(1)

Thug Cinn Stáit nó Rialtais an Aontais, i gcruinniú in Versailles an 11 Márta 2022, gealltanas go ndéanfaí cumais chosanta Eorpacha a neartú i bhfianaise chogadh foghach na Rúise faoin Úcráin. Chomhaontaigh siad caiteachas cosanta a mhéadú go suntasach, tuilleadh dreasachtaí a fhorbairt chun infheistíochtaí comhoibríocha na mBallstát a spreagadh i dtionscadail chomhpháirteacha agus i soláthar comhpháirteach cumas cosanta, infheistíocht bhreise a dhéanamh sna cumais is gá chun raon iomlán na misean agus na n-oibríochtaí a chur i gcrích, sineirgí a chothú agus borradh a chur faoin nuálaíocht, chomh maith leis an tionscal cosanta Eorpach, lena n-áirítear fiontair bheaga agus mheánmhéide (FBManna), a neartú agus a fhorbairt.

(2)

Mar gheall ar ionradh gan údar a thug an Rúis faoin Úcráin an 24 Feabhra 2022 agus a cogadh foghach leanúnach, is léir go bhfuil sé ríthábhachtach gníomhú go práinneach chun aghaidh a thabhairt ar easnaimh atá ann faoi láthair. Tá cogaíocht agus coinbhleacht chríochach ard-déine tagtha ar ais chun na Eorpa arís, agus tionchar diúltach á imirt aige sin ar shlándáil an Aontais agus na mBallstát agus éilíonn sé sin méadú suntasach ar chumas na mBallstát na bearnaí is práinní agus is criticiúla a líonadh, go háirithe na bearnaí sin is measa de bharr an aistrithe táirgí cosanta chuig an Úcráin.

(3)

Le cogadh foghach na Rúise faoin Úcráin, tá an-aird tarraingthe ar an ngá atá ann le Bonn Teicneolaíoch agus Tionsclaíoch na Cosanta Eorpaí (EDTIB) a oiriúnú d’athruithe struchtúracha, chun taighde agus forbairt mhíleata an Aontais a fheabhsú, chun trealamh míleata a nuachóiriú agus chun an comhar a neartú idir na Ballstáit faoi chreat an tsoláthair i réimse na cosanta.

(4)

An 18 Bealtaine 2022, chuir an Coimisiún agus Ardionadaí an Aontais do Ghnóthaí Eachtracha agus don Bheartas Slándála (‘an tArdionadaí’) teachtaireacht chomhpháirteach i láthair maidir leis ‘an Anailís ar Bhearnaí Infheistíochta i Réimse na Cosanta agus an Bealach Chun Tosaigh’. Cuireadh i dtábhacht sa teachtaireacht chomhpháirteach éifeachtaí tearc-chaiteachais i réimse na cosanta thar na blianta agus gur ann do bhearnaí airgeadais, tionsclaíocha agus cumais in earnáil cosanta an Aontais. Sonraíodh sa teachtaireacht chomhpháirteach gur léirigh filleadh na cogaíochta ar an Eoraip go bhfuil bearnaí agus easnaimh i bhfardail mhíleata, acmhainneacht táirgthe thionsclaíoch laghdaithe, agus soláthar agus comhoibriú comhpháirteach teoranta. Cuireadh i dtábhacht sa teachtaireacht chomhpháirteach freisin bearnaí a dhéanann difear láithreach do shaoirse ghníomhaíochta fhórsaí armtha na mBallstát mar aon leis an ngéarghá le stoc-chairn áirithe a athshlánú, trealamh míleata atá imithe as feidhm a ionadú, mar shampla trealamh a dearadh nó a táirgeadh san Iar-Aontas Sóivéadach, agus cumais straitéiseacha a atreisiú.

(5)

Moladh freisin sa teachtaireacht chomhpháirteach ionstraim ghearrthéarmach thiomnaithe, ionstraim a ceapadh de mheon na dlúthpháirtíochta, mar uirlis chun dreasacht a thabhairt do na Ballstáit, soláthar comhoibríoch a shaothrú, ar bhonn deonach, chun na bearnaí is práinní agus is criticiúla a líonadh, go háirithe na bearnaí sin a cruthaíodh mar thoradh ar an bhfreagairt ar chogadh foghach na Rúise faoin Úcráin, ar bhealach comhoibríoch.

(6)

Tá sé i gceist leis an ionstraim ghearrthéarmach thiomnaithe nua rannchuidiú leis an soláthar comhoibríoch cosanta a atreisiú agus, trí mhaoiniú comhlachaithe an Aontais, le cumais thionsclaíocha chosanta an Aontais a neartú, lena n-áirítear trí tháirgeadh táirgí cosanta a mhéadú. Rannchuideoidh sé freisin leis an gcomh-thagarmharc 35 % den chaiteachas iomlán ar sholáthar trealaimh do sholáthar trealaimh chomhoibríoch Eorpaigh, a shainaithin Bord Stiúrtha na Gníomhaireachta Eorpaí um Chosaint in 2007.

