Sprawy połączone C‑250/14 i C‑289/14
Air France-KLM
i
Hop!-Brit Air SAS
przeciwko
Ministère des Finances et des Comptes publics
[wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożone przez Conseil d’État (Francja)]
„Podatek od wartości dodanej — Zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego i wymagalność — Transport lotniczy — Kupiony, lecz niewykorzystany bilet — Wykonywanie usług przewozu — Wystawienie biletu — Moment zapłaty podatku”
Streszczenie – wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 23 grudnia 2015 r.
Harmonizacja ustawodawstw podatkowych — Wspólny system podatku od wartości dodanej — Czynności podlegające opodatkowaniu — Odpłatne świadczenie usług — Pojęcie — Pasażerski przewóz lotniczy — Włączenie — Warunki — Wystawione przez przewoźnika lotniczego bilety, niewykorzystane przez pasażerów, i za które nie mogą oni dostać zwrotu — Brak wpływu — Wystawienie biletów podlegające opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej
(dyrektywa Rady 77/388, zmieniona dyrektywą 1999/59 i dyrektywą 2001/115, art. 2 pkt 1, art. 10 ust. 2)
Harmonizacja ustawodawstw podatkowych — Wspólny system podatku od wartości dodanej — Zdarzenie podatkowe i powstanie obowiązku podatkowego — Zakup biletu lotniczego przez pasażera — Bilet, który nie został następnie wykorzystany — Wymagalność podatku w chwili pobrania ceny biletu — Pobranie przez przewoźnika lotniczego, przez osobę trzecią działającą w jego imieniu i na jego rzecz lub przez osobę trzecią działającą we własnym imieniu — Brak wpływu
(dyrektywa Rady 77/388, zmieniona dyrektywą 1999/59 i dyrektywą 2001/115, art. 2 pkt 1, art. 10 ust. 2 akapit pierwszy, akapit drugi)
Harmonizacja ustawodawstw podatkowych — Wspólny system podatku od wartości dodanej — Czynności podlegające opodatkowaniu — Odpłatne świadczenie usług — Pojęcie — Pasażerski przewóz lotniczy — Włączenie — Sprzedaż przez osobę trzecią biletów przewoźnika lotniczego na jego rzecz w ramach umowy franczyzy — Zryczałtowana kwota wypłacana przez osobę trzecią przewoźnikowi lotniczemu, z tytułu wystawionych biletów, które utraciły ważność, obliczana jako procent rocznego obrotu uzyskanego z odpowiednich połączeń lotniczych — Kwota podlegająca opodatkowaniu tytułem świadczenia wzajemnego za te bilety
(dyrektywa Rady 77/388, zmieniona dyrektywą 1999/59 i dyrektywą 2001/115, art. 2 pkt 1, art. 10 ust. 2)
Artykuł 2 pkt 1 i art. 10 ust. 2 szóstej dyrektywy 77/388 w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych, zmienionej dyrektywą 1999/59, a następnie dyrektywą 2001/115, należy interpretować w ten sposób, że wystawienie biletów przez przewoźnika lotniczego jest opodatkowane podatkiem od wartości dodanej, jeżeli wystawione bilety nie zostały wykorzystane przez pasażerów, a ci ostatni nie mogą otrzymać za nie zwrotu.
W istocie świadczenie usług takich jak lotnicze przewozy pasażerskie podlega opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej, jeżeli, po pierwsze, kwota zapłacona przez pasażera przewoźnikowi lotniczemu w ramach stosunku prawnego urzeczywistnionego umową przewozu jest bezpośrednio związana z wyodrębnioną usługą, za którą stanowi wynagrodzenie, a po drugie, usługa ta została wykonana.
Jednakże realizacja usług, których świadczenie odpowiada wykonaniu zobowiązań wynikających z umowy przewozu lotniczego osób, jest możliwa tylko pod warunkiem, że pasażer przewoźnika lotniczego stawi się w przewidzianych dacie i miejscu przyjęcia na pokład, ponieważ przewoźnik ten przyznaje mu prawo do skorzystania z nich do godziny przyjęcia na pokład w okolicznościach wyszczególnionych przez umowę przewozu zawartą przy zakupie biletu.
