(1)

An 1 Meán Fómhair 2017 tháinig comhaontú comhlachais idir an tAontas agus an Úcráin (2), lena n-áirítear Limistéar Domhain Cuimsitheach Saorthrádála, i bhfeidhm.

(2)

In earrach 2014 thug an Úcráin faoi chlár uaillmhianach um athchóiriú arb é is aidhm dó a geilleagar a chobhsú agus slí bheatha shaoránaigh na tíre a fheabhsú. Ar na príomhthosaíochtaí atá sa chlár oibre, tá an comhrac i gcoinne an éillithe, chomh maith le hathchóirithe bunreachtúla, toghchánacha agus breithiúnacha. Tugadh tacaíocht do chur chun feidhme na n-athchóirithe sin le cláir chúnaimh mhacrairgeadais as a chéile, faoina bhfuair an Úcráin cúnamh i bhfoirm iasachtaí dar luach EUR 6,6 billiún san iomlán. Leis an gcúnamh macrairgeadais eisceachtúil, a cuireadh ar fáil i gcomhthéacs an teannais a bhí ag méadú ag an teorainn leis an Rúis, de bhun Chinneadh (AE) 2022/313 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (3), tugadh EUR 1,2 billiún d’iasachtaí don Úcráin, a eisíocadh in dhá thráthchuid de EUR 600 milliún, i mí an Mhárta agus mí na Bealtaine 2022. Leis an gcúnamh macrairgeadais eisceachtúil ón Aontas de suas le EUR 1 bhilliún de bhun Chinneadh (AE) 2022/1201 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (4), soláthraíodh tacaíocht mhear phráinneach do bhuiséad na hÚcráine agus eisíocadh ina iomláine é in dhá thráinse an 1 agus an 2 Lúnasa 2022. Ba é an cúnamh sin an chéad chéim den chúnamh macrairgeadais eisceachtúil pleannáilte ón Aontas suas le EUR 9 mbilliún don Úcráin, a d’fhógair an Coimisiún ina Theachtaireacht dar teideal “Fóirithint agus Atógáil na hÚcráine” an 18 Bealtaine 2022 agus a d’fhormhuinigh an Chomhairle Eorpach an 23–24 Meitheamh 2022. Is é an Cinneadh seo an dara céim de chur chun feidhme an chúnaimh macrairgeadais eisceachtúil sin ón Aontas atá beartaithe. Déanann sé bunús a leagan síos chun méid breise suas le EUR 5 bhilliún de chúnamh macrairgeadais i bhfoirm iasachtaí a chur ar fáil don Úcráin de réir téarmaí ar ardleibhéal lamháltais. Ba cheart cinneadh breise a chur i bhfeidhm lena gcuirtear chun feidhme an tríú céim den chúnamh macrairgeadais eisceachtúil pleannáilte iomlán ón Aontas go pras i ndiaidh na Treorach seo le haghaidh suas le EUR 3 bhilliún sa bhreis nuair a chinnfear dearadh an chúnaimh sin.

(3)

Is é an cogadh foghach a thug an Rúis gan chúis gan údar faoin Úcráin, ón 24 Feabhra 2022 i leith, is cúis leis an gcailleadh rochtain ar an margadh agus an laghdú ollmhór ar an ioncam poiblí, agus tá méadú suntasach tagtha ar an gcaiteachas poiblí chun aghaidh a thabhairt ar an staid dhaonnúil agus chun leanúnachas na seirbhísí Stáit a choimeád. Sa chás éiginnte agus luaineach sin, is léir ó na meastacháin is fearr maidir le riachtanais chistiúcháin na hÚcráine ón gCiste Airgeadaíochta Idirnáisiúnta (CAI) go bhfuil bearna urghnách mhaoinithe de thart ar USD 39 mbilliún ann in 2022, a bhféadfaí tuairim is leath de a shásamh dá mbeadh an tacaíocht idirnáisiúnta a gealladh go dtí seo eisíoctha go hiomlán. Maidir le soláthar pras den chúnamh macrairgeadais don Úcráin ón Aontas faoin gCinneadh seo, meastar gur freagairt ghearrthéarmach iomchuí é, faoi na himthosca eisceachtúla atá ann faoi láthair, ar na rioscaí suntasacha do chobhsaíocht mhacrairgeadais na hÚcráine. Tá an méid breise suas le EUR 5 bhilliún den chúnamh macrairgeadais eisceachtúil ón Aontas faoin Treoir seo, le tacú le cobhsaíocht macrairgeadais na hÚcráine, le hathléimneacht láithreach na tíre sin a neartú agus lena cumas i dtreo téarnamh a chothú, agus dá bhrí sin, chuirfí le hinbhuanaitheacht fiachais phoiblí na hÚcráine agus lena cumas a cuid oibleagáidí airgeadais a aisíoc sa deireadh.

(4)

Leis an gcúnamh macrairgeadais eisceachtúil ón Aontas faoin gCinneadh seo, rannchuideofar go mór le riachtanais chistiúcháin na hÚcráine a shásamh, riachtanais arna meas ag CAI agus ag institiúidí airgeadais idirnáisiúnta eile, agus cuirfear san áireamh leis cumas na hÚcráine í féin a mhaoiniú le hacmhainní dá cuid féin. Agus méid an chúnaimh macrairgeadais eisceachtúil ón Aontais á chinneadh, cuirtear san áireamh freisin na ranníocaíochtaí airgeadais a bhfuil coinne leo ó dheontóirí déthaobhacha agus ó dheontóirí iltaobhacha agus an gá atá leis an ualach a roinnt go cothrom idir an tAontas agus deontóirí eile, chomh maith leis an úsáid atá á baint cheana as ionstraimí maoiniúcháin sheachtraigh eile de chuid an Aontais san Úcráin agus an breisluach a bhaineann le rannpháirtíocht an Aontais ina hiomláine. Ba cheart tiomantas údaráis na hÚcráine don dlúthchomhar leis an gCiste Airgeadaíochta Idirnáisiúnta maidir le bearta éigeandála gearrthéarmacha a cheapadh agus a chur chun feidhme a aithint, mar aon leis an rún atá acu oibriú leis an gCiste Airgeadaíochta Idirnáisiúnta maidir le clár eacnamaíoch iomchuí, nuair a bheidh na dálaí ann chuige sin. Iarradh clár den sórt sin go foirmiúil i mí Lúnasa 2022. Ba cheart é a bheith d’aidhm ag an gcúnamh macrairgeadais eisceachtúil ón Aontas cobhsaíocht agus athléimneacht mhacrairgeadais a choimeád ar bun faoi imthosca an chogaidh. Ba cheart don Choimisiún a áirithiú go bhfuil an cúnamh macrairgeadais eisceachtúil ón Aontas i gcomhréir, ó thaobh dlí agus substainte de, le príomhphrionsabail agus príomhchuspóirí na mbeart a glacadh laistigh de réimsí éagsúla na gníomhaíochta seachtraí agus le beartais ábhartha eile de chuid an Aontais.

(5)

Leis an gcúnamh macrairgeadais eisceachtúil ón Aontas, ba cheart tacú le beartas seachtrach an Aontais i dtaca leis an Úcráin. Ba cheart don Choimisiún agus don tSeirbhís Eorpach Gníomhaíochta Seachtraí a bheith ag obair i ndlúthchomhar le chéile i rith na hoibríochta cúnaimh macrairgeadais chun beartas seachtrach an Aontais a chomhordú agus chun comhsheasmhacht an bheartais sin a áirithiú.

(6)

Ba cheart a leagan síos mar réamhchoinníoll i dtaca leis an gcúnamh macrairgeadais eisceachtúil ón Aontas a dheonú don Úcráin nach mór don Úcráin sásraí éifeachtacha daonlathacha, lena n-áirítear córas parlaiminteach ilpháirtí agus an smacht reachta, a urramú, agus a ráthú go n-urramófar cearta an duine. Níor cheart, de bharr an chogaidh agus go háirithe staid reatha an dlí airm atá ann faoi láthair, cur isteach ar na prionsabail sin, d’ainneoin chomhchruinniú na cumhachta sa bhrainse feidhmiúcháin.

(7)

Chun a áirithiú go gcosnaítear ar bhealach éifeachtúil na leasanna airgeadais sin de chuid an Aontais atá nasctha leis an gcúnamh macrairgeadais eisceachtúil ón Aontas, ba cheart don Úcráin na bearta iomchuí a dhéanamh a bhaineann le calaois, éilliú agus aon neamhrialtacht eile a chosc agus a chomhrac i dtaca leis an gcúnamh sin. Sa bhreis air sin, ba cheart foráil a dhéanamh sa chomhaontú iasachta go ndéanfadh an Coimisiún seiceálacha, go ndéanfadh an Chúirt Iniúchóirí iniúchtaí agus go bhfeidhmeodh Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh a cuid inniúlachtaí, i gcomhréir le hAirteagail 129 agus 220 de Rialachán (AE, Euratom) 2018/1046 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5) (“an Rialachán Airgeadais”).

(8)

Ba cheart an cúnamh macrairgeadais eisceachtúil ón Aontas a bheith nasctha le ceanglais tuairiscithe dhiana agus le coinníollacha beartais, atá le leagan amach i meabhrán tuisceana (“MT”). Is é is ceart a bheith d’aidhm ag na ceanglais tuairiscithe dhiana sin, faoi imthosca an chogaidh atá ann faoi láthair, a áirithiú go ndéanfar na cistí a úsáid ar bhealach éifeachtach, trédhearcach agus cuntasach. Maidir le coinníollacha beartais, ar ceart é a bheith d’aidhm acu athléimneacht láithreach na hÚcráine a neartú mar aon lena hinbhuanaitheacht fiachais fhadtéarmach, agus ar an gcaoi sin, na rioscaí a bhaineann le haisíoc a hoibleagáidí airgeadais gan íoc, agus na hoibleagáidí airgeadais a bheidh ann amach anseo, a laghdú.

(9)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú maidir leis an gCinneadh seo a chur chun feidhme, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (6).

(10)

Ba cheart meánaibíocht uasta 25 bliana a bheith ag na hiasachtaí a chuirtear ar fáil faoin gCinneadh seo agus faoi Chinneadh (AE) 2022/1201 le chéile.