(7)

Ba cheart, dá bhrí sin, atreisiú EDTIB a bheith i gcroílár na n-iarrachtaí sin. Go deimhin, tá deacrachtaí agus bearnaí fós ann agus is ann fós don ilroinnt, rud a fhágann nach ndéantar gníomhaíocht chomhoibríoch leordhóthanach agus nach ann d’idir-inoibritheacht leordhóthanach idir táirgí.

(8)

Is leis an ionstraim ghearrthéarmach thiomnaithe go leithleach a bhaineann an struchtúr sonrach, na coinníollacha incháilitheachta agus na critéir shonracha a leagtar síos sa Rialachán seo agus is de réir imthosca sonracha agus de réir na staide éigeandála reatha a chinntear iad.

(9)

I gcomhthéacs an mhargaidh cosanta atá ann faoi láthair, lena mbaineann bagairt mhéadaithe slándála agus an fhéidearthacht réalaíoch go mbeidh coinbhleacht ard-déine ann, tá na Ballstáit ag méadú go tapa a mbuiséad cosanta agus tá siad ag díriú ar cheannacháin chomhchosúla de tháirgí cosanta a dhéanamh. Mar thoradh air sin, tá leibhéal éilimh ann a d’fhéadfadh a bheith níos mó ná acmhainneachtaí monaraíochta EDTIB, acmhainneachtaí atá curtha in oiriúint faoi láthair do tháirgeacht in aimsir na síochána.

(10)

Dá thoradh sin, is féidir a bheith ag súil le boilsciú ard ar phraghsanna, mar aon le moilleanna níos faide ar an aga seachadta, rud a d’fhéadfadh dochar a dhéanamh do shlándáil an Aontais agus na mBallstát. Ní mór do thionscail chosanta an acmhainneacht táirgeachta is gá a bhaint amach chun orduithe a phróiseáil, mar aon le hamhábhair agus fo-chomhpháirteanna criticiúla a fháil. Sa chomhthéacs sin, d’fhéadfadh sé go dtabharfadh táirgeoirí tús áite d’orduithe móra, rud a d’fhéadfadh na tíortha is leochailí, ar tíortha iad nach bhfuil an mhéid chriticiúil ná na hacmhainní airgeadais acu chun orduithe móra a áirithiú, a fhágáil neamhchosanta.

(11)

Tá léirithe ag an staid gheopholaitiúil atá ann faoi láthair i dtíortha Chomharsanacht an Oirthir, cé gur cheart iarrachtaí dúbailte a sheachaint, go bhféadfadh margadh éagsúlaithe cosanta rannchuidiú leis an éagsúlacht earraí a bheadh ar fáil láithreach ar an margadh agus go bhféadfadh, dá bhrí sin, tairbhe a bheith ag baint leis ó thaobh riachtanais phráinneacha na mBallstát a shásamh go leormhaith.

(12)

Thairis sin, ba cheart iarrachtaí a dhéanamh ionas go dtiocfaidh EDTIB atá níos láidre as an gcaiteachas méadaithe ar fud an Aontais. Go deimhin, le hinfheistíochtaí náisiúnta méadaithe, arna ndéanamh gan comhordú ná comhar, is féidir go gcuirfí le hilroinnt thionscal cosanta na hEorpa.

(13)

I bhfianaise na ndúshlán thuasluaite agus na n-athruithe struchtúracha gaolmhara, is cosúil gur gá dlús a chur le coigeartú EDTIB, feabhas a chur ar a iomaíochas agus ar a éifeachtúlacht i gcomhréir le hAirteagal 173 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) agus, ar an gcaoi sin, rannchuidiú le cumais thionsclaíocha chosanta na mBallstát a neartú agus a athchóiriú. Ba cheart dul i ngleic go pras leis na bearnaí is práinní agus aghaidh á thabhairt ar easnaimh thionsclaíocha.

(14)

Ba cheart, go háirithe, an soláthar comhoibríoch infheistíochta agus cosanta a dhreasú, ós rud é go n-áiritheofaí le gníomhaíochtaí comhoibríocha den sórt sin go ndéanfaí na hathruithe is gá ar EDTIB ar bhealach comhoibríoch, agus nach ndéanfaí an tionscal a ilroinnt a thuilleadh agus go méadófaí an idir-inoibritheacht.

