18.8.2006   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 195/10

1.1

Η πρόταση έπεται της ανακοίνωσης που εξέδωσε μια από τις σημαντικότερες επιχειρήσεις παραγωγής σουλφονικών υπερφθοροοκτανίων (PFO) ότι θα έπαυε να παράγει και να διαθέτει στην αγορά καταναλωτικά προϊόντα με βάση τις ουσίες αυτές. Η απόφαση στηρίζεται στον προσδιορισμό, εκ μέρους των παραγωγών, των πιθανών κινδύνων για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Έκτοτε, οι κίνδυνοι αυτοί έχουν ποσοτικοποιηθεί και έχει επιβεβαιωθεί η ορθότητα της απόφασης σε ό,τι αφορά στο εν λόγω είδος τελικής χρήσης. Ο βασικός κίνδυνος έχει εκλείψει και ο σκοπός της πρωτοβουλίας είναι να αποκλειστεί η περίπτωση επανεμφάνισης του προβλήματος. Εν τω μεταξύ, πρέπει να προστατευθούν οι ανάγκες άλλων χρηστών, έως ότου βρεθούν υλικά ή μέθοδοι που μπορεί να χρησιμεύσουν ως εναλλακτικές λύσεις και έως ότου διενεργηθεί πλήρης αξιολόγηση του αντικτύπου.

1.2

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την πρόταση σε ό,τι αφορά ιδιαιτέρως στον περιορισμό της εμπορίας και της χρήσης ουσιών συναφών με PFO, τις παρεκκλίσεις για ορισμένες υπολειμματικές τελικές χρήσεις και την ανάγκη για την συνέχεια της έρευνας.

1.3

Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι οι τελικές χρήσεις για τις οποίες πρέπει να οριστούν παρεκκλίσεις διαφέρουν σημαντικά σε ό,τι αφορά στις ποσότητες που χρησιμοποιούνται, την πιθανότητα και την έκταση της έκθεσης ανθρώπων ή του περιβάλλοντος στις ουσίες αυτές, καθώς και σε ό,τι αφορά στο χρόνο που απαιτείται για να προσδιοριστούν, να αναπτυχθούν και να γίνουν αποδεκτές κατάλληλες και ασφαλέστερες ουσίες ή μέθοδοι. Για το λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι οι παρεκκλίσεις πρέπει να επανεξετάζονται ανά περίπτωση από την Επιτροπή, με βάση τη γνωμοδότηση της Επιστημονικής Επιτροπής για την Υγεία και τους Περιβαλλοντικούς Κινδύνους (ΕΕΥΠΚ). Στα ειδικά σχόλια, παρατίθενται ορισμένες ενδείξεις για τους παράγοντες που επηρεάζουν τις αξιολογήσεις αυτές. Η χρονική στιγμή των αξιολογήσεων αντικτύπου ή κινδύνων πρέπει να συντρέχει με την αυξημένη ζήτηση για την αξιολόγηση χημικών κινδύνων στα πλαίσια του προγράμματος REACH. Έχει καθοριστική σημασία να διατηρήσει η Επιτροπή επαρκείς πόρους, για να είναι σε θέση να αντεπεξέρχεται στις υποχρεώσεις αυτές εγκαίρως και όντας ενημερωμένη.

1.4

Η ΕΟΚΕ παρατηρεί ότι οι πρωτοβουλίες που περιγράφονται παραπάνω, ως αντίδραση σε κάποια απρόσμενη αλλαγή των εξωτερικών συνθηκών, έρχονται σε αντίθεση με τις κανονικές διαδικασίες αξιολόγησης κινδύνου, στις οποίες τα μέτρα που λαμβάνονται προσδιορίζονται μετά από αξιολογήσεις που διεξάγονται από τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών, και που έχουν ως αντικείμενο ουσίες που έχει θεωρηθεί προηγουμένως ότι αποτελούν προτεραιότητα. Όμως, είναι πιθανόν — και στην ουσία προβλέπεται όντως — η προσέγγιση αυτή να εφαρμόζεται συχνότερα στα πλαίσια του προγράμματος REACH. Η εξαγωγή ενός αναλογικού, αποδεκτού και αποτελεσματικού πορίσματος για τους PFO πρέπει να προσφέρει ένα πρότυπο για τη μελλοντική εφαρμογή του προγράμματος REACH.

