20.7.2007   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 168/1

Α.

Η ΕΟΚΕ ζητά την εστίαση της προσοχής των αρμοδίων για τη λήψη αποφάσεων, σε συνδυασμό με την ανάληψη διαλογικών προσεγγίσεων τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνικό επίπεδο, στην ανάπτυξη της έννοιας των αλυσίδων αξίας και εφοδιασμού ή, ορθότερα, της βιομηχανικής δικτύωσης και της εταιρικής αλληλεπίδρασης.

Β.

Αυτές οι δυναμικές διαδικασίες απαιτούν προσαρμογή και προσαρμοστικότητα για την κάλυψη όλων των πτυχών που σχετίζονται με την εταιρική λειτουργία, όπως ο ορισμός και ο σχεδιασμός των προϊόντων, οι υπηρεσίες, η εμπορία και η διαχείριση των οικονομικών και των ανθρώπινων πόρων. Οι δραστηριότητες αυτές ανατίθενται συχνά σε εξωτερικούς φορείς. Δικτύωση σημαίνει ότι οι εταιρείες καθίστανται ολοένα και περισσότερο αλληλένδετες παγκοσμίως και ότι η μεταποίηση και οι υπηρεσίες τυγχάνουν διαρκώς μεγαλύτερης ολοκλήρωσης.

Γ.

Υφίστανται ουσιαστικές διαφορές ως προς τον τρόπο κατά τον οποίο οι εταιρείες επηρεάζονται από αυτήν την κατάσταση των πραγμάτων, οι οποίες εξαρτώνται από το μέγεθος των εταιρειών, από τη θέση που κατέχουν στις αλυσίδες και τα δίκτυα εφοδιασμού, καθώς και από τους τομείς στους οποίους αναπτύσσουν δραστηριότητα. Οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες κατέχουν, σε γενικές γραμμές, καλή θέση σε αυτή τη διαδικασία δικτύωσης, σε όλα τα στάδιά της. Αντίθετα, οι σχετικά μικρού και μεσαίου μεγέθους προμηθευτές, οι οποίοι παρεμβαίνουν σε αρχικά ή ενδιάμεσα στάδια (πρώτος, δεύτερος, τρίτος κλπ. προμηθευτής), συχνά συναντούν εμπόδια, όπως αναφέρεται στο Μέρος ΙΙ. Στο παρόν έγγραφο, οι εταιρείες αυτές θα αναφέρονται ως ΑΕΕ (αρχικές και ενδιάμεσες εταιρείες) — όρος που αναπτύχθηκε για τους σκοπούς της παρούσας γνωμοδότησης (1).

Δ.

Η συντριπτική πλειονότητα των θέσεων απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα βρίσκεται σε «μη μεγάλες» εταιρείες (βλ. σημείο Γ). Οι πλέον καινοτόμοι και δημιουργικές από τις εταιρείες αυτές διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη δικτυωμένη οικονομία. Οι διαστάσεις της εξέλιξης αυτής είναι τόσο σημαντικές ώστε να ασκούν ιδιαίτερη επίδραση όχι μόνο σε μικροοικονομικό επίπεδο, αλλά και από μακροοικονομική άποψη.

Ε.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί αναγκαία τη βελτίωση του περιβάλλοντος στο οποίο ασκούν δραστηριότητα οι ΑΕΕ. Με την παρούσα γνωμοδότηση (βλ. κυρίως τις ενότητες 3 και 4 του Μέρους ΙΙ) προσδιορίζονται οι βασικές προκλήσεις και διατυπώνεται μία σειρά προτάσεων πολιτικής όπως:

ΣΤ.

Η απουσία γενικώς αποδεκτού ορισμού των ΑΕΕ δυσχεραίνει την πλήρη συνειδητοποίηση του ρόλου που διαδραματίζουν στις διαδικασίες των βιομηχανικών μεταλλαγών και της παγκοσμιοποίησης και απαιτείται να καταβληθεί πολύ μεγαλύτερη προσπάθεια για τη συνειδητοποίηση αυτού του ρόλου τους. Εάν πρόκειται να εφαρμοστούν κάποιες ή και όλες οι προτάσεις που διατυπώνονται στο σημείο Ε, τότε απαιτείται να πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις από τις ίδιες τις εταιρείες, κάποιες άλλες από τους φορείς χάραξης πολιτικής και ακόμη περισσότερες προϋποθέσεις από έναν συνδυασμό αυτών των δύο. Εν πάση περιπτώσει, οποιαδήποτε τέτοιου είδους εφαρμογή πρέπει να αναλαμβάνεται σε στενή συνεργασία με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς. Στο ίδιο πνεύμα, οι επιτροπές τομεακού διαλόγου που ασκούν δραστηριότητα σε ευρωπαϊκή και εθνική κλίμακα θα πρέπει να είναι σε θέση να παρέχουν έναν αξιόπιστο κοινό προσανατολισμό στους φορείς χάραξης πολιτικής.

1.1

Η αναφορά στην εμφάνιση των αλυσίδων εφοδιασμού ως φαινόμενο των ημερών μας είναι άστοχη, δεδομένου ότι οι αλυσίδες αυτές υφίσταντο ανέκαθεν, με τη μία ή την άλλη μορφή, από τις απαρχές ήδη της οργανωμένης παραγωγής.

1.2

Είναι ωστόσο ορθό να παρατηρήσουμε ότι κατά τις τελευταίες λίγες δεκαετίες εκδηλώνεται έντονο ενδιαφέρον για τις αλυσίδες εφοδιασμού, ως απόρροια του «σκληρού» περιβάλλοντος που προέκυψε εξαιτίας της τεχνολογικής προόδου και της παγκοσμιοποίησης, καθώς και των συνακόλουθων αποτελεσμάτων τους στις αγορές. Το ζήτημα αυτό συζητήθηκε εκτενώς σε πάρα πολλές δημοσιεύσεις και διασκέψεις σε ολόκληρο τον κόσμο. Η συμβατική γραμμική σειρά διαδικασιών αντικαθίσταται με περίπλοκα δίκτυα και με ολοκληρωμένες διαδικασίες παραγωγής που συχνά προϋποθέτουν τη συμμετοχή πολλών εταιρειών σε μεγάλο αριθμό χωρών.

1.3

Σήμερα, οι αλυσίδες αξίας και εφοδιασμού καθίστανται ολοένα και περισσότερο αλληλένδετες και, αυτή τη στιγμή, υφίσταται ήδη σε πολλές περιοχές ένα πραγματικά παγκόσμιο δίκτυο. Το γεγονός αυτό δικαιολογεί τη χρήση του όρου «δίκτυα» αντί του όρου «αλυσίδες», εφόσον τα πρώτα είναι αναμφισβήτητα πιο επίκαιρα από τα τελευταία.

1.4

Τα ίδια τα δίκτυα παραγωγής αξίας (ή, απλούστερα, τα «δίκτυα αξίας») αποκτούν ολοένα πιο διεθνή χαρακτήρα και επεκτείνονται συνεχώς. Στη διαδικασία αυτή συμμετέχει και ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο αξίας, το οποίο μάλιστα ενισχύθηκε χάρη στην πρόσφατη διεύρυνση της ΕΕ.