(15)

Chuige sin, ba cheart ionstraim ghearrthéarmach thiomnaithe a bhunú chun comhar na mBallstát a mhéadú le linn chéim an tsoláthair cosanta (‘an Ionstraim’). Leis an Ionstraim, ba cheart go dtabharfaí dreasacht do na Ballstáit gníomhaíochtaí comhoibríocha a shaothrú agus go háirithe, i gcás ina ndéanann siad soláthar chun na bearnaí sin a líonadh, sin a dhéanamh go comhpháirteach, agus ar an gcaoi sin an idirinoibritheacht a mhéadú, agus a gcumais thionsclaíocha chosanta a neartú agus a athchóiriú.

(16)

Gan dochar do shainchumais an údaráis bhuiséadaigh, déanfar na hacmhainní a leithdháilfear ar an Ionstraim a mhaoiniú laistigh den chreat airgeadais ilbhliantúil atá ann cheana gan tionchar a imirt ar chistiú atá geallta cheana féin do ghníomhaíochtaí sonracha de chuid an Aontais.

(17)

Leis an Ionstraim, ba cheart an chastacht agus na rioscaí a bhaineann le soláthar comhoibríoch a fhritháireamh agus, an tráth céanna, barainneachtaí scála a chumasú sna gníomhaíochtaí a dhéanann Ballstáit chun EDTIB a atreisiú agus a nuachóiriú, agus béim ar leith á leagan ar (FBBanna agus ar chuideachtaí meánchaipitlithe, rud a mhéadóidh, ar an gcaoi sin, acmhainneacht, athléimneacht agus slándáil soláthair an Aontais. Is é a thiocfadh as soláthar comhoibríoch a dhreasú freisin costais laghdaithe maidir leis an ualach riaracháin agus le bainistiú shaolré na gcóras ábhartha. Ba cheart a bheith ag gabháil leis an Ionstraim iarrachtaí lena neartaítear margaí, seirbhísí agus córais chosanta agus slándála na hEorpa agus cothrom iomaíochta do sholáthraithe ó na Ballstáit uile a chruthú. Le soláthar comhoibríoch i gcómhargadh le haghaidh EDTIB, ceadaítear barainneachtaí scála agus áirithítear go mbeidh nuálaíocht agus éifeachtúlacht sa táirgeadh agus sa teicneolaíocht.

(18)

Leis an Ionstraim, cuirtear le hobair an Tascfhórsa um Sholáthar Comhpháirteach Cosanta arna bhunú ag an gCoimisiún agus ag an Ardionadaí agus Ceann na Gníomhaireachta Eorpaí um Chosaint, agus breithnítear an obair sin, i gcomhréir leis an teachtaireacht chomhpháirteach an 18 Bealtaine 2022, chun riachtanais an-ghearrthéarmacha maidir le soláthar cosanta a chomhordú agus oibriú i gcomhar leis na Ballstáit agus monaróirí cosanta an Aontais chun tacú leis an soláthar comhpháirteach chun stoic a athshlánú, go háirithe i bhfianaise na tacaíochta arna soláthar don Úcráin.

(19)

Ní mór machnamh práinneach a dhéanamh ar an staid slándála san Eoraip maidir le conas laghdú a dhéanamh ar ilroinnt iomarcach trí thionscnaimh aonair de chuid an Aontais agus conas ionstraimí ábhartha a nascadh go straitéiseach. Tá sé beartaithe leis an Ionstraim comhleanúnachas a áirithiú le tionscnaimh chomhoibríocha de chuid an Aontais atá ann cheana a bhaineann le cosaint, mar shampla, an Plean Forbraíochta um Chumas, an tAthbhreithniú Comhordaithe Bliantúil ar Chosaint, an Ciste Eorpach Cosanta, mar aon leis an mBuanchomhar Struchtúrtha, agus sineirgí a ghiniúint le cláir eile de chuid an Aontais. Tá an Ionstraim go hiomlán comhleanúnach le huaillmhian an Chompáis Straitéisigh um Shlándáil agus Cosaint. I gcás inarb iomchuí, féadfar tosaíochtaí réigiúnacha agus idirnáisiúnta, lena n-áirítear iad sin arna mbunú i gcomhthéacs Eagraíocht Chonradh an Atlantaigh Thuaidh, a chur san áireamh freisin má tá siad i gcomhréir le tosaíochtaí an Aontais agus nach gcuirfidh siad bac ar aon Bhallstát nó aon tír chomhlachaithe a bheith rannpháirteach, agus, an tráth céanna, má fhéachann siad le dúbailt neamhriachtanach a sheachaint.