2.1

Η Επιτροπή στηρίζει την πρότασή της στην αξιολόγηση κινδύνων που διενεργήθηκε από τον ΟΟΣΑ και ολοκληρώθηκε το Νοέμβριο του 2002, και σε μια έκθεση αξιολόγησης κινδύνου του ΗΒ, η οποία οριστικοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2005. Αυτές και άλλες μελέτες, κυρίως στις Ηνωμένες πολιτείες, προετοιμάστηκαν μετά την ανακοίνωση στην οποία προέβη στις 16 Μαΐου 2000 η εταιρία 3M για την εθελούσια κατάργηση της χρήσης ουσιών συναφών με τους PFO στις βασικές εφαρμογές για την αύξηση της αντοχής υφασμάτων, ταπήτων, χαρτιού και γενικών επιστρώσεων στα λίπη, τα έλαια και το νερό.

2.2

Η Επιτροπή δέχεται την γνωμοδότηση της ΕΕΥΠΚ, της 18ης Μαρτίου 2005, σύμφωνα με την οποία, παρά τις αδυναμίες της διαθέσιμης τεχνολογίας σε ό,τι αφορά τη δοκιμή αυτών των ουσιών, τα μέχρι τούδε διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν ότι οι PFO είναι ουσίες πολύ ανθεκτικές, ιδιαίτερα βιοσυσσωρευτικές και δυνητικά τοξικές, και ότι ενδείκνυται η λήψη περιοριστικών μέτρων, ώστε να προληφθεί το ενδεχόμενο να επαναληφθεί η χρήση τους σε ευρεία κλίμακα.

2.3

Η Επιτροπή και η ΕΕΥΠΚ συμφωνούν, επίσης, ότι υπάρχουν συγκεκριμένες εφαρμογές χαμηλής περιεκτικότητας για τις οποίες δεν υπάρχουν ακόμη ουσιαστικά υποκατάστατα προϊόντα ή διαδικασίες. Δεδομένου ότι η συνεχιζόμενη χρήση προϊόντων συναφών με PFO σε αυτές τις υπόλοιπες εφαρμογές δεν εμφανίζεται να εγκυμονεί οποιουσδήποτε πρόσθετους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, πρέπει να οριστούν παρεκκλίσεις από τον γενικό περιορισμό της εμπορίας. Οι τελικές χρήσεις για τις οποίες πρέπει να οριστούν παρεκκλίσεις αναφέρονται και εξετάζονται στην πρόταση.

2.4

Πρέπει να συνεχισθούν οι εργασίες στο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Έρευνα (PERFORCE) σε ό,τι αφορά τις εκθέσεις, τις πηγές, τις διαδρομές και τις φυσικοχημικές παραμέτρους αυτών των συναφών με PFO ουσιών.

2.5

Σκοπός της πρότασης είναι να εξασφαλιστεί ένα υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας και του περιβάλλοντος. Η εσωτερική αγορά σε προϊόντα αυτού του είδους θα διατηρηθεί. Το κόστος για τους εμπλεκόμενους τομείς θεωρείται ότι είναι ελάχιστο. Παράλληλα, έχουν διεξαχθεί ήδη εκτεταμένες διαβουλεύσεις.

3.1

Φθοριούχα χημικά αναπτύχθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1940 και χρησιμοποιήθηκαν σε ολοένα και μεγαλύτερες ποσότητες για την παραγωγή αδρανών υγρών με χαμηλή επιφανειακή τάση (ιδιαιτέρως διαχεόμενων) ή σταθερών επιφανειών με συγκεκριμένες ιδιότητες (συνήθως μόνιμες). Μια υποομάδα των ουσιών αυτών, τα προϊόντα με βάση PFO, αναπτύχθηκε από επιχειρήσεις όπως η 3M για την ανάπτυξη της αντοχής μιας σειράς βιομηχανικών και καταναλωτικών εφαρμογών στα λίπη, τα έλαια και το νερό. Μέχρι το 2000, κάθε χρόνο παράγονταν και διατίθεντο στην αγορά περίπου 4.500 τόνοι προϊόντα όπως το βελτιωτικό ταπήτων και υφασμάτων 3M Scotchgard™. Μετά την απόσυρση ουσιών συναφών με τους PFO, τα προϊόντα αυτά έχουν αλλάξει χημικό τύπο και παράγονται με βάση άλλα φθοριούχα χημικά με παρεμφερείς επιφανειοδραστικές ιδιότητες αλλά με λιγότερες επιπτώσεις για την υγεία και το περιβάλλον.

