(1)

Η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) προβλέπει την εγκαθίδρυση εσωτερικής αγοράς και την καθιέρωση συστήματος που θα αποτρέπει τις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά. Η θέσπιση κοινών κανόνων και πρακτικών στα κράτη μέλη σχετικά με την ανάπτυξη πλαισίου διακυβέρνησης των δεδομένων αναμένεται να συμβάλει στην επίτευξη των εν λόγω στόχων με πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Θα πρέπει επίσης να εγγυάται την ενίσχυση της ανοικτής στρατηγικής αυτονομίας της Ένωσης, προωθώντας παράλληλα τη διεθνή ελεύθερη ροή δεδομένων.

(2)

Την τελευταία δεκαετία, οι ψηφιακές τεχνολογίες έχουν μετασχηματίσει την οικονομία και την κοινωνία, επηρεάζοντας όλους τους τομείς δραστηριότητας και την καθημερινότητα. Τα δεδομένα βρίσκονται στο επίκεντρο αυτού του μετασχηματισμού: η καινοτομία που βασίζεται σε δεδομένα θα αποφέρει τεράστια οφέλη τόσο για τους πολίτες της Ένωσης όσο και για την οικονομία, για παράδειγμα, με τη βελτίωση και την εξατομίκευση της ιατρικής, την παροχή νέας κινητικότητας και τη συμβολή στην ανακοίνωση της Επιτροπής, της 11ης Δεκεμβρίου 2019, για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Προκειμένου η βασιζόμενη στα δεδομένα οικονομία να καταστεί χωρίς αποκλεισμούς για όλους τους πολίτες της Ένωσης, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη μείωση του ψηφιακού χάσματος, στην ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στην οικονομία των δεδομένων και στην προώθηση ευρωπαϊκής εμπειρογνωσίας αιχμής στον τομέα της τεχνολογίας. Η οικονομία των δεδομένων πρέπει να οικοδομηθεί κατά τρόπο που να επιτρέπει στις επιχειρήσεις, ιδίως τις πολύ μικρές, τις μικρές και τις μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), όπως ορίζονται στο παράρτημα της σύστασης 2003/361/ΕΚ της Επιτροπής (3), και στις νεοφυείς επιχειρήσεις να ευδοκιμούν, διασφαλίζοντας την ουδετερότητα πρόσβασης στα δεδομένα και τη φορητότητα και τη διαλειτουργικότητά των δεδομένων και αποφεύγοντας φαινόμενα εγκλωβισμού. Στην από 19ης Φεβρουαρίου 2020 ανακοίνωσή της σχετικά με Ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δεδομένα («Ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δεδομένα»), η Επιτροπή περιέγραψε το όραμα ενός κοινού ευρωπαϊκού χώρου δεδομένων, δηλαδή μιας εσωτερικής αγοράς δεδομένων στην οποία τα δεδομένα θα μπορούν να χρησιμοποιούνται ανεξάρτητα από τη φυσική θέση όπου είναι αποθηκευμένα στην Ένωση σύμφωνα με το εφαρμοστέο δίκαιο, στοιχείο που μεταξύ άλλων θα μπορούσε να έχει ζωτική σημασία για την ταχεία ανάπτυξη τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης.

Η Επιτροπή ζήτησε επίσης να διασφαλιστεί η ελεύθερη και ασφαλής ροή δεδομένων προς και από τρίτες χώρες, με την επιφύλαξη εξαιρέσεων και περιορισμών για λόγους δημόσιας ασφάλειας, δημόσιας τάξης και άλλων θεμιτών στόχων δημόσιας πολιτικής της Ένωσης, σύμφωνα με τις διεθνείς υποχρεώσεις, μεταξύ άλλων και όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα. Για να γίνει πραγματικότητα αυτό το όραμα, η Επιτροπή πρότεινε τη δημιουργία κοινών ευρωπαϊκών χώρων δεδομένων ανά τομέα για κοινοχρησία και διασύνδεση δεδομένων. Όπως προτείνεται στην Ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δεδομένα, αυτοί οι κοινοί ευρωπαϊκοί χώροι δεδομένων θα μπορούσαν να καλύπτουν τομείς όπως η υγεία, η κινητικότητα, η μεταποίηση, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, η ενέργεια ή η γεωργία, ή συνδυασμό των εν λόγω τομέων, για παράδειγμα, ενέργεια και κλίμα, καθώς και θεματικούς τομείς, όπως η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία ή οι ευρωπαϊκοί χώροι δεδομένων δημόσιων διοικήσεων ή δεξιοτήτων. Οι κοινοί ευρωπαϊκοί χώροι δεδομένων θα πρέπει να καθιστούν τα δεδομένα ευρέσιμα, προσβάσιμα, διαλειτουργικά και επαναχρησιμοποιήσιμα («αρχές FAIR για τα δεδομένα»), διασφαλίζοντας παράλληλα υψηλό επίπεδο κυβερνοασφάλειας. Όταν υπάρχουν ίσοι όροι ανταγωνισμού στην οικονομία των δεδομένων, οι επιχειρήσεις ανταγωνίζονται ως προς την ποιότητα των υπηρεσιών και όχι ως προς τον όγκο των δεδομένων που ελέγχουν. Για τους σκοπούς του σχεδιασμού, της δημιουργίας και της διατήρησης ίσων όρων ανταγωνισμού στην οικονομία των δεδομένων, απαιτείται χρηστή διακυβέρνηση, στην οποία πρέπει να συμμετέχουν και να εκπροσωπούνται τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη ενός κοινού ευρωπαϊκού χώρου δεδομένων.

(3)

Είναι απαραίτητο να βελτιωθούν οι προϋποθέσεις για την κοινοχρησία δεδομένων στην εσωτερική αγορά μέσω της δημιουργίας εναρμονισμένου πλαισίου ανταλλαγών δεδομένων και του καθορισμού ορισμένων βασικών απαιτήσεων για τη διακυβέρνηση των δεδομένων, με ιδιαίτερη έμφαση στη διευκόλυνση της συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών. Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να αποσκοπεί στην περαιτέρω ανάπτυξη της ψηφιακής εσωτερικής αγοράς χωρίς σύνορα και μιας ανθρωποκεντρικής, αξιόπιστης και ασφαλούς κοινωνίας και οικονομίας δεδομένων. Το τομεακό ενωσιακό δίκαιο μπορεί να αναπτύξει, να προσαρμόσει και να προτείνει νέα και συμπληρωματικά στοιχεία, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του τομέα, όπως το ενωσιακό δίκαιο που προβλέπεται από τον ευρωπαϊκό χώρο δεδομένων για την υγεία και από την πρόσβαση σε δεδομένα οχημάτων.Επίσης, ορισμένοι τομείς της οικονομίας ρυθμίζονται ήδη από τομεακό ενωσιακό δίκαιο που περιλαμβάνει κανόνες σχετικούς με την κοινοχρησία δεδομένων ή την πρόσβαση σε δεδομένα σε διασυνοριακό ή ενωσιακό επίπεδο, για παράδειγμα την οδηγία 2011/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4) στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού χώρου δεδομένων υγείας, και τις σχετικές νομοθετικές πράξεις στον τομέα των μεταφορών, όπως τους κανονισμούς (ΕΕ) 2019/1239 (5) και (ΕΕ) 2020/1056 (6) και την οδηγία 2010/40/ΕΕ (7) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού χώρου δεδομένων κινητικότητας.

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει επομένως να ισχύει με την επιφύλαξη των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 223/2009 (8), (ΕΕ) 2018/858 (9) και (ΕΕ) 2018/1807 (10) καθώς και των οδηγιών 2000/31/ΕΚ (11), 2001/29/ΕΚ (12), 2004/48/ΕΚ (13). 2007/2/ΕΚ (14), 2010/40/ΕΕ, (ΕΕ) 2015/849 (15), (ΕΕ) 2016/943 (16), (ΕΕ) 2017/1132 (17), (ΕΕ) 2019/790 (18) και (ΕΕ) 2019/1024 (19) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου αλλά και οποιοδήποτε άλλο τομεακό ενωσιακό δίκαιο που ρυθμίζει την πρόσβαση σε δεδομένα και την περαιτέρω χρήση τους. Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να θίγει το ενωσιακό και το εθνικό δίκαιο σχετικά με την πρόσβαση σε δεδομένα και τη χρήση δεδομένων για τους σκοπούς της πρόληψης, διερεύνησης, ανίχνευσης ή δίωξης ποινικών αδικημάτων ή της εκτέλεσης ποινικών κυρώσεων, καθώς και για τη διεθνή συνεργασία στο εν λόγω πλαίσιο.,

Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να θίγει τις αρμοδιότητες των κρατών μελών όσον αφορά τις δραστηριότητες τους που αφορούν τη δημόσια ασφάλεια, την άμυνα και την εθνική ασφάλεια. Η περαιτέρω χρήση δεδομένων που προστατεύονται για αυτούς τους λόγους και βρίσκονται στην κατοχή φορέων του δημόσιου τομέα, μεταξύ άλλων και των δεδομένων από διαδικασίες προμηθειών που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2009/81/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (20), δεν θα πρέπει να καλύπτεται από τον παρόντα κανονισμό.Θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα οριζόντιο καθεστώς για την περαιτέρω χρήση ορισμένων κατηγοριών προστατευόμενων δεδομένων που βρίσκονται στην κατοχή φορέων του δημόσιου τομέα και την παροχή υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων και υπηρεσιών με βάση τον αλτρουισμό δεδομένων στην Ένωση. Λόγω των ειδικών χαρακτηριστικών των διαφόρων τομέων, μπορεί να απαιτείται ο σχεδιασμός τομεακών συστημάτων που βασίζονται σε δεδομένα, με θεμέλιο τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού. Οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων που πληρούν τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να μπορούν να χρησιμοποιούν την ένδειξη «πάροχος υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων αναγνωρισμένοι στην Ένωση». Τα νομικά πρόσωπα που επιδιώκουν να υποστηρίξουν σκοπούς γενικού συμφέροντος καθιστώντας διαθέσιμα σχετικά δεδομένα βάσει αλτρουισμού δεδομένων σε κλίμακα και τα οποία πληρούν τις απαιτήσεις που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να καταχωρίζονται ως και να χρησιμοποιούν την ένδειξη «οργάνωση αλτρουισμού δεδομένων αναγνωρισμένες στην Ένωση». Στις περιπτώσεις που τομεακό ενωσιακό ή εθνικό δίκαιο ορίζει ότι οι φορείς του δημόσιου τομέα, τέτοιοι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων ή τέτοια νομικά πρόσωπα (αναγνωρισμένες οργανώσεις αλτρουισμού δεδομένων) πρέπει να πληρούν ειδικές επιπρόσθετες τεχνικές, διοικητικές ή οργανωτικές απαιτήσεις, μεταξύ άλλων μέσω καθεστώτος έγκρισης ή πιστοποίησης, θα πρέπει να εφαρμόζονται και οι οικείες διατάξεις του εν λόγω τομεακού ενωσιακού ή εθνικού δικαίου.

(4)

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμόζεται με την επιφύλαξη των κανονισμών (ΕΕ) 2016/679 (21) και (ΕΕ) 2018/1725 (22) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και των οδηγιών 2002/58/ΕΚ (23) και (ΕΕ) 2016/680 (24) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, και των αντίστοιχων διατάξεων του εθνικού δικαίου, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων στις οποίες τα δεδομένα προσωπικού και μη προσωπικού χαρακτήρα σε ένα σύνολο δεδομένων είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Ειδικότερα, όσον αφορά τον παρόντα κανονισμό, δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ότι δημιουργεί νέα νομική βάση για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα για καμία από τις ρυθμιζόμενες δραστηριότητες ή ότι τροποποιεί τις απαιτήσεις πληροφοριών που ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679. Η εφαρμογή του παρόντος κανονισμού δεν θα πρέπει να εμποδίζει τις διαβιβάσεις διασυνοριακών δεδομένων, σύμφωνα με το κεφάλαιο V του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679. Σε περίπτωση σύγκρουσης μεταξύ του παρόντος κανονισμού και του ενωσιακού δικαίου για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα ή του εθνικού δικαίου που έχει θεσπιστεί σύμφωνα με το εν λόγω ενωσιακό δίκαιο, το σχετικό ενωσιακό ή εθνικό δίκαιο για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα θα πρέπει να υπερισχύει. Οι αρχές προστασίας δεδομένων θα πρέπει να μπορούν να θεωρούνται αρμόδιες αρχές στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού. Όταν άλλες αρχές λειτουργούν ως αρμόδιες αρχές στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού, η λειτουργία τους δεν θα πρέπει να θίγει τις εποπτικές εξουσίες και αρμοδιότητες των αρχών προστασίας δεδομένων δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679.

(5)

Η ανάληψη δράσης σε επίπεδο Ένωσης είναι απαραίτητη για να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη στην κοινοχρησία δεδομένων με τη θέσπιση κατάλληλων μηχανισμών για τον έλεγχο που ασκούν τόσο τα υποκείμενα των δεδομένων όσο και οι κάτοχοι δεδομένων επί των δεδομένων που τους αφορούν, καθώς και για να αντιμετωπιστούν άλλοι φραγμοί στην εύρυθμη λειτουργία και την ανταγωνιστικότητα μιας βασιζόμενης στα δεδομένα οικονομίας. Η εν λόγω δράση δεν θα πρέπει να θίγει τις υποχρεώσεις και τις δεσμεύσεις που προβλέπονται στις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες που έχουν συναφθεί από την Ένωση. Ένα πλαίσιο διακυβέρνησης σε επίπεδο Ένωσης θα πρέπει να επιδιώκει την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων σχετικά με την πρόσβαση σε δεδομένα, τον έλεγχο, την κοινοχρησία, τη χρήση και την περαιτέρω χρήση δεδομένων, ιδίως με τη θέσπιση κατάλληλων μηχανισμών ώστε τα υποκείμενα των δεδομένων να γνωρίζουν και να ασκούν ουσιαστικά τα δικαιώματά τους, καθώς και όσον αφορά την περαιτέρω χρήση ορισμένων ειδών δεδομένων που βρίσκονται στην κατοχή των φορέων του δημόσιου τομέα, την παροχή υπηρεσιών από παρόχους υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων σε υποκείμενα των δεδομένων, σε κατόχους δεδομένων και χρήστες δεδομένων, καθώς και τη συλλογή και την επεξεργασία δεδομένων που καθίστανται διαθέσιμα για αλτρουιστικούς σκοπούς από φυσικά και νομικά πρόσωπα. Ειδικότερα, η αύξηση της διαφάνειας όσον αφορά τον σκοπό της χρήσης των δεδομένων και τους όρους υπό τους οποίους αποθηκεύονται τα δεδομένα από τις επιχειρήσεις μπορεί να συμβάλει στην αύξηση της εμπιστοσύνης.