(20)

Ós rud é go bhfuil sé d’aidhm ag an Ionstraim iomaíochas agus éifeachtúlacht thionscal cosanta an Aontais a fheabhsú, d’fhonn tairbhiú den ionstraim, is gá conarthaí soláthair chomhoibríoch a thabhairt i gcrích le conraitheoirí nó fochonraitheoirí atá bunaithe san Aontas nó i dtíortha comhlachaithe agus nach bhfuil faoi réir rialú ag tríú tíortha neamhchomhlachaithe nó ag eintitis de chuid tríú tír neamhchomhlachaithe. Sa chomhthéacs sin, ba cheart a thuiscint go gciallaítear le rialú ar chonraitheoir nó ar fhochonraitheoir an cumas tionchar cinntitheach a fheidhmiú ar chonraitheoir nó ar fhochonraitheoir go díreach, nó go hindíreach trí eintiteas dlíthiúil idirmheánach amháin nó níos mó. Ina theannta sin, chun a áirithiú go gcosnófar leasanna slándála agus cosanta an Aontais agus a Bhallstát, bonneagar, saoráidí, sócmhainní agus acmhainní na gconraitheoirí agus na bhfochonraitheoirí a bhfuil baint acu leis an soláthar comhoibríoch a úsáidtear chun críoch an tsoláthair sin, ba cheart go mbeidh siad lonnaithe ar chríoch Ballstáit nó ar chríoch tríú tír chomhlachaithe.

(21)

In imthosca áirithe, ba cheart a bheith in ann maolú ón bprionsabal nach bhfuil conraitheoirí agus fochonraitheoirí a bhfuil baint acu le soláthar comhoibríoch dá dtugtar tacaíocht ón Ionstraim faoi réir rialú ag tríú tír neamhchomhlachaithe ná eintitis de chuid tríú tír neamhchomhlachaithe. Sa chomhthéacs sin, ba cheart go mbeadh conraitheoir nó fochonraitheoir atá bunaithe san Aontas nó i dtríú tír chomhlachaithe agus atá á rialú ag tríú tír neamhchomhlachaithe nó ag eintiteas de chuid tríú tír neamhchomhlachaithe in ann a bheith rannpháirteach mar chonraitheoir nó mar fhochonraitheoir a bhfuil baint aige leis an soláthar comhoibríoch, ar choinníoll go gcomhlíontar coinníollacha dochta a bhaineann le leasanna slándála agus cosanta an Aontais agus a Bhallstát, mar a bhunaítear faoi chuimsiú an chomhbheartais eachtraigh agus slándála de bhun Theideal V den Chonradh ar an Aontas Eorpach (CAE), lena n-áirítear i leith EDTIB a neartú.

(22)

Thairis sin, ba cheart a áirithiú le nósanna imeachta agus conarthaí soláthair chomhoibríoch ceanglas nach mbeidh an táirge cosanta faoi réir srianadh ag tríú tír neamhchomhlachaithe nó ag eintiteas de chuid tríú tír neamhchomhlachaithe lena dteorannaítear cumas na mBallstát an táirge sin a úsáid. I gcásanna práinneacha, nuair nach leor cumas EDTIB na bearnaí is práinní agus is criticiúla i stoic na mBallstát a líonadh nó i gcás nach bhfuil EDTIB in ann na táirgí cosanta is gá a sholáthar i dtréimhse ama leordhóthanach, níor cheart feidhm a bheith ag an gceanglas sin má bhí na táirgí arna soláthar in úsáid roimh an 24 Feabhra 2022 laistigh d’fhórsaí armtha thromlach na mBallstát atá rannpháirteach sa soláthar comhoibríoch. I gcás ina mbeidh feidhm ag an maolú sin, ba cheart do na tíortha atá rannpháirteach sa soláthar comhoibríoch staidéar a dhéanamh ar a indéanta atá sé na comhpháirteanna is cúis leis an srian a athsholáthar le comhpháirteanna saor ó shrianta ón Aontas nó ó thíortha comhlachaithe.

(23)

Ba cheart deontais arna soláthar faoin Ionstraim a bheith i bhfoirm maoiniú nach bhfuil nasctha le costais agus ba cheart di a bheith bunaithe ar thorthaí a bhaint amach faoi threoir pacáistí oibre, garspriocanna nó spriocanna a bhaineann leis an bpróiseas soláthair chomhoibríoch, chun an éifeacht dreasachta is gá a chruthú.

(24)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú maidir leis an Rialachán seo a chur chun feidhme, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún, i ndáil le clár oibre ilbhliantúil a ghlacadh chun na tosaíochtaí cistiúcháin agus na coinníollacha cistiúcháin is infheidhme a leagan amach. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (3).