3.2

Όπως υποδηλώνει η ονομασία («PFOS»), πρόκειται για προϊόντα στα οποία όλα («per») τα άτομα υδρογόνου σε μια οκταμελή («οκτάνια») αλυσίδα άνθρακα έχουν αντικατασταθεί από άτομα φθορίου («fluoro») και μια ομάδα SO3 («sulfonate») για να σχηματιστεί μια αρνητικά φορτισμένη ενότητα («ανιόν») που μπορεί στη συνέχεια να σχηματίσει υδατοδιαλυτά, κρυσταλλικά άλατα με μέταλλα όπως το λίθιο, το νάτριο ή το ποτάσσιο, ή με άλλες θετικά φορτισμένες ομάδες («κατιόντα») όπως το NH4+ («αμμώνιο»). Οι «PFO» δεν είναι μοναδικές ουσίες αλλά παραπέμπουν σε συστατικά («ενότητες» ή «τμήματα») «ουσιών» κατά την έννοια της νομοθεσίας της ΕΕ για τις «ουσίες» και τα «παρασκευάσματα». Οι συναφείς με PFO ουσίες παρασκευάζονται με ειδική χημική διαδικασία που αποκαλείται «ηλεκτροχημική φθορίωση».

3.3

Ο συνδυασμός «οργανικών» (με βάση τον άνθρακα, διαλυτές στα έλαια) και «ανοργάνων» (μεταλλικά άλατα, υδατοδιαλυτές) ιδιοτήτων καθιστά τις ουσίες που σχετίζονται με PFO εξαιρετικά αποτελεσματικούς επιφανειοδραστικούς παράγοντες («surfactants») σε μια σειρά ειδικών εφαρμογών. Οι ενότητες είναι ανθεκτικές στην οξείδωση (είναι αδρανείς και άφλεκτες) ή σε οποιαδήποτε άλλη περιβαλλοντική διάσπαση (είναι σταθερές και γι' αυτό ανθεκτικές). Δεδομένου ότι διαλύονται τόσο στα έλαια όσο και στο νερό, είναι πιθανό να είναι βιοσυσωρρευτικές. Μπορεί να είναι τοξικές ή όχι για διάφορα είδη υπό διαφορετικές συνθήκες εκθέσεως. Οι συνήθεις φυσικές και χημικές ιδιότητές τους σημαίνουν ότι, όπως παρατήρησε και η ΕΕΥΠΚ, οι εργαστηριακές δοκιμές μπορεί να αποδειχθούν αναξιόπιστες για τον προσδιορισμό του αντικτύπου που έχουν στο περιβάλλον ως σύνολο.

3.4

Υπάρχει μια μέθοδος που είναι γνωστή ως ελεγχόμενος πολυμερισμός («telomerisation») με την οποία μπορούν να παραχθούν πλήρως φθοριωμένα πολυμερή μικρής αλυσίδας με παρεμφερείς ιδιότητες με αυτές των συναφών με PFO ουσιών, όπως οι επιφανειοδραστικές ουσίες, αλλά με πολύ λιγότερες ή ακόμη και αμελητέες επιπτώσεις για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Τα προϊόντα αυτά («telomers») δεν υπάγονται στην παρούσα πρόταση.

3.5

Σύμφωνα με πρόγνωση του ΟΟΣΑ του 2004, που αναφέρθηκε αργότερα από την ΕΕΥΠΚ, η ετήσια χρήση συναφών με PFO ουσιών στην ΕΕ το 2000 ήταν περίπου 500 τόνοι, εκ των οποίων το 98 % χρησιμοποιήθηκε για την επεξεργασία υφασμάτων, χαρτιού και επενδύσεων. Οι ετήσιες εκπομπές υπολογίζεται ότι ανέρχονται σε 174 τόνους περίπου. Μέχρι το 2004, η χρήση τους περιορίστηκε σημαντικά σε παγκόσμια κλίμακα. Οι ετήσιες εκπομπές της ΕΕ υπολογίστηκαν τότε (στη χειρότερη περίπτωση) σε 10 τόνους, με βάση την υπόθεση ότι δεν ανακτήθηκαν 9 τόνοι λυμάτων από μεταλλικές επιστρώσεις. Σύμφωνα με μια περισσότερο πρόσφατη γερμανική έρευνα, μεγάλο μέρος των λυμάτων αυτών μπορεί όντως να ανακτηθεί.

3.6

Η ΕΕΥΠΚ σημειώνει, επίσης, ότι μόλις τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκαν οι τεχνικές ανάλυσης σε βαθμό που να επιτρέπει τον εντοπισμό και τον αξιόπιστο προσδιορισμό συγκεντρώσεων PFO σε περιβαλλοντικά δείγματα. Είναι συνεπώς δύσκολο να εντοπιστούν αλλαγές που οφείλονται στις προαναφερθείσες μειώσεις. Ωστόσο, η ΕΕΥΠΚ θα μπορούσε να συμπεράνει ότι οι εκπομπές που οφείλονται σε τρέχουσες χρήσεις για τις οποίες προτείνονται παρεκκλίσεις θα επηρεάσουν τις συγκεντρώσεις PFO σε τοπικό μόνο επίπεδο και δεν θα έχουν ιδιαίτερο αντίκτυπο στη γενική συγκέντρωση στο περιβάλλον. Περισσότερο συγκεκριμένα, η ΕΕΥΠΚ συμπέρανε ότι οι γενικοί κίνδυνοι για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία ήταν αμελητέοι σε ό,τι αφορά τη συνέχεια της χρήσης στο φωτογραφικό τομέα, και στη βιομηχανία ημιαγωγών και στην αεροπορία. Όμως, η βιομηχανία επιστρώσεων αποτελούσε παράγοντα ανησυχίας και έπρεπε να υπαχθεί σε περιορισμούς.