(6)

Η αντίληψη ότι τα δεδομένα που παράγονται ή συλλέγονται από φορείς του δημόσιου τομέα ή άλλες οντότητες με επιβάρυνση των δημόσιων προϋπολογισμών θα πρέπει να ωφελούν την κοινωνία αποτελεί μέρος της πολιτικής της Ένωσης εδώ και πολύ καιρό. Η οδηγία (ΕΕ) 2019/1024 και το τομεακό ενωσιακό δίκαιο, διασφαλίζουν ότι περισσότερα δεδομένα που παράγονται από τους φορείς του δημόσιου τομέα καθίστανται εύκολα διαθέσιμα για χρήση και περαιτέρω χρήση. Ωστόσο, ορισμένες κατηγορίες δεδομένων όπως εμπορικά εμπιστευτικά δεδομένα, δεδομένα που καλύπτονται από το στατιστικό απόρρητο και δεδομένα που προστατεύονται από δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας τρίτων, συμπεριλαμβανομένου του εμπορικού απορρήτου, και δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, σε δημόσιες βάσεις δεδομένων συχνά δεν καθίστανται διαθέσιμα, ούτε καν για δραστηριότητες έρευνας ή καινοτομίας υπέρ του δημόσιου συμφέροντος, παρά το γεγονός ότι αυτό είναι εφικτό σύμφωνα με το εφαρμοστέο δίκαιο της Ένωσης, ιδίως τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 και τις οδηγίες 2002/58/ΕΚ και (ΕΕ) 2016/680. Λόγω του ευαίσθητου χαρακτήρα αυτών των δεδομένων, πριν από τη διάθεσή τους πρέπει να πληρούνται ορισμένες τεχνικές και νομικές διαδικαστικές απαιτήσεις, μεταξύ άλλων ώστε να διασφαλίζεται ο σεβασμός των δικαιωμάτων τρίτων σε αυτά τα δεδομένα ή να περιορίζεται ο αρνητικός αντίκτυπος στα θεμελιώδη δικαιώματα, στην αρχή της αποφυγής των διακρίσεων και στην προστασία των δεδομένων. Η εκπλήρωση των εν λόγω απαιτήσεων απαιτεί συνήθως πολύ χρόνο και υψηλό επίπεδο γνώσεων, με αποτέλεσμα τα εν λόγω δεδομένα να μην χρησιμοποιούνται επαρκώς. Παρόλο που ορισμένα κράτη μέλη θεσπίζουν δομές, διαδικασίες ή νομοθεσία για να διευκολύνουν την περαιτέρω χρήση του εν λόγω είδους, αυτό δεν συμβαίνει σε όλη την Ένωση. Προκειμένου να διευκολυνθεί η χρήση δεδομένων για την ευρωπαϊκή έρευνα και καινοτομία από ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς, απαιτούνται σαφείς όροι για την πρόσβαση στα δεδομένα αυτά και τη χρήση τους σε ολόκληρη την Ένωση.

(7)

Υπάρχουν τεχνικές που παρέχουν δυνατότητα αναλύσεων βάσεων δεδομένων που περιέχουν δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, όπως η ανωνυμοποίηση, η διαφορική ιδιωτικότητα, η γενίκευση, η καταστολή και η τυχαιοποίηση, η χρήση συνθετικών δεδομένων ή άλλες παρόμοιες μέθοδοι, καθώς και άλλες υπερσύγχρονες μέθοδοι για τη διαφύλαξη της ιδιωτικότητας που θα μπορούσαν να συμβάλουν σε επεξεργασία των δεδομένων περισσότερο φιλική προς την ιδιωτικότητα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν στήριξη στους φορείς του δημόσιου τομέα, ώστε να γίνεται βέλτιστη χρήση των εν λόγω τεχνικών και να καθίστανται με τον τρόπο αυτό διαθέσιμα όσο το δυνατόν περισσότερα δεδομένα προς κοινοχρησία. Η εφαρμογή αυτών των τεχνικών, σε συνδυασμό με ολοκληρωμένες εκτιμήσεις αντικτύπου και άλλες διασφαλίσεις όσον αφορά την προστασία δεδομένων, μπορεί να συμβάλει σε ασφαλέστερη χρήση και περαιτέρω χρήση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και αναμένεται να διασφαλίσει την ασφαλή περαιτέρω χρήση εμπορικά εμπιστευτικών επιχειρηματικών δεδομένων για σκοπούς έρευνας, καινοτομίας και στατιστικής. Σε πολλές περιπτώσεις, η εφαρμογή αυτών των τεχνικών, εκτιμήσεων αντικτύπου και άλλων διασφαλίσεων, συνεπάγεται ότι η χρήση και η περαιτέρω χρήση δεδομένων μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο σε ένα ασφαλές περιβάλλον επεξεργασίας το οποίο παρέχεται ή ελέγχεται από τον φορέα του δημόσιου τομέα. Σε επίπεδο Ένωσης υπάρχει πείρα με τέτοια ασφαλή περιβάλλοντα επεξεργασίας που χρησιμοποιούνται για την έρευνα σχετικά με στατιστικά μικροδεδομένα με βάση τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 557/2013 της Επιτροπής (25). Γενικά, όσον αφορά τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, η επεξεργασία των εν λόγω δεδομένων θα πρέπει να βασίζεται σε μία ή περισσότερες από τις νομικές βάσεις που ορίζονται στα άρθρα 6 και 9 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679.

(8)

Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679, οι αρχές της προστασίας των δεδομένων δεν θα πρέπει να εφαρμόζονται σε ανώνυμες πληροφορίες, δηλαδή πληροφορίες που δεν σχετίζονται με ταυτοποιημένο ή ταυτοποιήσιμο φυσικό πρόσωπο, ή σε δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που έχουν ανωνυμοποιηθεί κατά τρόπο ώστε η ταυτότητα του υποκειμένου των δεδομένων να μη μπορεί ή να μη μπορεί πλέον να εξακριβωθεί. Η επαναταυτοποίηση των υποκειμένων των δεδομένων από ανωνυμοποιημένα σύνολα δεδομένων θα πρέπει να απαγορεύεται χωρίς να θίγεται η δυνατότητα διεξαγωγής έρευνας σχετικά με τις τεχνικές ανωνυμοποίησης, ιδίως για τους σκοπούς της κατοχύρωσης της ασφάλειας των πληροφοριών, της βελτίωσης των υφιστάμενων τεχνικών ανωνυμοποίησης και της συμβολής στη συνολική ανθεκτικότητα της ανωνυμοποίησης, η οποία αναλαμβάνεται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679.

(9)

Προκειμένου να διευκολυνθεί η προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και των εμπιστευτικών δεδομένων και να επιταχυνθεί η διαδικασία διάθεσης των εν λόγω δεδομένων για περαιτέρω χρήση δυνάμει του παρόντος κανονισμού, τα κράτη μέλη θα πρέπει να προτρέπουν τους φορείς του δημόσιου τομέα να δημιουργούν και να καθιστούν διαθέσιμα δεδομένα σύμφωνα με την αρχή της «εκ σχεδιασμού και εξ ορισμού διάθεσης», που αναφέρεται στο άρθρο 5 παράγραφος 2 της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1024, και να προάγουν τη δημιουργία και την προμήθεια δεδομένων σε μορφοτύπους και δομές που διευκολύνουν την ανωνυμοποίηση από αυτή την άποψη.

(10)

Οι κατηγορίες των δεδομένων που βρίσκονται στην κατοχή φορέων του δημόσιου τομέα και τα οποία θα πρέπει να υπόκεινται σε περαιτέρω χρήση δυνάμει του παρόντος κανονισμού δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1024, η οποία δεν εφαρμόζεται σε δεδομένα τα οποία δεν είναι προσβάσιμα λόγω εμπορικού και στατιστικού απορρήτου και δεδομένα που περιλαμβάνονται σε έργα ή άλλο υλικό επί των οποίων τρίτα μέρη έχουν δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας. Στα εμπορικά εμπιστευτικά δεδομένα περιλαμβάνονται τα δεδομένα που προστατεύονται από εμπορικό απόρρητο, η προστατευμένη τεχνογνωσία και κάθε άλλη πληροφορία της οποίας η αδικαιολόγητη αποκάλυψη θα είχε αντίκτυπο στη θέση στην αγορά ή στην οικονομική ευρωστία της επιχείρησης. Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να έχει εφαρμογή σε δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1024, δεδομένου ότι το καθεστώς πρόσβασης αποκλείει ή περιορίζει την πρόσβαση στα εν λόγω δεδομένα για λόγους προστασίας των δεδομένων και προστασίας της ιδιωτικής ζωής και της ακεραιότητας του ατόμου, ιδίως σύμφωνα με τους κανόνες για την προστασία των δεδομένων. Η περαιτέρω χρήση δεδομένων τα οποία μπορεί να περιέχουν εμπορικό απόρρητο θα πρέπει να πραγματοποιείται με την επιφύλαξη της οδηγίας (ΕΕ) 2016/943, η οποία ορίζει το πλαίσιο για τη νόμιμη απόκτηση, χρήση ή αποκάλυψη πληροφοριών εμπορικού απορρήτου.

(11)

Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να δημιουργεί υποχρέωση να επιτρέπεται η περαιτέρω χρήση δεδομένων που βρίσκονται στην κατοχή φορέων του δημόσιου τομέα. Ειδικότερα, κάθε κράτος μέλος θα πρέπει επομένως να είναι σε θέση να αποφασίζει αν τα δεδομένα καθίστανται προσβάσιμα για περαιτέρω χρήση, μεταξύ άλλων όσον αφορά τους σκοπούς και το πεδίο εφαρμογής της συγκεκριμένης πρόσβασης. Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να συμπληρώνει και να μη θίγει ειδικότερες υποχρεώσεις των φορέων του δημόσιου τομέα να επιτρέπουν την περαιτέρω χρήση δεδομένων σύμφωνα με τομεακό ενωσιακό ή εθνικό δίκαιο. Η πρόσβαση του κοινού σε επίσημα έγγραφα μπορεί να θεωρηθεί ως δημόσιο συμφέρον. Λαμβανομένου υπόψη του ρόλου της πρόσβασης του κοινού σε επίσημα έγγραφα και της διαφάνειας σε μια δημοκρατική κοινωνία, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να ισχύει επίσης με την επιφύλαξη του ενωσιακού ή του εθνικού δικαίου για τη χορήγηση πρόσβασης σε επίσημα έγγραφα και τη δημοσιοποίησή τους. Η πρόσβαση σε επίσημα έγγραφα μπορεί ειδικότερα να παρέχεται σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο χωρίς την επιβολή ειδικών όρων ή με την επιβολή ειδικών όρων που δεν προβλέπονται από τον παρόντα κανονισμό.

(12)

Το καθεστώς περαιτέρω χρήσης που προβλέπεται στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να ισχύει για τα δεδομένα, η διάθεση των οποίων εμπίπτει στο πεδίο της δημόσιας αποστολής των οικείων φορέων του δημόσιου τομέα, όπως αυτή ορίζεται από τον νόμο ή βάσει άλλων δεσμευτικών κανόνων του κράτους μέλους. Εφόσον δεν υπάρχουν τέτοιοι κανόνες, η δημόσια αποστολή θα πρέπει να καθορίζεται σύμφωνα με την κοινή διοικητική πρακτική στο κράτος μέλος, υπό τον όρο ότι το πεδίο της δημόσιας αποστολής είναι σαφές και υπόκειται σε επανεξέταση. Η δημόσια αποστολή θα μπορούσε να ορίζεται συνολικά ή κατά περίπτωση για τους επιμέρους φορείς του δημόσιου τομέα. Δεδομένου ότι οι δημόσιες επιχειρήσεις δεν καλύπτονται από τον ορισμό του φορέα του δημόσιου τομέα, τα δεδομένα που βρίσκονται στην κατοχή δημοσίων επιχειρήσεων δεν θα πρέπει να καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό. Τα δεδομένα που βρίσκονται στην κατοχή πολιτιστικών ιδρυμάτων, όπως βιβλιοθήκες, αρχεία και μουσεία, καθώς και ορχήστρες, όπερες, μπαλέτα και θέατρα, και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων δεν θα πρέπει να καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό, δεδομένου ότι τα έργα και άλλα έγγραφα που κατέχουν καλύπτονται κυρίως από δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας τρίτων. Οι ερευνητικοί οργανισμοί και οι οργανισμοί χρηματοδότησης της έρευνας μπορούν επίσης να είναι οργανωμένοι ως φορείς του δημόσιου τομέα ή οργανισμοί δημόσιου δικαίου.

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμόζεται στους εν λόγω υβριδικούς οργανισμούς μόνο υπό την ιδιότητά τους ως ερευνητικών οργανισμών. Εάν ένας ερευνητικός οργανισμός κατέχει δεδομένα στο πλαίσιο ειδικής ένωσης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με οργανισμούς του ιδιωτικού τομέα ή άλλους φορείς του δημόσιου τομέα, οργανισμούς δημόσιου δικαίου ή υβριδικούς ερευνητικούς οργανισμούς, δηλαδή οργανωμένους είτε ως φορείς του δημόσιου τομέα είτε ως δημόσιες επιχειρήσεις, με κύριο σκοπό τη διεξαγωγή έρευνας, τα εν λόγω δεδομένα επίσης δεν θα πρέπει να καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό. Κατά περίπτωση, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να εφαρμόζουν τον παρόντα κανονισμό σε δημόσιες επιχειρήσεις ή ιδιωτικές επιχειρήσεις που ασκούν καθήκοντα του δημόσιου τομέα ή παρέχουν υπηρεσίες γενικού συμφέροντος. Η ανταλλαγή δεδομένων, αποκλειστικά στο πλαίσιο της εκτέλεσης των δημόσιων καθηκόντων τους, μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα στην Ένωση ή μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα στην Ένωση και φορέων του δημόσιου τομέα σε τρίτες χώρες ή διεθνών οργανισμών, καθώς και η ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ ερευνητών για μη εμπορικούς σκοπούς επιστημονικής έρευνας, δεν θα πρέπει να υπόκειται στις διατάξεις του παρόντος κανονισμού σχετικά με την περαιτέρω χρήση ορισμένων κατηγοριών προστατευόμενων δεδομένων που βρίσκονται στην κατοχή φορέων του δημόσιου τομέα.

(13)

Οι φορείς του δημόσιου τομέα θα πρέπει να συμμορφώνονται με το δίκαιο περί ανταγωνισμού κατά τη θέσπιση των αρχών περαιτέρω χρήσης των δεδομένων που κατέχουν, αποφεύγοντας τη σύναψη συμφωνιών οι οποίες μπορεί να έχουν ως στόχο ή αποτέλεσμα τη δημιουργία αποκλειστικών δικαιωμάτων για την περαιτέρω χρήση ορισμένων δεδομένων. Η σύναψη τέτοιων συμφωνιών θα πρέπει να είναι δυνατή μόνο όταν είναι δικαιολογημένη και απαραίτητη για την παροχή υπηρεσίας ή την προμήθεια προϊόντος υπέρ του γενικού συμφέροντος. Αυτό μπορεί να συμβαίνει όταν η αποκλειστική χρήση των δεδομένων είναι ο μόνος τρόπος για να μεγιστοποιηθούν τα κοινωνικά οφέλη των εν λόγω δεδομένων, για παράδειγμα όταν υπάρχει μόνο μία οντότητα (η οποία είναι εξειδικευμένη στην επεξεργασία ενός συγκεκριμένου συνόλου δεδομένων) ικανή να παρέχει την υπηρεσία ή να προμηθεύει το προϊόν που επιτρέπει στον φορέα του δημόσιου τομέα να παρέχει μία υπηρεσία ή να προμηθεύει ένα προϊόν υπέρ του γενικού συμφέροντος. Ωστόσο, τέτοιες συμφωνίες θα πρέπει να συνάπτονται σύμφωνα με το εφαρμοστέο ενωσιακό ή εθνικό δίκαιο και να υπόκεινται τακτικά σε επανεξέταση με βάση ανάλυση της αγοράς, ώστε να διαπιστώνεται αν εξακολουθεί να είναι απαραίτητη η εν λόγω αποκλειστικότητα. Επίσης, οι εν λόγω συμφωνίες θα πρέπει να συμμορφώνονται με τους σχετικούς κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, κατά περίπτωση, και να συνάπτονται για περιορισμένη διάρκεια, η οποία δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τους 12 μήνες. Για να διασφαλιστεί η διαφάνεια, οι εν λόγω αποκλειστικές συμφωνίες θα πρέπει να δημοσιεύονται στο διαδίκτυο, σε μορφή που συμμορφώνεται με το σχετικό δίκαιο της Ένωσης για τις δημόσιες συμβάσεις,. Όταν ένα αποκλειστικό δικαίωμα περαιτέρω χρήσης δεδομένων δεν συμμορφώνεται με τον παρόντα κανονισμό, το εν λόγω αποκλειστικό δικαίωμα θα πρέπει να είναι άκυρο.