(11)

Ós rud é go dtugann na hiasachtaí faoin gCinneadh seo agus faoi Chinneadh (AE) 2022/1201 na rioscaí céanna le fios maidir le buiséad an Aontais agus gur cheart an mheánaibíocht 25 bliana a bheith acu, ba cheart méid iomlán de EUR 6 bhilliún de chúnamh macrairgeadais an Aontais don Úcráin faoin gCinneadh seo agus faoi Chinneadh (AE) 2022/1201, a chumhdach le modheolaíocht chomhchoiteann chun na himpleachtaí airgeadais agus buiséadacha a bhainistiú. Ba cheart, go háirithe, an leibhéal céanna cumhdaigh bhuiséadaigh a bhunú mar chosaint leordhóthanach ar an bhféidearthacht nach ndéanfadh an Úcráin cuid de na hiasachtaí nó na hiasachtaí go léir a aisíoc ag an am sceidealaithe. Na soláthairtí a cuireadh ar fáil ó bhuiséad an Aontais i gcoinne an dá shraith iasachtaí a bhaineann leis an gcúnamh macrairgeadais eisceachtúil ón Aontas, ba cheart iad a bhainistiú mar shraith chomhtháite soláthairtí. Le bainistíocht den sórt sin, cuirfear feabhas ar athléimneacht agus ar sholúbthacht bhuiséad an Aontais mar fhreagairt ar aon chás neamhíocaíochta. Ba cheart, dá bhrí sin, Cinneadh (AE) 2022/1201 a leasú dá réir.

(12)

Dliteanas airgeadais don Aontas is ea an cúnamh macrairgeadais eisceachtúil faoin gCinneadh seo agus faoi Chinneadh (AE) 2022/1201 laistigh de mhéid foriomlán na Ráthaíochta do Ghníomhaíochtaí Seachtracha faoi Rialachán (AE) 2021/947 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7). Maidir le suim iomlán na n-iasachtaí cúnaimh macrairgeadais eisceachtúil ón Aontas don Úcráin ar luach suas le EUR 6 bhilliún, ba cheart gur chun tairbhe na suime sin an soláthar íoctha 9 % atá ar fáil le haghaidh iasachtaí cúnaimh macrairgeadais faoin Ráthaíocht do Ghníomhaíochtaí Seachtracha. Ba cheart méid an tsoláthair a mhaoiniú as an imchlúdach airgeadais arna chlárú le haghaidh cúnamh macrairgeadais faoi Rialachán (AE) 2021/947 le haghaidh méid iomlán soláthair de EUR 540 milliún. Ba cheart an méid sin a ghealladh agus a íoc isteach sa chiste don soláthar coiteann faoi chreat airgeadais ilbhliantúil 2021–2027, a leagtar síos i Rialachán (AE, Euratom) 2020/2093 ón gComhairle (8).

(13)

I gcomhréir le hAirteagal 210(3) den Rialachán Airgeadais, measfar gur dliteanais inbhuanaithe iad na dliteanais theagmhasacha a eascraíonn as ráthaíochtaí buiséadacha nó as cúnamh airgeadais arna n-íoc ó bhuiséad an Aontais má tá an t-athrú ilbhliantúil atá tuartha dóibh comhoiriúnach leis na teorainneacha arna socrú le Rialachán (AE, Euratom) 2020/2093 agus le huasteorainn na leithreasuithe bliantúla faoi chomhair íocaíochtaí a leagtar amach in Airteagal 3(1) de Chinneadh (AE, Euratom) 2020/2053 (9). Chun cur ar chumas an Aontais tacaíocht shuntasach a thabhairt don Úcráin tríd an gcúnamh macrairgeadais eisceachtúil ón Aontas i méideanna nach bhfacthas a leithéid riamh cheana ar bhealach atá sábháilte ó thaobh airgeadais de, agus seasamh ard creidmheasa an Aontais á chaomhnú san am céanna, agus, dá bhrí sin, a chumas maoiniú éifeachtach a chur ar fáil i gcomhthéacs a bheartas inmheánach agus seachtrach araon, tá sé ríthábhachtach buiséad an Aontais a chosaint go leormhaith ar theacht chun cinn na ndliteanas teagmhasach sin agus a áirithiú go mbeidh siad inbhuanaithe ó thaobh airgeadais de, de réir bhrí Airteagal 210(3) den Rialachán Airgeadais.

(14)

I gcomhréir le prionsabal na bainistíochta fónta airgeadais, ba cheart an ciste don soláthar coiteann a dhaingniú trí mhodhanna a bheadh i gcomhréir leis na rioscaí a eascraíonn as na dliteanais theagmhasacha a bhaineann leis an gcúnamh macrairgeadais eisceachtúil ón Aontas seo d’aon tairbhí amháin, cúnamh nach bhfacthas a leithéid riamh cheana. Gan daingniú den sórt sin, ní bheadh buiséad an Aontais in ann, ar bhonn sábháilte ó thaobh airgeadais de, an méid mór cúnaimh a chur ar fáil, cúnamh nach bhfacthas a leithéid riamh cheana, chun freastal ar riachtanais na hÚcráine de bharr an chogaidh. Chun buiséad an Aontais a chosaint, ba cheart go mbainfeadh na hiasachtaí cúnaimh macrairgeadais eisceachtúil ón Aontas don Úcráin ar luach suas le EUR 6 bhilliún tairbhe as cumhdach 70 % trí sholáthar íoctha (ar leibhéal 9 %) a d’fhéadfaí a fhorlíonadh le ráthaíochtaí ó na Ballstáit chun cumhdach buiséadach a chur ar fáil le haghaidh caillteanais suas le 61 % eile de luach na n-iasachtaí.

(15)

Tá na hacmhainní faoi Rialachán (AE, Euratom) 2020/2093 faoi bhrú mór i bhfianaise thosaíochtaí caiteachais foriomlána an Aontais. Is iomchuí, dá bhrí sin, réiteach eile a lorg maidir le hacmhainní breise, réiteach nach ndéanfadh difear don ghnáthchaiteachas dá bhforáiltear i gclárú airgeadais chreat airgeadais ilbhliantúil 2021–2027.

(16)

Táthar tar éis ranníocaíochtaí deonacha ó na Ballstáit i bhfoirm ráthaíochtaí a shainaithint mar uirlis iomchuí chun cosaint a chur ar fáil sa bhreis ar an soláthar íoctha tosaigh. Ba cheart ráthaíochtaí ó na Ballstáit a chur ar fáil go deonach agus ba cheart na ráthaíochtaí sin a bheith ina gcúlstop iomchuí lena dtacófar le buiséad an Aontais tar éis do na soláthairtí sa chiste don soláthar coiteann i ndáil le dliteanais airgeadais faoin gCinneadh seo agus faoi Chinneadh (AE) 2022/1201 a bheith tarraingthe anuas nó go bhfuil an méid sin le tarraingt anuas ina n-iomláine. Ba cheart na ranníocaíochtaí faoi na ráthaíochtaí sin a áireamh i méid an dliteanais airgeadais údaraithe de mhaolú ar Airteagal 211(1), an chéad fhomhír, den Rialachán Airgeadais. Ba cheart na méideanna sin a chur san áireamh i ríomh an tsoláthair a eascraíonn as an ráta soláthair dá dtagraítear in Airteagal 211(1) den Rialachán Airgeadais, de mhaolú ar Airteagal 211(4), an dara fomhír, den Rialachán Airgeadais.

(17)

Na ráthaíochtaí a sholáthraíonn na Ballstáit, ba cheart a chumhdach leo an iasacht cúnaimh macrairgeadais eisceachtúil faoin gCinneadh seo agus faoi Chinneadh (AE) 2022/1201 (“cúnamh macrairgeadais faoi chumhdach”). Ba cheart na ráthaíochtaí sin a bheith neamh-inchúlghairthe neamhchoinníollach agus ar éileamh. Ba cheart na ráthaíochtaí sin cumas an Aontais a áirithiú chun na cistí a fuarthas ar iasacht sna margaí caipitil nó ó na hinstitiúidí airgeadais a aisíoc. Níor cheart iad a ghlaoch ach amháin i gcás ina gcomhlíonfar coinníollacha dochta, a bhaineann le leordhóthanacht na bhforálacha atá ar fáil, agus i gcás nach bhfaigheadh an tAontas íocaíocht ón Úcráin as na hiasachtaí cúnaimh macrairgeadais eisceachtúil arna ndeonú faoin gcúnamh macrairgeadais faoi chumhdach in am chun oibleagáidí airgeadais an Aontais ó bhannaí a shásamh nó i gcás ina modhnófaí sceideal íocaíochta na n-iasachtaí arna ndeonú faoin gcúnamh macrairgeadais faoi chumhdach. Ba cheart ráthaíochtaí a sholáthraíonn na mBallstát a ghlaoch le haghaidh méid a chomhfhreagraíonn don mhéid arna eascairt as caillteanais ar chúnamh airgeadais don Úcráin faoin gcúnamh macrairgeadais faoi chumhdach agus chun an ciste don soláthar coiteann a athshlánú go dtí an leibhéal riachtanach soláthair íoctha. Níor cheart na glaonna faoi ráthaíochtaí na mBallstát a dhéanamh ach amháin tar éis an méid an tsoláthair tosaigh a cuireadh i leataobh i ndáil leis an gcúnamh macrairgeadais eisceachtúil faoin gcúnamh macrairgeadais faoi chumhdach a bheith tarraingthe anuas, nó go bhfuil an méid sin le tarraingt anuas ina n-iomláine. Maidir le méideanna a aisghabhadh faoi na comhaontuithe iasachta i ndáil leis an gcúnamh macrairgeadais eisceachtúil don Úcráin faoin gcúnamh macrairgeadais faoi chumhdach, ba cheart na méideanna sin a aisíoc leis na Ballstáit a chomhlíon na glaonna ráthaíochta, de mhaolú ar Airteagal 211(4), pointe (c), den Rialachán Airgeadais.

(18)

Maidir le híocaíocht oibleagáidí airgeadais an Aontais arna n-eascairt as bannaí le haghaidh cúnamh macrairgeadais eisceachtúil don Úcráin faoin gcúnamh macrairgeadais faoi chumhdach, má rinneadh an íocaíocht sin, go sealadach, trí sholáthairtí a cuireadh i leataobh sa chiste don soláthar coiteann chun dliteanais airgeadais eile an Aontais a chumhdach, féadfar an glao ar ráthaíochtaí a sholáthraíonn ag na Ballstát a úsáid chun soláthar na ndliteanas airgeadais sin a athshlánú.