3.7

Για τους επαγγελματικούς κινδύνους σε κάθε τομέα, χρειάζεται ξεχωριστή αξιολόγηση. Όμως, στην περίπτωση του φωτογραφικού κλάδου, της βιομηχανίας ημιαγωγών και της αεροπορίας, με δεδομένη τη φύση των εμπλεκομένων κλάδων και το υψηλό επίπεδο προστασίας που υφίσταται ήδη, είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς πώς η χρήση συναφών με PFO ουσιών θα μπορούσε να προκαλέσει οποιουσδήποτε πρόσθετους κινδύνους στον τόπο εργασίας. Όμως, η χρήση στη βιομηχανία χρωμιούχων επιστρώσεων αποτελεί παράγοντα ανησυχίας. Στην περίπτωση των κατασβεστικών αφρών, οι κίνδυνοι που συνεπάγονται για την υγεία και το περιβάλλον, και τα προτεινόμενα υποκατάστατα πρέπει να αξιολογηθούν πριν ληφθεί οποιαδήποτε απόφαση. Επίσης, πρέπει να υπάρξει συναίνεση για τον καθορισμό των κατάλληλων μεθόδων διάθεσης των υφιστάμενων αποθεμάτων και των απορροών από μεγάλες πυρκαγιές.

3.8

Επίσης, πρέπει να υπάρξει συναίνεση για τον καθορισμό των κατάλληλων μεθόδων διάθεσης των υφιστάμενων αποθεμάτων και των απορροών από μεγάλες πυρκαγιές.

4.1

H EOKE υποστηρίζει τους δύο περιορισμούς για τη χρήση ουσιών που σχετίζονται με PFO όπως ορίζονται στην πρόταση, ότι δηλαδή 1) δεν μπορούν να διατεθούν στην αγορά ή να χρησιμοποιηθούν ως ουσίες ή συστατικά παρασκευασμάτων σε συγκέντρωση ίση ή μεγαλύτερη του 0,1 % κατά μάζα. και 2) δεν μπορούν να διατεθούν στην αγορά σε προϊόντα ή μέρη των προϊόντων αυτών σε συγκέντρωση ίση ή μεγαλύτερη του 0,1 % κατά μάζα.

4.2

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει επίσης την παρέκκλιση στην παράγραφο (3), σύμφωνα με την οποία οι παράγραφοι (1) και (2) ανωτέρω δεν θα ισχύουν για τις 6 ειδικές περιπτώσεις που περιγράφονται στην πρόταση και εξετάζονται στα σημεία που ακολουθούν.

4.2.1

Φωτολιθογραφία: Πρόκειται σε γενικές γραμμές για τη μέθοδο με την οποία χαράσσονται τα τσιπ ηλεκτρονικών υπολογιστών. Νέες εξελίξεις στην κατασκευή ημιαγωγών απαιτούν τη χρήση ειδικών υγρών επεξεργασίας, προκειμένου να εξασφαλισθεί μια ιδιαίτερα υψηλή αξιοπιστία, πυκνότητα και ομοιομορφία της χάραξης. Οι συναφείς με PFO ουσίες διαθέτουν μοναδικές ηλεκτροχημικές και επιφανειοδραστικές ιδιότητες και θεωρούνται ως «στοιχεία καθοριστικής σημασίας για την αποστολή» από τη βιομηχανία ημιαγωγών. Τα υγρά επεξεργασίας, τα οποία δεν παραμένουν στα τελειοποιημένα προϊόντα, υπόκεινται σε αυστηρή πιστοποίηση και έλεγχο για κάθε τεχνολογία, σε όλες τις εγκαταστάσεις οποιουδήποτε κατασκευαστή. Δεδομένου ότι χρησιμοποιούνται για την παραγωγή σε περιβάλλοντα «καθαρού θαλάμου», όπου πρέπει να αποκλείεται κάθε ενδεχόμενο μόλυνσης, δεν υπάρχει περίπτωση έκθεσης του χώρου εργασίας. Σύμφωνα με απολογισμό μάζας που έγινε το 2002 στον κλάδο, οι συνολικές εκπομπές ήταν χαμηλότερες των 45 κιλών ετησίως. Η περίοδος ανάπτυξης προϊόντων ανέρχεται έως και σε δέκα χρόνια. Παρά τις εντατικές προσπάθειες που καταβλήθηκαν στο χώρο της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης σε όλο τον κόσμο, δεν έχουν προσδιοριστεί υποκατάστατα για αυτές τις υπόλοιπες χρήσεις. Η πιο πιθανή διαδρομή για την αφαίρεση συναφών με PFO ουσιών θα μπορούσε να είναι μια νέα μέθοδος κατασκευής τσιπ, η οποία όμως δεν έχει ανακαλυφθεί ακόμη. Χωρίς την παρέκκλιση αυτή, η παραγωγή στην Ε.Ε. θα ήταν αδύνατη, ενώ θα μπορούσε να συνεχιστεί χωρίς κανένα πρόβλημα αλλού. Με δεδομένα τα ανωτέρω και επειδή δεν υπάρχουν οποιαδήποτε νέα στοιχεία που να προκαλούν ανησυχία, η ΕΟΚΕ συνιστά να μην οριστεί χρονικό όριο για την άρση αυτής της παρέκκλισης.