(14)

Απαγορευμένες αποκλειστικές συμφωνίες και άλλες πρακτικές ή ρυθμίσεις σχετικά με την περαιτέρω χρήση δεδομένων που βρίσκονται στην κατοχή φορέων του δημόσιου τομέα οι οποίες δεν χορηγούν ρητώς αποκλειστικά δικαιώματα, αλλά που μπορεί να αναμένεται εύλογα ότι θα περιορίσουν τη διαθεσιμότητα των δεδομένων για περαιτέρω χρήση, και οι οποίες έχουν συναφθεί ή εφαρμόζονταν ήδη πριν από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος κανονισμού, δεν θα πρέπει να ανανεωθούν μετά τη λήξη της διάρκειάς τους. Στην περίπτωση συμφωνιών αορίστου ή μεγαλύτερης διάρκειας, αυτές θα πρέπει να καταγγελθούν εντός 30 μηνών από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος κανονισμού.

(15)

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να καθορίσει προϋποθέσεις περαιτέρω χρήσης προστατευόμενων δεδομένων που θα εφαρμόζονται σε φορείς του δημόσιου τομέα οι οποίοι ορίζονται ως αρμόδιοι, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, να χορηγούν ή να αρνούνται την πρόσβαση για περαιτέρω χρήση και οι οποίες δεν θα πρέπει να θίγουν τα δικαιώματα ή τις υποχρεώσεις σχετικά με την πρόσβαση στα εν λόγω δεδομένα. Οι εν λόγω προϋποθέσεις θα πρέπει να μην εισάγουν διακρίσεις, να είναι διαφανείς, αναλογικές και αντικειμενικά αιτιολογημένες. χωρίς να περιορίζουν τον ανταγωνισμό, με ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση της πρόσβασης των ΜΜΕ και των νεοφυών επιχειρήσεων στα εν λόγω δεδομένα. Οι προϋποθέσεις της περαιτέρω χρήσης θα πρέπει να σχεδιάζονται κατά τρόπο που να προάγει την επιστημονική έρευνα, για παράδειγμα η ευνοϊκή προώθηση της επιστημονικής έρευνας θα πρέπει κατά κανόνα να μη θεωρείται ότι εισάγει διακρίσεις. Οι φορείς του δημόσιου τομέα που επιτρέπουν την περαιτέρω χρήση θα πρέπει να διαθέτουν τα απαραίτητα τεχνικά μέσα για να διασφαλίζουν την προστασία των δικαιωμάτων και των συμφερόντων τρίτων μερών και θα πρέπει να διαθέτουν την εξουσία να ζητούν τις απαραίτητες πληροφορίες από τον περαιτέρω χρήστη. Οι προϋποθέσεις που συνοδεύουν την περαιτέρω χρήση δεδομένων θα πρέπει να περιορίζονται σε ό, τι είναι αναγκαίο για τη διαφύλαξη των δικαιωμάτων και των συμφερόντων τρίτων στα δεδομένα και της ακεραιότητας των συστημάτων τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνιών των φορέων του δημόσιου τομέα. Οι φορείς του δημόσιου τομέα θα πρέπει να εφαρμόζουν προϋποθέσεις που εξυπηρετούν με τον καλύτερο τρόπο τα συμφέροντα του περαιτέρω χρήστη χωρίς να συνεπάγονται δυσανάλογη επιβάρυνση για τους φορείς του δημόσιου τομέα. Οι προϋποθέσεις που συνοδεύουν την περαιτέρω χρήση θα πρέπει να σχεδιαστούν κατά τρόπο που να διασφαλίζει αποτελεσματικές εγγυήσεις όσον αφορά την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Πριν διαβιβαστούν, τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα θα πρέπει να ανωνυμοποιούνται, έτσι ώστε να μην επιτρέπεται η εξακρίβωση της ταυτότητας των υποκειμένων των δεδομένων, και τα δεδομένα που περιέχουν εμπορικά εμπιστευτικές πληροφορίες θα πρέπει να τροποποιούνται κατά τρόπο ώστε να μην αποκαλύπτονται εμπιστευτικές πληροφορίες. Στις περιπτώσεις που η παροχή ανωνυμοποιημένων ή τροποποιημένων δεδομένων δεν καλύπτει τις ανάγκες του περαιτέρω χρήστη, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι οποιεσδήποτε απαιτήσεις για τη διενέργεια εκτίμησης αντικτύπου σχετικά με την προστασία των δεδομένων και τη διαβούλευση με την εποπτική αρχή σύμφωνα με τα άρθρα 35 και 36 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 και εφόσον οι κίνδυνοι για τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των υποκειμένων των δεδομένων έχουν διαπιστωθεί ως ελάχιστοι, θα μπορούσε να επιτρέπεται η περαιτέρω χρήση των δεδομένων στους χώρους του φορέα ή εξ αποστάσεως, εντός ασφαλούς περιβάλλοντος επεξεργασίας.

Τούτο θα μπορούσε να αποτελέσει κατάλληλη ρύθμιση για την περαιτέρω χρήση ψευδωνυμοποιημένων δεδομένων. Οι αναλύσεις δεδομένων σε τέτοια ασφαλή περιβάλλοντα επεξεργασίας θα πρέπει να πραγματοποιούνται υπό την εποπτεία του φορέα του δημόσιου τομέα, έτσι ώστε να προστατεύονται τα δικαιώματα και τα συμφέροντα τρίτων. Ειδικότερα, δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα θα πρέπει να διαβιβάζονται για περαιτέρω χρήση σε τρίτο μέρος μόνον όταν υπάρχει νομική βάση στο πλαίσιο του δικαίου προστασίας των δεδομένων, η οποία επιτρέπει την εν λόγω διαβίβαση. Τα δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα θα πρέπει να διαβιβάζονται μόνον όταν δεν υπάρχει λόγος να θεωρείται ότι ο συνδυασμός συνόλων δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα θα οδηγούσε στην ταυτοποίηση των υποκειμένων των δεδομένων. Αυτό θα πρέπει να ισχύει και για τα ψευδωνυμοποιημένα δεδομένα που διατηρούν την ιδιότητά τους ως δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα. Σε περίπτωση επαναταυτοποίησης των υποκειμένων των δεδομένων, η υποχρέωση κοινοποίησης της εν λόγω παραβίασης δεδομένων στον φορέα του δημόσιου τομέα θα πρέπει να ισχύει επιπλέον της υποχρέωσης να κοινοποιηθεί η εν λόγω παραβίαση δεδομένων σε εποπτική αρχή και στο υποκείμενο των δεδομένων σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679. Κατά περίπτωση, οι φορείς του δημόσιου τομέα θα πρέπει να διευκολύνουν την περαιτέρω χρήση δεδομένων με βάση τη συγκατάθεση των υποκειμένων των δεδομένων ή την άδεια που παρέχουν οι κάτοχοι δεδομένων για την περαιτέρω χρήση δεδομένων που τα αφορούν με κατάλληλα τεχνικά μέσα. Από αυτή την άποψη, ο φορέας του δημόσιου τομέα θα πρέπει να καταβάλλει τις μέγιστες δυνατές προσπάθειες για να παρέχει βοήθεια στους δυνητικούς περαιτέρω χρήστες να ζητήσουν την εν λόγω συγκατάθεση ή άδεια μέσω της δημιουργίας τεχνικών μηχανισμών που επιτρέπουν τη διαβίβαση αιτημάτων συγκατάθεσης ή άδειας από περαιτέρω χρήστες, εάν αυτό είναι πρακτικά εφικτό. Δεν θα πρέπει να παρέχονται στοιχεία επικοινωνίας που δίνουν στους περαιτέρω χρήστες τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν απευθείας με τα υποκείμενα των δεδομένων ή τους κατόχους δεδομένων. Όταν ο φορέας του δημόσιου τομέα διαβιβάζει αίτημα συγκατάθεσης ή άδειας, θα πρέπει να διασφαλίζει ότι το υποκείμενο των δεδομένων ή ο κάτοχος δεδομένων ενημερώνεται με σαφήνεια για τη δυνατότητά του να αρνηθεί τη συγκατάθεση ή την άδεια.

(16)

Προκειμένου να διευκολυνθεί και να ενθαρρυνθεί η χρήση δεδομένων που βρίσκονται στην κατοχή φορέων του δημόσιου τομέα για σκοπούς επιστημονικής έρευνας, οι φορείς του δημόσιου τομέα παροτρύνονται να αναπτύξουν εναρμονισμένη προσέγγιση και εναρμονισμένες διαδικασίες για να καταστήσουν τα εν λόγω δεδομένα εύκολα προσβάσιμα για σκοπούς επιστημονικής έρευνας υπέρ του δημόσιου συμφέροντος. Αυτό μπορεί να σημαίνει, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία εξορθολογισμένων διοικητικών διαδικασιών, τυποποιημένης μορφοποίησης δεδομένων, πληροφοριακών μεταδεδομένων σχετικά με τις μεθοδολογικές επιλογές και τις επιλογές συλλογής δεδομένων, καθώς και τυποποιημένων πεδίων δεδομένων που επιτρέπουν την εύκολη σύνδεση συνόλων δεδομένων από διαφορετικές πηγές δεδομένων του δημόσιου τομέα, όταν απαιτείται για τους σκοπούς της ανάλυσης. Ο στόχος των εν λόγω πρακτικών θα πρέπει να είναι η προώθηση των δημόσια χρηματοδοτούμενων και παραγόμενων δεδομένων για τους σκοπούς της επιστημονικής έρευνας σύμφωνα με την αρχή «ανοικτά στο μέτρο του δυνατού, κλειστά στο μέτρο του αναγκαίου».

(17)

Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να επηρεάζει τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας τρίτων μερών. Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να επηρεάζει υφιστάμενα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας φορέων του δημόσιου τομέα ούτε να περιορίζει την άσκηση των εν λόγω δικαιωμάτων κατ’ ουδένα τρόπο. Οι υποχρεώσεις που επιβάλλονται σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να ισχύουν μόνο στον βαθμό που συμβιβάζονται με τις διατάξεις διεθνών συμφωνιών για την προστασία δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, ιδίως της σύμβασης της Βέρνης για την προστασία των λογοτεχνικών και καλλιτεχνικών έργων (σύμβαση της Βέρνης), της συμφωνίας για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στον τομέα του εμπορίου (συμφωνία TRIPS) και της συνθήκης του Παγκόσμιου Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας για την πνευματική ιδιοκτησία (WCT) και με το ενωσιακό και το εθνικό δίκαιο διανοητικής ιδιοκτησίας. Ωστόσο, οι φορείς του δημόσιου τομέα θα πρέπει να ασκούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας τους κατά τρόπον που να διευκολύνει την περαιτέρω χρήση.

(18)

Δεδομένα που υπόκεινται σε δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας, καθώς και πληροφορίες εμπορικού απορρήτου, θα πρέπει να διαβιβάζονται σε τρίτους μόνο στην περίπτωση που η εν λόγω διαβίβαση είναι νόμιμη σύμφωνα με το ενωσιακό ή το εθνικό δίκαιο ή με τη συμφωνία του κατόχου των δικαιωμάτων. Στις περιπτώσεις που φορείς του δημόσιου τομέα είναι κάτοχοι του δικαιώματος του κατασκευαστή βάσης δεδομένων που προβλέπεται στο άρθρο 7 παράγραφος 1 της οδηγίας 96/9/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (26), δεν θα πρέπει να κάνουν χρήση του εν λόγω δικαιώματος για να αποτρέπουν την περαιτέρω χρήση των δεδομένων ή να περιορίζουν την περαιτέρω χρήση πέραν των ορίων που τίθενται με τον παρόντα κανονισμό.

(19)

Οι επιχειρήσεις και τα υποκείμενα των δεδομένων θα πρέπει να μπορούν να είναι βέβαιοι ότι η περαιτέρω χρήση ορισμένων κατηγοριών προστατευόμενων δεδομένων που είναι στην κατοχή των φορέων του δημόσιου τομέα θα πραγματοποιείται κατά τρόπο που σέβεται τα δικαιώματα και τα συμφέροντά τους. Επομένως, θα πρέπει να εφαρμοστούν επιπρόσθετες διασφαλίσεις για καταστάσεις στις οποίες η περαιτέρω χρήση τέτοιων δεδομένων του δημόσιου τομέα πραγματοποιείται με βάση επεξεργασία των δεδομένων εκτός του δημόσιου τομέα, όπως η υποχρέωση των φορέων του δημόσιου τομέα να μεριμνούν για την πλήρη προστασία των δικαιωμάτων και των συμφερόντων φυσικών και νομικών προσώπων, ειδικότερα σε σχέση με δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, εμπορικά ευαίσθητα δεδομένα και δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας, σε όλες τις περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης της διαβίβασης των εν λόγω δεδομένων σε τρίτες χώρες. Οι φορείς του δημόσιου τομέα δεν θα πρέπει να επιτρέπουν την περαιτέρω χρήση πληροφοριών που είναι αποθηκευμένες σε εφαρμογές ηλεκτρονικής υγείας από ασφαλιστικές επιχειρήσεις ή οποιονδήποτε άλλον πάροχο υπηρεσιών με σκοπό την εισαγωγή διακρίσεων κατά τον καθορισμό των τιμών, καθώς αυτό θα αντέβαινε στο θεμελιώδες δικαίωμα της πρόσβασης στην υγεία.

(20)

Επιπλέον, προκειμένου να διασφαλισθούν ίσοι όροι ανταγωνισμού και η ανοικτή οικονομία της αγοράς, έχει ύψιστη σημασία να διαφυλάσσονται τα προστατευόμενα δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα, ιδίως το εμπορικό απόρρητο, αλλά και δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα που αντιπροσωπεύουν περιεχόμενο το οποίο προστατεύεται από δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας από παράνομη πρόσβαση η οποία μπορεί να οδηγήσει σε κλοπή διανοητικής ιδιοκτησίας ή βιομηχανική κατασκοπία. Για να διασφαλιστεί η προστασία των δικαιωμάτων ή συμφερόντων των κατόχων δεδομένων, τα δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα, τα οποία πρέπει να προστατεύονται από παράνομη ή μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση σύμφωνα με το ενωσιακό ή το εθνικό δίκαιο και τα οποία είναι στην κατοχή φορέων του δημόσιου τομέα, θα πρέπει να είναι δυνατό να διαβιβάζονται σε τρίτες χώρες, αλλά μόνον όταν παρέχονται κατάλληλες διασφαλίσεις για τη χρήση των δεδομένων. Οι εν λόγω κατάλληλες διασφαλίσεις θα πρέπει να προβλέπουν, μεταξύ άλλων, την απαίτηση ότι ο φορέας του δημόσιου τομέα διαβιβάζει προστατευόμενα δεδομένα σε περαιτέρω χρήστη μόνον εάν ο εν λόγω περαιτέρω χρήστης αναλαμβάνει συμβατική δέσμευση προς το συμφέρον της προστασίας των δεδομένων. Ένας περαιτέρω χρήστης που σκοπεύει να διαβιβάσει τα προστατευόμενα δεδομένα σε τρίτη χώρα θα πρέπει να συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό ακόμα και μετά τη διαβίβαση των δεδομένων στην τρίτη χώρα. Για να διασφαλιστεί η δέουσα επιβολή των εν λόγω υποχρεώσεων, ο περαιτέρω χρήστης θα πρέπει επίσης να αποδέχεται τη δικαιοδοσία του κράτους μέλους του φορέα του δημόσιου τομέα που επέτρεψε την περαιτέρω χρήση για σκοπούς δικαστικής επίλυσης διαφορών.