(25)

Chun éifeacht dreasachta a ghiniúint, ba cheart go mbeifí in ann leibhéal ranníocaíochta an Aontais do gach gníomhaíocht a idirdhealú bunaithe ar thosca, amhail castacht an tsoláthair chomhoibríoch, saintréithe an chomhair nó líon na mBallstát rannpháirteach nó na dtíortha comhlachaithe nó Ballstáit bhreise nó tíortha comhlachaithe breise a áireamh sa chomhar atá á dhéanamh cheana, ach níor cheart an leibhéal sin a bheith níos mó ná 15 % de bhuiséad foriomlán na hIonstraime agus ba cheart uasteorainn 15 % de luach measta an chonartha soláthair chomhoibríoch in aghaidh an chuibhreannais Ballstát agus tíortha comhlachaithe a chur leis. I ngeall ar na costais níos airde a bhaineann de ghnáth le nósanna imeachta soláthair a dhéanamh lena n-áirítear líon mór conraitheoirí, nó lena mbaineann aistriú an trealaimh a ceannaíodh chuig tríú tíortha, ba cheart an uasteorainn sin a ardú go 20 % den bhuiséad foriomlán agus go 20 % de luach measta an chonartha soláthair chomhoibríoch in aghaidh an chuibhreannais Ballstát agus tíortha comhlachaithe, i gcás ina bhfuil an Úcráin nó an Mholdóiv ar na tíortha a gheobhaidh cainníochtaí breise de tháirgí cosanta sa ghníomhaíocht soláthair, nó i gcás ina leithdháiltear 15 % ar a laghad de luach measta an chonartha soláthair chomhoibríoch ar FBManna nó cuideachtaí meánchaipitlithe mar chonraitheoirí nó mar fhochonraitheoirí. Ba cheart go bhféadfaí cainníochtaí breise de tháirgí cosanta a sholáthar don Úcráin agus don Mholdóiv, le comhaontú ó na Ballstáit rannpháirteacha, i bhfianaise staid slándála ar leith an dá thír sin is iarrthóirí ar bhallraíocht san Aontas i bhfianaise chogadh foghach na Rúise faoin Úcráin.

(26)

Ba cheart do na Ballstáit agus do thíortha comhlachaithe gníomhaire soláthair a cheapadh chun soláthar comhoibríoch a dhéanamh thar a gceann. Ba cheart gurb é atá sa ghníomhaire soláthair, údarás conarthach, mar a shainmhínítear in Airteagal 2, pointe (1), de Threoir 2014/24/AE (4) agus Airteagal 3, pointe (1), de Threoir 2014/25/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5), atá bunaithe i mBallstát nó i dtríú tír chomhlachaithe, an Ghníomhaireacht Eorpach um Chosaint, nó eagraíocht idirnáisiúnta.

(27)

I gcomhréir le hAirteagal 193(2) de Rialachán (AE, Euratom) 2018/1046 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (6) (‘an Rialachán Airgeadais’), féadfar deontas a dhámhachtain le haghaidh gníomhaíocht ar cuireadh tús léi cheana, ar choinníoll gur féidir leis an iarratasóir a léiriú gur gá tús a chur leis an ngníomhaíocht sula síneofar an comhaontú deontais. Ba é cogadh foghach na Rúise faoin Úcráin ba chúis le hathrú ollmhór ar dhálaí an mhargaidh cosanta nach mór do EDTIB dul in oiriúint dóibh i dtimpeallacht atá an-srianta ó thaobh ama de. I bhfianaise phráinn agus thromchúis an oiriúnaithe sin chomh maith leis an mbaol go ndéanfaí tuilleadh ilroinnte ar an margadh inmheánach agus ar shlabhraí soláthair na dtáirgí cosanta ábhartha, bhí gá láithreach le gníomhaíochtaí na mBallstát a chuirfeadh tús le comhar maidir le soláthar comhpháirteach, chun comhartha suntasach a thabhairt don mhargadh agus do EDTIB. Mar thoradh air sin, ba cheart a bheith in ann tacaíocht airgeadais luath a fháil ón Aontas. De mhaolú ar Airteagal 193 den Rialachán Airgeadais, ba cheart, dá bhrí sin, go bhféadfaí foráil a dhéanamh, sa chinneadh maoiniúcháin, maidir le ranníocaíochtaí airgeadais le gníomhaíochtaí lena gcumhdaítear tréimhsí ón 24 Feabhra 2022, fiú má cuireadh tús leo sular tíolacadh an t-iarratas ar dheontas, ar choinníoll nach mbeidh siad críochnaithe roimh shíniú an chomhaontaithe deontais.