(19)

I bhfianaise chineál eisceachtúil an chúnaimh macrairgeadais a fhaigheann tacaíocht ó na ráthaíochtaí, is iomchuí na soláthairtí arna sealbhú a bhainistiú i gcoinne na ndliteanas airgeadais a eascraíonn as an gcúnamh macrairgeadais faoin gcúnamh macrairgeadais faoi chumhdach agus i gcás aon eisíocaíocht tar éis an 15 Iúil 2022 d’iasachtaí arna ráthú faoi Chinneadh Uimh. 466/2014/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (10), agus an bainistiú sin a bheith scartha ó bhainistiú aon dliteanais airgeadais eile faoin Ráthaíocht do Ghníomhaíochtaí Seachtracha agus faoin gCiste Ráthaíochta do ghníomhaíochtaí seachtracha. Tá sé iomchuí, dá bhrí sin, go n-úsáidfear an soláthar arna chur i leataobh sa chiste don soláthar coiteann le haghaidh dliteanais airgeadais ón gcúnamh macrairgeadais eisceachtúil faoin gcúnamh macrairgeadais faoi chumhdach, agus lena n-aghaidh sin amháin, seachas an riail ghinearálta a leagtar amach in Airteagal 31(6) de Rialachán (AE) 2021/947 a chur i bhfeidhm. Thairis sin, is iomchuí freisin go n-úsáidfear an soláthar arna chur i leataobh sa chiste don soláthar coiteann i ndáil leis na hiasachtaí arna ráthú faoi Chinneadh Uimh. 466/2014/AE a íocadh tar éis an 15 Iúil 2022 le haghaidh na ndliteanas airgeadais ó na hiasachtaí sin, agus le haghaidh na ndliteanas sin amháin, agus go gcuirfear rialacha an Rialacháin Airgeadais i bhfeidhm maidir leis an soláthar, seachas an riail ghinearálta a leagtar amach in Airteagal 31(8) de Rialachán (AE) 2021/947 a chur i bhfeidhm. Mar chomhlánú ar an méid sin, ba cheart an soláthar a chuirtear i leataobh i ndáil leis an gcúnamh macrairgeadais eisceachtúil faoin gCinneadh seo a eisiamh ó chur i bhfeidhm an ráta soláthair éifeachtaigh, de mhaolú ar Airteagal 213 den Rialachán Airgeadais.

(20)

Ba cheart sciar coibhneasta ranníocaíochtaí gach Ballstáit (treoir ranníoca) sa mhéid foriomlán ráthaithe a bheith ag freagairt do sciartha coibhneasta na mBallstát d’ollioncam náisiúnta iomlán an Aontais. Ba cheart na glaonna ar an ráthaíocht a dhéanamh pro rata agus an treoir ranníoca sin á cur i bhfeidhm.

(21)

Tá sé tábhachtach go gcuirfeadh na Ballstáit a nósanna imeachta náisiúnta i gcrích chun go dtiocfaidh na ráthaíochtaí i bhfeidhm mar ábhar ardtosaíochta. I bhfianaise a phráinní atá an staid, níor cheart go gcuirfeadh an t-am is gá chun na nósanna imeachta sin a chur i gcrích moill ar eisíoc an chúnaimh macrairgeadais eisceachtúil don Úcráin faoin gCinneadh seo, cúnamh a bhfuil géarghá leis. Déanfar na hiasachtaí cúnaimh macrairgeadais breise faoin gCinneadh seo a shocrú go pras ar theacht i bhfeidhm an Chinnidh seo, ar ghlacadh MT agus ar shíniú an chomhaontaithe iasachta.

(22)

I bhfianaise na staide deacra mar thoradh ar chogadh foghach na Rúise agus chun tacú leis an Úcráin ar a bealach i dtreo cobhsaíocht fhadtéarmach, is iomchuí maolú ar Airteagal 220(5), pointe (e) den Rialachán Airgeadais agus a cheadú go mbeidh d’fhéidearthacht ag an Aontas na costais ráta úis a bhaineann leis na hiasachtaí faoin gCinneadh seo a chumhdach agus na costais riaracháin a bheadh le hiompar ag an Úcráin murach sin a tharscaoileadh. Ba cheart an fóirdheontas ráta úis a dheonú go heisceachtúil mar ionstraim a mheastar a bheith iomchuí chun éifeachtacht na tacaíochta a áirithiú de réir bhrí Airteagal 220(1) den Rialachán Airgeadais agus ba cheart é a íoc as buiséad an Aontais, le linn thréimhse an chreata airgeadais ilbhliantúil 2021-2027 ar a laghad. Le linn na tréimhse ó 2021 go dtí 2027, ba cheart an fóirdheontas ráta úis a íoc as an imchlúdach airgeadais dá dtagraítear in Airteagal 6(2), pointe (a), an chéad fhleasc, de Rialachán (AE) 2021/947.

(23)

Ba cheart Úcráin a bheith in ann an fóirdheontas ráta úis agus tarscaoileadh na gcostas riaracháin a iarraidh gach bliain faoi dheireadh mhí an Mhárta. Ionas go mbeadh solúbthacht ann maidir le haisíoc na príomhshuime, ba cheart é a bheith indéanta freisin na hiasachtaí gaolmhara a ndearnadh conradh ina leith thar ceann an Aontais a thar-rolladh, de mhaolú ar Airteagal 220(2) den Rialachán Airgeadais.

(24)

Agus aghaidh á tabhairt aige ar riachtanais phráinneacha mhaoinithe na hÚcráine, chomhaontaigh an Coimisiún, i mí Iúil 2022, athrú cuspóra a dhéanamh maidir le hiasachtaí an Bhainc Eorpaigh Infheistíochta de EUR 1,59 billiún sa bhreis agus iad a eisíoc don Úcráin, iasachtaí arna ráthú faoin Sainordú Iasachtaithe Sheachtraigh 2014-2020. Mar sin féin, ós rud é gur iasachtaí iad sin le haghaidh eintitis cheannasacha na hÚcráine agus le haghaidh eintitis atá faoi úinéireacht stáit, tá an leibhéal céanna riosca ag baint leo maidir le buiséad an Aontais agus atá ag baint le hiasachtaí cúnaimh macrairgeadais. Dá bhrí sin, ba cheart buiséad an Aontais an cur chuige céanna réamhchúraim a ghlacadh i leith na neamhchosanta sin is a ghlacann sé i leith na n-iasachtaí cúnaimh macrairgeadais faoin gcúnamh macrairgeadais faoi chumhdach. Dá bhrí sin, cuireann an Cinneadh seo ráta soláthair 70 % i bhfeidhm maidir leis an EUR 1,59 billiún d’iasachtaí Sainordaithe Iasachtaithe Sheachtraigh ar athraíodh a gcuspóir agus maidir le haon eisíocaíocht eile d’iasachtaí Sainordaithe Iasachtaithe Sheachtraigh leis an Úcráin. Ba cheart feidhm a bheith ag an ráta soláthair sin in ionad an ráta soláthair atá ann a leagtar amach in Airteagal 31(8), an tríú habairt, de Rialacháin (AE) 2021/947. Is ó bhuiséad an Aontais a mhaoineofar an soláthar 70 % d’eisíocaíocht na n-iasachtaí Bainc Eorpaigh Infheistíochta de EUR 1,59 billiún leis an Úcráin.

(25)

Ba cheart athbhreithniú rialta a dhéanamh ar an soláthar le haghaidh na n-iasachtaí cúnaimh macrairgeadais agus na n-iasachtaí Bainc Eorpaigh Infheistíochta faoi seach gach 6 mhí, agus tús a chur leis sin an 30 Meitheamh 2023 nó níos luaithe, más iomchuí. Ba cheart a mheas san athbhreithniú sin, go háirithe, cé acu atá nó nach bhfuil athrú tagtha ar staid na hÚcráine ar bhealach a d’fhágfadh go mbeadh gá leis an ráta soláthair a mhéadú nó a laghdú. D’fhéadfadh an Coimisiún athmheasúnú a dhéanamh ar an ráta soláthair ar bhonn ad hoc, go háirithe má tá teagmhas suntasach ábhartha ina údar leis sin. Chun a áirithiú go mbeidh an ráta soláthair leordhóthanach fós maidir leis na rioscaí airgeadais, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh a tharmligean chuig an gCoimisiún i ndáil leis an ráta soláthair a mhéadú nó a laghdú, de réir mar is iomchuí. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfaí na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (11). Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(26)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóir an Chinnidh seo a ghnóthú go leordhóthanach, eadhon an cúnamh macrairgeadais eisceachtúil ón Aontas a sholáthar don Úcráin d’fhonn tacú, go háirithe, le hathléimneacht agus cobhsaíocht eacnamaíoch na tíre sin agus, de bharr a fhairsinge agus a éifeachtaí, gur fearr is féidir é a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Cinneadh seo thar a bhfuil riachtanach chun an cuspóir sin a ghnóthú.

(27)

I bhfianaise na práinne a bhaineann leis na himthosca eisceachtúla atá ann mar thoradh ar chogadh foghach na Rúise gan chúis gan údar, meastar gurb iomchuí an eisceacht ar an tréimhse 8 seachtaine dá dtagraítear in Airteagal 4 de Phrótacal Uimh. 1 maidir le ról na bParlaimintí náisiúnta san Aontas Eorpach, atá i gceangal leis an gConradh ar an Aontas Eorpach, leis an gConradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh agus leis an gConradh ag bunú an Chomhphobail Eorpaigh do Fhuinneamh Adamhach a agairt.

(28)

I bhfianaise na staide san Úcráin, ba cheart an Cinneadh seo a theacht i bhfeidhm mar ábhar práinne an lá tar éis lá a fhoilsithe in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh,

(1)

Le Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2019/2072 ón gCoimisiún (2), i gCuid B d’Iarscríbhinn II, leagtar síos liosta lotnaidí coraintín de chuid an Aontais is eol a bheith ann i gcríoch an Aontais.