(21)

Κατάλληλες διασφαλίσεις θα πρέπει επίσης να θεωρείται ότι εφαρμόζονται όταν, στην τρίτη χώρα στην οποία διαβιβάζονται δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα, εφαρμόζονται ισοδύναμα μέτρα τα οποία διασφαλίζουν ότι τα δεδομένα απολαμβάνουν επίπεδο προστασίας παρόμοιο του επιπέδου που εφαρμόζεται μέσω της ενωσιακού δικαίου, ειδικότερα όσον αφορά την προστασία εμπορικών απορρήτων και δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα πρέπει να δύναται να δηλώνει, μέσω εκτελεστικών πράξεων, όταν αυτό δικαιολογείται λόγω του σημαντικού αριθμού αιτημάτων σε ολόκληρη την Ένωση σχετικά με την περαιτέρω χρήση δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα σε συγκεκριμένες τρίτες χώρες, ότι μία τρίτη χώρα παρέχει επίπεδο προστασίας ουσιαστικά ισοδύναμο με εκείνο που παρέχει το ενωσιακό δίκαιο. Η Επιτροπή θα πρέπει να αξιολογεί την αναγκαιότητα των εν λόγω εκτελεστικών πράξεων βάσει των πληροφοριών που παρέχουν τα κράτη μέλη μέσω του ευρωπαϊκού συμβουλίου καινοτομίας δεδομένων. Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις θα καθησύχαζαν τους φορείς του δημόσιου τομέα ότι η περαιτέρω χρήση δεδομένων που κατέχουν φορείς του δημόσιου τομέα στην οικεία τρίτη χώρα δεν θα υπονόμευε τον προστατευόμενο χαρακτήρα των εν λόγω δεδομένων.Στην αξιολόγηση του επιπέδου προστασίας που παρέχεται στην οικεία τρίτη χώρα θα πρέπει, ιδίως, να λαμβάνονται υπόψη το σχετικό γενικό και τομεακό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της νομοθεσίας που αφορά τη δημόσια ασφάλεια, την άμυνα, την εθνική ασφάλεια και το ποινικό δίκαιο, σχετικά με την πρόσβαση σε δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα και την προστασία τους, η τυχόν πρόσβαση των φορέων του δημόσιου τομέα της εν λόγω τρίτης χώρας στα δεδομένα που διαβιβάζονται, η ύπαρξη και αποτελεσματική λειτουργία μιας ή περισσότερων ανεξάρτητων εποπτικών αρχών στην τρίτη χώρα οι οποίες είναι αρμόδιες να διασφαλίζουν και να επιβάλλουν τη συμμόρφωση με το νομικό καθεστώς που διασφαλίζει την πρόσβαση στα εν λόγω δεδομένα, οι διεθνείς δεσμεύσεις της τρίτης χώρας σχετικά με την προστασία δεδομένων, ή άλλες υποχρεώσεις που προκύπτουν από νομικά δεσμευτικές συμβάσεις ή μέσα, καθώς και από τη συμμετοχή της σε πολυμερή ή περιφερειακά συστήματα.

Η ύπαρξη αποτελεσματικών ένδικων μέσων για τους κατόχους δεδομένων, τους φορείς του δημόσιου τομέα ή τους παρόχους υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων στην οικεία τρίτη χώρα είναι ιδιαιτέρως σημαντική στο πλαίσιο της διαβίβασης δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα στην εν λόγω τρίτη χώρα. Επομένως, οι εν λόγω διασφαλίσεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν τη διαθεσιμότητα εκτελεστών δικαιωμάτων και αποτελεσματικών ένδικων μέσων. Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις δεν θα πρέπει να θίγουν ενδεχόμενη νομική υποχρέωση ή συμβατικές ρυθμίσεις που έχουν ήδη αναληφθεί από περαιτέρω χρήστη προς το συμφέρον της προστασίας των δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα, ιδίως των βιομηχανικών δεδομένων, και το δικαίωμα των φορέων του δημόσιου τομέα να υποχρεώνουν τους περαιτέρω χρήστες να συμμορφώνονται με τις προϋποθέσεις περαιτέρω χρήσης, σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό.

(22)

Μερικές τρίτες χώρες θεσπίζουν νόμους, κανονισμούς και άλλες νομικές πράξεις που έχουν στόχο την άμεση διαβίβαση ή την παροχή κρατικής πρόσβασης σε δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα στην Ένωση υπό τον έλεγχο φυσικών και νομικών προσώπων που υπάγονται στη δικαιοδοσία των κρατών μελών. Οι αποφάσεις δικαστηρίων τρίτων χωρών ή οι αποφάσεις διοικητικών αρχών τρίτων χωρών οι οποίες απαιτούν την εν λόγω διαβίβαση ή πρόσβαση σε δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα θα πρέπει να είναι εκτελεστές όταν βασίζονται σε διεθνή συμφωνία, όπως για παράδειγμα σύμβαση αμοιβαίας δικαστικής συνδρομής, η οποία ισχύει μεταξύ της αιτούσας τρίτης χώρας και της Ένωσης ή κράτους μέλους. Σε κάποιες περιπτώσεις, ενδέχεται να προκύψουν καταστάσεις στις οποίες η υποχρέωση διαβίβασης δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα ή παροχής πρόσβασης σε αυτά, η οποία απορρέει από τη νομοθεσία τρίτης χώρας, έρχεται σε σύγκρουση με ανταγωνιστική υποχρέωση προστασίας των εν λόγω δεδομένων δυνάμει του ενωσιακού ή του εθνικού δικαίου, ιδίως όσον αφορά την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ατόμου ή των θεμελιωδών συμφερόντων κράτους μέλους σε σχέση με την εθνική ασφάλεια ή άμυνα, καθώς και την προστασία εμπορικά ευαίσθητων δεδομένων και την προστασία δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, συμπεριλαμβανομένων των συμβατικών δεσμεύσεων όσον αφορά την εμπιστευτικότητα σύμφωνα με το εν λόγω δίκαιο. Εάν δεν υπάρχουν διεθνείς συμφωνίες που ρυθμίζουν τέτοια ζητήματα, η διαβίβαση ή η πρόσβαση σε δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα θα πρέπει να επιτρέπεται μόνον εάν ειδικότερα έχει εξακριβωθεί ότι το νομικό σύστημα της τρίτης χώρας απαιτεί την επεξήγηση των λόγων και της αναλογικότητας της απόφασης, η δικαστική ή άλλη απόφαση έχει συγκεκριμένο χαρακτήρα και η αιτιολογημένη ένσταση του αποδέκτη υπόκειται σε επανεξέταση από αρμόδιο δικαστήριο της τρίτης χώρας, το οποίο είναι εξουσιοδοτημένο να λαμβάνει δεόντως υπόψη τα σχετικά έννομα συμφέροντα του παρόχου των εν λόγω δεδομένων.

Επιπλέον, οι φορείς του δημόσιου τομέα, τα φυσικά ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία έχει χορηγηθεί το δικαίωμα περαιτέρω χρήσης δεδομένων, οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων και οι αναγνωρισμένες οργανώσεις αλτρουισμού δεδομένων θα πρέπει να διασφαλίζουν, όταν υπογράφουν συμβατικές συμφωνίες με άλλους ιδιωτικούς φορείς, ότι η πρόσβαση σε δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα που τηρούνται στην Ένωση ή η διαβίβασή τους σε τρίτες χώρες διενεργείται μόνον σύμφωνα με το ενωσιακό δίκαιο ή το εθνικό δίκαιο του εκάστοτε κράτους μέλους.

(23)

Για την περαιτέρω ενίσχυση της εμπιστοσύνης στην οικονομία των δεδομένων της Ένωσης, είναι σημαντικό οι διασφαλίσεις σε σχέση με τους πολίτες της Ένωσης, τον δημόσιο τομέα και τις επιχειρήσεις να εξασφαλίζουν την άσκηση του ελέγχου επί των στρατηγικών και ευαίσθητων δεδομένων τους και την τήρηση του δικαίου, των αξιών και των προτύπων της Ένωσης όσον αφορά, μεταξύ άλλων, την ασφάλεια, την προστασία των δεδομένων και την προστασία των καταναλωτών. Για να αποτρέπεται η παράνομη πρόσβαση σε δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα, οι φορείς του δημόσιου τομέα, τα φυσικά ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία έχει χορηγηθεί το δικαίωμα περαιτέρω χρήσης των δεδομένων, οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων και οι αναγνωρισμένες οργανώσεις αλτρουισμού δεδομένων θα πρέπει να λαμβάνουν όλα τα εύλογα μέτρα για να αποτρέπουν την πρόσβαση στα συστήματα στα οποία είναι αποθηκευμένα τα δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα, συμπεριλαμβανομένων της κρυπτογράφησης των δεδομένων ή εταιρικών πολιτικών. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι οι φορείς του δημόσιου τομέα, τα φυσικά ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία έχει χορηγηθεί το δικαίωμα περαιτέρω χρήσης των δεδομένων, οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων και οι αναγνωρισμένες οργανώσεις αλτρουισμού δεδομένων τηρούν όλα τα σχετικά τεχνικά πρότυπα, τους κώδικες δεοντολογίας και τις πιστοποιήσεις σε επίπεδο Ένωσης.

(24)

Για να οικοδομηθεί η εμπιστοσύνη στους μηχανισμούς περαιτέρω χρήσης, μπορεί να είναι απαραίτητο να προβλεφθούν αυστηρότεροι όροι για ορισμένα είδη δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα που ενδέχεται να έχουν προσδιοριστεί ως ιδιαιτέρως ευαίσθητα σε μεταγενέστερες ειδικές νομοθετικές πράξεις της Ένωσης, όσον αφορά τη διαβίβασή τους σε τρίτες χώρες, εάν η εν λόγω διαβίβαση θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο στόχους δημόσιας πολιτικής της Ένωσης, σύμφωνα με τις διεθνείς δεσμεύσεις. Για παράδειγμα, στον τομέα της υγείας, ορισμένα σύνολα δεδομένων που είναι στην κατοχή παραγόντων του συστήματος δημόσιας υγείας, όπως δημόσιων νοσοκομείων, θα μπορούσαν να προσδιοριστούν ως ιδιαιτέρως ευαίσθητα δεδομένα υγείας. Άλλοι σχετικοί τομείς περιλαμβάνουν τις μεταφορές, την ενέργεια, το περιβάλλον και την χρηματοδότηση. Για να διασφαλιστεί η εναρμόνιση των πρακτικών στην Ένωση, τα εν λόγω είδη ιδιαιτέρως ευαίσθητων δημόσιων δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα θα πρέπει να οριστούν στο ενωσιακό δίκαιο, για παράδειγμα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού χώρου δεδομένων υγείας ή άλλου τομεακού δικαίου. Οι εν λόγω προϋποθέσεις που ισχύουν για τη διαβίβαση τέτοιων δεδομένων σε τρίτες χώρες θα πρέπει να καθοριστούν σε κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις. Οι προϋποθέσεις θα πρέπει να είναι αναλογικές, να μην εισάγουν διακρίσεις και να είναι απαραίτητες για την προστασία προσδιορισμένων θεμιτών στόχων δημόσιας πολιτικής της Ένωσης, όπως η προστασία της δημόσιας υγείας, της ασφάλειας, του περιβάλλοντος, της δημόσιας ηθικής, η προστασία του καταναλωτή, η προστασία της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Οι προϋποθέσεις θα πρέπει να αντιστοιχούν στους κινδύνους που έχουν προσδιοριστεί σε σχέση με την ευαισθησία των εν λόγω δεδομένων, μεταξύ άλλων όσον αφορά τον κίνδυνο της επαναταυτοποίησης φυσικών προσώπων. Οι εν λόγω προϋποθέσεις θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν όρους που εφαρμόζονται στη διαβίβαση ή τεχνικές ρυθμίσεις, όπως την απαίτηση χρήσης ασφαλούς περιβάλλοντος επεξεργασίας, περιορισμούς σχετικά με την περαιτέρω χρήση δεδομένων σε τρίτες χώρες ή κατηγορίες προσώπων που δικαιούνται να διαβιβάζουν τα εν λόγω δεδομένα σε τρίτες χώρες ή που να έχουν πρόσβαση στα δεδομένα στην τρίτη χώρα. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, οι προϋποθέσεις αυτές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν επίσης περιορισμούς στη διαβίβαση των δεδομένων σε τρίτες χώρες για την προστασία του δημόσιου συμφέροντος.

(25)

Οι φορείς του δημόσιου τομέα θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να χρεώνουν τέλη για την περαιτέρω χρήση των δεδομένων, αλλά θα πρέπει επίσης να μπορούν να επιτρέψουν την περαιτέρω χρήση με μειωμένο τέλος ή δωρεάν, για παράδειγμα για ορισμένες κατηγορίες περαιτέρω χρήσης, όπως η περαιτέρω χρήση για μη εμπορικούς σκοπούς ή σκοπούς επιστημονικής έρευνας ή η περαιτέρω χρήση από ΜΜΕ και νεοφυείς επιχειρήσεις, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και εκπαιδευτικά ιδρύματα, έτσι ώστε να παρέχουν κίνητρα για την εν λόγω περαιτέρω χρήση με σκοπό την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας και τη στήριξη εταιρειών που αποτελούν σημαντική πηγή καινοτομίας και συνήθως δυσκολεύονται περισσότερο να συλλέξουν σχετικά δεδομένα οι ίδιες, σύμφωνα με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις. Στο εν λόγω συγκεκριμένο πλαίσιο, οι σκοποί επιστημονικής έρευνας θα πρέπει να νοούνται ως οποιοιδήποτε σκοποί που σχετίζονται με την έρευνα, ανεξάρτητα από την οργανωτική ή οικονομική δομή του εκάστοτε ερευνητικού ιδρύματος, εξαιρουμένης της έρευνας που διεξάγεται από επιχείρηση με στόχο την ανάπτυξη, τη βελτίωση ή τη βελτιστοποίηση προϊόντων ή υπηρεσιών. Τα εν λόγω τέλη θα πρέπει να πληρούν την αρχή της διαφάνειας, να μην εισάγουν διακρίσεις και να περιορίζονται στο απαραίτητο κόστος που προέκυψε και θα πρέπει να μην περιορίζουν τον ανταγωνισμό. Τόσο ο κατάλογος των κατηγοριών περαιτέρω χρηστών για τους οποίους ισχύει μειωμένο ή μηδενικό τέλος όσο και τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται για την κατάρτιση του εν λόγω καταλόγου θα πρέπει να δημοσιοποιούνται.