4.2.2

Φωτογραφικές επιστρώσεις: Οι συναφείς με PFO ουσίες αγοράζονται σε συμπυκνωμένα διαλύματα και στη συνέχεια αραιώνονται εκτενώς για να προσφέρουν μια σειρά ιδιότητες που έχουν καθοριστική σημασία, τόσο για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας στο χώρο εργασίας όσο και για τον έλεγχο των γενικών επιδόσεων των προϊόντων σε ειδικές εφαρμογές φωτογραφικής απεικόνισης. Σε αυτές τις επιθυμητές ιδιότητες συμπεριλαμβάνονται ο έλεγχος του ηλεκτροστατικού φορτίου, των τριβών και της πρόσφυσης, η ικανότητα απώθησης ακαθαρσιών και άλλες επιφανειοδραστικές ιδιότητες που απαιτούνται για απεικονίσεις υψηλών προδιαγραφών. Οι τεχνικές παραγωγής απαιτούν την εφαρμογή έως και 18 στρωμάτων απεικόνισης επί μιας ταχέως κινούμενης βάσης επίστρωσης, για τη δημιουργία ενός ενιαίου στρώματος με σύνηθες πάχος λιγότερο από 0.11mm. Τα υγρά που χρησιμοποιούνται πρέπει να μην είναι φωτοδραστικά και να επιτρέπουν την ισομερή διασπορά και την καλή πρόσφυση των επόμενων στρώσεων. Οι αντιστατικές ιδιότητες έχουν καθοριστική σημασία για τον περιορισμό στο ελάχιστο του κινδύνου πυρκαγιάς ή έκρηξης με επακόλουθο τραυματισμό εργαζομένων ή ζημία του λειτουργικού εξοπλισμού. Η χρήση συναφών με PFO ουσιών περιορίστηκε τουλάχιστον κατά 60 % τα τελευταία χρόνια, με τη χρήση υποκατάστατων στις λιγότερο κρίσιμες εφαρμογές και με τη γενική μείωση της χρήσης φιλμ εξαιτίας της εφαρμογής ψηφιακών τεχνικών σε πολλές καταναλωτικές, ιατρικές και βιομηχανικές εφαρμογές. Οι υπόλοιπες χρήσεις εκλύουν λιγότερο από 8kg ετησίως στο περιβάλλον. Είναι πολύ πιθανό οι περαιτέρω χρήση ψηφιακών τεχνικών να οδηγήσει στη διαρκή μείωση των ποσοτήτων που απαιτούνται για την παραγωγή φιλμ, αν και η ζήτηση φωτογραφικού χαρτιού, για παράδειγμα, για την εκτύπωση ψηφιακών φωτογραφιών, αναμένεται να διατηρηθεί. Παρά τις εντατικές έρευνες, δεν έχουν ανακαλυφθεί εναλλακτικές γι αυτές τις λίγες υπόλοιπες χρήσεις συναφών με PFO ουσιών. Για να ολοκληρωθεί η διαδικασία, πρέπει να ανακαλυφθούν νέες μέθοδοι, που για να αναπτυχθούν, να δοκιμαστούν, να πιστοποιηθούν και να εφαρμοστούν, θα χρειαστεί να περάσουν 10 χρόνια ή περισσότερα. Χωρίς την παρέκκλιση αυτή, η παραγωγή στην Ε.Ε. θα ήταν αδύνατη, ενώ θα μπορούσε να συνεχιστεί χωρίς κανένα πρόβλημα αλλού. Με δεδομένα τα ανωτέρω και επειδή δεν υπάρχουν οποιαδήποτε νέα στοιχεία που να προκαλούν ανησυχία, η ΕΟΚΕ συνιστά να μην οριστεί χρονικό όριο για την άρση αυτής της παρέκκλισης.