(2)

Áirítear Ceratocystis platani (J.M. Walter) Engelbr. & T.C. Harr. (“an lotnaid shonraithe”) ar an liosta sin, toisc gur eol é a bheith ann i gcodanna áirithe de chríoch an Aontais, agus go mbíonn tionchar suntasach aige ar phlandaí Platanus L. (“na plandaí sonraithe”) agus ar adhmad Platanus L. (“an adhmad sonraithe”), arb iad príomhóstaigh na lotnaide sin.

(3)

Léirítear leis na suirbhéanna a rinneadh de bhun Airteagal 19 de Rialachán (AE) 2016/2031 nach bhfuil sé indéanta a thuilleadh an lotnaid shonraithe a dhíothú i limistéir chríochaithe áirithe.

(4)

Dá bhrí sin, ba cheart bearta a bhunú chun an lotnaid shonraithe a imshrianadh laistigh de na limistéir chríochaithe sin, limistéir ina mbeidh criosanna ionfhabhtaithe agus criosanna maolánacha. Ba cheart na bearta sin a bheith i gcomhréir leis an bhfianaise theicniúil agus eolaíoch atá ar fáil maidir leis na plandaí sonraithe agus an adhmad sonraithe.

(5)

Ba cheart do na húdaráis inniúla feasacht an phobail a mhúscailt chun a áirithiú go mbeidh an pobal i gcoitinne agus oibreoirí gairmiúla a mbaineann na bearta imshrianta sna limistéir chríochaithe leo ar an eolas faoi na bearta atá curtha i bhfeidhm agus faoi theorannú na limistéar críochaithe chun na críche sin.

(6)

Mar sin féin, má aimsítear an lotnaid shonraithe i gcrios maolánach timpeall ar chrios ionfhabhtaithe atá faoi réir bearta chun an lotnaid shonraithe a imshrianadh, ba cheart don údarás inniúil limistéar críochaithe nua a bhunú dá thoradh sin, limistéar ina dtabharfaí faoi dhíothú.

(7)

Suirbhéanna bliantúla ar láithreacht na lotnaide sonraithe, mar a leagtar amach in Airteagal 22 de Rialachán (AE) 2016/2031 agus Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2020/1231 ón gCoimisiún (3), ba cheart iad a dhéanamh chun a áirithiú go mbraithfear an lotnaid shonraithe go luath i limistéir de chríoch an Aontais nach eol an lotnaid shonraithe a bheith i láthair iontu. Ba cheart na suirbhéanna sin a bheith bunaithe ar an gcárta suirbhé lotnaide ar an lotnaid shonraithe a fhoilsíonn an tÚdarás Eorpach um Shábháilteacht Bia, toisc go gcuirtear san áireamh ann na forbairtí eolaíochta agus teicniúla is déanaí.

(8)

Tá na bearta dá bhforáiltear sa Rialachán seo i gcomhréir le tuairim an Bhuanchoiste um Plandaí, Ainmhithe, Bia agus Beatha,

(1)

Le Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2019/2072 ón gCoimisiún (2), leagtar síos i gCuid B d’Iarscríbhinn II an liosta lotnaidí coraintín de chuid an Aontais is eol a bheith ann i gcríoch an Aontais.

(2)

Tá fíteaplasma ghalar buíochain na fíniúna (“an lotnaid shonraithe”) san áireamh sa liosta sin, toisc gurb eol é a bheith i gcodanna áirithe de chríoch an Aontais, agus go mbíonn tionchar nach beag aige ar shaothrú plandaí Vitis L. (“plandaí sonraithe”), arb é an príomhóstach é don lotnaid sin.

(3)

Sainaithníodh Scaphoideus titanus Ball (“an veicteoir sonraithe”) mar veicteoir éifeachtúil i leith na lotnaide sonraithe. Tá ról tábhachtach ag an veicteoir sin i mbunú agus i leathadh breise fhíteaplasma ghalar buíochain na fíniúna (3) i gcríoch an Aontais, agus dá bhrí sin ba cheart bearta a bhunú chun é a shainaithint agus a rialú.

(4)

Léiríonn na suirbhéanna a rinneadh de bhun Airteagal 19 de Rialachán (AE) 2016/2031 nach féidir a thuilleadh an lotnaid shonraithe a dhíothú i limistéir chríochaithe áirithe.

(5)

Dá bhrí sin, ba cheart bearta a bhunú maidir leis an lotnaid shonraithe a imshrianadh laistigh de na limistéir chríochaithe sin, lena gcuimsítear criosanna ionfhabhtaithe agus criosanna maolánacha. Ba cheart é a bheadh i gceist leis na bearta sin na plandaí sonraithe ionfhabhtaithe a scriosadh agus a bhaint agus cóireálacha iomchuí a chur i bhfeidhm chun leathadh na lotnaide sonraithe go dtí an chuid eile de chríoch an Aontais a chosc.

(6)

Ba cheart do na húdaráis inniúla feasacht an phobail a mhúscailt lena áirithiú go mbeidh an pobal i gcoitinne agus oibreoirí gairmiúla, lena mbaineann na bearta imshrianta sna limistéir chríochaithe, ar an eolas faoi na bearta arna gcur i bhfeidhm agus faoi theorannú na limistéar críochaithe chun na críche sin.

(7)

Más rud é go n-aimsítear an lotnaid shonraithe i gcrios maolánach mórthimpeall crios ionfhabhtaithe atá faoi réir bearta maidir leis an lotnaid shonraithe a imshrianadh, áfach, ba cheart é a bheith ina thoradh ar aimsiú úr sin na lotnaide go mbunóidh an t-údarás inniúil limistéar críochaithe nua, ina saothrófar díothú.

(8)

Ba cheart suirbhéanna bliantúla maidir le láithreacht na lotnaide sonraithe agus an veicteora shonraithe mar a leagtar amach in Airteagal 22 de Rialachán (AE) 2016/2031 agus i Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2020/1231 ón gCoimisiún (4) a dhéanamh lena áirithiú go ndéanfar an lotnaid shonraithe a bhrath go luath i limistéir de chríoch an Aontais nach eol an lotnaid shonraithe a bheith iontu. Ba cheart na suirbhéanna sin a bheith bunaithe ar an gcárta suirbhéireachta lotnaidí i leith na lotnaide sonraithe agus a veicteoir arna fhoilsiú ag an Údarás Eorpach um Shábháilteacht Bia, toisc go gcuirtear san áireamh ann na forbairtí eolaíocha agus teicniúla is déanaí.

(9)

Na bearta dá bhforáiltear sa Rialachán seo, is bearta iad atá i gcomhréir leis an tuairim ón mBuanchoiste um Plandaí, Ainmhithe, Bia agus Beatha,

(1)

Le Treoir 2011/65/AE ceanglaítear ar na Ballstáit a áirithiú nach mbeidh na substaintí guaiseacha a liostaítear in Iarscríbhinn II a ghabhann leis an Treoir sin i dtrealamh leictreach agus leictreonach a chuirtear ar an margadh. Ní bhaineann an srian sin le feidhmeanna díolmhaithe áirithe a bhaineann go sonrach le feistí leighis agus uirlisí monatóireachta agus rialúcháin agus a liostaítear in Iarscríbhinn IV a ghabhann leis an Treoir sin.

(2)

Liostaítear catagóirí TLL a bhfuil feidhm ag Treoir 2011/65/AE ina leith in Iarscríbhinn I a ghabhann leis an Treoir sin.

(3)

Is substaint é luaidhe a bhfuil srian air agus a liostaítear in Iarscríbhinn II a ghabhann le Treoir 2011/65/AE.

(4)

An 25 Márta 2019, fuair an Coimisiún iarratas arna chur isteach i gcomhréir le hAirteagal 5(3) de Threoir 2011/65/AE maidir le díolúine a liostú in Iarscríbhinn IV a ghabhann leis an Treoir sin, i leith úsáid luaidhe i bhforsheoltóir ocsaíd chopair chailciam strointiam biosmait lena húsáid i gcáblaí agus sreanga agus luaidhe i naisc leictreacha ábhartha le comhpháirteanna TLL eile (“an díolúine a iarradh”). Is féidir BSCCO atá dópáilte le luaidhe a úsáid chun ciorcaid mhaighnéadacha fhorsheoltacha a chruthú i gcomhair feistí leighis agus ionstraimí rialúcháin agus monatóireachta.

(5)

Mar chuid den mheastóireacht ar an iarraidh ar dhíolúine, rinneadh comhairliúcháin le páirtithe leasmhara i gcomhréir le hAirteagal 5(7) de Threoir 2011/65/AE. Cuireadh na barúlacha a fuarthas le linn na gcomhairliúchán sin ar fáil go poiblí ar shuíomh gréasáin tiomnaithe.

(6)

Úsáidtear sádair a bhfuil luaidhe iontu chun cáblaí agus sreanga forsheoltacha a nascadh le comhpháirteanna TLL eile. Faoi láthair níl rogha malartach saor ó luaidhe ar fáil ar an margadh a thabharfadh leibhéal leordhóthanach iontaofachta maidir le feidhmeanna ina bhfuil gá le hairíonna amhail insínteacht agus friotachas leictreach íseal ag teochtaí ísle.

(7)

Maidir le meastóireacht na díolúine a iarradh, inar áiríodh staidéar measúnaithe teicniúil agus eolaíoch (2), ba é a conclúid go dtugtar buntáistí teicniúla agus feidhmiúla le luaidhe a chur le BSCCO nach dtugtar gan luaidhe a úsáid. Íomhánna níos mine le haghaidh diagnóis leighis nó le haghaidh taighde agus nuálaíochta, agus modh oibrithe níos cobhsaí le haghaidh na feidhmeanna ábhartha, is iad sin na buntáistí teicniúla agus feidhmiúla. Is féidir trealamh níos éifeachtúla agus iontaofa a tháirgeadh le luaidhe a chur le BSCCO, rud a théann chun tairbhe don chúram sláinte agus don nuálaíocht.

(8)

Tá sé dodhéanta faoi láthair luaidhe a ionadú nó a dhíothú san ábhar forsheoltach agus sna sádair bhainteacha a bhfuil an fheidhmíocht theicniúil chéanna acu, agus ní mheasfar go mbeidh sé indéanta sa todhchaí is intuartha. Tá an díolúine a iarradh i gcomhréir le Rialachán (CE) Uimh. 1907/2006 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (3), agus ní lagaítear an chosaint don chomhshaol agus don tsláinte a thugtar léi.

(9)

Is iomchuí, dá bhrí sin, an díolúine a iarradh a dheonú.