(26)

Προκειμένου να παρέχουν κίνητρα για την περαιτέρω χρήση ορισμένων κατηγοριών δεδομένων που κατέχουν φορείς του δημόσιου τομέα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν ένα ενιαίο σημείο πληροφόρησης το οποίο θα λειτουργεί ως σημείο διεπαφής για περαιτέρω χρήστες που επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν περαιτέρω τα εν λόγω δεδομένα. Αυτό θα πρέπει να έχει διατομεακή αρμοδιότητα και θα πρέπει να συμπληρώνει, εάν είναι απαραίτητο, τις ρυθμίσεις σε τομεακό επίπεδο. Το ενιαίο σημείο πληροφόρησης θα πρέπει να μπορεί να βασίζεται σε αυτόματα μέσα κατά τη διαβίβαση ερωτημάτων ή αιτημάτων για την περαιτέρω χρήση. Κατά τη διαδικασία διαβίβασης θα πρέπει να εξασφαλίζεται επαρκής ανθρώπινη εποπτεία. Για τον σκοπό αυτόν θα μπορούσαν να χρησιμοποιούνται υφιστάμενες πρακτικές ρυθμίσεις, όπως πύλες ανοικτών δεδομένων. Το ενιαίο σημείο πληροφόρησης θα πρέπει να διαθέτει κατάλογο στοιχείων που να περιέχει επισκόπηση όλων των διαθέσιμων πηγών δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων, κατά περίπτωση, εκείνων των πηγών δεδομένων που είναι διαθέσιμες σε τομεακά, περιφερειακά ή τοπικά σημεία πληροφόρησης, με σχετικές πληροφορίες περιγραφής των διαθέσιμων δεδομένων. Επίσης, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ορίσουν, να συστήσουν ή να μεριμνήσουν για τη σύσταση αρμόδιων φορέων οι οποίοι θα στηρίζουν τις δραστηριότητες των φορέων του δημόσιου τομέα που επιτρέπουν την περαιτέρω χρήση ορισμένων κατηγοριών προστατευόμενων δεδομένων. Στα καθήκοντά τους μπορεί να περιλαμβάνονται η χορήγηση πρόσβασης σε δεδομένα, στις περιπτώσεις που προβλέπεται από την τομεακή ενωσιακή νομοθεσία ή την εθνική νομοθεσία. Οι εν λόγω αρμόδιοι φορείς θα πρέπει να παρέχουν συνδρομή σε φορείς του δημόσιου τομέα με υπερσύγχρονες τεχνικές, μεταξύ άλλων για τον τρόπο βέλτιστης διάρθρωσης και αποθήκευσης δεδομένων ούτως ώστε να καθίστανται τα δεδομένα εύκολα προσβάσιμα, ιδίως μέσω διεπαφών προγραμματισμού εφαρμογών, καθώς επίσης να καθιστούν τα δεδομένα διαλειτουργικά, μεταβιβάσιμα και αναζητήσιμα, ενώ λαμβάνονται υπόψη οι βέλτιστες πρακτικές για την επεξεργασία δεδομένων, καθώς και οποιαδήποτε υφιστάμενα ρυθμιστικά και τεχνικά πρότυπα και ασφαλή περιβάλλοντα επεξεργασίας δεδομένων, που επιτρέπουν την ανάλυση δεδομένων κατά τρόπο ώστε να διαφυλάσσεται το απόρρητο των πληροφοριών.

Οι αρμόδιοι φορείς θα πρέπει να ενεργούν σύμφωνα με τις οδηγίες που τους παρέχει ο φορέας του δημόσιου τομέα. Τέτοιες δομές συνδρομής θα μπορούσαν να βοηθούν τα υποκείμενα των δεδομένων και τους κατόχους δεδομένων σε θέματα διαχείρισης της συγκατάθεσης ή της άδειας περαιτέρω χρήσης, συμπεριλαμβανομένης της συγκατάθεσης και της άδειας σε ορισμένους τομείς επιστημονικής έρευνας όταν τηρούνται τα αναγνωρισμένα πρότυπα δεοντολογίας για την επιστημονική έρευνα. Οι αρμόδιοι φορείς δεν θα πρέπει να έχουν εποπτικά καθήκοντα τα οποία επιφυλάσσονται για τις εποπτικές αρχές δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679. Με την επιφύλαξη των εποπτικών εξουσιών των αρχών προστασίας δεδομένων, η επεξεργασία των δεδομένων θα πρέπει να διενεργείται υπό την ευθύνη του φορέα του δημόσιου τομέα που είναι υπεύθυνος για το μητρώο που περιέχει τα δεδομένα και ο οποίος εξακολουθεί να είναι ο υπεύθυνος επεξεργασίας των δεδομένων όπως ορίζεται στον κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 όσον αφορά τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να διαθέτουν έναν ή περισσότερους αρμόδιους φορείς, οι οποίοι θα μπορούν να ενεργούν σε διαφορετικούς τομείς. Οι εσωτερικές υπηρεσίες των φορέων του δημόσιου τομέα θα μπορούσαν επίσης να ενεργούν ως αρμόδιοι φορείς. Αρμόδιος φορέας θα μπορούσε να είναι φορέας του δημόσιου τομέα που συνδράμει άλλους φορείς του δημόσιου τομέα όταν επιτρέπουν την περαιτέρω χρήση δεδομένων, κατά περίπτωση, ή φορέας του δημόσιου τομέα που επιτρέπει ο ίδιος την περαιτέρω χρήση. Η συνδρομή σε άλλους φορείς του δημόσιου τομέα θα πρέπει να συνεπάγεται την κατόπιν αιτήματος πληροφόρησή τους σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές όσον αφορά τον τρόπο εκπλήρωσης των απαιτήσεων που καθορίζονται με τον παρόντα κανονισμό, όπως τα τεχνικά μέσα για τη διάθεση ασφαλούς περιβάλλοντος επεξεργασίας ή τα τεχνικά μέσα για τη διασφάλιση της ιδιωτικότητας και της εμπιστευτικότητας όταν παρέχεται πρόσβαση στην περαιτέρω χρήση δεδομένων εντός του πεδίου εφαρμογής του παρόντος κανονισμού.

(27)

Οι υπηρεσίες διαμεσολάβησης δεδομένων αναμένεται να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην οικονομία των δεδομένων, ιδίως όσον αφορά τη στήριξη και την προώθηση πρακτικών οικειοθελούς κοινοχρησίας δεδομένων μεταξύ επιχειρήσεων ή τη διευκόλυνση της κοινοχρησίας δεδομένων στο πλαίσιο των υποχρεώσεων που θέτει το ενωσιακό ή το εθνικό δίκαιο. Θα μπορούσαν να αναδειχθούν σε εργαλείο για τη διευκόλυνση της ανταλλαγής σημαντικών όγκων σχετικών δεδομένων. Οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων, στους οποίους μπορεί να περιλαμβάνονται φορείς του δημόσιου τομέα, που παρέχουν υπηρεσίες οι οποίες συνδέουν τους διαφορετικούς παράγοντες έχουν τη δυνατότητα να συμβάλουν στον αποδοτικό συνδυασμό δεδομένων, καθώς και στη διευκόλυνση της διμερούς κοινοχρησίας δεδομένων. Οι εξειδικευμένες υπηρεσίες διαμεσολάβησης δεδομένων που είναι ανεξάρτητες από τα υποκείμενα των δεδομένων, τους κατόχους δεδομένων, και τους χρήστες δεδομένων θα μπορούσαν να διαδραματίσουν συντονιστικό ρόλο στην ανάδειξη νέων οικοσυστημάτων που βασίζονται σε δεδομένα, ανεξάρτητων από οποιονδήποτε παράγοντα με σημαντικό βαθμό ισχύος στην αγορά, παρέχοντας παράλληλα τη δυνατότητα για πρόσβαση χωρίς διακρίσεις στην οικονομία των δεδομένων για επιχειρήσεις όλων των μεγεθών, ιδίως ΜΜΕ και νεοφυείς επιχειρήσεις με περιορισμένα οικονομικά, νομικά ή διοικητικά μέσα. Αυτό θα είναι ιδιαιτέρως σημαντικό στο πλαίσιο της δημιουργίας «κοινών ευρωπαϊκών χώρων δεδομένων», ήτοι ειδικών ανά σκοπό ή τομέα ή διατομεακών διαλειτουργικών πλαισίων κοινών προτύπων και πρακτικών για την κοινοχρησία ή την από κοινού επεξεργασία δεδομένων με σκοπό, μεταξύ άλλων, την ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών, την επιστημονική έρευνα ή πρωτοβουλίες της κοινωνίας των πολιτών. Οι υπηρεσίες διαμεσολάβησης δεδομένων θα ήταν δυνατόν να περιλαμβάνουν διμερή ή πολυμερή κοινοχρησία δεδομένων ή τη δημιουργία πλατφορμών ή βάσεων δεδομένων οι οποίες καθιστούν δυνατή την κοινοχρησία ή την από κοινού χρήση δεδομένων, καθώς και τη δημιουργία ειδικών υποδομών για τη διασύνδεση των υποκειμένων των δεδομένων και των κατόχων δεδομένων με τους χρήστες δεδομένων.

(28)

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να καλύπτει υπηρεσίες που αποσκοπούν στη δημιουργία εμπορικών σχέσεων για τους σκοπούς της κοινοχρησίας δεδομένων μεταξύ απροσδιόριστου αριθμού υποκειμένων των δεδομένων και κατόχων δεδομένων αφενός και χρηστών δεδομένων αφετέρου, με τεχνικά, νομικά ή άλλα μέσα, μεταξύ άλλων για το σκοπό της άσκησης των δικαιωμάτων των υποκειμένων των δεδομένων σε σχέση με τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα. Όταν επιχειρήσεις ή άλλες οντότητες παρέχουν πολλαπλές υπηρεσίες σχετικές με δεδομένα, μόνο οι δραστηριότητες που αφορούν άμεσα την παροχή υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων θα πρέπει να καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό. Η παροχή υπηρεσιών αποθήκευσης σε υπολογιστικό νέφος, ανάλυσης δεδομένων, λογισμικού κοινοχρησίας δεδομένων, προγραμμάτων περιήγησης στο διαδίκτυο, σχετικών προσθηκών (plug-in), ή υπηρεσίες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου δεν θα πρέπει να θεωρούνται υπηρεσίες διαμεσολάβησης δεδομένων κατά την έννοια του παρόντος κανονισμού, εφόσον οι εν λόγω υπηρεσίες παρέχουν μόνο τεχνικά εργαλεία στα υποκείμενα των δεδομένων ή στους κατόχους δεδομένων για την κοινοχρησία δεδομένων με άλλους, αλλά η παροχή των εν λόγω εργαλείων ούτε αποσκοπεί στη δημιουργία εμπορικής σχέσης μεταξύ κατόχων δεδομένων και χρηστών δεδομένων, ούτε επιτρέπει στον πάροχο υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων να αποκτά πληροφορίες σχετικά με τη δημιουργία εμπορικών σχέσεων για τον σκοπό της κοινοχρησίας δεδομένων. Παραδείγματα υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων περιλαμβάνουν αγορές δεδομένων στις οποίες οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν να διαθέτουν δεδομένα σε άλλους, ενορχηστρωτές οικοσυστημάτων κοινοχρησίας δεδομένων ανοικτών σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, για παράδειγμα στο πλαίσιο κοινών ευρωπαϊκών χώρων δεδομένων, καθώς και δεξαμενές δεδομένων που δημιουργούνται από κοινού από διάφορα νομικά ή φυσικά πρόσωπα με σκοπό την παραχώρηση άδειας χρήσης των εν λόγω δεξαμενών δεδομένων σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη κατά τρόπο ώστε όλοι οι συμμετέχοντες που συνεισφέρουν στις δεξαμενές δεδομένων να ανταμείβονται για τη συνεισφορά τους.

Εξαιρούνται οι υπηρεσίες οι οποίες λαμβάνουν δεδομένα από κατόχους δεδομένων και συναθροίζουν, εμπλουτίζουν ή μετασχηματίζουν τα δεδομένα με σκοπό την προσθήκη σημαντικής αξίας σε αυτά και χορηγούν άδεια χρήσης των δεδομένων που προκύπτουν σε χρήστες δεδομένων, χωρίς να δημιουργείται εμπορική σχέση μεταξύ των κατόχων και των χρηστών δεδομένων. Εξαιρούνται επίσης οι υπηρεσίες οι οποίες χρησιμοποιούνται αποκλειστικά από έναν κάτοχο δεδομένων προκειμένου να καταστεί δυνατή η χρήση των δεδομένων που κατέχει ο εν λόγω κάτοχος δεδομένων, ή οι οποίες χρησιμοποιούνται από πολλαπλά νομικά πρόσωπα σε κλειστό όμιλο, συμπεριλαμβανομένων σχέσεων προμηθευτών ή πελατών ή συνεργασιών που καθορίζονται βάσει σύμβασης, ιδίως εκείνων που έχουν ως κύριο στόχο τη διασφάλιση των λειτουργικών δυνατοτήτων αντικειμένων και συσκευών που συνδέονται με το διαδίκτυο των πραγμάτων.

(29)

Oι υπηρεσίες που εστιάζουν στη διαμεσολάβηση περιεχομένου που προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, όπως οι πάροχοι επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής περιεχομένου όπως ορίζονται στο άρθρο 2 παράγραφος 6 της οδηγίας (ΕΕ) 2019/790, δεν θα πρέπει να καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό. Οι πάροχοι ενοποιημένου δελτίου συναλλαγών, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 σημείο 35 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 600/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (27), και οι πάροχοι υπηρεσιών πληροφοριών λογαριασμού όπως ορίζονται στο άρθρο 4 σημείο 19 της οδηγίας (ΕΕ) 2015/2366 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (28) δεν θα πρέπει να θεωρούνται πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού. Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται σε υπηρεσίες που παρέχονται από φορείς του δημόσιου τομέα για τη διευκόλυνση είτε της περαιτέρω χρήσης προστατευόμενων δεδομένων που βρίσκονται στην κατοχή φορέων του δημόσιου τομέα σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό είτε της χρήσης οποιωνδήποτε άλλων δεδομένων, στον βαθμό που οι εν λόγω υπηρεσίες δεν αποσκοπούν στη δημιουργία εμπορικών σχέσεων. Οι οργανώσεις αλτρουισμού δεδομένων που ρυθμίζονται από τον παρόντα κανονισμό δεν θα πρέπει να θεωρείται ότι προσφέρουν υπηρεσίες διαμεσολάβησης δεδομένων, εφόσον δεν δημιουργούν εμπορική σχέση μεταξύ δυνητικών χρηστών δεδομένων, αφενός, και υποκειμένων των δεδομένων και κατόχων δεδομένων που καθιστούν διαθέσιμα δεδομένα για αλτρουιστικούς σκοπούς, αφετέρου. Άλλες υπηρεσίες που δεν αποσκοπούν στη δημιουργία εμπορικών σχέσεων, όπως τα αποθετήρια που αποσκοπούν στη διευκόλυνση της περαιτέρω χρήσης δεδομένων επιστημονικής έρευνας σύμφωνα με τις αρχές της ανοικτής πρόσβασης, δεν θα πρέπει να θεωρούνται υπηρεσίες διαμεσολάβησης δεδομένων κατά την έννοια του παρόντος κανονισμού.

(30)

Μια ειδική κατηγορία υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων περιλαμβάνει παρόχους υπηρεσιών που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στα υποκείμενα των δεδομένων. Οι εν λόγω πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων επιδιώκουν να ενισχύσουν την ενέργεια των υποκειμένων των δεδομένων και ιδίως τον έλεγχο των φυσικών προσώπων επί των δεδομένων που τα αφορούν. Οι εν λόγω πάροχοι θα βοηθούσαν φυσικά πρόσωπα να ασκήσουν τα δικαιώματά τους δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679, ειδικότερα όσον αφορά την παροχή και την ανάκληση της συγκατάθεσής τους στην επεξεργασία δεδομένων, το δικαίωμα πρόσβασης στα δεδομένα που τους αφορούν, το δικαίωμα διόρθωσης ανακριβών δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, το δικαίωμα διαγραφής ή το δικαίωμα στη λήθη, το δικαίωμα περιορισμού της επεξεργασίας και το δικαίωμα φορητότητας δεδομένων, το οποίο επιτρέπει στα υποκείμενα των δεδομένων να μεταφέρουν τα δεδομένα τους προσωπικού χαρακτήρα από έναν υπεύθυνο επεξεργασίας δεδομένων σε άλλον. Στο εν λόγω πλαίσιο, είναι σημαντικό το επιχειρηματικό μοντέλο των εν λόγω παρόχων να διασφαλίζει ότι δεν υπάρχουν μη ευθυγραμμισμένα κίνητρα τα οποία ενθαρρύνουν τα φυσικά πρόσωπα να χρησιμοποιούν τέτοιες υπηρεσίες για να καταστήσουν διαθέσιμα για επεξεργασία περισσότερα δεδομένα που τα αφορούν από όσα θα υπαγόρευε το συμφέρον τους. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την ενημέρωση των φυσικών προσώπων σχετικά με τις πιθανές χρήσεις των δεδομένων τους και την πραγματοποίηση ελέγχων δέουσας επιμέλειας στους χρήστες δεδομένων πριν να τους επιτραπεί να έρθουν σε επικοινωνία με υποκείμενα των δεδομένων, προκειμένου να αποφεύγονται δόλιες πρακτικές. Σε ορισμένες καταστάσεις, θα μπορούσε να είναι επιθυμητή η συλλογή πραγματικών δεδομένων στο πλαίσιο ενός χώρου δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, έτσι ώστε να μπορεί να γίνεται επεξεργασία εντός του εν λόγω χώρου χωρίς να διαβιβάζονται δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα σε τρίτους, με σκοπό τη μεγιστοποίηση της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και της ιδιωτικότητας. Οι εν λόγω χώροι δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα θα μπορούσαν να περιέχουν στατικά δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, όπως όνομα, διεύθυνση ή ημερομηνία γέννησης, καθώς και δυναμικά δεδομένα που παράγει ένα άτομο, για παράδειγμα μέσω της χρήσης επιγραμμικής υπηρεσίας ή αντικειμένου συνδεδεμένου στο διαδίκτυο των πραγμάτων. Θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την αποθήκευση επαληθευμένων στοιχείων ταυτότητας, όπως αριθμοί διαβατηρίου, στοιχεία κοινωνικής ασφάλισης, καθώς και διαπιστευτήρια όπως άδειες οδήγησης, διπλώματα ή στοιχεία τραπεζικού λογαριασμού.

