WYROK TRYBUNAŁU

z dnia 2 grudnia 1971 r. (*)

[…]

W sprawie 5/71

Aktien‑Zuckerfabrik Schöppenstedt, z siedzibą w Schöppenstedt (Dolna Saksonia), reprezentowana przez R. Schradera, prezesa i A. Insenseego, wiceprezesa zarządu, wspieranych przez A. Deringera, C. Tessina, H. Herrmanna i J. Sedemunda, adwokatów przy sądzie apelacyjnym w Kolonii, z adresem do doręczeń w Luksemburgu, w kancelarii M. Badena, adwokata, 1, boulevard Prince‑Henri,

strona skarżąca,

przeciwko

Radzie Wspólnot Europejskich, reprezentowanej przez E. Wohlfahrta, dyrektora generalnego służby prawnej Rady, działającego w charakterze pełnomocnika, wspieranego przez H. J. Lambersa, doradcę prawnego Rady, z adresem do doręczeń w Luksemburgu, na nazwisko J. N. Van den Houtena, dyrektora służby prawnej Europejskiego Banku Inwestycyjnego, 2, place de Metz,

strona pozwana,

mającej za przedmiot żądanie zapłaty odszkodowania na podstawie art. 215 akapit drugi traktatu EWG, za szkodę spowodowaną rozporządzeniem Rady nr 769/68 w sprawie działań niezbędnych w celu wyrównania różnicy między krajowymi cenami cukru a cenami obowiązującymi od dnia 1 lipca 1968 r.,

TRYBUNAŁ,

w składzie: R. Lecourt, prezes, J. Mertens de Wilmars i H. Kutscher, prezesi izb, A. M. Donner, A. Trabucchi, R. Monaco (sprawozdawca) i P. Pescatore, sędziowie,

rzecznik generalny: K. Roemer,

sekretarz: A. Van Houtte,

wydaje następujący

Wyrok

[…]

Motywy

1        Zważywszy, że pismem złożonym w sekretariacie w dniu 13 lutego 1971 r. przedsiębiorstwo Aktien‑Zuckerfabrik Schöppenstedt wniosło do Trybunału, na podstawie art. 215 akapit drugi traktatu EWG, o nakazanie Radzie naprawienia szkody, jaką wyrządziła, wydając rozporządzenie nr 769/68 z dnia 18 czerwca 1968 r. (Dz.U. L 143) w sprawie działań niezbędnych w celu wyrównania różnicy między krajowymi cenami cukru a cenami obowiązującymi od dnia 1 lipca 1968 r.;

że wniosło tytułem żądania głównego o wypłatę przez Radę kwoty 38 852,78 ecu, to jest 155 411,13 DM, odpowiadającej utracie dochodów, jakiej doznało w stosunku do poprzedniej niemieckiej ceny cukru nierafinowanego;

że tytułem żądania ewentualnego wniosło o naprawienie w inny sposób poniesionej szkody;

 Co do dopuszczalności

2        Zważywszy, że Rada kwestionuje dopuszczalność skargi, twierdząc w pierwszej kolejności, iż nie ma ona w rzeczywistości na celu naprawienia wyrządzonej przez nią szkody, lecz cofnięcie skutków prawnych zaskarżonego aktu;

iż uznanie skargi za dopuszczalną byłoby sprzeczne z systemem ochrony sądowej ustanowionym w traktacie, w szczególności z art. 173 akapit drugi, zgodnie z którym podmioty indywidualne nie są uprawnione do wnoszenia skarg o stwierdzenie nieważności rozporządzeń;

3        zważywszy, że skarga o odszkodowanie z art. 178 i 215 akapit drugi traktatu ustanowiona została jako środek niezależny, pełniący szczególną funkcję w systemie środków prawnych, i wykonywany na warunkach określonych z uwzględnieniem jego szczególnego celu;

że odróżnia się ona od skargi o stwierdzenie nieważności w ten sposób, iż nie ma na celu usunięcia z obrotu prawnego określonego przepisu, lecz naprawienie szkody wyrządzonej przez instytucję przy wykonywaniu jej zadań;

4        zważywszy, że Rada zarzuca ponadto niedopuszczalność żądania głównego z tego względu, iż jego spełnienie wymagałoby zastąpienia spornego unormowania nowym, zgodnym z kryteriami wskazanymi przez skarżącą, czego Trybunał nie jest władny nakazać;

5        zważywszy, że żądanie główne ma na celu jedynie przyznanie odszkodowania, czyli świadczenia wywołującego skutki wyłącznie wobec skarżącej;

że w związku z tym zarzut ten należy odrzucić;

6        zważywszy, że pozwana twierdzi również, iż w przypadku uwzględnienia żądania odszkodowania Trybunał zmuszony byłby, celem określenia wysokości spornej szkody, ustalić kryteria, według których wyrównanie cen powinno było zostać dokonane, naruszając tym samym zakres swobodnego uznania przysługujący Radzie przy wydawaniu aktów normatywnych;

7        zważywszy, że określenie kryteriów obliczenia spornego wyrównania nie należy do kwestii dopuszczalności, lecz do istoty sporu;

8        zważywszy wreszcie, że pozwana zarzuca niedopuszczalność żądania pomocniczego ze względu na jego nieokreślony przedmiot i całkowity brak uzasadnienia;

9        że żądanie jakiegokolwiek odszkodowania rzeczywiście nie jest wystarczająco precyzyjne, w związku z czym należy uznać je za niedopuszczalne;