(10)

D’fhéadfadh sé go mbeadh acmhainneacht ag na buntáistí teicniúla maidir le hábhar BSCCO atá dópáilte le luaidhe chun feabhsuithe agus nuálaíocht a spreagadh sa diagnóisic leighis agus sa taighde. Ní dócha go mbeidh drochthionchair ag fad thréimhse na díolúine ar an nuálaíocht. Dá bhrí sin, is iomchuí an díolúine a dheonú ar feadh tréimhse bhailíochta fhada, i gcomhréir le hAirteagal 5(2), an chéad fhomhír, de Threoir 2011/65/AE.

(11)

Ba cheart, dá bhrí sin, Treoir 2011/65/AE a leasú dá réir sin,

(1)

Le Treoir 2011/65/AE ceanglaítear ar na Ballstáit a áirithiú nach mbeidh na substaintí guaiseacha a liostaítear in Iarscríbhinn II a ghabhann leis an Treoir sin i dtrealamh leictreach agus leictreonach a chuirtear ar an margadh. Ní bhaineann an srian sin le feidhmeanna díolmhaithe áirithe a bhaineann go sonrach le feistí leighis agus uirlisí monatóireachta agus rialúcháin agus a liostaítear in Iarscríbhinn IV a ghabhann leis an Treoir sin.

(2)

Liostaítear catagóirí an trealaimh leictrigh agus leictreonaigh a bhfuil feidhm ag Treoir 2011/65/AE ina leith in Iarscríbhinn I a ghabhann leis an Treoir sin.

(3)

Is substaint é luaidhe a bhfuil srian air agus a liostaítear in Iarscríbhinn II a ghabhann le Treoir 2011/65/AE.

(4)

Le Treoir Tharmligthe 2014/7/AE (2), dheonaigh an Coimisiún díolúine i leith úsáid luaidhe i sádair, bratuithe foircinn de chomhpháirteanna leictreacha agus leictreonacha agus cláir ciorcad phriontáilte, naisc de shreanga leictreacha, sciatha agus nascóirí iata a úsáidtear i dtrealamh leighis íomháithe athshondais mhaighnéadaigh áirithe (“an díolúine”), trí na feidhmeanna sin a áireamh in Iarscríbhinn IV a ghabhann le Treoir 2011/65/AE. Bhí an díolúine le dul in éag an 30 Meitheamh 2020.

(5)

An 12 Nollaig 2018, fuair an Coimisiún iarratas ar athnuachan na díolúine (“an iarraidh ar athnuachan”) atá laistigh den teorainn ama a leagtar síos in Airteagal 5(5) de Threoir 2011/65/AE. I gcomhréir leis an bhforáil sin, leanann an díolúine de bheith bailí go dtí go nglacfar cinneadh ar an iarraidh ar athnuachan.

(6)

Áiríodh le meastóireacht na hiarrata ar athnuachan comhairliúcháin leis na páirtithe leasmhara i gcomhréir le hAirteagal 5(7) de Threoir 2011/65/AE. Cuireadh na barúlacha a fuarthas le linn na gcomhairliúchán sin ar fáil go poiblí ar shuíomh gréasáin tiomnaithe.

(7)

Ba é conclúid na meastóireachta ar an iarraidh ar athnuachan, a raibh staidéar measúnaithe teicniúil agus eolaíoch (3) mar chuid di, go mbraitheann feistí íomháithe athshondais mhaighnéadaigh den seandéanamh ar luaidhe ina bhfuil comhpháirteanna íomháithe athshondais mhaighnéadaigh agus go bhfuil siad an-teoranta maidir lena gcomhoiriúnacht le comhpháirteanna íomháithe athshondais mhaighnéadaigh nua atá saor ó luaidhe. Ina theannta sin, thángthas ar an gconclúid sa mheastóireacht go bhfuil samhlacha cornaí neamhchomhtháite íomháithe athshondais mhaighnéadaigh atá saor ó luaidhe ar fáil cheana féin. É sin ráite, a mhéid a bhaineann le feistí íomháithe athshondais mhaighnéadaigh le cornaí comhtháite, tá gá le tuilleadh ama maidir leis an bhforbairt theicniúil agus an nós imeachta formheasa chun réitigh saor ó luaidhe a fhorbairt.

(8)

Ba cheart úsáid luaidhe i gcornaí neamhchomhtháite íomháithe athshondais mhaighnéadaigh a dearadh le déanaí agus i bhfeistí íomháithe athshondais mhaighnéadaigh saor ó luaidhe le cornaí comhtháite atá le teacht a eisiamh ón díolúine le dátaí sonracha.

(9)

Mura ndéantar an iarraidh ar dhíolúine a dheonú, d’fhéadfadh sé go gcuirfí feistí íomháithe athshondais mhaighnéadaigh amú roimh am de dheasca easpa comhpháirteanna comhoiriúnacha nó roghanna athdheartha. D’fhéadfadh sé go mbeadh bearna sa soláthar maidir le trealamh íomháithe athshondais mhaighnéadaigh mar thoradh air sin, rud a d’fhéadfadh drochthionchar a bheith aige ar chúram sláinte d’othair.

(10)

Is dócha gur mó tionchair dhiúltacha iomlána an ionadaithe don chomhshaol, don tsláinte agus do shábháilteacht an tomhaltóra ná na tairbhí iomlána don chomhshaol, don tsláinte agus do shábháilteacht an tomhaltóra. Tá an díolúine i gcomhréir le Rialachán (CE) Uimh. 1907/2006 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (4), agus ar an gcaoi sin ní lagaítear an chosaint don chomhshaol agus don tsláinte a thugtar léi.

(11)

Is iomchuí, dá bhrí sin, athnuachan na díolúine a dheonú.

(12)

Chun trealamh íomháithe athshondais mhaighnéadaigh comhoiriúnach a sholáthar do sheirbhísí sláinte agus le go mbeidh a dhóthain ama ann chun roghanna malartacha atá saor ó luaidhe a fhorbairt, is iomchuí athnuachan na díolúine a dheonú, le raon feidhme athbhreithnithe, ar feadh uastréimhse 7 mbliana go dtí an 30 Meitheamh 2027, i gcomhréir le hAirteagal 5(2), an chéad fhomhír, de Threoir 2011/65/AE. I bhfianaise thorthaí na n-iarrachtaí leanúnacha chun teacht ar ionadú iontaofa, ní dócha go mbeidh drochthionchair ag tréimhse na díolúine ar an nuálaíocht.

(13)

Ba cheart, dá bhrí sin, Treoir 2011/65/AE a leasú dá réir sin,

(1)

De bhreis ar iarraidh ón mBulgáir an 7 Lúnasa 2020, dheonaigh an Chomhairle, trí bhíthin Chinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2020/1343 (2), cúnamh airgeadais don Bhulgáir i bhfoirm iasachta ar luach uasmhéid EUR 511 000 000 í le meánaibíocht uasta 15 bliana, agus tréimhse infhaighteachta 18 mí aici, d’fhonn iarrachtaí náisiúnta na Bulgáire chun aghaidh a thabhairt ar thionchar ráig COVID-19 agus chun freagairt d’iarmhairtí socheacnamaíocha na ráige sin d’oibrithe agus do dhaoine féinfhostaithe a chomhlánú.

(2)

Bhí an iasacht le húsáid ag an mBulgáir chun scéimeanna oibre gearr-ama agus bearta comhchosúla, dá dtagraítear in Airteagal 3 de Chinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2020/1343 a mhaoiniú.

(3)

Leanann ráig COVID-19 de shrian a chur ar chuid shuntasach de lucht saothair na Bulgáire. Mar thoradh air sin, tá mórmhéadú tobann tagtha arís is arís eile ar chaiteachas poiblí sa Bhulgáir i ndáil leis an mbeart dá dtagraítear in Airteagal 3, pointe (b), de Chinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2020/1343.

(4)

Maidir le ráig COVID-19 agus na bearta urghnácha a chuir an Bhulgáir chun feidhme in 2020, 2021 agus 2022 chun an ráig sin agus a tionchar socheacnamaíoch agus a tionchar a bhaineann le sláinte a shrianadh, bhí tionchar ollmhór acu ar an airgeadas poiblí agus tá go fóill. In 2020, bhí easnamh agus ollfhiachas rialtais ghinearálta ag an mBulgáir de 4,0 % agus 24,7 % den olltáirgeacht intíre (OTI) faoi seach, méideanna a mhéadaigh go 4,1 % agus 25,1 % faoi seach ag deireadh 2021. De réir réamhaisnéis earraigh 2022 ón gCoimisiún, tuartar go mbeidh easnamh agus ollfhiachas rialtais ghinearálta de 3,7 % agus 25,3 % de OTI faoi seach ag an mBulgáir faoi dheireadh 2022. Tuartar go dtiocfaidh méadú 2,1 % ar OTI na Bulgáire in 2022.

(5)

An 23 Meitheamh 2022, d’iarr an Bhulgáir tuilleadh cúnamh airgeadais ar an Aontas ar mhéid EUR 460 170 000 d’fhonn leanúint dá hiarrachtaí náisiúnta a chomhlánú, is iarrachtaí a gabhadh de láimh in 2020, 2021 agus 2022 chun aghaidh a thabhairt ar thionchar ráig COVID-19 agus chun freagairt d’iarmhairtí socheacnamaíocha na ráige d’oibrithe. Go háirithe, rinne an Bhulgáir na fóirdheontais phá a leathnú tuilleadh agus leasaigh sí na scéimeanna oibre gearr-ama agus bearta comhchosúla dá dtagraítear in aithris (6).