(31)

Οι συνεταιρισμοί δεδομένων επιδιώκουν την επίτευξη μιας σειράς στόχων, ιδίως να ενισχύουν τη θέση των φυσικών προσώπων ώστε να προβαίνουν σε εν επιγνώσει επιλογές προτού δώσουν τη συγκατάθεσή τους για τη χρήση δεδομένων, επηρεάζοντας τους όρους και τις προϋποθέσεις των οργανώσεων χρηστών δεδομένων όσον αφορά τη χρήση δεδομένων κατά τρόπο ώστε να παρέχονται καλύτερες επιλογές στα επιμέρους μέλη της ομάδας ή ενδεχομένως προτείνοντας λύσεις για τις αντικρουόμενες θέσεις των επιμέρους μελών μιας ομάδας όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα δεδομένα, όταν τα εν λόγω δεδομένα αφορούν περισσότερα από ένα υποκείμενα δεδομένων εντός της εν λόγω ομάδας. Στο εν λόγω πλαίσιο, είναι σημαντικό να αναγνωριστεί ότι τα δικαιώματα δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 είναι ατομικά δικαιώματα του υποκειμένου των δεδομένων και ότι τα υποκείμενα των δεδομένων δεν μπορούν να παραιτηθούν από τα εν λόγω δικαιώματα. Οι συνεταιρισμοί δεδομένων θα μπορούσαν επίσης να αποτελέσουν χρήσιμο μέσο για μονοπρόσωπες επιχειρήσεις και ΜΜΕ οι οποίες, όσον αφορά τις γνώσεις σε θέματα κοινοχρησίας δεδομένων, είναι συχνά συγκρίσιμες με τα φυσικά πρόσωπα.

(32)

Για να αυξηθεί η εμπιστοσύνη στις εν λόγω υπηρεσίες διαμεσολάβησης δεδομένων, ειδικότερα όσον αφορά τη χρήση δεδομένων και τη συμμόρφωση με τις προϋποθέσεις που επιβάλλουν τα υποκείμενα των δεδομένων και οι κάτοχοι δεδομένων, είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί κανονιστικό πλαίσιο σε επίπεδο Ένωσης, το οποίο να θεσπίζει ιδιαιτέρως εναρμονισμένες απαιτήσεις σχετικά με την αξιόπιστη παροχή τέτοιων υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων, και το οποίο να τεθεί σε εφαρμογή από τις αρμόδιες αρχές. Το εν λόγω κανονιστικό πλαίσιο θα συμβάλει στη διασφάλιση ότι τα υποκείμενα των δεδομένων και οι κάτοχοι δεδομένων, καθώς επίσης και οι χρήστες δεδομένων, έχουν καλύτερο έλεγχο όσον αφορά την πρόσβαση στα δεδομένα τους και τη χρήση τους, σύμφωνα με την ενωσιακή νομοθεσία. Η Επιτροπή θα μπορούσε επίσης να ενθαρρύνει και να διευκολύνει την ανάπτυξη κωδίκων δεοντολογίας σε επίπεδο Ένωσης, με τη συμμετοχή των σχετικών ενδιαφερόμενων μερών, ιδίως όσον αφορά τη διαλειτουργικότητα.Τόσο στις περιπτώσεις που η κοινοχρησία δεδομένων λαμβάνει χώρα μεταξύ επιχειρήσεων και στις περιπτώσεις που λαμβάνει χώρα μεταξύ επιχείρησης και καταναλωτή, οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων θα πρέπει να προσφέρουν έναν καινοτόμο, «ευρωπαϊκό» τρόπο διακυβέρνησης των δεδομένων, εξασφαλίζοντας τον διαχωρισμό μεταξύ της παροχής, της διαμεσολάβησης και της χρήσης δεδομένων στην οικονομία των δεδομένων. Οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων θα μπορούσαν επίσης να καταστήσουν διαθέσιμη ειδική τεχνική υποδομή για τη διασύνδεση των υποκειμένων των δεδομένων και των κατόχων δεδομένων με τους χρήστες δεδομένων. Στο πλαίσιο αυτό, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διαμορφωθεί η υποδομή αυτή κατά τρόπο ώστε οι ΜΜΕ και οι νεοφυείς επιχειρήσεις να μην αντιμετωπίζουν τεχνικά ή άλλα εμπόδια στη συμμετοχή τους στην οικονομία των δεδομένων.

Οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων θα πρέπει να μπορούν να προσφέρουν πρόσθετα ειδικά εργαλεία και υπηρεσίες στους κατόχους δεδομένων ή τα υποκείμενα των δεδομένων με συγκεκριμένο σκοπό τη διευκόλυνση της ανταλλαγής δεδομένων, όπως η προσωρινή αποθήκευση, η επιμέλεια, η μετατροπή, η ανωνυμοποίηση και η ψευδωνυμοποίηση. Τα εν λόγω εργαλεία και υπηρεσίες θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο κατόπιν ρητού αιτήματος ή έγκρισης του κατόχου των δεδομένων ή του υποκειμένου των δεδομένων, ενώ εργαλεία τρίτων που προσφέρονται στο πλαίσιο αυτό δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούν δεδομένα για άλλους σκοπούς. Παράλληλα, οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων θα πρέπει να επιτρέπεται να προσαρμοστούν στα ανταλλασσόμενα δεδομένα, προκειμένου να βελτιώσουν τη δυνατότητα χρήσης των δεδομένων από τον χρήστη δεδομένων στις περιπτώσεις που ο χρήστης δεδομένων το επιθυμεί, ή να βελτιώσουν τη διαλειτουργικότητα, για παράδειγμα με τη μετατροπή των δεδομένων σε συγκεκριμένους μορφοτύπους.

(33)

Είναι σημαντικό να προαχθεί ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον για την κοινοχρησία δεδομένων. Βασικό στοιχείο για την αύξηση της εμπιστοσύνης και του ελέγχου για τους κατόχους δεδομένων, για τα υποκείμενα των δεδομένων και για τους χρήστες δεδομένων στις υπηρεσίες διαμεσολάβησης δεδομένων είναι η ουδετερότητα των παρόχων υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων όσον αφορά τα δεδομένα που ανταλλάσσονται μεταξύ κατόχων δεδομένων ή υποκειμένων των δεδομένων, αφενός και χρηστών δεδομένων, αφετέρου. Είναι, επομένως, απαραίτητο οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων να ενεργούν μόνο ως διαμεσολαβητές στις συναλλαγές και να μην χρησιμοποιούν τα δεδομένα που ανταλλάσσονται για οποιονδήποτε άλλον σκοπό. Οι εμπορικοί όροι, συμπεριλαμβανομένης της τιμολόγησης, για την παροχή υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων δεν θα πρέπει να εξαρτώνται από το εάν ένας δυνητικός κάτοχος δεδομένων ή χρήστης δεδομένων χρησιμοποιεί άλλες υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων της αποθήκευσης, της ανάλυσης, της τεχνητής νοημοσύνης ή άλλων εφαρμογών βασισμένων σε δεδομένα, που παρέχονται από τον ίδιο πάροχο υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων ή από συνδεδεμένη οντότητα, και σε αυτήν την περίπτωση σε ποιον βαθμό ο κάτοχος δεδομένων ή χρήστης δεδομένων χρησιμοποιεί τέτοιες άλλες υπηρεσίες. Για τον σκοπό αυτόν θα χρειαστεί επίσης διαρθρωτικός διαχωρισμός μεταξύ της υπηρεσίας διαμεσολάβησης δεδομένων και οποιωνδήποτε άλλων παρεχόμενων υπηρεσιών, έτσι ώστε να αποφεύγονται συγκρούσεις συμφερόντων. Αυτό σημαίνει ότι η υπηρεσία διαμεσολάβησης δεδομένων θα πρέπει να παρέχεται μέσω νομικού προσώπου χωριστού από τις άλλες δραστηριότητες του εκάστοτε παρόχου υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων. Ωστόσο, οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων θα πρέπει να μπορούν να χρησιμοποιούν τα δεδομένα που παρέχονται από τον κάτοχο δεδομένων για τη βελτίωση των υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων που παρέχουν.

Οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων θα πρέπει να είναι σε θέση να θέτουν στη διάθεση των κατόχων δεδομένων, των υποκειμένων των δεδομένων ή των χρηστών δεδομένων τα δικά τους εργαλεία ή εργαλεία τρίτων με σκοπό τη διευκόλυνση της ανταλλαγής δεδομένων, για παράδειγμα εργαλεία για τη μετατροπή ή την επιμέλεια δεδομένων, μόνο κατόπιν ρητού αιτήματος ή έγκρισης του υποκειμένου των δεδομένων ή του κατόχου δεδομένων. Τα εργαλεία τρίτων που παρέχονται στο εν λόγω πλαίσιο δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούν δεδομένα για σκοπούς άλλους από αυτούς που αφορούν τις υπηρεσίες διαμεσολάβησης δεδομένων. Οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων που διαμεσολαβούν στην ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ φυσικών προσώπων ως υποκειμένων των δεδομένων και νομικών προσώπων ως χρηστών δεδομένων θα πρέπει, επιπρόσθετα, να αναλαμβάνουν υποχρέωση πίστης έναντι των φυσικών προσώπων, ώστε να διασφαλίζεται ότι ενεργούν προς το βέλτιστο συμφέρον των υποκειμένων των δεδομένων. Ζητήματα ευθύνης για κάθε υλική και μη υλική ζημία που προκύπτει από οποιαδήποτε συμπεριφορά του παρόχου υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων είναι δυνατόν να καλύπτονται στη σχετική σύμβαση, με βάση τα εθνικά καθεστώτα ευθύνης.

(34)

Οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων θα πρέπει να λαμβάνουν εύλογα μέτρα για να διασφαλίζουν τη διαλειτουργικότητα εντός ενός τομέα και μεταξύ διαφορετικών τομέων, ώστε να διασφαλίζεται η ορθή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Τα εύλογα μέτρα είναι δυνατόν να περιλαμβάνουν την τήρηση των υφιστάμενων, ευρέως χρησιμοποιούμενων προτύπων στον τομέα στον οποίο δραστηριοποιούνται οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων. Το ευρωπαϊκό συμβούλιο καινοτομίας δεδομένων θα πρέπει να διευκολύνει την ανάδειξη πρόσθετων τομεακών προτύπων, όταν είναι αναγκαίο. Οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων θα πρέπει να εφαρμόζουν σε εύθετο χρόνο τα μέτρα διαλειτουργικότητας μεταξύ των υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων που θεσπίζονται από το ευρωπαϊκό συμβούλιο καινοτομίας δεδομένων.

(35)

Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να θίγει την υποχρέωση των παρόχων υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων να συμμορφώνονται με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 και την ευθύνη των εποπτικών αρχών να διασφαλίζουν τη συμμόρφωση με τον εν λόγω κανονισμό. Στις περιπτώσεις που οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων επεξεργάζονται δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να θίγει την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Στις περιπτώσεις που οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων είναι υπεύθυνοι επεξεργασίας δεδομένων ή εκτελούντες την επεξεργασία δεδομένων όπως αυτοί ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679, δεσμεύονται από τους κανόνες του εν λόγω κανονισμού.

(36)

Οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων αναμένεται να διαθέτουν διαδικασίες και μέτρα για την επιβολή κυρώσεων σε δόλιες ή καταχρηστικές πρακτικές σε σχέση με μέρη που ζητούν πρόσβαση μέσω των υπηρεσιών τους διαμεσολάβησης δεδομένων, μεταξύ άλλων μέτρα όπως ο αποκλεισμός χρηστών δεδομένων που παραβιάζουν τους όρους της υπηρεσίας ή παραβαίνουν το ισχύον δίκαιο.

(37)

Οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν μέτρα για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τη νομοθεσία περί ανταγωνισμού και να διαθέτουν σχετικές διαδικασίες. Αυτό ισχύει ειδικότερα σε περιπτώσεις στις οποίες η κοινοχρησία δεδομένων παρέχει στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να λάβουν γνώση των στρατηγικών αγοράς που εφαρμόζουν πραγματικοί ή δυνητικοί ανταγωνιστές τους. Οι ευαίσθητες από άποψη ανταγωνισμού πληροφορίες περιλαμβάνουν συνήθως πληροφορίες για δεδομένα πελατών, μελλοντικές τιμές, έξοδα παραγωγής, ποσότητες, κύκλους εργασιών, πωλήσεις ή δυναμικότητες.

(38)

Θα πρέπει να καθιερωθεί διαδικασία κοινοποίησης για τις υπηρεσίες διαμεσολάβησης δεδομένων, ώστε να διασφαλίζεται ότι η διακυβέρνηση των δεδομένων εντός της Ένωσης βασίζεται στην αξιόπιστη ανταλλαγή δεδομένων. Ο καλύτερος τρόπος για να αξιοποιηθούν τα οφέλη ενός αξιόπιστου περιβάλλοντος θα ήταν η επιβολή ορισμένων απαιτήσεων για την παροχή υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων, αλλά χωρίς να απαιτείται ρητή απόφαση ή διοικητική πράξη της αρμόδιας αρχής για τις υπηρεσίες διαμεσολάβησης δεδομένων για την παροχή των εν λόγω υπηρεσιών. Η διαδικασία κοινοποίησης δεν θα πρέπει να επιβάλλει αδικαιολόγητα εμπόδια στις ΜΜΕ, τις νεοφυείς επιχειρήσεις και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και θα πρέπει να τηρεί την αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων.

(39)

Για να υποστηριχθεί η αποτελεσματική διασυνοριακή παροχή υπηρεσιών, ο πάροχος υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων θα πρέπει να καλείται να αποστείλει κοινοποίηση μόνο στην αρμόδια αρχή για τις υπηρεσίες διαμεσολάβησης δεδομένων του κράτους μέλους στο οποίο βρίσκεται η κύρια εγκατάστασή του ή στο οποίο βρίσκεται ο νόμιμος εκπρόσωπός του. Η εν λόγω κοινοποίηση θα πρέπει να συνεπάγεται απλώς τη δήλωση της πρόθεσης να παρασχεθούν οι εν λόγω υπηρεσίες και θα πρέπει να συμπληρώνεται μόνο διά της παροχής των πληροφοριών που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό. Μετά τη σχετική κοινοποίηση, ο πάροχος υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων θα πρέπει να είναι σε θέση να ξεκινήσει τη δραστηριότητά του σε οποιοδήποτε κράτος μέλος χωρίς περαιτέρω υποχρεώσεις κοινοποίησης.