(28)

Tá an Rialachán seo gan dochar do na rialacha a leagtar síos i dTreoir 2009/81/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7). Mar sin féin, déantar foráil sa Rialachán seo maidir le ceanglais incháilitheachta níos sonraí. Foráiltear le Treoir 2009/81/CE go bhféadfadh na Ballstáit a áireamh ina reachtaíocht an fhéidearthacht ceanglais a fhorchur, i ndoiciméadacht an chonartha, a bhaineann le slándáil an tsoláthair a chosaint nó le slándáil faisnéise a chosaint. Cuirtear an Rialachán seo leis na forálacha de Threoir 2009/81/CE agus cruthaítear oibleagáidí do ghníomhairí soláthair maidir le ceanglais incháilitheachta atá le háireamh i ndoiciméadacht an chonartha. Ba cheart forlámhas a bheith ag oibleagáidí den sórt sin ar reachtaíocht easaontacha an Bhallstáit agus na dtíortha comhlachaithe ina bhfuil an gníomhaire soláthair lena mbaineann bunaithe.

(29)

Is é is aidhm do Mholadh (AE) 2018/624 ón gCoimisiún (8) rochtain trasteorann ar an margadh a éascú do FBManna agus do chuideachtaí idirmheánacha in earnáil na cosanta. Go háirithe, iarrtar leis go háirithe ar na Ballstáit an tsolúbthacht a chuirtear ar fáil le Treoir 2009/81/CE a úsáid, mar shampla an ceann a thugtar isteach in Airteagal 21 de nó an ceann arna chur ar fáil ag úsáid mhéadaithe a bhaint as baisceanna nó ag ríomhsholáthar. Iarrann sí freisin ar na Ballstáit an t-ualach riaracháin a bhaineann le soláthar a laghdú, go háirithe trí iarrataí ar fhaisnéis nó ar chritéir roghnúcháin a choinneáil comhréireach. I gcomhthéacs an Rialacháin seo, ba cheart do na gníomhairí soláthair arna gceapadh ag na Ballstáit agus ag na tíortha comhlachaithe an leas is fearr is féidir a bhaint as moltaí an Choimisiúin i ndáil le gníomhaíochtaí soláthair chomhoibríoch a dhéanamh d’fhonn a áirithiú go mbeidh rochtain chothrom ag FBManna ar sholáthar tacaithe.

(30)

Leagtar síos leis an Rialachán seo imchlúdach airgeadais don Ionstraim don tréimhse ó 27 Deireadh Fómhair 2023 go dtí an 31 Nollaig 2025 arb é a bheidh ann an príomh-mhéid tagartha, de réir bhrí phointe 18 den Chomhaontú Idirinstitiúideach an 16 Nollaig 2020 idir Parlaimint na hEorpa, an Chomhairle agus an Coimisiún Eorpach maidir leis an smacht buiséadach, le comhar in ábhair bhuiséadacha agus le bainistíocht fhónta airgeadais, mar aon le hacmhainní dílse nua, lena n-áirítear treochlár chun acmhainní dílse nua a thabhairt isteach (9), do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle le linn an nós imeachta bhuiséadaigh bhliantúil.

(31)

I gcomhréir leis an Rialachán Airgeadais, Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (10) agus Rialacháin (CE, Euratom) Uimh. 2988/95 (11), (Euratom, CE) Uimh. 2185/96 (12) agus (AE) 2017/1939 (13) ón gComhairle, tá leasanna airgeadais an Aontais le cosaint trí bhearta comhréireacha, lena n-áirítear bearta a bhaineann le neamhrialtachtaí a chosc, a bhrath, a cheartú agus a fhiosrú, lena n-áirítear calaois, le cistí a cailleadh, a íocadh go mícheart nó a úsáideadh go mícheart a aisghabháil, agus, i gcás inarb iomchuí, le pionóis riaracháin a fhorchur. Go háirithe, i gcomhréir le Rialacháin (Euratom, CE) Uimh. 2185/96 agus (AE, Euratom) Uimh. 883/2013,tá sé de chumhacht ag an Oifig Eorpach Frith-Chalaoise (OLAF) imscrúduithe a dhéanamh, lena n-áirítear seiceálacha agus cigireachtaí ar an láthair, d’fhonn a shuí ar tharla calaois, éilliú nó aon ghníomhaíocht neamhdhleathach eile a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais. Tá sé de chumhacht ag Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh (OIPE), i gcomhréir le Rialachán (AE) 2017/1939, cionta coiriúla a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais a fhiosrú agus a ionchúiseamh dá bhforáiltear i dTreoir (AE) 2017/1371 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (14). I gcomhréir leis an Rialachán Airgeadais, ní mór d’aon duine nó d’aon eintiteas a fhaigheann cistí ón Aontas comhoibriú go hiomlán le cosaint leasanna airgeadais an Aontais, na cearta agus an rochtain is gá a thabhairt don Choimisiún, do OLAF, do Chúirt Iniúchóirí na hEorpa agus, i ndáil leis na Ballstáit sin atá rannpháirteach sa chomhar feabhsaithe de bhun Rialachán (AE) 2017/1939, OIPE, agus ní mór do dhuine ná d’eintiteas den sórt sin a áirithiú go ndéanfaidh aon tríú páirtí a bheidh rannpháirteach i gcur chun feidhme cistí de chuid an Aontais cearta coibhéiseacha a dheonú.