(6)

Cuirtear an fóirdheontas pá leathnaithe ar fáil do ghnóthais a d’fhulaing laghdú 30 % ar a laghad ar ioncam de bharr ráig COVID-19 mar gheall ar shrianta ar a ngníomhaíochtaí idir an 13 Márta 2020 agus an 31 Nollaig 2020. Ní mór fostaíocht fostaithe a chothabháil le linn na tréimhse rannpháirtíochta sa bheart agus ar feadh tréimhse chomhionainn ina dhiaidh sin. Is ionann an fóirdheontas pá míosúil do na gnóthais incháilithe agus idir 50 agus 60 % d’olltuarastal míosúil (lena n-áirítear ranníocaíochtaí slándála sóisialta fostóra) an fhostaí, ag brath ar mhéid an laghdaithe ar ioncam. Is éard atá sa bheart sin leathnú ar an mbeart a dtugtar tuairisc air in Airteagal 3, pointe (b), de Chinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2020/1343, agus dá bhforáiltear i bhForaithne Uimh. 151 an 3 Iúil 2020 ó Chomhairle na nAirí, arna leasú le Foraithne Uimh. 278 an 12 Deireadh Fómhair 2020, Foraithne Uimh. 416 an 30 Nollaig 2020, Foraithne Uimh. 93 an 18 Márta 2021, Foraithne Uimh. 213 an 1 Iúil 2021, Foraithne Uimh. 322 an 7 Deireadh Fómhair 2021, Foraithne Uimh. 482 an 30 Nollaig 2021 agus Foraithne Uimh. 40 an 31 Márta 2022 (3).

(7)

Comhlíonann an Bhulgáir na coinníollacha maidir le cúnamh airgeadais a iarraidh, coinníollacha a leagtar amach in Airteagal 3 de Rialachán (AE) 2020/672. Chuir an Bhulgáir fianaise chuí ar fáil don Choimisiún a léiríonn go bhfuil méadú de EUR 1 015 050 000 tagtha ar chaiteachas poiblí iarbhír agus pleanáilte amhail ón 1 Feabhra 2020 mar thoradh ar na bearta náisiúnta a glacadh chun aghaidh a thabhairt ar éifeachtaí socheacnamaíocha ráig COVID-19. Is mórmhéadú tobann é sin toisc go mbaineann sé le síneadh a chur leis, nó leasú a dhéanamh ar, na bearta náisiúnta atá ann cheana a bhaineann go díreach le scéimeanna oibre gearr-ama agus le bearta comhchosúla lena gcumhdaítear cuid shuntasach de na gnóthais agus den lucht saothair sa Bhulgáir. Beartaíonn an Bhulgáir EUR 43 880 000 de mhéid méadaithe an chaiteachais a mhaoiniú trína maoiniú féin.

(8)

Chuaigh an Coimisiún i gcomhairle leis an mBulgáir agus d’fhíoraigh sé an mórmhéadú tobann ar an gcaiteachas poiblí iarbhír agus pleanáilte a bhaineann go díreach le scéimeanna oibre gearr-ama agus bearta comhchosúla, dá dtagraítear in iarraidh an 23 Meitheamh 2022, i gcomhréir le hAirteagal 6 de Rialachán (AE) 2020/672.

(9)

Ba cheart, dá bhrí sin, cúnamh airgeadais a chur ar fáil d’fhonn cuidiú leis an mBulgáir aghaidh a thabhairt ar éifeachtaí socheacnamaíocha an tsuaite eacnamaíoch ghéir a tharla de dheasca ráig COVID-19. Ba cheart don Choimisiún na cinntí maidir le haibíochtaí, méid agus scaoileadh tráthchodanna agus tráinsí a dhéanamh i ndlúthchomhar leis na húdaráis náisiúnta.

(10)

Ós rud é go bhfuil an tréimhse infhaighteachta a léirítear i gCinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2020/1343 imithe in éag, tá gá le tréimhse infhaighteachta nua le haghaidh an chúnaimh airgeadais bhreise. Ba cheart síneadh 21 mhí a chur leis an tréimhse infhaighteachta le haghaidh cúnamh airgeadais arna dheonú le Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2020/1343 agus, dá thoradh sin, ba cheart 39 mí a bheith sa tréimhse infhaighteachta iomlán dar tús an chéad lá tar éis theacht i bhfeidhm Chinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2020/1343.

(11)

Ba cheart don Bhulgáir agus don Choimisiún an Cinneadh seo a chur san áireamh sa chomhaontú iasachta dá dtagraítear in Airteagal 8(2) de Rialachán (AE) 2020/672.

(12)

Ba cheart nár dhochar an Cinneadh seo do thoradh aon nóis imeachta a d’fhéadfaí a chur ar bun a bhaineann le saobhadh fheidhmiú an mhargaidh inmheánaigh, go háirithe de bhun Airteagail 107 agus 108 den Chonradh. Ní sháraítear leis an gCinneadh seo an ceanglas atá ar na Ballstáit fógra a thabhairt don Choimisiún faoi Airteagal 108 den Chonradh faoi chásanna státchabhrach a d’fhéadfadh a bheith ann.

(13)

Ba cheart don Bhulgáir an Coimisiún a chur ar an eolas ar bhonn rialta faoi chur chun feidhme an chaiteachais phoiblí phleanáilte, chun a chur ar chumas an Choimisiúin measúnú a dhéanamh ar a mhéid a chuir an Bhulgáir an caiteachas sin chun feidhme.

(14)

Thángthas ar chinneadh chun cúnamh airgeadais a sholáthar, agus riachtanais reatha agus riachtanais ionchasacha na Bulgáire á gcur san áireamh, chomh maith le hiarrataí ar chúnamh airgeadais de bhun Rialachán (AE) 2020/672 a cuireadh isteach cheana nó atá beartaithe le cur isteach ag Ballstáit eile, agus prionsabail na córa comhionainne, na dlúthpháirtíochta, na comhréireachta agus na trédhearcachta á gcur i bhfeidhm ag an am céanna,

(1)

Tá ról uathúil ag seirbhísí meán neamhspleácha sa mhargadh inmheánach. Is earnáil iad atá ag athrú go tapa agus lena bhfuil tábhacht eacnamaíoch agus an tráth céanna, soláthraíonn na seirbhísí meán sin rochtain ar iolracht tuairimí agus foinsí iontaofa faisnéise do shaoránaigh agus do ghnólachtaí araon, agus ar an gcaoi sin comhlíonann siad feidhm leasa ghinearálta “an mhaoirseora phoiblí”.

(2)

Tá ról ríthábhachtach ag seirbhísí meán i sochaithe daonlathacha toisc go soláthraíonn siad faisnéis chun leas an phobail. Chun ról fíorthábhachtach sochaíoch den sórt sin a chomhlíonadh agus chun go mbeidh rath orthu ar an margadh, ní mór do sholáthraithe seirbhíse meán a bheith in ann a gcuid seirbhísí a sholáthar gan srian agus go neamhspleách i margadh atá oscailte agus trédhearcach, agus a fhágann gur féidir iolrachas gníomhaithe sna meáin agus iolracht tuairimí a bheith ann.

(3)

Ní hamháin go bhfuil cosaint ag soláthraithe seirbhíse meán faoi rialacha an Aontais lena rialaítear an margadh inmheánach ach tá cosaint acu faoi Airteagal 11 den Chairt um Chearta Bunúsacha an Aontais (“an Chairt”) freisin toisc go bhfuil siad tábhachtach chun leas a bhaint as an gceart chun tuairimí a nochtadh agus faisnéis a fháil. Foráiltear le hAirteagal 11 den Chairt freisin go n-urramófar saoirse agus iolrachas na meán agus go n-áirítear leis an gceart chun tuairimí a nochtadh saoirse chun faisnéis a fháil agus a roinnt gan cur isteach ó údarás poiblí agus gan beann ar theorainneacha na mBallstát. Thairis sin, tá tionchar díreach ag feidhmiú cuí an mhargaidh inmheánaigh le haghaidh seirbhísí meán ar an smacht reachta agus ar an daonlathas, ar luachanna bunúsacha de chuid an Aontais iad a chumhdaítear in Airteagal 2 den Chonradh ar an Aontas Eorpach.

(4)

Mar gheall ar chaillteanas na n-ioncam fógraíochta le deich mbliana anuas, go háirithe i ngeall ar an méadú ar dháileadh ábhair meán ar líne agus ar an athrú ar nósanna tomhaltais, baineadh acmhainní airgeadais d’earnáil na meán traidisiúnta, rud a rinne difear dá hinbhuanaitheacht, agus do cháilíocht agus d’éagsúlacht an ábhair atá ar fáil dá réir sin. Léiríonn an treocht sin an chaoi nach bhfuil ag éirí leis an margadh torthaí inbhuanaithe a sholáthar don nuacht neamhspleách agus don iriseoireacht ar ardchaighdeán, ar leasanna poiblí iad a chuidíonn le cur i gcoinne na bréagaisnéise.

(5)

Mar a leagtar amach sa Phlean Gníomhaíochta um an Daonlathas Eorpach (1), tá sraith tionscnamh curtha ar aghaidh ag an gCoimisiún chun tacú le saoirse agus iolrachas na meán. Ghlac sé moladh maidir le cosaint, sábháilteacht agus cumhachtú iriseoirí agus gairmithe eile sna meáin san Aontas Eorpach a áirithiú (2). Chuir sé i láthair freisin togra le haghaidh Treoir (3) agus Moladh (4) maidir le daoine a bhíonn i mbun rannpháirtíocht an phobail a chosaint ar imeachtaí cúirte ar follasach go bhfuil siad gan bhunús nó mí-úsáideach (“Imeachtaí sibhialta straitéiseacha in aghaidh rannpháirtíocht an phobail”). Thairis sin, chuir an Coimisiún roinnt gníomhaíochtaí chun feidhme chun tacú le téarnamh agus claochlú earnáil na meán agus an chlosamhairc, mar chuid de phlean gníomhaíochta na Meán agus an chlosamhairc (5). Déanann an Coimisiún dlúthfhaireachán freisin ar thrasuí agus ar chur chun feidhme píosaí tábhachtacha reachtaíochta le haghaidh earnáil na meán, go háirithe Treoir Sheirbhísí na Meán Closamhairc (6) agus an Treoir maidir le Cóipcheart (7).

(6)

Chuir an Coimisiún togra reachtach ar aghaidh le haghaidh Rialachán lena mbunaítear creat coiteann um sheirbhísí meán sa mhargadh inmheánach (an Gníomh Eorpach um Shaoirse na Meán). Foráiltear leis an togra sin do shraith coimircí i ndlí an Aontais chun iolrachas sna meáin agus neamhspleáchas eagarthóireachta sa mhargadh inmheánach a chosaint. Gabhann an Moladh seo leis an Rialachán atá beartaithe mar uirlis ag a bhfuil éifeacht láithreach chun neamhspleáchas eagarthóireachta agus trédhearcacht úinéireacht na meán a chothú.