(40)

Η διαδικασία κοινοποίησης που ορίζεται στον παρόντα κανονισμό δεν θα πρέπει να θίγει τυχόν ειδικούς επιπρόσθετους κανόνες για την παροχή υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων οι οποίοι τυγχάνουν εφαρμογής μέσω τομεακού δικαίου.

(41)

Η κύρια εγκατάσταση ενός παρόχου υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων στην Ένωση θα πρέπει να είναι ο τόπος της κεντρικής του διοίκησης στην Ένωση. Η κύρια εγκατάσταση ενός παρόχου υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων στην Ένωση θα πρέπει να καθορίζεται σύμφωνα με αντικειμενικά κριτήρια και θα πρέπει να περιλαμβάνει την ουσιαστική και πραγματική άσκηση δραστηριοτήτων διαχείρισης. Οι δραστηριότητες ενός παρόχου υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων θα πρέπει να συνάδουν με το εθνικό δίκαιο του κράτους μέλους στο οποίο έχει την κύρια εγκατάστασή του.

(42)

Για να διασφαλιστεί η συμμόρφωση των παρόχων υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων με τον παρόντα κανονισμό, αυτοί θα πρέπει να διαθέτουν την κύρια εγκατάστασή τους στην Ένωση. Σε περίπτωση που ένας πάροχος υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων που δεν είναι εγκατεστημένος στην Ένωση προσφέρει υπηρεσίες εντός της Ένωσης, θα πρέπει να ορίζει νόμιμο εκπρόσωπο. Ο ορισμός νόμιμου εκπροσώπου είναι απαραίτητος στις περιπτώσεις αυτές, δεδομένου ότι οι εν λόγω πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων χειρίζονται δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, καθώς και εμπορικά εμπιστευτικά δεδομένα, γεγονός που απαιτεί στενή παρακολούθηση της συμμόρφωσης των παρόχων υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων με τον παρόντα κανονισμό. Για να προσδιοριστεί εάν ένας πάροχος υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων προσφέρει υπηρεσίες εντός της Ένωσης, θα πρέπει να διακριβώνεται αν είναι προφανές ότι ο εν λόγω πάροχος υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων προτίθεται να προσφέρει υπηρεσίες σε πρόσωπα σε ένα η περισσότερα κράτη μέλη. Δεν θα πρέπει να αρκεί απλώς η δυνατότητα πρόσβασης, εντός της Ένωσης, στον ιστότοπο ή σε διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και λοιπά στοιχεία επικοινωνίας του παρόχου υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων, ή η χρήση γλώσσας που χρησιμοποιείται συνήθως στην τρίτη χώρα όπου είναι εγκατεστημένος ο πάροχος υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων, για να διακριβωθεί τέτοια πρόθεση. Ωστόσο, άλλοι παράγοντες όπως η χρήση γλώσσας ή νομίσματος που χρησιμοποιείται συνήθως σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη με δυνατότητα παραγγελίας υπηρεσιών στην εν λόγω γλώσσα ή οι αναφορές σε χρήστες που βρίσκονται στην Ένωση είναι δυνατόν να αρκούν για να συναχθεί η πρόθεση του παρόχου υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων να προσφέρει υπηρεσίες εντός της Ένωσης.

Ο ορισθείς νόμιμος εκπρόσωπος θα πρέπει να ενεργεί εξ ονόματος του παρόχου υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων και οι αρμόδιες αρχές για τις υπηρεσίες διαμεσολάβησης δεδομένων θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να απευθύνονται στον νόμιμο εκπρόσωπο, επιπρόσθετα ή αντί του παρόχου υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων, μεταξύ άλλων, σε περίπτωση παράβασης, με σκοπό να κινήσουν διαδικασίες επιβολής κατά μη συμμορφούμενου παρόχου υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων που δεν είναι εγκατεστημένος στην Ένωση. Ο νόμιμος εκπρόσωπος θα πρέπει να ορίζεται με γραπτή εντολή του παρόχου υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων να ενεργεί εξ ονόματός του όσον αφορά τις υποχρεώσεις του που απορρέουν από τον παρόντα κανονισμό.

(43)

Προκειμένου να βοηθηθούν τα υποκείμενα των δεδομένων και οι κάτοχοι δεδομένων να ταυτοποιούν εύκολα τους αναγνωρισμένους στην Ένωση παρόχους υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων και, ως εκ τούτου, να αυξηθεί η εμπιστοσύνη τους προς αυτούς, θα πρέπει να καθιερωθεί κοινό λογότυπο αναγνωρίσιμο σε ολόκληρη την Ένωση, επιπροσθέτως της ένδειξης «πάροχος υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων αναγνωρισμένος στην Ένωση».

(44)

Οι αρμόδιες αρχές για τις υπηρεσίες διαμεσολάβησης δεδομένων που ορίζονται για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης των παρόχων υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων με τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να επιλέγονται με βάση τις ικανότητες και την εμπειρογνωσία τους σε θέματα οριζόντιας ή τομεακής κοινοχρησίας δεδομένων. Θα πρέπει να είναι ανεξάρτητες από κάθε πάροχο υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων, αμερόληπτες και να ενεργούν με διαφάνεια κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να κοινοποιούν στην Επιτροπή τα στοιχεία των εν λόγω αρμόδιων αρχών για τις υπηρεσίες διαμεσολάβησης δεδομένων. Οι εξουσίες και οι αρμοδιότητες των αρμόδιων αρχών για τις υπηρεσίες διαμεσολάβησης δεδομένων δεν θα πρέπει να θίγουν τις εξουσίες των αρχών προστασίας δεδομένων. Ειδικότερα, για οποιοδήποτε ερώτημα που απαιτεί αξιολόγηση συμμόρφωσης προς τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679, η αρμόδια αρχή για τις υπηρεσίες διαμεσολάβησης δεδομένων θα πρέπει να ζητεί, κατά περίπτωση, τη γνώμη ή απόφαση της αρμόδιας εποπτικής αρχής που έχει συγκροτηθεί δυνάμει του εν λόγω κανονισμού.

(45)

Η χρήση δεδομένων τα οποία καθίστανται διαθέσιμα οικειοθελώς από τα υποκείμενα των δεδομένων με βάση την εν επιγνώσει συγκατάθεσή τους ή, στις περιπτώσεις δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα, τα οποία καθίστανται διαθέσιμα από κατόχους δεδομένων, προσφέρει μεγάλες δυνατότητες για σκοπούς γενικού συμφέροντος. Στους σκοπούς αυτούς περιλαμβάνονται η υγειονομική περίθαλψη, η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, η βελτίωση της κινητικότητας, η διευκόλυνση της ανάπτυξης, παραγωγής και διάδοσης επίσημων στατιστικών, η βελτίωση της παροχής δημόσιων υπηρεσιών ή η χάραξη δημόσιας πολιτικής. Η στήριξη της επιστημονικής έρευνας θα πρέπει να θεωρείται επίσης στόχος γενικού συμφέροντος. Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να έχει στόχο να συμβάλει στην ανάδυση δεξαμενών δεδομένων ικανού μεγέθους που καθίστανται διαθέσιμες με βάση τον αλτρουισμό δεδομένων, ώστε να παρέχουν δυνατότητες ανάλυσης δεδομένων και μηχανικής μάθησης, μεταξύ άλλων και σε διασυνοριακό επίπεδο εντός της Ένωσης. Για την επίτευξη του εν λόγω στόχου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να δύνανται να διαθέτουν οργανωτικές ή τεχνικές ρυθμίσεις, ή αμφότερες, οι οποίες θα διευκολύνουν τον αλτρουισμό δεδομένων. Οι ρυθμίσεις αυτές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τη διαθεσιμότητα εύκολα χρησιμοποιήσιμων εργαλείων για τα υποκείμενα των δεδομένων ή τους κατόχους δεδομένων για την παροχή συγκατάθεσης ή άδειας για την αλτρουιστική χρήση των δεδομένων τους, τη διοργάνωση εκστρατειών ευαισθητοποίησης ή δομημένη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ αρμόδιων αρχών σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι δημόσιες πολιτικές, όπως η βελτίωση της κυκλοφορίας στο οδικό δίκτυο, η δημόσια υγεία, η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, επωφελούνται από τον αλτρουισμό δεδομένων. Για τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να δύνανται να θεσπίζουν εθνικές πολιτικές για τον αλτρουισμό δεδομένων. Τα υποκείμενα των δεδομένων θα πρέπει να είναι σε θέση να λαμβάνουν αποζημίωση μόνο για τις δαπάνες στις οποίες υποβάλλονται κατά τη διάθεση των δεδομένων τους για σκοπούς γενικού συμφέροντος.

(46)

Η καταχώριση αναγνωρισμένων οργανώσεων αλτρουισμού δεδομένων και η χρήση της ένδειξης «οργάνωση αλτρουισμού δεδομένων αναγνωρισμένη στην Ένωση» αναμένεται να οδηγήσει στη δημιουργία αποθετηρίων δεδομένων. Η καταχώριση σε ένα κράτος μέλος ισχύει για ολόκληρη την Ένωση και αναμένεται να διευκολύνει τη διασυνοριακή χρήση δεδομένων εντός της Ένωσης και την ανάδυση δεξαμενών δεδομένων που καλύπτουν περισσότερα από ένα κράτη μέλη. Οι κάτοχοι δεδομένων θα μπορούσαν να παρέχουν άδεια για την επεξεργασία δεδομένων τους μη προσωπικού χαρακτήρα για ένα εύρος σκοπών που δεν θεσπίζονται κατά τον χρόνο παροχής της άδειας. Η συμμόρφωση των εν λόγω αναγνωρισμένων οργανώσεων αλτρουισμού δεδομένων με ένα σύνολο απαιτήσεων όπως ορίζονται στον παρόντα κανονισμό αναμένεται να δημιουργήσει την εμπιστοσύνη ότι τα δεδομένα που καθίστανται διαθέσιμα για αλτρουιστικούς σκοπούς εξυπηρετούν έναν στόχο γενικού συμφέροντος. Η εν λόγω εμπιστοσύνη αναμένεται να προκύψει ιδίως από το γεγονός ότι ο τόπος εγκατάστασης της οντότητας ή ο νόμιμος εκπρόσωπος αυτής βρίσκεται εντός της Ένωσης, καθώς και από την υποχρέωση των αναγνωρισμένων οργανώσεων αλτρουισμού δεδομένων να είναι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, από τις απαιτήσεις διαφάνειας και από συγκεκριμένες διασφαλίσεις που εφαρμόζονται για την προστασία των δικαιωμάτων και των συμφερόντων των υποκειμένων των δεδομένων και των επιχειρήσεων.

Περαιτέρω διασφαλίσεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν την παροχή δυνατότητας επεξεργασίας σχετικών δεδομένων εντός ασφαλούς περιβάλλοντος επεξεργασίας το οποίο διαχειρίζονται οι αναγνωρισμένες οργανώσεις αλτρουισμού δεδομένων, μηχανισμούς εποπτείας, όπως συμβούλια ή επιτροπές δεοντολογίας, συμπεριλαμβανομένων εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών, που διασφαλίζουν την τήρηση υψηλών προτύπων επιστημονικής δεοντολογίας και προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων από τον υπεύθυνο επεξεργασίας δεδομένων, αποτελεσματικά και σαφώς γνωστοποιούμενα τεχνικά μέσα για την ανάκληση ή την τροποποίηση της συγκατάθεσης ανά πάσα στιγμή, με βάση τις υποχρεώσεις παροχής πληροφοριών από τους εκτελούντες την επεξεργασία δεδομένων σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679, καθώς και μέσα για τη συνεχή ενημέρωση των υποκειμένων των δεδομένων σχετικά με τη χρήση των δεδομένων που καθιστούν διαθέσιμα. Η καταχώριση ως αναγνωρισμένη οργάνωση αλτρουισμού δεδομένων δεν θα πρέπει να αποτελεί προϋπόθεση για την άσκηση δραστηριοτήτων αλτρουισμού δεδομένων. Η Επιτροπή θα πρέπει, μέσω κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, να καταρτίσει ένα εγχειρίδιο κανόνων σε στενή συνεργασία με οργανώσεις αλτρουισμού δεδομένων και σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς. Η συμμόρφωση με το εν λόγω εγχειρίδιο κανόνων θα συνιστά απαίτηση για την καταχώριση ως αναγνωρισμένη οργάνωση αλτρουισμού δεδομένων.

(47)

Προκειμένου να βοηθηθούν τα υποκείμενα των δεδομένων και οι κάτοχοι δεδομένων να ταυτοποιούν εύκολα τις αναγνωρισμένες οργανώσεις αλτρουισμού δεδομένων και, ως εκ τούτου, να αυξηθεί η εμπιστοσύνη τους προς αυτές, θα πρέπει να καθιερωθεί κοινό λογότυπο αναγνωρίσιμο σε ολόκληρη την Ένωση. Το κοινό λογότυπο θα πρέπει να συνοδεύεται από κωδικό QR με σύνδεσμο προς το δημόσιο ενωσιακό μητρώο αναγνωρισμένων οργανώσεων αλτρουισμού δεδομένων.

(48)

Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να θίγει τη σύσταση, οργάνωση και λειτουργία οντοτήτων που επιδιώκουν να δραστηριοποιηθούν στον τομέα του αλτρουισμού δεδομένων δυνάμει του εθνικού δικαίου και που βασίζονται στις απαιτήσεις του εθνικού δικαίου για τη νόμιμη λειτουργία των οντοτήτων αυτών σε κράτος μέλος ως μη κερδοσκοπικών οργανισμών.

(49)

Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να θίγει τη σύσταση, οργάνωση και λειτουργία οντοτήτων εκτός των φορέων του δημόσιου τομέα που συμμετέχουν στην κοινοχρησία δεδομένων και περιεχομένου βάσει ανοικτών αδειών συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία κοινών πόρων διαθέσιμων σε όλους. Σε αυτούς θα πρέπει να περιλαμβάνονται οι ανοικτές συνεργατικές πλατφόρμες κοινοχρησίας γνώσεων, επιστημονικά και ακαδημαϊκά αποθετήρια ανοικτής πρόσβασης, πλατφόρμες ανάπτυξης λογισμικού ανοικτής πηγής και πλατφόρμες συγκέντρωσης περιεχομένου ανοικτής πρόσβασης.

(50)

Οι αναγνωρισμένες οργανώσεις αλτρουισμού δεδομένων θα πρέπει να είναι σε θέση να συλλέγουν σχετικά δεδομένα απευθείας από φυσικά και νομικά πρόσωπα ή να επεξεργάζονται δεδομένα που έχουν συλλέξει άλλοι. Η επεξεργασία των συλλεγόμενων δεδομένων θα μπορούσε να πραγματοποιείται από οργανώσεις αλτρουισμού δεδομένων για σκοπούς που ορίζουν οι ίδιες ή, κατά περίπτωση, θα μπορούσαν να επιτρέπουν την επεξεργασία από τρίτους για τους εν λόγω σκοπούς. Στις περιπτώσεις που οι αναγνωρισμένες οργανώσεις αλτρουισμού δεδομένων είναι υπεύθυνοι επεξεργασίας δεδομένων ή εκτελούντες την επεξεργασία δεδομένων όπως ορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679, θα πρέπει να συμμορφώνονται προς τους κανόνες του εν λόγω κανονισμού. Κατά κανόνα, ο αλτρουισμός δεδομένων θα βασίζεται στη συγκατάθεση των υποκειμένων των δεδομένων κατά την έννοια του άρθρου 6 παράγραφος 1 στοιχείο α) και του άρθρου 9 παράγραφος 2 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 σε συμμόρφωση με τις απαιτήσεις σύννομης συγκατάθεσης σύμφωνα με τα άρθρα 7 και 8 του εν λόγω κανονισμού. Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679, οι σκοποί επιστημονικής έρευνας θα μπορούσαν να υποστηριχθούν από τη συγκατάθεση σε ορισμένους τομείς της επιστημονικής έρευνας όταν ακολουθούνται τα αναγνωρισμένα πρότυπα δεοντολογίας για την επιστημονική έρευνα ή μόνο σε ορισμένους τομείς έρευνας ή σε μέρη προγραμμάτων έρευνας. Το άρθρο 5 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 προσδιορίζει ότι η περαιτέρω επεξεργασία για σκοπούς επιστημονικής ή ιστορικής έρευνας ή στατιστικούς σκοπούς θα πρέπει, σύμφωνα με το άρθρο 89 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679, να μην θεωρείται ασύμβατη με τους αρχικούς σκοπούς. Για δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα, οι περιορισμοί στη χρήση θα πρέπει να περιλαμβάνονται στην άδεια που παρέχεται από τον κάτοχο δεδομένων.