4.2.3

Αντιθαμπωτικά για επιχρωμίωση: τα αραιωμένα διαλύματα συναφών με PFO ουσιών προστατεύουν την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων στον κλάδο των διακοσμητικών και προστατευτικών επιχρωμιώσεων μεταλλικών ή πλαστικών υποστρωμάτων για την αυτοκινητοβιομηχανία ή για άλλους προσανατολισμένους στους καταναλωτές κλάδους. Επίσης, ενεργούν ως παράγοντες μείωσης της επιφανειακής τάσης και ως διαβρέκτες, ιδιαιτέρως στη χάραξη πλαστικών. Το εργασιακό περιβάλλον στον κλάδο της επιχρωμίωσης θεωρείται σκληρό και δυνητικά επικίνδυνο, ιδιαιτέρως σε σχέση με τις διαδικασίες με βάση Cr(VI), που είναι ένα γνωστό καρκινογόνο. Συνεπώς, η εξάλειψη των αντιθαμβωτικών και της έκθεσης των εργαζομένων έχει καθοριστική σημασία. Η κατάσταση μπορεί να βελτιωθεί με τη χρήση διαδικασιών με βάση Cr(III), οι οποίες όμως δεν είναι ακόμη απόλυτα διαθέσιμες. Μέχρι στιγμής, μόνο οι επιφανειοδραστικές ουσίες που σχετίζονται με PFO έχουν αποδειχθεί σταθερές και στις δύο αυτές περιπτώσεις. Σύμφωνα με τον ΕΕΥΠΚ, η ετήσια χρήση στην Ευρώπη το 2000 ήταν περίπου 10 τόνοι. Οι εκτιμήσεις των συνολικών ετήσιων εκπομπών στο περιβάλλον διαφέρουν σημαντικά, ανάλογα με τις διαδικασίες που χρησιμοποιούνται και το μέτρο στο οποίο ελέγχονται σε ό,τι αφορά τις εκπομπές, την ανακύκλωση και την αποτέφρωση αποβλήτων. Μια σχετική εκτίμηση για τη γερμανική βιομηχανία, η οποία στηρίζεται σε τοπικές βέλτιστες πρακτικές, δείχνει ότι οι συνολικές εκπομπές μπορούν να περιοριστούν σε 500 κιλά το χρόνο, εάν υπολογιστούν με γνώμονα ολόκληρη την Ευρώπη. Εάν η τεχνολογία και οι έλεγχοι που εφαρμόζονται είναι χαμηλότερης ποιότητας, οι εκπομπές μπορεί να είναι υψηλότερες. Δεδομένου ότι η επιχρωμίωση είναι η σημαντικότερη εναπομένουσα εφαρμογή ουσιών συναφών με PFO, καθώς και ότι η τεχνολογία εξελίσσεται και σε ένα ορισμένο βαθμό υπάρχουν ήδη εναλλακτικές λύσεις, φαίνεται ενδεδειγμένο να τεθεί χρονικό όριο για αυτή την παρέκκλιση που προτείνεται, ενώ παράλληλα θα πρέπει να διενεργηθούν χωρίς καθυστέρηση αναλύσεις για την έκθεση στο χώρο εργασίας και να γίνει μακροπρόθεσμη αξιολόγηση των κινδύνων για το περιβάλλον, όπως υποδεικνύεται και από την ΕΕΥΠΚ. Όλα αυτά πρέπει να γίνουν σε συνεργασία με την βιομηχανία, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η συνέχεια της παραγωγής στην Ε.Ε.. Δεν υπάρχει λόγος να αποπεμφθεί ένα κρίσιμης σημασίας στάδιο της παραγωγής αυτοκινήτων, με τον προφανή κίνδυνο να ακολουθήσει και η υπόλοιπη παραγωγή. Παράλληλα, δεν πρέπει να προκύψει αύξηση των κινδύνων για την υγεία των εργαζομένων με την πρόωρη κατάργηση των συναφών με PFO αντιθαμπωτικών. Η ΕΟΚΕ συνιστά να εφαρμοστεί η παρέκκλιση αυτή για μια πενταετία, μέχρις ότου αξιολογηθεί από την Επιτροπή και την ΕΕΥΠΚ.