1.5

Είναι πλέον σαφές ότι η αυτοβελτίωση δεν επαρκεί για την αντιμετώπιση των αναγκών των επιχειρήσεων. Τα οφέλη που προκύπτουν από τα προγράμματα ενδοσκόπησης που υιοθετούν ορισμένες εταιρείες, μολονότι είναι χρήσιμα και ευπρόσδεκτα, δεν τους επιτρέπουν να αδράξουν τις ευκαιρίες που προσφέρει ένα πραγματικά παγκόσμιο σύστημα ανάπτυξης επιχειρηματικής δραστηριότητας. Οι επιχειρήσεις πρέπει να επιδείξουν εξωστρέφεια για να μπορέσουν να επιβιώσουν στον σύγχρονο κόσμο.

1.6

Αποτέλεσμα αυτών των διεργασιών είναι το γεγονός ότι η διαχείριση δικτύων και η διοικητική μέριμνα κατέχουν πλέον καίρια θέση, καθώς οι εταιρείες δαπανούν τεράστιες ποσότητες χρόνου και χρήματος, προκειμένου να εξασφαλίσουν το ανώτατο δυνατό ύψος προσόδων, μέσω εξορθολογισμού και συντονισμού του διαρκώς πολυπλοκότερου δικτύου δραστηριοτήτων και υπηρεσιών που διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στις σύγχρονες βιομηχανικές και εμπορικές δραστηριότητες.

1.7

Η φύση, αφενός, της διαχειριστικής ευθύνης και, αφετέρου, των δεξιοτήτων που απαιτείται να διαθέτει το εργατικό δυναμικό σε όλα τα επίπεδα έχουν πλέον δραστικά αλλάξει, καθώς χρειάζονται αποφάσεις και προσεγγίσεις οι οποίες να διασφαλίζουν το βέλτιστο επίπεδο συνεργασίας μεταξύ των πωλητών, των προμηθευτών και των εταιρειών.

1.8

Αυτή είναι η κατάσταση που αντιμετωπίζουν σήμερα όλες οι κατηγορίες επιχειρήσεων, μεγάλες, μεσαίες και μικρές, ανεξάρτητα από τις διαφορές τους και από τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των διαφόρων τομέων. Όπως φαίνεται, ωστόσο, οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες κατέχουν καλύτερη θέση στις τρέχουσες εξελίξεις από ό,τι οι ΑΕΕ (2).

1.9

Πράγματι, τα δύο τρίτα των ιδιωτικών υπαλλήλων στην Ευρώπη απασχολούνται σε εταιρείες μικρού και μεσαίου μεγέθους. Πολλές από τις εταιρείες αυτές είναι ΑΕΕ. Αντίστοιχα, η ευρωστία αυτού του τύπου εταιρειών δεν έχει μόνον μικροοικονομική διάσταση, αλλά και μακροοικονομικό αντίκτυπο.

1.10

Μολονότι θέμα της παρούσας γνωμοδότησης είναι η ανάπτυξη των αλυσίδων αξίας και εφοδιασμού, δίδεται κατά πρώτο λόγο έμφαση στις καινοτόμους (υψηλής τεχνολογίας και υψηλής ποιότητας) ΑΕΕ που διαθέτουν δυναμικό ανάπτυξης και μπορούν να ασκήσουν δραστηριότητα σε διεθνή κλίμακα ή σε αυτές που κατέχουν ήδη μία θέση στην παγκόσμια αγορά (3).

1.11

Κατά συνέπεια, πρέπει να προβλεφθούν κατάλληλοι τρόποι και μέσα, ή να βελτιωθούν τα ήδη υπάρχοντα, ώστε να δημιουργηθεί ένα υγιές και βιώσιμο περιβάλλον για τις επιχειρήσεις αυτού του τύπου, προκειμένου να μπορέσουν να αναπτυχθούν και να αξιοποιήσουν στο έπακρο το δυναμικό τους.

1.12

Παρότι οι αλυσίδες/τα δίκτυα εφοδιασμού διαφέρουν από τον ένα τομέα στον άλλο, κρίθηκε σκόπιμο να εστιαστεί η παρούσα ανάλυση σε έναν μόνον τομέα. Κατά συνέπεια, στο Παράρτημα 2 της γνωμοδότησης παρουσιάζεται μία μελέτη περιπτώσεως στον τομέα των αυτοκινήτων, η οποία αποδίδει καλά ορισμένα από τα σχετικά θέματα. Ο τομέας αυτός επελέγη διότι οι αλυσίδες και τα δίκτυα εφοδιασμού του τον καθιστούν σημαντικό, όπως καταδεικνύεται στο Παράρτημα 1.

1.13

Οι ευρωπαϊκές εταιρείες επιλέγουν συχνά την εξωτερική ανάθεση ενός ή πολλών από τους κρίκους των αλυσίδων εφοδιασμού. Στη συνέχεια, λαμβάνουν το παραγόμενο αποτέλεσμα, του προσθέτουν αξία και το παραδίδουν κατόπιν στο δίκτυο αξίας. Είναι σημαντικό να δημιουργηθούν οι συνθήκες που μπορούν να εξασφαλίσουν τη διατήρηση των μέγιστων δυνατών επιπέδων κέρδους, απασχόλησης και τεχνογνωσίας στην Ευρώπη, σε όλο το φάσμα της διαδικασίας. Αυτό είναι καθοριστικής σημασίας, δεδομένου ότι η τεχνογνωσία καθίσταται ολοένα και περισσότερο παραγωγικός συντελεστής «ιδίω δικαιώματι», ο οποίος προωθείται στα δίκτυα δημιουργίας αξίας κυρίως μέσω χρηματοδότησης δίχως σύνορα παρά μέσω απλής διασυνοριακής χρηματοδότησης (4).

1.14

Το παρόν έγγραφο αναλύει τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικότερα στη διατήρηση σημαντικών (δηλ. που συνεισφέρουν προστιθέμενη αξία) τμημάτων της αλυσίδας εφοδιασμού στην Ευρώπη (5).

2.1

Οι βιομηχανικές μεταλλαγές συνδέονται στενά με την παραγωγή αξίας στην κοινωνία των δικτύων και, σε αυτό το πλαίσιο, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο οι υπηρεσίες, όπως η παροχή συμβουλών, η εφαρμοσμένη μηχανική, η διοικητική μέριμνα ή η εμπορία. Καθώς περιορίζεται η κάθετη ολοκλήρωση, η παραγωγή αξίας στον τομέα της μεταποίησης συχνά μετατίθεται στον προμηθευτή. Η διαδικασία αυτή καθίσταται ολοένα και πιο πολυδιάστατη καθώς πολλοί από αυτούς τους προμηθευτές συμμετέχουν σε διεθνή δίκτυα, πράγμα το οποίο έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη νέων αλληλεξαρτήσεων μεταξύ των προμηθευτών.