(32)

De bhun Airteagal 85(1) de Chinneadh (AE) 2021/1764 ón gComhairle (15), tá daoine agus eintitis atá bunaithe i dtíortha agus críocha thar lear incháilithe do chistiúchán faoi réir rialacha agus chuspóirí na hIonstraime agus faoi réir aon socruithe féideartha is infheidhme maidir leis an mBallstát lena mbaineann an tír nó an chríoch ábhartha thar lear.

(33)

Chun críocha an Rialacháin seo, ba cheart a thuiscint le táirgí cosanta gur táirgí iad a thagann faoi raon feidhme Threoir 2009/81/CE, mar a leagtar amach in Airteagal 2 den Treoir sin, go háirithe gur cineálacha táirgí iad a áirítear sa liosta arm, muinisean agus ábhair chogaidh a leagtar amach i gCinneadh 255/58 ón gComhairle an 15 Aibreán 1958 (16). Ní áirítear sa liosta sin ach trealamh a dheartar, a fhorbraítear agus a tháirgtear chun críoch míleata go sonrach. Mar sin féin, tá an liosta cineálach agus tá sé le léirmhíniú ar bhealach leathan i bhfianaise chineál athraitheach na teicneolaíochta, na mbeartas soláthair agus na gceanglas míleata as a dtagann forbairt cineálacha nua trealaimh, mar shampla ar bhonn Liosta Comhchoiteann Míleata an Aontais. Chun críocha an Rialacháin seo, ba cheart a thuiscint le táirgí cosanta freisin, cé gur le haghaidh úsáid shibhialtach a ceapadh iad i dtús báire, gur táirgí iad atá oiriúnaithe ina dhiaidh sin do chríocha míleata lena n-úsáid mar airm, muinisin nó ábhar cogaidh.

(34)

De bhun Airteagal 4(2) CAE, fanfaidh an tslándáil náisiúnta, go háirithe, ina freagracht ar gach Ballstát faoi leith agus air siúd amháin. Cinneann na Ballstáit eatarthu féin na socruithe is infheidhme maidir le faisnéis rúnaicmithe a chosaint chun críocha na soláthairtí comhoibríocha, i gcomhréir le dlíthe agus rialacháin náisiúnta.

(35)

Tugann an Coimisiún cosaint d'fhaisnéis rúnaicmithe an Aontais i gcomhréir leis na rialacha slándála a leagtar amach i gCinneadh (AE, Euratom) 2015/444 ón gCoimisiún (17). I gcomhréir le Comhaontú an 4 Bealtaine 2011 idir Ballstáit an Aontais Eorpaigh, ag teacht le chéile dóibh i dtionól na Comhairle, maidir le cosaint faisnéise rúnaicmithe a mhalartaítear ar mhaithe leis an Aontas Eorpach (18) agus Cinneadh 2013/488/AE ón gComhairle (19), soláthraíonn na Ballstáit leibhéal cosanta d'fhaisnéis rúnaicmithe an Aontais atá coibhéiseach leis an leibhéal cosanta dá bhforáiltear le rialacha slándála na Comhairle a leagtar amach i gCinneadh 2013/488/AE.

(36)

Ba cheart don Choimisiún tuarascáil mheastóireachta ar an Ionstraim a tharraingt suas agus í a chur faoi bhráid Pharlaimint na hEorpa agus na Comhairle tráth nach déanaí ná an 31 Nollaig 2026. Ba cheart meastóireacht a dhéanamh sa tuarascáil mheastóireacht ar thionchar agus ar éifeachtacht na ngníomhaíochtaí arna ndéanamh faoin Ionstraim, agus machnamh criticiúil á dhéanamh freisin ar na bealaí chun na comhpháirteanna uile a áirithiú i slabhra soláthair cosanta an Aontais agus aird chuí á tabhairt maidir leis an tábhacht a bhaineann le socruithe i ndáil le slándáil an tsoláthair, agus le feidhmiú EDTIB. Thairis sin, ba cheart easnaimh agus spleáchais chriticiúla ar thríú tíortha neamhchomhlachaithe a shainaithint sa tuarascáil mheastóireachta maidir le hamhábhair, comhpháirteanna agus acmhainneachtaí táirgeachta, ag cur leis an obair a rinneadh i gcomhthéacs na Faireachlainne um Theicneolaíochtaí Criticiúla. Ba cheart an tuarascáil sin a bheith mar bhonn eolais d’obair an Choimisiúin maidir le treochláir teicneolaíochta, lena n-áirítear bearta maolaitheacha chun aghaidh a thabhairt ar na heasnaimh sin agus ar na spleáchais chriticiúla sin.

