionych przez państwa członkowskie do kapitału EBI, wpłaty Unii Europejskiej na poczet kapitału EBI, pożyczki, innowacyjne instrumenty, inżynieria finansowa dostosowana do długofalowych projektów przynoszących zysk w dalszej perspektywie, rozwój systemów gwarancji, utworzenie sekcji inwestycji w budżecie Unii, konsorcja finansowe pomiędzy władzami europejskimi, krajowymi i lokalnymi, partnerstwo publiczno-prywatne itp.;

105.

przypomina ponadto, że strategia „Europa 2020” będzie wiarygodna jedynie wówczas, gdy zostanie poparta odpowiednimi środkami finansowymi, dlatego też popiera zwiększenie roli EBI, sprawowanie przez niego funkcji katalizatora, wykorzystanie funduszy strukturalnych oraz dalszy rozwój i optymalne wykorzystanie innowacyjnych instrumentów finansowych, obejmujących w szczególności EBI i EFI, a także inne instytucje finansowe na zasadzie wzajemności (np. łączenie dotacji i pożyczek, instrumenty związane z kapitałem wysokiego ryzyka, nowe formy podziału ryzyka i poręczeń);

106.

wzywa organy zarządzające EBI do rozważenia możliwości, czy Unia Europejska nie zostałaby – obok państw członkowskich – udziałowcem banku, co zdaniem Parlamentu doprowadziłby do wzmocnienia współpracy między EBI a Komisją;

107.

wzywa EBI do wspierania starań na rzecz budowania zaufania do państw członkowskich strefy euro mających poważne trudności związane ze stabilnością finansową lub zagrożonych takimi trudnościami poprzez udział w projektach inwestycyjnych w tych państwach i udzielenie gwarancji łagodzących zwiększone ryzyko kraju;

108.

jest zdania, że po zmianach traktatu z Lizbony oraz wzmocnieniu roli EBI w zrównoważonym i stabilnym rozwoju rynku wewnętrznego, EBI powinien w większym stopniu rozliczać się ze swojej działalności przed obywatelami UE, a mianowicie powinien podlegać procedurze udzielania absolutorium przez Parlament Europejski w zakresie wykorzystania środków publicznych pochodzących z budżetu UE lub Europejskiego Funduszu Rozwoju zarządzanych przez EBI;

109.

z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie EBI do opracowania nowych ram służących mierzeniu wpływu projektów na rozwój w celu umożliwienia ich oceny zarówno ex-ante, jak i ex-post (ramy służące mierzeniu wyników (REM)) w styczniu 2012 r.; zachęca EBI do zapewnienia przejrzystości stosowania tych ram poprzez ujawnienie pełnej listy wskaźników i publikowanie sprawozdań monitorujących oraz informacji na temat podjętych środków; domaga się tego, by informować go o postępach w monitorowaniu wyników, osiąganych dzięki nowym ramom służącym mierzeniu wyników (ram REM);

110.

z zadowoleniem przyjmuje to, że zwiększono poziom monitorowania projektów pod względem finansowym i umownym poprzez powołanie nowej grupy zadaniowej ds. monitorowania; domaga się tego, by informować go o wynikach osiąganych przez tę nową grupę zadaniową ds. monitorowania oraz o wprowadzanych przez nią usprawnieniach;

111.

wzywa EBI do udziału w finansowaniu projektów inwestycyjnych, których celem jest wspieranie badań, rozwoju i innowacji w tych państwach i regionach, które są niewspółmiernie obciążone w przypadku zewnętrznych niesymetrycznych wstrząsów gospodarczych;

112.

wzywa EBI do powiązania swoich projektów finansowania z dążeniem do przyczyniania się do zmniejszenia ubóstwa i osiągnięcia milenijnych celów rozwoju, prawami człowieka, społeczną odpowiedzialnością przedsiębiorstw, godną pracą, przepisami ochrony środowiska i dobrym zarządzaniem, poprzez wdrożenie decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1080/2011/UE;

113.

w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę wprowadzenia obligacji projektowych w ramach strategii „Europa 2020” jako mechanizmu podziału ryzyka między Wspólnotę Europejską a Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) zapewniającego dodatkowe wsparcie z budżetu UE, który powinien wykorzystywać fundusze UE i zapewnić dodatkowe zainteresowanie ze strony sektora prywatnego, jeżeli chodzi o poszczególne projekty infrastrukturalne zgodnie z celami strategii „Europa 2020”; zachęca EBI do przeprowadzania pilotażowego etapu inicjatywy przed zakończeniem obecnego okresu programowania 2007–2013 w celu umożliwienia oceny skuteczności systemu;

114.

zwraca uwagę na postępy poczynione przez EBI w ustanawianiu jasnych procedur w odniesieniu do jurysdykcji, w których nie przestrzega się przepisów; popiera politykę banku, zgodnie z którą nie bierze on udziału w żadnej działalności realizowanej przez kraje odmawiające współpracy; wzywa EBI do dokonania oceny wdrożenia i egzekwowania jego „Polityki wobec nieprzejrzystych i niechętnych do współpracy jurysdykcji o niewystarczających regulacjach” (tzw. polityki NCJ) oraz do przedstawienia przed końcem 2012 r. Parlamentowi Europejskiemu sprawozdania w tym zakresie; zachęca EBI do dokonywania regularnych przeglądów i aktualizacji jego polityki NCJ w celu dopilnowania tego, by operacje finansowe EBI nie przyczyniały się do jakichkolwiek form oszustw podatkowych, prania pieniędzy ani finansowania terroryzmu;