2.2

Αλλά τι συνεπάγεται πραγματικά ο όρος «διεθνής»; Ταυτόχρονα με τον προφανή ρόλο που διαδραματίζουν οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία, και άλλες περιοχές του κόσμου εισέβαλαν στο προσκήνιο κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, όπως οι επονομαζόμενες χώρες ΒΡΙΚ (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα). Εντούτοις, πρέπει να επισημανθεί ότι τα μέλη αυτής της ομάδας χωρίζονται σε δύο βαθμίδες, με άσκηση ιδιαίτερης επιρροής εκ μέρους της Ινδίας και της Κίνας, «οι οποίες σείουν συθέμελα την αλυσίδα εφοδιασμού και τον γεωχώρο της δημιουργίας αξίας στο σύνολό τους» (6).

2.3

Με βάση τα δεδομένα αυτά, η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει την ικανότητά της να ανταγωνίζεται μέσω της προσθήκης αξίας, δεδομένου ότι ο ανταγωνισμός που βασίζεται αποκλειστικά στο κόστος δεν χαρακτηρίζεται από ρεαλισμό και δεν συμπορεύεται ούτε με τις κοινωνικές αξίες ούτε με την αρχή της βιωσιμότητας της Ένωσης.

2.4

Οι αλυσίδες εφοδιασμού και τα δίκτυα επεκτείνονται καθώς οι βιομηχανικές διαδικασίες χαρακτηρίζονται ολοένα και περισσότερο από έναν κατακερματισμό των γραμμών παραγωγής και από μία εξειδίκευση των προϊόντων μέσω των διαφόρων τεχνολογιών και της προσαρμογής τους στις ανάγκες των χρηστών. Οι παραγωγοί είναι σε θέση να τυποποιούν βασικά τμήματα των προϊόντων και, ταυτόχρονα, να επιτρέπουν την προσαρμογή τους στις ανάγκες των χρηστών. Η πρακτική αυτή είναι γνωστή ως «μαζική εξατομίκευση».

2.5

Οι παράγοντες αυτοί ενισχύονται με την αλληλεπίδραση μεταξύ της βιομηχανίας μεταποίησης και των υπηρεσιών (7), με αποτέλεσμα τα όρια μεταξύ των διαφόρων τομέων να καθίστανται ασαφή. Οι τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) συμβάλλουν σε αυτήν την κατάσταση πραγμάτων με την αύξηση της διαλειτουργικότητας και των ηλεκτρονικά παρεχόμενων υπηρεσιών.

2.6

Οι ευρωπαϊκές εταιρείες πρέπει να επιδιώκουν τη δημιουργία δικτύων εφοδιασμού «εκτεταμένων προϊόντων» (ενός συστήματος προϊόντων και υπηρεσιών) με προορισμό εξειδικευμένες αγορές («niche markets») υψηλής προστιθέμενης αξίας. Ακόμη και τα οι ίδια τα εργοστάσια έχουν μετατραπεί σε σύνθετα εμπορεύσιμα προϊόντα.

2.7

Οι νέοι τεχνολογικοί κύκλοι δίδουν ακόμη μεγαλύτερη έμφαση στη διαχείριση των ανθρωπίνων πόρων σε όλα τα επίπεδα και τονίζουν τον επιτακτικό χαρακτήρα της δια βίου μάθησης ως ζωτικής συνιστώσας της ανταγωνιστικότητας και της απασχολησιμότητας.

2.8

Ο κύκλος ζωής των προϊόντων συρρικνώνεται και μεταβάλλεται λόγω της αυξανόμενης αλληλεπίδρασης μεταξύ των υπηρεσιών και της παραγωγής, καθώς και εξαιτίας του γεγονότος ότι ο ανταγωνισμός και η (προ του ανταγωνισμού) συνεργασία διεθνοποιούνται σε πολλές περιοχές.

2.9

Η διάρθρωση των εταιρειών και η δυναμική σχέση που αναπτύσσουν μεταξύ τους επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από αυτές τις συντελούμενες αλλαγές. Οι εταιρείες χρειάζονται συνεχή αναπροσαρμογή και αναδιοργάνωση. Η εξειδίκευση των διαδικασιών παραγωγής, η προσαρμογή των προϊόντων στις ανάγκες των πελατών και η ανάπτυξη υπηρεσιών σχετικών με τη μεταποίηση οδηγούν ολοένα και συχνότερα στην εξωτερική ανάθεση δραστηριοτήτων. Αντιστρόφως, οι εξωτερικές αναθέσεις μπορούν να οδηγήσουν σε περαιτέρω εξειδίκευση και αποκέντρωση.

2.10

Η συγκέντρωση μέσω συγχωνεύσεων και εξαγορών εμφανίζεται παράλληλα με αυτές τις διαδικασίες· όσο πιο πολύ απομακρύνεται κανείς από τους καταναλωτές τόσο περισσότερο ευνοείται η συγκέντρωση και η σταθεροποίηση.

2.11

Η τάση της εξωτερικής και της εξωχώριας (offshoring) ανάθεσης δραστηριοτήτων εκδηλώνεται σε διεθνή κλίμακα (8). Οι αναδυόμενες οικονομίες στα νέα κράτη μέλη και στην Ασία διαδραματίζουν τεράστιο ρόλο στην εξέλιξη αυτή, κάθε μία δε από αυτές προσφέρει πλεονεκτήματα από πλευράς κόστους και δυνατότητες όσον αφορά την αγορά της. Η Ασία καθίσταται σαφώς το κέντρο της παραγωγής και της παροχής υπηρεσιών χαμηλού κόστους. Στην Κίνα και την Ινδία αναπτύσσονται ανεξάρτητες τεχνολογίες. Διαδικασίες αυτού του είδους συνεπάγονται ενδεχομένως τη μετεγκατάσταση δραστηριοτήτων με πραγματικές απώλειες θέσεων απασχόλησης, γεγονός το οποίο μπορεί να δημιουργήσει ένα αίσθημα ανασφάλειας μεταξύ των εργαζομένων. Από την άλλη πλευρά, η μετεγκατάσταση μπορεί επίσης να τονώσει την απασχόληση στις εταιρείες που βρίσκονται στην Ευρώπη (9).

2.12

Οι περίπλοκες εξελίξεις που προκύπτουν από τις αναρίθμητες συνδιαλλαγές, συγχωνεύσεις και εξαγορές που αυτή τη στιγμή λαμβάνουν χώρα ανά την υφήλιο καταδεικνύουν ότι η μετεγκατάσταση, η οποία είναι αποτέλεσμα των αλλαγών που έχουν επέλθει στον τρόπο παραγωγής και στους τομείς παροχής υπηρεσιών, δεν αποτελεί μία γραμμική ή μονόδρομη διαδικασία. Το κόστος παραγωγής καλύπτει μόνον ένα μέρος του ευρύτερου φάσματος των στοιχείων. Στην εξίσωση υπεισέρχονται ορισμένοι άλλοι παράγοντες, οι οποίοι δεν αποτελούν αντικείμενο της παρούσας γνωμοδότησης. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η περίπλοκη εφοδιαστική, το υψηλό κόστος μεταφορών, οι περιβαλλοντικές ανησυχίες, τα ρυθμιστικά πλαίσια, η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας και η διαθεσιμότητα των πρώτων υλών, καθώς και η τεχνολογία και η εξειδικευμένη τεχνογνωσία. Εάν ληφθούν υπόψη όλα αυτά τα στοιχεία, καθίσταται σαφές ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η επιστροφή της μεταποίησης και των υπηρεσιών στην Ευρώπη μπορεί να αποδειχθεί ωφέλιμη.