(7)

An tráth céanna, mar chomhlánú ar an reachtaíocht agus mar a chuirtear i dtábhacht sa Phlean Gníomhaíochta um an Daonlathas Eorpach, tá an Coimisiún ag tacú go gníomhach le tionscnaimh féinrialála ó earnáil na meán féin. Is cuid de na hiarrachtaí sin é an Moladh seo.

(8)

Tá traidisiún seanbhunaithe féinrialála ag tionscal na meán agus thug sé faoi roinnt tionscnamh sa réimse. Ag cur leis na tionscnaimh sin agus éagsúlacht na dtraidisiún dlí agus na gcineálacha cur chuige dlí sna Ballstáit á gcur san áireamh, is féidir cleachtais dheonacha a shainaithint a bhféadfadh soláthraithe seirbhíse meán cloí leo chun feabhas a chur ar a n-athléimneacht agus chun brú polaitiúil agus eacnamaíoch a sheasamh ar bhealach níos fearr. D’fhéadfadh an earnáil dul i mbun plé ar chleachtais dheonacha den sórt sin agus, an tráth céanna, é a fhágáil faoi na soláthraithe seirbhíse meán cinneadh a dhéanamh gan srian faoi na cleachtais ar féidir leo a bheith oiriúnach dá riachtanais aonair agus dá samhlacha gnó, go háirithe agus riachtanais shonracha na micrifhiontar, na bhfiontar beag agus na bhfiontar meánmhéide de réir bhrí Airteagal 3 de Threoir 2013/34/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle á gcur san áireamh (8).

(9)

Ní mór do shaoránaigh a bheith in ann muinín a bheith acu as an bhfaisnéis a fhaigheann siad chun a gcearta daonlathacha a fheidhmiú. Ní mór rochtain a bheith acu ar iolracht tuairimí agus foinsí iontaofa faisnéise chun a dtuairimí féin a chur le chéile agus chun rannchuidiú leis na próisis dhaonlathacha. Tá rochtain ar fhaisnéis iontaofa chomh tábhachtach céanna chun go mbeidh gnólachtaí in ann cinntí eolasacha a dhéanamh.

(10)

Tá níos mó agus níos mó soláthraithe seirbhíse meán Eorpacha faoi réir cur isteach míchuí ar na cinntí eagarthóireachta aonair, lena n-áirítear ó úinéirí príobháideacha agus ó scairshealbhóirí, agus bíonn éifeachtaí díobhálacha aige sin ar shaoirse eagarthóireachta, ar an acmhainneacht nuacht neamhspleách a sholáthar agus, dá bhrí sin, ar infhaighteacht faisnéise iontaofa don phobal meáin. Le Monatóir ar Iolrachas sna Meáin 2022, léirítear go bhfuil ardriosca ann go mbeidh tionchar míchuí tráchtála agus úinéara i roinnt Ballstát (9). Sa ré dhigiteach, mar gheall ar an bhféidearthacht mhéadaithe a bhaineann le rochtain éasca a fháil ar fhaisnéis a sholáthraíonn soláthraithe seirbhíse meán atá bunaithe i mBallstáit eile, tá sé fíor-riachtanach dea-chleachtais a chothú ar leibhéal an Aontais chun a áirithiú go bhfaighidh saoránaigh agus gnólachtaí an Aontais ábhar nuachta agus cúrsaí reatha atá neamhspleách agus éagsúil chun a gcuid tuairimí a fhorbairt agus chun roghanna eolasacha a dhéanamh, rud a chuirfidh le réimse poiblí sa mhargadh inmheánach.

(11)

Le neamhspleáchas eagarthóireachta, cosnaítear eagarthóirí agus iriseoirí ar choinbhleachtaí leasa agus cuidíonn sé leo seasamh in aghaidh cur isteach agus brú míchuí. Dá bhrí sin, is réamhriachtanas é chun faisnéis neamhchlaonta a tháirgeadh agus a scaipeadh agus is gné fhíor-riachtanach de shaoirse na meán é. Cuirtear ar a gcumas do shaoránaigh agus do ghnólachtaí ar fud an Aontais seirbhísí neamhspleách, iolraíocha meán a sholáthar agus a ghlacadh. Tá sé sin ábhartha go háirithe do sholáthraithe seirbhíse meán a chuireann ábhar nuachta agus cúrsaí reatha ar fáil, gan beann ar an bhformáid (lena n-áirítear cláir faisnéise nó irisí lena gcumhdaítear saincheisteanna den sórt sin). Dá bhrí sin, tá na moltaí a bhaineann le bearta deonacha maidir le neamhspleáchas eagarthóireachta dírithe ar na soláthraithe sin.

(12)

Sa chomhthéacs sin, tá bearta, caighdeáin nó sásraí rialachais chorparáidigh curtha i bhfeidhm cheana féin ag roinnt soláthraithe seirbhíse meán, amhail cairteacha nó cóid eagarthóireachta nó coistí eitice chun neamhspleáchas eagarthóireachta a chosaint. I roinnt eagraíochtaí nuachta, bíonn tionchar ag iriseoirí ar roghnú a bpríomheagarthóra nó ar athruithe ar úinéireacht na meán fiú. I gcuideachtaí áirithe sna meáin, tá stádas scairshealbhóirí ag iriseoirí, agus is féidir leo páirt a ghlacadh sa chinnteoireacht straitéiseach agus i roinnt na ngnóthachan eacnamaíoch. I roinnt Ballstát, tá ceangal dlí le cuid de na bearta corparáideacha le haghaidh cineálacha sonracha soláthraithe seirbhíse meán (10). Ba cheart na coimircí sin agus samplaí eile de choimircí a úsáid mar fhoinsí inspioráide do bhearta deonacha agus mar bhonn le plé leanúnach faoi stiúir na bpáirtithe leasmhara maidir le conas feabhas a chur ar chosaint an neamhspleáchais eagarthóireachta.

(13)

Cé go bhfuil sé dlisteanach d’úinéirí na meán príobháideach an treo eagarthóireachta fadtéarmach a roghnú agus a chinneadh, tá sé tábhachtach a chinntiú gur féidir le heagarthóirí nuacht agus cúrsaí reatha a chlúdach go neamhspleách le linn na hoibre laethúla. Go deimhin, ba cheart d’eagarthóirí cinntí eagarthóireachta aonair a bhunú ar an taighde iriseoireachta agus ar an measúnú iriseoireachta, agus ar ábharthacht na faisnéise do na léitheoirí; ba cheart dóibh a bheith in ann tuairimí criticiúla a chur in iúl gan eagla a bheith orthu go mbeidh díoltas i ndán dóibh. Tá gá le cur chuige cothrom faoi stiúir an tionscail, d’fhonn neamhspleáchas eagarthóireachta a chothú, agus cearta agus leasanna dlisteanacha úinéirí príobháideacha na soláthraithe seirbhíse meán á n-aithint an tráth céanna maidir le saoirse ghnó agus saoirse tuairimí a nochtadh araon.

(14)

Is uirlisí éifeachtacha iad féinrialáil na meán agus caighdeáin na heitice iriseoireachta chun iriseoirí a chumhachtú agus chun cuidiú leo seasamh in aghaidh brú míchuí, lena n-áirítear brú polaitiúil agus tráchtála, agus ar an gcaoi sin feabhas a chur ar mhuinín an phobail sna meáin (11). Mar sin féin, is féidir feabhas a chur ar chur i bhfeidhm na gcaighdeán iriseoireachta ar fud an Aontais. I Monatóir ar Iolrachas sna Meáin 2022, léirítear na heasnaimh i gcur chun feidhme éifeachtach na féinrialála (12).

(15)

Thairis sin, mar a sainaithníodh leis an tionscadal “Comhairlí Meán sa Ré Dhigiteach” a fhaigheann cistiú ón Aontas, ní fheidhmíonn comhairlí meán nó preasa ach i mbeagán os cionn leath de na Ballstáit (13). Sna Ballstáit sin, tá na comhairlí sin éagsúil maidir lena méid, maidir le raon feidhme na ngníomhaíochtaí agus maidir leis an gcineál céannachta dlíthiúla nó aitheantais dhlíthiúil atá acu faoin dlí náisiúnta, rud a d’fhéadfadh tionchar a imirt ar a ról éifeachtach. Sna Ballstáit sin nach bhfuil comhairlí meán nó preasa bunaithe iontu go fóill, is minic nach mbíonn dreasachtaí ann d’ionadaithe phobal na meán chun iad a fhorbairt.

(16)

Sa Mholadh seo, moltar do sholáthraithe seirbhíse meán catalóg neamh-uileghabhálach agus neamhcharnach de bhearta agus de straitéisí deonacha d’fhonn an próiseas neamhspleách maidir le táirgeadh ábhair nuachta a ráthú. Baineann na bearta atá molta le príomhghnéithe an phróisis sin, idir na coinníollacha maidir le hábhar eagarthóireachta a chruthú go neamhspleách, trí iriseoirí a chumhachtú chun páirt a ghlacadh i gcinntí ríthábhachtacha i dtaca le feidhmiú eagraíochtaí meán, agus straitéisí chun cobhsaíocht fhadtéarmach i dtáirgeadh ábhair nuachta a áirithiú.

(17)

Níor cheart aon ní sa Mholadh seo, atá neamhcheangailteach de réir sainmhínithe, a léirmhíniú mar ní a dhéanann difear don tsaoirse chun seirbhísí a sholáthar sa mhargadh inmheánach nó don tsaoirse chun tuairimí a nochtadh agus faisnéis a fháil, lena n-áirítear saoirse an phreasa, nó mar ní a chuireann isteach ar shaoirse eagarthóireachta nó ar shaoirse fiontraíochta. Leis na coimircí inmheánacha, níor cheart a mheas, ar bhealach ar bith, go mbaintear d’úinéirí na meán a ról maidir le spriocanna straitéiseacha a leagan síos agus fás agus inmharthanacht airgeadais a gcuideachtaí a chothú. Ina theannta sin, ba cheart aitheantas a thabhairt don ról ceannasach atá ag soláthraithe seirbhíse meán agus ag iriseoirí maidir le coimircí inmheánacha agus ionstraimí féinrialála a fhorbairt.