4.2.4

Υδραυλικά υγρά για την αεροπορία: Πρόκειται για υγρά που χρησιμοποιούνται για τη λειτουργία των επιφανειών ελέγχου και άλλων τμημάτων αεροσκαφών εμπορικής, στρατιωτικής και γενικής χρήσης. Τα υγρά αυτά χρησιμοποιούνται και πρέπει να συνεχίσουν να λειτουργούν σε καθημερινή βάση σύμφωνα με τα υψηλότερα δυνατά πρότυπα για την προστασία της ασφάλειας των αεροσκαφών και των επιβατών, κάτω από ακραίες συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης. Ο κλάδος έχει παγκόσμια εμβέλεια και τα προϊόντα, τα εξαρτήματα και τα συστήματα υπόκεινται σε διεξοδικό έλεγχο και πιστοποίηση από τις κατασκευαστικές εταιρείες και από τους αρμόδιους εθνικούς και διεθνείς φορείς. Ένας συνήθης κύκλος εγκρίσεως ενός νέου τύπου μπορεί να διαρκέσει έως και είκοσι χρόνια. Οι συναφείς με PFO ουσίες χρησιμοποιούνται σε μικρές ποσότητες (περίπου 0,1 % κατά μάζα) για να εξασφαλιστεί η ανθεκτικότητα μηχανικών εξαρτημάτων, βαλβίδων, σωλήνων και ακροφυσίων στη διάβρωση. Παρά τις εκτενείς δοκιμές που έγιναν, μέχρι σήμερα δεν έχουν βρεθεί υποκατάστατα, ούτε καν πιθανές ενδείξεις για την ύπαρξη αυτών. Χρησιμοποιούνται σε κλειστά συστήματα κάτω από αυστηρά ελεγχόμενες συνθήκες. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΕΕΥΠΚ, οι συνολικές εκροές στο έδαφος και στα ύδατα είναι λιγότερο από 15kg ετησίως. Με δεδομένα τα ανωτέρω και επειδή δεν υπάρχουν οποιαδήποτε νέα στοιχεία που να προκαλούν ανησυχία, η ΕΟΚΕ συνιστά να μην οριστεί χρονικό όριο για την άρση αυτής της παρέκκλισης.