2.13

Από την άλλη πλευρά, το ζήτημα της μετεγκατάστασης τίθεται ενδεχομένως και στην περίπτωση καινοτόμων δραστηριοτήτων, με ενδεχόμενο αποτέλεσμα την απώλεια τεχνογνωσίας στην Ευρώπη. Πράγματι, η μετεγκατάσταση μπορεί να υποσκάψει μακροπρόθεσμα την ικανότητα για καινοτομία των ευρωπαϊκών βιομηχανιών, εάν δεν ενισχυθεί η βάση στον τομέα της γνώσης και της έρευνας στην ΕΕ. Υπό αυτό το πρίσμα, ο αυξανόμενος αριθμός μηχανικών στην Ινδία και στην Κίνα (45 % του συνόλου των μηχανικών παγκοσμίως) αποτελεί εύλογη ένδειξη.

2.14

Επιπλέον, το γεγονός ότι νέα άτομα με υψηλή εξειδίκευση εγκαταλείπουν την Ευρώπη ή εκδηλώνουν την προτίμησή τους να εργάζονται σε μεγάλες εταιρείες (10), είναι πιθανόν να προκαλέσει έλλειψη εξειδικευμένων ατόμων στις ευρωπαϊκές ΑΕΕ.

2.15

Οι μεγάλες εταιρείες είναι, τις περισσότερες φορές, καλύτερα σε θέση να αντιμετωπίσουν τις πιο πάνω προκλήσεις από ό,τι οι ΑΕΕ. Σε γενικές γραμμές έχουν σχετικά εύκολη πρόσβαση σε τράπεζες και κεφαλαιαγορές, συμμετέχουν στις διαφόρων ειδών αλληλεπιδράσεις μεταξύ εταιρειών και συμβάλλουν στην διαλειτουργικότητα, έχουν πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσμα αγορών και είναι πρωτοπόροι στην πρακτική της εξωτερικής ανάθεσης. Ωστόσο, οι μεγάλες εταιρείες είναι λιγότερο ευέλικτες από τις εταιρείες πιο περιορισμένου μεγέθους.

3.1

Από όλους τους δείκτες προκύπτει ότι ο κατακερματισμός της παραγωγής, προσαρμογής των προϊόντων στις ανάγκες των χρηστών και ανάπτυξης παγκόσμιων δικτύων είναι μια τάση που θα συνεχιστεί. Στις περισσότερες περιοχές, οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες δρουν ως ηγέτες στρατηγικής σημασίας, αλλά ένα μεγάλο μέρος του σχετικού έργου επιτελείται από έναν αυξανόμενο αριθμό ΑΕΕ.

3.2

Ορισμένες φορές, οι ΑΕΕ, μολονότι διαθέτουν υψηλό δυναμικό, αναγκάζονται να υιοθετήσουν βραχυπρόθεσμες προσεγγίσεις, να καταβάλουν τεράστιες προσπάθειες προκειμένου να διασφαλίσουν την πρόσβασή τους σε νέες αγορές, εξαρτώνται συχνά από τις τακτικές παραγγελίες ορισμένων μεγάλων πελατών και πολλές φορές δεν έχουν ικανοποιητική πρόσβαση σε κεφαλαιαγορές. Επιπλέον, είναι εκτεθειμένες σε μεγάλο βαθμό στους κινδύνους ρήξης της αλυσίδας εφοδιασμού, τους συνδεόμενους με τη μείωση του κόστους που απαιτούν διαρκώς οι μεγάλοι πελάτες. Στα σημεία που ακολουθούν, εφιστάται η προσοχή στις σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ΑΕΕ.

3.3

Πολλές από τις βελτιώσεις που θα μπορούσαν να επέλθουν στις βασικές συνθήκες υπό τις οποίες ασκούν την δραστηριότητά τους οι μικρού και μεσαίου μεγέθους εταιρείες εξαρτώνται απλώς από τη νοοτροπία που επικρατεί στην κοινωνία, καθώς και μέσα στις ίδιες τις εταιρείες. Σε ορισμένα κράτη μέλη και περιφέρειες η αντιμετώπιση των εταιρειών αυτού του τύπου είναι θετικότερες από ό,τι σε άλλα. Κατά συνέπεια, η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών θα πρέπει να προαχθεί.

3.4

Οι ΑΕΕ πρέπει να ενθαρρυνθούν να είναι ανοικτές στη συνεργασία και να αναπτύσσουν κοινά σχέδια. Η συνεργασία και τα σχέδια αυτά μπορούν να ενισχύσουν τη θέση τους στην αγορά και να υποστηρίξουν τις διαπραγματεύσεις των προμηθευτών με τους μεγάλους πελάτες τους. Μπορούν επίσης να συμβάλουν στην αντιστάθμιση των βλαβερών συνεπειών που έχει ο εγκλωβισμός εταιρειών στις αλυσίδες εφοδιασμού ή ο αποκλεισμός τους από αυτές.

3.5

Η χρήση λογισμικών ανοικτού πηγαίου κώδικα (11) και η ελεύθερη πρόσβαση σε τεχνολογίες και πρότυπα εφαρμοσμένης μηχανικής θα πρέπει να προαχθούν. Η αποτελεσματική διασύνδεση των ΑΕΕ με τα ερευνητικά ινστιτούτα είναι ιδιαίτερα σημαντική.

3.6

Η ανάπτυξη δικτύων και η συσπείρωση γύρω από τις πρωτοπόρους εταιρείες και τις βιομηχανικές ζώνες σε περιβάλλοντα που χαρακτηρίζονται από έντονη εκβιομηχάνιση και υψηλή τεχνολογία μπορεί να συμβάλει προς την κατεύθυνση αυτή (12), δεδομένου ότι έτσι θα ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη σχεδίων συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων. Η ανοικτή στάση των γειτονικών πανεπιστημίων και τεχνολογικών ιδρυμάτων, σε συνδυασμό με την ενδεδειγμένη αντιμετώπιση εκ μέρους των τοπικών και περιφερειακών αρχών, είναι καθοριστικής σημασίας. Οι «βιομηχανικές ζώνες» που περιβάλλουν τα τεχνολογικά κέντρα τα επιστημονικά πάρκα και τα πανεπιστήμια μπορούν να αποβούν ιδιαίτερα ωφέλιμες για τις μικρότερες εταιρείες.

3.7

Οι τράπεζες και γενικότερα οι οικονομικοί παράγοντες θα πρέπει να ενθαρρυνθούν να υιοθετήσουν μία πιο θετική στάση απέναντι στην ανάληψη κινδύνου. Τα στατιστικά στοιχεία καταδεικνύουν ότι οι οικονομικοί κύκλοι στις ΗΠΑ αντιμετωπίζουν πιο θετικά την ανάληψη κινδύνου, με αποτέλεσμα να αποκομίζονται πλούσια οφέλη. Ούτως ή άλλως, στην Ευρώπη είναι απαραίτητο να υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση στην κεφαλαιαγορά, πολύ δε περισσότερο επειδή σε πολλές περιπτώσεις το οικονομικό βάρος των παραγωγικών διαδικασιών έχει την τάση να μετατίθεται από τις μεγάλες εταιρείες στους μικρότερους προμηθευτές.