Natomiast na świadczenie wzajemne wobec ceny zapłaconej przy zakupie biletu składa się prawo pasażera do skorzystania z wykonania obowiązków wynikających z umowy przewozu, niezależnie od faktu, czy pasażer zrealizuje to prawo, zaś przewoźnik lotniczy wykonuje świadczenie, gdy umożliwia pasażerowi skorzystanie ze swych usług.
(por. pkt 25–28, 35; pkt 1 sentencji)
Artykuł 2 pkt 1 i art. 10 ust. 2 akapity pierwszy i drugi szóstej dyrektywy 77/388 w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych, zmienionej dyrektywą 1999/59, a następnie dyrektywą 2001/115, należy interpretować w ten sposób, że podatek od wartości dodanej zapłacony w chwili zakupu biletu lotniczego przez pasażera, który tego biletu nie wykorzystał, staje się wymagalny w chwili pobrania ceny biletu przez samego przewoźnika lotniczego, przez osobę trzecią działającą w jego imieniu i na jego rzecz lub przez osobę trzecią działającą we własnym imieniu, lecz na rzecz przewoźnika lotniczego.
(por. pkt 43; pkt 2 sentencji)
Artykuł 2 pkt 1 i art. 10 ust. 2 szóstej dyrektywy 77/388 w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych, zmienionej dyrektywą 1999/59, a następnie dyrektywą 2001/115, należy interpretować w ten sposób, że w wypadku gdy osoba trzecia sprzedaje bilety przewoźnika lotniczego na jego rzecz w ramach umowy franczyzy i z tytułu wystawionych biletów, które utraciły ważność, wypłaca mu zryczałtowaną kwotę obliczaną jako procent rocznego obrotu uzyskanego z odpowiednich połączeń lotniczych, to kwota ta stanowi kwotę podlegającą opodatkowaniu tytułem świadczenia wzajemnego za te bilety.
W istocie na podstawie art. 21 ust. 1 lit. a) szóstej dyrektywy i zmienionej szóstej dyrektywy zobowiązanym do zapłaty podatku od wartości dodanej należnego od ceny sprzedanego biletu jest przewoźnik lotniczy, który świadczy usługę przewozu.
Jeżeli osoba trzecia działa w imieniu i na rzecz przewoźnika lotniczego przy sprzedaży biletów, jest ona zobowiązana do zapłaty podatku od wartości dodanej od biletów.
Zryczałtowana kwota wypłacana przez osobę trzecią przewoźnikowi lotniczemu za sprzedane bilety, które utraciły ważność, nie może być uważana za odpowiadającą odszkodowaniu zapłaconemu przez osobę trzecią za szkodę poniesioną przez przewoźnika lotniczego, jaka miałaby wynikać z faktu, iż pasażer nie stawił się do przyjęcia na pokład. Pasażer ten płaci cenę za usługę przewozu w chwili zakupu biletu. Przewoźnik lotniczy realizuje świadczenie, do którego się zobowiązał tylko w ten sposób, że pasażer ma prawo skorzystać z wykonania obowiązków wynikających z umowy przewozu lotniczego osób.
Wynika z tego, że cena biletu zachowana przez przewoźnika stanowi wynagrodzenie za usługę przewozu, jaką przewoźnik oferuje klientowi, nawet jeśli ten ostatni nie korzysta z usługi.
W tych okolicznościach zryczałtowana kwota stanowi wynagrodzenie otrzymane przez przewoźnika lotniczego za bilety wystawione przez osobę trzecią na rzecz owego przewoźnika, które jednak nie zostały wykorzystane przez nabywców. Istnieje zatem bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym za nią wynagrodzeniem.
(por. pkt 45, 47–52; pkt 3 sentencji)