(51)

Οι αρμόδιες αρχές για την καταχώριση οργανώσεων αλτρουισμού δεδομένων που ορίζονται για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης των αναγνωρισμένων οργανώσεων αλτρουισμού δεδομένων με τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να επιλέγονται με βάση τις ικανότητες και την εμπειρογνωσία τους. Θα πρέπει να είναι ανεξάρτητες από κάθε οργάνωση αλτρουισμού δεδομένων, αμερόληπτες και να ενεργούν με διαφάνεια κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να κοινοποιούν στην Επιτροπή τα στοιχεία των εν λόγω αρμόδιων αρχών για την καταχώριση οργανώσεων αλτρουισμού δεδομένων. Οι εξουσίες και οι αρμοδιότητες των αρμόδιων αρχών για την καταχώριση οργανώσεων αλτρουισμού δεδομένων δεν θα πρέπει να θίγουν τις εξουσίες των αρχών προστασίας δεδομένων. Ειδικότερα, για οποιοδήποτε ερώτημα που απαιτεί αξιολόγηση συμμόρφωσης προς τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679, η αρμόδια αρχή για την καταχώριση οργανώσεων αλτρουισμού δεδομένων θα πρέπει να ζητεί, κατά περίπτωση, τη γνώμη ή απόφαση της αρμόδιας εποπτικής αρχής που έχει συγκροτηθεί σύμφωνα με τον εν λόγω κανονισμό.

(52)

Για να προαχθεί η εμπιστοσύνη και να διασφαλιστεί μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου και φιλικότητα προς τον χρήστη όσον αφορά τη διαδικασία χορήγησης και ανάκλησης της συγκατάθεσης, ειδικότερα στο πλαίσιο της επιστημονικής έρευνας και της στατιστικής χρήσης δεδομένων που έχουν καταστεί διαθέσιμα σε αλτρουιστική βάση, θα πρέπει να καταρτιστεί ευρωπαϊκό έντυπο συγκατάθεσης στον αλτρουισμό δεδομένων, το οποίο θα χρησιμοποιείται στο πλαίσιο της αλτρουιστικής κοινοχρησίας δεδομένων. Το εν λόγω έντυπο αναμένεται να συμβάλει στην αύξηση της διαφάνειας ώστε τα υποκείμενα των δεδομένων να γνωρίζουν ότι η πρόσβαση στα δεδομένα τους και η χρήση τους θα πραγματοποιούνται σύμφωνα με τη συγκατάθεσή τους και, επίσης, σε πλήρη συμμόρφωση με τους κανόνες προστασίας δεδομένων. Θα πρέπει επίσης να διευκολύνει τη χορήγηση και την ανάκληση της συγκατάθεσης και να χρησιμοποιείται για τον εξορθολογισμό του αλτρουισμού δεδομένων που πραγματοποιούν οι επιχειρήσεις και για την εξασφάλιση ενός μηχανισμού που να επιτρέπει στις εν λόγω εταιρείες να ανακαλούν την άδεια που έχουν δώσει για χρήση των δεδομένων. Για να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες των επιμέρους τομέων, μεταξύ άλλων από άποψη προστασίας των δεδομένων, το ευρωπαϊκό έντυπο συγκατάθεσης στον αλτρουισμό δεδομένων θα πρέπει να χρησιμοποιεί μια σπονδυλωτή προσέγγιση η οποία να επιτρέπει την προσαρμογή του για συγκεκριμένους τομείς και για διαφορετικούς σκοπούς.

(53)

Προκειμένου να υλοποιηθεί επιτυχώς το πλαίσιο διακυβέρνησης δεδομένων, θα πρέπει να συσταθεί ευρωπαϊκό συμβούλιο καινοτομίας δεδομένων με τη μορφή ομάδας εμπειρογνωμόνων. Το ευρωπαϊκό συμβούλιο καινοτομίας δεδομένων θα πρέπει να απαρτίζεται από εκπροσώπους των αρμόδιων αρχών για τις υπηρεσίες διαμεσολάβησης δεδομένων και των αρμόδιων αρχών για την καταχώριση οργανώσεων αλτρουισμού δεδομένων όλων των κρατών μελών, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Προστασίας Δεδομένων, του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων, του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κυβερνοασφάλεια (ENISA), της Επιτροπής, τον απεσταλμένο της ΕΕ για τις ΜΜΕ ή εκπρόσωπο διορισμένο από το δίκτυο απεσταλμένων για τις ΜΜΕ, και άλλους εκπροσώπους σχετικών φορέων σε συγκεκριμένους τομείς, καθώς και φορέων με ειδική εμπειρογνωσία. Το Ευρωπαϊκό συμβούλιο καινοτομίας δεδομένων θα πρέπει να απαρτίζεται από ορισμένες επιμέρους ομάδες, συμπεριλαμβανομένης μίας επιμέρους ομάδας για τη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών, απαρτιζόμενης από σχετικούς εκπροσώπους της βιομηχανίας, όπως η υγεία, το περιβάλλον, η γεωργία, οι μεταφορές, η ενέργεια, η βιομηχανική μεταποίηση, τα μέσα ενημέρωσης, ο πολιτιστικός και δημιουργικός τομέας και η στατιστική έρευνα, καθώς και της έρευνας, της ακαδημαϊκής κοινότητας, της κοινωνίας των πολιτών, των οργανισμών τυποποίησης, σχετικών κοινών ευρωπαϊκών χώρων δεδομένων και άλλων σχετικών ενδιαφερόμενων μερών και τρίτων, μεταξύ άλλων φορέων με ειδική εμπειρογνωσία, όπως οι εθνικές στατιστικές υπηρεσίες.

(54)

Το ευρωπαϊκό συμβούλιο καινοτομίας δεδομένων θα πρέπει να συνδράμει την Επιτροπή στις προσπάθειές της για τον συντονισμό των εθνικών πρακτικών και πολιτικών σχετικά με τα θέματα που καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό, καθώς και για τη στήριξη της διατομεακής χρήσης δεδομένων, τηρώντας τις αρχές του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας και μέσω της χρήσης ευρωπαϊκών και διεθνών προτύπων και προδιαγραφών, μεταξύ άλλων μέσω της πλειονομερούς πλατφόρμας της ΕΕ για την τυποποίηση των ΤΠΕ, των βασικών λεξιλογίων και των δομικών στοιχείων του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» (CEF), και θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη το έργο τυποποίησης που πραγματοποιείται σε συγκεκριμένους τομείς ή πεδία. Οι εργασίες τεχνικής τυποποίησης θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τον προσδιορισμό προτεραιοτήτων για την ανάπτυξη προτύπων και τη δημιουργία και διατήρηση ενός συνόλου τεχνικών και νομικών προτύπων για τη διαβίβαση δεδομένων μεταξύ δύο περιβαλλόντων επεξεργασίας το οποίο επιτρέπει την οργάνωση των χώρων δεδομένων, ιδίως με τη διευκρίνιση και τον καθορισμό των προτύπων και των πρακτικών διατομεακού χαρακτήρα και εκείνων που είναι τομεακού χαρακτήρα. Το ευρωπαϊκό συμβούλιο καινοτομίας δεδομένων θα πρέπει να συνεργάζεται με τομεακούς φορείς, δίκτυα ή ομάδες εμπειρογνωμόνων ή άλλους διατομεακούς οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στον τομέα της περαιτέρω χρήσης δεδομένων. Όσον αφορά τον αλτρουισμό δεδομένων, το ευρωπαϊκό συμβούλιο καινοτομίας δεδομένων θα πρέπει να συνδράμει την Επιτροπή στην ανάπτυξη του εντύπου συγκατάθεσης στον αλτρουισμό δεδομένων, κατόπιν συνεννόησης με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Προστασίας Δεδομένων. Το ευρωπαϊκό συμβούλιο καινοτομίας δεδομένων, εισηγούμενο κατευθυντήριες γραμμές για τους κοινούς ευρωπαϊκούς χώρους δεδομένων, θα πρέπει να στηρίζει την ανάπτυξη μιας λειτουργικής ευρωπαϊκής οικονομίας δεδομένων με βάση τους εν λόγω χώρους δεδομένων, όπως ορίζεται στην ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δεδομένα.

(55)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν κανόνες σχετικά με τις κυρώσεις που ισχύουν σε περίπτωση παράβασης του παρόντος κανονισμού και θα πρέπει να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλίσουν την εφαρμογή τους. Οι προβλεπόμενες κυρώσεις θα πρέπει να είναι αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές. Οι μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των κανόνων σχετικά με τις κυρώσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε στρέβλωση του ανταγωνισμού στην ψηφιακή ενιαία αγορά. Από την άποψη αυτή, η εναρμόνιση των κανόνων αυτών θα μπορούσε να είναι επωφελής.

(56)

Προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική επιβολή του παρόντος κανονισμού και να διασφαλιστεί ότι οι πάροχοι υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων και οι οντότητες που επιθυμούν να καταχωριστούν ως αναγνωρισμένες οργανώσεις αλτρουισμού δεδομένων δύνανται να έχουν πρόσβαση και να ολοκληρώσουν τις διαδικασίες κοινοποίησης και καταχώρισης εξ ολοκλήρου επιγραμμικά και με διασυνοριακό τρόπο, οι εν λόγω διαδικασίες θα πρέπει να προσφέρονται μέσω της ενιαίας ψηφιακής θύρας που προβλέπεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1724 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (29). Οι εν λόγω διαδικασίες θα πρέπει να προστεθούν στον κατάλογο των διαδικασιών που περιλαμβάνεται στο παράρτημα II του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1724.

(57)

Επομένως, ο κανονισμός (ΕΕ) 2018/1724 θα πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως.

(58)

Προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή η εξουσία έκδοσης πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 290 ΣΛΕΕ για τον σκοπό της συμπλήρωσης του παρόντος κανονισμού με τον καθορισμό ειδικών όρων για τις διαβιβάσεις σε τρίτες χώρες ορισμένων κατηγοριών δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα που θεωρούνται ιδιαιτέρως ευαίσθητα σε συγκεκριμένες νομοθετικές πράξεις της Ένωσης και με τη θέσπιση εγχειριδίου κανόνων για τις αναγνωρισμένες οργανώσεις αλτρουισμού δεδομένων, με το οποίο πρέπει να συμμορφώνονται οι εν λόγω οργανώσεις και το οποίο θα ορίζει τις πληροφορίες, τεχνικές απαιτήσεις και απαιτήσεις ασφάλειας, καθώς και επικοινωνιακούς χάρτες πορείας και πρότυπα διαλειτουργικότητας. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η Επιτροπή να διεξάγει, κατά τις προπαρασκευαστικές της εργασίες, τις κατάλληλες διαβουλεύσεις, μεταξύ άλλων σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, οι οποίες θα πρέπει να πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις αρχές που ορίζονται στη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου (30). Πιο συγκεκριμένα, προκειμένου να διασφαλιστεί η ίση συμμετοχή στην προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν όλα τα έγγραφα κατά τον ίδιο χρόνο με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, και οι εμπειρογνώμονές τους έχουν συστηματικά πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την προετοιμασία κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων.

(59)

Προκειμένου να διασφαλιστούν ενιαίες προϋποθέσεις για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθούν στην Επιτροπή εκτελεστικές αρμοδιότητες για τη συνδρομή στους φορείς του δημόσιου τομέα και τους περαιτέρω χρήστες όσον αφορά τη συμμόρφωσή τους με τις προϋποθέσεις περαιτέρω χρήσης που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό με την θέσπιση υποδειγμάτων συμβατικών ρητρών για τη διαβίβαση από περαιτέρω χρήστες δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα σε τρίτη χώρα, για την δήλωση ότι οι νομοθετικές και εποπτικές ρυθμίσεις και οι ρυθμίσεις επιβολής της νομοθεσίας τρίτης χώρας είναι ισοδύναμες προς την προστασία που διασφαλίζεται από το ενωσιακό δίκαιο, για την εκπόνηση του γραφιστικού σχεδίου για το κοινό λογότυπο για τους παρόχους υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων και για το κοινό λογότυπο για τις αναγνωρισμένες οργανώσεις αλτρουισμού δεδομένων, και για την θέσπιση και εκπόνηση του ευρωπαϊκού εντύπου συγκατάθεσης στον αλτρουισμό δεδομένων. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (31).

(60)

Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να θίγει την εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού, ιδίως των άρθρων 101 και 102 ΣΛΕΕ. Τα μέτρα που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για τον περιορισμό του ανταγωνισμού κατά τρόπο αντίθετο προς τη ΣΛΕΕ. Αυτό αφορά ιδίως τους κανόνες σχετικά με την ανταλλαγή ευαίσθητων από άποψη ανταγωνισμού πληροφοριών μεταξύ υφιστάμενων ή δυνητικών ανταγωνιστών μέσω υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων.

(61)

Ζητήθηκε η γνώμη του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Προστασίας Δεδομένων, σύμφωνα με το άρθρο 42 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1725, οι οποίοι γνωμοδότησαν στις 10 Μαρτίου 2021.

(62)

Ο παρών κανονισμός έχει ως κατευθυντήριες αρχές τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και την τήρηση των αρχών που αναγνωρίζονται ιδίως από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων του δικαιώματος στην ιδιωτικότητα, της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, της επιχειρηματικής ελευθερίας, του δικαιώματος της ιδιοκτησίας και της ένταξης των ατόμων με αναπηρίες. Στο πλαίσιο του τελευταίου, οι φορείς του δημόσιου τομέα και οι δημόσιες υπηρεσίες δυνάμει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει, κατά περίπτωση, να συμμορφώνονται με τις οδηγίες (ΕΕ) 2016/2102 (32) και (ΕΕ) 2019/882 (33) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Επιπλέον, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ο καθολικός σχεδιασμός στο πλαίσιο της τεχνολογίας των πληροφοριών και των επικοινωνιών, ήτοι η συνειδητή και συστηματική προσπάθεια για την προορατική εφαρμογή αρχών, μεθόδων και εργαλείων για την προώθηση του καθολικού σχεδιασμού στις τεχνολογίες που σχετίζονται με υπολογιστές, συμπεριλαμβανομένων των τεχνολογιών που βασίζονται στο διαδίκτυο, αποφεύγοντας έτσι την ανάγκη για εκ των υστέρων προσαρμογές ή για εξειδικευμένο σχεδιασμό.

(63)

Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού, δηλαδή η περαιτέρω χρήση, εντός της Ένωσης, ορισμένων κατηγοριών δεδομένων που βρίσκονται στην κατοχή φορέων του δημόσιου τομέα, καθώς και η θέσπιση πλαισίου κοινοποίησης και εποπτείας για την παροχή υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων, πλαισίου για την οικειοθελή καταχώριση οντοτήτων που διαθέτουν δεδομένα για αλτρουιστικούς σκοπούς και πλαισίου για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού συμβουλίου καινοτομίας δεδομένων, δεν μπορούν να επιτευχθούν ικανοποιητικά από τα κράτη μέλη, μπορούν όμως, εξαιτίας της κλίμακας και των αποτελεσμάτων τους, να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας όπως διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων αυτών,