3.8

Στην αυτοκινητοβιομηχανία, για παράδειγμα, η πρακτική της ανάθεσης υπεργολαβίας έχει δημιουργήσει οικονομικά προβλήματα σε πολλές εταιρείες, δεδομένου ότι τόσο η διαδικασία ανάπτυξης της παραγωγής όσο και η περίοδος αποπληρωμής έχουν μεγάλη διάρκεια και συχνά ισοδυναμούν με 3-5 χρόνια σε ό,τι αφορά την περίοδο ανάπτυξης και 5-7 χρόνια σε ό,τι αφορά την περίοδο αποπληρωμής. Στις ΗΠΑ, το πρόβλημα αυτό έχει εν μέρει επιλυθεί χάρη στην ευκολότερη πρόσβαση σε ιδιωτικά κεφάλαια και, σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, χάρη σε εξαιρετικά γενναιόδωρους φορολογικούς κανόνες και κρατικές ενισχύσεις. Στην Ευρώπη, επείγει να βελτιωθούν οι συνθήκες στον τομέα αυτό, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις ΑΕΕ και τις ανάγκες τους να επενδύσουν στην Ε&Α με σκοπό την υιοθέτηση τεχνολογικών καινοτομιών. Εκτός από τα μέτρα που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις και οι τράπεζες — στις οποίες συμπεριλαμβάνεται η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) που συνεργάζεται στενά με τους τραπεζικούς εταίρους της σε ολόκληρη την Ευρώπη — κάποιο ρόλο πρέπει να διαδραματίσουν και οι εταιρείες επιχειρηματικού κεφαλαίου.

3.9

Η ΕΟΚΕ παρατηρεί με μεγάλο ενδιαφέρον τις κατευθύνσεις που περιλαμβάνει η ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο Εφαρμογή του κοινοτικού προγράμματος της Λισαβόνας: Χρηματοδότηση της ανάπτυξης των ΜΜΕ — Προσθήκη ευρωπαϊκής αξίας  (13). Χρειάζεται μία πιο κατάλληλη γέφυρα μεταξύ των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και των εταιρειών επιχειρηματικού κεφαλαίου, αφενός, και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), αφετέρου.

3.10

Η εξάρτηση από τους μεγάλους πελάτες αποτελεί πηγή ανησυχίας, ιδιαίτερα στις μονοβιομηχανικές περιφέρειες, στις περιπτώσεις που οι ΑΕΕ εγκλωβίζονται μέσα στις αλυσίδες εφοδιασμού ή αποκλείονται από αυτές. Όταν συνεργάζεται με μεγάλες εταιρείες, ο προμηθευτής αναγκάζεται συχνά να κάνει χρήση της απαιτούμενης τεχνολογίας. Ένας προμηθευτής ενδέχεται, π.χ., για τον εφοδιασμό ενός μεγάλου πελάτη, να υποχρεωθεί να κάνει αποκλειστικά χρήση μιας συγκεκριμένης τεχνολογίας.

3.11

Το ίδιο μπορεί να συμβεί σε προμηθευτές που αποκλείονται επειδή δεν διαθέτουν τα απαραίτητα μέσα που θα τους επέτρεπαν να έχουν πρόσβαση σε πρόσθετες αγορές και να συμμετέχουν σε άλλες αλυσίδες εφοδιασμού ή δίκτυα.

3.12

Οι μεγάλες εταιρείες, ωστόσο, δεν επιθυμούν να εξαρτώνται απόλυτα από έναν προμηθευτή, μολονότι αυτό συμβαίνει μερικές φορές. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι μεγάλοι κατασκευαστές στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας προτιμούν να έχουν ένα μόνο προμηθευτή, κυρίως σε ό,τι αφορά την έρευνα, την ανάπτυξη και την παραγωγή νέων συστατικών μερών και συστημάτων που προορίζονται για το τελικό προϊόν. Το σύνηθες σενάριο, πάντως, προβλέπει να είναι δριμύς ο ανταγωνισμός μεταξύ προμηθευτών.

3.13

Σε ορισμένες περιπτώσεις, κυρίως στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας, έχει παρατηρηθεί να μετατίθεται το κόστος της τεχνικής ανάπτυξης στον προμηθευτή, από τον οποίο ζητείται επίσης να μοιράζεται τις γνώσεις του με ανταγωνιστές. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα ιδιαίτερα στους μη μονοπωλιακούς προμηθευτές.

3.14

Οι επιπτώσεις του εγκλωβισμού ή του αποκλεισμού των ΑΕΕ έχουν την τάση να αυξάνονται όσο ο αριθμός των εφαρμογών ΤΠΕ αυξάνεται, παρότι το συγκεκριμένο ζήτημα δεν άπτεται αποκλειστικά των ΤΠ. Συχνά, είναι δύσκολη η απόκτηση αδειών. Η έλλειψη τυποποίησης και διαλειτουργικότητας, αφενός, και η περιορισμένη χρήση της τεχνολογίας ανοικτού πηγαίου κώδικα, αφετέρου, θέτουν εμπόδια στις επενδύσεις.

3.15

Και στην περίπτωση αυτή (βλ. σημείο 3.6) η συνεργασία και οι συσπειρώσεις μπορούν να συμβάλουν στην κάλυψη των ελλείψεων που παρουσιάζονται στο πλαίσιο των πιο πάνω διαδικασιών, και κυρίως στις μονοβιομηχανικές περιφέρειες.

3.16

Η πνευματική ιδιοκτησία είναι βασικό (14) ζήτημα το οποίο αποτελεί ξεχωριστή πρόκληση για τις ΑΕΕ, πολλές από τις οποίες είναι εταιρείες μικρού και μεγάλου μεγέθους. Έχει ήδη γίνει λόγος για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν γενικά οι επιχειρήσεις αυτές όταν επιδιώκουν την χρηματοδότηση της Ε&Α και τα πράγματα δεν επιτρέπεται να χειροτερέψουν περαιτέρω με τη δημιουργία μίας κατάστασης κατά την οποία τα οφέλη θα αντλούνται από τους ανταγωνιστές των επιχειρήσεων αυτών.

3.17

Τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο. Η ΕΟΚΕ έχει εκφράσει σε πολυάριθμες γνωμοδοτήσεις τη βαθιά ανησυχία της σχετικά με τις «επανειλημμένες καθυστερήσεις της καθιέρωσης του κοινοτικού διπλώματος ευρεσιτεχνίας» που έπληξαν την αξιοπιστία της ερευνητικής πολιτικής της ΕΕ και απέτυχαν να ενθαρρύνουν την «καινοτόμο έρευνα με στόχο ανταγωνιστικά αποτελέσματα» (15). Η αποτυχία όσον αφορά την αντιμετώπιση αυτού του σημαντικού ζητήματος καθιστά την προστασία της καινοτομίας πολύ ακριβή (ειδικά σε σύγκριση με τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία), και μερικές φορές ακόμη και οικονομικά απαγορευτική για τις ΑΕΕ.