10      że skarga jest zatem dopuszczalna jedynie co do żądania głównego;

 Co do istoty

11      Zważywszy, że w niniejszej sprawie odpowiedzialność pozaumowna Wspólnoty wymagałaby co najmniej, by akt, który miał wyrządzić szkodę, był niezgodny z prawem;

że chodzi tu o akt normatywny, oparty na decyzjach z zakresu polityki gospodarczej, w związku z czym Wspólnotę można pociągnąć do odpowiedzialności na podstawie art. 215 akapit drugi traktatu z tytułu szkody wyrządzonej tym aktem podmiotom indywidualnym tylko w wypadku stwierdzenia wystarczająco poważnego naruszenia normy prawnej wyższego rzędu, chroniącej podmioty indywidualne;

że analiza Trybunału dotyczyć winna zatem w pierwszej kolejności istnienia takiego naruszenia;

12      zważywszy, że rozporządzenie nr 769/68, wydane na podstawie art. 37 ust. 1 rozporządzenia nr 1009/67, który nakłada na Radę obowiązek wydania przepisów dotyczących działań niezbędnych w celu wyrównania różnicy między cenami krajowymi a cenami obowiązującymi od dnia 1 lipca 1968 r., upoważnia państwo członkowskie, w którym cena cukru białego jest wyższa od ceny referencyjnej, do przyznania wyrównania dla ilości cukru białego i cukru nierafinowanego znajdujących się w dniu 1 lipca 1968 r. o godzinie 0.00 w obrocie na jego terytorium;

że skarżąca wskazuje, iż dla krajów o niskich cenach rozporządzenie to przewiduje wypłatę należności od zapasów cukru wyłącznie pod warunkiem, że ceny wcześniejsze były niższe niż ceny interwencyjne obowiązujące od dnia 1 lipca 1968 r., i twierdzi, iż przyjmując odmienne kryteria przyznawania prawa do wyrównania dla producentów cukru z siedzibą w państwach członkowskich o wysokich cenach, rozporządzenie narusza postanowienie art. 40 ust. 3 ostatni akapit traktatu, zgodnie z którym wspólna polityka cenowa powinna być oparta na wspólnych kryteriach i jednolitych metodach obliczania;

13      zważywszy, że wskazane zróżnicowanie nie stanowi dyskryminacji, gdyż jest konsekwencją nowej organizacji wspólnego rynku cukru, w której nie stosuje się jednej sztywnej ceny, lecz cenę wyższą i cenę niższą, stanowiące widełki cenowe, w ramach których rzeczywiste ceny ustanawiane są w zależności od zmian na rynku;

że nie można więc kwestionować celowości unormowania przejściowego, które wymaga wypłaty należności tylko w wypadku, gdy ceny wcześniejsze znajdowały się poza widełkami nowych cen, i dopuszcza wyrównanie wyłącznie w wypadkach, gdy były one wyższe niż widełki, przy założeniu, iż w wypadku gdy ceny wcześniejsze mieszczą się już w ustalonych ramach, działać powinien mechanizm rynkowy;

14      zważywszy ponadto, że wobec szczególnych cech systemu ustanowionego od dnia 1 lipca 1968 r. Rada spełniła wymogi określone w art. 37 rozporządzenia nr 1009/67, wydając rozporządzenie nr 769/68;

15      zważywszy, że należy odrzucić również zarzut skarżącej, zgodnie z którym rozporządzenie nr 769/68 narusza art. 40 traktatu z tego względu, iż sposób obliczania odszkodowań i należności wyrównawczych dla zapasów cukru nierafinowanego stanowi pochodną sposobu przyjętego dla cukru białego, co może powodować nierówne traktowanie producentów cukru nierafinowanego;

że skarżąca stwierdziła wprawdzie, opierając się na hipotetycznych przypadkach, iż przyjęty sposób obliczania nie zawsze prowadzi do jednakowych rezultatów dla producentów cukru nierafinowanego, nie wykazała jednak, iż mogło to mieć miejsce w dniu 1 lipca 1968 r.;

16      zważywszy, że skarga o odszkodowanie nie spełnia określonego powyżej warunku, w związku z czym należy ją oddalić;

 W przedmiocie kosztów

17      Zważywszy, że zgodnie z art. 69 § 2 regulaminu kosztami zostaje obciążona strona przegrywająca sprawę;

że skarżąca przegrała sprawę;

z powyższych względów,

uwzględniając akta sprawy;

po zapoznaniu się ze sprawozdaniem sędziego sprawozdawcy;

po zapoznaniu się ze stanowiskiem stron;

po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego;

uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, a w szczególności art. 40, 173 i 215 akapit drugi;

uwzględniając rozporządzenie Rady nr 1009/67 z dnia 18 grudnia 1967 r., a w szczególności art. 37 ust. 1;

uwzględniając rozporządzenie Rady nr 769/68 z dnia 18 czerwca 1968 r.;

uwzględniając Protokół w sprawie statutu Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich;

uwzględniając regulamin Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich;

TRYBUNAŁ,

odrzucając wszelkie żądania dalej idące lub przeciwne, orzeka, co następuje:

1)      Skarga zostaje oddalona jako bezzasadna;

2)      Skarżąca zostaje obciążona kosztami postępowania.

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 2 grudnia 1971 r.

* Język postępowania: niemiecki.