4.2.5

Αφροί κατάσβεσης: φθοριούχες επιφανειοδραστικές ουσίες χρησιμοποιήθηκαν για πολλά χρόνια σε αφρούς κατάσβεσης υψηλών προδιαγραφών. Οι συναφείς με PFO ουσίες έχουν αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό στους νέους αφρούς που κατασκευάζονται για να αναπληρώσουν τα αποθέματα που χρησιμοποιήθηκαν για την κατάσβεση πυρκαγιών ή για τη δημιουργία αποθεμάτων για νέες κατασκευές, αεροδρόμια, διυλιστήρια πετρελαίου και χημικά εργοστάσια, πλοία και κέντρα δεξαμενών αποθήκευσης. Όμως, ο αντίκτυπος που έχουν αυτά τα εναλλακτικά προϊόντα στην υγεία και το περιβάλλον δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί πλήρως. Όλοι οι αφροί πρέπει να πωλούνται με εγγύηση και 15 έως 20 χρόνια, καθώς στην ιδανική περίπτωση δεν χρησιμοποιούνται ποτέ. Συνεπώς, εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμη σημαντικές ποσότητες αφρών που περιέχουν PFO και η διάθεση αυτών των αποθεμάτων αποτελεί σήμερα το σημαντικότερο ζήτημα. Οι επιφανειοδραστικές ουσίες πρέπει να επιτρέπουν σε αφρούς που έχουν ως βάση το νερό να εξαπλώνονται με ταχύτητα στην επιφάνεια φλεγόμενων υδρογονανθράκων, αντί να βυθίζονται κάτω από αυτούς, έτσι ώστε να διακόπτει την παροχή οξυγόνου και να προλαμβάνουν τυχόν αναζωπύρωση των φλογών. Τόσο οι επιφανειοδραστικές ουσίες όσο και οι αφροί πρέπει να διατηρούν τη σταθερότητά τους κάτω από εντατικές συνθήκες χρήσης και να ανθίστανται στην οξείδωση. Οι προδιαγραφές επιδόσεων των αφρών για διαφορετικές περιπτώσεις πυρκαγιάς ορίζονται από εθνικούς και διεθνείς φορείς. Αποθέματα σε συγκέντρωση 3 έως 6 % συσσωρεύονται σε κεντρικές αποθήκες, για να διανεμηθούν και να χρησιμοποιηθούν σε σημεία όπου παρουσιάζονται πυρκαγιές. Υπάρχει περίπτωση να χρειαστούν μεγάλες ποσότητες και τα προβλήματα διάθεσης των απορροών μετά από μία πυρκαγιά μπορεί να είναι μεγάλα. Οι απορροές μολύνονται αναπόφευκτα από τα αναφλεγμένα προϊόντα, από υποπροϊόντα ή από την ανεξέλεγκτη αποτέφρωση άνθρακα σε χαμηλή θερμοκρασία (πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAHs) και διοξίνες) και από συστατικά των αφρών. Η πρόσφατη πυρκαγιά σε αποθήκη στην πόλη Buncefield, ΗΒ, για παράδειγμα, άφησε κατάλοιπα 20 εκατ. λίτρα μολυσμένα απόβλητα. Η αποτέφρωση σε υψηλή θερμοκρασία ήταν η μόνη ασφαλής προσέγγιση, είναι όμως αναποτελεσματική και δαπανηρή στην περίπτωση που το μεγαλύτερο μέρος του υλικού είναι νερό. Για το λόγο αυτό, είναι δύσκολο να προσδιοριστούν οι ετήσιες εκροές στο περιβάλλον, οι οποίες εξαρτώνται από τον αριθμό των πυρκαγιών, την έκθεση και τις περιστάσεις κάθε μιας από αυτές, και σε καθοριστικό βαθμό από το μέτρο στο οποίο οι απορροές μπορούν να περιοριστούν με τοίχους αντιστήριξης. Η ΕΕΥΚΠ παρατηρεί ότι οι ετήσιες εκπομπές στην Ε.Ε. είναι κάτω από 600kg, σημειώνοντας ότι η εκτίμηση αυτή μπορεί να είναι υπερβολική. Η ΕΕΥΚΠ παρατηρεί ότι οι ετήσιες εκπομπές στην Ε.Ε. είναι κάτω από 600kg, σημειώνοντας ότι η εκτίμηση αυτή μπορεί να είναι υπερβολική. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την ΕΕΥΚΠ και τα διαθέσιμα αποθέματα συμπυκνωμένο αφρών με βάση PFOS πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο στην περίπτωση που είναι απαραίτητα για λόγους αποτελεσματικότητας και που οι απορροές μπορούν να περιορισθούν από τοίχους αντιστήριξης. Η Επιτροπή πρέπει να συνεργαστεί με τη βιομηχανία και τις αρμόδιες εθνικές αρχές για να εξασφαλίσει την ύπαρξη κατάλληλων διαδρομών διάθεσης για τις μεγάλες ποσότητες αποβλήτων που προκαλούνται. Λαμβάνοντας υπόψη τις πολλές αβεβαιότητες που υπάρχουν, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι δεν έχει νόημα να τεθεί χρονικό όριο για την άρση αυτής της παρέκκλισης, υπάρχει όμως κάθε λόγος να λυθούν το συντομότερο δυνατό τα προβλήματα που απομένουν.

4.2.6

Άλλα ελεγχόμενα, κλειστά συστήματα: πρόκειται ή θα έπρεπε να πρόκειται για μια σταθερή παρέκκλιση από την πλειοψηφία των ουσιών, η εμπορία και χρήση των οποίων υπόκειται σε περιορισμούς της Ε.Ε.. Υπό την προϋπόθεση ότι το σύστημα μπορεί να τροφοδοτείται με ασφάλεια, με πρώτες ύλες, και τα προϊόντα και τα απόβλητα μπορούν να αφαιρούνται επίσης με ασφάλεια, τα συστήματα πολύ χαμηλών εκπομπών επιτρέπουν τη συνέχεια της παραγωγής ουσιαστικών ενδιαμέσων με ελάχιστο κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία ή το περιβάλλον. Στα πλαίσια των συνηθισμένων ελέγχων για την υγεία και την ασφάλεια, πρέπει να διενεργηθούν αξιολογήσεις των συνθηκών λειτουργίας στο χώρο εργασίας. Επειδή δεν υπάρχουν οποιαδήποτε νέα στοιχεία που να προκαλούν ανησυχία, η ΕΟΚΕ συνιστά να μην οριστεί χρονικό όριο για την άρση αυτής της παρέκκλισης.

4.3

Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο για την εξασφαλίσει ενός ικανοποιητικού αποτελέσματος σε κάθε έναν από τους ανωτέρω κλάδους. Θα χρειαστεί ένα συνεχές πρόγραμμα ερευνών, εντός και εκτός των εμπλεκομένων κλάδων, για την ανάπτυξη εναλλακτικών προϊόντων και διαδικασιών. Οι οδηγίες που διέπουν στους κλάδους πρέπει να τροποποιούνται, εάν είναι απαραίτητο, έτσι ώστε να αντανακλούν τις αλλαγές των σημερινών ή των προτεινόμενων παγκόσμιων πρακτικών.