3.18

Το πρόβλημα των δαπανηρών διαδικασιών προστασίας των ΔΠΙ περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από την αναποτελεσματικότητα που προκύπτει συχνά από την μη υποχρεωτική εφαρμογή. Στο πλαίσιο των εμπορικών σχέσεων με την Κίνα, το ζήτημα της παραποίησης πρέπει να αντιμετωπιστεί κατά προτεραιότητα. Εξαιτίας αυτού του προβλήματος της παραποίησης, πολλές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας είναι απρόθυμες να αυξήσουν τις επενδύσεις τους στην Κίνα ή ακόμη και να τις αποσύρουν (16).

3.19

Στο παράρτημα 2 καταδεικνύεται σαφώς η σοβαρότητα της κατάχρησης και της παραποίησης των ΔΠΙ της κατάχρησης και πλαστογράφησης ΔΠΙ στην περίπτωση των εξαρτημάτων αυτοκινήτων.

3.20

Οι εξειδικευμένες ΑΕΕ έχουν τα δυνατά σημεία τους. Κατά την μετάβαση από τις δραστηριότητες μεγάλης κλίμακας προς την αποκέντρωση και προς προσεγγίσεις προσαρμοσμένες στις ανάγκες των πελατών προκύπτουν νέες ευκαιρίες, υπό την προϋπόθεση ότι αναπτύσσονται συγχρόνως και οι αντίστοιχες δεξιότητες.

3.21

Ανησυχία προξενεί το γεγονός ότι σε ολόκληρη την Ευρώπη το μεγαλύτερο μέρος των νέων πτυχιούχων προτιμούν να εργάζονται σε μεγάλες επιχειρήσεις. Είναι λοιπόν σαφές ότι απαιτείται να ενθαρρυνθεί η εργασία στις ΑΕΕ. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξύ για τις ΑΕΕ από τη στιγμή που ο συνολικός αριθμός πτυχιούχων είναι ανεπαρκής, π.χ. στις ειδικότητες της εφαρμοσμένης μηχανικής.

3.22

Τα επονομαζόμενα «συστήματα διπλής κατάρτισης» –μάθηση και εργασία– που χρησιμοποιούνται αυτήν την περίοδο σε ορισμένα κράτη μέλη όπως η Γερμανία, η Αυστρία και το Λουξεμβούργο («duale Ausbildung») ενδέχεται να αποδειχθούν εξαιρετικά πολύτιμα για τις ΑΕΕ.

3.23

Έχει μεγάλη σημασία να ενισχυθούν τα προσόντα και οι δεξιότητες των εργαζομένων. Στην εξύψωση του επιπέδου (17) μπορούν να συμβάλουν τόσο τα ίδια τα άτομα όσο και αυτές καθαυτές οι επιχειρήσεις. Η βελτίωση του περιβάλλοντος στο χώρο εργασίας μπορεί να αποδειχθεί ωφέλιμη από την άποψη αυτή. Σύγχρονες μέθοδοι διαχείρισης ανθρώπινων πόρων, που συμπεριλαμβάνουν τη συστηματική αναθεώρηση των προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, μπορούν να συμβάλουν στην δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Τα ζητήματα αυτά πρέπει να εξεταστούν στο πλαίσιο των τομεακών προσεγγίσεων, όπως και στο πλαίσιο του διαλόγου μεταξύ των κοινωνικών εταίρων.

3.24

Εκτός από τον άμεσο συσχετισμό μεταξύ αποτελεσματικών εκπαιδευτικών συστημάτων και ποιοτικών επαγγελματικών δεξιοτήτων, δεν είναι δυνατόν να υπερεκτιμηθεί η σημασία του τριγώνου εκπαίδευση/καινοτομία/έρευνα. Στο πλαίσιο αυτό, η νέα πρωτοβουλία της ΕΕ «Περιφέρειες για την οικονομική αλλαγή» μπορεί να φανεί πολύ χρήσιμη δεδομένου ότι δίδει έμφαση στην περιφερειακή διάσταση και στην επίδραση της έρευνας, των τεχνολογικών δεξιοτήτων και των οικονομικών ομίλων (18).

3.25

Για να μπορέσουν να αξιοποιηθούν πλήρως οι ευκαιρίες που παρέχουν οι ΑΕΕ μέσω αναβάθμισης των δεξιοτήτων και ανάπτυξης του επιχειρηματικού πνεύματος, δεν πρέπει να παραβλεφθεί η σημασία της περιφερειακής διάστασης. Η παγκοσμιοποίηση, η οποία συνεπάγεται μία διαρκώς αυξανόμενη διεθνοποίηση, συνοδεύεται επίσης από την απαίτηση για αντίστοιχη ενίσχυση της εγγύτητας των περιφερειών. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την ανάπτυξη:

3.26

Η επιχειρηματικότητα είναι ιδιαίτερα σημαντική, και το ίδιο ισχύει για τη δημιουργικότητα και την ευελιξία, δηλ. την ικανότητα ταχείας προσαρμογής σε μεταβαλλόμενες συνθήκες. Οι εταιρείες μικρού και μεσαίου μεγέθους ανταποκρίνονται συχνά καλύτερα στις προκλήσεις από ό,τι οι μεγαλύτερες. Οι παράγοντες αυτοί μπορούν να βοηθήσουν τις εταιρείες μικρού και μεσαίου μεγέθους να ωφεληθούν από τον κατακερματισμό των δικτύων και από την προσαρμογή τους στις ανάγκες των επιμέρους χρηστών (19).

4.1

Για να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα των αλυσίδων αξίας και εφοδιασμού έχει ουσιαστική σημασία να δημιουργηθεί ένα υγιές επιχειρηματικό περιβάλλον στην περίπτωση των ΑΕΕ. Η ΕΟΚΕ είναι της γνώμης ότι υφίστανται δύο βασικά μέσα τα οποία θα υποστηρίξουν την ευρωπαϊκή παρουσία στα διεθνή δίκτυα: η βιομηχανική πολιτική νέου τύπου (συμπεριλαμβανομένης της τομεακής προσέγγισής της) και το ΠΠ7.

4.2

Οι ΑΕΕ πρέπει να συμμετέχουν συστηματικότερα στην βιομηχανική πολιτική. Η Επιτροπή και το Συμβούλιο θα πρέπει να πραγματοποιούν προκαταταρκτικές και επακριβέστερες εκτιμήσεις του αντίκτυπου της μελλοντικής νομοθεσίας στις επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας, σε τομείς όπως η όπως η τεχνική ανάπτυξη και η διαμόρφωση προτύπων. Η έννοια της βιομηχανίας συχνά καλύπτει τις μεγάλες μόνον εταιρείες. Η γνώμη των, συχνά παραμελημένων, ΑΕΕ πρέπει να ζητείται ξεχωριστά.

4.3

Η ΕΟΚΕ δίδει έμφαση στη σημασία των ΤΠΕ για τις ΑΕΕ. Συμφωνεί συνεπώς πλήρως με τους στόχους που έχει θέσει η Επιτροπή στην ανακοίνωσή της «Ενίσχυση της εμπιστοσύνης στις ηλεκτρονικές αγορές μεταξύ επιχειρήσεων» (20).