(37)

Tá an Rialachán seo gan dochar do lánrogha na mBallstát i ndáil lena mbeartais maidir le honnmhairiú táirgí atá bainteach le cosaint.

(38)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóirí an Rialacháin seo a ghnóthú go leordhóthanach agus gur fearr is féidir iad a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 CAE. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun na cuspóirí sin a ghnóthú.

(39)

Chun go bhféadfar tús a chur le cur chun feidhme an Rialacháin seo a luaithe is féidir, ba cheart dó teacht i bhfeidhm mar ábhar práinne,

(1)

ciallaíonn ‘soláthar comhoibríoch’ soláthar a dhéanann trí Bhallstát ar a laghad i gcomhpháirt le chéile;

(2)

ciallaíonn ‘rialú’ maidir le conraitheoir nó fochonraitheoir’ an cumas tionchar cinntitheach a fheidhmiú ar chonraitheoir nó fochonraitheoir go díreach, nó go hindíreach trí eintiteas dlíthiúil idirmheánach amháin nó níos mó;

(3)

ciallaíonn ‘struchtúr bainistíochta feidhmiúcháin’ comhlacht eintitis dhlíthiúil, a cheaptar i gcomhréir leis an dlí náisiúnta, agus, i gcás inarb infheidhme, a thugann tuarascáil don phríomhoifigeach feidhmiúcháin, a chumhachtaítear chun straitéis, cuspóirí agus treo foriomlán an eintitis dhlíthiúil sin a bhunú, agus a dhéanann maoirseacht agus faireachán ar chinnteoireacht na bainistíochta;

(4)

ciallaíonn ‘eintiteas de chuid tríú tír neamhchomhlachaithe’ eintiteas dlíthiúil arna bhunú i dtríú tír neamhchomhlachaithe nó, i gcás ina bhfuil sé bunaithe san Aontas nó i dtír comhlachaithe, a bhfuil a struchtúir bainistíochta feidhmiúcháin aige i dtríú tír neamhchomhlachaithe;

(5)

ciallaíonn ‘gníomhaire soláthair’ údarás conarthach mar a shainmhínítear in Airteagal 2(1), pointe (1), de Threoir 2014/24/AE agus Airteagal 3(1) de Threoir 2014/25/AE, atá bunaithe i mBallstát nó i dtír chomhlachaithe, an Ghníomhaireacht Eorpach um Chosaint nó eagraíocht idirnáisiúnta, agus arna ainmniú ag Ballstáit agus tíortha comhlachaithe chun soláthar comhoibríoch a dhéanamh ar a son;

(6)

ciallaíonn ‘táirgí cosanta’ táirgí a thagann faoi raon feidhme Threoir 2009/81/CE, mar a leagtar amach in Airteagal 2 di, lena n-áirítear trealamh leighis comhraic;

(7)

ciallaíonn ‘faisnéis rúnaicmithe’ faisnéis nó ábhar, i bhfoirm ar bith, a bhféadfadh nochtadh neamhúdaraithe ina leith a bheith ina chúis le leibhéil éagsúla de dhochar do leasanna an Aontais, nó ceann amháin nó níos mó de na Ballstáit, agus ar a bhfuil marc rúnaicmithe de chuid an Aontais nó marc rúnaicmithe comhfhreagrach, de réir mar a bhunaítear é sa Chomhaontú idir Ballstáit an Aontais Eorpaigh, ag teacht le chéile dóibh i dtionól na Comhairle, maidir le cosaint faisnéise rúnaicmithe a mhalartaítear ar mhaithe le leas an Aontais Eorpaigh (20);

(8)

ciallaíonn ‘faisnéis íogair’ faisnéis agus sonraí neamh-rúnaicmithe, atá le cosaint ó rochtain nó nochtadh neamhúdaraithe mar gheall ar oibleagáidí arna leagan síos i ndlí an Aontais nó sa dlí náisiúnta, i gcás inarb iomchuí, nó atá le cosaint d’fhonn príobháideacht nó slándáil duine nádúrtha nó duine dlítheanach a choimirciú.

(a)

údaráis phoiblí na mBallstát;

(b)

údaráis phoiblí tíortha comhlachaithe;

(c)

gníomhairí soláthair.