(18)

Tá an Moladh seo bunaithe ar mhalartuithe leis na páirtithe leasmhara lena mbaineann, go háirithe iriseoirí, cuideachtaí meán agus a gcomhlachais. Cuirtear leis an bplé a rinneadh ag an bhFóram Eorpach um Meáin Nuachta (14), go háirithe an dara heagrán a tionóladh an 29 Samhain 2021, inar pléadh claochlú tionsclaíoch earnáil na meán agus na dúshláin ghaolmhara (15). Cuirtear san áireamh ann freisin na tionscnaimh tionscail atá ann cheana, lena n-áirítear Journalism Trust Initiative (JTI) ó Thuairisceoirí gan Teorainneacha agus ó na comhpháirtithe, a bhfuil sé d’aidhm acu spás faisnéise níos sláintiúla a chothú agus caighdeáin tionscail ag tacú leis.

(19)

Cuireann na bearta atá molta le tionscnaimh lena ndéantar samhlacha nua gnó agus comhar a thástáil, amhail iad siúd a mhaoinítear faoi ghníomhaíocht na gcomhpháirtíochtaí iriseoireachta a fhaigheann tacaíocht ó chlár Eoraip na Cruthaitheachta (16). Cuireann siad freisin leis na scéimeanna tacaíochta airgeadais agus na tosaíochtaí a leagtar amach i bPlean Gníomhaíochta na Meán agus an Chlosamhairc, mar chuid d’iarrachtaí ar leibhéal an Aontais tacú le héiceachóras tionsclaíoch le haghaidh na meán nuachta. Thairis sin, chuaigh soláthraithe seirbhíse meán áirithe i muinín struchtúir rialachais ina bhfuil a gcaipiteal iomlán nó cuid dá gcaipiteal ag eintitis neamhbhrabúis, amhail iontaobhais nó fondúireachtaí, agus, i gcásanna áirithe, bíonn ról tábhachtach acu maidir le ceapadh na mbord bainistíochta agus na n-eagarthóirí, a mheastar a bheith ag feidhmiú chun neamhspleáchas eagarthóireachta an tsoláthraí a chaomhnú san fhadtéarma. I measc na sásraí rialachais eile a bhfuil spriocanna comhchosúla acu tá socruithe scairshealbhóra iriseoireachta ina rialaíonn comhaltaí den fhoireann eagarthóireachta nó a gcomhlachtaí ionadaíocha cuid de na scaireanna nó a bhfuil sé de chumhacht acu iontráil scairshealbhóra rialaithe nua a dhiúltú, ar scairshealbhóir é a d’fhéadfadh difear a dhéanamh don neamhspleáchas eagarthóireachta. Ar bhonn an mhéid sin, tagraítear sna bearta molta do chineálacha cur chuige a d’fhéadfadh soláthraithe seirbhíse meán a mheas chun a n-inbhuanaitheacht a mhéadú, agus, dá bhrí sin, a n-athléimneacht i gcoinne brúnna polaitiúla agus margaidh a mhéadú, agus é á thabhairt dá n-aire gurb iad is fearr, mar oibreoirí eacnamaíocha, atá in ann samhlacha gnó a fhorbairt a oireann dá gcuspóirí agus dá n-acmhainneachtaí, de réir dheighleoga an mhargaidh ar a bhfuil siad dírithe.

(20)

Tá sé d’aidhm ag an Moladh seo freisin trédhearcacht úinéireacht na meán a chur chun cinn a thuilleadh ar fud an Aontais. Faoi láthair, spreagann caighdeáin idirnáisiúnta (17) agus reachtaíocht an Aontais maidir leis na meáin na Ballstáit le bearta earnáilsonracha a ghlacadh chun trédhearcacht úinéireacht na meán a mhéadú. Go háirithe, in Airteagal 5(2) de Threoir 2010/13/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (18), sainaithnítear go bhféadfaidh na Ballstáit a cheangal ar sholáthraithe seirbhíse meán atá faoina ndlínse faisnéis maidir lena struchtúr úinéireachta a chur ar fáil, lena n-áirítear faisnéis faoina n-úinéirí tairbhiúla, i gcomhréir leis na rialacha ginearálta maidir le trédhearcacht na húinéireachta tairbhiúla a leagtar amach i dTreoir (AE) 2015/849 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (19). I Moladh 2018 ó Chomhairle na hEorpa maidir le hiolrachas sna meáin agus trédhearcacht úinéireacht na meán, iarrtar ar na Ballstáit creataí a chur i bhfeidhm chun faisnéis chruinn agus cothrom le dáta a bhaineann le húinéireacht dhíreach agus thairbhiúil na meán a nochtadh. Thairis sin, tá an Coimisiún ag cómhaoiniú fhorbairt an Mhonatóra ar Úinéireacht Euromedia, arb é is aidhm dó bunachar sonraí inchuardaithe agus inscálaithe a dhearadh chun faisnéis shaor, sho-úsáidte faoi úinéireacht na meán ar fud an Aontais a sholáthar.

(21)

Bearta lena bhfeabhsófaí trédhearcacht úinéireacht na meán maidir leis an bpobal i gcoitinne, bheidís tábhachtach i bhfianaise chineál sonrach na seirbhísí meán mar leas poiblí (20). Ós rud é go bhfuil ról ag na meáin maidir le leasanna polaitiúla agus eacnamaíocha a thuairisciú agus a thabhairt chun cuntais, is gné riachtanach í trédhearcacht úinéireacht na meán d’aon éiceachóras a bhfuil sé d’aidhm aige iriseoireacht iniúchach, éagsúlacht na meán agus muinín an phobail as tuairisciú na meán a chothú. Léirigh na páirtithe leasmhara an easpa faisnéise trédhearcachta a bhaineann go sonrach leis na meáin sna comhairliúcháin a rinneadh agus an Moladh seo á ullmhú.

(22)

Tuigtear ón méid thuas go bhfuil cur chuige cuimsitheach maidir le trédhearcacht úinéireacht na meán iomchuí. Chuirfí chun cinn infhaighteacht faisnéise maidir le húinéireacht na meán (nó feidhmiú na faisnéise sin) ag an rialtas, ag institiúid stáit, ag cuideachta faoi úinéireacht stáit nó ag comhlacht poiblí eile, i dtaca le leasanna, naisc nó gníomhaíochtaí úinéirí i ngnólachtaí i meáin eile nó i ngnólachtaí nach gnólachtaí meán iad chomh maith le haon leas eile a d’fhéadfadh tionchar a imirt ar chinnteoireacht straitéiseach chuideachta na meán nó ar a líne eagarthóireachta. Is iomchuí freisin a mholadh go bhfoilseofar faisnéis maidir le haon athrú ar úinéireacht nó ar rialú na meán, rud a léiríonn an tábhacht a bhaineann le faisnéis cothrom le dáta maidir leis an struchtúr úinéireachta le haghaidh faighteoirí seirbhísí. Ba cheart an cur chuige a mholtar a choigeartú ag brath ar chineál na heagraíochta meán agus ar chineál a húinéireachta. Go háirithe, i gcás eagraíochtaí meán atá faoi úinéireacht iriseoirí, níor cheart ach faisnéis faoi na húinéirí a bhfuil ról ceannaireachta acu, mar shampla, comhaltaí den bhord stiúrthóirí, a chur ar fáil.

(23)

Dá réir sin, leis an Moladh seo, féachtar le hardleibhéil trédhearcachta maidir le húinéireacht na meán a chur chun cinn ar fud an Aontais trí ghníomhaíochtaí deonacha a d’fhéadfadh soláthraí seirbhíse meán agus na Ballstáit araon a dhéanamh go díreach, gan dochar do na rialacha trédhearcachta maidir le húinéireacht chothrománach ar leibhéal an Aontais faoi Threoir (AE) 2015/849 agus do na rialacha maidir le nochtadh le haghaidh cuideachtaí faoi Threoir (AE) 2017/1132 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (21), chomh maith leis na córais um idirnascadh na gclár atá ann cheana ar leibhéal an Aontais.

(24)

Chun an obair leantach ar an Moladh seo a chothú, éascóidh an Coimisiún idirphlé rialta leis na Ballstáit agus le hionadaithe na soláthraithe seirbhíse meán agus iriseoirí sna fóraim ábhartha, go háirithe an Fóram Eorpach um Meáin Nuachta. Déanfaidh an Coimisiún dlúthfhaireachán ar ghníomhaíochtaí a dhéanann na Ballstáit agus leanfaidh sé na bearta ábhartha a ghlacfaidh soláthraithe seirbhíse meán faoin Moladh. Chun na críche sin, an fhaisnéis ábhartha is féidir a mheas go réasúnta go soláthróidh na Ballstáit í, ba cheart dóibh í a chur ar fáil don Choimisiún, ionas go mbeidh an Coimisiún in ann faireachán a dhéanamh ar chomhlíonadh na gcodanna ábhartha den Mholadh atá dírithe orthu. Is féidir torthaí an fhaireacháin a chur san áireamh sa phlé faoi stiúir na bpáirtithe leasmhara,

(1)

(2)

(3)

(4)

(5)

(6)

(7)

(8)

(9)

(10)

(11)

(12)

(13)

(14)

(15)

(16)

(17)

(18)

(19)

(20)

(21)

(22)

(23)

(24)

(25)

(1)

I gcomhréir le Prótacal 2, Airteagal 5(2), a ghabhann leis an gComhaontú, chuir an tAontas agus Cónaidhm na hEilvéise, ina gcáil mar Pháirtithe Conarthacha, praghsanna tagartha intíre 2021 na n-amhábhar uile a gcuirtear bearta cúitimh praghsanna i bhfeidhm ina leith ar fáil don Chomhchoiste. Eascraíonn sé as na praghsanna sin go bhfuil athrú tagtha ar staid iarbhír na bpraghsanna maidir leis na hamhábhair sin i gcríoch na bPáirtithe Conarthacha.

(2)

Is gá, dá bhrí sin, na praghsanna tagartha intíre agus na difríochtaí praghsanna d’amhábhair talmhaíochta a liostaítear i bPrótacal 2, Tábla III, a ghabhann leis an gComhaontú a thabhairt cothrom le dáta, chomh maith le bunmhéideanna na n-amhábhar talmhaíochta a liostaítear i dTábla IV den Phrótacal sin a oiriúnú,

“(b)

ó 2023: mar a shocraítear de bhun Airteagal 6a(4).”,

“(b)

ó 2023: mar a shocraítear de bhun Airteagal 6a(7).”.