4.4

Η Επιτροπή έχει εξάλλου προβεί στη σύσταση ενός ευρωπαϊκού δικτύου στήριξης του «ηλεκτρονικού επιχειρείν» (eBSN). Η ΕΟΚΕ είναι σύμφωνη με τον κύριο στόχο του eBSN, ο οποίος είναι να προωθηθεί η προσέγγιση των εμπειρογνωμόνων του τομέα αυτού στην Ευρώπη και η ανταλλαγή εμπειριών και ορθών πρακτικών.

4.5

Ένα ζωτικό στοιχείο της βιομηχανικής πολιτικής της ΕΕ είναι ο ανοικτός διάλογος για τις μελλοντικές κατευθύνσεις και τεχνολογίες από τομεακή σκοπιά, όπως αυτός διαγράφεται ήδη στις σημερινές ευρωπαϊκές τεχνολογικές πλατφόρμες. Μολονότι τα όρια μεταξύ των διαφόρων τομέων αρχίζουν να εξαφανίζονται, μία προσέγγιση προσαρμοσμένη στις ανάγκες των επιμέρους τομέων εξακολουθεί να είναι αρκετά κατάλληλη από την άποψη αυτή και προσφέρει ευπρόσδεκτες ευκαιρίες στις ΑΕΕ.

4.6

Η σημασία της καινοτομίας είναι αδύνατον να υπερεκτιμηθεί. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την πρόταση της Επιτροπής να αναπτυχθούν αγορές φιλικές προς την καινοτομία μέσω της προώθησης μιας πρωτοβουλίας που να διευκολύνει τη δημιουργία και εμπορία νέων καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών σε υποσχόμενες περιοχές (21).

4.7

Είναι σημαντικό οι AEE να συμμετέχουν σε τεχνολογικές πλατφόρμες. Ελπίζεται ότι θα εξευρεθούν περαιτέρω τρόποι άρσης των εμποδίων που τίθενται στον τομέα αυτό. Πρέπει να καταρτιστεί μία Στρατηγική Ερευνητική Ατζέντα, η οποία να λαμβάνει υπόψη τις AEE. Ωστόσο, η καθημερινή εμπειρία που προκύπτει από τις πλατφόρμες αυτές καταδεικνύει ότι πολλές από τις εν λόγω εταιρείες παρουσιάζουν επίσης τις παραδοσιακές αδυναμίες που χαρακτηρίζουν αυτόν τον τύπο επιχειρήσεων: έλλειψη αμοιβαίας εμπιστοσύνης, χρόνου και διαθέσιμων εκπροσώπων, καθώς και –συχνά– στρατηγικού στόχου.

4.8

Στο πλαίσιο της κατάρτισης μιας Στρατηγικής Ερευνητικής Ατζέντας, η Ομάδα Υψηλού Επιπέδου Manufuture (22) προέβη σε μία ανάλυση η οποία περιλαμβάνει ανάλογες ιδέες ως προς την αλλαγή και αναφέρεται, αφενός, στα νέα προϊόντα προστιθέμενης αξίας και στον συνδυασμό μεταποίησης και υπηρεσιών και, αφετέρου, στις καινοτόμους μορφές παραγωγής (23).

4.9

Επιπλέον, οι επιπτώσεις του εγκλωβισμού των ΑΕΕ στις εν λόγω αλυσίδες ή του αποκλεισμού τους από αυτές συχνά παρεμποδίζουν την αποτελεσματική συμμετοχή στις πλατφόρμες, όταν οι ΑΕΕ — ακόμη δε και αυτές που διαθέτουν σημαντικό δυναμικό — δεν είναι σε θέση να συμμετέχουν σε διαλειτουργικά συστήματα.

4.10

H ΕΟΚΕ θεωρεί σκόπιμο να αναπτυχθεί ένα στρατηγικό όραμα για τις ΑΕΕ το οποίο να μπορέσει να υπερνικήσει τις αδυναμίες που οφείλονται στον εγκλωβισμό τους στις εν λόγω αλυσίδες ή στον αποκλεισμό τους από αυτές. Πρέπει να επιδιωχθεί η διασφάλιση διαλειτουργικότητας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί:

4.11

Κατά την ΕΟΚΕ, ο ίδιος αυτός στόχος θα μπορούσε επίσης να προωθηθεί με τη δημιουργία ευρωπαϊκών φόρουμ για την ανάπτυξη συνεργασίας μεταξύ των AEE με σκοπό τη σύνδεση δημιουργικότητας και καινοτομίας σε ολόκληρη την Eυρώπη.

4.12

Ένα καίριο ζήτημα είναι η διευκόλυνση της πρόσβασης στις χρηματοπιστωτικές αγορές.

4.12.1

H EOKE φρονεί ότι οι τράπεζες και οι λοιποί χρηματοοικονομικοί παράγοντες, όπως τα κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου, πρέπει να ενθαρρυνθούν να υιοθετήσουν μία θετικότερη στάση απέναντι στην ανάληψη κινδύνων, παραδείγματος χάριν με την πραγματοποίηση επενδύσεων σε AEE υψηλής τεχνολογίας.

4.12.2

Ένα συγκεκριμένο παράδειγμα θα μπορούσε να είναι να διασφαλιστεί η ευκολότερη πρόσβαση των εταιρειών αυτών τόσο στην κεφαλαιαγορά και όσο και στα επιχειρηματικά κεφάλαια ώστε να αντισταθμιστεί η καθυστέρηση που μπορεί να προκύψει εξαιτίας της μακράς περιόδου ανάπτυξης της παραγωγής και αποπληρωμής, πράγμα που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να ενισχυθούν οι ρόλοι της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ETEπ) και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων (ETαEπ) ώστε να διευκολυνθεί η πρόσβαση των AEE σε μέσα λήψης δανείων υψηλού κινδύνου, σε κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου και σε συστήματα εγγύησης (26).

4.12.3

H EOKE πιστεύει ότι χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όπως η ETEπ μπορούν να διαδραματίσουν έναν ευρύτερα υποστηρικτικό ρόλο, ιδιαίτερα στο πλαίσιο κοινοπραξιών όπου συμμετέχουν τοπικές τράπεζες, οι οποίες διαθέτουν την κατάλληλη ενημέρωση σε ό,τι αφορά τις εταιρείες στην περιοχή τους.

4.12.4

Eνόψει της βιομηχανικής πολιτικής νέου τύπου και των εταιρικών σχέσεων βιομηχανίας-έρευνας, η ETEπ εργάζεται τώρα από κοινού με την ΓΔ RTD για τη δημιουργία ενός κοινού χρηματοδοτικού μέσου με την επωνυμία Χρηματοδοτική Διευκόλυνση Καταμερισμού του Κινδύνου (XΔKK). Στόχος του θα είναι η βελτίωση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση του χρέους, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις ερευνητικές δράσεις του ιδιωτικού τομέα και τις συναφείς δραστηριότητες οι οποίες συνεπάγονται κίνδυνο μεγαλύτερο του μέσου όρου, ο οποίος δεν καλύπτεται από την αγορά.

4.13

H φορολογική πολιτική αποτελεί αρμοδιότητα των κρατών μελών. Παρόλα αυτά, θα ήταν σκόπιμο να συζητηθούν σε επίπεδο EE τα κατάλληλα φορολογικά μέσα με στόχο ην ενίσχυση της θέσης της ευρωπαϊκής επιχείρησης στα διεθνή δίκτυα αξίας και εφοδιασμού.

4.14

H EE πρέπει να εντάξει στους στόχους της εμπορικής πολιτικής της την προστασία των ΔΠI των εταιρειών μικρού και μεσαίου μεγέθους, για να μπορέσουν να αντιμετωπιστούν οι συχνά άδικες και αναξιόπιστες στάσεις των (μεγάλων) αναδυόμενων αγορών απέναντι στις ευρωπαϊκές εταιρείες.

4.15

Οι ανθρώπινοι πόροι είναι καθοριστικής σημασίας. Τα εκπαιδευτικά συστήματα αποτελούν περισσότερο από ποτέ έναν απαραίτητο πυλώνα της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης. H εκπαίδευση, η επαγγελματική κατάρτιση και η δια βίου εκπαίδευση είναι κοινή ευθύνη των ατόμων, των εταιρειών, των κοινωνικών εταίρων και των δημόσιων αρχών (27).

4.16

Οι τομεακές συζητήσεις μεταξύ των κοινωνικών εταίρων πρέπει να λάβουν επίσης υπόψη τις προσαρμοσμένες σε κάθε περίπτωση αντιλήψεις του θέματος της διαχείρισης ανθρώπινων πόρων, μαζί με την ανάγκη ανάπτυξης προγραμμάτων κατάρτισης με τρόπο ώστε να προσφέρουν τις απαιτούμενες δεξιότητες. Πρέπει να λάβουν επίσης υπόψη την περιφερειακή διάσταση των βιομηχανικών μεταλλαγών και, ιδιαίτερα, την πρωτοβουλία της EE «Περιφέρειες για την οικονομική αλλαγή» (28).

4.17

Στο πλαίσιο του ΠΠ7, το οποίο σχετίζεται με τους στόχους της βιομηχανικής πολιτικής νέου τύπου, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη διασύνδεση με εταιρείες μικρού και μεσαίου μεγέθους, συμπεριλαμβανομένης και της κατάλληλης χρήσης του νέου μέσου XΔKK που αναπτύσσεται από κοινού με την ETEπ (29). Στα προηγμένα σχέδια TΠE που χρηματοδοτεί το ΠΠ7, η συμμετοχή των AEE είναι καθοριστικής σημασίας προκειμένου οι εταιρείες αυτές να μπορέσουν να ενταχθούν σε προηγμένα δίκτυα και να αναπτύξουν συνεργασίες.

4.18

Κατά την EOKE, το ΠΠ7 μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία μιας μόνιμης βιομηχανικής πολιτικής στο πλαίσιο της οποίας θα προβλέπεται η καθιέρωση στενών δεσμών μεταξύ των κέντρων γνώσης (πανεπιστήμια, τεχνολογικά ινστιτούτα, ιδρύματα επαγγελματικής κατάρτισης) και της βιομηχανικής δραστηριότητας. Οι αλυσίδες ή τα δίκτυα αξίας και εφοδιασμού είναι μείζονος σημασίας για μια τέτοια πολιτική, δεδομένου ότι το εν λόγω πρόγραμμα αποσκοπεί στη διευκόλυνση της ανάπτυξης νέων «εκτεταμένων προϊόντων» (τα οποία είναι επίσης γνωστά ως «προϊόντα/υπηρεσίες» ή ως «υπηρεσίες με ενσωματωμένα προϊόντα») και νέων διαδικασιών. Στόχος όλων αυτών είναι η δημιουργία ενός ενιαίου και βιώσιμου περιβάλλοντος δικτύων στην Ευρώπη, το οποίο να είναι επίσης ωφέλιμο και για τις AEE.

4.19

H EΟΚΕ επισημαίνει ότι είναι δύσκολο να ενταχθούν οι AEE στα προγράμματα E&A εξαιτίας των γραφειοκρατικών διαδικασιών. Οι διαδικασίες επιλογής διάρκειας τουλάχιστον ενός έτους είναι υπερβολικά μακροχρόνιες για τις επιχειρήσεις αυτού του είδους.

4.20

Είναι εξαιρετικά επιθυμητό να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη ισχυρών επιχειρήσεων δικτύου με διαφανείς διασυνδεδεμένες διαρθρώσεις. H EOKE φρονεί ότι το ΠΠ7 πρέπει να συμβάλλει στη συστηματική ανάπτυξη των βέλτιστων σχεδίων και λειτουργιών δικτύου σε ένα δυναμικό και περίπλοκο βιομηχανικό περιβάλλον.

4.21

Αντίστοιχα, πρέπει να ενθαρρυνθεί η δημιουργία διαρθρώσεων διαχείρισης των αλυσίδων διοικητικής μέριμνας και εφοδιασμού τόσο στο στρατηγικό όσο και στο λειτουργικό επίπεδο.

4.22

Τα ερευνητικά προγράμματα μπορούν να συμβάλουν σε σταθερή αύξηση της παραγωγικότητας και της αποτελεσματικότητας των λιγότερο προηγμένων τεχνολογικά βιομηχανιών, των οποίων η φυσική υπόσταση εξαρτάται από την Ευρώπη, προκειμένου να μπορούν οι βιομηχανίες αυτές να διατηρήσουν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα.

4.23

Μεταξύ των πολλών στοιχείων που πρέπει να λάβουν υπόψη τους οι επιχειρήσεις για να μπορέσουν να επωφεληθούν πλήρως από τα ερευνητικά προγράμματα της EE είναι και η σημασία της εγκατάστασης των κατάλληλων δικτύων. Η προανταγωνιστική συνεργασία μεταξύ εταιρειών, μολονότι αποτελεί ζήτημα τη σημασία του οποίου δεν έχουν ενστερνιστεί οι ΑΕΕ στην Ευρώπη, μπορεί να αποβεί χρήσιμη στο πλαίσιο αυτό, ενώ το ίδιο ισχύει και για τις συνεταιριστικές σχέσεις.

4.24

Αντίστοιχα, το ΠΠ7 αποσκοπεί στην προώθηση μιας βιομηχανίας δικτύου προσανατολισμένης στην γνώση, βάσει ευρωπαϊκών προτύπων, τα οποία αποτελούν σημαντικό στοιχείο της ανάπτυξης συνεργασιών, διασυνδέσεων και διαλειτουργικότητας.

4.25

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι το ΠΠ7 παρέχει μιαν εξαίρετη ευκαιρία για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των δικτύων αξίας και εφοδιασμού και καλεί τους αρμόδιους φορείς να εξασφαλίσουν την πλήρη εφαρμογή του. Αυτό ισχύει όχι μόνο για τις τεχνολογίες που βελτιώνουν τη διασυνδεσιμότητα των δικτύων (ιδίως ΑΕΕ), αλλά και για άλλες τεχνολογίες γενικής εφαρμογής, όπως η νανοτεχνολογία.

4.26

Παράλληλα με τις εξελίξεις που σημειώνονται στον τομέα της βιομηχανικής πολιτικής, τα περιφερειακά και τοπικά δεδομένα και δράσεις είναι και αυτά σημαντικά για το ΠΠ7, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη συνεργασία των AEE με μεγάλες εταιρείες, γειτονικά πανεπιστήμια, τεχνολογικά ιδρύματα και κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης (30).